Caput 39

CAPUT XXXIX In quo de Consolatione Christiana.

CONSERVATIO electorum in communione cum Christo; est beneficium Dei, quo electos ad finem usque conservat, nen pereant, sed ut in communione Christi permaneant. 1. Petr. 1. v. 5. Jesa. 1. v. 9. Psalm. 1. v. 6.

Ejus partes sunt; consolatio, exauditio precum, defensio adversus. hostes spirituales, liberatio e periculis animae, & perseverantia donum. Nam quoniam vita hominis fidelis & vere Christiani, quotidianum exercitium est sub cruce; tanta eum benevolentia ac gratia Deus. prosequitur, ut continue eum consoletur, adversus hostes defendat, e periculis liberet, perseverantia donet: ut homini fideli occasio semper detur, ad preces solicitas & vicissim ad laetam gratiarum actionem, quam vicissitudinem quotidie experimur.

Consolatio est beneficium Dei, quo nos adversus perturbationem & tristitiam quam miseria cui in hac vita subjecti sumus, adfert potenter corroborat, malo cuique quod vel ferimus vel formidamus bonum aliquod opponendo, ut nos illius boni consideratione dolorem vel metum mitigantes, animas nostras per patientiam in silentio & spe possideamus. Unde quaelibet consolatio constat Syllogismo seu ratiocinatione, in cujus propositione majore bonum a Deo ostensum, & vel collatum jam, vel promissum & certo conferendum, opponitur malo quo affligimur: in assumtione autem bonum illud nobis accommodamus per fidem veram: unde & conclusio sequitur quae nos malum quod molestat invicta patientia perferre & superare, aut metuere non debere statuit. De hoc beneficio agunt dicta sequentia, Psalm. 86. vers. 17. Effice erga me signum quod bono sit; ut. videntes osores mei pudore perfundantur, quum tu Iehova adjuveris me & consolatus fueris me. Et Psalmo 94. 19. Quum multae coitationes sunt apud me, consolationes tuae oblectant animam meam. Et 119. 76, 77. Adsit jam benignitas tua ut consoletur me, secundum sermonem tuum habitum cum servo tuo. Obveniant mihi misericordiae tuae ut vivam: quia lex tua est omnis oblectatio mea. Jes. 51. 12. Ego, ogo ipse sum consolator vester, quae es tu quod timens a mortal morituro, & a filio hominis qui ut foenum reddetur: Et 52. 9. Fragorem edite, cantate pariter vastitates Ierosolymorum: quia consolatur Iehova populum suum, vindicat Ierosolyma. Et ca. 66. v. 13. Vt quispiam quem mater sua consolatur, sic ego consolaturus sum vos. 2. Corinth. 12. Benedictus esto Deus, ac Pater Domini nostri Iesu Christi, Pater, inquom, ille miserationum, & Deus omnis consolationis: afflictione consolari, ea ipsa consolatione qua nos ipsos consolatur Deus. I. Corinth. 10. 13. Tentatio vos non cepit nisi humana: fidelis autem est Deus qui non sinet vos tentari supra id quod potestis, sed una cum tentatione praestabit etiam exitum, ut possitis eam sufferre

Consolatio nostra redundat per Christum, 2. Cor. 1. v. 6. Argumenta consolationis communiter in omni miseria suppeditant tum attributa Dei, tum opera ejus: ut Jesa. 40. jubet Deus consolari fideles, commemoratione misericordie, bonitatis, omnipotem: tiae, omniscientiae suae, & operum suorum

Ut autem miseria nostra duplex est, peccatum & afflictio quae pec- catum consequuta est: Ita etiam consolatione nobis distincta opus est, tum adversus peccatum, quod tentationes & angores animi inpentes parere solet, eo quod Deum offenderimus, in mortem aetere nam & potestatem Satanae nos praecipitaverimus, aeternam condemnationem meriti simus: tum adversus quavis afflictionem aliam,

Consolatio nem adversus peccatum, ac proinde & mortem aeter. nam & Satanae potestatem praebet efficacissimam.

I. Magna gratia, misericordia & dilectio Dei Patris. Nam cuDeus Pater est gratiosus & misericors, quem ille diligit: in eum pec catum, mors aeterna, Satan, nihil juris habent. Atqui nobis qui in Jesum Christum credimus, Deus Pater est gratiosus & misericors nos diligit, ut sequentia testimonia ostendunt: Exod. 34. versic. 6, 7. Transiens Iehova ante faciem ejus, (Mosis) inclamavit; Iehova, lehova, Deus fortis, misericors & gratiosus, longanimis & multus benignitate & fide: Custodiens benignitatem millibus, condonans iniquitatem & defectionem & peccatum; & quia ullo pacto non absovit sontem, visitans iniquitatem patrum in filios, & in filios filiorum in nepotes & in abnepotes. Psalm. 102. vers. 1, 2, 3. Benedic anima meo Iehovs, & omnia intestina mea nomini sanctitatis ejus. Benedic aniqia mea Iehovae, & ne obliviscaris ullius beneficiorum ejus. Qui condonat omnes iniquitates tuas, qui medetur omnibus morbis tuis: Etvers. 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14. Misericors & gratiosus Iehova, longanime & multus benignitate. Non in aeternum litigat, neque in saculum iram asservat: non secundum peccata nostra facit nobis, neque secundum iniquitates nestras refert nobis, sed quam alti sunt coeli super terra, praevalet benignitas ejus erga timentes eum. Quam longe abespriens ab occidente, tam longe amovet a nobis defectiones nostras. Vt. miseretur Pater filiorum, miseretur Iehova timentium ipsum. Nam ipse novit figmentum nostrum, memor pulverem nos esse: Psal. 14. 8, 9. Gratiosum & misericordem Iehovam esse (generatio generationi praedicabit) longanime & magnum benignitate; bonum esse Iehovam, omnibus, & misericordiam ejus in omnibus operibus ejus. Jes. 1. v. 18. Venite ja & disceptemus, inquit Iehova: si fuerint peccata vestra velut dibapha, tamque nix exalbescent; si rubra fuerint velut coccineum. similia lanae erunt: & c. 43. 12. Ego, ego ipse deleo defectiones tuas ppter me, & peccatorum tuorum non recordor: & cap. 44. 17. Deleo ut den sa nubes defectiones tuas, & velut nubes peccata tua, revertere ad me, nam vindico te. Ezech. 18. vers. 21, 22, 23. Cum autem improbus, conver sus ab omnibus peccatis suis quae fecit, observabit omnia mandata mea, & exercebit jus & justitiam, omnino vivet, non merietur.

Omnes defectiones quas commisit non comemorabuntur ei, in sua; justitia quam exercet vivet. An ullo pacto delector morte improbi: dictum Domini Iehovi: an non cum reuertitur a viis suis, ut vivat Joel 2. vers. 13. Lacerate corda vestra, ac non vestes vestras, & revertimini ad Iehovam Deum vestrum, quia gratiosus & misericors est: longanimis & amplus benignitate, & quem poenitet mali. Mich. 7. v. 18119. Quis est Deus fortis par tibii condonans iniquitatem & praeteriens defectionem reliquis possessionis suae; non retinens in aeternum iram suam, eo quod delectetur benignitate. Conversus miserebitur nostri, subiget iniquitates nostras: imo projecturus es in profundissi. mum maris omnia peccata istorum. Luc. 15. integro. Johan. 3. vers. 16. Ita Deus dilexit mundum, ut Filium illum suum Unigenitum dede rit, ut quisquis credit in eum non pereat, sed habeat vitam aeternam. I. Johan. 4. vers. 8. 9. 10. "Deus est charitas. Per hoc manifesta facta est charitas Dei in nos, quod Filium illum suum Unigenitum misit Deus in mundum, ut vivamus per eum. In hoc est charitas, non quod non dilexerimus Deum, sed quod ipse dilexerit nos, & miserit Filium suum ut esset propitiatio pro peccatis nostris". Et vers. 16. "Et nos cognovimus. & credidimus charitatem quam habet Deus erga nos". Tit. 3. vers. 4. 5, 6, 7. 8. Sed postquam bonitas, & erga homines amor apparuit Servatoris nostri Dei, non ex operibus justis quae fecerimus nos, sed ex sub misericordia servavit nos per lavacrum regenerationis & renovationis Spiritus Sancti: quem effudit super nos copiose per Iesum Christum Servatorem nostrum: ut justificati illius gratia, haeredes efficet remur secundum spem vitae aternae. Certus est hic sermo, & haec volo te asseverare, ut qui crediderunt Deo, curent bene agendo praeire.

Hinc concludimus, in nos qui in Jesum Christum credimus, peccatum, mortem aeternam & diabolum nihil juris habere

II. Consolationem nobis praebet certissimam Filius Dei Dominus noster Jesus Christus. Nam quorum Mediator apud Deum est Filius Dei, Dominus noster Jesus Christus, quibus ille datus, natus, Legi subjectus, passus, crucifixus, mortuus & sepultus est, quo rum bono ad inferos descendit, ex mortuis tertio die resurrexit, ad coelos adscendit, ad dextram Patris omnipotentis sedet, ad judican dum vivos & mortuos est venturus, & qui sunt Jesu Christi proprii qui per illum reconciliati sunt Deo: illis nulla condemnatio propterpeccatum est metuenda, nec mors aeterna ac Satanae potentia formidanda

Atqui noster Mediator apud Deum est Filius Dei, Dominus noster Jesus Christus, nobis ille datus est, nobis natus, &c. Hoc ex subjo ctis testimoniis constat: Genes. 3. 15. Inimicitiam pono inter te & mulierem hanc, similiterque inter semen tuum & semen hujus, hoc conteret tibi caput, tu autem conteres huic calcaneum. Jes. 42. & 53. & 61. Jerem. 23. versic. 5, 6. Ecce dies venturi sunt, dictum Iehovae quibus excitabo Davidi germen justum: qui regnabit Rex, secunda viturque ac exercebitjus & justitiam in terra. Diebus eius servabi tur Iehuda, & Israel habitabit secure: atque hoc nomen eius est, quo vocabit eum Israel, o Iehova iustitia nostra. Matth. 1. 21. Pariet (MARIM)filium & vocabis nomen eius Iesum. Ipse enim liberabit populum suum ex peccatis ipsius. Et cap. 9. 12, 13. Iesus dixit ei IPharisaeis;) ijs qui valent non est opus Medico, sed ijs qui male habent.

Ite vero, & discite quid sit: Miserationem volo & non sacrificium. non enim veni vocatum iustos, sed peccatores ad resipiscentiam: Et cap. 11. 28, 29, 30. Venite ad me omnes qui fatigati estis & onerati, & ego faciam ut requiescatis. Attollite iugum meum in vos, & discite a me quod mitis sim & humilis corde, & invenietis requiem anima bus vestris. Iugum enim meum facile est, & onus meum leve est: Et cap. 17. versic. 5. Hic est Filius ille meus, dilectus ille, in quo acquiesco, N ipsum audite: Et cap. 20. 28. Sicut filius hominis non venit, ut sibi ministretur, sed ut ministret: detque animam suam in redemptioii pretium pro multis. Johan. 1. 12, 13. Quotquot eum exceperunt, dedit. eis hoc jus, ut Filij Dei sint facti, nempe ijs qui credunt in nomen ejus. qui non ex sanguine, neque ex libidine carnis, neque ex libidine viri, sed ex Deo geniti sunt: Et vers. 16, 17. Ex plenitudine ipsius omnes accepimus, & gratiam pro gratia: nam lex illa per Mosen data est gratia & veritas per Iesum Christum praestita est: Et vers. 29. EcceAgnus ille Dei, qui tollit peccata mundi: Et cap. 3. 14, 15, 16, 17. Prout Moses extulit serpentem in deserto ita extolli oportet Filium hominis: ut quisquis credit in eum non pereat, sed habeat vitam aternam.

