Quaestio 2

Commentarius DVo principaliter quaeruntur a Doctore: primo. Utrum Angelus sit in loco? Et hic non quaeritur de loco circunscriptiuo, quia Angelus cum sit spiritualis, & indiuisibilis non potest circumscribi, sed de loco definitiuo, siue praesentiali; & est sensus an essentia Angeli sit praesens alicui loco, puta, an secundum se possit esse praesens Soli, vel Lunae, vel monti, vel lapidi. Secundo, Vtrum Angelus requirat determinatum locum, ita quod nec in maiori, nec in minori possit esse sed praecise in tanto loco. Et includit Utrum possit esse in loco punctuali, & utrum in quantocunque magno loco, & in quantocunque paruo.

"Ad primam quaestione dicitur". Hic Doctor primo recitat duas opiniones, quas improbat. Secundo principaliter respondet ad quaestionem primam. Prima opinio est S. Thom. 1. parte summ. quaestione 52. artic. 1. & 2. qui dicit quod Angelus praecise est in loco per operationem, & nullo modo per essentiam propriam, & probat per auctoritates Damasceni, quae postea soluentur.

"Contra hanc positionem est articulus damnatus, & excommunicatus ab Episcopo Parisiens si". Nec valet dicere, "quod excommunicatio non transeat mare, nec dioecesim. Si tamen fuit articulus condemnatus sicut haereticus, ubique est, condemnatus", &c.

"Autem nolentes verbo suspecto vti", &c. Haec est opinio Gotf. quodlib. 8. quaest. 13. Ista. opinio dicit, quod Angelus est in loco, puta in aliquo monte, tantum per applicationem, & non per praesentiam sui. Sed haec opinio dicit idem quod prima opinio, vt patet, quia aut applicatio illa est actus primus, aut secundus. Non primus vt patet. Nec secundus immanens, cuiusmodi est, intellectio, & volitio Angeli, quia sicut existentia; Angeli abstrahit a loco, ita & operatio intrinseca; aut talis applicatio est actio transiens, & sic dicit idem, quod prima opinio, quod est in loco, puta in monte, per actionem transeuntem circa montem.

"Contra conclusionem huius opinionis". Hic Doctor probat, quod Angelus non dicatur esse in loco per operationem, puta, quod non dicatur ex hoc esse in monte, tanquam in loco definititiuo, quia ibi operatur operatione transeunte. Et in probatione, quam facit Doctor reducit Thomam ad contradictionem, quia Thom. inquaestione illa, An Deus sit ubique, probat, quod sic, per hoc, quia secundum Philosophum septimo Physicorum text, comment. 46. "mouens est, simul cum moto", & potest mouere omne mobile, ergo est in omnibus, & praesens omnibus, "quaero quid intendit per hoc concludere, aut esse praesentem omnibus, id est, mouentem omnia & tunc est petitio principij"; patet quia idem est principium, & conclusio. Nam principium per quod intendit probare Deum esse praesentem. omnibus, est quia mouet omnia, & haec est conclusio. Et vltra, "nihil est ad propositum, quia intendit probare immensitatem Dei, secundum quam Deus est praesens omnibus, aut intendit concludere illam praesentiam, quae competit Deo, inquantum immensus, & tunc ex operatione alicubi secundum ipsum, sequitur praesentia illa, quae pertinet ad immensitatem diuinam, quae est Dei inquantum Dei, ita quod prius naturaliter erit praesens inquantum immensus. quam inquantum operans", quia immensitas illa competit Deo, inquantum Deus, & concluditur "quod sit in omnibus per operationem tantum a posteriori: igitur a simili in proposito prius naturaliter Angelus est praesens alicui loco secundum essentiam, quam sit praesens secundum operationem".

"Confirmatur ratio, quia minus videtur de Deo", &c. Haec ratio concludit contra Thomam, quia ponit Deum esse praesentem in se, ubi operatur. Et ratio stat in hoc: si Deus, cum sit virtutis infinitae non agit circa aliquod passum, nisi sit sibi praesens, a fortiori Angelus non poterit. operati circa aliquod, si non sit praesens secundum essentiam. Sed an Deus possit operati circa aliquod passum vbi non esset presens, est alia questio. Et de hoc vide Doctorem in 1. dist. 37. sed defacto sic est, quod non operatur circa aliquod, cui perfecte non sit praesens, cum sit in omni re per suam praesentiam.

"Confirmatur etiam, quia si actio aliqua", &c. Haec ratio concludit contra Thomam, quia ponit, quod "mouens est simul cum mot"o, & ideo si mouet immediate est praesens, siue simul cum moto. Pro clariori notitia pono talem casum, quod Angelus moueat lapidem, quaero tunc, aut motio illa, quae recipitur in lapide, recipitur immediate abipso Angelo, & sic erit Angelus praesens ipsi lapidi; aut recipitur mediate, ita quod prius recipitur in alio corpore immediate a virtute Angelis & tunc ipse Angelus erit praesens secundum essentiam illi alij corpori, aut erit processus in infinitum.

"Praeterea secundo sequitur". Hic Doctor deducit Thomam ad manifestum inconueniens videlicet quod Angelus aliquando, imo frequenter nusquam erit: patet, quia in coelo empyreo non operatur operatione transeunte, cum tale corpus sit simpliciter immobile, & per consequens, dum est in coelo empyreo non est in aliquo loco, quia tantum est in loco, per ce, peroperationem, imo Angelus nunquam erit in coelo empyreo, quia ibi non potest esse, nisi sit inloco, & tamen ad placitum suum est in coelo illo.

"Item si transeat de coelo ad terram", &c. Supponendo, quod Angelus, dum transit de coeio empyreo ad terram, non operetur in locis intermediis: ergo transeundo illa media, & ibi non operando, erit praesens illis locis per suam essentiam, & non per operationem, cum ibi non operetur.

Praeterea tertio, si Angelus est in loco per operationem. Per hanc rationem Doctor deducit: opinantem ad hoc inconueniens, videlicet, quod Angelus primo esset in toto coelo, tanquam in loco; patet, quia simul monet totum coelum: primo enim totum monet: coelum enim est ita proportionatum illi, quod si adderetur una stella, moneret cum labore, & poena, secundum Philosophum secundo Coeli, & mundi, text comment. 71.

Contra hoc, licet Philosophus imagine¬ tur, &c. Hic Doctor intendit probare, quod Angelus, qui monet coelum aliquod, non est primo in aliqua parte, ita quod primo moneat, adaequate vnam partem, vtr puta quod sit in Oriente, vel Occidente, quia cum coelum semper moneatur, sequitur, quod quaelibet pars successiue potest esse Oriens, & Occidens. Exem: plum: Nam pars primi mobilis, quae in maneoritur nobis, in vespere occidit, & illa quae vespere occidit, mane oritur nobis: ergo non monet primo, id est, adaequate aliquam partem. Et si diceretur, quod quando monet partem Orientalem primo, monet etiam eandem primo, quando occidit, & sic sequeretur, quod Angelus moneretur per accidens; patet, quia moneretur abOriente in Occidentem ad motum illius partis, cui esset applicatus per operationem. Si etiam diceretur, quod primo monet partem dextram. ipsius coeli, hoc patet esse falsum, quia ibi non est dextrum, neque sinistrum, nisi secundum imaginationem Philosophi, vbi supra de illo rustico Athlante. In nulla ergo parte potest poni Angelus: primo ex hoc, quod primo illam partem moueat.

Nec etiam potest poni quasi quiescens perse; Patet, quia semper mouet partem sibi praesentem, & sic non quiescit ibi, neque assignatur alius locus, in quo quiescat, quia Angelus semper aees existit in aliquo, inquantum illud est motum abipso Angelo, nec per consequens potest dici per se quiescens.

Praeterea illud, quod est ratio Angelo existendi in loco, est in eo formaliter, alioquin Angelus nullo modo erit formaliter in loco. Patet ista propositio, quia sicut ratio formalis locandi aliquid est in loco formaliter, siue in locante, sicut superficies est formaliter in corpore locante, quae est ratio formalis fundamentalis tantum locandi ipsi corpori, sic pariformiter erit de ratione formali, qua passiue aliquid locatur, sicut superficies in corpore locato. Sed operatio Angeli transiens in corpus non est in Angelo formaliter; patet, quia est in illud corpus, puta quod monet, sine circa quod operatur.

Praeterea illa operatio, &c. Aduerte, quod cum dicit de operatione, quae est in loco commensuratiue, &c. Sic debet intelligi, quod cum Angelus monet lapidem de loco ad locum, quia acquirit locum circumscriptiuum, & motio Angeli, quae est transiens in talem lapidem, & sic sicut lapis est circumscriptiue in loco per se, ita omne quod est subjectiue in lapide erit circumscriptiue in loco per accidens: ergo si Angelus est in loco per talem motionem, sequitur quod etit in loco per accidens circuniscriptiue.

COMMENTARIVS AD quest. igitur soluendam. Primo videnLAdum est de loco corporis: cuilibet enim corpori, praeter ultimum, cuius non est adtiud extra continens, quinque conueniunt. Primo esse in locoactuali, & est quando actu facit distare latera continentis. Secundo in loco determinato, quia aequali, scilicet a quo non excedatur, nec ipsum excedat, loquendo semper de loco proprio. Tertio est esse in loco commensuratiue, quod est, quando locatum correspondet toti loco, & pars locati parti determinatae ipsius loci, vt exponit Doctor in quarto, dist 10. q. 1. art. 12. Quarto, quod su in loco determinato, scilicet hoc vel illo, Quod est verum naturaliter, quia corpus est sic in loco commensuratiue, quod simul non potest esse in alio, fupernaturaliter simul posset esse in pluribus locis conmensurariue, vt ostendit Doctor in quarto, dist. 10. q. 2. Quinto esse in loco naturaliter, vel violenter, & hoc non ratione loci simpliciter, sed ratione qualitatis, vel alicuius inexistentis ipsi loco. Et ideo Doctor in quarto, distia4. q 1. dicit, quod nullum, vt locans, est locato disconueniens, nisi quia illud corpus est sibi conueniens. Haec ille. Et hoc non est ratione superficiei, sed quia conseruatiuum, vel disconueniens naturae locati, propter qualitates contrarias, ideo dicit quod hoc quintum conuenit locato, inquantum est corpus naturale, quod inclinatur naturaliter ad talem locum conseruatiuum, &c. Aliae quatuor conditiones conueniunt locato, sine corpori, inquantum praecise est quantum, non inquantum quale. Et probat, quia licet omne corpus existens sit quale, tamen prius est quantum, quam quale, & in talipriori conueniunt illae quatuor conditiones: & probat per Philosophum 4. Physic. tex, comm. 76. quae probatio clara est.

Exponendo autem ista per ordinem. HiciDoctor primo exponit primam conditionem locati, & primo quid sit locus corporis, & assignat definitionem Arist. 4. Phys tex. comm. 41. scilicet quod corpus est ultimum corporis continentis immobile primum, id est, ponendo quod aliquod vas sit locus vini adaequare, quando est perfecte plenum: tunc ultimum vasis, scilicet vitima superficies vasis, quae est indiuisibilis secundum profunditatem, vas vero est diuisibile secundum profunditatem, est tamen ipsa superficies in partes superficiei diuisibilis, quae partes sunt superficies, & in lineas tanquam in terminos. Et hoc est quod dicit Doctor quod praecisum continens alicuius est: indiuisibile in diuisione, qua diuiditur, puta ipsum vas, quod diuiditur in aliam, & aliam profunditatem, ultimum ergo, scilicet superficies corporis continentis, puta ipsius vasis continentis vinum, tanquam primum locatum sibi adaequatum, dicitur locus. Et quod dicit infra, quod ista ultimitas non est de ratione loci, sicut est de ratione continentis praecise, id est, quod ad hoc, quod superficies contineat, non est de ratione ipsius, quod sit vltimum alicuius corporis: quod patet, quia si esset separata a corpore, adhuc contineret, & tamen non esset ultimum alicuius, sed ipsamet immediate, & praecise continet. Tamen pro junioribus expono. Cum dicit, diuisibilc enim secundum illam dimensionem, secundum quam est diuisibile, non potest esse immediate applicatum alicut, vecontinens ipsum, id est, quod corpus locans, secundum quod est diuisibile in profunditates, non potest immediate, &c. Sequitur, sed praecisum continens immediate est indiuisibile, scilicet vitima superficies continentis corporis, quae est indiuisibilis, diuisione scilicet qua corpus diuiditur. Sequitur, nihil autem indiui sibile de genere quantitatis per se existit, sed in aliquo diuisibili: patet de linea, quae est indiuisibilis diuisione, qua diuiditur superficies, & corpus, & superficies est. indiuisibilis dinisione, qua diniditur corpus; quae non possunt per se stare, sed necessario sunt in corpore dinisibili. Litera sequens clara est, usque ibi: Vitra autem istam continentiam praecisam addit locus immobilitatem, qua distinguitur avase secundum Philosophum, a. Physe tex, com. 41. Haec immobilitas assignatur ab aliquibus ipsi loco per respectum ad polum arcticum, & antart cticum, & per tespectum ad centrum terrae, quae omnia sunt immobilia.

Sed breuiter dico. Hic Doctor primo improbat illam opinionem, videlicet quod locus dicatur immobilis per huiusmodi respectum, quia variato tali respectu, non erit immobilis simpliciter: patet, quia secundum illum respectum locus dicitur immobilis. Sed talis respectus potest vatiari, vt patet. Nam si manus mea actu sit in aë reactu faciens distare latera ipsius, tunc illa vltima superficies aeris, per te, dicit respectum ad polos. & ad centrum mundi, sed illa superficies potest. variari: ergo & nespectus fundatus in ea: & quod possit variari, patet, quia si manus recedit ab illa parte aeris, tunc ille aer non est amplius locus; nec sic illa superficies actualis, cuius latera distant: ergo destructa illa destruitur, & respectus findatus, & ultra si destruitur ille aet, destruitur omne fundatum in illo. Et hoc est, quod dicit: Doctor. Et cum dicit, sque locus ponatur absolutum, sine respectiuum, absolutum pro illa superficie distante, quae habet respectum adpolos, &c. & illa potest destrui, quia & substantia, cuius est respectus, pro aliquo respectu, puta continentis, & adpolos, & ille similiter potest desimi, vriprobaui. dEt si dicatur, quod est vitimum totius uniuersi, &c. Diceret ista opinio, quod locus ideo dicitur immobilis, quia est vitimum, siue ulrima superficies corporis locantis respectu uniuersi, & sic. ut habet respectum ad vniuersum, est immobilis; vt vero habet respectum ad corpus, in quo est formaliter, puta ad aerem, in quo est, non est immobilis.

Nec hoc saluat. Hic Doctor improbat hanc secundam opinionem, & probat, quod alle respectus variatur, siue illa superficies: quia variata parte vninersi, variatur & ipsa: noneniinhabes tespectum ad vniuersum, ni per partem in qua est.

