Table of Contents
Ordinatio
Liber I
Collatio
Prologus
Prologue, q. 1 : Utrum, secundum quod tactum est in collatione, studium sacrae theologiae sit meritorium vitae aeternae.
Distinctio 1
Dist. 1, q. 2 : Utrum fruitio beatifica differat ab ipsa anima.
Dist. 1, q. 3 : Utrum fruitio realiter distinguatur ab omni cognitione.
Dist. 1, q. 4 : Utrum fruitio realiter distinguatur a delectatione.
Dist. 1, q. 5 : Utrum generaliter omnis delectatio sit dilectio vel odium, seu volitio aut nolitio.
Dist. 1, q. 6 : Utrum voluntas necessario vel libere principiet actus suos.
Dist. 1, q. 8 : Utrum voluntas possit simul et subito producere actum voluntarium meritorie et libere dilectionis.
Dist. 1, q. 9 : Utrum voluntas libere possit subito suspendere actum suum sive ab actu habito cessare.
Dist. 1, q. 10 : Utrum creatura rationalis clare videns Deum necessario diligat ipsum.
Dist. 1, q. 11 : Undecimo circa distinctionem primam quaero: Utrum solus Deus sit licite a creatura rationali ultimate fruibilis.
Dist. 1, q. 12 : Utrum haec sit possibilis: creatura rationalis fruitur una persona divina non fruendo alia.
Dist. 1, q. 13 : Utrum liceat filium Dei plus diligere vel frui eo quam patrem vel spiritum sanctum.
Dist. 1, q. 14 : Utrum fruitio beatifica sit actus intellectus.
Distinctio 2
Dist. 2, q. un. : Utrum in entibus sit tantum unus Deus.
Distinctio 3
Distinctio 6
Distinctio 8
Dist. 8, q. un. : Utrum solus Deus sit immutabilis.
Distinctio 17
Dist. 17, q. 1 : Utrum gratia seu caritas sit viatori necessaria ad salutem
Dist. 17, q. 2 : Utrum caritas seu gratia increata sine alio possit sufficere ad salutem
Distinctio 33
Dist. 33, q. 1 : Utrum Deus essentialiter unus sit personaliter trinus.
Dist. 33, q. 2 : Utrum Deus genuerit Deum
Dist. 33, q. 3 : Utrum aliqua sit certa regula vel ars per quam solvi possint communiter paralogismi facti et talibus similes circa materiam Trinitatis.
Dist. 33, q. 4 : Utrum divina essentia generet vel generetur.
Dist. 33, q. 5 : Utrum potentia generandi possit communicari filio in divinis.
Dist. 33, q. 6 : Utrum spiritus sanctus posset distingui a filio si non procederet ab eo.
Dist. 33, q. 7 : Utrum pater et filius sint unum principium spirans Spiritum Sanctum.
Dist. 33, q. 8 : Utrum personae divinae primo et adaequate distinguantur ab invicem semetipsis.
Dist. 33, q. 9 : Utrum omne idem patri sit omnibus modis idem patri.
Liber II
Quaestio 1 : Utrum creatura rationalis meritorie serviendo Deo proficiat ad augmentum gratiae seu caritatis, sine omni novo addito gratiae praecedenti.
Quaestio 2 : Utrum profectus vel augmentum gratiae fiat per compositionem gratiae novae cum gratia praecedenti.
Quaestio 3 : Utrum creatura rationalis habens gratiam possit mereri suam gratiam augmentari.
Quaestio 4 : Utrum viator operibus meritoriis insistendo ex hiis carior Deo fiat.
Quaestio 5 : Utrum praesupposita gratia baptismali viator per merita sua possit pertingere ad gratiam maximam viae sibi possibilem.
Quaestio 6 : Utrum viator existens in gratia ultra omnem gratiam habitam vel habendam possit proficere ad maiorem per instantaneas causationes actuum volendi omnia pro futuro peccata venialia devirare.