Ita enim Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum dederit, ut quisquis credit in eum non pereat, sed habeat vitam aeternam. Non enim misit Deus Filium suum in mundum ut damnet mundum, sed ut servetur mundus per eum. Et cap. 4. 14. Quisquis biberit ex aqua illa, quam ego ei dabo, non sitiet in aeternum: Sed aqua illa quam ego dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam. Et cap. 5. 24. Amen amen dico vobis, qui sermonem meum audit, & credit ei qui misit me, habet vitam aeternam, & in condemnationem non veniet. Et cap. 6. 35. Ego sum panis ille vitae, qui venit ad me nequaquam esuriet, & qui credit in me, non sitiet unquam: Et vers 37. Quicquid dat mihi Pater ad me veniet: & eum qui venit ad menequaquam ejecerim foras: & vers. 39, 40. Haec est uoluntas ejus qui misit me, id est, Patris, ut quicquid mihi dederit non perdam ex eo, sed suscitem illud in ultimo die. Haec est autem uoluntas ejus qui miit me, ut omnis qui conspicit Filium, & credit in eum habeat vitam aeternam, & suscitem ego ipsum ultimo illo die: Et vers. 50, 51. Hic est anis ille qui e coelo descendit, ut qui eo vescitur non moriatur. Ego sum panis vivificus qui e coelo descendi: si quis ederit ex hoc pane vivet in aeternum, & panis quem ego dabo, caro mea est, quam ego dabo pro mundi vita: Et versic. 54, 55, 56, 57. Qui edit carnem meam & bibit meum sanguinem, habet vitam aternam & ego excitabo eum in ultimo illo die. Caro enim mea vere est cibus, & sanguis meus vere est potus.

Qui edit meam carnem, & bibit meum sanguinem in me manet, & ego in eo. Sicut misit me vivens ille Pater, & ego vivo per Patrem. ita etiam qui ederit me, vivet ipse quoque per me: Et cap. 6. 36. Itaque si vos Filius in libertatem vindicarit, vere liberi eritis: Et versic. I. Amen amen dico vobis, si quis sermonem meum servaverit, mortem non conspiciet in aeternum. cap. 10. 9. Ego sum ostium: per mes quis introierit servabitur: & ingredietur & egredietur & pascuinveniet: Et vers. 27, 28. 229, 30. Oves meae vocem meum audiunt: & ego eas agnosco & sequuntur me: & ego vitam aeternam do eis: nec peribunt in aeternum, neque rapiet eas quisquam e manu mea. Pater. meus qui eas dedit mihi, maior omnibus est: neque quisquam potes. pas rapere e manu Patris mei. Ego & Pater unum sumus: cap. 11. 25. 26. Ego sum resurrectio & vita: qui credit in me, etiamsi mortuu, fuerit, vivet: & quisquis vivit & credit in me, non morietur in aeternum. cap. 12. 46, 47. Ego lux in mundum veni, ut nullus qui credit in me in tenebris maneat, & si quis audierit verba mea, & non crediderit, ego non condemno eum. non enim veni ut condemnem mundum, sed ut servem mundum: cap. 14. 4. Ego sum via, veritas & vita, nemo venit ad Patrem nisi per me: cap. 17. 2. 3. Sicut dedistidPater) ei (Filio) autoritatem in omnem carnem, ut quotquot dedisti ei det eis vitam aternam.

Haec est autem vita aterna, ut te solum cognoscant esse Deum verum & quem misisti Iesum Christum. Actor. 2. versic. 12. Nec est inalio quoquam salus. nec enim aliud nomen est sub coelo quod datum sit inter homines, per quod oporteat nos servari: cap. 10. versic. 43. Huic CCHRISTO) etiam omnes Prophetae testimonium dant, res missionem peccatorum accepturum per nomen ejus quemvis qui crediderit in eum: cap. 13. 38, 39. Notum igitur sit vobis fratres, annunciari vobis remissionem peccatorum per istum: & ab omnibus a qui- bus per legem Mosis absolvi non potuistis, per hunc quemvis qui credit absolvi: cap. 16. versic. 31. Crede in Dominum Iesum Christum, & servaberis tu & domus tua: Romanorum 3. versic. 22, 23, 24, 25, 26. justitia, inquam, Dei per fidem Iesu Christi in omnes & super omnes qui credunt: non enim est distinctio. Omnes enim peccaverunt, ac deficiuntur Gloria Dei. Iustificantur autem gratis, id est, ejus gratia, per redemptionem factam in Iesu Christo, quem proposuit Deus ut esset placamentum per fidem in sanguine ipsius ad declavandam justitiam suam praesenti tempore, per remissionem praecedentium pec- catorum, Ex Dei tolerantia, ad declavandam justitiam suam prae senti tempore, ut sit ipse justus, & justificans eum, qui est ex fide Iesu. cap. 4. versic. 5, 6. Ei voro qui non operatur, sed credit in eum qui justificat impium impttatur fides sua pro justitia. Sicut etiam Davide pronunciat beatum cum hominem, cui Deus imputat iustitiam absque operibus, dicens: Beati quorum vemissae sunt iniquitates, & quo rum obtecta sunt peccata: beatus vir cui non impittavit Dominus. peccatum, & seqq. & cap. 5. toto. & cap. 8. 1. & seqq. Nulla igitur nunc est condemnatio iis qui sunt in CHRISTOIESV, qui non secundum carnem incedunt, sed secundum Spiritum: Nam lex Spiritus vitae qui est in Christo Iesu, liberavit me a lege peccati & mortis, &c. Et versic. 31, 32, 33, 34. Quid igitur dicemus ad haec? Si Deus pro nobis est, quis contra nos? is quidem qui proprio Filio non pepercit, sed pro novis omnibus tradidit eum, qui non etiam cum eo omnia nobis gratificabitur? quis intentabit crimen adversus ele ctos Dei? Deus is est qui iustificat. Quis est qui condemnet? CHRI STVSis est qui mortuus est, imo vero qui etiam excitatus est: qui etiam est ad dextram Dei, qui etiam postulat pro nobis: Et cap. 10. v. 9. Quod si confessus fueris ore tuo Dominum Iesum, & credideris in corde tuo quod Deus eum excitavit a mortuis, servaberis: Et cap. 14. v. 7, 6, 9. Nullus nostrum sibi ipsi vivit, & nullus sibi ipsi moritur. Nam sive vivimus, Domino vivimus: sive morimur, Domino morimur. Sive igitur vivamus, sive moriamur, Domini sumus. Ad hoc enim Christus & mortuus est & resurrexit & revixit, ut & mortuis & viventibus dominetur. I. Corint. I. vers. 30. 31. Ex ipso vos estis in Christo lesu, qui factus est nobis sapientia a Deo, justitiaque & sanctificatio & redemtio: ut sicut scriptum est qui gloriatur, in Domino glorietur: Et cap. 15. 22. Sicut in Adam omnes moriuntur, ita & in Christo omnes vivificabuntur: Et v. 55, 56, 57. Ubi tua, ô mors victoria? ubi tuus ô sepulcrum stimulus? stimulus vero mortis est peccatum: vis autem peccati, lex Sed Deo sit gratia, quae dedit nobis victoriam per Dominum nostrum Iesum Christum. Galat. 1. 4. Qui dedit semet ipsum pro peccatis nostris, ut eximeret nos ex praesenti seculo malo secundum voluntatem Dei & Patris nostri: Et cap. 4. v. 4. Postquam venit plenum tempus, emisit DEVS Filium suum factum ex muliere, factum legi subjectum, ut eos qui Legi erant subjecti, redimeret, ut adoptionem acciperemus. Ephes. 1. versic. 7. In quo habemus redemtionem per sanguinem ipsius, remissionem, inquam, peccatorum ex divite ipsius gratia: Et cap. 2. 8. Gratia estis servati per fidem, idque non ex vobis; Dei donum est: Coloss. 1. 14. In quo habemus redemptionem per sanguinem ipsius, id est, remissionem peccatorum. Et vers. 19, 20. Quoniam in eo placuit Patri ut omnis plenitudo inhabitaret: & pace per sanguinem crucis ejus facta, per eum reconciliare omnia sibi, per eum, inquam, tum quae in terra, tum quae in coelis. 1. Timoth. 1. vers. 15. Fidus est hic sermo, & modis omnibus dignus quem amplectamur, Christum Iesum venisse in mundum ut peccatores servaret, guorum primus sum ego: Et cap. 2. vers. 5, 6. Unus Deus, unus etiam mediator Dei & hominum, homo Christus lesus: qui semetipsum, dedit redemptionis pretium, pro quibusvis, Christus, inquam, testimonium illud suis temporibus destinatum. Tit. 2. vers. 14. Qui dedit, semetipsum pro nobis, ut redimeret nos ab omni iniquitate, & purificaret sibi ipsi populum peculiarem, studiosum bonorum operum. Heb. 9. v. 14, 15. Quanto magis sanguis Christi, qui per Spiritum aeternum seipsum obtulit inculpatum Deo, emundabit conscientiam vestram a mortuis operibus, ad serviendum Deo vivo? Itaque ob id novi federis mediator est, ut morte ad redemptionem earum transgressionum intercedente quae fuerant sub priore federe qui vocati erant promissamaternam haereditatem acciperent: Et vers. 26, 27, 28. Nunc semel inconsummatione seculorum, ad peccatum per immolationem sui ipsius abolendum patefactus est. Et sicut illud statutum est omnibus, ut semel moriantur, postea vero judicium: Ita & Christus semel oblatus ut in seipso tolleret multorum peccata, conspicietur iis qui ipsum exspectant ad salutem. cap. 10, 12. Hie vero una pro peccatis oblata in perpetuum victima consedit ad dexteram Dei. 1. Petr. 1. 18, 19, 20. Ut qui sciatis uos non caducis rebus, argento vel auro fuisse redemptos ex vana vestra conversatione, ex Patrum traditionibus accepta: sed pretioso sanguine, utpote Agni immaculati & incontaminati, nempe Christi; praeordinati quidem ante jacta mundi fundamenta, patefacti vero ultimis temporibus propter vos: & cap. 2. vers. 6, 7. Quapropter etiam continetur in Scriptura, Ecce pono in Sion lapidem in imo angulo, electum, pretiosum: cui qui credit, non pudefiet. Vobis igitur est honori qui creditis: immorigeris vero lapis, quem reprobaverunt avificantes, hic factus est caput anguli, & lapis offendiculi, & petra osfensionis. Et vers. 24, 2.5. Qui peccata nostra pertulit in corpore suo super lignum: ut peccatis mortui, justitia viveremus: cujus vibicibus sanati estis. Nam eratis velut oves errantes: sed conversi nunc estis ad pastorem & curatorem animarum vestrarum: Et cap. 3. vers. 18. Christus semel pro peccatis passus fuit, justus pro injustis: ut nos ad Deum adduceret mortificatus quidem carne, vivificatus autem spiritu.1 Johan. 1. vers. 7. Quod si in luce incedimus, sicut ipse est in lucecommumonem habemus cum eo mutuam, & sanguis Iesu Christi Filij ejus purgat nos ab omni peccato: Et cap. 2. vers. 1, 2. Filioli mei, haec seribo vobis, ne peccatis. Quod si quis peccarit, advocatum apud Patrem habemus Iesum Christum justum, & ipse est propitiatio pro peccatis nostris: nec pro nostris solum, sed etiam pro totius mundi peccatis: Et cap. 4. vers. 9. 10. Per hoc patefacta est charitas Dei in nobis, quod Filium illum suum unigenitum misit nobis Deus in mundum, ut vivamus per eum. In hoc est charitas, non quod nos dilexerimus Deum, sed quod ipse dilexerit nos, & miserit Filium suum ut esset propitiatio pro peccatis nostris. Apoca. 1. v. 5. Qui (JESUS CHRISTUS) est fidus ille testis, primogenitus ille ex mortuis, ac princeps regum terrae: qui dilexit nos, & lavit nos a peccatis nostris per sanguinem suum: Et cap. 5. vers. 9. Et cecinerunt canticum novum, dicentes, dignus es qui accipias librum, & aperias ejus sigilla; quoniam mactatus es, & redemisti nos Deo per sanguinem tuum, ex omni tribu & lingua, & populo & natione: Et cap. 7. vers. 14. Et dixi ei, Domine, tu nostci ( quinam sint qui stolis albis amicti sunt) Et dixit mihi, hi sunt qui venerunt ex afflictione magna: & laverunt stolas suas, ac dealbarunt in sanguine Agni.

