Table of Contents
Summa Theologica
Pars 1
Tractatus 1
Quaestio 1 : An theologia sit scientia?
Quaestio 2 : Quid sit theologia secundum definitionem
Quaestio 3 : De quo sit theologia ut de subjecto
Quaestio 4 : Utrum theologia sit scientia ab aliis scientiis separata ?
Quaestio 5 : Quis sit modus proprius theologiae ?
Quaestio 6 : Ad quid sit theologia tamquam ad causam finalem ?
Tractatus 2
Quaestio 9 : Utrum solo Deo fruendum sit?
Quaestio 10 : Utrum una fruitione fruamur Patre et Filio et Spiritu sancto?
Quaestio 11 : Utrum omnibus quae sunt in mundo utendum sit
Quaestio 12 : De rebus fruentibus et utentibus.
Tractatus 3
Quaestio 13 : De cognoscibilitate Dei
Quaestio 14 : De cognoscibilitate Dei ex parte cognoscentis.
Quaestio 15 : De medio cognoscendi Deum.
Quaestio 16 : Utrum Deus sit nominabilis vel significabilis sermone ?
Quaestio 17 : Utrum demonstrabile sit Deum esse, vel sit per se notum?
Quaestio 18 : De cognoscibilitate Dei ex naturali ductu rationis.
Tractatus 4
Quaestio 19 : De essentialitate
Quaestio 20 : De simplicitate essentiae divinae.
Quaestio 21 : De incommutabilitate Dei.
Tractatus 5
Quaestio 22 : De nunc quod est substantia faciens aeternitatem.
Quaestio 23 : De aeternitate, aeviternitate, et tempore, et comparatione horum ad invicem.
Tractatus 6
Quaestio 26 : De bono secundum se.
Quaestio 27 : De oppositione mali ad bonum
Tractatus 7
Quaestio 30 : De generatione Filii.
Quaestio 31 : De processione aeterna Spiritus sancti.
Quaestio 32 : De processione temporali Spiritus sancti.
Quaestio 33 : De temporali missione Filii
Tractatus 8
Quaestio 34 : De nomine patris
Quaestio 35 : De nominibus Filii.
Quaestio 36 : De nominibus Spiritus sancti quae ex modo suae processionis conveniunt ei.
Tractatus 9
Quaestio 37 : An in divinis sit relatio.
Quaestio 38 : Quae et quot relationes sint in divinis
Quaestio 39 : De nominibus distinctivis quae distinctionem relationis significant.
Quaestio 40 : De nominibus diversificativis inter personas differentias significantibus
Quaestio 41 : De intentione principii et ordine naturae in divinis
Quaestio 42 : De numero qui est in divinis personis
Tractatus 10
Quaestio 43 : De usiosi et de hypostasi
Quaestio 44 : De hoc nomine, persona.
Quaestio 45 : De nominibus collective personas significantibus, sicut trinitas, et trinus.
Tractatus 11
Quaestio 47 : De aequalitate personarum.
Tractatus 12
Quaestio 48 : De appropriatione secundum Hilarium.
Quaestio 49 : De appropriatione secundum Augustinum
Quaestio 50 : De appropriationibus divinis.
Tractatus 13
Quaestio 51 : De hoc nomine, Deus.
Quaestio 52 : De hoc nomine, Dominus, utrum sit essentiale
Quaestio 53 : De hoc nomine, Creator
Quaestio 54 : Secundum quam rationem nomen causae conveniat Deo ?
Tractatus 14
Quaestio 57 : Utrum de Deo dicta dicant divinam essentiam?
Quaestio 58 : De translatione partium declinabilium in divinam praedicationem.
Quaestio 59 : De translatione corporalium symbolicorum in divinam praedicationem.
Tractatus 15
Quaestio 60 : De scientia Dei.
Quaestio 61 : De praescientia Dei
Quaestio 62 : Utrum dispositio sit in Deo?
Tractatus 16
Quaestio 63 : De praedestinatione.
Quaestio 65 : De electione, utrum sit in Deo
Tractatus 17
Tractatus 18
Quaestio 70 : De modis quibus Deus est in rebus.
Quaestio 71 : De modo quo Deus est in Sanctis per gratiam
Quaestio 72 : Utrum esse in rebus et esse ubique conveniat Deo ab aeterno, vel ex tempore
Quaestio 73 : Utrum Deus localiter sive circumscriptibiliter sit in rebus ?
