Quaestio 3

QUAESTIO III.

Utrum prima persona constituatur an esse personali aliqua relatione positiva ad secundam personam ?

D. Bonavent. 1. dist. 26. quaest. 3. D. Thom. 1. part. quast. 40. art. 2. ei 4. Capriol. supr. dist. 26. quast. 1. art. 2. Durand. 1. dist. 26. quast. 1. num. 17. et dist. 277. quast. 1. Gabr. 1 dist. 260. quast. 1. art. 3. dub. 4. Richard. d. 26. art. aemp;, quaest. 1. Hlenric, quodtib. 9. quast. 1. et 3. Suarez 1. part. tract. 3. lib. 1. cap. 6. et 1. Scot. quodlib. 4. art. 2.

Ultimo (a) hic quaero: Utrum prima persona constituatur in esse personali aliqua relatione positiva. ad secundam personam ? Quod non, arguitur primo, quia prima persona praeintelligitur in esse personali antequam gignat; (agere enim supposili est) igitur preintelligitur esse suppositum etiam antequam agat. 8i autem constitueretur relatione ad secundam personam, cointelligeretur cum ipsa existente secundam personam esse, et per consequens secunda persona cointelligeretur esse antequam prima gigneret, et ita secunda persona non esset terminus illius generationis.

Confirmatur ratio, quia quecumque sunt simul natura, quocumque unum est prius, et alterum; relativa sunt simul natura; ergo si prima persona formaliter. constituitur. in esse personali per relationem ad secundam, quocumque prima persona prior est in esse personali, eo et secunda. Sed generatione (qua est actio prima persona) videtur prima persona esse prior in esse personali; igitur et secunda, et ut prius, tunc non erit terminus formalis. generationis.

Praeterea, in omni ordine prinum videtur esse absolutissimum, sicut apparet procedendo in quibuscumque ordinibus; ergo ita erit in ordine personarum quod prima erit absolutissima, et ita non constituetur per relationem ad secundam.

Contra, prima persona non constituitur in. esse personal Deitate, quia non est incommunicabilis; nec spiratione activa, quia communis est sibi et Filio; nec innascibilitate ex questione praecedente, ergo per viam divisionis aliqua relatione positiva ad secundam personam.

SCHOLIUM.

Sententia D. Thom: est, quod relatio paternitatis ut proprietas est, praecedit generationem, ut relatio sequitur eam, et ut proprietas constituit, et ut sic, Filius non est simul cum Patre. Hanc refutat Scotus, primo, illa proprielas necessario est ad se vel ad alterum. Si primum, persona erit absoluta. Si secundum, ergo erit relatio. Secundo, juxta hoc esset in Deo ordo, quod ipse negat.

Sententia D. Bonaventura, quod relatio constituit qua origo est. Hanc rejicit Doctor, quia ergo non est forma permanens, sed via quasi priaecedens secundam et praessupponens primam personam, admittit tamen quod constituit et distinguit personam principiative,de quo supr. d. 26. in 3. opin. rationes contra seq. opinionem impugnant etiam has opiniones.

Hic communiter (b) conceditur pars affirmativa questionis, sed propter difficultatem — primi. argumenti distinguitur. de ipsa relatione constituente primam personam. Uno modo, quod ipsa potest considerari ut proprietas vel ut relatio. Ut proprietas — praecedit generationem, ut relatio sequitur, et. tunc secundum quod constituit. primam personam, non oportet secundam simul esse cum prima, licet ut est relatio quasi consequens generationem, oportet secundam simul esse cum ea.

Contra istud. Proprietas ut proprietas est aliqua entitas, alioquin non constitueret aliquod ens; aut igitur entitas ad se, aut ad Ae ES aut neutrum. Entütatem enim aliquam esse singularem, qua nec sit entitas ad se nec ad aliud, non videtur esse intelligibile; ergo oportet. quod ista entitas formaliter, vel sit ad se, et tunc constituit personam absolutam; vel ad alteram, et tunc ut proprietas erit relatio; et tunc non evadetur difficultas, licet alia ratio sit considerandi eam ut proprietas et ut relatio

Et confirmari potest ratio per exemplum, quia etsi albedo possit considerari ut albedo vel ut qualilas, etsi consideratur ut albedo, hoc est, secundum propriam rationem specificam suam; si autem ut qualitas, hoc est, secundum rationem imperfecti sui generis, tamen quidquid constituitur albedine ut albedo est, non constituitur aliqua entitate, qua non sit qualitas, quia albedo etiam ut albedo, includit essentialiter qualitatem, et est essentialiter qualitas, ita quod albedo non potest constituere album vel aliquid in esse albo, nisi etiam constituat in esse qualitativo. Ita videtur in proposito de proprietate relativa sic et sic considerata.

