Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Liber 2
Liber 3
Liber 4
Distinctio 48
Circa textum
Distinctio. 48. li. 4. declarat de iudicu formalitate et potestate. Olet etiam quaeri in qua forma christus iudicabit etc. Hic signat 46. dist. huius quarti quae ita continuatur ad praecedem. Nan postquam in praecedenti dist. primo propositus est ordo iudicii: et secundo subsecuti sunt aci praemii: nunc tertio in hac praesenti dist. describiturfforma iudicis pii. Et habet diuidi in tres. In prima ponuntur iudicis conditiones. In secunda circunstantiarum appationes. In tertia mundi huius innouationes. Prima in principio. Secunda ibi. Putant quidam etc. Tertia ibi. Cum autem fuerit caelum etc. Haec est diuisio praesentis distinctionis.
Quaestio
¶ Quaestio ista docet quomodo in iudicio vel post motus corporum caelestiuces sabit: et quod in huana forma christus iu dicabit vniuersa. et habetur a scoto in praesenti distin. in duabus questioibus. rUtrum ante celici motus repudium christus anti 5 christum aeterna punitione in forma humana remuneret. Et arguitur quod non tripliciter.
¶ Primo sic: christus non habet potestatem super nos in humana natura: ergo in for ma humana non iudicabit. antecedens patet: quia secundum na turam humanam christus est frater noster: non igi tur dominus. probatur consequenta: quia iudicare non est nisi potestatem habentis super iudicatum et dominium
¶ Secundo arguitur sic. christus secundum quod deus viuificat animas: ergo in forma humana non iudicabit. patet consequenta: quia iudicium magis pertinet ad animam quam ad corpus: antecedens patet per aug. super Ioh. li. 3. totius vero operis set mone. 23. super illud. Filius quos vult vi uificat suscitat corpora non pater sed filius secundum dispensationem humanitatis in qua est mi nor patre. Et post subdit: secundum autem quod deus est viuificat animas.
¶ Tertio arguitur sic: quod e motus non cesset post finale iudicium: motus est propria perfectio corporum caelestium ergo post iudicium non cessabit: antecedens patet: quia alias non mouerentur: patet antecedens: quia vniuersum non erit perperfectius post iudicium quam nunc.
¶ In oppositum primi. Ioh. 26. Can tua quasi impii iudicata est: ideoque iudicium causamquae suscipias dicitur christo. Pri mum autem non est verum nisi secundum naturam huma nam: ergo etc. pro altero: quia tunc non erit vicis situdo diei et noctis: vt dicit magister in listra: et probat per illud: Erit dies vna quae nota est do mino non dies neque nox.
¶ In ista quaestione ad praecedentes conformiter sunt tres articuli declarandi: Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus Tertius est terminorum motiuus Quo ad primum articulum tmini sunt Antichristus / Punitio / Remuneratio.
¶ Primus terminus est antichristus Ab anti quod est contra: et christus: quasi contra christum. Non est enim imaginandum illum sic vo cari nomine proprio sed ex effectu hoc nomen sibi conueniet: licet autem de antichristo mul ti libros aut libellos confecerint: praecipue tamen de praesenti tres occurrunt. Primus landulphus quae super bibliam bene postillauit librum de antichristo satis copiosum composuit: qui aliquando bonauenturae attributus est: sed stilus dis sonat. Secundus frater nicolaus lector argentine ordinis praedicatorum de aduentu christi et antichristi bene scripsit. Tertius fratur hu go noui castri de antichristo librum gratum edidit / qui incipit: Non sum propheta / neo filius prophetae. Sequendo tamen de praesenti fratrem Franciscum de maronis / ponam tres quinarios considerationum. Consideratio in ma / quod nascetur de tribu dan. Sic enim propheta iacob prophetauit: Fiat dan coluber in via cerastes in semita mordens vngulas equi / vt cadat ascensor eius retro. Secunda consideratio / quod