Quaestio 7 : Utrum Deus possit creare finitam caritatem aliquam qua non possit creare maiorem vel aliquam aliam ita magnam secundum extensionem quod non possit maiorem illa producere, et sic de similibus.
Quaestio 8 : Utrum secundum proportionem caritatis viae succedat pro praemio proportionaliter magnitudo gloriae.
Quaestio 9 : Utrum, scilicet propter demerita, minuatur.
Quaestio 10 : Utrum caritas decrescat ad decrementum cupiditatis.
Liber III
Quaestio 1 : Utrum anima Christi habuerit et habeat sapientiam aequalem Deo.
Quaestio 2 : Utrum ipsum verbum Dei sit sibi ipsi quamvis non animae sibi unitae scientia futurorum contingentium.
Quaestio 3 : Utrum cum determinata verbi praescientia stet quod futura praescita sint ad utrumlibet contingentia.
Quaestio 4 : Utrum anima Christi vel angeli sciant futura aliqua contingentia per revelationem sibi possibilem fieri ab ipso verbo vel etiam scire possint.
Quaestio 5 : Utrum alicuius contingentis futuri absoluta revelatio sequens tollat contingentiam.
Quaestio 6 : Utrum Deus vel verbum Dei existenti in gratia possit revelare quod talis finaliter sit damnandus.
Quaestio 7 : Utrum animae Christi vel angelo beato possit in verbo revelari aeternitas suae beatitudinis.
Quaestio 8 : Utrum Gabrieli potuerit in verbo verbi incarnatio revelari.
Quaestio 9 : Utrum per revelationes possibiles fieri in verbo posset aliquis sufficienter dirigi in volendis.
Quaestio 10 : Utrum anima Christi in verbo Dei cui unitur distincte videre valeat infinita.
Quaestio 11 : Utrum anima Christi possit in verbo cui unitur distincte cognoscere minimas partium sibi inhaerentium vel minimas particulas corporis quod informat.
Quaestio 12 : Utrum per unionem ad verbum ipsa sit omnipotens.
Liber IV
Quaestio 1 : Utrum aliqua creatura possit in effectum sacramenti praecise productibilem per creationem. Et hoc est expressius quaerere: Utrum aliqua creatura possit creare caritatem vel gratiam vel aliam creaturam.
Quaestio 4 : Utrum corpus Christi realiter sub speciebus quae fuerunt panis et vini contineatur.
Quaestio 7 : Utrum actus paenitentiae requisitus ad deletionem culpae mortalis sit meritorius vitae aeternae.
Quaestio 8 : Utrum quilibet qui commisit peccatum mortale teneatur secundum legem Dei communem de illo conteri.
Quaestio 9 : Utrum vera poenitentia sit formaliter vel virtualiter velle cavere peccatum quodlibet in futuro.
Quaestio 10 : Utrum ille qui peccaverit mortaliter in opere exteriori teneatur plus poenitere de opere exteriori et interiori simul quam de interiori solo.
Quaestio 11 : Utrum aliqua poena infernalis possit esse insensibilis in damnato.
Quaestio 12 : Utrum sit maxima gloria possibilis in beato.