Dico igitur, quod locus, &c. HieDector ponit opinionem propriam. Et primo probat, quad locus habet immobilitatem oppositam morui locali, id est, quod non potest moueri localiter. Et quod non moneatur per se localiter probatur, quia si locus, qui dicatur A, monetur localiter, recedit ab vno loco, & accedit ad alium:: ergo si A recedit a loco: ergo Aerat in loco, quaeto de illo alio loco, an moneatur localiter, aut non; si non ergo nec A, quia non est maior ratio de vno loco, quam de alio. Si sic, ergo erat in loco, & sic processus, in infinitum. Hoc idem dico quando accedit ad alium locum, quia si A accedit ad alium locum,, & non erit, simul cum illo alio locos quod habet expellete, sicut corpus expellit aliud corpus, &c. Quod nec etiam moneatur per acaccidens, quia similiter esset processus in infinitum, quia li dico, quod A mouetut per accidens hocaliter recedendo ab alio loco, ergo fuit in ille loco per accidens, quaero de illo alio, ve prius. Etquod locus, qui monetur per accidens, sit in locoper accidens) probat per simile de similitudine, puta fundata inlapide, quia non dicimus, similitu do talis monetur, docaliter pen accidens ad motum lapidis: ergo sicut lapis est in loco per se, scilicet alio, & alιo, similitudo, per aceidens erit in alio, & alio locoshoc idem dicendum est de loco, si monetur per acoidensi:

Et addit quod si locus posset moneri localiter quod tunc quiescens posset moneri, localiter: nam quod habet alium, & alium locum: successiue, localiter monetur: fixum autem posset habere alium, & alium locum continentem, si moneretur locus per accidens. Si dicatur, posito quodtultima superficies cali sit locus istorum inferiorum, & caelum semper monetur: ergo & superficies existens in, eo monetur. per accidens: quia motis nobis monentur omnia quae in nobis sunt, sicut etiam conceditur desimilitudine, quod monetur per accidens ad motum subjecti. Dico bieniter, quod hoc est inconneniens de loco, siue loquendo de loco materiali, scilicet superficie; siue de loco formalia scilicet de ipso respectu locantis ad locaum, quia est inconueniens dicere locum esse in loco, sine per se, siue per accidens, sed non est sic inconueniens, quod similitudo sit in loco per accidens; & hoc patet, quia si esset in loco per accidens aitunc quiescens, posset moneri localiter, quia comne, quod est in loco, potest localiter moneri de locoad locum: sed locus-inquantum locat, siue vt habet: rationem loci, est fixus, sune quiescit: non enim locus, ve locus monetur ad locabile, sed bene locabile monetur: adalocum. acquitendo aliam, & aliam partemdoci, quia lorabile facit actu datera continentis distare, licet enim aqua continue moucatur circa palum: fixum, in aqua, mon tamen conceditur, quod locus, qui locat palum, moneatur localiter, sed tantum palus monetur localiter per se, & contenta inillo per accidens monentim

Secundum probo. Hic Doctor probat quo modo locus est incorruptibilis, & dicit duo. Primum, quod in se est corruptibilis. Secundum, quad est mcorrupt:bilis per aequinalentiam. Etad hoc videndum, supponit primo quod tocus potest accipi tripliciter. Primo, pro corporeslocanres utaere. Secundo, pro superficie vlemia corporis locantis. Tertio, pro respectu fundato, in superficie locantis, & terminato ad iipsum locatum, quicrespectus est: quaedam telatio, locantis ad locatum: & talis respectus dicitur locus formalis, siue ubi formale, vt patet a Doctore in adist: 49.& in tertio. Similiter locatum potest. accipi tripliciter. Primo, pro ipsa redocata. Secundo, pro Ultima superficie rei locatae. Tertio, pro relatione passiua ipsius locati passiue ad lotans actiue. Hoc supposito dico, quod Exus puorespectu: est corruptibilis in se, vt patet, quia silocatum recedit, similiter & talis respectus cortumpitur. Similiter locus secundo modo, scilicet, pro vltima superficie locantis actuali corrumpiun, quia recedente corpore ab aere, amplius non est illa vitima superficies actualis, cujus actu later ta distent, & sic corrumpitur.

Circa. hanc literam occurrit aliquod dubium: aspecialiter icitea hoc, quod dicit, Doctos quodlocus formalitep acceptus, scilicet pro repectu locantis ad locatum est simpliciter, corruptibilis. Contra hoc instatur, quia omne per se corruptibilae est persegenerabile, sed locus acceptus pro tali respectu, non est per se generabilis: ecno noest per se corruptibilis. Mator, patet primo de Generatione, Minor probatur, primo auctoritate Philosophi. 5. Phyae. coma0. vbi sic habetur, Neque inquit in relatione etiam est, totus, quonia possbileest, ve alterum relatiuorum, transmuretur absque eo, quod alterum transmutatur. Haec ibi, secundum aliam transsationem: cum ergo locus vt sic formaliter acceptus, sit relatio, sequitur quod nullo modo sit per se generabilis.

Secundo probatur eadem minor ratione; quia si talis locus formaliter acceptus esset per se generabilis, sequeretur quod actu simul generatentur infinitae relationes actu, & sic actu darentur infinitae relationes numero: consequens est falsum, & contra Philosophum, & Commentatorem. qui expresse negant infinitatem numeralem, & de hoc satis dixi super 2. Metaph. Doctoris in quaestionibus de Infinito. Consequentia probatur, & pono casum, quod corpus pedale acquirat locum, puta subintrando superficiem aeris, continentem corpus pedale, statim sequitur, quod sicut in superficie continente sunt infinitae partes inexistentes, & infinita puncta, ita infinitarum partium superficiei ad infinitas partes corporis pedalis, erunt infiniti respectus; & similiter infinitorum punctorum superficiei materialiter locantis ad infinita puncta corporis pedalis, erunt infiniti respectus; & econtra, infinitarum partium, & infinitorum punctorum corporis pedalis, ad infinitas partes, & ad infinita puncta superficiei continentis, erunt actu infiniti respectus. Ista consequentia. vltima satis patet a Doctore in 4. dist. 10. vbi vult, quod locus circunscriptiue, & formaliter acceptus (& hoc loquendo de loco passiuo, siue circunscriptione passiua) est formaliter correspondentia totius locati toti superficiei continentis, & omnium partium ipsius locati, ad omnes partes. superficiei ipsius locantis: ita quod sicut totum signatum correspondet toti, ita pars signata correspondet parti signatae, & punctum signatum correspondet puncto signato; & sic quaelibet pars, & quodlibet punctum dicit actu respectum ad partes, & ad puncta, quibus correspondet, & cum talia sint actu infinita, sequitur quod actu erunt infiniti respectus.

Respondeo, concedendo locum formaliter acceptum, esse per se generabilem & cum probatur. quod non, auctoritate Philosophi. Dico, quod Philosophus loquitur tantum de relatione intrinmsecus adueniente, vt clare patet a Doctore in tertio, dist. 1. q. 1. Sed locus formaliter acceptus, sine actiue, sine passiue, est tantum relatio extrinsecus. adueniens, vt patet a Doctore, in quarto, dist. 10.

Ad secundum dico, quod sicut in locato sunt infinitae partes inexistentes, ita sunt infiniti respectus, sed quia tamen non possent actu signari infinitae partes, cum quaelibet sit in infinitum diuisibilis, vt infra patebit q. 9. ita nec illi respectus fundati in illis partibus sunt actu signabiles, Et vltra, non habeo pro inconuenienti posse esse infinitos respectus, etiam reales, sed de hoc alias erit sermo

Secundo principaliter dico, quod locus secundo, & tertio modis, est incorruptibilis per aequiqualentiam: patet, quia in eodem instanti, quo corpus A recedi ab aere, subintrat aliud corpus faciens latera continentis distare, & sic in ipso aëre continente est alia superficies a prima, modo praeexposito, & alia relatio ad locatum subintrans, & sic talis locus dicitur incorruptibilis per aequiua lentiam, quia in eodem instanti, quo locus secundo, & tertio modis, in se desinit per subintrationem alterius corporis in ipso aere sit locus secundo, & tertio modis similis

primoQuia tamen haec litera est aliqualiter difficilis declaro ipsam. Cum dicit ibi: Nec eadem ratio lo¬ ci potest manere in aqua succedente, quia idem accidens numero non potest manere in duobus subiectis. Hoc patet, quia si accipiatur locus pro vltima superficie aeris, cuius latera actu distant, talis superficies, quae subjectiue est in aere, non potest. postea esse in alio locante, siue priore, siue in succedente ipsi priori, quia tunc idem accidens numero migraret de subjecto in subjectum. Siue etiam accipiatur locus pro respectu locantis ad locatum, fundato in vitima superficie ipsius continentis, patet quod non potest esse in alio locante quia tunc idem accidens numero migraret de subjecto in subjectum, Sequitur, tamen illa ratio locisuccedens, quae est alia a ratione praecedenti, secundum veritatem est eadem praecedenti per aequiualentiam, quantum ad motum localem. Vult dicere Doctor quod quando in eodem instanti corpus recedit a loco, & aliud subintrat, quod a priorubi, in quo erat primum locatum ad secundum vbi succedens, in quo sit secundum locatum succedens priori, non est motus localis: patet, quia illa duo vbi, siue illi duo respectus, tantum numere differunt, vt patebit. Tum etiam, quia motus localis sit in tempore, hic autem in eodem instantt quo locatum prius recedit a loco, aliud locatum subintrat; & sic in eodem instanti, quo corrumpitur primus respectus, qui erat ad prius locatum, succedit alius ad secundum locatum: tum etiam quia inter primum locatum recedens a loco, & secundum locatum succedens, non est aliquod spacium interceptum, propter quod possit esse motus localis. Sequitur, Nam ita incompossibile est localem motum esse ab hoc loco in hunc locum, sicut si essent omnino idem locus numero, id est, quod sicut ab eodem loco numero ad eundem numero non potest esse motus localis, ve patet, ita a locorecedente ad locum immediate succedentem, non potest esse motus localis: vterque enim respectus locantis ad locatum potest esse simpliciter in eadem superficie, quod non contingit de locis, inter quae est motus localis, & hoc propter spacium interceptum necessario requisitum.

Sequitur. Nullus autem idem motus localis potest esse ab uvno vbi ad aliud vbi, quae duo vbi non correspondeant duobus locis differentibus specie propter spacium interceptum, quia habentibus alium respectum non tantum numero, sed etiam specie ad totum uniuersum. Vult dicere Doctor quod illa duo vbi, inter quae est motus localis, de necessitate correspondent duobis locis specie distinctis Loca specie distincta respectu vniuersi, sunt sursum, deorsum, dextrum, sinistrum, ante, & retro quae sunt species loci positae ab Aristotele. Aduer te tamen, quod ista loca vt specie differentia, formaliter tantum dicunt respectus specie distinctos, & fundamentaliter dicunt ipsam superficiem, quae no differt specie ab illa superficie, puta superficies sursum, & deorsum non differunt specie, vt patet. Dicit ergo Doctor, quod quando A localiter mopietur, de nececessitate recedit, puta ab ubi sursum; & accedit ad vbi deorsum, vt patet de graui respectu centri, vel monetur a loco dextro ad locum sinistrum. Ista ergo vbi, inter quae est motus localis, semper differunt specie, quia talia ubi correspondent locis specie distinctis, puta quando monetur? ab ubi sursu ad vbi deorsum, obi sursum cortespo det loco sursum, & ubi deorsum correspondet locodeorsum; & talia loca sunt loca communia, quae forte non corrumpuntur, sed bene loca pronria. Exemplum, vt cum lapis monetur a loco sarlum corrumpitur proptium ubicorrespondens tamtum ipsi lapidi.

Et dicit Doctor, quod talis distinctio specifica inter illa loca contingit propter spacium interceptum: patet, quia si non esset spacium interceptum inter A, & B, non posset assignari nec sursum, nec deorsum respectu A & B. Sed quando vnus locus succedit alteri loco respectu eiusdem contenti, non potest intercipi aliquod spacium inter illa duo loca. Ideo merito dicit Doctor quod tantum differunt numero. Sequitur: Ex hoc illis respectus, qui sunt tantum numero alij, videntur vnus numero, quia ita sunt indistincti respectu motus localis, sicut si tantum esset unus respectus. Vult dicere, quod illa duo vbi (siue respectus) sibi inuicem succedentia, ex quo tantum numero differunt (ut supra exposui) videntur vnus numero: & hoc non absolute, sed respectu motus localis, id est, quod illa duo ubi respectu motus localis sic se habent, ac si tantum essent vnum vbi numero: & hoc quantum ad impossibilitatem motus localis, quia ita impossibile est motum localem esse. inter illa duo vbi, sicut impossibile est motum localem esse ab vno ubi numero ad idem simpliciter.

Sed nunquid omne corpus aliud a primo corpore necessario est in loco, quia quantum. Hic Doctor incidentaliter monet vnam difficultatem de corpore quanto, sine vt praecise consideratur inquantum quantum, prout ly quantum distinguitur contra corpus naturale: quaerit ergo, an omne corpus quantum aliud a primo caelo necessario sit in loco.

Respondet primo quantum ad opinionem Philosophorum, secundo quantum ad opinionem fidelium.

Primo modo diceret Philosophus quod omne corpus aliud a primo caelo, siue aliud a corpore coelesti de necessitate est in sphaera actiuorum, & passiuorum, & necessario continetur sub aliquo praecise continente. Nam quodlibet tale, vltra quod possit esse in loco communi, est etiam necessario in aliquo sibi proprio praecise continemte ipsum

Sed secundo modo diceret Theologus, quod non necessario omne corpus aliud a corpore coelesti est in loco, quia Deus posset facere lapidem extra vniuersum, & per consequens lapis non est set in loco.

Et dicit duo. Primum, quod posset facere lapidem extra vniuersum, non existente aliquo alios corpore: patet, quia posset destruere totum vniuersum, solo lapide remanente, & sic lapis non neceffario est in loco.

Secundum, quod etiam existente alio corpore apto nato locare lapidem, tamen posset facere lapidem non esse actu praesentem tali corpori, & per consequens non locari.

Addit Doctor quod per nihil absolutum in secorpus quantum necessario requirit esse in loco; patet, quia si per aliquod absolutum in corpore necessario requireret esse in loco, tunc Deus nullo modo posset facere lapidem sine loco. Sed tantum habet necessario potentiam passiuam, quae possit esse in loco, quia vitimam superficiem, propter quam natum est circunscribi vel propter quam natum est esse in potentia ad circunscribis passiue, & hoc posito loco in existentia actuali, & posita praesentia eius respectu alicuius corporis locantis, id est, quod corpus, cum sit in potentia¬ passiua ad circunscribi, necessario actu est in locosistis duobus positis, scilicet loco in existentia actuali, & praesentia eius respectu corporis locantis, id est, quod vitima superficies corporis locantis actu sit praesens corpori apto nato locari. Sed de ista materia, an Deus possit facere lapidem sine loco vtroque modo, prolixius tractatur a Doctore. in quolib. q. 11.

De secundo dico. Secundum declarandum erat, scilicet esse in loco actuali. Dicit Doctor, quod supposito primo, squod est esse in locoJcorpus quantum est in loco actu, &c. Et debet sic intelligi litera, quod corpus non potest esse in loco, quin tale corpus faciat vltimum continens, id est, yltimam superficiem corporis continentis esse in actu, quae superficies intelligitur esse tunc in actus quando corpus contentum actu facit distare latera eius

Addit, secus est de parte in toto: nam pars in toto non facit per se distare latera continentis, vi patet de materia, & forma, & etiam de partibus integralibus, quae non sunt in toto quantitatiuo, vt locatum in loco, sed sicut pars in suo toto, ve patet quarto Physic. tex, com. 23.