Ex his omnibus sequitur, nobis qui in Christum Jesum credimus, nullam esse condemnationem a peccato metuendam, nec mortem aeternam & Satanae potentiam reformidandam.

III. Donatio Spiritus Sancti, per quem fide donati sumus & obsignati in diem ultimae & plenae redemtionis. Nam quibus Spiritus Sanctus datus est, per quem fide donati sunt & obsignati in diem ultimae & plenae redemtionis, illi anxietatem omnem, quam conscientia peccati, & metus mortis aeternae atque diaboli afferre solet & potest, ex animis suis excutere debent. Atqui nobis qui in Christum credimus est datus Spiritus Sanctus, per quem fide donati sumus & obsignati in diem ultimae & plenae redemtionis, ut sequentia dicta confirmant: Romanorum 8. 14, versic 15, 16, 17. Quotquot Spiritu Dei lucuntur, il sunt Filij Dei. Non enim accepistis Spiritum servitutis rursus ad metum sed accepistis Spiritum adoptionis, per quem clamamus Abba, id est, Pater. Qui ipse Spiritus testatur cum Spiri tu nostro, quod simus filij Dei.

Quod si filij, etiam haeredes: haeredes quidem Dei, cohaeredes autem Christi: si modo simul cum eo patimur, ut simul cum eo glorificemur I. Corinth. 2. versic. 12. Nos vero non Spiritum mundi accepimus, sed Spiritum qui est ex Deo: ut sciamus quae Deus est nobis gratificatus: Et cap 6. versic. 11. Et haec eratis nonnulli: sed abluti estis, sed sanctifi cati estis, sed justificati estis in nomine Domini Iesu, & per Spiritum Dei nostri.

IV. Fedus gratiae, quod nobiscum Deus iniit, suscipiens nos in Ecclesiam suam sanctam Catholicam, & adoptans in filios & haeredes, & promittens nobis atque praestans gratiam remissionis peccatorum, resurrectionis carnis & vitae aeternae. Nam qui sunt in federe gratiae cum Deo, & beneficio federis illius fruuntur & fruentur, illi ob peccatum non angi, nec mortem aeternam & Satanam formidare debent.

At nos qui in CHRISTUM JESUM credimus, sumus in federe gratiae cum Deo, & fruimur fruemurque beneficiis federis illius: sicut promissum fuit passim in Veteri Testamento, veluti Genes. 17. vers. 7. Stabilio fedus meum inter me & te, ac semen tuum post te per aetates suas, ut fedus sit perpetuum: ego ero tibi Deus & semini tuo post te. Jerem. 31. 31. & seqq. Ecce dies venturi sunt, dictum Iehovae: quibus pangam cum domo Israelis post dies hos, dictum Iehovae, indam legem meam menti eorum, & cordi eorum inscribam eam: & ero eis Deus & ipsi erunt mihi populus. Non autem solum docebunt amplius quisque amicum suum & quisque fratrem suum, dicendo: cognoscite Iehovam: nam quotquot erunt cognoscent me, a minimo eorum, usque ad maximum eorum, dictum Iehovae, me condonare iniquitatem ipsorum, & peccati ipsorum non recordari amplius.

V. Obsignatio federis gratiae per Sacramenta Baptismi & Coenae Domini. Marc. 16. versic. 16. Qui crediderit & baptizatus fuerit, servabitur: qui vero non crediderit, condemnabitur. Matth. 26. versic. vigesimo octavo: Bibite ex hoc omnes, hoc est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effunditur in romissionem peccatorum.

VI. Donum perseverantiae in Christo. Johan. 10. versic. 27, 28. 29. oves mea vocem meam audiunt, & ego eas agnosco & sequuntur me, & ego vitam aternam do eis: nec peribunt in aternum, neque rapiet eas quisquam e manu mea. Pater meus qui eas dedit mihi maior omnibus est: neque quisquam potest eas rapere e manu Patris mei. Roman. 8. versic. 35. usque ad fineme Quis nos separabit a charitate Christi ? num oppressio, num angustia, num per secutio, num fames, num nuditas? num periculum, num gladius? (Sicut scriptum est caua tui occidimur totum diem: habiti sumus velut oves destinatae mactationi) Imo in his omnibus plus quam victores sumus per eum qui dilexit nos. Nam mihi persuasum est neque mortem, neque vitam, neque angelos, neque principatus, neque potestates, neque instantia, neque futura, neque sublimitatem, neque profunditatem, neque ullam rem aliam creatam posse nos separare a charitate Dei, quae est in Christo lesu Domino nostro.

VII. Exempla magnorum peccatorum qui gratiam & remissionem iniquitatum suarum a Deo obtinuerunt: veluti David 2, Samuel. 12. versic. 13. Tum dixit David Nathani, peccavi Iehovae: quapropter dixit Nathan Davidi, etiam Iehova transtulit peccatum tuum, non es moriturus. Manasses 2. Chronic. 33. Mulier peccatrix. Luc. 7. versic. 47, 48. Cuius rei gratia, dico tibi, remissa esse peccata ejus multa, nam dilexit multum, cui autem paululum remittitur, paululum diligit: Et vers. 50. Dixit autem ad mulierem, fides tua te servavit, vade in pace. Filius perditus Luc. 15. Publicanus in templo, Lucae 18. Zachaeus publicanus, Luc. 19. vir ille qui annos triginta & octo lecto affixus fuit, Johan. 5. versic. 14. Postea invenit eum Iesus in templo, & dixit ei, Ecce sanus factus es: ne pecca amplius, ut ne quid deterius tibi contingat. Mulier adultera Johan. 8. Petrus discipulus Christi Luc. 22. Latro in cruce conversus. Luc. 23, Judaei qui Christum crucifixerunt, Actor, cap. 2. Paulus Apostolus, I. Timoth. 1. vers. 12, 13, 14, 15, 16, 17. Gratiam igitur ei habeo qui me robustum effecit, id est, Christo Iesu Domino nostro: quod me fidelem duxerit, ut qui me in ministerio constituerit: qui prius eram blasphemus & persecutor & injuriosus; sed mei misertus est. nam ignorans id faciebam fidei expers: Superabundavit autem ratia Domini nostri cum fide & dilectione in Christo Iesu. Fidus est hic sermo & modis omnibus dignus quem amplectamur, Christum esum venisse in mundum ut peccatores servaret, quorum primus sum ego. Verum ideo misertus est mei, ut in me primo ostenderet Iesus Christus omnem clementiam, ut essem exemplo credituris ipsi in vitam aeternam. Regi autem aterno, immortali, invisibili, soli sapienti Deo honor sit & gloria in secula seculorum: Amen.

Haec de consolatione adversus peccatum. CONSOLATIO adversus afflictionem peccatum consecutam vel communis est, vel peculiaris.

Consolatio communis in omni afflictone est multiplex: crux enim seu afflictio quaecunque est nobis patienter ferenda:

I. Quia, manu clementissimi Patris nostri coclestis proficiscitur & nobis imponitur Deuteron. 32. vers. 39. Videte nunc me, meipsum esse, & nullum esse Deum mecum: me morte afficere & vitae restitue¬ Ve srangere me & sanare, nec esse qui e mans mea cripiat. Ruth primo versic. decimotertio, mihi multo amarius est quam vobis, veris; exjeruit se manus Iehova contra me: Et versic. vigesimo & vigesimoprimo: Quae dicebat eis, ne vocate me Nahomin; vocate me Maram, quia amaritudine me affecit omnipotens valde. Ego plena abieram, at vacuam reducit me Iehova: cur vocaretis me Nahomin, cum Iehova testificatus sit contra me, & omnipotens malis affecerit meI. Samuel. secundo versic. sexto & septimo. Iehova morte afficit, & il vitam restituit, demittit in sepulchrum & educit. Iehova depauperat & ditat; deprimit, etiam extollit. 2. Samuel. decimosexto versiculo decimo: Dixit Rex, quid mihi vobiscum, filij Tgerusae? Si maledicit atque si Iehova edixit ei, maledic Davidi, ecquis dicat quare sic facis? Jerem. decimoquinto versic. vigesimosecundo: An sunt inter vanitates Gentium quaepluviam eaant? & an coelestes. Dijedunt imbres? nonne tu is es Iehova DEVS noster? ideo exspectamus te, quia tufacis omnia ista. Job. primo versic. vigesimoprimo, nudus exivi ex utero matris meae, & nudus redibo illuc, Iehova dedit & Iehova recepit: sit nomen Iehovae benedictum. Et cap. secundo versic. quarto. Tum Iehova Satanae, ecce eum (JOBUM) inquit in manu tua, veruntamen vitam ejus serva: Et cap. quinto versio decimo octavo: & cap. 9. versic. quinto. Qui refigit montes, ita ut non animadvertant homines, qui subvertit eos in ira sua. Et cap. 23. 13 14. Psalm. 39. versic. decimo, obmutesco non aperio os meum, quia tufecisti. Et Psalm. 139. toto Jesa. 45. versic. sexto & septimo. Vt cogno scant Gentes ab ortu solis & ab occasu ejus, nullum esse praeter me, mIehovam esse & nullum praeterea, formantem lucem & creantem tenebras, facientem pacem & creantem malum, me Iehovam facere omnia ista. Jerem. Thren. tertio versic. trigesimo septimo & trigesi mo octavo. Amos tertio versic. sexto. Matth. decimo versic. vigesimo mono & trigesimo.

Ex his liquet, Deum esse qui afflictiones nobis imponit. Id autem faciendi potestatem Deus habet, quum ipse sit Deus noster, & pate. noster, jus in nos ut liberos suos habes & libere exercens, 1. Sam. 3. v. 18. Hebr. 12. 7. 8, 9. Hoc abude docet Deus in libro Jobi. Et quamvis Deus interdum graviter affligat suos fideles, est tamen justus & misericors, Psalm. 119. versic. 137. & Psalm. 145. 8, 9, 17.

Idem Deus qui afflictionem imposuit, eandem aufert, Deuterone trigesimo secundo versic. trigesimo nono, 1. Samuel. 2. vers. 6, 7. Jobi 5. vers. 18.

2. Quia nulla afflictio, nulla calamitas casuaut coeco infortunio, & sine voluntate Dei contingit, sed juxta aeternum decretum Dei Nam si ne pilus quidem capitis sine voluntate Patris nostri coelestiin terram cadit, multo minus magna aliqua calamitas atque afflictiosine voluntate Patris nostri coelestis ulli evenire potest

3. Quia eam promeriti sumus peccatis nostris. Quae venit ex merito, poena ferenda venit. Mich. 7. versic. 9. Iram Iehovae portabo quia peccavi ei. Johan. 4. versic. 17, 18, 19. Psalm. 19. versic. 13, 14. Psalm. 107. versic. 17, 18. Psalm. 119. versic. 25. Agnosco Iehova, justa esse judicia tua, & te in fide afflixisse me: Et v. 137. Thren, Jere3. 39,. 40.

I. Quia crux seu afflictio nostra ad gloriam Dei facit. Testatur id liber Exodi in historia populi Israelitici, in AEgypto gravissima quaeque patientis 5. Quia crux confert ad electorum bonum & salutem: est medium per quod praepatamur & pervenimus ad beatitudinem coelestem. Romanorum 8. versic. 18. Psalm. 119. 71. Apocalyp. 3. versic. decimo. Unde dicitur David Psalm. 94. versic. 12. Beatus ille virquem castigas Tah. Chrysost. homilia decima in epistolam ad Romanos: Tanquam in Schola aliqua in vita praesenti per morbum, poafflictionem, per tentationes, perpaupertatem, per caetera item quae mala esse videntur erudimur; ut apti efficiamur ad futurorum bonorum perceptionem. Job. 5. versic. 17, 18, 19, 20. Psalm. 89. versic. 31. 32, 33. 34, 35. Psalm. 94. 12. Psalm. 103. a versic. 8. usque ad 17. Psalm. 119. 50. Proverb. 3. versic. 11, 12. Thren Jerem. 3. versic. 27, 28. Actor. 14. versic. 22. Roman. 8. versic. 28. & versic. 35. usque ad finem. I. Corinth. 11. versic. 31, 32. Hebr. 12. a versic. 5. usque ad 12. Apocalyp. 3. versic. 19, 20, 21, 22. Crux est velut instrumentum quo Deus nos expolit, Jacob. 1. v. 4.