nascetur in babylone. Sed triplex est babylon. Babylon magna in qua magnus regnauit nabuchodonosor magnus in magna. Secunda est in aegypto quae dicitur baldach. Tertia est roma dicente Petro: Salutat vos ecclesia qui est in babylone et marcus filius meus. et extendendo romam ad ecclesiam totam credo: quod sic nascetur in babvlone. Unde et methodius martyr de vltimis temporibus alio modo dicit nisi dictio exponatur. Sunt enim tres ciuitates quibus christus male¬ dicit: vt habetur: Uae tibi corogaym: vae tibi bethsayda. Et infra: Et tu capharnaum nunquid vsque in caelum exaltaberis: vsque in in fernum descendes. Ex his colligit methodius quod antichristus nascetur in corrocavm: nutrietur in bethsaida: et regnabit in capharnaum. Ideo Aug. 20. de ciuita. dei di cere videtur / quod erit christianus exponens illud apostoli: Qui tenet nunc teneat donec de medio fiat: tamen aduersus omnem carnem consurget: vt dicitur ibidem. Tertia consideratio / quod lubricus veniet et infectus turpi tudine vitiorum sed eius suggestione peccata virtutes reputabuntur et fictione sanctus di cetur. Quarta consideratio quod daemonum ministerio ex moniali seu meretrice generabitur per incubum: sicut legimus per goffredum monnitensem de merlino: videtur tantum melius francisco quod ex adulterio: iuxta quod et Ioh. dama. in. 4. dicit et modo naturali. Quinta consideratio / quod erit verus homo non diabolus incarnatus. Donec reuelatus fuerit homo peccati. Brego. tamen dicit quod eius corpus in trabit sathanas non ad informandum / sed in habitandum et instigandum ad opera mala: et ille daemon erit lucifer. Hic est primus quinarius. Prima consideratio secundi quinarii est quod erit rex potentissimus et monarcha anti christus: goth et magoth vel vndecim tribuum: quamuis dicat Augu. goth et magoth certum non designare populum / sed tectum et detectum. Secunda considerario / quod vera non faciet miracula sed stupenda permittente deo. Frater Alex. de hales in tractatu de miraculis. 2. 2. dicit / quod faciet miracula: sed propi malum finem: ideo dicitur quod veniet in signis et prodigiis mendacibus. Tertia consideratio est / quod multos habebit discipulos praedicantes sectam suam. Quarta consideratio / quod faci et se praedicari esse deum. Quinta consideratio / quod persequetur ecclesiam: et dicit Orego. quod erunt inclitissima martyria: et talia non fu erunt: nec tanta persequutio tortoribus facientibus miracula: sed non tortis. En secundus quinarius. Prima consideratio tertii quinarii est / quod tribus annis cum dimidio re gnabit. iuxta quod in Apocalis. scribitur: Per tempus et tempora et dimidium temporis. Secunda consi deratio / quod enoch et helias insurgent contra eum. De enoch dicitur: Enoch placuit deo / et translatus est in paradisum: vt det gentibus sapientiam. De helia: Helias venturus est / et restituet omnia: tamen interficiet eos: et post duos dies resurgent. Tertia consideratio / quod etiam ioamnes euangelista veniet pugnatu rus contra eum: vt dicit Franci. quia translatus difitur vt sic de qualibet lege pugnet vnus contra eum: enoch naturae helias moysi: Ioam. gra tiae. Sic enim ei dictum est: Iterum oportet te pro phetare gentibus multis. Quarta consideratio / quod quasi toto mundo sibi subiugato ipse cum suo exercitu ad montem veniet oliue ti / vt propria virtute in caelum scandat: et christus descendet eum visibiliter interficiens 3ante extremum iudicium. vnde dicitur: / Pluam super eum et exercitum eius ignem et sulphur: et tunc totus mundus conuertetur ad fidem christi. Quinta consideratio / quod non statim post eius obitum erit dies iudicii: sed post multos an nos relaxabitur mundus ad peccandum: et ipsis ignorantibus veniet christus. Idem frater Nico. de lyra super Dan. 12. ca. En ter tius quinarius.