Quaestio 2 [Sorb 193 Transcription]
quod non quia ubi pauciora etc sed ad hoc quod aliquis fruatur deo sufficit quod deus ipse sit praesens ipsi animae. talis enim praesentia obiecti sufficit ut anima se ipsa diligat
In ista quaestion prima conclusio eset ita quod nec in via nec in patria est anima fruitio dei quia fruitio libere causatur ab anima sed nihil libere causatum in anima est ipsa anima
Item quia non minus est amore res distincta ergo etc probatio assumpti inter errores parysiensis scribitur sic quod "scientia intelligentiae non differat a substantia intelligentiae" error 83 Item 69 articulus "quod in substantiis separatis nulla est possibilis transmutatio" error Item 3us articulus "quod semper habens meliora nulla tia est maigs beatus" error sed haec videntur si anima sic ipsa dilectio
praeterea si sic tunc angelus et anima beatificarentur per essentias suas quod dampnatur libro 7 decretalis de haereticis "ad nostrum" sed illud videtur si anima sit sua beatitudo
Item quid novum esset cum beatificaretur anima vel angelus non enim anima in via est beata quia talis esset misera beatitudo si igitur quando est beata nihil haberet in se plus quam nunc non esset tunc beata plus quam nunc quod est inconveniens
nec valet dicere quod non smper est anima beata sed tunc quando essentia divina est sibi imde praesens quia quid vocas istam praesentiam nam a principio creationis animae est deus realiter praesens ipsi animae ergo anima quam diu fuisset fuisset beata
Praeterea tunc non essent in anima aliqua in quibus salvaretur ymago trinitatis quia nulla poneretur tunc distinctio inter partes ymaginis
Item non minus distinguitur amore actualis ab anima quam habitualis pura caritas sed illa distinguitur ut patet extra de summa trinitate et fide capitulo c "credimus"
Item tunc anima sine omni dono posset inplere praeceptum de dilectione dei et proximi et vitare omnia peccata quia ipsa esset substantialiter illud velle quod exigeretur quo posito vellet facienda et nollet ommitenda
Item quomodo posset tunc demo vel anima affligi dolorem vel tristari et tamen quod possit fide tenemus
Item tunc anima esset simul odium et dilectio quando simul unum odit et alterum diligit et similiter scientia et error idem quia errat circa unam conclusionem et scit aliam
Item philosophus videtur sentire quod anima intelligit se et alia per intentionem additam patet 3o de anima commento 15o
Item articuli parisiensis et experientia dicunt quod homo potest idem libere velle et nolle vel non velle omnibus aliis uniformiter concurrentibus hoc non si anima esset velle per denominationem extrinsecam sicud albedo sed quosdam est sic similitudo et tamen ad istam denominationem extrinsecam oporteret recurrere tenendo istam viam
ad omnia tamen ista pteivis leviter responderet quia diceret quod illa argumenta aequae concluderent de divina notitia et volitione quod ista distinguantur ab essential divina non enim novit me deus esset episcopum et tamen scire potest nec mane scivit me hic sedere et tamen modo sciet me hic sedere modo etiam potest quemcumque omnibus aliis concurrentibus uniformiter se habentibus libere acceptare et non acceptare ad vitam aeternam
Item etiam quosdam diligit et quosdam odit et idem est ibi odium et dilectio acceptio et reprobatio Et si deo non repugnaret errare sicud sibi non repugnat nescire vel non scire quaedam quae sciuntur idem sequeretur de errore et scientia
Respondetur protervus quod similiter modo deus experitur se scientiae modo me sedere quod mane nescivit licet mane staret me modo sessurum et potuit nescivisse me sessurum si sibi placuisset ita quod fides sustinet quod idem penitus respectu eiusdem esset vello et nollle scire et nescire per divisa cosgnota extra quare non aequa inproposito diceret protervus diceret etiam protervus quod articuli non cogunt differt enim diceret scientia intentiae a substantia intelligentiae non enim substantia intelligentiae semper dum est necessario est scientia sicut propter est substantia sed tunc cum habet obiectum praesens et omnia alia quae tu pones praevia activi unde non poneret protervus quod esset scientia absolute sed relative nisi forte respectu sui et hoc ponit philosophus anselmus