6. Quia crux parit patientiam, Jacob. 1. versic. 2, 3. Opus & effectum crucis & afflictionum est nostri in Christo consummatio, Jac. 1. versic. 4. Tolerantia opus integrum habetote ut sitis integri & totiin nullo deficientes

V. Quia crux & afflictio nostra est momentanea, Psalm. 30. vers. 6. Nam momento est Iehova in ira sua, vita autem adest benevolentid ejus, vespere si diversetur fletus, mane adest cantus. Psalm. 135. 4. Si judicat Iehova populum suum, mox de servis suis, poenitet ipsum. 2. Corinth. 4. 17. Johan. 16. versic. 16. Christus discipulos suos consolatur brevitate afflictionum. Eadem consolatio est 1. Pet. 1. 16. Videtur quidem nobis interdum diuturna afflictio, ea tamen etiamsi tota hac vira duraret, brevis est collata cum aeterna prosperitate quaehanc vitam sequetur.

8. Quia nostram afflictionem Deus probe videt & cognoscit, Exod. 3. v. 7.

Quia noster clamor de afflictione nostra adscendit ad Deum; 9. & nostros gemitus Deus audit, & recordatus federis sui nos respicit & cognoscit, Exod. 2. v. 23. 24. 25.

10. Quia cruci Deus ipse modum imponit. 1. Corinth. 10. 10. II. Quia crux nos non potest separate a charitate Dei. Romam 8. 39. Ita morbus, quo Lazarus Bethaniensis affligebatur, & mors sequuta non separavit eum a charitate Christi, Johan. 11. 5.

12. Quia crux non est testimonium irae Dei sempiternae adversus. electos. 13. Quia crux est testimonium amoris Dei in nos: nam quem in diligit, castigat, & quidem ut Pater filium, cui bene vult, Proverbs 3. 11, 12. Hebr. 12. 6. 1. Petr, 2. v. 19, 26.

14. Quia cruce probatus accipiet coronam vitae, quam repromisit Deus diligentibus se. Jacob. 1. 12. 2. Timoth 2. 11. Matth. 5. 12. Apocal. 2. 10.

15. Quia non potest evertere electos. 2. Corinth. 4. 8. 1. Corin10, 13. Psalm. 34. 21. Sicut rubus ardens, Exod. 3. 2, 3. non consumepatur: ita etiam non potest consumi Ecclesia, etiamsi in catino crucia probetur. Psalm. 129. 1, 2. 3. 4. Matth. 16. v. 18. I6. Quia crucis laeta erit catastrophe. Luc. 6. 21. Matth. 5. 4. Joh. 16. v. 20. 2. Cor. 1. v. 7. 1. Petr. 1. v. 6, 7.

17. Quia cruci alii quoque sancti semper fuerunt subjecti. Similes aliorum respice casus, mitius ista feres. Jacob. 5. 11. Matth. 5. 12.

18. Quia super ferentibus crucem quiescit Spiritus Dei. 1. Petr. 4. 24.

19. Quia ad perferendas afflictiones sumus constituti 1. Thessala 3. v. 3. Nemo commoveatur ob afflictiones istas: ipsi enim nostis ad in vos esse constitutos.

20. Quia per crucem oportet nos intrare in regnum Dei. Acto. 14. 22. quemadmodum Christus a malorum omnium labyrintho in gloriam coelestem ingressus est. Luc. 24. 26.

2I. Quia per crucem oportet nos conformes fieri imagini Filiis Dei. Rom. 8. 28. 1. Petr. 4. 13. Hinc insignis consolatio ad nos redit, in rebus duris atque asperis, quae adversae malaeque existimantur, noChristi passionibus communicare. Quantum hoc valere potest ad leniendam omnem crucis acerbitatem, quod quo magis rebus ad versis afflictamur, eo certius confirmatur nostra cum Christo societas 22. Quia crucem perferentes non damnabuntur cum hoc mundo. 1. Cor. 11. 32.

23. Quia & Christus ipse crucem sustinuit. Heb. 5. 8. & cap. 12. 2. Deus Pater a Christo primogenito suo exorsus crucem ei imposuit erga filios suos filias suas & omnes hunc ordinem prosequitur. Nam quanqua esset ille Filius prae aliis dilectus & in quo Pater acquiescebat; videmus tamen quam non indulgenter ac molliter habitus fuerit: ut vere dici queat, non modo perpetua cruce exercitatum fuisse quadiu terram incoluit; sed totam ejus vitam nihil aliud fuisse, quam perpetuae crucis speciem. Cur nos ergo ab ea conditione eximamus quam subire Christum caput nostrum oportuit: praesertim quum nostra causa subierit, ut nobis in seipso patietiae exemplar exhiberet?

24. Quia crucis in hac vita dolorem superabit multis partibus gaudium aeternum, quod in regno Dei percipiemus. Joh. 16. v. 22.

25. Quia crux non durat perpetuoi, sed praefinitum tempus habet, quo completo cessat. Psalm. 30. 6, Jes. 9. 4. & 40. 26. Quia per crucem Pater coelestis certum de suis experimentum capere constituit, 1. Pet. 1. 6, 7.

27. Quia per crucem assiduam de nostra imbecillitate & fragilicate convicti humiliamur, & sic humiliati discimus implorare virtutem Dei.

28. Quia in cruce gratiosam praesentiam & benevolentiam Dei, experimur. Psalm. 34. v. 19. Propinquus est Iehova fractis corde, id est; calamitatum magnitudine confectis & prope animam agentibus Psalm. 40. 18. sum quidem pauper & egens, sed Dominus cogitat de me

29. Quia crux est indicium adipiscendae haereditatis aeternae. 2. Thessal. 1. 5. 6, 7. 30. Quia cruce spes nostra confirmatur. Rom. 5. 4, 5. 3I. Quia cruce discimus obedientiam Deo debitam, cruce docemur ut bonae arbores fiamus & fructum justitiae feramus, quem pax consequitur. Psalm. 119. 67. quum nondum affligerer, ego errabam, munc autem sermonem tuum observo. Et v. 71. Bono mihi fuit affligi ut discerem statuta tua. Heb. 12. 11. Omnis castigatio in praesens quidem non videtur esse gaudij, sed tristitiae: at postea fructum pacatum, justitiae reddit iis qui per eam fuerint exercitati. Sensus est: Scholacrucis est schola justitiae. Discipuli Dei sumus, qui nos exercet & informat ad amorem & studium justitiae. Arbores Dei sumus, quas ilse purgat amputatis stolonibus lascivientibus, ut fructum justitiae feiamus & sic arbores justitiae fiamus Jesa. 61. 3. Ille autem fructus justitiae est irenicus, id est, pacatus: nam fructus justitiae seritur cum pace iis qui dant operam paci, Jacob. 3. 18. 1. Petr. 3. v. v. 10. 11. Castigaio qua Deus utitur in nobis corrigendis est gymnasium in quo nos Deus erudit & instituit ad justitiam

3e. Quia crux gignit in nobis contemtum & fastidium praesentis vitae. 1. Reg. 19. 4.

33. Quia crux admonet nos de vitae praesentis vanitate 14. Quia crux invitat nos ad vitae futurae meditationem 35. Quia cum ipsa cruce crescit in nobis consolatio. 2. Cor. 1. 5. 36. Quia nos accepimus a Deo admodum multa bona seu benesicia spiritualia & corporalia: Nam electi sumus in Christo ad vitam aeternam, redemti per Christum a peccato, & morte aeterna, justificati, regenerati, &c. 1. Petr. 1. v. 2. Ergo mala etiam patienter suscipere. debemus, Jobi 2. v. 10. Thren. 3. 22, 23.

37. Quia accepturi sumus a Deo maxima bona: ut resurrectionem carnis ex mortuis, vitam & beatitudinem aeternam.

58. Quia nos longe minora patimur, quam meriti eramus. Psal 103. 10.

39. Quia crux nobis tam necessaria est, quam panis quotidianus Nam si nobis necessaria non esset, a Deo Patre neutiquam nobis imponeretur. Ipse omnium optime novit, quid nobis necessarium sit.

40. Quia tantum nunc, id est, in hac vita perferenda est. 1. Petr. v. 6. Qui post hanc vitam mala patientur, illi sunt miseri & habent de quo lugeant, ut dives epulo Luc. 16. v. 25. Qui vero tantum in hac vi¬ ta afflictiones patiuntur, illi beati sunt & habent quo se solentur, ut pauper Lazarus Luc. 16. v. 25.

II. Quia crux & afflictio est electis argumentum quod sint fili Dei, Prov. 3. v. 12. Hebr. 12. v. 5, 6.

AE. Quia crucem etiam in hac vita, quum Deo visum est, excipi laetus status & illustris gloria, Psalm. 68. v. 14. etiamsi jacueritis inteduas strues lapideas, eritis similes alis columbae, tectae argento, cujus pennae sunt ex fulvo auro effosso. Id est, etiamsi in summis angustiis sordibus & squalore vixeritis: tamen ab illis liberabimini & illustret gloriam consequemini¬

43. Quia tandem nos Deus liberabit ab omni malo, Psal. 34. vers. 20, 22. Hactenus communis consolatio in quavis afflictione: sequi¬

tur consolatio peculiaris in singulari aliqua af¬

flictione Consolatione peculiari plurimum opus est adversus peculiares & singulariter urgentes afflictiones, exempli gratia, adversus haereses & schismata: adversus scandala quibus Ecclesia Dei contaminatur adversus contemtum verbi Dei & veritatis coelestis: adversus publicas calamitates patriae: adversus scandalum natum ex rebus adversis piorum & rebus prosperis impiorum: adversus cruciatus & dolores in morbis: adversus persecutiones Christi causa: contra calumnias & convicia immerita ac praesertim Christi causa: adversus incommoda paupertatis: in luctu ob chari alicujus propinqui aut amici & patroni obitum: adversus mortem, &c.

Ad versus haec singula aliquot saltem atgumenta consolationis Christianae proferemus, ut viam plura inveniendi aliis monstremus.

Veri Christiani, ut magis dolent propter peccata, quibus Deum tam bonum, tam benignum Patrem offenderunt, quam propter ineommoda hujus vitae; ita etiam magis lugent propter haereses & schismata quibus Ecclesia scinditur & laceratur, propter scandala quibus eadem foedatur, propter publicas calamitates patriae, & propter aliorum membrorum Christi afflictiones, quam propter suas ipsorum privatas.

Adversus haereses & schismata exhibent consolationem, Primo Providentiae divinae meditatio. Nam oportet esse haereses. Matth. 24. v. 16. 1. Cor. 11. v. 19.

Secundo, Fines propter quos Deus haereses & schismata esse permittit, nimirum. I. Ut fides habendo gentationem, habeat etiam probationem, ut qui probati sunt, manifesti fiant. 1. Cor. 11. v. 9. II. V. excitetur in nobis diligentia scrutandi Scripturam

Tertio, Effecta quae consequuntur. Nam Deus e tenebris lucereducit, e malo bonum elicit, & veritatem salvificam magis illustrat.

Quarto, Firmitudo fundamenti Dei: nam haereses non possunt. subvertere electos Dei. Marc. 13. v. 22. 2. Tim. 2. v. 19. 2. Petr. 3. v. 16. udae epist. v. 4. Apoc. 7. v. 3. & cap. 9. v. 4.

Quinto, Quia haereses & distractiones in Ecclesia Dei futuras esst praenunciatum fuit. Matth. 24. Actor. 20.

Adversus scandala quibus Ecclesia Dei contaminatur, & peccata publice grassantia, ut sunt apostasiae a vera religione, contemtus & violatio ordinis diuvini, dissidia in Ecclesia, invidiae, odia, caedes, luxus, commessationes, &c. quibus pij anguntur, nos consolatur

I. Consilij divini consideratio, quia necesse est ut eveniant offendicula. Matth. 16. v. 7.

II. Meditatio permissionis divinae scandalorum illorum III. Finis propter quem Deus scandala illa permittit, nempe ut in aliorum etiam exemplis nobis ostendat, quod nullus hominum quicquam boni ex se facere possit, & ut nos excitet ad implorandam serio gratiam Dei quam gubernemur.