¶ Secundus terminus est punitio. Unde vltra dicta de puni tione dist. 46. huius quarti: terinino. 3. No tandum secundum scotum in eadem dist. q. 4. arti. 1est quod punitio est perceptibilis carentia boni conue nientis in natura intellectuali: vel perceptibilis praesentia mali disconuenientis in eadem. Et non computando descendendo ad diuinum iudicium locationem definitiuam in igne / in spiritibus / aut separatis animabus: aut de tentionem intellectus: quae poenae non sunt nisi quia nolitae: repariemus vnum senarium ex tribus binariis / quorum vnus in priuatiuis consistit: sed duo in positiuis. Omne enim bonum aut honestum est / aut commodum: vtile enim et si facit quo ad nomen ternarium in re: tamen idem est aut honesto aut commodo: et sic in ternario binarius: et in binario ternarius: quinimmo omne honestum commodum: et si forsan non econtra. Quid honestius charitate / quae est tamen magnum commodum: attamen quia dato quod charitas non esset commoda / adhuc esset honesta quia in genere collocatur honesti: et beatitudo dato per impossibile quod non esset bonesta adhuc: quia foret commoda bonum commodi dicitur: Qui ergo his duobus bo nis priuatur perceptibiliter recte puniri dici tur sic fit in damnatis contra charitatem: et ita contra bonum honestum est obstinatio contra beatitudinem: et ita contra maximum conmodum est priuatio beatitudinis perpetua: et vocatur poena damni seu damnum. Ecce primus binarius senarii: duo reliqui binarii sunt quattuor tristiciae: duae sequuntur has duas privationes et faciunt secundum binarium. Tristatur primo damnatus de peccato / non quia deum cffendit / sed quia tantis bonis se priuauit: et haec tristicia nominatur poena vermis ex remorsu: vt dictum est. tristicia quae priuationem sequitur / felicitatis paena absorptiua appellatur: quae damnatum ex toto sorbet dum attendit se irremediabiliter maximo priuatum commodo: vel dicatur poena damni: sed transitiue: sicut carentia beatitudinis dicitur poena damni: sed intransitiue: quia est ipsum damnum. En secundus bina rius tristicia. Tertio quae detentionem sequitur in ipso igne definitiue poena incarcerationis nominatur: vt sit incarceratio ipsa detem tio / et est paena: quia nolita. quarto tristicia quae intellectum in igne detinet ne alia cogitet: vt vult transitiue poena excecationis dici tur: et est tertius binarius.
¶ Tertius terminus est remuneratio. Unde notam n dum quod ista tria differnt: datio / donatio / munus. limitando dationem ad liberum: sed non ampliando ad liberale / ad quod donatio se extedit. Qui enim dat vt sic / dat vt accipiat aut redimat: ideo dato quod talis datio ex tet libera / non tamen est liberalis. Donatio autem est sine spe retributionis: vnde philosophus in. 6. topicorum dicit / quod donatio est datio irredibilis: et patet iam aequiuocatio dationis. In hac enim descriptione accipitur datio pro quo dam communi et donationi et dationi proprie sum ptis. Remuneratio autem fit pro meritis: vnde quidam metrice dicit: Dat meritum munus sed confert gratia donum. Et est notandum vt inquit doctor deuotus praesentis dist. arti. 2. q. 1. quod aliquid est remunerabile tripliciter. Primum / quod est aptum natum mereri: et hec est liberum arbitrium: secundum quod ipsi merenti con iunctum est vt corpus humanum. Tertium quod est ad ipsum ordinatum sicut ad obsequi um: sic aliquando homo in se premiatur aliquando in corpore proprio: aliquando in eis quae sunt sibi vtilia: et sicut dictum est de remuneratione respectu boni: ita intel ligendum est de remuneratione respectu ma li extendendo nomen remunerationis. Et enim de primo articulo.
¶ Quantum ad secundum articulum sunt t res conclusionis. Prima est de for ma in qua christus iudicabit. Secunda / si hora iudicii sit alicui nota. Tertia de ces satione motus corporum caelestium.