De tertio dico. Tertium exponendum erat esse in loco determinato, quia aequali: dicit Doctor quod corpus locatum propter eandem quantitatem existentem in tali corpore, necessario exigit corpus locum sibi coaequalem, id est, quod exigit superficiem in corpore locante coaequalem superficiei corporis locati, & loquitur de loco proprio, & non communi

De quarto dico. Quartum declarandum erat esse in loco commensuratiue: dicit Doctor quod corpus locatum propter ultimam superficiem, quam habet, est in loco commensuratiue, ita quod pars superficiei corporis locati correspondet partisuperficiei corporis locantis, & tota superficies ipsius corporis locati correspondet toti superficiei ipsius locantis. De qua correspondentia patebit in quarto, dist. 10. q. 1.

Quintum competit corpori ex determinato, loco locante. Quintum declarandum erat esse in loco determinate hoc, vel illo. Dicit Doctor quod corpus esse in loco determinato, est ita sic esse in isto loco, quod non in alio competit tali corporiex determinato loco ipsum locante, quia locus adaequat sibi locatum, & commensurat, & sic est praesens illi locato commensuratiue, quod non alteri. Loquendo semper de loco citcunscriptiuo formaliter, qui dicit respectum corporis circunscribentis ad corpus citcunscriptum: sed non sicest de loco fundamentali, siue naturali, qui dicit yltimam superficiem continentis, quia vt sic, idem ocus potest esse respectu duorum, vel trium corporum, vt habet videri in 4. dist. 10.

Sextum competit sibi inquantum est corpus naturale. Sextum declarandum erat esse in loco naturaliter vel violenter. & dicit quod esse in loco naturaliter competit corpori, inquantum tase corpus naturale, ex hoc scilicet quod inquantum habet formam substantialem determinatam, & qualitates determinatas, natum est aliquo locante conseruari, & saluati, & ab aliquo corrumpi, & quando continetur ab Ultimo illius, quod natum est ipsum saluare, dicitur esse in loco naturali, licet naturalitas multum accidat rationi loci: patet, quia ratio loci, vel est vltima superficies corporis continentis, vel respectus fundatus in tali superficie, de quo supra dixi: modo naturalitas ista sumitur penes qualitates inexistentes corpori locanti, propter quas vnum corpus dicitur conseruari, & saluari, & aliud corrumpi. Et sic patet ista litera

Aliqui tamen expositores Doctoris in isto loco mouent hanc difficultatem, videlicet, vtrum aliquid dicatur moueri localiter, per hoc quod locus continue, & continue vatiatur circa locatum, sic quod continue sit in alio, & alio locoRespondent quod non, quia si sit planta in campis, & flet ventus circa ipsam, continue aer mouebitur circa ipsam, & non erit idem locus, numero, tamen erit vnus per aequiualentiam ad motum: localem, sic quod in ipsis diuersis locis numero, non potest esse motus socalis. Sed ad hoc, quod sit motus localis oportet locatum exire locum, in¬ quo est, & deserto illo, acquitere nonum locum, non sic facit planta, quia non deserit locum, cum semper sit in eadem distantia ad polos, mundi, & ad centrum, & ad alias arbores circunstantes, & ideo non deserit locum, sed magis locus deserit plantam. Licet hoc sit satis bene dictum, tamen non videtur multum esse ad mente Doctoris qui vult expresse, quod idem dicatur moueri localiter: vt habet alium, & alium locum successiue; vnde sic dicit, respondendo ad primam quaestionem praesentis distinctionis, quod habet alium, & alium locum successiue localiter monetur, fixumautem posset habere alium, & alium locum continentem, si moueretur locus per accidens. Haec ille, Tamen quicquid sit de hoc, forte tamen alias pertractabitur.

COMMENTARIVS. AD propositum. Nunc Doctor respondet Aad principale quaesitum, scilicet An Antelus su in loco, & respondendo dicit primo, quod Angelus non necessario est in loco, & probat perargumentum a minori, quia minus videtur corpus posse esse sine loco, quam Angelus, & tamen potest esse, vt supra patuit: ergo & Angelus. Pro nunc aduerte, quod non quaerit Doctor de lococircumscriptiuo resuectu Angeli, cum nullo modo possit citcunscribi, sed de soco definitiuo, quo sit oraesens alicui corpori. Et dicit, quod non necessario Angelus est in aliquo loco difinitiuo, quia Deus posset facere Angelum, nullo corpore existente, etiam posito corpore, posset facere Angelum non esse praesentem tali corpori, sicut etiam dictum est supra de corpore alio a corpore coelesti. Et addit in litera, quod in Angelo tamen est potentia passiua, qua posset in loco diffinitino tantum, & non circunscriptiuo. Sequitur: Et ista potentia, supple passiua, vel fundatur immediate in eius substantia, supple absolute, vel in ipsa inquantum est natura limitata actualiter existens, vel in aliquo extrinseco ipsi Angelo, quicquid sit illud, & ideo non oportet quaerere aliquam, intrinsecam rationem essendi angelum in loco necessario, supple actu, quia ibi nulla est: sed tantum modo est in ipso potentialis passiua, quia potest esse in loco, quia non repugnat sibi.

Hic tamen aliqui expositores Doctoris ad adducentes opinionem Petri de Candia pro se, dicunt quod cum Deus sit in loco, quia vbique; & omnia alia entia sint in loco, hoc siquidem non est. negandum abipso Angelo, & ita Angelus est in loco, & potest esse in loco, ita quod, & siesse in loco contingenter insit Angelo, posse tamen esse in loco sibi necessario inest.

Et quae est ratio intrinseca necessario concludens Angelum posse esse in loco, Dicunt secun. dum Petrum de Candia, quod est ratio entis; quia is enim esse in loco praedicatur de omnibus, etiam se de Deo, sequitur quod istud consequitur rationem transcendentem, quia quando aliquod praedicatum est omnibus commune, conuenit illis ratione alicuius communis omnibus, tale communeest ens: quia igitur Angelus est ens, ideo potest esse in loco, nec ei repugnat ratio loci suo modo, scilicet difinitiue, haec illi.

Ista tamen positio non videtur multum ad propositum Doctoris, haec forte videtur vera quantum ad aliqua.

Primum patet, quia Doctor (loquendo de potentia passiua, qua Angelus possit esse in locorproratione talis potentiae assignat, vel substantiam ipsius Angeli, Jvel naturam limitatam, vel aliquid extrinsecum, &c. non autem assignat ens commune Deo, & creaturae.

Secundum patet, primo quia si Angelum posse esse in loco; ex hoc concluderetur, quia Deus est in loco, magis videretur posse concludi Angelum necessario esse in loco, quia si Deus necessario est in loco:ergo & Angelus: consequens est falsum, vt supra patuit: oportet enim assignare aliam rationem.

Secundo ista ratio non concludit, videlicet esse in loco praedicatur de omnibus, ergo & de Angelo: antecedens est manifeste falsum, quia si esse in loco praedicatur de omnibus entibus, tunc locus esset in loco, & esset processus in infinitum, vt supra patuit, probando quod locus non est in loco. Tum, quia si esse in loco praedicatur de omnibus, aut praedicatur aequaliter de omnibus, aut inaequaliter. Si primo, tunc sicut esse in loco de necessitate praedicatur de Deo, ergo & de Angelo; cosequens est falsum. Si inaequaliter, ita quod esse in loco conueniat necessario alicui, & contingenter alteri; tunc oportet assignate aliam, & aliam tationem, quia secundum vnam, aliquod ens de necessitate est in loco, & aliud secundum aliam contingenter: si enim tantum esset vna ratio, illa esset ratio, vel necessario tantum essendi in loco, vel tantum contingenter.

Tertium, non videtur verum, scilicet quod ideo Angelus potest esse in loco, quia ens. Quia aut accipitur ens transcendenter, vt est commune omni enti, & tunc sequeretur, quod omne ens posset esse in loco, cuius oppositum dictum est supra Tum, quia quaestio de Angelo est tantum de locedefinitiuo, & locus definitinus non conuenit Angelo ratione entis transcendenter sumpti, quia talis locus posset, competere cuilibet enti, & sic Deo. Oportet ergo assignate aliam rationem, per quam Angelus possit esse in loco definitiue, & forte non videtur alia ratio, nisi quia est talis natura sic limitata, &c.

Supposito igitur isto primo, videlicet, quod Angelus possit esse in loco, non oportet, quod sit in loco actu, videlicet in loco citcunscriptiuo, quia non oportet, quod sit in aliquo continente indiuisibili actualiter existente, id est, in aliqua superficie indiuisibili eo modo, quo diuiditur corpus, vt sus pra patuit, actualiter existente, idest, cuius latera actu distant, patet, quia Angelus, cum sit indiuisibilis, non facit latera continentis distare, nec per consequens facit superficiem continentem inactu.

De tertio est dubium, scilicet in loco determinato sibi aequali, & de hoc mota est quaestio secunda, videlicet, vtrum angelus requirat determirum locum:

Et non debet hic accipi in loco circunscriptiue, siue commensuratiue, eo modo, quo dictum est, de loco circumscribente corpus, sed debet hic ad cipi commensuratiue, idest adaequate. Et est quaestio, An Angelus sic sibi adaequate determinet. vnum locum definitiue, siue potentialiter, quod non possit esse in maiori, vel minori loco. Respondet Doctor dicens, quod communiter conceditur, quod non potest esse in loco quantumcunque magno, quia hoc est proprium Dei. Et ex hoc infert Doctor quod si sic esset, quod tunc Angelus posset esse svevidetur) in loco quantucunque paruo

Intendit enim Doctor probare, quod si Ange lus non potest esse in loco quantucunque magno, quod nec etiam poterit esse in locoquatucunque paruos & probat ex 37. propositione primi Euclidis, uvbi vult, quod quicquid potest esse in vno aequalium, & in reliquo, si sibi figuratio non repugnet: Et ratio stat in hoc, sicenim Apotest esse in maximo loco, ergo & in minimo, cum non sit maior ratio de vno, quam de alio: si enim non potest esse in loco quantumcunque minimo, hoc non eritex ratione loci, sed ex ratione figurae: Exemplum Nam aliquod corpus perfecte quadratum potest. esse in loco perfecte quadrato, & tamen illud idem non poterit esse in loco habente figuram tantum quadrangulam, vt patermaxime si illud quadram gulum sit tantae quantitatis, quantae quadratum, Differentia enim inter quadratum, & quadrangulum haec est, quia quadratum habet quartuor latera: adinuicem aequalia; quadrangulum vero perfectum habet duo latera ad inuirem aequalia, rut; longiora, & alia duo ad inuicem aequalia, sed inaequalia lateribus longioribus. Et hoc est quod dicit Doctor de aqua respectu loci quadrati, & loci quadranguli: figuratio ergo illa impedit, vt non possit esse in loco aequali secundum quantitatem, Cum ergo in Angelo nulla sit figuratio obstans oportet, concludere, quod si potest esse in loce quantumcunque magno, quod etiam possit esse in loco quantumcunque paruo, sed primum non conceditur: ergo nec secundum; & hoc est quod dicit in ista litera, quam tamen aliqualiter declato:

Cum dicit, quicquid potest esse in vno aequalis puta secundum quantitatem, si sibi non repugnat figuratio aliqua, secundum quam figurationem unum existens in vno aequali secundum quantitatem necessario distinguitur ab alio existente in alio secundum quantitatem, quae distinctio prohibet existens in vno aequali non posse in alios aequali.

Sequitur: sed Angelo nulla figuratio loci, in quo est, repugnat, patet, quia figuratio loci tantum repugnat habenti partes quantitatiuas, quas Angelus non habet:

Sequitur: igitur igitur si potest esse in vno aequali, & in altero, & per consequens potest esse in quadrato quantumcunque paruo, vel stricto, quod oportet ponere dicendo, quod non repugnat sibi esse in quantocunque loco, quia si potest esse in quan tumcunque loco paruo, oportet dicere, quod possit esse in quadrato quantumcunque paruo, vel stricto, & sic sequitur, quod non repugnet sibi ess in loco quantumcunque longo: patet, quia quadrangulmest aequalis isti quadrato paruo, in quo potese esse, si enim detur quadrangulus aequalis quadrato patuissimo, talis quadrangulus erit longissimus propter strictitudinem trianguli, patet, quia quadrangulus constat ex quattuor lateribus, quorum duo sunt longiora ad innicem aequalia, & alis duo breniora ad inuicem aequalia, & sic quadrangulus aequalis quadrato paruissimo habebit latera longiora strictissima, & sic per propositionem Euclidis, si Angelus posset esse in loco quantumcunque paruo, posset esse in quadrato paruissimo, & per consequens posset esse in quadrangulo aequali quadrato strictissimo, & per consequens. longissimo, quod videtur inconneniens. Et quod possit sic esse, patet, quia nulla figuratio repugnati Angelo

Sequitur. Istud declaratur per oppositum de corpore naturali. Hic Doctor declarat quomodo sequeretur Angelum posse esse in loco quantumcumque longo, si posset esse in loco quadrato paruissimo, & hoc declarat per oppositum de aqua, quia si aqua possit esse in quadrato paruissimo, viin loco, non tamen sequitur, quod possit esse in quadrangulo aequali illi quadrato: & hoc est, quia figuratio talis repugnat aquae, & si sibi non repugnaret, si posse in quadrato paruissimo, posset esse in quadrangulo aequali: cum ergeo Angelo nulla repugnet figuratio, sequitur, quod si posset in quadrato paruissimo, etiam posset in quadrangulo aequali quadrato, & hoc est quod intendit Doctor hic.

Praeterea si quantitas aliqua virtutis est in e Angelo. Doctor per hanc rationem deducit ad hoc inconueniens, quod si Angelus haberet quantitatem virtualem, secundum quam posset se facere praesentem cuilibet loco quantumcunque minimo in infinitum, esset virtutis infinitae. Patet in simili, quia sicut posse facere se praesentem virtus te propria loco quantumcunque magno in infinitum, est virtutis infinitae, ita posse se facere praesentem loco quantumcunque minimo in infinitum, erit virtutis infinitae

Si tamen posset esse in puncto, vel non: HicDoctor non determinat se, nec ad hanc partem, quod Angelus possit esse in puncto, tanquam in loco, nec ad partem oppositam, scilicet quod non possit esse in puncto; & dicit quod non apparet ratio necessaria, nec ad vnam partem, nec ad alia. Qui enim vellet tenere Angelum posse esse in puncto tanquam in loco, haberet pro se hanc rationem, quod licet Angelus sit indiuisibilis, non habet tamen indiuisibilitatem limitatam, sicut punctus, pura secundum genus quantitatis: punctus enim est indiuisibilis de genere quantitatis, modo posse esse in puncto tanquam in loco, oportet esse indiuisibile, limitatum secundum genuquantitatis.