IV. Quia scandala & peccata illa non latent Deum, qui ea suo tempore est vindicaturus. Psal. 14.

V. Quia Ecclesia Dei inde ab initio scandalis & peccatis prophanorum hominum contaminata fuit. Potest sane reperiri regio & natio aliqua sine feris, quemadmodum scribitur in Creta nullam feram, in Hibernia nullos serpentes, nullum venenatum esse animal sed non potest reperiri ullum regnum sine hostibus, ulla Ecclesia sine prophanis hominibus & scandalis. Creta jam olim non metuebat, ursos, non leones, non alia saeva ac truculenta animalia: & tamen dixit quidam ex Cretensibus ipsis proprius ipsorum propheta, Cretenses semper mendaces, malae ferae, ventres pigri, Tit. 1. vers. 12. Et Hibernia idololatris & superstitiosis hominibus abundat, quorum nonnulli, inprimis sylvestres, lupos magno in honore habent & inpatrimos adsciscunt, pro eis orantes, eis bene precantes, sic se ab illis non laesum iri existimantes, ut Beda scribit. Ita in prima omnium Ecclesia defecit Adamus & Eva a Deo: in eadem fuit Cajin invidus & fratricida: in Arca Noe Chamus impius & irrisor, in domo Aprahami Ismaet filius secundum carnem, persecutor Isaaci filij promissionis & nati secundum Spiritum: In domo Isacci Esau propha nus: in societate Christi & Apostolorum Judas avarus, proditor, filius perditionis: inter septem diaconos, Nicolaus luxuriosus & adus ter: in Ecclesia Romana erant altercatores & praesumtuosi, ut collig potest ex cap. 14. & 15. epistolae Pauli ad Romanos; erant in eadem dissidiorum & offendiculorum autores qui Domino Jesu non servie bant, sed suo ventri, qui per blandiloquentiam & assentationem corda hominum minime malorum seducebant, Roman. 16. vers. 17, 16. Quae scandala, quae peccata viguerint in Ecclesia Corinthiaca, Galatica & aliis Ecclesiis satis intelligitur ex Epistolis Pauli, ex Acto rum Apostolicorum cap. 15. & ex Jacob. 7. vers. 6, 7. & cap. 2. vers. 1. 2, 3, 4. Quoties murmura & dissidia oborta Christo ipso docenteJohan. 6. vers. 41, 42, 52, 60. Imo & apostasiae sequutae sunt. Johan. 6. vers. 66. VI. Quia non tantum nobis luctum pariunt scandala & peccata. passim grassantia, sed idem etiam aliis sanctis accidit. Quem luctum autabimus percepisse Adamum, Evam, Sethum, Enoschum ex Cajini & Cajinitatum malitia? Nonne Noachum prisci mundi impieta. excruciavit? Iustus Loth lasciva nefariorum conversatione supra modum fatigatus fuit: justus enii ille cum habitaret inter eos, indies animam justam sceleratis illorum factis & videndo & audiendo excruciabat. 2. Petr. 2. v. 7, 8. Moses quanto dolore affectus fuit saepius ob peccata populi Israelitici? veluti Exodi 32. v. 19. Eliae Prophetae tantopere doluit impietas quae in Regno Israelis grassabatur, ut mortem expetiverit. 1. Reg. 19. v. 4, 10, 14. Ieremias Propheta optavit, ut sibi liceret abesse per voluntatem Dei, ne scelerum quae grassabantur Jerosolymis spectator esset, cap. 9. v. 2. & sequentibus

VII. Quia nos tandem Deus cripiet, ne impia & scelerata facta contemtorum Dei & verbi ejus amplius videamus vel audiamus. 2. Petr. 2. v. 9. Novit Dominus pios e tentatione erigere

Adversus seductiones Antichristi, quod fideles ab illis tuti futuri sint, argumentis sequentibus consolari se debent

I. Quia ipsi fideles sunt ex Deo, 1. Joh. 4. v. 4. id est, regeniti non ex semine intereunte, sed non intereunte, id est, per sermonem Dei vivum & manentem in aeternum. 1. Pet. 1. v. 23.

II. Quia fideles vincunt Antichristianos seductores, 1. Joh. 4. v. 4. III. Quia fideles habent in se habitantem eum qui potentior est: Satana Mundi istius principe, 1. Johan. 4. v. 4.

IV. Quia soli illi seducuntur, qui ex Deo non sunt, sed ex mundo 1. Johan. 4. v. 5.

Quia semper aliqui erunt, qui veritatem Apostolicae doctrinae amplectentur, 1. Johan. 4. v. 6.

VI. Quia electi ad vitam aeternam non possunt educi, Matt. 24. D¬

Quum animadvertimus cum dolore animi, a plurimis verbum Dei & veritatem coelestem contemni, tum adversus contemtum illum verbi Dei & veritatis coelestis, consolari nos debet:

I. Exemplum Christi, qui annunciabat veritatem salvificam, & tamen testimonium ejus pauci recipiebant, Johan. 1. v. 5. Lux ista in enebris lucet, sed tenebrae eam non comprehenderunt, & vers. 11. In. sua venit & sui eum non receperunt. & cap. 3. vers. 11. ait Christus ad Nicodemum: Amen, amen dico tibi, quod scimus loquimur & quod vidimus testamur, sed testimonium nostrum non recipitis. & ver. 19. Lux venit in mundum, sed dilexerunt homines potius tenebras quam Lucem: quia sunt eorum opera mala. Et Johannes Baptista de Christo dicit Johan. 3. v. 31, 32. Qui e coelo venit, supra omnes est. Et quod vidit & audivit, hoc testatur: sed testimonium ejus nemo recipit Imo & fratres, id est, cognati ejus secundum carnem, in ipsum aliquando non credebant, Johan. 7. v. 5. Plurimi Judaei sermones ejus pio & spirituali sensu enunciatos, accipiebant carnaliter, exagitabant, deridebant, Johan. 7. vers. 35, 36. Cum igitur Christi ipsiusmet testimonium pauci admodum admiserint, mirari & indignari minime debemus, quod nostrum non recipian

II. Exemplum Prophetarum & Apostolorum. Jeremiae noluerunt attendere Judaei, Jere. 18. v. 18. Praeterea dicunt, agite, cogitemus contra Ieremiam cogitationes: nam non est peritura lex a sacerdote; & consilium a sapiente, & verbum a Propheta: agite, percutiamus eum propter istam linguam, & ne attendamus ad ulla verba ejus.

Adversus publicas calamitates patriae consolari nos debet: I. Consideratio providentiae divinae. Nulla enim calamitas temere & fortuito evenit, sed secundum aeternum consilium Dei,

II. Consideratio naturae Dei. Is enim omnia fecit, fundauit, excoluit, ornavit, ac proinde non potest non affici misericordia erga Rempublicam: sed quum tanta sit communis improbitas, ut invitus cogatur omnia pessundare, non debes unquam putare, te aut memiserum homuncionem majore esse misericordia erga res omnes. quam Deus sit, aut nobis ipsis vel aliis majore studio prospicere in publicis calamitatibus, quam Deus facturus sit. Hoc argumento soatur Deus Baruchum filium Nerijae, Jeremiae 4

III. Exempla aliorum fidelium, qui calamitatum publicarum pariae spectatores fuerunt. Nonne Noachus spectavit interitum totius primi mundi? Jeremias totius regni Judaici:

Adversus scandalum ab externa infelicitate piorum & felicitate piorum natum consolationes. I. Sic Deus providentia sua res temperat, Ecclesiastae 7. v. 13. II. Similia fuerunt videnda & ferenda aliis piis, ut Ecclesiastes de se testatur, cap. 7. v. 15. Ista omnia vidi diebus vanitatis meae; esse justum qui pereat in justitia sua, & esse improbum qui prolonget dies in malitia sua. Item Jerem. cap. 12. vers. 1, 2. Iustus es Iehova, si contendere velim tecum: verumtamen judicia eloquar tua, cur via improborum succedit? cur tranquilli sunt quicunque agunt perside Cur plantas eos, etiam radicantur? pergunt, etiam edunt fructum ijquorum in ore propinquus es, sed longinquus a renibus ipsorum:

III. Vanae sunt & incertae res prosperae improborum, opulentia potentia & gloria eorum brevi evanescit, Psal. 49. v. 17, 18: Ne timeto, quum dives evaserit quispiam; quum aucta fuerit gloria dome stica ejus. Non enim in morte suae assumturus est illius quicquam, non descensura est post eum gloria domestica ejus

IV. Improbi ipsi, quod personas ipsorum attinet, sunt mortales & interitui vicini, Psal. 37. v. 1, 2. Ne accendaris ira propter maleficos; ne invideas facientibus iniquitatem: Nam sicut foenum cito succidentur, & sicut viriditas tenerae herbae decident. Et vers. 7. 8, 9, & 10. Acquiesce Iehovae & indesinenter exspecta cum: ne accendaris ira propter prosperantem via sua, propter virum efficiente cogitata, Absiste abira & derelinque excandescentia, ne accedaris ira sulte ad malefaciendum. Nam malefici exscindentur, exspectantes vero Iehova, ipsi haeredi¬ tario jure possidebunt terram: Et adhuc palulum, plane non erit improbus: quod si consideraveris locum ejus; non exstabit. Sic Psal. 49. v. 15, 17. usque ad finem.

Adversus dolores in morbis, consolationes Cruciatus & dolores morborum sunt patienter ferendi. I. Quia illis nos afficit Jehova. 2. Quia illis paterne castigamur propter peccata nostra. Corpus nostrum merito dolores & cruciatus sentit: quia officina est peccatorum, quibus iram Dei in nos provocavimus

3. Quia sunt salutaris probatio fidei nostrae in DEUM. 4. Quia cruciatus nostri leviores sunt, quam peccata nostra merebantur: longe majores cruciatus meriti eramus. Psal. 103. v. 10.

I. Quia dolores & cruciatus longe graviores & diuturniores Christus pertulit Psalm. 22. Jesa. 53. Nostri dolores nulli sunt, si comparenter cum doloribus illis quos Christus nostra causa sustinuit pertulit. Nullus est dolor par dolori illi, quem Servator noster Jesus toleravit, ob nostra peccata. Jam si Christus patienter tulit dolores & cruciatus ingentes, qui tamen expers omnis peccati fuit, & quic quid perpessus est, ob nostra peccata perpessus est: quanto magis nodecet esse patientes, qui propter peccata nostra affligimur? Quin etiam alij Sancti graviores & diuturniores dolores perpessi sunt, ut Iobus, mulier haemorrhousa. Luc. 8. mulier illa quae spiritum invaletudinis annos decem & octo habuit & incurva fuit, nec se potuit erigere. Luc. 13. v. 11. David Psal. 6. v. 38. Pauper Lazarus. Luc. 16. Vir ille qui tricesimumoctavum annum egerat in morbo, Joh. 5. v. 5. Vi. ille qui claudus ab utero matris fuerat Actor. 3. & alter Actor. 14. v. 8. AEneas annos octo fuit paralyticus, Actor. 9. v. 33.

6. Quia Deus nos praedestinavit conformandos imagini Fili DEI, nimirum etiam in passione & tolerantia dolorum, Roman. 8. vers. 25.

7. Quia summae benignitatis est Jehovae, quod non sumus absumti, quod non finiuntur miserationes ejus: novae sunt singulis matutinis: amplissima fides ejus. 8. Quia morbi corporis sunt medicina animae. Quod est medicit na corpori, hoc est morbus corporis animae. Anima hominis fidelis aegrotat contagione peccati, laborat infirmitate seu imbecillitate fidei, spei, charitatis: ideo a DEo inter caetera curatur morbis corporis. Verum ut medicamenta aegrotanti solent esse ingrata, & tamer necessaria atque utilia: ita morbi corporis sunt nobis ingrati qui dem, sed tamen necessarij & utiles. 9. Quia a DEO nobis non immitterentur, nifi illis nobis opus est set ad nos admonendos, ut cogitemus de causa morborum, hoc est, peccato: de seria resipiscentia: de quaerendo animae medico, CHRISTO. Dolores sunt nobis quandoque necessarij ad domandam carnem nostram, ad abrumpendam peccati licentiam

10. Quia nobis a DEO non imponerentur, nisi nobis utiles essent efficiunt enim patientiam, qua praepatamur ad toleranda etiam graviora, si DEUS ea immitteret, infortunia, & quodammodo adversus illa obfirmamur. Doloribus morborum instruimur ad tolerantiam malorum omnium & cruciatuum, si qui Christi & Evangelij caus perferendi sunt a persecutoribus. Adducunt nos eo, ut bonam valetudinem tanquam eximium DEI donum discamus recte aestimare. magnifacere, & ejus conservationi quantum in nobis est, studere

I1. Quia idem nobis accidit quod Jobo, qui gravissimos crucia tus sensit: quod Davidi, qui de iisdem queritur, Psal. 6, & 38.