¶ Pri ma conclusio est haec: Et si principalitur iudicare competat christo vt deus: tamen conmissarie vt homo iudicabit. Prima pars probatur: principaliter enim iudicare est nullo modo dependere: nec secundum intellectum di ctando sententiam: nec secundum voluntatem volen do executioni demandare: nec posse impe diri. Haec tria solum competunt christo secundum quod deus est. Anima enim christi in se non est independens: nec etiam omnipotens: iudica bit tamen commissione singulari in huma na natura et excellentissima: quia anima chri sti commissarie iudicans vnita est deitati: vl christus secundum animam quae eadem est persona in naturis / his duabus diuina et humana: quod reperiri non potest in commissario pure creato. Et si quis inquit scotus amplius tribuat potestatis animae christi blasphe mus est: attribuendo creature quod est creatoris proprium. Ex quo infertur defectus tho mae in praesenti dist. q. 1est vtrum christus in forma hominis sit iudicaturus: non quaerit tho mas vtrum habens formam bomins sit iudica turus: quia ibi in dubium non vertitur: multum enim differt quaerere / vtrum in forma bomins an secundum formam hominis et vt sit dubium capere oportet secundo modo ex processu rationum Tho. Tum primo: quia ratione naturae humane habet christus in nos dominium iure re demptionis. In hoc enim christus mortuus est et resurrexit / vt et viuorum et mortuorum dominetur. Tum secundo: quia non admittere mur ad conregnandum christo / nisi redemu pati a christo. Et si enim ius in regno hapuimus ante adae casum / tamen tunc suspen sum: nec competebat actio nisi. redemptis a christo: ideo auctoritate li. Actuum bene di citur de christo: Ipeo est est constitutus a deo iudex viuorum et mortuorum. Tum tertio: quia exquo redemptione naturae humanae tota natura est meliorata: Paulo dicente: ero Pacificans per sanguinem crucis eius siue quae in caelis siue quae in terris sunt recte super omnem creaturam dominium promeru it: et potestatem iudiciariam vt vere diceret. Data est ei omnis potestas in caelo et in terra. Et addit ibi Thomas. q. 3. quod christus secundum deitatem non omnibus in iudicio apparebit: quia sine gaudio non posset appa rere quod impii non habebunt. probat: quia sicut ipsum esse nil habet de non esse: sic delectabilitas nil habet non delectabilitatis / deus autem est delectabilitas purissima / sicut bonitas: sicut essentia. impossibile er go est quod apprehensa non delectet. vnde di citur: haec est vita aeterna vt cognoscant tedeum. Uita aeterna sine gaudio esse noquit breviter / si intelligat aliam potestatem in christo secundum humanam naturam quam sit illa quae dicta est. et conclusio est falsa: et rationes. non coguntis. Quod enim fuerit redemptor vt homo quid nisi causam dicit meritori am apud quem: nisi apud deum qui redem ptor est principalis: vt sic deo vt redemptori principali duplici sumus iure obnoxii et creationis et redemptionis: nec in caelum vt causa principalis introducit: sed solum meritoria. sic igitur in forma humana iudicabit: sed non secundum formam humanam loquendo de auctoritate principali Et si dicatur: si in forma humana iudicat aut gloriosa vel non: si gloriosa / tunc oculo non glorioso corporali videri poterit: damnati enim eum videbunt: iuxta illud Ioannis. 19. Uidebunt in quem compun xerunt. Et textus noster habet: In quem transfixerunt: et tunc etiam delectationemus impii acciperent in aspectu tam formosae forme: quod extat falsum: tunc enim dolore implebuntur non gaudio. Si dicatur iudicabit in forma non gloriosa. non stabit ista responsio: Ueniet cum potestate et magna et maiestate. Et dicendum quod in gloriosa: exquo enim gloriam assumpsit gloriam non dimisit: sed quibus apparebit glo riosus: iustis. Impii autem vel non videbunt eum: et sic vt caeci palpitantes erunt: aut dicamus quod impii videbunt etiam corpus glorio sum: nec tamen inde laetabuntur. Possibile est enim delectationem a visione talis corporis sepa rari. Et si dicatur contra / ex illo: Tollatur impius ne videat gloriam dei. dicendum ex sco to tripliciter. Primo / quod ista verba sunt pro phetae: contra impium deo respondente pro impio et ideo non concludunt quin videant. Alio modo seu secundo quod sint verba dei / sed interrogatiue di cta: et ita non sequitur absolute quod non videant ex interrogatione enim absolute negatiue non sequitur. non sequitur enim / non est hoc Guil. si quaerat quis interrogans: igitur guil. non est hoc. vnde et sequitur verbum dei videant: et confundantur celantes po puli. quod intelligitur etiam de visione aeterna ex dei misecundia quae confusi sunt inuidi celantes iniqua diuinam misecundiam. Tertio modo quod impii etiam in iudicio videant glorificatum corpus christi: sed tolluntur ne videant ad honorem quinpotius videant ad confusionem: visio equide: illa erit illis magem tristabilis et terribilis quam delectabilis. Trium harum solutionum quaelibet sufficit. mens tamen isterae Ioam. inquit magis est de visione in forma deitatis quam huma nitatem. Ex his patet contra secundum dictum Tho. possibile esse potentia absoluta deo suiipi us alicui exhibere visionem / cum nullo tamen gaudio / patem: exquo visio priorigaudium posterius: et sunt absoluta ambo: poterit deus causare prius posteriori incausato: nec ratio in oppositum cogit: dato enim quod deus delectabilis sit sper in se non oportet quod in isto sper dele ctationem causet Equidem si paries a petro sit visibilis quae necessitas vt petrus ipsum videat: nulla funditus. Et ad id quod additur: haec est vita aeterna vt cognoscant te deum. textus conceditur: sed non sequitur / ergo beatitudo: vita quippe aeterna potest accipi aut aptitudine aut actu. Uisio quippe dei si concederetur damnatis esset vita aeterna non actu / sed aptitudine: quia ex se semper manere posset: non tamen esset beatitudo: quia beatitudo semper manentiam dicit. Debet igitur argui a textu / siue glo sa: quia si licitum est thomae verbum pro verbo po nere: et scoto id negare.