2us articulus minus cogeret quia poneret quod intellectivus esset mobilis localiter et transmubilis ad aliqua accidentia inhaerentia puta lumen gloriae gratiam et huius sed ad actum cognoscendi vel amandi no
nec 3us cogeret protervum quia negaret consequentiam admittendo articulum quia diceret quod anima non est beatitudo absolute ad se et poneret perfectius lumen in uno quam in alio vel per alia requisita in quibus esset difformitas eva?ret consequentiam
Ad illud de ymagine diceret quod anima ipsa prius est cognitio quam volito et non potest esset volitio nisi sic cognitio et per istum modum poneret partes ymaginis
Contra istam viam arguitur probando quod fruito non est res distincta ab anima quia tunc anima posset diligere deum et lapidem aut ergo eodem actu et circa tantum diligeret deum sicut lapidem si alio et alio ergo tantum posset intendi dilectio respectu lapidi quod tantum diligeret lapidem quantum deum
praeterea si sic tunc talis dilectio libere causatur ergo oportuit quod praecognoscetur et cum illa praecognitio libere causatur oporteret quod et illa praecognosceretur et sic esset processus in infinitum
Item si sic ponatur alicaaliqua 2o aeque diligibilia praesentia voluntati quaero quomodo praeeligit unum alteri vel diliget unum et on aliud vel plus unum quam aliud quod nullo modo videtur nisi quia voluntas imperat intellectivi quod plus cognoscat unum quam aliud si enim ab o?o uno causaretur cognitio sui et non ab alio iam non esset paria respectu voluntas contra positionem sed si imperat cognitionem oportet quod illam praecognoscat et velit et idem de illa cognitione et sit in infinitum
Item non minus est voluntas quandoque in potentia essentiali et quandoque in potentia accidentali quam intellectus si eius amor ab ea distinguatur ergo sicud ad hoc quod intellectus educatur de potentia essentiali ad potentiam accidentalem oportet ponere aliquid aliud ab actibus et habitibus puta species ita voluntate erit alia talis forma recepta alia ab habitibus et actibus consequens est falsum praeter argumentum et habitum ad haec erit ibi aliqua forma recepta in voluntate consequens est falsum
Item tunc posset diligere quodcumque diligibile magis quam diligit et ita non posset inplere praeceptum de diligendo deum ex toto corde et tota voluntate quia si diligit sic libere ad hoc potest intensius diligere
Item plura non sunt ponenda sine necessitate sed hic non est necessitas quia omnia argumenta aequae probarent distinctionem inter amorem domini et substantiam dei sicud hic ergo etc
Item dato quod intellectus sit forma separata in essendo tunc sic secundum commentatorem intellectus est quaedam substantia separata intelligentia in entitate licet coniungatur nobis in operando sed forma separata non patitur a re materiali unde philosophus 3o de anima particula 12 inquirens utrum intelligere sit pati vel agere arguit quod intellectus non patitur quia in materiale non patitur a materiali et primo de generatione philosophus dicit quod commentator quod nulla sunt nata agere vel pati ad invicem realiter nisi quae convincant in materia
diceretur quod locuntur de passione corporali non de spirituali maxime quae non est abiectio sed salus et perfectio
contra quod universaliter nulla passione quia 8 physicorum probatur quod primus motor non est passibils per hoc quod non est forma vel materia sed aeque est intellectus possibilis non in materia sed commentarem sicut ille ergo etc
Item 3o de anima commento 14 solvit philosophus quaestionem de passione intellectus quod non patitur ab intelligibili sicut alia patiuntur sed habet sed commentatorem ibi de intneionte passionis receptionem tantum sine transmutatione et hac non est ut videtur pati vel recipere obiective
Item secundum philosophum una ince?ntia non patitur su?ve ab alia cum intelligit aliam sed per essentiam intellig eam id est non per formam inhaerentem superadditam substantiae suae igitur similiter de intellectu possibili
Item philosophus ibidem particula 14 ponit exemplum quo modo intellectus recipit intelligibile de tabula et pictura modo potest diligere ultra exigendum cognoscere
