Quaestio 128

MEMBRUM I. Quid sit maledictum ? et, Quid maledicere ? et, Quantum peccatum sit ?

Ad primum proceditur sic: Haymo sic definit maledictum: "Maledictum est pcene in aliquem imprecatio."

Secundum hoc videtur, quod maledicere non semper sit malum: quia

1. Quod reo optetur peena, videtur esse justum et conveniens, ut ex pena corrigatur. Contra: Maledictio et benedictio sunt opposita: benedictio est bonum: ergo maledictio est malum,

2. Adhuc, Jacobi, ui, 10 et 41: Ex ipso ore procedit benedictio et maledictio. Non oportet, fratres met, haec ita fiert. Numquid fons de eodem foramine emanat dulcem et amaram aquam ? Quasi dicat: Inconveniens est, quod de eodem ore procedat henedictio et maledictio. Unde, ibidem, y. 9: In ipsa, scilicet lingua, benedicomus Deum et Patrem, et inipsa maledicimus homines, qui ad similitudinem Dei facti sunt. Videtur ergo velle, quod benedictio sit bonum, et maledictio malum.

3. Adhuc, Proverb. xxvi, 2: Afaledictum frustra prolatum in quempiam superveniet. Glossa, "In retributione pene." Ergo maledictum est malum.

4. Adhuc, I Petri, wm, 9: Malum pro malo non reddentes, nec maledictum pro maledicto, sed e contrarto benedicentes . Ergo maledictum malum est,

Contra: 1. Quod fit per divinam justitiam, bonum est. Imprecatio poene sepe fit per divinam justitiam. Act. vm, 20, Petrus dixit ad Simonem magum: Pecunia tua tecum sit in perditionem ! Ergo bonum est.

2. Adhuc, IV Reg. 1, 23 et 24, pueris clamantibus post Eliseum: Ascende, calve: ascende, calve: Eliseus imprecabatur pueris malum pone: ef egress sunt duo urst de silva, et laceraverunt ex eis quadraginta duos pueros. Et non est credendum, quod tantus’ Propheta per maledictum peccaverit. Ergo non universaliter est malum.

Ulterius queritur, Si est malum sicut probant prime auctoritates, utrum sit peccatum veniale, vel mortale, vel aliquando sic, et aliquando aliter ?

Et videtur, quod semper sit peccatum mortale: quia quod est contra preceptum Evangelicum, est peccatum mortale. Dicit autem Dominus, Matth, v, 44 et 45: Orate pro persequentibus et calumniantibus vos: ut sitis filit Patris vesiri qui in celis est. Ergo qui contra hoc facit, mortaliter peccat. Maledicens sive pcenam imprecans, facit sic. Ergo mortaliter peccat.

Quod autem aliquando sit veniale, probatur per Augustinum sic dicentem: "Ad veniale peccatum pertinet maledicere cum facilitate et levitate." Et est casus qui ponitur in Decretis, ubi de venialibus agitur.

Solutio. Ad primam partem questionis dicendum per distinctionem, quod maledictum aut profertur ab eo cujus interest, et habet auctoritatem et potestatem poenam inferendi: aut ab eo cujus non interest, nec habet auctoritatem. Si primo modo: tunc nullum malum est. Et sic fuit maledictio Petri et Elisei, qui loco Dei fuerunt et pcenas imprecati sunt, quas statim intulit Deus. Si autem fit ab eo cujus non interest, nec habet potestatem: tunc maledictum malum est secundum definitionem Haymonis.

Et sic loquuntur quatuor auctoritates ad hoc inducte.

Simililer ad secundam partem respondendum est per distinctionem: quia maledictio ex parte maledicentis aut fit cum levitate, aut animi malignitate: et pena imprecata, autest eterna, aut temporalis. Sicum levitate fit et ad peenam temporalem: tunc esset durum dicere, quod esset mortale: et sic intelligitur canon Augustini paulo ante inductus. Si autem fit animi malignitate: tunc est timendum, quod sit mortale, et sic intelliguntur auctoritates hoc probantes.

Et super hoc dederunt antiqui distinctionem valde utilem, scilicet quod est maledictum quadruplex, scilicet subreptionis, cum quis subito maledicit, non ex animi malignitate, et est yeniale peccatum. Et est maledictio lascive puerilis, sicut pucri ex mala consuetudine maledicunt invicem. Sed talis iterum non est mortale peccatum, sed mala consuetudo est, et prohibenda est. Unde Hieronymus: "Qui negligit oris maledicentis resecare consuetudinem, etsi non corde maledicat, immunditiam tamen labiorum, et inquinamentum oris incurrit." Est iterum maledictum quod ex odio concepto procedit, et est mortale peccatum, sicut dicunt et bene. Et est quartum maledictum ex charitate et zelo justitie procedens, et est bonum, sicut fuit maledictum Petri et Elisei quando imprecabantur penam temporalem, ut non reservarentur ad eternam peenam.