12. Quia non soli aegrotamus. 1. Corinth. 11. v. 30. 13. Quia merito morbis castigamur: cum enim nos ipsos non dijudicemus, aequum est ut a Deo judicemur. 1. Cor. 11. v. 31.

14. Quia morbis nos ipsi & alij emendamur, & ad refipiscentiam ad preces stimulamur.

15. Quia per Christum redemti sumus a doloribus inferni. 16. Quia Christus nostra causa inenarrabiles sustinuit dolores ut ne dolores morborum nostrorum nobis nocumentum ullum salutis aeternae afferrent, Jesa. 53

17. Quia oportet terrestris hujus domus nostrae tabernaculum paulatim per morbos dissolvi, vtaedificationem ex Deo habeamus, domicilium videlicet non manu factum, aeternum in coelis, 2. Co rinth. 5.

18. Quia dolores in morbis nihil sunt, si conferantur cum gaudii in vita aeterna percipiendis.

9. Quia per morbos veluti in schola aliqua erudimur, ut idonei efficiamur ad participationem futurorum bonorum in coelis

20. Quia nullus morbus, nullus dolor est tantus, a quo Deus non possit liberare Exod. 15. vers. 26. Psal. 34. v. 20. & 37. vers. 39. & 68. vers. 21. & 107. vers. 13, 14, 18, 19, 20. Jes. 15. vers. 4. & 50. vers. 2. & 59. vers. 1, 2. Petr. 2. vers. 9.

2I. Quia nobis Deus plura non imponet, quam possimus perferre, 1. Cor. 10. v. 13:

22. Quia nostrarum infirmitatum sensu summus Pontifex noste Christus afficitur, Hebr. 4. v. 15.

23. Quia nobis morbi immittuntur pro gloria Dei, Johan. 11. v. 4. Morbus iste non est ad mortem, sed pro Dei gloria vt per eum morbum glorificetur Filius Dei.

24. Quia nos per passionem & cruciatus necesse est ingredi i1 gloriam: sicut Christus exemplo suo praeivit, qui de se dicit, Luc. 24. Nonne oportuit Christum pati & sic intrare in gloriam suam¬

Adversus morbos corporis diuturnos & interdum usque ad finem hujus temporalis vitae durantes, qui etiam vere fidelibus in Christo. perferendi, consolationes. I. Quia animam ipsorum a morbis peccatorum liberavit Christus per gratuitam remissionem peccatorum. Si anima sanata est? quae potior nostri pars est; non debemus angi quid fiat de corpores 2. Quia fide salvifica donati sunt a Deo. Magnum beneficium Dei, est bona valetudo corporis, sed longe majus est fides salvifica qua adnima est ornata. Quod si beneficium illud minus nobis non obtige rit, aequi bonique consulendum, & gaudendum tanto magis de benedictione fidei. Quid prodest corporis sanitas ei qui fide salvifica destituitur?

3. Quia morbi corporis non possunt diutius durare, quam haec brevis vita; quam finita & morbi finiuntur

4. Quia si sanitas corporis tibi prodesset, daret illam tibi: nunc uum eam tibi non dederit, non tibi prodesset habere illam. Quam? multi aegrotant in lecto innocentes, & si sani fuerint, procedunt ad scelera committenda! Quam multis obest sanitas? latroni qui procedit in sylvam ut occidat hominem, quanto melius erat ut aegrotaret? Qui nocte surgit ad effodiendum parietem alienum, quanto illi melius si febribus jactaretur? innocentius aegrotaret, scelerate sanus est. Novit ergo Deus quid nobis expediat, id agamus tantum, ut cor nostrum sanum sit a peccatis. Sic morbi diuturni nobis ad hoc prosunt, ut nos a peccando impediant, a peccatis avertant, innocenter conserven¬

Consolationes fidelium adversus odia & inimicitias mundi. Fideles qui osores & hostes habent, magno animo odia &: inimicitias eorum ferre debent & contemnere.

1. Quia & Christus Dominus noster plurimos osores & hostes. habuit, Psal. 69. vers. 5. Johan. 15. vers. 18. Si mundus vos odit, scitis me prius quam vos, illis odio habitum. Ita non modo perterrefacere. sed etiam confirmare fidos CHRISTI ministros & sectatores debete quod instar Domini & Principis sui sint mundo exosi. Christum in ericulum vitae conjicere quoties tentarunt Pharisaei & Scribae, interrogationes ei proponendo tentantes eum:

2. Quia Deus ipse, qui omnibus benefacit, inimicos & osores plurimos habet. Ali quam multi θεομαχίαν exercent? quam multi Deo. bellum inferunt:

3. Quia omnes hostes nostri sunt coram Deo. Psalm. 69. v. 20. 4. Quia non soli nos habemus hostes & osores, sed tota Ecclesia inde ab initio habuit. Psalm. 129. vers. 1, 2. Et singuli pij, ut David. Psalm. 3. vers. 2, 3

. Quia nobis bono non esset, si nullos inimicos haberemus. Imo odia & inimicitiae mundi nobis prosunt

6. Quia habemus Deum & Christum Dominum amicum nobiE & defensorem adversus hostes. Sic Abrahamus appellatus est amicus

Dei, 2. Chron. 20. v. 7. Jesa. 41. v. 8. Jac. 2. v. 23. Psal. 73. v. 1. Atqui botus est Israeli Deus, puris corde. Sic Christus fideles suos appellat amicos Cantic. 5. v. 2. Ingressus hortum meum, soror mea sponsa, decer no myrrham meam cum aromatibus meis, comedo favum meum cum melle meo, bibo vinum meum cum lacte meo: comedite amici, bibite & inebriamini dilecti. Luc. 12. v. 4. Dico autem vobis amicis meis. Joh. 15. v. 14, 15. Qui in gratia est apud Deum, is odium quod a Mundo experitur susque deque ferre debet. Psalm. 3. vers. 4, 6, 9. Roman. 5. vers. 5, 8.

7. Quia nostris hostibus Deus quoque adversatur, Gen. 12. 3. Benedicam iis qui benedicent tibi, & qui maledixerit tibi, eum exsecrabor. Psalm. 3. v. 8. Jes. 49. v. 25, 26. Adversus contendentes tecum, eg contendam; & filios tuos ego servabo: Efficiamque ut comedant oppressores tui suam ipsorum carnem, & velut musto sanguine suo inebrientur, ut agnoscant omnis caro, me Iehovam esse servatorem tuum, & vindicem tuum, robustum Deum lacobi

8. Quia Deus punit & perdit tandem hostes non desinentes Ecclesiam aut fidelium aliquem hostiliter persequi: Sic perdidit Pharaonem & ÆEgyptios, Exod. 34. v. 23. & sequentibus, & cap. 15. v. 1, 4. & sequentibus. Sic perdidit satellites qui socios Danielis in fornacem Babylonicam projiciebant, Dan. 3. v. 22. Sic perdidit persequutores & accusatores Danielis, Dan. 6. v. 25.

9. Quia causae propter quas mundus veros Christianos odit, sunt, illis honori. Causae illae sunt

I. Quia mundus odit veritatem, odit Christum testem veritatis, odit Deum autorem veritatis, Joh. 8. v. 40, 45. & cap. 15. v. 23. 24.

II. Quia non novit Deum, Joh. 15. v. 21. Haec omnia facient vobis. propter nomen meum, quia non noverunt eum qui misit me¬

III. Quia veri Christiani testantur de mundo, opera ejus mala esse, quod & Christus fecit, quem eadem de causa mundus odio habuit & habet; sicut dicit Johan. 7. v. 7. me mundus odit, quoniam ege testor de eo, opera ejus mala esse

IV. Quia mundus molestissime fert, fideles non concurrere cum ipso ad eandem scelerum & flagitiorum societatem, 1. Petr. 4. v. 4.

Consolationes adversus bella & rumores bellorum, quae concitantur adversus Ecclesiam Dei.

Bellis & rumoribus bellorum nos perturbari non decet. I. Quia illa sunt praedicta ideo ne turbaremur, Psal. 2. v. 1, 2. Qua re tumultuantur gentes, & populi meditantur inane? sistunt se Reges terrae & proceres consultant simul, contra Iehovam, & controChristum ejus? Matth. 24. v. 6. Futurum est autem, ut audiatis bella, & rumores bellorum, videte, ne turbemini

II. Quia oportet haec omnia fieri, Matth. 24. v. 6. III. Quia nos pacem cum Deo habemus per Christum Jesum. Dominum nostrum. Rom. 5. v. 1.

IV. Quia Deus, quia Christus Dominus est nobiscum & servabit. nos, Jes. 33. v.16. & sequentibus usque ad finem capitis prope¬

V. Quia hostes consternati praeda erunt Ecclesiae, Jesa. cap. 33. vers. 23, 24.

Consolationes contra onus durae subjectionis & servitutis sive publicae sub tyrannis, sive privatae sub asperis dominis, a quibus multo & graves injuriae sunt perferendae absque rebellione. I. Quia hoc cedit gratiae, si quis propter conscientiam Dei, suffert molestias injuste afflictus, ut dicitur 1. Petr. 2. v. 19. hoc est, tanto est Deo gratior subditi seu servi subjectio, si voluntas ipsius quam hoc ohus sibi impositum intelligit, plus apud eum valeat quam injuriae: ad proinde religio ipsi est resistere, ne Deum offendat & laedat conscienciam, quae Deum directe respicit

2. Quia in conscientia obligantur subditi vel servi, ad obedientiam praestandam Deo in perferendis injuriis Magistratus vel dominorum, 1. Petr. 2. v. 19. Hoc enim cedit gratiae, si quis propter conscientiam Dei suffert molestias injuste afflictus.

Quia quod Principes & Magistratus multa saepe vel per errorem. vel per violentiam faciunt, non sit sine divina providentia atque coelestis justitiae oeconomia, ut docet Ecclesiastes cap. 6. vers. 9. & sequentibus

4. Quia oppressiones, quibus Principes & Magistratus exercent atque exagitant subditos suos, Deus observat, ut Salomon docet in libro Ecclesiastae cap. 5. vers. 8. Si oppressionem pauperis, interversionemque juris ac justitiae videris in ipsa provincia; ne mireris de ista voluntate: nam altus superior alto observat, imo altissimus superio istis.

5. Quia veri Christiani comparati sunt ad injurias ferendas & pessimorum hominum nequitiae & ludibriis expositi: neque id modo, sed eorum omnium malorum tolerantes esse oportet, hoc est, sic totis animis compositos ut suscepta una offensione ad alteram se comparent, nihil sibi in totam vitam promittentes, quam perpetuae crucis tolerantiam. Interim & iis qui sibi injurij sunt benefaciant, & male dicentibus bene precentur: & (quae unica est sua victoria) bono malum vincere contendant. 6. Quia subditis pro certo habendum quod Deus Magistratum acerbe gubernantem ipsis praefecerit, ad ipsocastigandos ob peccata ad revocandos ad resipiscentiam. Huc facit I insignis locus, Jer. 27. v. 5. Ego feci terram, homines & jumenta, quae sunt in superficie terrae virtute mea maxima, & brachio meo extento, ideo trado illam cui rectum videtur in oculis meis.

V7. Quia tyranni tandem puniuntur & male pereunt, ut testatur exemplum Pharaonis, Saulis, Herodis & aliorum.

Consolationes contra neglectum & desertionem a consanguineis. & propinquis

I. Christus, David & alij sancti itidem a consanguineis & propinquis suis neglecti & deserti fuerunt, Psal. 22. v. 12. nemo est adiutor. Et Psal. 69. v. 9. Extraneus effectus sum fratribus meis & alienus filiis matris meae. Psal. 25. v. 16. solitarius & pauper sum, id est, desertus ab omnibus & aliorum ope destitutus.