Praeterea, iste dicit. alibi, quod; in divinis non potest esse ordo, quia' nec essentiae ad relationes, nec relationum inter se, quia relativa sunt simul natura. Quod si proprietas possit considerari eo modo quo non esset relatio, et hoc modo non oportet quod haberet correlativum simul natura, argumentum eorum non valeret.

Aliter distinguitur. de. relatione (e), ut relatio est et ut origo est; et ponitur quod constituat ut origo, non autem ut relatio, quia ratio originis aliquo modo preacedit, et in ea. quasi fundatur relatio. Prima autem persona constituitur per primam originem ibi per quam distinguitur.

Contra hoc objicitur, quia origo ut origo non est propria forma, nec persona in qua est, nec persona ad quam est, sed est quasi via, et tunc neque prime persone est [orina, sed quasi praesupponit eam; nihil autem constituit. aliquid. in. aliquo esse, nisi inquantum est forma ejus. Si tamen ista via intelligitur. de distinguere, quasi principlative alieujus correspondentis causae effective in creaturis, sicut expositum est dist. 26. et non per modum principii formalis, tunc ista positio posset habere veritatem, nec hoc argumentum esset contra eam.

SCHOLIUM.

Tertia sententia est. Henrici, relationem paLernitatis, ut fundatur super generatione aptitudinali, constituere primam personam. Hanc refutat Scotus. Primo, quia Pater non esset eque perfecta persona ac secunda, quia constitueretur per relationem potentialem vel aptitudinalem, secunda per actualem. Secundo, contra hanc et prae:cedentes, non est in Patre nisi unica relatio in re, quae est sub ratione actualissima; ergo sub illa constituit. Tertio, sequeretur quod Pater se generaret Patrem, quia secundum eos, actione ipsius, paternitas est in essentia. Quarto, non assignant quomodo essentia determinatur ad Patrem, si ex se, non est communis aliis personis, quia si ex se determinatur ad paternitatem, ubicumque erit, habebit eam.

Quarta sententia est Joannis de Ripis, personas constitui per absoluta, pro qua du: ponuntur rationes, sed Doctor remiltit se ad dicta de hoc, d. 26. 2 Tertia opinio.

Alio modo (d) dicitur, quod sicut eadem actio potest. diversimode intelligi, inquantum aptitudinalis, inquantum — potentialis, inquantum futura, inquantum actu et. inquantum praeterita, ita relationes fundatae super actionem possunt diversimode accipi, ut sit relatio fundata super generationem, quasi aliquo modo praeteritam; alio modo ut quasi praesentem; alio modo super eam ut quasi futuram; alio modo super eam ut quasi potentialem; et ulterius. ut quasi /aptitudinalem. Dicitur autem, quod relatio sub prima ratione constituit primam personam. Prima autem ratio est ratio aptitudinalis, quia illud sequitur ad aliud, non e converso; ergo generatio tali modo constituit Patrem, et hoc modo significatur per hoc quod est generativitas.

Contra istud, prima persona non constituitur proprietate habente minus perfecte esse positivum, quam habeat proprietas constitutiva secundae persone, quia tunc non videretur esse eque perfecta in esse personali; secunda autem persona constituitur secundum istos, filiatione ut filiatio est; ergo prima persona non constituitur. relatione potentiali, qua minus perfectum esse habet de ratione relationis, quam proprietas secundae personae. Sed relatio generativi ad generabile, quami ponunt esse primam et constitutivam, est relatio potentialis; ergo non constituit. ita. perfectam personam actualem, sicut secunda. Probatio assumpti, nullum esse acluale exigit ens. potentiale, quia ens potentiale est minus perfectum quam actuale, dummodo sint ejusdem rationis, relatio autem. generativi requirit generabile quod dicit relationem potentialem ex parte Fili; ergo ista relatio generalivi in Patre non est relatio actualis.