Qui etiam vellet tenere partem oppositam, scilicet quod possit esse in puncto, vt in loco, posset habere per se hanc rationem: illud est possibile, ad quod nullum sequitur inconueniens: sed ad Angelum posse esse in puncto, vt in loco nullum sequitur inconueniens: si enim aliquod possit inferri inconueniens hoc praecipue posset inferri, quod tunc Angelus non posset moneri localiter super aliquod spacium, nisi tale spacium esset, compositum ex punctis, quod est falsum.

Dicit tamen Doctor quod tale inconueniens non videtur sequi, quia Angelus posset immediate ex loco punctuali ferre se continuum, cuius continui punctus est terminus, puta si Angelus esset in aliquo puncto magnitudinis cubitalis recedendo a rali, puncto, localiter moneretur super tali magnitudine continue. Et sic non apparet ratio necessatia, nec pro Vna parre, nec pro alia.

De isto igitur articulo. Hic Doctor respondet ad secundam quaestionem secundum propriam intentionem, quod Angelus habet locum determinatum, indeterminate tamen, hoc modo, quia aliquis locus est, quo maiorem non posset habere, & aliquis, quo minorem habere non posset, loquendo de loco continuo, licet forte posset esse in puncto, quia & si forte Angelus posset esse in puncto, vt in loco, non tamen posset esse in aliquo minimo continuo, vt in loco, propter rationem superius factam, quia si posset esse in loce quantumcunque paruo, posset esse in quadrato paruissimo, & sic in quadrangulo longissimoquod est manifeste falsum, sed ista non sequuntur, si ponatur posse esse punctualiter in alique loco.

Vtrum autem determinatum locum, &c. Hic Doctor ponit duas partes oppositas, & probabiles;

Prima, quod & si sit in potestate Angeli possese facere praesentem tali, vel tali loco, taman vt est in loco, sic de necessitate est in tanto loco, quod potestate sua non potest esse in maiori, nec in minori loco, nec simul, nec successiue. Et: probat: per simile de corporibus, quia etsi corpus possit esse in illo, vel in illo, tamen dum est indoco, sic adaequate est in illo, quod non potest esse nec in maiori, nec iniminori, quia vltima superficies corporis locati adaequare sibi determinat tantum locum: Sic videtur quod quantitas, Angeli, virtualis sici adaequate determine sibi tantum: locum, ,vt nonipossit esse neque in maiori, neque in minori loco, licet possit, in esse in equali successine.

Secunda pars est, quod & si Angelus determinet sibi tantum locum, quod non maiorem, puta locum tricubitalem, ita quod non possit esse potestate sua in maiori loco; & similiter, determinet. sibi locum ita paruum, quod non minorem, puta locum digitalem, ita quod potestate sua non posa sit esse in minori loco; tamen se potest facere praesentem maiori, & minori loco, accipiendo, maius, & minus infra spacium digitale, & tricubitale, ita quod potest esse potestate sua in spacio bicubitali, & in spacio cubitali. Et si non possit. esse in maiori loco tricubitali, nec in minori locedigitali: accipiendo tamen totum illud spacium, potest esse in maiori, & in minori loco respectu spacij.

De quinto dico, quod est in hoc loco, vel illo supple determinate, quia non est ubique. Et hic declarat Doctor quomodo Angelus potest seipsum reducere ad talem, vel talem locum, & hoc, magis patebit quaestione vltima praesentis distinctionis, vbi quaerit, An Angelus possit monere se Dicit: ergo hic, quod quando aliquid est in potentia passiua ad aliquod genus, & per consequens in potentia passina ad aliquam speciem, & ad aliquod indiuiduum est eadem potentia actiua, quae reducit potentiam passiuam ad genus, & ad speciem, & ad indiuiduum: patet, quia si aliquod corpus est in potentia passina ad albedinem, & nigredinem; potentia ergo, actiua reducens tale corpus ad colorem reducit ad aliquem colorem; non enim potest reducere ad colorem in communi, nisi prius reducat ad aliquem colorem in paeticulari, quia actiones sunt singularium, primo Metaphysicae in prooemio. Sic dico in proposito, quod si Angelus sit in potentia passiua ad locum in communi, erit etiam in potentia passina ad hunc, vel hunc locum: & potentia actiua, quae reducit Angelum ad essendum in loco in communi; est eadem, quae reducit ipsum ad essendum in hoc, vel hoc loco: imo no potest reducere adessendum in loco in communis nisi prius reducat ad essendum in loco in particulari. Et infrarpatehit quo modo idem Angelus sit in potentia passiua addocum, & in potentia actiua faciendi se in loco

De sexto dico, quod non est in aliquo loce naturaliter, quia tunc esset in aliquo loco violenter. patet, quia si esset in loco sursum naturaliter tunc esset in loco deorsum violenter, verpatet de lei, quod est in loco sursam naturaliter; quia secundum naturalem inclinationem, & per consequens in loco deorsum violenter. Sequitur, tunc etiam aliquod corpus haberet: naturalem aptitudinem ad ipsum conferuandum, in loco, & aliquod corpus ad ipsum corrumpendum, patet, quia ideo conpus habet, naturalem iinclinationem ad Saliquem locum, quia propter qualitates naturales inexistentes locanti, locatum saluatur, & conserdatur ibi, vt supra patuit

Et confirmatur ratio: per Auicennam, &c. Nam motus alicuius dicitur proprie naturalis vnitermino, ad quem est talis motus, adiquem terminum mobile naturaliter inclinatur. Ideo enim motus naturalis ad centrum dicitur maturalis; quia graue naturaliter inelinatur ad essendum in centro, & naturaliterr inclinatur ad quiescendum in centro, & ideo si lapis moneretur a centro ac alium locum, talis motus esset violentus, quia esset contra eius naturalem: inclinationem. Sic in proposito, si coelum moneretur motu naturali ad aliquem locum, tunci in tali loco quiesceret, & post si ab illo loco moneretur ad alium locum: talis motus esset violentus. Sic inpropositorsi motus localis Angelad aliquem docum, oputa sursum esset naturalis, naturaliter quiesceret in illo loco, & si ab illo doco moneretur ad alium locum, puta deorsum talis morus esset violentus; & quies in illo loco deorsum esset ei similiter violenta, quod est inconueniens.

Ex isto sexto, patet, quod illa potentia passiua, &c. Dei ista differentia potentiae passiuae, scili¬ cet naturalis, violentae, & neutrae, vide Doctorem in quaestione prima prologi, & quae ibiexposui.

Ultimo loco soluenda sunt principalia argumenta ad primam quaestionem huius partis posita, vbi quaerit Doctor. Utrum Angelus sit in loco.

Ad primum respondet Doctor quod omnes auctoritates debent exponi de loco citcumscriptiuo, vt dictum est supra; & sic nulla creatura spiritualis potest esse in aliquo loco circumscriptiue; & sic Deus non potest monere illam per locum circumscriptiue, quia quod mouetur per locum circumscriptiue, circumscriptiue est in loco. Est tamen creatura spiritualis in loco definitiue, siue praesentialiter, vt supra patuit.

Ad secundum respondet quod superficies aliqua corporis continet Angelum. Ista tamen continentia non est circumscriptiua, sed tantum definitiua, siue puaesentialis, quia sicut superficies, prout est continentia circumscriptiua continecorpus citcumscriptiue, sic continentia definitiua continet diffinitine, non tamen ex hoc sequitur. quod talis superficies continens Angelum sit agens vel influes respectu eius, quia continentia loci est alterius rationis a continentia formae, & speciei. Forma enim dicitur continere materiam, pro qui perficit eam; & species dicitur continere indiuidua, prout est esse quiditatiuum illorum: sed locus, siue superficies sic continet Angelum vt talis continentia nihil aliud sit, nisi contentum esse infra hanc superficiem continentem, & nihil eius esse extra illam superficiem; & hoc verum est inquocunque contento deffinitiue, quia nihil eius est: extra locum ambientem: non tamen ex hoc sequitur quod contineatur citcumscriptiue, quia vltra hoc; quod locatum non sit extra ambitum superficiei continentis, requiritur correspondentia partium continenti ad partes continentis, & totius contenti ad totum continens, qualis non est in Angelo, cum non habeat partes.

Ad ultimum respondet negando illam propositionem, scilicet, quod omne, quod est in loce habet situm, siue accipiatur suus, vel pro differentia quantitatis, qui dicit ordinem partium ad inuirem in aliquo toto, siue vt est praedicamentum, qui situs vitra ordinem partium in toto, dicit etiam ordinem totius locati ad totum continens, & partium locati ad partes continentis, de quo vide Doctorem in 4 dist. 10. q. 1. & sic finis huius quaestionis.

Gregorius tamen de Arimonio in 2. dist. 6. q. 1. ant. 2. ponit duas conclusiones contra Doctorem dicens sic:

Quantum ad secundum articulum, pono conelusiones duas. Prima est, quod nec Angelus, nec aliqua res, dum monetur aliquam talem temacquitit de genere permanentium, a se distinctam in loco sibi formaliter inhaerentem, qualem multropinantur, & ubi appellant Secundo, quod vbi non est res alia a loco, & alocato distincta. Primam conclusionem probo sic, & vt clarior fiat probatio, probo eam de corpore, quod ddocaliter monetur, de quo magis videretur etiam secundum opinantes talia, quod talem temdeberet acquitere, & arguo sic:

Si corpus localiter motum, inquantum sic moqueturit, acquirit nouum vbi, intelligendo per vbialiquam rem illi formaliter inhaerentem, sine sit absoluta, siue respectus eius ad locatum, vel alis aliqua, vt diuersimode aliqui putant: igitur per¬ dit etiam aliquod vbi, ita quod ab aliquo vbi mouetur ad aliud vbi, sicut ab vno loco ad alium, & ita concedunt, quod talia possunt: si sic, vel moquetur de vno vbi ad aliud in tempore, vel in instanti, neutro modo ergo, &c. Quad autem non in tempore, probo, quia si sic, igitur partibiliter, & successiue, id est, prius secundum vnam partem, & posterius secundum aliam partem, quam secundum totum: vel igitur secundum partes mobilis; vel secundum partes ipsius ubi, & hoc vel secundum partes dimensionales, seu quas habet secundum extensionem mobilis; vel secundum partes essentiales intrinsecas secundum intensionem; quemadmodum ponitur forma, quae intenditur habere pattes tales non situ distantes.

Si dicatur primum, scilicet quod mobile prius secundum vnam partem sui monetur ab ubi, quod habet, quam secundum alium, & quam se cundum totum. Quaero tunc de alia parte mobilis ipsius, aut enim habet suum adhuc ubi totum, vel partem, quam prius habuerit; & tunc sequitur, quod ipsa quiescit alia parte mota actualiter, quod est impossibile, supposito ipsum esse continmuum totum perfectum continuitate; aut haber aliquam partem ubi primi, non tamen illam, quam prius habeat, quod non potest esse, nisi habendo aliquam, quam prius habebat alia pars mobilis, & tunc sequitur quod illa pars ubi, quam habet, migrauit de subjecto in subjectum, quod est impossibile naturaliter.

Si detur secundum, videlicet quod mobile ideo partiabiliter mouetur ad vbi, quia prius ab vnaparte dimensionali ipsius ubi, quam ab alia: tune quaero de alia parte ubi, in qua parte mobilis remanet subjectine per tempus illud, in quo ab alia; mouetur mobiliter? vel siquidem in ea primo erat & per consequens illa pars mobilis quiescit, & parte vna quiescente monetur totum, quod non conuenit naturaliter; vel in alia parte mobilis & tunc sequitur quod de subjecto in subjectum, transierit.

Si detur tertium, puta quod totum ipsum mobile simul prius monetur ab vna parte essentiali ipsius ubi, quam ab alia, contra:

Primo, quia vbi, secundum ipsos, tales partest non habet, alioquin susciperet magis, & minus cuius oppositum dicit Auctor sex Principiorum.

Praeterea, hoc patet esse falsum, ratione. Primoquia nunquam corpus aliquod dicitur magis esse in vno, eodemque primo loco toto, quam fuit, nes minus vno tempore, quam alio. Secundo, quia secundum hoc, sequeretur, quod quaelibet pars mobilis haberet aliquam eandem partem primi ubi, quam habuit prius, licet non omnem habeat, nec vbi ita intensum, & per consequens adhuc est in eodem loco, in quo prius. Non enim mutat ubi, nisi mutando locum etiam secundum opinionem illam, & ex hoc sequitur, quod quaelibet pars quiescit.

Eodem modo potest argui, quod non acquititur nonum ubi partibiliter, quia ver hoc esset sucundum partibilitatem mobilis, ita quod vna pars eius prius acquireret nouum vbi, quam alia; & tunc sequitur quod vna monetur alia non motavel secundum partibilitatem ubi praecise, ita quood totum mobile simul prius acquirit vnam partem essentialem vbi noni, quam aliam; quia de parte dimensionali non potest accipi: & tunc aut simul cum secunda parte ubi remanet prima, aut non: si sic, igitur per tempus habet eandem partem vbi, & per consequens totum est in eodem loce primo, in quo prius fuit, igitur dum monetur quiescit: si non, igitur in quolibet instanti habet nouum vbi, & per dit aliud, & per consequens non partibiliter, & successiue monetur ab ubi in vbicuius oppositum dabatur. Relinquitur igitur quod mobile localiter motum non monetur in tempore, seu partibiliter, & successiue de ubi non in aliud. Quod autem nec in instanti, probo: & exempli gratia sit P, aliquod corpus quiescens in aliquo loco determinato, & habens ubi quod sit A, & incipiat Pmoueri continue, si ergo in aliquo instanti P, monetur ab Asit illud instans Bi tunc sic; aut P, in instanti B, est in eodem locoprimo ipsum, & omnes partes eius, in quo erat tempore quietis, aut non: si sic, igitur habet idem vbi A in instanti E, & per consequens simul est, mutatum ab A, & non est mutatum ab A. Si non igitur est mutatum ad aliquid noni loci, vel magnitudinis: aut ergo ad aliquid diuisibile, aut ad aliquod indiuisibile praecise: non primum, quia in motu continuo cuiussibet partis diuisibilis, prius acquititur pars, & nulla tamen simul acquiritur vt patet ex sexto Physicorum; nec indiuisibile quoniam tunc sequitur quod in motu locali continuo sit dare primum magnitudinis, ad quod mobile est mutatum, & iuxta consuetum modum loquendi est dare primum mutatum esse, quod nullum moueri, vel mutatum esse praecessit, quae reprobata sunt sexto Physicorum. Secundum hoc etiam tollitur omnis motus continuus: nam oportet dicere, quod semper mobile est totum in terminoa quo, vel totum in termino ad quem.

Secundo sic: ponatur quod P moneatur continue, & sit Avnum vbi, a quo monetur, seu quod perdit in instanti B: tunc sic: aut Pacquitit in instanti aliquod vbi, aut non, si non, igitur nec in B, instati perdit Avbi, simul enim in motu locali mobile, & perdit terminum a quo, & acquitit terminum ad quem. Si vero in instanti E, acquirit aliquod vbi nonum, sit illud && tunc etiam, quaero ytrum P, perdit ( in instanti E, aut in alio? si in alio, igitur P, habet ubi, Cper tempus, & per consequens vel illo tempore simul monetur, & quiescit, vel monetur, & nullam talem tem perdit, ac per hoc nec etiam acquirit, quod est propositum Si vero in instanti B, ergo in eodem instanti perdit, & acquirit ubi C, & simul est mutatum abipsoC, & ad ipsum.

