Titulus 46

De Observatione jejuniorum Rub. XLVI.

SUMMARIA, Jejunii divisio, & definitiones sejunandum qualiter sit. Et quando sit jejunandum QVadragesimae tempore a quibus abstinendum si¬ 4. Divites an cogantur uti cibis pauperum C ὄάyn: mυσrgum tm gprm 7 Adventu Domini an sit jejunandum 8 Vigilia alicujus Sancti si sit die Dominica, an sie in illa jeju nndum 9 Episcopus an possit dispensare in voro jejunii 1o Jejunandum quando non siu

EGimus de ymeratione Sanctorum, & qui aliquorum festivitates colen dae sunt, & vigiliae jejunandae, dicamus de ol 3 servatione jejuniorum, dicentes, Quotuples sit jejunium, Qualiter sit jejunandum, Quando jejunar dum sit. Et quando non

Quotuplex sit tjejunium: Ad hocnonn¬ dum, quod jeju¬ nium triplex est. Primum est magnum, & generale, absti nere scili. ab iniquitatibus & illicitis voluptatibus seculi quod est perfectum jejunium. & ipsum elegit Dominus ac consec. distin.s jejunium. Secundum est discreta & mode rata refectio, ut scilicet singulos dies absque ciborum lu xuria transeamus, de consecr. dist5 sit, & cap. non dico. Et hae duo jejunia omni tempore, & diebus singulis sunt servan da. Tertium est subtractio prandii, & post coenam cujusli bet cibi privatio, usque in diem sequentem, hoc est seme in die tantum hora congrua comedere. ad hoc de consecrae dist 3. de esu & 4.dist. denique

Qualiter sit ieunandum Ut quilbet viriliterre sistat tentationi gulae, quae secundum beatum Greg 5. modis tentat, & vincit. Primo, cum aliqui indigentiae tempora praevenit, puta comedit, & non indi get, nec esurit. Secundo, quando non praevenit, sed lautio ra. id est plura fercula, quam expediat, vult habere. Teruo quando ea quae sumenda sunt expedit accuratius procu rari, id est nimis curiose, vel deliciose. Quarto, quando d si tempus & qualitas ciborum congruat, in ipsa tamei quantitate sumendi excedit, scilicet quia nimis comedij quod crapula vocatur. Quinto, quando & abjectius, i¬ est vilius est, quod desiderat ipso aestu immensi desideri deterius peccat: ut haec probantur de consecr. dist; quinqu modis. hae quinque tentationes diebus singulis sunt vitand; comprehenduntur autem hoc versu "Praeprope, Laute, Nimis, Ardenter, Studiose" & junge quod not. supr. de temp. ord sub § 3. vers. est igitur cra pula & seq. Sed tempore jejuniorum ab ecclesia inducto rum videtur abstinendum esse nedum a carnibus, sed al omnibus, quae sementinam trahunt originem a carnibus puta lacte, caseo, ovis, caeterum piscium esus, ut sit infirmi tatis solatium, non luxuriae parat incendium, sive incen tivum, conceditur. denique quia a carne abstinet, nunqui sumptuosa convivia beluarum praeparet marinarum, si cundum Gra. 4. dist. denique. b Sed contraria est consue¬ tudo, quae hoc non servat, cui in talibus videtur esse stan dum. ut 76. distin. utinam omni tempore. Solutio. dic quod in Quadragesima abstinendum est a carnib, & ab his qua trahunt originem sementinam de consec distin3. non oportet sed & si esset a beluis marinis abstinendum, est tamend consuetudine tolerandum, quia qui nimis emungit, elici sanguinem. Et sic intellige, nam & sic loquitur 4. distin. d. nique. & duobus capitulis praecedentib. in sextis autem feriis & aliis jejuniis, consuetudo illorum, inter quos quis con versatur sequenda est. ut patet in his quae not. infra eod. quando jejunandum. vers. nam quisquis. & vers. in decretis. e ro Parisiis comedam ova in sextis feriis, sed Ebreduni ab stinebo. nisi quod Parisiis causa exempli abstineam, pro pter praelationem. arg. 1. quaest3 praecipue. supra de voto. mi gnae §. 