Ad primum dico quod assumptum est falsum si cecera sint paria pura complexio et habitudo est omnia talia nam ratione passionis sensualis d?nantis in uno vel ratione reliquo opinionis est magister conveniens et magis delectabile uni quam alteri et ideo potest prius diligere illud quam alius qui est per in cognitione licet raro dui stet ista paritas quia amor facit advenire et offerri rationes diligibilitatis et fortius figit cognitionem in contemplationem dilecti
ad 2m dico quod amaior sensualis non est in plena potestate voluntatis si tamen debeat dici amore et hoc quo ad actum licet executio ad quam inclinat sic plene sub domino voluntatis Et idem dico de odio sensitivo id est naturaliter causato ad transmutationem corporalem alicuius organi vel partis corporis et de talibus actibus concedo argumentum praecise loquendo de posse immediate quia mediate potest frequenter tales actus et augere et remittere scilicet mente ymagine forti vel consideratione competienti sensitiva vel intellectiva tamen de amore seu dilectione intellectiva libere causabili ab anima non est verum quin libere possit tantum diligere a quantum communicare in isto sufficit talis cognitio sed bene potest velle diligere plus mediate perfectiori cognitione quod nulla possit diligere quia nec potest libere istam perfectiorem cognitionem habere
ad 2m de prioribus argumentis dico quod non omne libere creatum est simul praecognitum et praevolitum causari quia dictato quod sic eundum ad ecclesiam libere possum velle vel nolle sine praevolitione aliqua ymmo si possum libere elicere vel non elicere ad solam apprehensionem incomplexam alicuius diligibilis tunc sufficit quod primo cognoscat obiectum et si non actum si aut ad actum libere elici praesupponatur dictamen praeteritum de diligendo vel non diligendo vel exequendo tunc oportet saltem in universali quod praecognoscatur actus dilectionis quando causato illius dictatur exequenda prioritate naturae sed non oportet semper quod sic praevolitus potest in prima volitio esse tanta licet in ista in isto casu praeeligi posset
ad 3m dico quod 2o caelo et mundo particula 93 ponitur in textu et commento exemplum de habente famem et sitim Similiter et cibus et unum sint aequaliter ab eo remota in contrariis partibus quomodo conuenti ei dicit commentator sustinendo nec inprobat sicut nec philosophus ibidem ut scilicet et non moveatur ponitur enim per exemplo eorum qui dicunt terram quiescere in medio ex aequali actione undiquaque sed simplicius ibi respondet dicens quod similitduo non prohibet electionem sed pignotiorem facit accursum ab altero confractum hoc intelligitur sic quod licet in primis sic uniformitas et indifferentia ex parte obiectorum et cognitionem tamen voluntas libere determiat se ad unum ex libertate sua et haec vel mediantibus solis notitiis incomplexis quod non credo vel saltem complexis et dictans et sententibus et ambo sunt aeque bona et aeque diligibilia et ideo non est curanda quod praeligatur cum ambo haberi nequeant sed tamen detur causa quae datur in argumento scilicet quod voluntas determinat se per inperium et tunc non oportet quod praecognoscatur illud inperium
ad aliud dico quod voluntas sufficienter reducitur ad potentiam accidentalem per potentiam cognitionis quam pono causam parti?lem activam respectu volitionis eandem
Ad aliud dicendum est quod est dare actum intensimmum quem voluntas potest causare mediate ista cognitione respectu talis obiecti illum autem potest remittere vel omnino non causare loquendo de cognitione in via mediate saltem cognitione complexa
ad aliud minor est neganda et etiam assumptum in propositione verum est quod deus potest hunc plus vel minus diligere et huius sed aliud obstat et hoc est ultimum contra protervum tamen quia evidens est quod deus semper diligit se ita quod contradictio est quin diligat se tamen quia evidens est esse contradictionem dilectionem distingui a deo et inhaerere sibi sicud accidens in proposito autem naucorum est evidens
Ad argumenta assumpta a philosopho et commentatore leviter posset dici ad primum respondetur supra