Et vlterius sequitur, quod in in illo instanti nabet C, & non habet C, quod est impossibile. Consequentia patet per illam conclusionem demonstratam in sexto Physicorum: omne quod mutatum est, quando primo mutatum est, est in eo, ad quod mutatum est, & similiter verum est, quod nullum quod mutatum est, quando prime mutatum est, est in eo, a quo mutatum est.

Praeterea, in eodem instanti primo P, est mutatum ad vbiC, & ipsum C, ex primo genitum, & eodem instanti est primo motum aC, & ipsum C est primo corruptum; igitur si eodem instanti, Pest motum a C, & ad C, eodem instanti Cest. genitum, & corruptum, & est, & non est.

Praeterea, secundum hoc, generatio, & corruptio eiusdem rei numero demonstratae sine medio. sibi succedunt, & continuantur, quo, Philosophus reputat impossibile octauo Physicorum, & similiter Commentator com. 3.

Praeterea, si in instanti, B. perdit ubi C, igitur, veprius in eodem instanti acquirit aliud vbi, puta, D: & ultra arguendo, vt prius, sequitur quod multa, imo omnia ubi acquirit in instanti E, & perconsequens totus motus continuus ipsius, P, sit in ynico instanti, quod est impossibile.

Tertio, si a quolibet vbi, P, mouetur, vel mutatur, non curo pro nunc, in instanti, & ad quodlibet mutatur in instanti, sequitur quod totus motus continuus ipsius P, componatur ex mutatis esse praecise, & tempus mensurans illum ex instantibus, juxta communem modum loquendi. Antecedens probatum est sexto Physicorum. Consequentiam probo. sicut 1. dist. 17. q. 4. art. 2. & est. quarta ratio contra opinionem, quae ibi reprobatur.

Secunda ratio ad conclusionem est ista, coelum primum secundum Philosophum vere monetur. localiter, & tamen nullum ubi acquirit, cum ipsum non circumscribatur, neque contineatur a loco& per consequens secundum viam illam non habeat in se aliquod vbi, & confirmatur per auctorem sex Principiorum, qui expresse dicit vltimam sphaeram non habere vbi, eo quod nihil contineat. ipsam: igitur non omne, quod localiter monetur talem tem in se acquirit: ex quo vlterius infero, quod cum in nullo alio motu experiamur remtalem acquiri, nec auctoritas aliqua digna hoc dicat, irrationabiliter in aliquo alio fingitur talis res.

Tertio, si quodlibet mobile continuo motu, &c. sequeretur quod localiter motum simul moqueretur duobus motibus distinctis, & esset dare quintum genus motuum, praeter illa quatuor, qua posuit Philosophus in quinto Physicorum, & quae communiter ponuntur. Consequentia ista patet: nam quod monetur localiter de loco ad locum, acquirit partibiliter locum, & monetur secundum locum, si ergo simul acquirit continue ubi, monetur etiam secundum ubi, & sic duobus motibus distinctis, quod erat primum inferendum, Rursus secundum istos, mptus ad ubi pertinet ad Praedicamentum ubi, motus autem ad locum, cum locus per istos, non sit ubi, non pertinebit ad idem Praedicamentum, & constat quod non ad Praedicamentum Substantiae, vel Qualitatis, nec etiam Quantitatis, cum non sit augmentum, nec decrementum, nec mobile mutetur secundum propriam quantitatem: igitur oportet dare quintum praedicamentum, in quo motus ille ponitur, & certe difficile, ne dicam impossibile, etit reperire, saluato communi numero Praedicamentorum.

Quarto, si sic, igitur possibile est aliquid eodem tempore primo moneri continue secundum vbialicuius loci, & quiescere secundum locum illum, & e contra, quiescere secundum obi, & monert secundum locum, hoc autem falsum est: nam quiescere secundum ubi non est aliud, quam ipsum, & omnes partes eius esse in eodem locoquo prius: si ergo aliquid quiesceret secundum vbi, quiesceret secundum locum, & contra. Consequentia declaratur, quia secundum ipsum ubiest res distincta essentialiter, ac etiam subjecto, & situ ab ipso loco; nec aliquam causalitatem habet alterum super reliquum, quam Deus non possit plene supplere: potest ergo Deus locatum transferre partibiliter de suo loco, conseruando totaliter ubi in ipso locato, & e contra poterit in locato innonare continue ubi, & ipsum in eodem loco adaequato, & primo retinere.

Secunda conclusio probtri potest ex eodem: quoniam si vbi sit talis res, possibile erit per potentiam Dei idem locatum esse in loco eodem, in quo prius, & non esse ubi prius, & e contra esse vbi prius, & non in eodem loco, in quo prius quae non sunt intelligibilia.

Praeterea, si ubi est talis res, annihilet Deus vbi, quod habet Socrates existens in loco isto demonstrato, verbi gratia A, & nulla mutatione aliam faciat in Socrate, aut in nulla alia re, quod est benepossibile suae omnipotentiae, quo facto, quaero vtrum Socrates sit in A, vel nonisi non, igitur Socrates est mutatus secundum aliam mutationem, quia prius fuit in A, quod est contra positum. Si sic, igitur ad hoc quod Socrates sit in A non fequititur aliqua alia talis res, & cum nulla; experientia de illa habeatur nec Dei reuelationec ratio alia, propter quam deberet poni, sequi tur quod irrationabiliter, & inutiliter ponitur

Praeterea si talis res, aut est res aliqua absoluta, aut respectus secundum ponentes respectus. Non absoluta, non enim substantia, nec quant itas nec qualitas, vt patet; non respectus, quia, vt vide tur, non esset nisi vel respectus locati ad locum, vel e conuerso loci ad locatum, vel tam hic, quam ille. Secundum non potest dici, neque tertium secundum viam illam, alioquin locus haberet ubi & posset conuenienter quaeri vbi est iste locus, & vitra etiam loci esset locus, quod ipsi non concederent. Nec primum potest dici secundum viam suam, quod tamen ipsi dicunt. Probo, respectus locati est de genere Relationis: igitur, & respectus locati ad locum. Patet antecedens, non enim ad aliud Praedicamentum, vt videtur secundum doctrinam eorum reduci potest. Consequentia probatur, nam, vt dicit Augustinus septimo de Trinitate capitulo primo, & Philosophus in Praedicamentis, omnia relatiua dicuntur ad connertem tiam, & per consequens secundum viam illorum habent respectus mutuos, omnes mutui respectus pertinent ad idem Praedicamentum, igitur si vnus est de praedicamento Relationis, & alter, sed se cundum istos ubi non est res praedicamenti Relationis; igitur ubi non est talis res a locato, & loco distincta.

Praeterea, omnis quaestio facta per interrogatiqua pertinentia ad praedicamentum vbi, quaerit de loco, & omnis responsio data per praedicabilia dicti Praedicamenti ad huiusmodi quaestionem respondet de loco, igitur ubi est locus, & e conuerso. Consequentia patet, & antecedens probatur quoad primam partem, nam istae interrogationes aequiualent in significando, ubi est Socrates, & in quo loco est Socrates, & istae similiter quo iuit Socrates, & unde venit Socrates, & ac quem locum tuit, vel a quo loco venit, nec aliud quis per vnam intelligit, quam per aliam, vt puto quemlibet confiteri. Quo etiam ad partem secundam, patet: nam idem penitus respondet qui dicit est hic, & qui dicit est in isto loco, vel qui dicit, illuc tuit, vel illinc venit.

Confirmatur si quis interrogat de Socrate, vbi est: & respondeatur in ecclesia, vel in scholis, conquenienter responderetur, & bene si vere: si igitur in ecclesia, & in scholis non sunt termini pertinentes ad ubi Praedicamentum, aliqui non conuenienter sic responderent: igitur eiusdem est interrogatiuum hoc Aduerbium vbi, quod ista signi ficant, significant autem loca ipsa extrinseca, & non aliquam tem formaliterloco inhaerentem, etgo nec ubi de re aliqua tali interrogat, & per consequens nec aliqua res talis est ubi. Hoc patet etam auctoritate Commentatoris, quinto Metaphysicae, cap. 28. vbi dicit, quod secundum quod dicitur locus habere locatum, est praedicamentum vbi. Item, quarto Physicorum, cap. 24. pluries dicit locum corporis locati esse ubi eius: vnde ait, quod Philosophus intendit distinguere inter locatum esse in corpore, quod est ubi eius, & inter parte esse in toto, & eadem verba repetit in eodem conmento: igitur? secundum eum, in quo est locatum est ubi eius.

Ista etiam intentio est Boetij in libro de trinitate ubi ait: Ubi, vel de homine, vel de Deo praedicari potest, de homine, ut in foro, de Deo vt ubique, sed ita vt non quasi ipsa res sit id, quod praedicatur de qua dicitur, non homo, ita dicitur esse in foro, quemadmodum esse albus, vel longus, nec quasti circumfusus, & determinatus proprietate aliqua, quia figni ficari secundum se possit, sed tantum quod sit illud aliis informatum rebus, per hanc proprie praedicationem proprie ostenditur. Quae verba sic exbonit Commentator ibidem, idest, locus potest quidem praedicari, &c. & sequitur, sedlita dicitur homo esse in foro, vel Deus ubique, vt quamuis in praedicando ea dicatur est, non tamen ita dicitur: quasi ipsa res, de qua dicitur sit id, idest, habeat esse eo, quod praedicatur, & infra sic, igitur per hoc, quod dicitur homo esse in foro nequaquam homini inhaerens, qua ipse sit vere proprietas Gramaticorum, vel Dialecticorum proprie significatione notatur, sed per hanc praedicationem hoc tantum consequens ostenditur, sed quod illud confusum, & determinatum per esse in foro dicitur rebus aliis. quam sit circumfusio, & determinato vere sit informatum, & hoc quidem sensu locus de homine praedicatur, haec Commentator. Ex iis enidente apparet secundum intentionem Boetij, quod vo significat locum, & quod per propriam praedicationem illius praedicati nulla proprietas, vel res subjecto inhaerens denotatur, sed tantum extrinseca, quae est locus. Si autem aliquis calumniare. tur ex hoc, quod ait informatum aliis rebus, & velit ex hoc inferre, quod per huiusmodi praedicationem imporretur aliquid, quod proprie loquendo informet locatum, & inhaereat illi, attendat quid subdit infra Boetius, ait enim: Simul de actione, habitu, vbi, & quando, omnis haec praedicatio exterioribus datur, omniaque haec quodammodo referuntur ad aliud. Commentator, haec omnia, idest, habitus, & actiones, de quibus circumloquimur, & loca, & tempora, de quibus praediximus quodamodo referuntur ad aliud, idest, aliis, quam iis quibus subsistens est aliquid, & infra sic: igitur praedicatio alia est, qua vere inharens inhaerere praedicatur: alia, quae quamuis forma inhaerentium fiat: tamen ita exterioribus datur, vt ea, vel alicui inherere intelligatur. Haec ipse, ubi patet quod non praedicatur per talem praedicationem alia forma inhaerens subjecto, sed res extrinseca tantum.

Contra ista primo potest argui, quia sequi vide tur, quod ubi sit species praedicamenti Quatitatis, & per consequens non sint decem Praedicamenta. Consequentia patet, quia quantitatis species est locus secundum Philosophum in praedicamentis: Secundo, Auctor sex Principiorum dicit, quod vbi est citcumscriptio loci a loci citcumscriptione procedens; constat autem quod locus non est citcuscriptio corporis, procedens a loci circum. scriptione, alias a loco esset locus infinitum. Prae terea ipse subdit, non autem in eodem est locus & ubi: sed locus quidem est in eo, quod capit, ubi¬ vero in eo, quod circumscribit, & circumplectitur. Ex quibus patet quod non solam essentialiter, sed etiam subjecto distinguntur locus, & ubi. Ad primum, primo nego consequentiam; naec probatio valet, quia non sequitur, locus est species Quantitatis, ubi est locus ergo ubi est species quantitatis, sicut non sequitur disciplina est species relationis, seu praedicamenti ad aliquid; Gramatica est disciplina; ergo Gramatica est species. Relationis, nam secundum Philosophum in Praedicamentis, cap. de Qualitate, & similiter in Metaph. cap. de Ad aliquid, antecedens est verum, & consequans falsum. Unde in tali consequentia peccatur per aequiuocationem ex varia suppositione medij.

Secundo dico, quod esto quod locus sit quantitas, non tamen est species quantitatis qualitercunque supponat iste terminus locus: sed dico, quod est passio. Quantitatis, & tunc supponit materialiter, vel simpliciter, & ita expresse dicit: Commentator 5. Met cap. de Quaniitate, vbi etiam dixit, quod Philosophus in Praedicamentis, enumerando illas species dicit, locus est secundum famositatem tantum. Quamuis igitur eadem res sit locus, & quantitas, seu superficies, tamen secundum aliam rationem dicitur superficies, & locus, scilicet inquantum est diuisibilis ad duo, seu secudum duas dimensiones dicitur superficies, inquatum vero est id, in quo aliud est tali modo essendi in, dicitur locus; & ideo non obstante identitate rei significatae per praedicahilia: tamen illa propter talem diuersitatem conceptuum ad diuersaPraedicamenta per se reducuntur, ea vero magis proprie ad tale Praedicamentum pertinent, per quae connenienter respondetur ad interrogationem factam per ubi, vel ad interrogationem loci, siue illa sint aduerbia, siue praepositiones, cum casualibus, vel obliquis localium, & similia;

Ad secundum dicendum, quod ille auctor multum improprie loquitur in illo libello, propter quod multi aspicientes verba eius ad proprietatem, falluntur in ipsis. Dicendum ergo, quod non intendit dicere, quod ubi sit aliqua res distincta a loco, & locato existens in eo, quam vocet circumscriptionem, sicut nec per circumscriptionem loci, a qua dicitur citcumscriptionem corporis procedere, intendit aliquam tem a loco distinctam, qua circumscribatur locusevel circumscribat, non enim potest fingi quae res sit illa, sed per illa verba vult solum dare intelligere quae sit propria ratio praedicamentalis ipsius ubi, & quid importatur per tales praedicationes. Socrates est in forovel in scholis, & similes, quae formantur ex subiectis particularibus ad praedicatum vbi, & vult dicere, quod non aliud importatur, quam illud, quod continetur, & circumscribitur loco illo, ita quod secundum ipsum idem est esse alicubi, vel in aliquo loco, quod est illo citcumscribi, & contineri; & hoc satis manifestat ex eo, quod immediate addit, est ergo in loco quicquid a loco circum.¬ scribitur & complectitur.

Ad aliud dicendum, quod accipit esse in, non pro inhaerentia, sed pro praedicatione, & actum, exercitum pro signato; & est sensus quod non de eodem praedicatur locus, & ubi, idest, praedicabilia de praedicamento ubi, nam locus dicitur de continente, sed talia praedicabilia de contento. Unde non dicitur forum est in foro, sed bene dici tur de Socrate, est in foro, & ratio est, quae iam dicta est, quia esse in foro est contineri a foro, & forum non continetur a foro, Socrates autem continetur a foro, & ideo bene dicitur est in foro, autem est praedicabile praedicamentum vbi, & contra bene dicitur, quod continens est locus, & non bene dicitur, quod Socrates, vel aliud quid cententum a loco est locus, & haec est intentio cius: vtrum tamen verum sit, quod de eo praedicetur ubi, seu praedicabilia dicti praedicamenti, quod loco citcumscribitur, & complectitur, & quod illa sit ratio vbi, vel loci, non curo pro nunc: nam mihi, & alij est communis ista difficultas.