Quaestio 74 : De motu creature spiritualis per tempus et locum
Quaestio 75 : De assumptione corporum Angelorum et motu eorumdem.
Tractatus 19
Quaestio 76 : De multiplicitate huius nominis, Potentia.
Quaestio 77 : De conditionibus potentiae secundum quas perfecta in Deo dicitur esse potentia.
Quaestio 78 : De possibili secundum quod ad potentiam Dei dependet.
Tractatus 20
Quaestio 79 : De voluntate divina in communi.
Pars 2
Tractatus 1
Quaestio 1 : Utrum unum principium sit omnium ?
Quaestio 2 : Quo actu primum principium sit principium omnium et universi esse ?
Quaestio 3 : De proprietatibus primi principii
Quaestio 4 : De errore Platonis, Aristotelis, et Epicuri.
Tractatus 2
Quaestio 5 : Utrum Angeli sint vel non
Quaestio 7 : Quae sit causa multiplicationis in Angelis
Quaestio 8 : Utrum Angeli inter se differant specie, vel genere, vel numero solo
Quaestio 9 : Utrum Angeli differant specie ab animabus rationalibus
Quaestio 10 : Ad quid factus sit Angelus et anima rationalis
Tractatus 3
Quaestio 11 : Utrum Angeli differant specie ab animabus rationalibus
Quaestio 12 : Ubi Angeli creati sunt
Tractatus 4
Quaestio 13 : De Angeli essentiae simplicitate
Quaestio 15 : De tertio attributo, quod est discretio personalis.
Quaestio 16 : De quarto attributo, quod est libertas arbitrii.
Quaestio 17 : De attributis Angelorum in communi
Quaestio 19 : Utrum beatitudinem in formatione bonis Angelis datam, meruerint, vel non?
Tractatus 5
Quaestio 21 : Propter quid Angelus malus cecidit ?
Quaestio 22 : A quo Angelus malus ceciderit
Quaestio 23 : Per quid dejectus fuerit
Quaestio 24 : Per quid dejectus fuerit
Quaestio 25 : In quid ceciderit Angelus malus
Tractatus 6
Quaestio 26 : Qualiter Angelus tam bonus quam malus praeest Angelo
Quaestio 27 : Qualiter Angelus tam bonus quam malus praesit anime rationali?
Tractatus 7
Quaestio 28 : De tentatione daemonum.
Quaestio 29 : Utrum daemones intrent in corpora hominum, et obsideant eos in corpore et anima?
Tractatus 8
Quaestio 30 : Si praestigia magorum facta, sint miracula, vel non ?
Quaestio 32 : De miraculis secundum comparationem ad causam.
Tractatus 9
Quaestio 35 : De locutione Angelorum
Quaestio 36 : De custodia Angelorum
Tractatus 10
Quaestio 37 : Quid sit hierarchia
Quaestio 38 : De divisione hierarchiae
Quaestio 39 : De ordinibus hierarchiarum
Quaestio 40 : De theophania et actibus hierarchicis, qui sunt illuminare, purgare, et perficere.
Quaestio 41 : De synagoga et connexione Angelicae dispositionis
Quaestio 42 : Utrum ordines isti manebunt post diem judicii
Tractatus 11
Quaestio 43 : Quare nomine coli et terre intelligitur spiritualis et corporalis creatura ?
Quaestio 45 : Quomodo opus creationis coeli et terrae ante omnem diem creatum fuerit
Quaestio 46 : Utrum simul vel per successiones temporum omnia creata sint
Quaestio 50 : De quatuor modis divinae operationis
Quaestio 51 : De opere primae diei.
Quaestio 52 : De opere secundae diei.
Quaestio 54 : De numero coelorum
Quaestio 55 : Quare non est dictum sicut in aliorum dierum operibus: Vidit Deus quod esset bonum?
Quaestio 56 : De opere tertiae diei
Quaestio 57 : De opere quartae diei
Quaestio 58 : De hoc quod dicit: Et sint in signa, et tempora, et dies, et annos
Quaestio 59 : De hoc quod dicit : Ut luceant in firmamento coeli, et illuminent terram.
Quaestio 60 : De opere quintae diei
Quaestio 61 : De opere sextae diei
Quaestio 62 : De pulchritudine universi
Quaestio 63 : De ordine rerum in universo.