¶ Secunda conclusio Sic beatae trinitati et humanitati assumptae vel qui est deus / certa est hora iudicii vt aliis non oporteat. Prima pars patet ex verbo bea ti Isido. in li. de summo bono: vbi diciti / quod sola trinitas nota est sibi et hominassumpto et oportet quod hoc dicatur per excellentiam / als esset falsum: sed maius est cognoscere in illa excellentia trinitatem quam dicit iudicii. Si ergo primum et secundum innuit enim quod quae cognouit deus / cognouit homo assumptus: vt scilicet sicut peus omnia cognouit: sic homo ille qui est deus. si ergo cognitio nobilissima omnium sibi conceditur non debet ei negari illa / quae omnia nouit. Et si dicatur primo: De die autem illa et hora nemo. scit: neque angeli quae sunt in caelo neque filius Tum secundo dicit christus: Omnia quaecunquam audi ui a patre meo nota feci vobis. et tamen hoc apostolis non manifestauit. Tum tertio dicit chri stus de spiritu sancto: Cum venerit ille / docebit vos omnem veritatem. Ad primum soluit glo. quod intelligitur de filio adoptiuo: sed non natu rali: nec inquit Bonauem. excluduntur omnes angeli / sed inferioris ordinis. Uel tertio / quod angeli dicuntur non nosse: quia non onndunt aliis sicut fouea caeco. Ex quo patet secunda pars conclusionis: quod scilicet non est necesse quemcumque angelum horam illam cognoscere: etiam stante beatitudine quia non est de essentia beatitudinis: potest tamen esse vt aliqui cognoscant. Ad secundum et tertium dicen dum quod christus et spiritus sanctus nota fecerunt apo stolis quae erant necessaria ad salutem: de quorum numero non est cognitio huius
¶ Tertia conclusio: Hotus caelorum repudium aut iugis perpetuitas non satis aprte ratione concluditur. Patet primo de rationibus philosophorum quae sunt principaliter tres. Prima philosophi. 12. metaph. Impossibile est nobilissimum ens carere proprio fine. intelligentiae autem pro fi ne habent motum caeli: igitur nunquam cessabit. se cunda sempiterni ad sempiternum est sempiterna habitudo / intelligentiae et orbes sunt sempiterni: ergo motus quae est eorum habitudo extat sempiternus. Tertia ratio: quicquid est in caelis / est necessarium: ergo motus caeli est necessarius: quia est in caelis. antecedens patet: quia aut est necessarium quod est in caelo: et habetur propositum aut in paucioribus / et hoc non: quia esset tunc a casum: aut tertio vt in pluribus / et hoc non: quia esset imperfectionis: vt patet in naturalibus Ad primum dicendum quod non intelligitur quod de se fit finis intelligentiarum motus caeli / cum fi¬ nis semper sit nobilior existentibus ad finem: sed voluit dicere philosophus / quod intelligentiae sunt ita perfectae quod etiam perfectionem suam influunt in inferiora motu caeli mediante: sed in fine sae culi deo disponente cessabit. Ad secundum dicondum / quod sempiterni ad sempiternum potest esse habitudo contingens quando vnum eorum contingenter agit: sic est de deo: aut prima intelligentia ad extra. Ad tertium: caelum mouetur necessario non absolute: sed quantum deus voluerit a quo est prima in rebus contingentia. Patet secundo quod rationes theologorum non concludunt de necessitate simpliciter esse cessationem motus caeli. sunt autem tres principales. et sumuntur ex fratre Richar. de media villa praesentis dist. arti. 2. q. 2. Et Tho. dist. eadem arti. 2. q. 2. in pedibus suarum quaestionum pro parte quam tenent. Et tertio ab henrico de gan dauo quidli. 