Praeterea (e), contra istam opinionem et contra duas praecedentes arguitur, quod relatio si constituat ibi primam personam, hoc non est nisi secundum quod est in re, alioquin non constitueret personam realem; non est autem in re nisi unica relatio personae prime ad secundam, nec est ibi nisi sub ratione actualissima, quomodocumque possit diversimode accipi; ergo sub illa ratione actualissima. constituet illam primam personam, et sub ea ratione correspondet sibi relatio in secunda persona; non est autem in secunda aliqua nisi ut actualissima. Frustra igitur quaeritur distinctio quasi potentialis. vel. aptitudinalis ibi a ratione activi, quia ista. dislinctio in modis concipiendi nihil facit ad constitutivum primae persona, quin prima persona semper exigat secum simul secundam. Et tamen propter hanc difficultatem, scilicet ne poneretur personam primam habere simul secum secundam, quaeritur üsta distnetio relalionum aptitudinalium, actualium et potentialium; ne. Filius ponatur praecedere — generationem — Patris. Eodem modo posset argui contra primam opinionem et secundam, quia illa relatio quomodocumque concipiatur, non est ibi nisi ut unica.

Praeterea, contra omnes tres opiniones arguitur, quia etsi Pater generat Filium, per hoc quod actione. Patris relatio Filii. est. in essentia divina, et actione sua. secundum istas opiniones, paternitas ut paternitas est in essentia divina, quia secundum .eos, paternitas ut paternitas tunc primo est, quando fihDatio est ut fihatio, licet. prius preecesserit aliquid ut origo vel generativitas vel proprietas; igitur Pater ita generabit se Patrem, sicut gcenerabit Filium, aut saltem ita. erit paternitas in. Patre per generationem, sicut filiatio in Filio, quod videtur absurdum.

Praeterea, contra omnes opiniones alia est difficultas, quomodo essentia determinetur ad. personam primam vel proprietatem. Si ex se non videtur communis aliis personis, quia quandocumque - aliquid determinatur ad. aliud ex se, ubicumque est, habet illud, et tune essentia ubieumque esset, haberet personalitatem primae. personce. Si autem ab alio determinatur, hoc videtur esse conira rationem primae persone, quia tunc videtur. esse originata, vel aliquo modo posset ab alio poni in tali subsistentia.

SCHOLIUM

AD ADDITIONEM SEQUENTEM.

Additio sequens ponens modum, quo posset dici quod essentia divina produceret Patrem, non quatenus essentia praecise, sed quatenus hic Deus, ne incideretur in errorem dicentem essentiam generare, ut ipse auctor adverlit, est phantasia satis dissona dictis Sanctorum, et sufficienter impugnatur per primum principium, quod nihil possit producere seipsum, aut aliquid sibi realiter identificatum; ergo cum essentia divina, etiam quatenus hic Deus identificetur realiter Patri et paternitati, non potest producere Patrem aut paternitatem. Quod si etiam admitteretur Patrem posse produci ab essentia divina, ut hic Deus, tum nihil impediret quo minus etiam produceret Filium et Spiritum sanctum. Deinde non tollit hic modus loquendi difficultatem ob quam excogitatus est, nam si essentia ut hic Deus producit ex se Patrem, ergo ubicumque est producit Patrem. Aliis multis rationibus et auctoritatibus posset impugnari hic chimzricus loquendi modus, sed haec breviter advertisse sufficit, ne quis moveatur iis qua hic dicuntur, etc.

Praeterea tertio, si determinatur ex se, quero rationem cujus principii habet essentia in determinando se ad proprietaiem primam, non materia, ex dist. 5.onn forme, quia principiatio forme praezigit principiationem producentis, sicut de causa formali et efficiente; ergo essentia quasi productione se determinat, et ita prima persona erit aliquo modo producta. Nec potest dici quod proprietas ex se determinatur, quia impossibile est qualilercumque duo esse omnino prima. Sed omnis multitudo stat ad omnino primum et unum, illud hic non est nisi essentia, ut est pelagus; ergo ipsi attribuetur ralio principii aliqualis respectu cujuscumque secundi.

Si quis vellet dicere quod essentia, ut hec per se est, et sic per se agit, Juxta primum argumentum factum. dist. 1 contra Thomam, posset dicere quod hac essentia communicat quasi productive se persone prime, et in prima communicat se secunda, et in prima et. secunda terLie, et sic tres productiones secundum tripler principium, scilicet essentia, ut essentia, ut intellectus, ut voluntas.

Contra, nihil producit se, igitur est distinctio. inter. personam — primam — et essentiam.