Quaestio 64 : De factura hominis: et de his quae, Genesis, I, 26, circumstant facturam ejus.
Quaestio 67 : Quomodo in senario dierum perfecerit Deus omne opus suum ? et De requie septimae diei.
Tractatus 12
Quaestio 70 : Quid anima in se sit et per se
Quaestio 72 : Unde creata sit anima ratione causae materialis
Quaestio 73 : De causa efficiente animae
Quaestio 74 : De causa formali et finali animae
Tractatus 13
Quaestio 75 : Utrum ab alio quam a Deo potuit formari corpus primi hominis
Quaestio 76 : De natura et complexione formati corporis
Quaestio 77 : De unione corporis cum anima
Quaestio 78 : Utrum corpus Adae fuerit animale, et qua animalitate
Quaestio 79 : De habitatione paradisi quae corpori Adae competebat
Quaestio 81 : Utrum formatio Hevae fuerit miraculosa, vel naturalis
Tractatus 14
Quaestio 83 : Utrum corpus Adae fuerit passibile, vel impassibile, et qua passibilitate
Quaestio 85 : Quales, si non peccasset homo, filios genuisset secundum corpus et animam
Quaestio 86 : De tentatione primi hominis
Quaestio 87 : De origine peccati primorum parentum
Quaestio 89 : De triplici cognitione primi hominis, scilicet rerum, Creatoris, et sui ipsius
Quaestio 90 : In qua gratia creatus fuerit primus homo? et, De potentia ejusdem ante casum.
Quaestio 91 : De adjutorio homini in creatione dato quo stare poterat, quod est liberum arbitrium
Tractatus 15
Quaestio 93 : De ratione et ejus partibus
Quaestio 94 : De libero arbitrio
Quaestio 97 : Respectu quorum sit liberum arbitrium
Tractatus 16
Quaestio 99 : De voluntate et annexis
Quaestio 100 : Qualiter se gratia habeat ad voluntatem et ad rationem
Quaestio 101 : De gratia operante et cooperante
Quaestio 102 : De gratia tria quaeruntur
Quaestio 105 : De tribus haeresibus inimicis gratiae, scilicet Pelagii, Joviniani, et Manichaei
Tractatus 17
Quaestio 106 : De statu hominis ante et post peccatum.
Quaestio 107 : De peccato originali.
Quaestio 108 : De concupiscentia et fomite.
Quaestio 109 : Utrum actus concubitus in matrimonio sit peccatum?
Quaestio 110 : De veritate humanae naturae quae propagata est ab Adam
Quaestio 113 : Quae sit poena propria originalis peccati?
Tractatus 18
Quaestio 114 : De peccato actuali
Quaestio 115 : De septem vitiis capitalibus, que mortalia dicuntur in communi.
Quaestio 116 : De differentiis capitalium peccatorum ad invicem in speciali, et primo de superbia.
Tractatus 19
Quaestio 123 : De omissione, negligentia, et ignorantia
Tractatus 20
Tractatus 21
Quaestio 129 : De judicio suspicionis
Quaestio 130 : De personarum acceptione
Tractatus 22
Quaestio 131 : Quomodo peccatum sit poena peccati
Quaestio 132 : Quomodo omne peccatum sit ex timore male humiliante, vel ex amore inflammante
Quaestio 134 : De peccato et actibus ejus in communi
Quaestio 135 : An ex fine cognoscatur voluntas utrum recta sit vel prava
Quaestio 136 : Quare sola voluntas dicatur peccare, et non caeterae potentiae
Quaestio 137 : An ex fine omnes actus pensari debeant utrum boni vel mali dicantur
Quaestio 138 : De differentiis actuum secundum intentionem bonam vel malam
Tractatus 23
Quaestio 140 : De peccato in spiritum sanctum
Tractatus 24
Quaestio 123
De omissione, negligentia, et ignorantiaMembrum 1
Quid sit omissio sive delictum1. In omni peccato mortali derelinquitur summum bonum, Unde Augustinus in libro de Natura boni: "Peccatum non est appetitio rerum malarum (quia nulla res per se mala: quia bonum et ens convertuntur: unde quod est, bonum est) sed desertio est meliorum. Deseritur enim bonum incommutabile '."Videtur igitur, quod omne peccatum sit delictum sive omissum.