Respondeo ad omnes rationes Gregorij, praemittendo primo, quod dicit Doctor in quolib. q. 11. art. 4. siue ultimo vbi sic dicit; sed si quaeratur quomodo potest acquisitio respectus esse fuccessiua. nisi successio ponatur in aliquo absoluto. Respondet quod corpus successiue secundum partem aliam, & aliam sit praesens cidem parti loci, similiter corpus secundum eandem partem sit successiue praesens alij. & alij parti loci, ita quod tam ex diuisibilitate corporis, quam loci sequitur diuisibilitas circumscriptionis corporis a loco, & diuisibilitas successiua, quando pars post partem acquiritur, non est ergo diuisibilitas in respectu sine diuisibilitate in absoluto, sed est successio in respectu, qui est circumscriptio sine successione in forma absoluta corporis, vel loci, haec ille.

Et pro maiori intelligentia dicendorum, praemitto hoc exemplum, scilicet quod quantum bipedale existens in vitima parte aeris circa aquam localiter moneatur in aqua, ita quod totum ponatur in vltima superficie aquae continentis. Hoc posito, dico primo quod locus ille totalis, siue vbitotalesquod est circumscriptio passiua fundata in quando bipedali, & terminata ad vltimam superficiem aquae continentis) est vna relatio realis de mono acquisita, & insuperficie aquae circumscribentis est alia relatio realis, quae dicitur citcum. scriptio actiua terminata ad vltimam superficiem: corporis contenti, quae relationes tamdiu manent quamdiu quantum bipedale continetur ab illa Ultima superficie aquae. Secundo praemitto, quod quantum bipedale acquirit illud totum vbi, sine illam totam circumscriptionem passinam, secundum quam ipsum totum dicitur esse in loco successiue, sic quod vna pars succedit alteri, & adueniente vna alia desinit. Patet ponendo quod tale totum habeat mille partes quantitatiuas, quarum quaelibet semper est diuisibilis in infinitas partes. & incipiat moueri localiter in aqua secundum partes; tunc prima pars in eodem instanti, quo continetur in aliqua parte superficiei aquae, resultat relatio realis, quae dicitur citcumscriptio passiua fundata in illa parte, & terminata ad illam primam partem superficiei aquae, & quia illa pars non est ibi in esse quieto, cum totum quantum continue moueatur localiter, ideo illa prima pars subintrat aliam partem superficiei aquae, & ipsum totum secundum aliam partem aequalem primae fit in illa prima parte superficiei aquae, & sic acquirit nonam praesentiam, siue nonum respectum ad illam prima parte superficiei aquae, & prima relatio acquisita in prima parte totius desinit esse, quia, & illa pars desinit contineri ab illa prima parte superficiei aquae, sed acquirit alia relatione ut sit praesens secudae parti superficiei. Et sic pater quomodo secuda relatio fundata in secunda parte. auccedit relationi fundatae in prima parte: Deinde prima pars desinit esse sub secunda parte superficiei, & sit praesens tertiae parti, & per conse¬ quens secunda pars quanti desinit esse in primaparte superficiei, & sit praesens secundae parti, & postea tertia pars ipsius quanti sit praesens primae parti superficiei, & sic dico de aliis.

Hoc posito dico duo: primo quod eadem pars quanti secundum quod sit praesens alij, & alij parti superficiei aquae, semper habet aliam, & aliam telationem terminatam ad aliam, & aliam parte superficiei aquae, ita quod semper vna succedit. alteri sic quod prima desinente, secunda aduenit & secunda desinente terria aduenit, & sic de aliis. Et sic totum quantum secundum illam partem potest dici successiue moneri, cum secundum illam partem habeat aliam, & aliam praesentiam, prout illa pars sit praesens alij, & alij continentiEt sic successio talis sit praecise ex diuisibilitate continentis, quia propter eius diuisibilitatem pars quanti sit praesens alij, & alij parti continentis. Secundo dico, quod ipsum quantum potest successiue acquirere totum vbi, quae successio in respectibus erit secundum diuisibilitatem ipsius quanti: quia enim habet plures partes, ideo secundum primam partem sit praesens primae parti superficiei aquae, & secundum secundam partem sit praesens eidem: & similiter secundum tertiam, & sic de aliis quousque totum contineatur in tota sua perficie aquae; secundum ergo quod sit praesens eidem parti superficiei secundum aliam, & aliam partem quanti, sequitur quod secundum aliam & aliam partem acquirat alium, & alium respectum terminatum ad eandem partem superficiei, quorum vnus semper succedat alteri, & sic erit successio in tali motu locali, sine in tali ubi propter diuisibili. tatem ipsius mobilis.

Secundo principaliter praemitto, quod totum vbi passiuum, quod est relatio realis totius bipedalis ad superficiem continentem ipsum totum non dicitur integrari ex illis respectibus sibi inuicem succedentibus, cum desinant esse; sed in vitimo instanti motus localis ipsius quanti, quo totum actu est in loco sibi adaequato, resultat unarelatio, sine vna circumscriptio passiua, secundum. quam dicitur esse in loco citcumscriptine, & secudum quam totum formaliter dicitur praesens totisuperficiei adaequate continenti ipsum: & similiter in esse quieto quot sunt partes in illo toto, tot sunt circumscriptiones passiuae, siue relationes, sic quod vna pars quanti, sic est praesens vni parti superficiei, quod non alteri, & alia pars alteri, & sicut totum integratur ex omnibus partibus suis, ita ubi totale ipsius quanti, siue circumscriptio passiua totalis, siue totalis praesentia integratur ex omnibus partialibus praesentiis.

Tertio praemitto quod quantum bipedale, & dicatur A, tecedit ab vltima superficie aeris continentis, pariformiter sit successio in tali ubi deperditiuo: sicut etiam in vbi acquisitiuo, quod acquirit in aqua, patet enim, quod cum prima pars ipsius A, subintrat aquam, illa pars perdit respectum vbicalem, quem habebat ad vltimam partem aeris, & acquirit nouum respectum in aqua, & secunda pars ipsius A,dum continue A, recedis a loco aeris, sit sub illa vitima parte superficiei aeris, & perdit respectum, quem habebat ad partem priorem aeris, & acquitit nonum respectu, A fit in prima parte superficiei aquae, & sic perdi respectum ad vltimam partem aeris, acquirendo nouum ad primam partem superficiei aquae, & sic successiue de aliis partibus: & sic patet quo- modo deperdit locum totalem successiue. Et di¬ quisibilitatis motus localis, siue successio triplicit ter potest contingere. Primo secundum diuisibi. litatem continentis, vt cum Asecundum eandem partem sit praesens alij, & alij parti continentis, vepatet de indiuisibili, quod si moneretur super aliquod quantum, illud mobile secundum se totum semper fieret praesens alij, & alij parti spatij, vepatebit in isto secundo dist. 2. 4. 9. Secundo sit successio ex diuisibilitate ipsius mobilis, vt cum mobile secundum aliam, & aliam partem successiue int praesens eidem parti continentis, vt supra exposui. Tertio sit successio ex parte vtriusque, scilicet contenti, & continentis, quando vtrumque est diquisibile, & sic quando corpus citcumscriptius monetur, talis motus est successiuus ex diuisibilitate tam contenti, quam continentis.

Quarto praemitto, quod quando mobile, puta. A, recedit a loco sibi adaequato, potest dupliciter intelligi. Vno modo exeundo localiter a primoloco adaequato, acquitendo nouum locum sibi adaequatum, sic, quod ipsum mobile localiter res cedat ab ipso loco. Alio modo dicitur moneri localiter, quia alius, & alius locus semper succedit, ipso tamen fixe stando. Exemplum primi, vt cum quantum bipedale monetur a loco aeris ad locum aquae, ita quod non stat fixum in eodem respectu ad polos. Exemplum secundi, vt cum palus figitur in aqua, qui semper stat fixus habendo eundem respectum ad polos mundi; sed tamen dicitur localiter moneri, quia nonum, & nonum continens. semper succedit, vt patet de aqua fluente circaipsum, quia semper sit sub alia, & alia superficie aquae fluentis. Loquendo primo modo, dico quod quando mobile sic monetur recedendo, a loco sibi adaequato, ita quod totum moneatur, semper habet alium, & alium respectum ad continens. Patet, quia quando adaequate est in continente, sig habet vnum respectum ad ipsum continens, quod praecise correspondet continenti, & quaelibet pars ipsius contenti suae parti determinatae: cum ergo monetur recedendo a continente, amittit illum respectum totius contenti ad totum continens. & respectus partium ad partes continentis perduntur, patet, quia non sunt amplius sub illis partibus.

Aduerte tamen, quod antequam mobile exeat totum locum sibi adaequatum, cum perdit primums respectum ad locum adaequatum, acquitit nonum respectum ad alium locum adaequatum, qui locus adaequatus, sine superficies adaequata includit partem superficiei, sub qua prius erat: & partem superficiei, sub qua de nouo fit, & sic acquitendo aliam, & aliam partem superficiei desinit esse sula alia, & alia parte superficiei praeteritae; & sic suc cessiue acquitit ipsum ubi adaequatum, successiuo deperdendo vbi adaequatum, quod prius habebat, & sic totum contentum semper sit sub alio, & alio respectu, & quaelibet pars contenti sit subalio, & alio respectu. Sed loquedo secundo modonon semper sequitur, quod mobile secundum se toti moneatur, nec per consequens in eodem tempore, quo secundum vnam partem, tantum sit praecise sub aliqua parte superficiei, sub qua prius non erat; nec sequitur quod perdat respectum secundum se totum quem prius habebat ad totum continens, sed tantum secundum partem, quia illa pars perdit respectum ad partem superficiei, sub qua prius erat.

Iis praemissis, respondeo ad rationes Gregorij cum primo dicit, aliquod corpus monetur locala ter ad aliquem locum, igitur perdit aliquo ubi, i1 quo prius erat, hoc conceditur via naturali: via enim supernaturali aliquod corpus acquirere posset nouum ubi, etiam per motum localem, non perdendo prius ubi, vt probat Doctor in 4. dist. 16. quest. 2. & cum arguit iste, quod si corpus monetur. de vno vbi ad aliud vbi, aut monetur in tempore, aut in instanti. Dico primo, quod in tepore monetur, & cum arguit, ergo partibiliter, & successiue, scilicet prius secundum vnam partemi: & posterius secundum aliam: concedo, & cum infert, vel igitur secundum partes mobilis, vel secundum partes ipsius ubi. Dico quod si loquitur de successione ipsius ubi adaequati de nono ac quirendi, vel alterius ubi adaequati de nono deperdendi, quod talis successio sit propter diuisibilitatem tam mobilis contenti, quam ipsius continentis, non quod fiat successio in partibus mobilis, vel in pattibus continentis, cum illae partes sint simul & in actu, & habeant esse permanens, & cum quaerit vitra, quod si mobile prius secundum vnam partem sui monetur ab ubi, quod habet, quam secundum aliam, & quam secundum totum, quaero tunc de alia parte mobilis ipsius, aut habet adhuc totum suum vbi, vel partem, quam prius habuit, & tunc sequitur quod ipsa quiescit, alia parte mota actualiter. Dico quod quando mobile monetur de motu locali primo modo, videlicet quando mobile per motum proprium recedit a loco, quod quando vna pars monetur etiam quaelibet monetur, ita quod quando illa pars acquirit nonum respectum, etiam quaelibet pars ipsius mobilis acquirit nouum respectum ad aliam, & aliam partem; & sic non sequitur, quod secundum vnam partem moneatur localis ter, & secundum aliam quiescat.

Dico secundo, quod si loquamur de motu secundo modo dicto, videlicet quado mobile sit sub alia superficie per nouum accessum continenti ad ipsum, vt supra dixi de palo fixo in aqua, quod stat mobile secundum vnam partem moneri, & secundum aliam quiescere, sicut etiam cum aliqua superficies dealbatur primo secundum vnam partem monetur ad albedinem, & secundum aliam partem adhuc quiescit sub nigredine, & tamer ex hoc non sequitur, quod quiescat, & non quiescat: licet enim sequatur, monetur ad albedinem, ergo monetur, & similiter sequatur quiescit sub nigredine, ergo quiescit, non tamen sequitur ergo quiescit, & non quiescit, est enim ibi ignorantia Elenchi, & fallacia a secudum quid ad simpliciter vt infra patebit in isto secundo di. praesenti quaest. 7. in responsione ad quartum argumentum principale. Et si iste vult inferre, quod si mobile secundum vnam partem quiesceret, & secundum aliam moneretur, esset contra Philosophum. 7. Physi, tex, com. 1. vbi vult, quod nihil mouet seipsiprimo, quia tunc quiesceret ad quietem partis, & non quiesceret ad quietem eius, patet hoc non esse contra Aristotelem, quia Ari. loquitur ibi de corpore, quod monetur secundum se totum, siue primo: accipiens ly primo illa duplici primitate de qua Doctor in praesentidi. q. 10. respondendo ad primum argumentum principale. Concedo ergo, quod illa pars, quae monetur, non habet totum vbi, siue respectum, quem prius habuit, nec partem illius respectus, sed habet alium respectum mouum, & similiter concedo, quod illa alia pars mobilis habet nonum respectum, loquendo semper de mobili primo modo dicto. Haec forte non habet, loquendo de corpore mobili, secundo modo dicto. Prima forte adhuc est sub illa parte, sub qua¬ prius erat, nisi forte dicatur, quod continens de mono adueniens, expeilendo prius continens, moueat ipsum totum continens, quia tunc concederetur, quod sicut totum contentum sit simplici ter sub alio respectu, ita & quaelibet pars contenti sit sub alio respectu.

Et cum infert quod illa secunda pars mobilis, aut habet totum ubi prius, aut partem, responsum. est quod nec totum, nec partem, loquendo de mobili primo modo. Posito etiam quod habeat: partem, non sequitur quod praecise habet illam partem, quam prius habebat alia pars mobilis, & quod infert probando, quod mobile non requirat subjectiue dum monetur localiter aliquam parte dimensionalem, hoc totum conceditur, nec hoc est contra Doctorem subtilem. Et cum vltimo infert circa illam primam rationem, quod totum mobile simul, non prius monetur ab vna parte essentiali, quam ab alia ipsius ubi, quia vbi non habet tales partes, aliter susciperet magis, & minus, hoc totum potest concedi. Si tamen adhuc dicatur, quod secundum vnam partem vbi totalis moneatur, & non secundum aliam, forte non esset inconueniens, accipiendo totum vbi, pro quodam integrato ex omnibus respectibus, quos habent partes mobilis ad partes continentis: & fic si mobile secundum vnam partem monetur, totum mobile perdit vnam partem totalis ubi, quia vnum respectum, quem prius habebat pars mota: nec exhoc sequitur ipsum vbi intendi, vel remitti, quia quod intenditur, & remittitur est forma simplex, illud autem totum ubi est quoddam integratum ex pluribus ubi partialibus.

