Actus animae

Actus anime. Nota secundum Guil. in i. dist. iii. Et etiam in. ii li. dist. iii. parte. iii. concor. Scotorlis. quod actus anime accipiuntur in triplici differentia.

¶ Primo dicitur quaedam actus primus. et est potentia animme antequam operetur actualiter: vt dicit Philosophus. ii de anima. Unde actus primus generaliter est qui inest habi tualiter in quocunque: veluti in anima scientia vel cognitio habitualis. Uel scire est actus primus. similis intellectus. Ab hoc actu primo procedit actus secundus: vicem considerare vel speculari actualiter secundum istam sanciam vel secundum intellectum. Consimiliter in voluntate velle est primus actus: a quo procedit actus secundus: puta volitio actualis: vel amare actualiter: placere: et eligere. Itaque primus actus dicitur res in habitu. et secundus actus dicitur operatio eius. Sicut lucere est primus effectus ignis. et secundus actus eius est illuminare. Hec patent per philosophum. ii de anima. et Commentatorem.

¶ Secundo er go quidam dicitur actus secundus: vt est ipsa consideratio vel intellectio actualis in intellectu. et volitio actualis in voluntate

¶ Tertio limitatur actus pro exteriori operatione. Et sic Eustracius in. i Eth. dicit: quod praxis est secundum electionem energia id est effectus vel efficacia. Praxis enim in greco est actus vel operatio in latino. Et isto modo Primo fit in intellectum consideratio. Secundo electio in voluntate. Tertio actus in executiua potentia. Ex quaebus patet quod vt Guil. in i. li. supra ponit Duo sunt tantummodo actus primi anime in quibus scilicet habet esse imago trinitatis: puta intellectus et voluntas Et similiter actus secundi sunt duo tantum istorum. v actus scilicet intellectio et volitio: in quibus est imago.

Si queras. Quid de Demo ria que est tertia potentia anime An habeat huiusmodi actus: Guill. e. dist. iii. primi dicit: quod Memoria dicit solum intellectum addito obiecto prout dicitur pares seu fecunda memoria. Nam memorie est tantum modo recipere et retinere speciem intelligibilem: vt pate pit li. ii. vbi Memoria. Ideo inquit Memoria non habet actum quammaxime absolutum distinctum ib actu intellectus et voluntatis. Et notanter inquit dixi: absolutum. quia memoria bene habet actum de praedicamento actionis scilicet dictionem actiuam et gignitionem. quia memoria gignit noticiam. Differunt autem ictio et gignitio. quia omnis dictio est gignitio non conuerso. nam lux a sole gignitur: sed non dicitur. Unde et memoria habeat actum respectiuum: non tamen absolutum distinctum ab actu intellectus et voluntatis. De his vide vbi Anima. §. viii. hoc eodem li. pro. Ibidem habetur in quibus actibus est imago

¶ Sed an aliquis actus dicatur me llus: Guil. ibidem ponit etiam actum medium: vicem quo a primo actu ad secundum deuenitur. Unde ipsa elicitio actiua vel passiua actus producti dicitur actus medius secundum eundem et Scotorlis. Ueruntamen verius dicitur actio vel passio quam actus. Hec Guill. Ad idem pro euidentia praedictorum omnium Nota secundum Nicolaum de Lyra super Ios. vl. Quod actus primus est principium actus secundi. Et accipitur actus secundus pro operatione que consistit in agere vel pati. Exempli gratia Intelligere: sentire: audire: videre et huiusmodi. siue dicantur actiones eius qui intelligit vel sentit etc. vt quidam opinantur: siue sint passiones ab pbiecto: vt alii dicunt: tamen sunt actus secundi. quia necessario praesuponunt et prequirunt actum primum in eodem subiecto: hoc est potentiam intelle ctiuam et sensitiuam. Nam lapis non potest sentire vel audire nisi habeat potentiam sensitiuam vel auditiuam. Unde actio vel passio quae elicitur talis actus secundus a primo: dicitur actus medius

¶ Quibus modis potest dici ali uis actus esse primus: Nota secundum e. Guill. li. ii. pist. iii. quod tripliciter. Uno modo. quia in re primo inest. Et secundus quia secundo in est. Sicut si in men te primo insit grammatica sceita. et secundo logica: il la dicitur actus primus: ista secundus. Alio modo quia prior perfectione. et sic sapientia est actus primus. prudentia secundus. Tertio modo vt dicatur p. mus in habitu res. secundus operatio eius vt praedictum est.

¶ Utrum in deo sit actus secun dus Uide vbi Uerbum. §. xxiii.