Confirmatur ratio per auctoritatem Magistri distinct. 5. propter quam negat essentiam gignere vel gigni, pari ratione negandum est ab ipsa. producere. Item, haec productio non est generatio, quia Pater est ingenitus, nec spiratio, patet, nec sunt alic in divinis. Item, actio est supposili; ergo essentia est quartum suppositum.

Potest dici ad primum, quod aliquid producti bene potest. producere. totum, quando illud aliquid est prius per se ens et habens in virtute reliquum quod. concurrit cum ipso in composito. Exemplum, non est in creaturis in productione substantiali, quia ibi non praest nisi materia, quae non habet virtualiter. formam, sed bene est exemplum in productione accidentali, ubicumque subjectum habet active accidens, ipsum subjectum producit compositum illud, sicut aqua prius calefacta, et postea. sibi derelicta producit aquam frigidam. Ita. diceretur hic, quod essentia per se ens in illo primo signo quando relatio pullulat, producit. se in persona relativa vel magis proprie communicat se illi.

Ad formam conceditur antecedens, prout se refert praecise idem, et sic consequens, quod est distinctio, hic non est omnimoda identitas essentiae ad personam relativam, quia ipsa includit aliquid prater essentiam.

Ad secundum, hic potest dici, quod productio illa est generatio, et productio verbi, dictio, sicut si ignis esset intelligibilis ut. intelligens, igneitatre gigneret, intellectu diceret.

Ad tertium, forma per se ens, id est, non inherens ut accidens, vel forma ut substantialis, vel quidditas supposili, potest esse agens; nec tamen est supposilum, quia non est incommunicabilis, et sic videntur evadi tres rationes.

Sed restant insolutae duc auctoritates, prima confirmans rationem primam Magistri, alia. est in secunda ratione, quia Augustinus dicit. Patrem esse. ingenitum.

Propter primam posset dici, quod in omnino primo signo non tantum est. Deitas per se ens, sed hic Deus, et ille producit se Patrem, et tunc evaditur hic ista locutio: essentia producit, licet ille producat, in quo nihil est. nisi. essentia. Sic corrigitur dicta via quantum ad sermonem.

Ad secundam posset dici, quod Sancti supponebant proprietatem. primam esse in essentia, undecumque pullulaverit primum suppositum, et non loquebantur nisi de productione suppositi a. supposiio, ideo dixerunt illam personam esse improductam, quae non producitur a supposito. Consimiliter dixerunt relaliones oppositas non posse esse nisi in distinctis suppositis, quod verum est, si utraque sit supposili, sed non, si una sit alicujus per se entis singularis et non suppositi, puta huyus Dei. Et ratio est, quia singulare non suppositum potest se communicare, et ita non. distinguitur a producto, quia enim est singulare per se ens, ideo potest agere, quia non suppositum, ideo potest communicari; suppositum autem nunquam se communicat, et ideo si producit. suppositum, distinctum producit, cujus ipsum nihil est. Qualiter autem improbabitur hoc phantasia. tam dissona dictis Sanctorum ?

Aliter ponitur (f) tenendo conclusionem oppositam istis tribus opinionibus, scilicet. quod prima. persona non constituitur relatione. aliqua ad secundam personam, et hoc loquendo de primo constitutivo illius persone in esse personali, sed aliqua realitate absoluta, non quidditativa, sicut tactum est in opzn. 9. dist. 26.

Pro hac opinione arguitur specialiter de prima persona sic: Ingenitum praeintelligitur. paternitati, et ingenito videtur preintelligi aliqua realitas propria prime persona; igitur cum illa non possit esse relativa, erit. aliqua. absoluta propria ili persona. Probatio primi assumpti; tum per Augustinum 5. de Trin. cap. 6. S7 Pater non genuissel, nihil. prohiberet eum dict ingenitum; tum, quia fecunditas ad aliquam productionem in divinis, non inlelligitur quasi potentia. proxima, nisi ut est in non habente illam fecunditatem per actum illius fecunditatis. Sicut voluntas non intelligitur fecunda ad spirandum, ut in aliqua persona, nisiut in qua sit ut non communicata per fecunditatem voluntatis, et ideo videtur communiler concedi quod vis spirativa in Patre et Filio, preintelligitur non. habere voluntatem per spirationem; ergo a simili, huic lecunditati generandi ut quasi potentia propinqua videtur prwintelligi innascibililas, quie notat eam non haberi per actum fecunditatis intellectus, scilicet generatio nis. Probatio secundi sequitur ex improbatione opinionis in quaestione praecedente.