II. Deus te non negligit, non deserit. Ita solatur se David Psalm. 27. v. 10. Pater meus & mater mea derelinquunt me, id est, omnes qui naturae & amicitiae jure deberent & vellent mihi opem ferre, nimia tyrannide Saulis coguntur me deserere, sed Iehova recipiet me.

Contra immisericordiam aliorum qui nostris miseriis non moventur, consolationes:

I. Christus, David & alij sancti idem experti sunt, Psal. 69. ver. 21. Quum exspecto qui condoleat, nemo adest, aut consolatores, tamen non invenio. Psal. 12. v. 2. Da salutem Iehova, nam desiit beneficus. nam defecerunt veraces ex filiis hominum.

2. Nobis Deus est misericors. Contra ἐπιμαιρικαrίαν quam ab aliis perpetimur: I. Christus eandem perpessus est, Psal. 22. ver. 8, 9. Omnes viden tes me subsannant me; diducunt labium, movent caput. Devolvit s ad Iehovam (inquiunt) liberet eum, cripiat eum, quandoquidem de lectatur eo. Psalm. 69. vers. 22. Quin potius dant pro alimento meo amarorem: & in siti mea bibendum dant mihi acetum

2. Christus afficitur sensu infirmitatum & calamitatum nostrarum, Hebr. 4. vers. 15. Non enim habomus Pontificem qui non possit affici sensu infirmitatum nostrarum; sed tentatum in omnibus simiditer, absque tamen peccatu

Consolationes, quum ab aliquo contemtus, pro nihilo habitus, rejectus & repudiatus es,

1. Deus te elegit, & gratiose respicit: cur ergo te crucies, quod al hominibus reprobatus es? Hoc argumento sonabatur se David contra Saulitas, Psal. 4. vers. 4. Jes. 66. ver. 2. ait Jehova: Ad illum respicio qui pauper est & contritus spiritu ac trepidat ad verbum meum.

2. Christus Dominus rejectus fuit ab hominibus, pro nihilo habitus fuit ab Herode & aulicis ipsius, Luc. 23. vers. 11. Alij item sancti viri, ut Samuel. 1. Sam, &

3. Quia te Deus ex singulari charitate sua in filium adoptavit, Johan. 3. vers. 1. Videte qualem charitatem dedit nobis Pater, nempe ut filij Dei vocemur: propterea mundus non novit nos, quia non novit eum.

4. Quia non tu tantum contemneris, sed etiam Deus ipse, 1. Johan. 3. vers. 1. Sic Jehova Samueli de Israelitis regem petentibus dicit, 1. Sam. 8. v. 7. Non te spreverunt solum, sed me spreverunt, ne regnem super ipsos.

5. Quia tempore destinato manifestum fiet quod eris, 1. Joh. 3. v. 2. Charissimi, nunc filij Dei sumus, sed nondam patefactum est quod erimus: scimus autem fore ut quum ipse patefactus fuerit, similes ei si mus, quoniam videbimus eum sicuti est?

6. Quia similis Deo eris, 1. Johan. 3. vers. 2. 7. Quia videbis Deum sicuti est, 1. Johan. 3. v. 2. Consolationes contra metam periculorum: I. Deus est nobiscum. Psalm. 3. v. 6, 7. Ego cubui & dormivi, expergefeci me; quia Iehova sustentat me: Non timebo a myriadibus populi; quas circum disposuerint metatores contra me. Et Psal. 23. v. 4. Etiam quum ambularem per vallem lethalis umbrae, non timeren malum, quia tu mecum es: Virga tua & pedum tuum ipsa consolan¬ tur me. Sic Psalm 9. vers. 10, 11. Erit Iehova edita arx tenui; edita arx temporibus quibus est in augustia. Itaque fiduciam habebunt ils hova. Jes. 43. vers. 2. Quum transis per aquas, tibi adsum, & per flumina, ne inundent tes quum ambulas per ignem, non ureris & flam1

II. Si Deus id quod minimum in corpore humano videtur, ita curat providentia sua, ut illud non pereat: multo magis curat totum hominens. Jam autem certum est antecedens, teste CHRISTO, Matth. 10. vers. 30. Vestri vero etiam capilli capitis omnes numerati sunt. Luc. 21. v. 18. Sed pilus capitis vestri non peribit. Actor. 27. v. 34. Nullus enim vestrum capillus ex capite cadet. Exemplum est Danielis tertio vers. 27. in tribus sociis Danielis, in quibus pilus capitis eorum non erat adustus.

III. Hostes nostri frustrantur suis conatibus, Psal. 9. v. 4. Revertuntur inimici mei retrorsum, corruunt & pereunt a facie tua. Et7. O inimice, consummatae sunt vastitates in aeternum, & civitates exstirpasti scilicet: istorum, istorum, inquam, memoria perijt.

Si audientiam apud homines non impetraveris, Deus te exaudiet. uum ad eum clamaveris. Sic solabatur se David, quum audientiam S traret adversus calumnias quibus onerabatur, Psal. 4. v. 4.

Consolationes contra incommoda exsilij vel peregrinationis, 1. Dominus est habitaculum nobis, Psal. 90. v. 1. hoc est, Deus in exsiliis & peregrinationibus nostris, sustinet nos & sua manu protegit, ac si nobis loco domicilij esset

2. Abraham, Isaac, Jacob, Moses, David & alij pij sunt etiam incommoda exsilij experti. Gen. 12. 1. dixerat Iehova Abrahamo, abia terram tua, & a cognatione tua, atque a familia patris tui, in eam terram quam ostendam tibi. Hebr. 11. v. 8. Per fidem vocatus Abrahamus auscultavit Deo, abeundo in locum quem accepturus erat in haereditatem, & exivit, nesciens quo esset venturus.

Consolationes contra mutationem boni status in malum, I. Eandem experti sunt etiam alij fideles: ut Iobus, quemadmodum legitur, Job. 1. & 2. Ieremias primis octodecim annis ministerij sui Prophetici medioeri pace usus est: sed caeteris viginti duobus annis magnas adversitates, inimicitias, odia, afflictiones perpessus est: Discipuli Christi usque ad tempus passionis & mortis Christi mediocri etiam pace & commoditate usi sunt: sed postea afflictiones vaE

II. Nihil est in terris stabile, firmum & perpetuum, omnia mutationibus obnoxia; quod argumentum praeclare tractat Ecclesiastes Salomonis.

Consolationes contra propinquorum, aut consanguineorum, aut discipulorum contumelias, injurias, perfidiam, &c.

Qui aliquid a discipulis, propinquis & consanguineis mali patitur, nequaquam propterea turbari debet, quasi peregrini aut novi quippiam accideret: nam eandem sortem Christus & alij quoque sancti experti sunt. CHRISTUS Dominus noster a fratribus suis set propinquis secundum carnem contumeliose & injuriose habitus, Johan. 7. v. 3. 4. a discipulis multis desertus, Joh. 6. v. 66. & ab eo, quem inter Apostolos ipse delegerat, proditus est. Qui ergo contumeliose a propinquis & discipulis suis tractatur, is probrum Christi portati qui autem probrum Christi portat, est beatus. Inter initia quoquo mundi Abel justum frater occidit, Gen. 4. v. 8. Postea Noachum maledictus filius Chamus ludibrio habuit; Isaacum Ismael irrisit & persequutus est, Jacobo Esavus infestus fuit, Iosephus puer a fratribus odio habitus & venditus

Consolatio adversus ingratitudinem aliorum: I. Tu ipse in Deum saepe ingratus fuisti: ergo fer aequo animo, quod homo in te hominem est ingratus

II. In Deum ipsum omnes prope quotidie sunt ingrati. III. Alij etiam bene meriti de aliis, ingratos eos experti sunt: ut t recordatus Josephi, sed oplivioni tradidit eum diu, Gen. 40. v. 23.

Consolatio contra sterilitatem conjugij. I. Christus liberos corporales non genuit, imo ne quidem in conaugio carnali vixit. Similiter Abel, Meschisedech, Elias, Elisaeus, Daniel, Johannes Apostolus, Paulus Apostolus

2. Liberi non semper dantur in benedictionem, sed nonnullis in naledictionem, Jobi c. 27. v. 13, 14, 15. Haec est portio hominis improbi a Deo forti, & possessio violentorum, quam ab Omnipotente accipiunt. Si multiplicantur filijejus, multiplicantur ad gladium: & prognati ejus non saturantur panc. Superstites ejus in ipsa inorte sepeliuntur; & viduae ejus non flent. Prov. 17. v. 21.

3. Conjuges qui liberis carent, minus molestiarum & curarum I 1

4. Liberorum procreatio neminem beatum reddit. Nam ne quidem beatissima Virgo Maria inde felix fuit, quod Christum peperit. at pulcre prositetur Augustinus nono tomo, tractatu decimo in jo

Consolatio adversus immeritas reprehensiones ab imperitis: Si quis & maxime in administratione Ecclesiae aut Reipublicae officium sibi demandatum faciat bonam fide & dexteritate ea quam graI prehensionibus quae ab imperitis fiunt.

I. Quia alij etiam pij immerito incusati & reprehensi fuerunt ab M s

2. Quia ipsiusmet Dei opera ab imperitis incusantur & reprehenduntur. 3. Quia & Christus immerito reprehensus fuit a quibus minime Adebebat: ut a Petro

Consolatio adversus tentationem de frustratione laboris omnis in docendo:

II. Christus ipse non lucrifecit omnes Judaeos docendo, imo & miracula edendo, sicut dicit Jesa. 49. vers. 4. Frustra labero, inaniter & vane vires meus consumo: Ac ne quidem consanguineos suos lucrifecit saltem ad tempus, Johan. 7. v. 7.

II. Etsi totas vires in informandis aliis frustra consumamus: ta men Deus officium nostrum & opus optime agnoscit: sicut Christus ait Jesa. 49. v. 4. Officium meum penes Iehovam est, & opus meum pones Deum meum.

Adversus conspirationes, sacras ligas quus vocant, consultatio nes & molitiones hostium Ecclesiae Christi, nos haec consolari debent

I. Quia illae sunt praedictae, ne turbaremur si fierent, Psal. 2. v. 1, 2. II. Quia sunt vanae & irritae, Psal. 2. v. 4. Sedens in coelis ridet, Dominus subsannat eos.

III. Quia hostibus nostris sunt exitiosae, Psal. 2. v. 5. Tunc alloque tur eos in ira sua, & in aestu irae suae perturbabit eos.

IV. Quia adversus Christum Dominum ipsummet etiam initae fuerunt.

Consolatio adversus persecutiones & afflictiones Christi causa: Persecutiones & afflictiones quas Christi causa sustinemus, nos perturbare non debent, sed sunt patienter ferendae

I. Quia non eveniunt nobis Deo ignorante & nos non curante sed voluntate Dei 1. Petr. 3. v. 37. & 4. 19.

2. Quia ad eas subeundas sumus constituti. I. Thess. 3. v. 3 3. Quia sunt certum testimonium justi judicij futuri. 2. Thess. 1. 5. 4. Quia patimur pro regno Dei. 2. Thess. 2. v. 7 5. Quia patientes pro regno DEI, digni eo redduntur & habentur. 2. Thess. 1. v. 5. Martyrum est regnum coelorum, Matt. 5. v. 10.

6. Quia novum non est, si fideles a mundo affligantur, nam ita persecutiones passi sunt Prophetae Matth. 5. v. 12. & communem nobiscum conditionem alij pij habent. I. Thess. 2. v. 14. Hebr. 11. v. 36, 37. 38. Hebr. 10. v. 32. & sequentibus,

7. Quia cum Christo patimur ejus exemplo, Rom. 8. 17. Joh. 12. 26. 8. Quia passiones istas excipiet gloria, cui passiones hujus temporis minime pares sunt. Johan. 12. v. 26. Rom. 8. v. 17, 18. Ideo autem statuendum, minime esse parem passionem hujus temporis, gloriae futurae: primo, quia etsi passio hujus temporis magna est, tamen in effabiliter & insuperabiliter major futura est gloria in nobis rete gendat quis igitur non ferat patienter parvum incommodum, proter longe majora commoda? Secundo, quia etsi diu duraret passic hujus temporis, tamen non est aeterna: at gloria quae in nobis retegitur, erit aeterna. sang ist uicut emigi aber eiig ist lang

9. Quia quae hostes Evangelij cripiunt, abundantissime restituentur in coelo, Matth. 19. v. 29. & 5. v. 11, 12.

I0. Quia licet corpus occidant, animam tamen occidere nequeunt, Matth. 10. v. 28.