MEMBRUM II. Utrum maledictum possit interminari in creaturam rationalem, et similiter irrationalem ?

Deiwve queritur, Utrum maledictum possit interminari in creaturam rationalem, et similiter irrationalem ?

Et videtur, quod sic. 1. II Reg. II, 24 et seq., David maledixit montibus Gelboe, ubi ceciderunt fortes Israel, qui tamen irrationales erant.

2. Adhuc, Jerem. xx, 14: Maledicta dies, in qua natus sum ! Similiter, Job, ut, 3: Pereat dies in qua natus sum, et nox in gua dictum est: Conceptus est homo! Videtur ergo, quod exemplo justorum maledici possit creatura irrationalis.

3. Adhuc, Videtur etiam rationalis ereatura posse maledici: quia dicitur, Genes. ix, 25: Maledictus Chanaan, servus servorum erit fratribus suis.

Contra: Creatura irrationalis nullum peccatum potest committere: et in se bona est sicut omnis Dei creatura. Ergo videtur, quod non debeat maledici. Similiter creatura rationalis: quia tenemur diligere inimicos, et benefacere his qui nos oderunt, cum dicat Apostolus, ad Roman. xu, 17: Nulli malum pro mato reddentes.

Utrerius queritur, Si Angelus malus possit maledici ?

Et videtur, qued non. 1. Ecchi. xx1, 30: Dum maledicit impius diabolum, maledicit ipse animam suam. Sed nullus debet maledicere animam suam. Ergo nec Angelum malum.

2. Adhuc, Judasin canonica sua, ¥.9: Cum Michael Archangelus disputans altercaretur cum diabolo de Moyst corpore, non est ausus judicium inferre blasphemie, sed dixit: Imperet tibi Dominus. Si ergo Angelo bono non licuit inferre maledictum malo, nec homini licet.

Solutio. Dicendum ad primam partem questionis, quod creatura irrationalis non potest maledici, nec debet, nisi eo modo quo ordinatur ad hominis utilitatem. Unde Gregorius: "Montes Gelboe maledicuntur, ut dum arescente terra fructus non oriuntur, possessores terre sterilitatis damno feriantur, quatenus ipsi maledictionis sententiam acciperent, qui apud se mortem regis iniquitate sua exigente meruissent." Et hoc expresse significatur, Genes. in, 17: Maledicta terra, non simpliciter, sed in opere tuo, Et quod haec maledictio redundet in hominem, ex hoc patet quod sequitur, dicens Deus ad Cain: Cum operatus fueris eam, scilicet terram, non dabit tibi fructus suos, Et supra, m, 18, dixit Dominus ad Adam: Spinas et tribulos germinabit tibi.

Ad hoc ergo quod objicitur de Job et Jeremia, qui maledixerunt diem et no ctem, dicendum quod dies in quantum dies ibi non maledicitur, sed natus in die, propter hoc quod cum peccato originali nascitur. Et sic iteram maledictio redundat in hominem, non in diem.

Ad aliud quod objicitur, quod rationalis creatura possit maledici, dicendum quod verum est: quia a Deo et ab homine habente potestatem potest maledici, sicut in antehabitis probatum est.

Ad id quod contra objicitur de irrationali, jam solutum est: quia ex eo quod in se bona est, non maledicitur, sed in quantum subjacet operi hominis quod malum est.

Ad hoc quod contra objicitur de rationali, scilicet quod tenemur diligere inimicos, dicendum quod hoc non probat, nisi quod ex odio et cum malignitate non possumus maledicere: sed qui habet auctoritatem, zelo justitie potest maledicere, id est, malum pcene interminare, sicut in antehabitis probatum est.

Ad id quod ulterius queritur, Si Angelo malo sit maledicendum ?

Dicendum, quod sic zelo justitie, sed non odio et malignitate: quia sic concordat voluntas hominis cum voluntate Dei.

Ad id quod objicitur de Ecclesiastico, dicendum quod cum maledicit impius diabolum, non directe maledicit animam, sed maledicendam dicit propter similitudinem peccati.

Ad uttum dicendum, quod non omne maledictum est blasphemia: quia blasphemia est falsi criminis impositio in Deum, et non fit nisi quando creatura maledicitur in quantum est Dei creatura: quia sic maledictum creature redundat in creatorem. Et ita non fuit ausus Michael inferre maledictum diabolo, in quantum est creatura Dei.

Ex dictis patet solutio ejus quod quidam dicunt, Si maledici possit, cui maledixit Deus, propter verbum Balaam, Numer. xxut, 8: Quomodo maledicam, cui non maledixit Deus ?

Patet igitur, quod sic: dummodo probatum sit ei, ut homini judici, et constet ei de causa maledictionis. Qua probatione non indiget Deus: quia novit corda hominum.

Patet etiam, quomodo maledictum sit blasphemia et maximum peccatum: quod etiam lapidatione secundum leges punitur.