Praeterea, nulla relativa primo referuntur ad invicem, ita quod relatum ut relatum primo terminet relationem. Patet in creaturis, quia relatum ut relatum, requirit illud ad quod refertur ad sui esse et ad sui definitionem; ergo illud ad quod refertur, est aliquo modo prius relato ut relatum. 51 igitur e converso ipsum ut terminans refertur, ergo pari ratione requirit illud ad quod refertur, propter sui esse et sui definitionem; ergo circulus esset in necessario coexigendo, et hoc ita, quod utrumque exigeret alterum sicut prius essentialiter se ut definiens se; sed circulum esse in prioritate essentiali, est. impossibile; ergo impossibile est relativum ut relativum, sive secundum illud esse, quo dependet a correlativo, ut ad terminum, esse terminum dependentiae alterius correlativi. Et a simili videtur in proposito, quod relativum non refertur primo ad relativum, ut ad terminum hujus relationis; ergo secunda. persona si referatur ad personam primam, oportet ponere aliquod absolutum ut terminum hujus relationis. Non est autem illud absolutum essentia, quia illa sicut non refertur, ita non determinat relationem, quia non distinguitur; ergo est absolutum personale, quod potest distingui a secunda persona.

Contra istam opinionem arguitur quod sit heretica, sed quia tacta sunt argumenta et solutiones dis. 26. iideo modo transeo.

SCHOLIUM.

Doctor supponendo communem opinionem (de quo late supra d. 26.) scilicet personas non constitui per absoluta, resolvit primam personam constitui per relationem positivam actualem ad secundam. Et probat ratione ad oppositum, n. 1. quia non Deitate nec spiratione activa, quia communes sunt, nec innascibilitate; ergo paternitate, quia nihil aliud est in Patre. Explicat simultatem correlativorum in hoc quod alterum sine altero esse repugnat, cum quo stat alterum esse prius origine altero, quia etiam in creatis correlativum disquiparanLi: est. prius perfectione correlativo. Addit etiam secundum Avicennam prioritatem nature causae ad causatum stare cum simultate correlativorum.

Ad quaestionem istam (g), cui non placet ultima opinio de personis absolutis, potest dici, tenendo communem viam, supponendo seilicet personas esse relativas, et quod prima persona constituitar relatione positiva ad secundam — personam, quia nec aliquo alio, sicut argutum est ad oppositum per viam divisionis, nec oportet distinguere qualiter illa relatio consideretur, ut est constitutivum. Quocumque enim varieiur secundum considerationem, eadem tamen est in re, et secundum quod est in re constituit personam realem..

Nec est difficultas alia, nisi quomodo requirit secundam personam simul secum, cum tamen praecedat, ubi tamen breviter dico quod simultas relativorum, qua dicuntur esse simul natura, est ista, scilicet non posse esse sine se invicem sine contradictione, si sint. relativa mutua. Nam una relatio non potest esse sine lermino, quia si posset esse sine eo, esset ens ad se, pari ratione nec re-- latio alia sibi. correspondens potest esse sine isto termino, quia tunc esset ad se; igitur iste. duce relaliones quando sunt mutuc, non possunt esse sine se invicem absque contradictione. Omne autem prius natura potest esse sine contradictione, sine posteriori, ita quod 81 ponatur hoc esse sme illo, non est contradictio, sicut patet per Philosophum 5. Metaph. cap. de Priore. Isto modo concedo personam primam.et secundam non posse sine se invicem absque contradictione; et non est contradictio ex aliquo extrinseco, sed ex formali ratione istarum personarum, et tamen cum hoc stat prioritas originis quod una sit ab altera. Quod declaratur primo, quia si Socrates sit Pater Platonis, Socrates non intellectus ut subjectum paternitatis, sed ut sub paternitate, et Plato intellectus ut sub filialione, ista sunt simul natura, quia sic intelliguntur ut correlativa, et tamen ut sic Socrates est prius origine quam Plato, quia sic. intelligitur sub paternitate, quae. est. formaliter prioritas; ergo videtur quod eodem quo aliquid est prius origine in creaturis, est simul natura cum eodem, eo modo quo simultas naturie requiritur ad correlativa.