Et cum secundo infert, quod eodem modo potest argui, quod non acquitit nonum ubi partibiliter, quia vel hoc esset secundum partibilitatem mobilis, ita quod vna pars eius prius acquireret mouum vbi, quam alia, & tunc sequitur, quod vnamonetur, alia non mota. Respondeo pariformiter, vt supra dixi de mobili, quod monetur a priorivbi, deperdendo illud. Et quod addit, quod aut monetur secundum partibilitatem ubi praecise, ita quod totum mobile simul, prius acquirat vnam partem essentialem ubi noui, quam aliam: patet responsio ex supradictis, quod vbi nonum adaequatum ipsi mobili est vnus respectu resultans: in ipso mobili in vltimo instanti motus localis, in quo fit, perfecte praesens continenti sibi adaequato: ille tamen respectus non acquititur motu locali, cum acquiratur in instanti: imo est simpliciter terminus motus localis, & ubi totale, quod successiue acquititur per motum localem, sunt respectus ad inuicem successini, quia habent suecessionem ad inuicem, vel ex diuisibilitate mobilis, vel continentis, vel vtriusque, vt supra exposui.: Et ex istaresponsione, tota litera sequens ipsius Gregorijsve patet) nihil contra Doctorem concludit.

Et cum probat, quod non possit moneri ab vnoobi ad aliud in instanti, conceditur hoc non posse esse via naturali, loquedo tamen de motu continuo, dicet tamen aliquid possit moneri, etiam virtute naturali in instanti, non transcundo per medium, quod est aliquid extremorum, videlicet motu continuo, licet ipsum transeat secundum ordinen naturae, ita quod prius natura transit vnam partem, quam aliam, & non ordine durationis, vt exposui in praesenti dist. quaest. vltima. Et iste Doctor intendat sic probare, quod Angelus non possit sic trasite de loco ad locum in instanti, non tamen motu continuo, patet quod ratio sua nihil concludit, cum lo¬ quatur semper de motu continuo. Si tamen intendit per has rationes simpliciter concludere quod nihil naturaliter possit moneri de loco ad locum in instanti, acquirendo nouum respectum, non loquendo de motu continuo, ad illas respondeo vnica responsione: quia Angelus existens in aliquo vbi in instanti potest se facere praesentem. alij vbi, vt infra patebit praesenti distinct. quaest vltima. Et cum infert iste, si P monetur ad C ininstanti, & a C,monetur ad D, in instanti, & Cdicat respectum, ergo in eodem instanti, idem Cerit genitum, & corruptum, quod est impossibile; quia dum Pmonetur ad C, acquitit nonum vbi, siuenouum respectum, & cum a C mouetur ad D, perdit ipsum C,siue respectum. Dico primo, quod forte non esset impossibile angelum in eodem instanti temporis moneri ad C, & in eodem instanti moueri a Cad D, loquendo de ubi continnis, & non discontinuis, & non loquendo de motu continuo. & cum infertur, ergo in eodem instanti Cest genitum & corruptum. Dico hoc non esse impossibile absolute; quia etiam Deus in instanti A, potest creare Angelum, & in eodem instanti potest annihilare, vt supra patuit praesentidist. quest. prima, & clarius patebit in quolib. q. 12. & sic idem in eodem instanti erit creatum, & annihilatum. Pono ergo, quod Angelus in alique tempore moueatur ad ubi C, ita quod in vltimo, instanti illius temporis habeat ubi C, & in eodem instanti faciat se praesentem alij ubi, tunc idem ubi in eodem instanti erit creatum, & corruptum, nec ista sunt impossibilia. Sed quicquid sit de istis pro nunc succincto sermone transeo, & praesertim cum rationes istae, quibus probat, quod est impossibile aliquid moueri in instanti; probent tantum de motu continuo, vt sic concedantur, & in hoc non sunt contradictoria, cum expresse teneat Angelum non posse moueri motu continuo in instanti de loco ad locum, siue de locis continuis, siue discontinuis, vt satis patet. praesenti distinct. quaest. 12.

Ad secundam rationem principalem, qua probat quod caelum primum non acquirat nonum respectum, lice vere localiter moueatur, & quod non acquirat, patet, quia primum coelum non citcunscribitur. Dico quod si loquamur de circunscriptione passiua, secundum quam aliquid dicitur: commensurate contineri ab aliqua superficie corporis continentis, hoc modo primum caelum non est in loco secundum viam Philosophi: si vero loquamur de circunscriptione actiua, qua primum caelum citcunscribit corpora contenta. Dico absolute, quod continue dum localiter monetur ac quirit nonum, & nonum ubi actiuum, quo contimue circunscribit contenta inferiora, & quaelibet pars primi caeli semper acquitit alium, & alium respectum, secundum quem sit praesens parti contentae. Et concedo quod motus localis primi caelis est vere continuus, & diuisibilis, & successiuus, non quod sit aliqua successio in partibus ipsius coeli, nec in corporibus contentis, cum habeant esse permanens, sed sit continua successio in ipsis respectibus actiuis, ita quod semper vnus succedit alteri. Cum enim vna pars primi coeli sit praesens parti corporis contenti, habet vnum respectum ad illam partem, quae dicitur ubi, & cum sit prae sens alij parti, acquirit alium respectum, admittem do illum primum, & sic sit praesens alij, & alij parti, & sic semper alius, & alius respectus succedit alteri.

Ad tertium principale, ubi dicit, quod tunc idem mobile simul moneretur duobus motibus. distinctis, & esset dare quintum genus motuum, praeter illa quatuor posita a Philosopho quinto Physicor, scilicet motus ad substantiam, quantitatem, qualitatem, & ubi. Dico breuiter, quod haec ratio procedit ex falsa imaginatione:; imaginatur enim iste, quod cum mobile monetur localiter super aliquod spatium, quod sit vnus motus localis respectu superficiei, super qua monetur, & alius motus sit ad ipsum vbi: si enim attenderetur: motus localis ex hoc solo, quod esset super quantitate, talis motus non esset successiuus, quia in talimotu nulla esset successio in quantitate, super qua mouetur, nec successio in partibus ipsius mobilis, cum sint permanentes: ex quo ergo motus localis est vere successiuus, oportet dicere, quod talis successio fiat in ipso vbi totali, ita quod continue vnus respectus ubicalis succedit alij modo praeexposito & talis successio in respectibus sit propter diuisibilitatem, vel continentis, vel contenti, vel vtriusque, vt supra patuit.

Dico secundo, quod etiam posito, quod mobile vere moueatur super magnitudinem sic, quod talis motus dicatur localis, & etiam moneatur secundum alium, & alium respectum vbicalem. sic, quod talis motus dicatur vbicalis, adhuc nullum sequitur inconueniens. Et concedo quod ide mouetur distinctis motibus, & cum infertur, quod esset dare quintum genus motuum, negatur, quia motus ybicalis esset in Praedicamento vbi, & motus localis esset in praedicamento Quantitatis, quia talis morus diceretur ex hoc, quod mobile continue transit aliam, & aliam partem quantitatis: sicut etiam dicimus, quod motus alterationis: est in praedicamento Qualitatis. Prima tamen responsio est melior. Et cum dicit, quod motus localis non pertinet ad praedicamentum Quantitatis quia non est augmentum, vel decrementum. Dico, quod si iste concederet motum localem esse aliquam entitatem realem realiter distinctam a mobili, cuius oppositum ipse tenet, haberet dicere, quod talis motus pertineret ad genus quantitatis non ex hoc, quod mobile acquirat realiter, & subjectiue aliquam quantitatem nonam, sed ex hoc quod pertransit aliam, & aliam partem quantitatis successiue, ita quod vnam per prius, & aliam perposterius, & sic successio esset in tali motu, licet non in partibus quantitatis.

Ad quartum, vbi dicit, quod si vbi diceret nouum respectum in ipso mobili, quod tunc esset possibile aliquid eodem tempore primo monericontinue secundum ubi alicuius loci, & quiescere secundum locum illum, & e contra quiescere secundum vbi, & moueri secundum locum. Negatur hoc posse sequi, & cum probatur, quia quiescere secundum vbi non est aliud, quam ipsum, & omnes partes eius esse in eodem loco, quo prius: si intelligat, quod esse in aliqua vltima superficie, in qua prius erat non includendo respectum circunscriptionis passiuae, quod quiescat secundum tubi circunscriptiuum: hoc patet esse falsum, quia & corpius Christi quiescit sub Ultima superficie quantitatis panis transubstantiati, & tamen non quiescit secundum ubi circunscriptiuum, patet, quia ibi non circunscribitur: nam circunscribi dicit commensurationem totius contenti ad totum continens, & partium contenti ad partes continentis quae commensuratio nihil aliud est, nisi quidam respectus, vt patet a Doc. in 4. dist, 10 non sequitur. pergo quiescit secundum locum, accipiendo locum, pro vltima superficie continentis, ergo quiescit secundum vbi, licet bene sequatur e conuerso, scilicet quod quiescens secundum ubi quiescit etiam secundum locum: quia non est imaginabile quod A habeat ubi circunscriptiuum, & quod simul non sit sub quantitate continentis. Et quod infert iste, quod Deus posset transferre locatum partibiliter de suo loco, scilicet de vitima superficie continentis conseruando totaliter ubi in ipso locato, negatur: quia est simpliciter impossibile ponere aliquem respectum sine termino ad quem est, vt patet a Doct. in 4. dist. 11.

Cum ergo vbi passiuum essentialiter sit respectus terminatus ad vltimam superficiem continentis, secundum quem contentum sit praesens continenti, & partes contenti partibus continentis, si locatum non esset in tali superficie, nullo modo includeret ubi ad talem superficiem. Et cum probatur, quod locatum possit esse in tali vbi, & non in superficie, quia ipsum ubi passiuum est res distincta essentialiter ac etiam subjecto, & situ ab ipso loco, nec aliquam causalitatem habet alterum super reliquum, quam Deus non posset plene supplere. Concedo hoc totum. Et cum infertur, ergo Deus potest transferre locatum partibiliter de suo loco, conseruando totaliter ubi inipso locato, negatur consequentia, vt patet in instantia: nam paternitas distinguitur essentialiter, & loco, & subjecto, &c. 3 re, quae est Filius, erge Deus potest facere Patrem sine filio, non sequitur: similiter vnio naturae humanae ad Verbum distinguitut essentialiter ab ipso Verbo, ergo potest facere naturam humanam formaliter unitam, & quod talis vnio non terminetur ad Verbum non sequitur. Et cum dicit in calce huius rationis, quod si vbi dicit respectum nouum in ipsolocato, quod Deus poterit in ipso locato innonare continue ubi, & ipsum in eodem loco adaequato, & primo retinere: dico quod haec propositio potest habere duplicem sensum. Primo, quod existente A, in aliqua vitima superficie continentis primo, & adaequate includente respectum ad ipsam superficiem, quod simul potest habere aliud, & aliud vbi, quia ipsum A, potest adaequate contineri in alia, & alia superficie: & hoc modo concedo propositionem, quia Deus potest faceret fidem corpus simul esse in pluribus locis adaequatis, loquendo, de locis materialiter, scilicet accipiendo locum pro superficie vitima, vt subtiliter probat Doctor in 4. dist. 10. 4. 2. Secundo quod existente A in B, vt in loco sibi adaequato, posset habere aliud, & aliud vbi circunscriptiuum, non actu existente sub alia, & alia superficie, hoc est simpliciter impossibile, quia tunc poneretur respectus sine termino ad quem est, vt supra patuit. quia vbi passiuum dicit formaliter respectum ad ultimam superficiem continentis, vt actu continentem, & circunscribentem

Nunc respondendeo ad argumenta facta prosecunda conclusione, quae talis erat, quod ubi non est res alia a loco, & a locato distincta, cuius oppositum tenet Doctor vt patet in 4. dist. 10. & in quolib. q. 11, & alibi saepeAd primam ergo rationem, quod si ubi esset res alia, quod tunc esset possibile per potentiam. Dei idem locatum esse in eodem loco, in quo prius, & non esse ubi prius, & e contra, esse vbi¬ prius & non in eodem loco, idest, in quo prius, quae non sunt intelligibilia. Respondeo quod ista; ditera potest habere multiplicem sensum. Prime quod A possit esse in eodem loco, idest, in eadem superficie in qua prius, & non esse ubi prius, idest; quod actu sit in vltimata superficie, & quad non habeat ubi quod prius habebat in illa superficie concedo esse possibile, scilicet quod A contineatur in aliqua superficie, non tamen circunscriptiue, & quod non habeat ubi circunscriptiuum, vepatet de corpore Christi sub quantitate panis, & hoc conceditur a Doctore in 4. dist. 10. Secundo quod A contineatur in aliqua superficie circunscriptiue, & quod non habeat idem uvbi, quod prius habuit. Dico hoc esse impossibile; quia idem respectus semper remanet idem termino, & fundamento eodem modo se habente; sic intelligendo quod Aponatur commensurari toti superficiei continentis sic, quod ipsum Acorrespondeat toti superficiei, & partes determinatae a partibus determinatis superficiei: & haec commensuratio est necessario respectus. Non intelligo ergo quod manente A, secundum esse absolutum, & superficie secundum esse absolutum, quod necessario maneat ubi circunscriptiuum, sed posita commensuratione supradicta necesse est ipsum vbi manere quamdiu manet talis commensuratio, & sic patet quomodo ista litera potest intelligiPossent etiam dari alij seusus, quos breuitatis cauSam omitto, & quia non multum faciunt ad propositum.

Ad secundam rationem pro secunda conclusione cum dicit, si ubi est talis res, scilicet respectus, Deus annihilet ipsum vbi, quod habet Socrates existens in isto loco demonstrato. Dico, quod Socratem existere in aliqua vitima super ficie potest dupliciter intelligi, videlicet commensuratiue, & definitiue tantum. Primo modo, non potest destrui ab aliqua potentia ipsum vbi, quia est impossibile Socratem commensurari alicui loco, & non dicere respectum ad ipsum locum, cum talis commensuratio, vel est formaliter respectus, vel saltem necessario includit respectum. Secundo modo, concedo quod potest annihilare tale ubicircunscriptiuum, licet tunc sit difficultas vt est in loco definitiue, an necessario dicat respectum: & teneo simpliciter quod aliquid non potest esse in loco definitine sic, quod sit perfecte praesens illis loco, quin dicat respectum praesentialitatis ad locum. Sed de hoc in4. distin. 10. & in quolibus quaest. 11.