4. q. 12. Prima ratio est sumpta ex auctoritate Esa. Non erit ibi amplius sol ad lucendum per dieit: sed ista auctoritas si cut respondet in listera magister non cogit: et addu cit ad hoc Hiero. super Esa. li. 15. Non enim negat solem et lunam tunc lucere: sed vult quod non pristabunt lucem his qui erunt in aeterna bea titudine: quia ipse dominus erit lumen suis in perpe tuum: sicut dicitur: Ciuitas illa non eget sole. Secunda ratio sumpta est ex illo: Iurauit an gelus etc. Et post tempus amplius non erit. Sed inquit Sco. exponi potest quod amplius non erit tempus vt impleatur prophetia. Tertia ra tio: motus caelorum est propter generationem et corruptionem. 2. de generatione. necessaria est latio solis in obliquo circulo / vt sit continua generatio et corruptio istorum inferiorum sed tunc non erit generatio et cor ruptio: igitur etc. diceret pi ohopus assumptum esse falsum: corruptionem et generationem esse finem motus caeli: quia nobilior est motus caeli genieatione et corruptione: et ideo tertio dicit Sco. hincinde est posteritas fet nulla simpliciter necessitas. Quantum ad tertium articculum sunt tres difficultates.
¶ Prima dissi cultas: Quomodo potest iustus iudex pro subi to quasi aut non diu durante peccato perpetuo condemnare? Dicit Tho. 26. disti. huius quarti. arti. 1. q. 3. principali: quia si vixisset per¬ petuo / peccasset perpetuo. Et dato quod peccet cum intentione corrigendi: se tamen perpetuitati peccati exponit. Alio modo ibidem respondet Tho. et. prima secundae. q. 97. arti. 3. in solutione primi argumenti. Et videtur esse Aug. 12. de ciuita. dei. c. 11. vbi videtur dicere quod non requirit iusticia paenam infligi perpetuam vt correspondeat sufficienter culpae: sed ideo est perpetua / quia persona est perpetua: et perpetuo manens in culpa. patet enim secundum leges aliquas poenas esse quibus ex toto exterminantur homines de isto seculo: non tamen semper durant poenae: quia non semper durant homines. econtra in alio seculo non debet esse mirum: ex quo vitia et personae semper durant / si poenae si sequuntur.
¶ Secunda difficultas: Unde est quod dominus locum iudicii prophetis reuelauit vt patet: sed non dicit dicit siue horam. Dicit doctor deuotus praesentis dist. arti. 1. q. 4. quia non erat eis vtile reuelare: nec vtile nobis nosse: sed perutile ignorare. tum primo propter nostram vtilitatem: tum secundo propter hoc quod dicitur: Sic loquimini / et sic facite sicut per legem libertatis incipientes iudicari. Et ideo dico tertio quod manifestauit locum / sed non tempus: quia certitudo loci non ita impe dit a timore / sicut certitudo temporis.
¶ Tertia difficultas: Cessante pos iudicium motum caeli vbi stabit sol et luna: Dicit frater Franciscus dist. 47. huius quar ti. q. 1. quod sol in oriente luna semper plena et clara versus solem in occidente: tamen obscura vt credit in parte opposita. Et sic pa tet ad quaestionem quod videlicet ante caelici motus id est repudium cessationem christus antichristum id est reprobos quorum est princeps aeterna punitione in forma humana remunerabit id est puniet. Tunc ad argumenta.
Conclusiones
¶ Prima conclusio: homo gloriosus patebit christus: et vt moro sus iudex sedebit. dicit conclusio quod christus iudicabit in forma hominis: et ponitur a principio distinctionis: vsque ad illud capitulum. Putant quidam etc.