Hoc secundo sic persuadetur; quia prioritas naturae uno modo est prioritas secundum perfectionem, ita quod priora dicuntur esse perfectiora secundum naturam. 9. Mef. cap. i. Nunc autem cum simultate correlativorum secundum naturam, videtur posse stare prioritas secun- dum perfectionem in uno respectu alterius. Quia si genus relationis dividatur per proprias differentias oppositas sicut alia. genera, una differentia. divisiva erit. dignior et alia indignior, quia duc species non sunt aequales 8. Metaphys. et. per consequens species constituta minus nobili differentia, erit minus nobilis, et tamen du species constitutae. ex duabus differentus oppositis possunt referri sibi invicem, quia omnis relatio disquiparanti:e est ad. aliquid. alterius speciei; igitur relationum sibi correspondentium altera potest esse prior, id est, perfectior alia, et tamen simul natura quantum ad hoc, quod est non posse esse sine se invicem; ergo multo magis videtur etiam quod prioritas originis, secundum quam, scilicet unum extremum in natura non excedit aliud. extremum, sed est a quo aliud est, possit stare cum ista. simultate relativorum.

Confirmatur per illud Augustini. de quantitate anime. cap. 7. aequalitatem inaequalitati jure praeponis, et Joquitur non ratione fundamenti, quia ex nobilitate qualitatis concludit fundamentum esse nobilius cui convenit, quam illud cui non convenit. Patet ibi de circulo et aliis figuris; igitur relatio habet propriam nobilitalem in. suo genere, et sic una nobilior alia, et tamen inter duas species correlativorum est. quandoque relatio disquiparantia.

Ad hoc etiam adducitur Avicenna 6. Metaph. ubi videtur velle quod causa inquantum causa, prior sit natura causalo inquantum causatum, et tamen causa inquantum causa est simul causato simultate requisita ad correlativa. Ista autem prioritas nature. quae est-causae ad causatum, videtur magis repugnare simullati naturie. correlativorum quam prioritas originis tantum. Tunc breviter prima persona constituitur in esse personali per relationem positivam ad secundam, et e converso, et impossibile est esse sine se invicem, et tamen Ipsa. persona prima conslütula in. tali esse, est prior origine persona secunda, ila quod prima persona constituta in tali esse, est a qua orjginata est secunda, et ita prioritas originis non repugnat simultati relativorum.

SCHOLIUM.

Quando plura inter se ordinem habentia respiciuntur ab aliquo illimitato, omnia respicit primo primitate adaequationis, sed unum tantum illorum primo primitate immediationis, ut constat ex duobus exemplis de Sole respectu partium medii, et de anima respectu membro: rum, quae adducit Doctor. Sic se habet essentia ad tres personas, quas respicit sque primo primitate ade:quationis, sed unam tantum earum primo primitate immediationis ad quam ex seipsa determinatur, nisi admittas processum, quia tamen non determinat ad primam adiquate, potest esse in secunda et tertia.

Sed tunc est (h) aliud dubium, quod tactum est contra istas opiniones, scilicet quomodo essentia determinatur ad primam subsistentam? Ad hoc dico, quod quando aliquid. est illimitatum. in. aliquo ratione cause, ita quod. correspondent sibi plura in. altero. extremo, vel aliquod unum continens plura; si inter illa. plura est aliquis ordo, vel absolute vel in se habendo ad illud illimitatum, tunc non est idem prinum respectu talis illimitati, et hoc loquendo de prunitate adaequationis, et prinum primitate immediationis.

Exemplum hujus primo in causa efficiente, ubi est manifestius. 5i Sol ut causa illuminet medium totum, et tamen est quasi agens illimitatum, cui correspondent plures partes medii illuminata, et inter istas parles est ordo aliquis, quia prius illuminatur pars propinquior quam remotior. Primum correspondens Soli ut illuminanti est totum medium, ut includit omnes partes, primum, inquam, quasi adoquatum, tamen non est primum ut immediatum, sed pars propinquior Soli immediatius illuminatur quam pars remotior. Ita etiam in. forma, accipiendo animam — intellectivam, qua est forma aliquo modo illimilata, correspondet sibi pro primo perfectibili corpus organicum, secundum se totum includens in se multas partes perfectibiles; primum igitur perfectibile anime. intellectiva, id est, adeequatum, est totum corpus organicum. Sed quia in partibus hujus totius est ordo originis, vel in se vel in habendo animam, quia primum est cor, deinde alice partes, 16. de animalibus, ideo ista forma non primo, id est, aeque immediate perficit totum, sed sic primo perficit cor immediate, et mediante ipso alias partes. Si igitur anima esset tota essentia cordis et manus per identitatem, et tamen daret eis esse distinctum, quale modo dat eis, licet in toto, et cum hoc cor ei manus non essent partes ejusdem totius, quia hoc esset imperfectionis, sed haec essent supposita distincta, esset adhuc anima propter sui illimitationem habens corpus organicum pro adaequato perfectibili sive habens omnia illa suppo- sita, quae modo sunt partes corporis pro uno adcequato, et. tamen haberet unum illorum, quod scilicet est primum origine pro primo et immediato perfectibili. Ita potest dici universaliter in omni illimitato, cul correspondent plura, inter quae est aliquis ordo, propter quem unum illorum immediatius respiciatur ab illo illimitato, quam alterum.