ad illud commentatoris dicendum est secundum intensionem commentatoris quod intellectus possibilis non est aeque non in materia sicut motor primus quia intellectus noster etiam intelligentiae citra deum sunt intelligentiae coniunctae cum materia et determinate ad materias certas licet non inhaerenter cum secundum commentatorem non sic sic motor primus
ad 3m de intellectione intelligentiae falsum est quod assumitur de tabula cum in hoc est simile quia sicut causala recipit colorem absque hoc quod transmutetur sic intellectus possibilis recipit in se intellectionem absque hoc quod transmutetur in substantia sua
ad aliud dico quod individuas animae non inpedit quin aliquid possit agere in ipsam et sufficit ibi concatus virtualis
ad aliud si commentator ponit intellectum formam indivisibilem in essentia et praeter hoc formam corporis assumptum negandum est si non sic ponit negandus est secundum fidem
ad aliud dicitur excellens sensibile corrupit sensum id est in dispositione scilicet organum sensus in dispositione corruptiva seu deliberativa non sic ex alia parte
ad aliud quod privatio transformationis etc verum est quod non sic ibi alia transmutatio in substantia intellectus sed organum sensus transmutatur et aliquando corrumpatur ideo una dicitur pura privatio et non alia
ad aliud de processu in infinitum in conceptibus conceditur tamen ille non erit con?ores quam ens quia non praedicatur de conceptu entis nisi materialiter sumpto et quando supponit materialiter
conceptu tunc idem intellectus simul est verus et falsus puta habens in se propositionem veram et falsam
praeterea deus non intelligit per tale accidens igitur nec anima quia quaelibet ratio aeque probat de uno sicut de alio
ad primum negatur consequentia sicut non valet forma indivisibilis informat corpus ergo corpus est indivisibile ita nec sequitur falsitas informat animam ergo anima est falsa sed habet sic denominari anima intelligit per propriam falsam vel est habens in se falsitatem
ad aliud dicitur quod licet unus angelus videat intellectiones alterius non propter hac novit quarum rerum iste intellectiones sunt signa et propter hoc locutiones sunt necessarie
Sed hoc sunt aliqua dubia primum / videtur quia intellectus cum intellexit aliquod maximum intelligibile quod propter hoc inpedietur ab intellectione minus intelligibilis quia ita est de sensu quod cum senserit aliquod forte sensibile inpeditur ne possit postea bene sentire minus sensibile et hoc propter species inpressas quia species inpressa a forti sensibili non potest de facili deleri et ideo ista inpedit receptionem speciei debilioris obiecti ideo cum in intellectu sint tales species species nobilioris obiecti inpediet receptionem speciei ignobilioris obiecti vel alicuius nobilioris obiecti inpediet receptionem actus ignobilioris obiecti
Respondetur quod non est simile de sensu et intellectu quia in sensu organum est in factum per speciem fortis sensibilis et talis infectio inpedit receptionem alterius speciei sed talis infectio non est in intellectu ideo non est simile
ad dubium videtur quod cognitio non sit res distincta ab anima quia sed augustinus 9 de trinitate capitulo 5 et 6 dicit quod amor et notitia exeunt in anima substantialiter vel inquit vel ita dicam essentialiter non tamquam in subiecto ut color in corpore aut nulla alia quantitas aut qualitas quidquid enim tale non excedit subiectum in quo est non enim color ille aut figatur huius coris potest esse et alterius mens autem amore quo se amat potest amare aliud praeter se
Item non solum se cognoscit mens sed et alia multa quamobrem nec amor nec cognitio tamquam in subiecto in sunt menti sed substantialiter tantum ista sunt sicut ipsa mens
Item in fine 6i de trinitate miro itaque modo tria ista scilicet mens amor et notitia inseparabilia sunt a semet et cum eorum singulum quaedam substantia est et simul omnia una substantia vel essentia haec ille