1. & supra de sacr. unc.c. unico. §. ad exhibendum. vers. d odore famae. & sequent. & hoc intelligas, nisi a sacerdote po nitentiam imponente certus modus abstinentiae sit invi tus. nam is, non obstante consuetudine contraria, est ol servandus, ut probatur 82. distinct. presbyter. 33. qu. 2.admoni re. ut tamen semper necessitati subveniatur, & periculi occurratur. dexonsecr. distinct. 3. de poenitentibus. distinct. 5. j junia in ecclesia. infra eodem, consilium. §. penult. & sin. & jung quod not. infra eodem. §. jejunandum. versicul. hoc etiam scia nulla enim esset consuetudo, per quam dirumperetu nervus ecclesiasticae disciplinae. supra de consuetu. cum inti vos. † illud tamen notandum est, quod non coguntur d vites cibis pauperum vesci, utantur ergo consuetudin infirmitatis suae. nam si mutant, aegrotant. utantur igitu cibis preciosis & dent pauperibus necessaria & vilia doleant tamen aliter, se non posse, secundum Augu. 13. d stinct. non cogantur. nec enim de qualitate vel quantitate ci bi est vitium, dummodo secundum naturae suae exigenti am quis utatur, nec propter hoc continentiores nobi sunt pleraeque bestiae, quia vilioribus utuntur. Quid erg locis, personis & temporibus conveniat, diligenter est a tendendum, secundum August. 42. dist. quisquis. &c. del ciae. &e. quod dicit dominuus. Licet autem quis a cibis abst neat, non prodest, nisi & a vitiis & dissolutionibus quis i junet. 86. distinct. quid prodest. nec prodestjejunare, orare, & alia pietatis opera facere, nisi mens ab iniquitate, & lin gua ab obtrectationibus coerceatur. de consec distin. 5. nihi prodest. sed nec refici debet corpus ante horam congruan nam qui in quadragesima ad horam nonam manducat antequam vespertinum celebretur officium, vel antequ vespertina hora per aestimationem completa fuerit, noi creditur jejunare. de consecr. distin.I. solent plures. & argu. d consecrat. distinct 3. ne quis. ubi dicit, quod hoc tempore saic exemplum, & praeceptum custodiant sacerdotes. si ali quando citra noctis tenebras non comedant, ut patet in his quae not. suprade consecr. eccles. distinct. 2. §. & quando. se¬ hoc, quoad horam ita tardam de consuetudine non servatui

Quando jeunandum sit. Et est sciendum, quo vigiliae Nativitatis Domini c & Assumptionis beatae Mariae, & omnium Apostolorum sunt jejunar dae, nisi consuetudo in contrarium sit, quantum ad Apo stolos aliquos, quorum festivitates non consueveruntj¬ junari. generaliter intellige. infra eod I. & 2respons. §.1. infi de verbor signi. quaesivit ergo quamvis Doctores dicant ho versus arrogatos "Petrus & Andreas, Paulus cum Simone Judas Ut jejunemus nos admonet, atque Matthaeus" Hoc tamen non videtur verum, imo in aliis observabitu consuetudo. Sed in his cogi possunt homines jejunare cum generaliter teneantur argum. supra deceleb mis. perni ciosus. supra de censib. ex parte. infra eod, consilium. §. item in i lis nam quis contemptis his cum quibus latiora aut austi riora indumenta, vel alimenta quaerit, aut intemperan sui est, aut superstitiosus. 41. distin § ulti. ideo cum Rom sum, jejuno in sabbato, cum Mediolani, non jejuno, se cundum August. Unde versus "Cum fueris Romae, Romano vivito more Cum fuerit alibi, vivito sicut ibi" 12 distinct. illa. & probatur 77. distinct. §. ultim. & supra defe riis. c. 2. & quod ita sit probat consuetudo Parisiens. ub Deus recte colitur & timetur. & tamen ibi non omniun Apostolorum vigiliae jejunantur. Alii dicunt, quod om nes vigiliae Apostolorum jejunandae sunt, non obstant consuetudine contraria. excepta vigilia Apostolorum Ph