Ita in proposito, essentia. divina non habet aliquam subsistentiam unam primam, id est, adaequatam sibi, quia tunc non posset esse in alia; sed sic adeequantur tres subsistentiae. illi naturae, quod tamen in istis tribus est ordo in habendo naturam; etideo essentia una primitate, scilicet immediationis, respicit primum illorum ordinatorum, ita quod sicut essentia ex se primo esset in tribus, si essetin eissine ordine, et hoc tam primitate adeequationis quam primitate immediationis, ita nunc ex se est in tribus primitate adesquationis, sed non primitate ordinis immediationis, sed prius in primo illorum, et virtute illius in aliis, quibus communicatur ab illo primo.

Cum igitur quaeris, (1) per quid est essentia in. prima persona ? dico: quod ex se. Et si adhuc velis dicere quod non, sed per proprietatem determinantem, eadem quaestio esset per quid determinaretur ad proprietatem determinantem, sive per quid primo pullulat. in. essentia illa proprietas; et tunc vel oportet procedere in infinitum, vel oportet stare, quod essentia, qu;e de se esset primo, id est, adeequate in tribus, et esset de se immediate in tribus, si non haberet ordinem, quod ipsa est de se immediate in. primo. istorum trium habentium ordinem.

Et si quieras (k), unde determinatur essentia ad primam personam-? et si ex se determinatur, ergo non potest esse in alia ?

Respondeo, determinatio duplex est, opposita duplici indeterminaüoni. Una indeterminatio est ad opposita contradictorie, sicut materia est indeterminata ad formam et ad privationem; alia est ad. diversa positiva, quae tamen stat cum determinatione ad alteram partem utriusque contradictionis. Exemplum hujus secundi, sicut. sol est indeterminalus ad producendum vermem et plantam tanquam ad diversa positiva, cum tamen ex se sit. determinatus ad alteram partem contradictionis tam. hujus quam illius, sicut Si esset agens parliculare tantum, natum producere unicum illorum tantum; dico tunc in proposito, quod essentia de se determinatur ad primam personam determinaüone opposita indeterminationi prima, qua est ad contradictoria, non tamen determinatione opposita secunde indeterminationi, quia illa nonstaret cum illimitatione ad plura.

Et per hoc patet ad argumentum, si ex se determinatur ad istam, 1gitur non potest esse in alia. Consequentia tenet, loquendo de determinaüone secunda, quae opponitur illimitationi: ad plura; et hoc modo non determinatur essentia ad unam, sed ad tres subsistentias, quia illa determinatio est ad primum adequatum. Non tamen tenet consequentia, loquendo de determinatione primo modo, quia illa est ad primum immediatum non adaqua- tum, et stat cum illimitatione indeterminati ad plura.

Ad primum argumentum (l) principale patet ex dictis, quia. primum suppositum praecedit secundum orieine, et tamen sunt simul natura, sicut requiritur ad relativa.

Et cum arguis, quod primum suppositum praecedit generationem, igitur et secundum.

Respondeo, quod in antecedente potest intelligi generatio activa et passiva. Si generatio activa, nego; imo primum suppositum est generatione activa subsistens, quia quomodocumque intelligatur illa relatio, non est differentia in re, dicendo Patrem subsistere, vel generationem subsistere, vel generantem subsistere. 5i autem intelligatur in antecedente de generatione passiva, concedo, quod prima persona sicut — origine praecedit Filium, ita praecedit origine. generationem passivam. Et cum arguitur sic: Filius pre:cedit eamdem generationem passivam, quia est simul cum Patre; ista consequentia non valet, quia non est isto modo simul cum Patre, quomodo Pater est prior generatione passiva; Filius enim est simul cum Patre natura, sicut pertinet ad correlativa; Pater autem preedit generationem — passivam, non sic, sed origine. Nunc autem ista propositio: Quandocumque aliqua sunt simul, quocumque est unum prius, et reliquum, falsa. est, nisi intelligatur de simultate ejusdem rationis cum illa prioritate et posterioritate, sicut ista est falsa: Si aliqua sunt simul tempore, quidquid est prius natura uno,et reliquo. Sed ista est vera: Si ista sunt simul tempore, quidquid est prius tempore uno, et altero.