Respondetur quod augustinus non loquitur hic de actibus sed de potentiis quae sunt principia activum unde vult quod potentiae ille intellectiva volitiva et memorativa non distinguuntur realiter ab anima sicut erat opinio antiquam et tunc ratio augustini potest sic deduci nulla quantitas vel quantitas excedit suum subiectum inperfectione sed dictae potentiae si realiter distinguerentur ab anima essent eius qualitates igitur non excedunt sic autem sequitur quod anima non posset immediate per suas operationes intelligere et velle et beatificari sed suum accidens videretur esse perfectius ea quia suae potentiae essent acen?a et receptive beatitudinis et posset deus separare istas ab anima et conservare beatitudinem in illis potentiis et tunc iste potentiae essent beatae et anima non et ita acen?a ipsius animae essent res perfectiores quam anima quia tunc iste potentiae possent frui deo et anima non et omnis res quae potest frui deo non bi?or est quam ita quae non potest frui
Teneo igitur quod augustinus loqutiru de amore et nota possibili ac virtuali quae est ipsa anima non autem de habituali vel actuali cognitione quia actualis cognitio secundum eum est res distincta nam libro 6 de trinitate capitulo 6 ut recitat magister 6 distinctione primi probat in ipsa anima non esse unam simplicitatem essentiam cum non aliud sic artificiosum esse aliud inhertem aliud acutum aliud memorem aliud cupiditas aliud timor aliud tristitia aliud laetitia possunt que hic et alia innumeralia in anime natura inveniri et alia sine illis et alia magis et alia minus manifestum est enim non simplicitatem etc
Item magister ibidem capitulo 7 et est ex 6 de trinitate capitulo 4 deo est hoc esse quod fortem esse vel sapientem vel iustum esse humano autem divino non est hoc esse quod est fortem esse aut p?dentem aut iustum potest enim esse animus amittere et nullam istarum habere virtutum
Item magister capitulo 6 et sumitur a libro 11 de civitate dei capitulo 10 propter haec ita natura divina d dicitur simplex quod non est aliud habens et aliud illud quod habet sicut in ceteris rebus est non enim habens liquorem liquor est nec corpus color est nec anima sapientia est haec ille
Nec est difficultas nisi ad glosam dum auctoritatem augustini quae mirabilis est tamen potest dici qudo vocat subiectum indifferenter illud quod vere est subiectum receptivum et illud quod est dicendum eo modo quo solet dici in omni modo loquendi quid est subiectum illius vel illius scientiae et tamen ibi intenditur de obiecto Et tunc glosabitur ratio nullum accidens potest excedere suum subiectum nec receptum nec obvium q neque potest naturaliter fieri in alio subiecto primo et immediate quam sic nec esse alterius obiecti per se quam est cum signa naturalia non possint signare nisi illud quod signant sed potentia intellectiva et volitiva potest esse et sui et aliorum obiective respectu quorum potest esse ergo nec hoc potentia nec ista est accidens
aliud dubium ponatur quod deus creet unam creatura quae intelligat per essentiam suam hic non includit contradictionem quod patet quia philosophi hoc posuerunt de aliquibus intelligentiis tunc ista posset beatificari tristari et dolere aut per essentiam suam et tunc similiter posset poni de anima cum unum non includat plus contradictionem quam aliud Si autem tristaretur et beatificaretur per aliquid superadditum hoc est contra casum et iste posito redit difficultas quia diceretur per omnia de anima sicut de illa creatura
Respondetur quod possibile est quod deus talem creaturam faciat quae aliqua pauca videat et cognoscat per essentiam suam licet contradictio sic quod omnia cognoscat per subiectam suam Et forte posset concedi quod illa creatura esset cognitio et volitio et forsan beatitudo ut pote quae esset substantialiter cognitio et fruitio dei et cognitio sui et amor et respectu multorum aliorum sicut de facta ponit petrus aureolus de angelo respectu sui et anima respectu sui sed simul cum hoc staret quod multarum cognitionum et volitionum et iudiciorum esset receptiva quia hoc ergo non dubito contradictionem includere quod scilicet esset una aliqua anima vel sunt aliquis creatus qui cuiuslibet rei possibilis et simul omnium et singularum esset distincta cognitio haec enim repungnat omni notitiae perfectionis limitate et soli die proprium est unde ad philosophum dico quod plane negaret intelligentiam aliquam nisi deum et forte etiam deum novisse distincte omnia dixit enim quod forte melius erat quod non novisse