2. Adhuc, Isa. 1, 4, generaliter dicitur de peccatoribus: Dereliguerunt Dominum, blasphemaverunt sanctum Israel, abalienati sunt retrorsum, Et Jerem. 1, 13: Duo mala fecit populus meus: me dereliquerunt fontem aque vive, et foderunt sibi cisternas, cisternas dissipatas, que continere non valent aquas. Ergo videtur, quod omissum non separatur a commisso, sed in uno et eodem illa peccata sunt.
3. Adhuc, Qui relinquit quod facere debet et tenetur, hoc non videtur fierj nisi circa aliud occupetur ad quod non tenetur, sicut qui derelinquit castitatem et fornicatur, ex hoc scilicet derelinquit castitatem, quia circa delectabilia fornicationis occupatur. Et ideo videtur, quod in eodem sit delictum et commissum, et haec duo perficiant unum peccatum,
4, Adhuc, Augustinus in libro de Perfectione justitie: "Duobus modis, ni fallor, constat omne peccatum: si aut fiant que prohibentur, aut illa non fiant que jubentur. [In omni peccato mortali fit quod prohibetur, et non fit quod jubetur." Ergo videtur, quod commis- sum et omissum sint in omni peccato mortali, nec ex opposito dividant peccata,
Contra: Due sunt partes justitie: declinare a malo, et facere bonum. Ergo per opposium etiam erunt due partes injustitie, scilicet declinare a bono, et facere malum, que ex opposito dividant omnem injustitiam, id est, omne peccatum. Ergo | videtur, quod commissum et omissum. non sint in omni peccato, sed diverse. species peccatorum.
Et videtur, quod equale. Levitic. vn, 7: Sicut pro peccato offertur hostia, ita et pro delicto utriusque hostie lex una erit. Si ergo una expiatio est per hostiam utriusque, videtur quod equalis sit utriusque et delicti et commissi.
Contra: In parte justitia (que est facere bonum et declinare a malo) multo majus est facere bonum, quam declinare a malo: quia declinare a malo non liberat nisi a poena, facere bonum confert pramium: ergo in parte injustitiae multo majus est facere malum, quam omittere bonum: et ita majoris reatus est commissum quam delictum.
Super illud Psalmi xvim, 13 et 14: Delicta quis intelligit ? Ab occultis meis munda me, et ab alienis parce servo tuo: dicit Glossa, quod "delicta sunt propria et occulta: commissa autem que in Deum et proximum committuntur." Et sic occullum peccatum delictum dicitur, et est minoris ponderis quam commissum, quod est manifestum.
Aliquando dicitur dedictum communiter, et aliquando stricte. Communiter quando derelinquitur Deus sive summum bonum, sicut est in omni peccato mortali. "In omni enim peccato mortali, ut dicit Augustinus in libro de Doctrina Christiana, derelinquitur summum bonum, et fit conversio ad bonum commutabile contra preceptum divinum." Stricte dicitur, quando coarctata significatione arctatur ad actum pracepti affirmativi, quod fiat et non fit, ut dare eleemosynam indigenti, quod non fit: honorare parentes, quod non fit, et sic de aliis: quia delictum est contra praeceptum affirmativum secundum Augustinum.
Commissum autem est contra praceptum negativum. Et sic commissum et delictum duo sunt peccata divisa, que dividunt omne peccatum in delictum et commissum, sicut et precepta dividun tur in affirmativa et negativa. Et contra affirmativa est delictum, et contra negativa commissum.
Et sic patet solutio ad primam partem questionis: quia auctoritates primo inducte intelliguntur de delicto stricte accepto.
Membrum 2
Quid sit negligentia? et, Utrum sil indifferens peccatum, vel veniale, vel mortale1. Si ipsum est vitium, oppositum suum quod est diligentia, esset virtus: et hoc non est verum, sed est dispositio concomitans omnem actum virtutis: ergo negligentia non est vitium, sed dispositio concomitans actus peccatorum.
2. Adhuc, Dicit Philosophus in I £ thicorum, quod proheresis est habitus electivus rectam faciens electionem. Huic autem opponitur negligentia, quando aliquis non recte eligit, nec est diligens circa electionem. Proheresis vero est dispositio circa actum recte electionis. Ergo negligentia est dispositio mala circa actum peccatorum in eligendo male, sive omissionis recte electionis: et sic videtur, quod non sit in genere vitii, sed dispositio tantum.