Ad secundum argumentum dico, quod vera est illa major in ordine essentiarum, quia ibi intelligitur in perfectionibus quidditativis, et status est ad. perfectionem. quidditativam infinitam, quae est absoluta. Sed in personis habentibus eamdem naturam distinctam tantum per originem, sicut oportet intelligere in proposito secundum communem opinionem, propositio major est falsa, quia ibi primum praecise est illud quod est formaliter per esse ad secundum.

Quamvis in divinis negatur omnis prioritas. secundum naturam, et. tamen concedatur prioritas originis communiler, vel prioritas secundum naturalem intelligentiam, tamen omni modo oporlet aliquam prioritatem dare. essentiae respectu relationis. Tum quia est fundamentum secundum omnes; tum. quia est formaliter infinita, relatio non; tum quia qualitereumque distinguatur, non sunt ex dequo omnino prima nec relatio prior. Merito. igitur quaeritur, unde | essentia determinat sibi. proprietatem primam ? Et cum non inveniatur. aliquid delerminans, quia semper est eadem questio unde essentia habeat illud, nisi procedatur in infinitum, standum est quod essentia ex se praecise determinat in se ut in fundamento, primam relationem. Falsa est igitur illa radix, nullum indeterminatum ex se ad aliqua determinatur ex. se ad. aliquod illorum, sicut bene habetur hic de duplici indelerminato et de duplici prioritate adequationis et immediationis.

Sed restat dubium, quam circumstanliam principii notat ex vel de, cum dicitur essentia de se vel er se determinat sibi proprietatem primam; et si fingas, quod ibi non dicit rationem principii alicujus, sed excludit comparticeps principium, non obstat. Quero enim quomodo essentia determinat, et in ratione cujus principii est respectu proprietatis; et dicit una solutio hie, quod producenlis, quia sine illa non est. ratio. principü formalis nec materialis, et quia forma activa est per se ens, per se agit, de qua propositione quaere dist. 1. extra. Et propter congruentiam de "tertio principio productivo, ex qua congruentia fit una instantia dist. secunda, questione de duabus productionibus; sed corrigetur, quod hic Deus producit. Patrem, non autem essentia proprie loquendo. Sed contra istam viam fiunt tres rationes, et tres. auctoritates adducuntur, quae videntur omnes evadi aliqualiter. Sed quia male sonat primam personam esse productam, potest. dici quod essentia delerminat proprietatem sibi primam in ratione. principii formalis, non. quidem informantis, sed sicut quidditas dicitur forma suppositi, et quod quiddilas non causaliter. necessario, nec sic formaliter determinat aliquod suppositum, sicut Pagani ponerent. de supposito absoluto, nos autem de primo relato; et ratio est, quia talis quidditas se ipsa sistit se, et se ipsa est alicujus quidditas. Tunc ad illa pro via alia. Ad primum dico, quod omnem formam informantem praecedit. causa. efficiens, ideo primum efficiens non sic habet formam. Sed non omnem. formam quidditativam dantem esse supposito praecedit. efficiens vel producens, quia hic non est causa, et causa intrinseca composili, quas oporteat uniri per agens, sed est perfecta entitas quae seipsa est entis in ipsa. — Quod si objicitur, vel essentiam informare proprietatem, vel e converso, res- ponsum est dist. 5. Neutrum est, sed est perfecta identitas, quae identitas non habet principium efficiens, sed habet quidditatem in ratione principii formalis illius cui seipsa primo est eadem.

Ad secundum — quare responsionem dist. 1.

Ad tertium, ista via bene salvat congruentiam, quia essentia ut essentia et ut prior omni ratione potentiae, est dare esse formaliter, et sic determinat se; ut autem est talis et talis, potentia ejus est. principiare. Itaque duo principia productiva sunt, unicum non produciivwm er se solo, sed dat tantum esse formaliter primo supposito.