lippi, & Jacobi, & beati Joannis Evangelistae, quonian prima festivitas intra solennitatem paschalem, secund intra natalem Domini celebratur. infra cod. consilium. D festivitate autem beati Bartholomaei, de cujus celebratio ne dubietas oritur apud quosdam, consuetudo cujus libe ecclesiae est servanda. infra eod, consilium. §. sanctorum. Puto quod in talibus standum sit consuetudini, nisi sacerdotes id est dioecesani contrarium praecipiant, nam jejunia al his inducta non sunt, nisi necessitate instante, solvenda. de consec. distinct. 5 jejunia in ecclesia: nunquid dictum est supr. de festivitate beati Bartholomaei exponi potest, infra di vigilia festivitatis, sicut praecedentia & sequentia innuun in quibus non de festivitatibus, sed de vigiliis agitur, ac hoc ff. de leg. primo si servus plurium. §. sinumerus. Sed & di festivitate potest intelligi, ut sciant homines, quo die cele brare debeant. Nam aliqui faciunt festum beati Bartho lomaei die, qua fuit excoriatus, alii die seque & in talibus nu lus error est, si consuetudo cujuslibet ecclesiae teneatur infra de verbor. sign. quaesivit. §. 1. excip. festum Paschae, quoc non admittit consuetudinem contrariam. imo est per u niversum orbem eodem tempore celebrandum. & hoc te netur quilibet Metropolitanus in concilio nunciare, sci licet qua die vel Calendis occurrat. de consecrat. distinct. 3. d observatione & cap praeced. Tota etiam Quadragesima sum ma observatione observanda est, quae. 42. dies continet de quibus dum sex dies Dominicae abstinentiae subtrahum tur, remanent 36. jejunandi, quia sunt decima pars totium anni, qui constat ex 365. diebus, his adduntur quatuor dies Dominicam in quadragesima praecedentes, ita quod in capite jejunii incipimus jejunare, ut sic impleatur sace numerus 40. dierum, quem Salvator suo sacro jejunis consecravit, secundum Gra. de conseer. dist. 5. quadragesima quorum jejunium adeo stricte servandum est, ut qui uni diem fregerit comedendo bis, etiamsi hoc fecerit feria in coena Domini totam quadragesimam videtur violasse sive inhonorasse. de consecrat. distin. 4. non liceat. &c. non opor. tet. quod intellige secundum Hugo. quando splendide & perfecte comedit, & postea surgit, et iterum comedit, se¬ cus si parum comederet, & postea ad mandatum facien dum surgeret, quo facto ad mensam rediisset, & comesti onem incoeptam compleret, nam & talis jejunus dicere tur: certe idem videretur, si unam hostiam etiam complet comestione, in lignum coenae sumam ob puram devo tionem. arg. 41. dist. quisquis, & f. de ven. inspi. l.i. §. fi. si tamet quinquagesimam. Sed quadragesima tantum est indicen da. de consec dist. 3. sacerdotibus. Sed contra. 4. dist statuimus. C duobus cap. sequ dicunt quidam, quod illa ca. sunt abrogat: alii, quod de consilio intelliguntur, & non de praecepto vel dic, quod laicis indicenda est quadragesima, non quin quagesima. & sic intelligitur c. sacerdotes. Sacerdotes veri tenentur facere quinquagesimam, & sic loquuntur con traria cap. evidenter. ad hoc. i.qu. 1. vilissimus. 7 qu. I qualis &c nec sufficere. 