ConTRA 1. Jerem. xiv, 10 Maledicius gui facit opus Domini fraudulenter, et maledictus qui prohibet gladium suum a sanguine, Yn hac sacra Scriptura non interminatur malediclio nisi propter peccatum mortale, quod est actus vitii. Ergo videtur, quod negligentia sit actus vitii et peccatum.
2. Adhuc, Malach. 1, 14, super illud: Maledictus dolosus, qui habet in grege suo masculum, et votum faciens, immolat debile Domino. Hieronymus: "Qui claudam et quasi sorde maculatam offert hostiam, reus est sacrilegii - quanto magis qui partem sui corporis et illibate anime puritatem amplexibus summi regis non parat, punietur, si negligens fuerit." Sed non punitur nisi peccatum. Ergo negligentia est peccatum et actus vitii alicujus.
Et videtur, quod indifferens sit. Proverb. xn, 4: Muler diligens corona est viro suo. Et constat, quod loquitur de diligentia domus, de qua dicitur, Proverb. xxx1, 27 Consideravit semitas domus sue, et panem otiosa non comedit. Constat, quod illa diligentia cui opponitur negligentia, non sit actus meritorius virtutis, cum sit circa temporalem custodiam, Ergo opposita negligentia non est actus vitii demeritorii. Et sic videtur, quod sit indifferens secundum Theologum, licet apud civilem aliquid habet reprehensionis.
Contra videtur,quod sit veniale. Eccli. vu, 34: De negligentiatua purga te cum paucis.In lege sacrificia ordinata sunt magna et multa contra mortalia peccata, pauca et parva contra venialia. Si ergo de negligentia expurgatur homo cum paucis, negligentia erit veniale peccatum, et non indifferens neque mortale,
Sed contra hoc videntur esse auctoritates Jeremie et Malachie supra inducte, ex quibus expresse videtur concludi, quod sit mortale peccatum.
Solutio. Attendenda est auctoritas Augustini super illud Jacobi, m, 2: Si quis in verbo non offendit, hic per fectus est vir. Hoc tractans in libro de Natura et gratia sic dicit: "Non hoc dicit Apostolus Jacobus ideo, ut in nos mali dominationem per negligentiam permanere patiamur, sed ut ad domandam linguam divine gratie poscamus auxilium: ut quod nos nostris viribus non valemus, adjutorio Dei suppleamus." Secundum hoc ergo dicendum est, quod negligentia proprie dicit privationem diligentie et eligentie circumstantie actuum nostrorum, scilicet quando, ubi et quomodo oportet facere actus nostros. Et secundum hunec modum non est vitium, sicut nec diligentia virtus.
Ad id quod objicitur de Jeremia et Malachia, dicendum quod pro certo aliquando est veniale, et aliquando est mortale, etiam aliquando indifferens, sicut et otiosum. Quando enim est circa verba communia in quotidianis locutionibus et indifferentibus, indifferens est, sicut dicitur in VIII Ethicorum, quod amici convenientes in collocutionibus talibus conterunt totos dies. Et difficile esset dicere, quod peccarent mortaliter in talibus, vel venialiter: quia de indifferentibus sunt collocutiones amicorum. Et talis negligentia non privat nisi rationem considerationis theorice sive intellectus theorici, non considerans quid, et quando, et ubiloquendum sit. Veniale autem peccatum est, quando est circa actus venialium, sicut in cibo, et potu, et aliis hujusmodi, in quibus homo delectatur citra Deum. Quia difficile esset dicere, quod ipsi actus essent peccata venialia, et inconsideratio sive negligentia circa ipsos est mortale peccatum, Mor tale vero peccatum est, quando negligitur circumstantia loci vel temporis cadens in precepto, sicut quando aliquis negligit dare eleemosynam quando debet, et ubi debet, et cui debet, hoc est, tempore necessitatis: quia tunc perimit charitatem. I Joan. m1, 17: Qui habuerit substantiam hujus mundi, et viderit fratrem suum necessitatem habere, et clauserit viscera sua ab eo, quomodo charitas Dei manet in eo? Tunc enim est mortale peccatum. Proverb. xxv, 21: Si esurierit intimicus tuus, ciba illum: si sitierit, da et aquam bibere. Unde alibi dicitur: "Pasce fame morientem: si non paveris, occidisti." Et per hoc patet solutio ad totum.