Et cum infert, quod annihilato ubi circunscriptiuo in Socrates, pono quod Deus nullam aliam mutationem faciat in Socrate, aut in alia re, quod est bene possibile suae potentiae. Admitto calum, & cum vItra quaerit, an Socrates sit in illo loco, inquo prius erat, scilicet in vitima superficie continentis, vel non potest dari vtrunque. Cum dicit, quod secundum dari non potest, quia tunc Socrates esset in loco secundum aliam mutationem abilla, qua mutatus fuit secundum vbi, deperdendo ipsum, quod est contra positum: negatur quod mutetur aliqua mutatione positiua, videlicet acquirendo aliquod positiuum, aut aliqua mutatione deperditiua, deperdendo aliquod positiuum, quod prius habuit

Et cum probat; quia Socrates prius fuit in loco, & nunc non est in loco, ergo mutatur; negatur consequentia, si in antecedente intelligit Socratem esse in loco nihil aliud esse, nisi in aliqua superficie contineri, & non dicere aliquid forma liter in ipso Socrate; quia vt sic, Socrates nec formaliter aliquid acquitit, nec deperdit: & si Socratem esse in loco hoc modo, & post non esse diceret mutationem, multa inconuenientia contingerent, quia dicerem etiam Deum sic mutariquia nunc non est praesens tempori crastino, & eras erit praesens, & similiter heri fuit praesentempori hesterno, & nunc non est praesens, cum vnum extremum praesentialitatis non sit, & tamen non mutatur. De hoc vide Doctorem in primodist. 39. contra opinionem D. Thomae. Et hoc est quia per aliam, & aliam praesentiam non acquirit aliquid in se formaliter, nec similiter amittit aliquid, quod erat in A, formaliter per carentiam praesentiae. Et multa inconuenientia adduci possent, quae breuitatis causa pertranseo. Si vero Socratem esse in loco diceret formaliter aliquid positiuum in Socrate, concedo quod tunc mutaretur, si desineret esse in loco; & tunc casus pri mus esset impossibilis, videlicet quod annihilate vbi in Socrate, si Socrates esset in loco, & ipsum esse in loco dicit aliquid positiuum formaliter in Socrate, posset Deus facere Socratem formalite non esse in loco sine mutatione, quia in illo instanti, quo desineret esse in loco amitteret illum respectum, quem prius habebat. Et cum vltra dicit in calce huius rationis, quod annihilato vbiin Socrate, aut esset in loco praeexistenti, &c. Dico quod non esset ibi circumscriptiue, quia Deus de potentia sua potest destruere ipsum ubi circunscriptiuum, manentibus corpore, & vltima superficie continentis, vt patet a Doct. in 4. distin. 10. Sed tunc non sequitur, quod sit in loco, de quo iste intendit, scilicet in loco circunscriptiue.

Ad tertiam rationem, cum dicit, si ubi est res aliqua distincta a locato, aut est absoluta, aut re spectiua? Dico, quod est respectus. Et cum probat, quod non, per diuisionem, quia aut est respectus locati ad locum, aut loci ad locatum, aut vtriusque, scilicet & locati ad locatum, & loci ad locatum. Concedo omnes partes huius diuisionis & cum probat, quod ubi non dicat respectum loci ad locum, quia tunc locus, puta vltima superficies continentis haberet ubi, & posset conuenienter quaeri, ubi est iste locus. Et vltra etiam loci esset locus, quod non concederent. Dico quod nullum sequitur inconueniens, quia aliud est loqui de ubi actiuo, & de ubi passiuo, siue de circunscriptione actiua, & passiua. Nam secundum vbi passiuum tantum aliquid dicitur locaris siue esse in loco, & nullo modo aliquid dicitur esse in loco secundum ubi actiuum; & sic non potest conuenienter quaeri de vltima superficie continentis respectu vbi actiui, vbi sit tanquam in loco, cum secundum illud nullo modo dicatur esse in loco. Nec similiter sequitur, quod locus sit in loco, quia si ubi actiuum esset in vltima superficie, aut in loco citcunscriptiue, tunc citcunscriberetur ab ultima superficie, quod est impossibile: & similiter illud vbi haberet aliud vbi, secundum quod primum vbi esset in loco, & sic esset processus in infinitum. Nec illud inconueniens, quod dicit, quod tunc locus esset in locosequitur apud Scotistas, quia locum esse in loce tantum ex hoc sequeretur, si locus posset moner localiter, siue ipsum vbi, & hoc est quod dicit Doctor distin. praesenti. 4. 6. vbi sic dicit, Dico igitur: quod locus habet immobilitatem oppositam motus locali omnino, & incorruptibilitatem secundum aequiualentiam per comparationem ad motum localem. Primum patet, quia si est aliquomodo mobile localiter, quantumcunque accipiatur, per accidens etiam posset dici esse in loco per accidens: & ei assionari alius, & alius locus. Haec ille. Et cum probat, quod locatum non dicat respectum ad locum, quia respectus loci ad locatum est de genere Relationis; igitur & respectus locati ad locum. Dico, quod vrerque respectus est de genere vbi, quod vbi distinguitur in ubi passiuum, & actiuum. Nam isti respectus sunt respectus extrinsecus aduenientes, vt patet a Doctore in adistin. 10.

Ad quartam rationem, quae fundatur in illa interrogatione de loco, &c. Dico breuiter, quocd cum communiter quaeritur in quo loco sit Frarciscus, communiter respondetur de loco mate riali, vel communi, vel proprio. Cum dicunt quod est in Ecclesia, vel in domo, vel in alio loco, quia ipsi intelligunt, quod in tali loco continetur. Si tamen vitra quaereretur si Franciscus est, in tali superficie contentus, ita quod sit ibi commensuratiue, dicitne respectum ipsius contentiad ipsum continens, & econtra? Periti viri dicerent quod sic, quia videretur eis impossibile aliquod contentum sic perfecte esse praesens continenti, quod totum correspondet toti, & pars parti, quin dicat relationem talis praesentialitatis, quae dicitur citcunscriptio passiua. Et quod non valet ista consequentia ad interrogationem factam de loco, respondetur quod est in tali, vel tali locor ergo vbi non dicit aliquem respectum alium a locato, quia (vt dixi) communiter fit interrogatiode loco materiali. Sicut etiam haec consequentia non valet, si quaeratur, Franciscus est similis loanni, per quid ergo est similis? sine secundum quid est similis? communiter respondetur, quod secundum albedinem; ergo similitudo nihil aliud dicit nisi album, & album: non sequitur, cum dicat relationem fundatam in vtroque albo; sit ergo quaestio communiter de fundamentis similitudinis, & per tale fundamentum communiter respondetur, sic dico in proposito.

Ad illam confirmationem, cum dicit, si quis interrogat de Socrate, vbi est? & respondeatur est in Ecclesia, vel in scholis, conuenienter respondere. tur; si igitur in Ecclesia, & in scholis, non sunt termini pertinentes ad praedicamentum vbi, aliqui non conuenienter responderent; igitur eiusdem est interrogatiuum hoc aduerbium vbi, quod ista; significant, significant autem loca ipsa extrinseca, & non aliquam tem formaliter loco inhaerentem. Dico quod ubi potest accipi dupliciter. Vno modo pro significato. Alio modo, pro denominato. siue pro materiali. Primo modo, tam ubi actiuum, quam ubi passiuum significat formaliter respectum. Secundo modo, vbi actiuum accipitur proipso continente, & sic communiter fit interrogatio de continente; sicut etiam dicimus, quod talis locus est conueniens locato, scilicet locust materialiter sumptus, vt includit qualitates conquenientes corpori naturali locato: sicut etiam dicimus ille locus sanus est, non accipitur pro respectu locantis ad locatum, sed pro ipso continente includente qualitates facientes pro sanitate.

Ad auctoritatem Commentatoris, 5. Metaph. vbi dicit iste, quod Commentator visst quod locus accipiatur tantum pro ipsa vltima superficie continentis, & vt sic, talis locus est praedicamentum vbi. Dico quod auctoritas Commentatoris in 5. Metaphys. com. 28. est ad oppositum: vult enim ibi, quod respectus continentis localiter ad contentum, sit praedicamentum ubi: dicit enim sici & iste sermo ita cecidit in libro, sed exemplum non conuenit exemplificato, ubi loquitur de habitu; dicere enim quod contentum habet continens, est sicut animal habere cutem & arborem habere cortices, & hoc est praedicamentum habitus. Scyphum autem habere aquam, & ciuitatem habere homines, est e conuerso, scilicet quia continens. habet contentum, & secundum hunc modum dicitur quod locus habet locatum, & hoc in praedicamento vbi, & uniuersaliter respectus in hoc praedicamento est conuersus illi, qui est in praedicamento habitus. & parum infra, Est enim respectus comparationis inter continens, & contentum, si igitur fuerit comparatio continentis ad contentum, erit praedicamentum habitus, sed econuerso de vbi. Haec ille. & in calce illius commenti sic dicit, numerus respectuum, qui demonstratur per habere sicut secundum numerum respectuum, qui demonstratur per hanc dictionem in. sed his haec praepositio. in. dignius dicitur de respectu contenti ad continens, & recepti ad recipiendum, & hoc verbum habere dignius dicitur de respectu continentis ad contentum, & possidentis ad possessum

Ex quibus expresse apparet, quod ex quo ipse habitus, qui est praedicamentum ubi, dicit tantum respectum habentis ad rem habitam, similiter, ubi dicit respectum continentis ad contentum: non enim res habens, nec res habita dicuntur habitus, qui est praedicamentum, nec similiter superficies vltima continens, & res contentadicuntur esse de praedicamento ubi, sed vbi, quod est praedicamentum erit tantum respectus continentis ad contentum, & e contra. Ex iis etiam apparet quid dicendum sit ad auctoritatem Commentatoris, 4. Physi. com. 34. & similiter ad auctoritatem Boetij de Tri. & sui Commentatoris.

Vltimo loco respondendum est, quomodo ille, responsiones factae contra tres rationes, quas facit contra seipsum, non euacuent illas rationes. Cum dicit ad primam, quod sic arguendo, locuest species Quantitatis, ubi est locus, ergo vbi est? species Quantitatis, quod est fallacia aequiuoca tionis, ex varia suppositione medij. Dico quod si iste vult, quod ubi nullum respectum dicat nec re nec ratione additum loco, siue superficici, quod in tali argumento non committitur aliqua fallacia: patet, quia quando aliqua duo sic se habent, quod sunt penitus idem, quod verificatur de vno, verificatur de reliquo: cum ergo vbi, & locus sint penitus idem per re, ergo si de loco verificatur, quod si pecies Quantitatis hoc idem verificabitur de vbi.

Praeterea, quandocunque medium habet tamtum vnum significatum, non contingit fallacia aequiuocationis, sed vbi, & locus significant penitus idem ex parte rei; quia locus significat vltimam superficiem corporis continentis; & ubi significat, eandem, cum nullo modo per te dicat aliam temnec absolutam, nec tespectinam.

Et cum dicit secundo, soluendo hanc primam rationem, quod esto quod locus sit quantitas, non tamen locus est species Quantitatis, sed passio quantitatis. Et probat per Commentatorem Metaph. c. de quanto, vbi dicit, quod Philosophus in Praedicamentis enumerando illas species, locutus est secundum famositatem tantum, &c. Dice quod haec responsio minime valet, quia siue locusit species Quantitatis, siue non, nihil refert ad proposaum; quia ego quaero, an locus pertineat ad praedicamentum Quantitatis, ita quod praecise sit, in tali praedicamento, aut non, si sic, cum ubi sit benitus idem quod locus, sequitur quod ubi non erit praedicamentum distinctum a praedicamento, Quantitatis, & tunc motus erit tantum ad tria praedicamenta, scilicet ad Substantia, Qualitatem, & Quantitatem, quod est contra Philosophum, Metaph. qui ponit motum ad quatuor praedicamenta, scilicet ad tria supradicta, & ad vbi. Si vero locus non est de praedicamento Quantitatis, & aliud non potest assignari, nisi praedicamentum vbi, tunc quaero, aut dicit rem absolutam, aut respectiuam; si absolutam, nulla alia erit, nisi superficies continentis, quae per se est in praedicamento Quantitatis; si respectiua, tunc habetur propositum, scilicet, quod locus sit respectus alius ab vltima superficie continentis fundatus in ea, & terminatus ad locatum:

Et cum dicit iste, quod quamuis eadem res sit. locus, & quantitas, seu superficies, non tamen secundum eandem rationem dicitur superficies, & locus; sed inquantum est diuisibilis secudum duas dimensiones, dicitur superficies; inquantum vero est id, in quo aliud est tali modo essendi indicitur locus. Sed haec responsio videtur tantum fugaTum, quia in re, superficies, vt includit duas dimensiones, scilicet longitudinem, & latitudinem, & vt continet locatum, est simpliciter eadem res, & nullo modo diuersificata. Tum, quia, vt continet locatum, aut praecise est superficies includens duas dimensiones; aut dicit aliquid aliud. Si primo, ergo locus nullo modo differt a superficie. Si secundo, quaero de illo alio, aut dicit respectum superficiei continentis ad contentum, aut absolutum; quodcunque detur erit contra te. Si dicit respectums aut ille respectus est ex natura rei, & habetur propositum, quod locus vltra superficiem dicat rem respectiuam aliam a superficie; aut est respectus rationis tantum, & hoc est falsum. Tum, quia locus non esset in aliquo praedicamento, cum praedicamenta sint praeter opus intellectus. Tum, quia nullo intellectu comparante, nullus locus esset, qua omnia sunt absurda. Dicere ergo locum distingui a superficie, & ex parte rei non esse aliud ab ipsa, nec ex parte rationis, videtur implicatio in adjiecto.

Ad secundam responsionem, qua nititur solue re auctoritatem Auctoris sex Principiorum, dicentis, quod ubi est circunscriptio corporis a loci circunscriptione procedens, &c. Dico quod extorquet, & auctoritatem, & intentionem Auctoris, cum dicit ipsum ubi non distingui ab vltima sub perficie continentis. & cum probat per simile, sicut circunscriptio loci, a qua dicit circunscriptionem corporis procedere, non intelligitur aliqui res a loco distincta, qua citcunscribatur locus. Dico, quod hoc vel est, quia Auctor sex Principiorum ponit duplicem circumscriptionem, scilicet actinam, & passiuam: nam in eodem instanti, que bonitur actiua, ponitur & passiua, & econtra. Et non dicit, quod ipse locus, siue circumscriptioactiua, a qua procedit circumscriptio passiua, aliquomodo circumscribatur. Dico etiam, quod quando Auctor sex Principiorum dicit, quod vbi est circumscriptio corporis a loci citcumscriptione procedens, id est, quod ipsum vbi respectus procedit a circumscriptione loci naturalis, vt a termino ad quem, quia viltima superficie continentis ambiente locatum, statim in ipso locato oritui citcumscriptio passiua, quae est respectus fundatus in locato, & terminatus ad vltimam superficiem ambientem: & similiter in eodem instanti oritur: circumscriptio actiua, quae est respectus fundatus in superficie ambiente, & terminatus ad vltimam superficiem corporis locati: & sic patet quomodo secundum Boetium, non sit simpliciter idem circumscribi formaliter, & esse in aliquo loco, accipiendo locum pro vltima superficie.

Ad vltimam responsionem datam ad auctoritatem Auctoris 6. Principiorum, dicentis; Non autem in eodem est locus, & vbi: sed locus quidem est in eo, quod capit: vbi vero in eo, quod circumscribitur, & complectitur: non videtur iste soluere istam auctoritatem, cum dicit quod cum auctor accipit, esse in, non accipit pro inhaerentia, sed per praedicationem, & actum exercitum pro signato, & est sensus quod non de eodem dicitur, seu praedicatur locus, & ubi: haec enim responsio ex supradictis patet non esse ad intentionem auctoris, cum accipiat ibi esse in praeter omnecopus intellectus, & vt dicit veram inhaerentiam.