Lectio 38, De fruitione [Erlangen Transcription]

Ratio quietationis in deo non est ex hoc quia intellectus non reperit maius bonum

Nam valde bene staret quod per errorem intellectus iudicaret a esse summum bonum et ultimate quietativum et quod appetitus rationalis nichil ultra peteret et tamen non esset illa creatura quieta quia adhuc esset motio naturalis Augustinus in primo confessionum "domine fecisti nos ad te et inquietum est cor nostrum donec requiescat in te"

unde quamvis non esset ibi inquietudo ex actu voluntatis tamen ex motionibus naturalibus et ideo talis creatura esset omnino inquieta licet iudicaret se esse quietam et haberet motus contrarios scilicet motum voluntatis et motum naturalem

Si Sortes velit non habere a et habere a consurgit quod a est obiectum tristabile ideo talis creatura possit experiri aliquod male esse vel experiretur licet non posset resolvere in causam et sic posset experiri quia esset inquietudo resultans ex motibus contrariis et sic resultaret quoddam male esse quod creatura quasi posset experiri licet nesciret resolvere in causam Salvatur ex hoc quod licet in bonis temporalibus esset tanta affluentia quod contentaretur tamen experiretur quoddam tedium propter inclinationes oppositas

Dico 2o quod ex naturali habitudine dei ad creaturam licet non sub ratione absoluta competat ipsi deo quod sit obiectum quietativum ultimate et secundum istam habitudinem dicitur esse obiectum felicitatem scilicet sub ista ratione qua creatura est a deo causatur et deus dat sibi esse et terminat finaliter et sufficienter appetitum eius

Tertio dico quod ex propria naturali conditione deus est huiusmodi Consequenter quod natura sua est Pono istam propositionem

quod si daretur creatura omnino independens per impossibile nihilominus cuius in deo quietaretur patet quia ex natura sua talis est Sequeretur si essent duo dii unus unus frueretur alio et quod quilibet diligeret alium sicut se ipsum quia quilibet haberet rationem summe quietativam Sequitur quod multiplex est ratio in deo propter quam est obiectum felicitativum scilicet ex habitudine dicatur ex natura propria

Prima causa quia est causativus et conservativus omnis boni et quod talis naturae est quia nullum potest esse bonum nisi ab eo Et quod quodlibet bonum ab ipso est bonum et ab ipso est bonum effective et conservative Ipse dicit quod ymaginandum est quod deus se habet ad creaturam sicut figura sigilli non ad ceram sed ad aquam quae figura requirit continuam praesentiam sigilli Ita ymaginandum quod deus est magis intimus creaturae quam creatura sibi ipsi

Ideo consequenter creatura habet magis esse in deo quam in se ipso wilhelmus parisiensis ponit quod deus est realiter esse creaturae Consequenter dicendum est dicit ipse ut videtur dato quod de per se creatura magis diligeret se quam deum nichilominus magis diceret diligere deum quia visa ista habitudine magis debet etc quia debet magis diligere se non esse quam deum Causa est quia ad esse dei potest sequi esse creaturae et non ad esse dei sequitur destructio creaturae et creatura non potest esse et licet creatura non esset vel esset corrupta tamen adhuc remaneret in arte factiva esset destructa

Secunda via vel secunda causa quia deus est totale bonum et creatura non est nisi bonum partiale bonum modo totum et pars habet talem habitudinem quod pars exponit se pro toto ut maius pro toto et quod magis diligit totum quam se modo deus est fons totius bonitatis ymmo totalitas et quaelibet creatura non est nisi quaedam participatio illius bonitatis

Ita creatura non diligitur nisi tamquam quaedam umbra bonitatis et ergo illa summa bonitas plus diligitur et creatura est tenuissima perceptio bonitatis

Item ex habitudine partis ad totum aliqua relinquit locum proprium ne sit vacuum quia vacuum esset malum toti universo ita quod pars semper magis diligit totum quam se

Tertio quia est essentialiter talis naturae quod ipse est pure honestas pura pulchritudo et purum ablectum? et omne bonum quod potest explicari reperitur in eo inmense et ideo in ipso est summa ratio diligibilitatis

Ex superioribus dictis ex habitudine dei ad creaturas sequitur quod in eo esset plenitudo deum super creaturas sic quod non potest se ipsum abdicare nec per corruptionem creaturae quia creatura non potest esse quin deus ducetur sibi

Sequitur quod iuste potest quos vult ad aeternum regnum acceptare vel approbare et quos vult refutare vel reprobare quia habet plenitudinem dominii Et hoc tangit apostolus Romanos 9 in materia de reprobatione et praedestinatione dicit quod figulus qui duantur vasis suis ad nutum eis potest uti unum potest ponere ad honorem et ad contumeliam

Sequitur quod habitudo divini in deo in divinum dei non est ita essentiale sicut subici essentiale est creaturae quia nullo modo stat creaturam esse quin habeat talem habitudinem et sic non est de deo unde licet non potest abdicare dominum ipsis remanentibus potest tamen per corruptionem

Sequitur quod creatura est magis deo subiecta quam sit in se ipsa quaedam essentia Quia secundum totam suam essentiam est deo subiecta et secundum infinitas habitudines videt ut patiatur ut moveatur et sic de aliis et sic quoddam modo infinite est subiecta deo licet sit in se finita

Sequitur quod nullius creaturae mere accidentaliter competit divinum

Circa distinctionem 36tam Prima conclusio licet omnia dicuntur deo praesentia quia sunt in cuius cognitione etc et sic nichilominus tamen in eius essentia secundum communem opinionem exponitur hoc ultimum sic quod deus ab aeterno est ars factiva omnium producibilium et ita relucent in eo

Secunda conclusio licet deus cognoscat omnia tam bona quam mala bona tamen per beneplacitum et approbationem et mala non sed tamquam apprehensa

3a omnia dicuntur esse per ipsum deum ex ipso et in ipso quia facit res et conservat eas

Advertendum quod peccata secundum quod dicuntur peccata vel dicunt positive unde nichil dicunt nisi non conformitatem ad legem

4ta ex ipso intelligitur pater per ipsum filius etc nihilominus cuiuslibet conpetit aeque primo respectu creaturarum

Quinta non omne quod est ex deo est de ipso unde ly de denotat habitudinem partis et ly ex habitudine causae efficientis

Sexta in dei cognitione vel praescientia sunt omnia bona et omnia mala bona sunt incognita bene placita et approbata unde quando dicitur deus malum non novit id est non approbat ut dicit magister in ista distinctione