aliud dubium de conceptu entis videtur quod ens sit inferius ad se quia quidquid est inferius inferiori est inferius superiori sed conceptus entis est inferius ad conceptum qui est qualitas quiquid conceptus est inferius ad illum conceptum entis
Idem arguitur de hac nomine nomen quod idem sic superius ad se quia hoc nomen nomen est nomen et non omne nomen est consequentiae s igitur idem est inferius ad se
Praeterea quod hoc commune ens sic inferius ad se arguitur sic convertibile cum hoc communi ens est inferius ad hoc commune est ens igitur haec commune ens consequentia plana antecedens probatur quia sic a passio convertibilis cum ente tunc arguitur sic a erit ergo passio est et non econverso quia non omnis passio est a et ultra passio est igitur ens est et non econverso quia non omne ens est passio tunc sic quidquid est inferius inferiori est inferius superiori sed a est inferius ad illum conceptum passio qui est inferius ad conceptum ens ergo a est maius ad ens et a per po?im est convertibile cum ente ergo etc
ad primum respondetur quod hoc commune ens non est inferius ad conceptum istum qualitas uno modo accipiendo inferius quia uno modo quod aliquis conceptus sit inferius ad alium conceptum oportet quod conceptus inferior praedicetur de paucioribus personaliter supponens modo non est sic quod iste conceptus ens supponens personaliter praedicetur de paucioribus quam ille conceptus qualitas supponens personaliter alio modo potest accipi inferius pro individuo contento sub aliquo communi de cuius pro nomine demonstrante istam rem probatur illud commune et sic dico quod hoc commune ens est inferius ad se quia hoc commune ens est ens et non est omne ens et sic dicitur consequenter de hoc nomine nomen
Ad illud de a potest quaeri ab opposite an velit quod a sit nomen alicuius passionis significans passionem istam vel quod sit terminus convertibilis cum aliqua passione si primo modo tunc nulla difficultas si 2o modo tunc negatur haec consequentia a eset ergo passio est sicud negatur haec consequentia unum est ergo passio est si haec passio verum sit ista passio cum qua convertitur a quia ist terminus verum manente supponit personaliter quod non deberet si consequentia valeret
Contra probatio quod ita materia sit bona a est ergo passio est ut ly a convertitur cum passione verum quia haec consequentia est bona verum est ergo passio est quia inpossibile est consequens quod antecedens sic verum sine consequente quia si antecedens sit verum antecedens est et si antecedens sic tunc aliqua passio est quia haec passio verum quae est in antecedente igitur similiter consequentia est bona cum illo termino a arguendo sic a est ergo passio est ex quo sunt termini convertibiles
Respondetur quod illa regula non est intelligenda sicut sonat quia si sic tunc semper esset consequentia bona ubi arguitur a termino primae intentionis cum hoc vero est ad terminum 2ae intentionis cum hoc vero est sic arguendo homo est ergo species est quia antecedens ut prius non potest esse verum sine consequente
Ideo dicitur quod regula est sic intelligenda quod ad hic quod consequentia sit bona oportet quod non possit esse a parte rei sicut denotatur per antecedens quin sit sic a parte rei sicut denotatur per consequens formata consequentia
consequentia 2am istam responsionem haec consequentia est bona omnis propositio est vera igitur omnis oratio est vera quia formata ista consequentia inpossibile est quod sit a parte rei sicut denotatur per antecedens quin sit sic a parte rei sicut denotatur per consequens quia inpossibile est formata ista consequentia quod antecedens sic verum quin consequens sit verum quia arguitur per illud antecedens sic omnis propositio est vera haec propositio demonstrando consequens omnis oratio est vera est propositio igitur etc Et si hoc consequens sit verum tunc sic est a parte rei sicud per illud denotatur Ideo aliter dicitur quod ad hoc quod consequentia sit bona oportet quod non possit esse a parte rei sicut denotatur per antecedens quin sit a parte rei sicut denotatur per consequens sum formetur consequentia sum non
On this page