13.g. 2. qui divina. & certe satis debent clerici, & maxime sacerdotes, saltem ad dentes curandos addere duos, dies. Sed nunquid tenetur quilibet in Quadrage sima jejunare? Et certe sic, nisi aetatis fragilitas vel corpo ris debilitas, vel labor agriculturae, seu justa causa & ne cessaria ipsum excuset, in quo quidem puto, quod & a di oecesano debeat licentiam obtinere, ut probatur infra eod consilium. §, cum nutem quaefieris, & seque not. infra eod versicu. & cum necessitas. Idem intelligas de quatuor temporib. nam constitutum est, quod haec ab omnibus hominibus com muni jejunio observentur. & est celebrandum primum jejunium in hebdomada prima quadragesimae, & tempore veris. Secundu in hebdomada Pentecostes, tempore aestatis. Tertium vero in Septembri, tempore autumni. Et quartum in Decembri, tempore hyemis more solito fiant ut lex abstinentiae omnibus temporibus sit astricta 76.dis statumus. & chujus. & si vis scire, qua die incipies jejuns re, docent hi versus "Vult erux Lucia, cinis, & charismata dia Ut det vota pia quarta sequens feria" Et secundum hoc intelligas. quod legitur 76. dist. cap. 1. 23 & 4 & sequ. Sed & idem intellige de vigiliis quorundan Sanctorum, quorum festivitates specificantur. sup. de cor secrat. distinct 3. nisi alia festivitas impediat, ut patet in hi quae not. sup. eod versalii. Et idem de non specincatis, qua tamen a singulis episcopis in suis civitatibus & dioecesit inducuntur: nam & haec jejunia ab omnibus subditis sun servanda de consecrat. dist. 3cap. 1. ad fin. & dist. 5. jejunia ine clesia. Quid de adventu e Domini? Romae jejunantur infra eod, consilium. respon. I. in fine. utrum autem ad hoc qui libet astringatur, puto considerari debere consuetudin regionis, ut apparet in his quae not. supra eod. versnam qui quis. & consuetudine deficiente in dioecesi episcoporum ut apparet in his quae not. supra eod. vers. proxi quamvis honestum sit, quod clerici jejunent, & maxime sacerdo tes, ut apparet in his quae not. supra eod versic. sic vero quin quagesima. Quid si vigilia alicujus Sancti in Dominic die † incidat, nunquid debet jejunari? Non videtur, nan die Dominico jejunandum non est ut no. inf. eo. §. & quando. sic ergo nec in die sabbathi praecedenti. nam locus si cer inter duo praedia positus impedit servitutem ff. dese vit. servitutes. §. 2. & §. ultim & similiter medium praediun quod non servit. ff. de servit. ru. praed qui sella. §. in rusticis. 8 videtur casus decerni. infra de verbor. signi. quaesivit. §. 1. Se dic quod licet in die Dominico, quando in ipsum vigili¬ Apost l incidit, non sit jejunandum, ut ibi: est tamen jequand die sabbathi praecedenti, ut infr. eo .c.i. in fin. & 2§. 1. nec obs quod de servitutib. est objectum, quia jejunium non est servitu praedialis, sed obligatio personalis, quae & si die incidit, qu solvi non potest, die alia est solvenda, & in hoc melius es solvere die praecedenti, quam sequenti. ad hoc supra de do¬ & contum, cum dilecti. § praeterea ff de arb. Celsus. In decreti etiam invenitur, quod feria quarta, quia Dominus ea di¬ traditus fuit. & 6. quia ea die passus est, jejunandum es sed & die sabbathi, quia die illa inter tristitiam passioni & laetitiam Dominicae resurrectionis includitur, jejunan dum est, & ab esu carnium abstinendum. de consec dist. sab batha. & cap. jejunia. tamen ad minus die sabbathi, si quis si Christianae religionis participem esse desiderat, nisi infis¬ mitas, vel festivitas impediat, est ab esu carnium abstinen dum. de consecr. dist. 5. quia dies. & hoc tenent Gallici, com¬ dentes carnes in feria quarta. Provinciales vero contrar um servant, sed non est vis. nam & in his diversa consue tudo tenenda est & servanda, ut patet infra cod consiliun §. item de illis. ut & not. supra eod vers. nam quisquis. Hoc et iam scias, quod cuicunque conceditur usus ovorum, & casoi, intelliguntur concessum, quod etiam sanguine ut possint. argum. 83. distinct presbyter. & sic utuntur Clunia cen. sed & Cistercien & quidam alii religiosi contrariun servant. Item feria sexta possunt comedi carnes, si tamer Nativitas Domini in ea inciderit, propter festi excellen tiam, nisi quis voto astrictus sit: vel regulari observantis abstineat ab esu carnis. infra eod. c. ulti. ad idem de consecr. dists quia dies. & potest abstinere qui voluerit ex devotio ne. ut infra eod c fin. 76. distinct. § obserrantia. & not. infra eoc 3 5 sin. per. item festivitas. † Et nunquid in voto potest episcopus dispensare. g arg. quod sic. supra de voto. c.i. inspect Persona & redemptione, quam facere vult, sci. utrum m¬ gis placere debeat Deo redemptio vel jejunium & secun dum hoc dispenset, vel non dispenset. arg. supra de voto m. nae. §. cum igitur. nam & regulares, qui his aequiparantur Aliquando comedunt carnes extra refectorium in infir matorio tantum supra de statu mon. cum ad monasterium. E TUm necelsitas legem non habeat, ut de consecrat distinct.i D2c. & supra de consecrat. quanto infra de regul jur. quod noi It licitum de consecrat distinct3. de poenitentibus. & distinct. Sej un ia in ecclesia &tc. carnem. etiam tempore Quadrages mae potest dispensare Episcopus cum infirmis, ut in ei majus periculum evitetur, de consecrat distincts quadrage vma. & idem tempore caristiae: debet tamen fieri oranoa pud Deum, ne eis imputetur, quia bonarum mentium est ibi timere culpam, ubi culpa minime reperitur. mfra cod consilium §. cum antem. & Sulti 5. distin ad ejus & junge quoc notatur supra de rero. §. qualiter. & cujus authoritate. & § se guta

Et quando non. A die Resurrectionis usque in I diem Pentecostes jejunandum non est & ides vigilia Apostolorum Philippi & Jacobi non jeju natur. infra codem, consilium. respons. 1. nec vigilia Joannis Evangelistae, cum incidat in natale Domini, ut ibi. ad hoc 86. distin. non autem. excipiuntur de tempore Paschale Ro gationum dies: ut de consecra. distin. 3. regationes. & de con suetudine vigilia Pentecostes: quod etiam dixi de Roga tionibus intelligas, nisi sint de consuetudine approbatae alibi enim consilium est, secundum Hugo. Item excusa necessitas: ut patet supra eod. §. proxi. ver,. & cum neci sias Item honor diei: nam die Dominico nullatenus est jeju nandum. de consecra distinct. 3. ne quis. & ciejunia ad sin & s quis hoc hodie studiose dixerit, jejunandum esse, non cre ditur esse catholicus. 26. qui sin sacerdotes. & si pro poeniten tia a sacerdote accepta hoc sine necessitate aliqua fecerit sicut Manichaeus, anathema sit. 36. distinct.c. sin. Sed & eo¬ dem modo feria quinta, qua Deus ad coelos ascendit, pro hibetur quilibet jejunare, ut de consecra distinct3 jejuntum sed hoc de consuetudine non servatur, imo indistincti quinta feriajejunantur. Item festivitas excusat a jejunio ideo in quinquaginta diebus festivitatis Paschalis non ess jejunandum, sicut not. supra eodem. § respons. 1. & est ratio quia illo tempore fuit sponsus cum sponsa, quae cum de lectaretur sponsi amplexibus non fuit sibi tunc tempori aliqua asperitas inducenda: & haec est una ratio, quare j¬ junium Pentecostes ejusdem hebdomadae reservatur. 76 distinet jejunium §. non tamen & seq Est & alia, ut si quid for te in festivitate Paschali libertas negligens, & licentian immoderatam commiserit, sequenti abstinentia experie tur. 86. distinct. igitur. Est & terria: ut scilicet ordines, qu tunc temporis conferendi, recepta Spiritus sancti grati¬ celebrat & haec ratio redditur. supra de temp. ord c. 1. sed & si quis his diebus festivis non in contempium festi, sed ol veram devotionem, & carnis macerationem voluerit ab stinere. hoc non improbamus. & sic intellige, quod not su pra eod §. prox. vers. item feria sexta.