II. Quia persecutiones & afflictiones quas Christi causa perferimus, nos beatos & Christianos esse ostendunt. Matth. 5. v. 10, 11.

12. Quia quisquis libera confessione Christum agnoscit coram hominibus, agnoscet & Christus eum coram Patre suo: quisquis autem abnegaverit Christum coram hominibus, abnegabit & eum Christus coram Patre suo, Matth. 10. v. 32, 33.

13. Quia quisquis perdiderit animam suam Christi causa, inveniet. eam, Matth. 10. v. 39. Joh. 12. v. 25

14. Quia licet quis in exsilio versetur, Deus tamen ei sanctuarium est, ubicunque exsulet, Ezech. 11. v. 16.

15. Quia praedictae sunt persecutiones, ut ad eas patienter ferendas nos praeparatemus, Psal. 2. v. 1, 2. 1. Thess. 3. v. 4.

16. Quia persecutiones vindicabit Deus justus judex. Luc. 11. v. 50. 15. Vt a gente ista requiratur sanguis omnium Prophetarum effusus a jacto mundi fundamento, A sanguine Abel, usque ad sanguinem Zachariae, qui perut inter altare & aedem: profecto, dico vobis, requiretur ab hac gente.

17. Quia patientes persequutionem Christi causa, non confum dentur. Pro illis enim Christus oravit, ne erubescant Psal. 69. 7. Illis promisit Deus futurum ut non evertantur, Psal. 125. 1. Matth. 16. 18.

18. Quia persequutiones non sinet Deus esse nimis diuturnas, no fideles iis fracti a vera religione deficiant, Psal. 125. v. 3. Non quiesce virga improbitatis super sortem justorum, ut non extendant justi ad ullam iniquitatem manus suas

Consolatio pro iis quibus facultates ereptae ob Evangelij Christi liberam professionem

I. Affatim dives est, qui cum Christo pauper est II. Christiani sciunt, se habere apud se potiorem substantiam in coelis & quae permaneat, Hebr. 10. v. 34.

Consolatio fidelium quibus templa erepta: I. Quia & Christus ipse e templo fugatus fuit, ut legitur Joh. 8. 59. 1 II. Quia templis manufactis non est alligata Christiana religioActor. 17. v. 24. Deus ille qui fecit mundum & omnia quae in eo sunt, quum sit caeli & terrae Dominus, in manufactis templis non habitat. Unde Christiani initio nulla templa habuerunt: Apostoli enim posadscensionem Christi in coelum, congregati Jerosolymis cum aliis piis fuerunt in coenaculo domus cujusdam privatae, Actor. 1. v. 13. 14, 15. ut & post effusionem Spiritus Sancti e coelis, Act. 4. v. 13. & cum a templi usu persequutionibus arcerentur, in privatis domibus coetus habuerunt, Actor. 12. v. 12. Sic & alibi Christiani in privatis aedibus sacros conventus celebravere, Actor. 18. v. 7. & cap. 19. 9. & 20. v. 7 8. etiam in ipsa urbe Roma Paulus in diversorio quod sibi conduxe rat, Ecclesiasticos coetus habuit, Actor. 28. v. 30, 31. III. Quia ipsis etiam Apostolis & fidelibus Jerosolymitanis eretus fuit usus templi in quo docuerant: Nam in templo docuerunt; A Orthodoxis Alexandriae jussu Imperatoris Constantij & traditum Arianis, ut refert Athanasius epistolam ad solitatiam vitam degentes?: ac tum Orthodoxi illi qui domi orationes faciebant, & ipsi ministri sacrorum infensissime observabantur & ad praesidem dererebantur: adeo ut multi destituerentur inopia baptismatis, quemadmodum scribit idem Athanasius in epist. ad Orthodox. in persecut. Theodo I de Legibus commemorat, jussu Romanorum Imperatorum quibus dam in civitatibus Ecclesias differtas viris, pueris, mulieribusque in6 norum Ecclesias in Romani imperij finibus destructas.

IV. Quia fidelibus etiam extra templa in privatis domibus congregatis datur Spiritus Sanctus, Actor. 1. v. 13, 14. & cap. 2. v. 1, 2. & c

V. Quia fidelibus etiam in privata domo in nomine Christi cons

VI. Quia vere fidelibus adimi non potest, ne ipsi sint templa viva Spiritus Sancti

VII. Quia fidelibus Deus ipse est templum & sanctuarium, Ezech. 11. vers.16. Apocal. 21. v. 22.

VIII. Quia externi templi possessio, quam sibi adversarij vindi. cant, nihil illis prodest sine Christo, quem persequuntur. Quid enim I8. vers. 59.

Consolatio contra calumnias, contradictiones, exagitationes, ludibria, opprobria & convicia impiorum Dei causa

Opprobrium quidem frangit; cor hominis, adeo ut afficiatur aegritudine, quemadmodum dicitur Psal. 69. v. 21. sed tamen probris affecti a maledicis hominibus, non tristari, sed gaudere debemus; non audefieri, sed glorificare Deum hac in parte I. Quia Dominus mandavit, ut nobis conviciarentur: Ita se solatus est David, hoc est, quia malis afficimur ex voluntate Dei, 1. Pet. 4. vers. 19.

2. Quia consortes sumus afflictionum Christi, 1. Petr. 4. vers. 13 non accidit nobis peregrinum aliquid, sed & Christus calumniis oneratus fuit, Psalm. 69. vers. 8, 10 & sequentibus: Hebr. 12. vers. 2. 3. Apostoli etiam & Prophetae Hebr. 11. vers. 36. Habes calumnia t 25. & 119. v. 23. habuit Paulus, qui nullo calumniarum metu deterritus in veritatis praeconio processit per gloriam & ignominiam, bonam & malam famam, 2. Corinth. 6. v. 8. imo habuit & habet ipse Chri

. Quia beati sunt qui conviciis afficiuntur propter Christum Matth. 5. vers. 11. 1. Petr. 4. vers. 14. Felix ille, quem Dominus illo honore dignatus est, ut homines nequissimos suos haberet inimicos. Virum enim praestantem esse oportet, quem homines improbi capiI

. Quia etsi pro haereticis & filiis diaboli habeamur, tamen erit I gemmae, etsi in lutum aut sordes abjectae, spiendorem non amittunt, & dies postea revelat & attollit: ita vere pii, jam luto calumniarum prope obruuntur, suo autem tempore revelabuntur, quod sint filij Dei.

5. Quia cum consortes simus afflictionum Christi, etiam quum patefiet ejus gloria, gaudebimus exsultantes. 1. Petr. 4. vers 13. 6. Quia calumniis & probris tanquam igni exgoquimur & explotamur: per probra experimentum capit Dominus fidei, charitatis & sa

7. Quia non afficimur probris ut malefici, aut alienarum rerum i¬

8. Quia tempus est, ut judicium DEI & castigatio paterna a nobis nos ob peccata castiget, & sub cruce erudiat; ne post hanc vitam nos perdat cum iis qui non parent DEI Evangelio, cum impiis & peccat

9. Quia nondum ad sanguinem usque restitimus, adversus peccaHe¬

10. Quia Deus nos praedestinavit ad conformandos imagini Fisui etiam in calumniis & probris perferendis. Rom. 8. v. 29. II. Quia innocentia nostra Deo est cognita, Psalm. 69. vers. 6. Deus, tu novisti stultitiam meam & reatus mei non sunt celati tibi hoc est, conscius es an stultitia illa & crimina in me haereant quae mit

12. Quia propter Deum sustinemus opprobrium. Psalm. 69. v. 8. 13. Quia nobis bono non esset, si tantum laudatores haberemus 14. Quia gerimus in cordibus nostris testimonium bonaeconsci eF

Consolatio adversus molestias quas improbi piis exhibent & opossionem in causa justap.

I. Oppressores justitiae brevi punientur Psal. 37. v. 1, 2. 2. Jehova dabit tibi postulata cordis tui: ipse faciet: ipse producet sicutlucem justitiam tuam, & jus tuum sicut meridiem. Psalm. 37. v. A

3. Videt & animadvertit Deus Psalm. 33. v. 13, 14, 15. 4. Benignitas Dei est in coelis, fides ejus usque ad nubes superio I.

Psalm. 36. v. 6, 7. da¬

5. Deus habet majora & plura bona quae det confugientibus in sumbram alarum ejus, quam quae illis erepta sunt, Psalm. 36. v. 8. & A sequentibus

6. Dominus Jesus oppressionem passus est, inique damnatus a Pontifice Maximo & a Pontio Pilato, iniquissime habitus a militi bus, vestibus spoliatus. Quid mirum, si non cessant ij qui bellum gerunt adversus Jehovam & Christum ejus, partiri vestes Christi, & sortem projicere super tunicam ejus:

Consolatio adversus incommoda paupertatis, praesertim conjugum pauperum.

I. Quia ita Deo placet paupertate quosdam exercere, quam ejus voluntatem approbare nos decet.

2. Quia & Christus pauper fuit, Matth. 8. v. 20. & Jobus ad pauspertatem redactus fuerat, & multi fideles pauperes semper fuerunt aut pauperes facti sunt 1. Corinth. 4. vers. 11. Hebr. 11. vers. 37. & t0 vers. 37. Posteri Davidis Regis, a quibus Josephus & Maria erant, ad maximam paupertatem redacti fuerunt

3. Quia paupertas neminem damnat, ut exemplum Lazari mendici ostendit, Luc. 16.

I. Quia pauxillum quod justus habet, melius est opulentia improborum multorum. Psalm. 37. v. 16. Prov. 16. v. 8

5. Quia vita hominis non consistit in abundantia bonorum terrenorum. Luc. 12. v. 15.

6. Quia pauperes pii sunt meliori conditione; quam divites impij. Proverb. 19. v. 1. Vide Chrysostom. hom. 13. in 2. ad Corinth. in Morali.

7. Quia quorum Pater Jehova est, iis nihil deerit, Psal. 23. v. 1. 8. Quia pauperes si pij sint, majoribus bonis fruuntur in Christox fruentur in aeternum. Psalm. 8. & Jacob. 2. vers. 5. Audite, fratres mei dilecti, nonne Deus elegit pauperes mundi hujus, ut fierent divites fide, & haeredes regni quod promisit iis qui ipsum diligunt? πανοα ημινὀ χριστός εστω, Omnia sit nobis Christus.

9. Quia pauperum curam Deus gerit, Matth. 6. vers. 25, 26, 30, 31. 32, 33. Sic Christus curam gessit pauperum conjugum in Cana oppido Galilaeae, Johan. 2. vers. 6, 7. 8. Non sinit esurire Iehova animam justi. Prov. 10. v. 3.

I0. Quia pauperibus piis benedicet Deus & dabit necessaria hujus vitae adjumenta & facultates ipsorum augebit tempore suo, si id gloria sua postulet & ipsis expediat. Johan. 2. vers. 4. 8, 11. Psalm. 33 vers. 18, 19.

II. Quia pauper non est, cui quantulumcunque superest, sat est. Cuicum paupertate bene convenit, dives est. Non qui parum habet sed qui plus cupit, pauper est.

Consolationes lugentis super defuncto propinquo aut amico. I. Illum Deus abstulit & ad se recepit: Ita tulit voluntas DEI san cta, cui nos decet patienter subjectos esse. Quicquid est a Deo, parienter est ferendum: Mors nostra & propinquorum nostrorum est, a Deo. Psalm. 90. v. 3. Ezech. 24. v. 15. 16.

2. Quia defunctus est in fide Christi, & ex hac misera vita in meliorem est translatus.

3. A peccato liberatus est, ne amplius peccet & Deum offendat, Roman. 6. v. 7.

I. Quia excitabitur a mortuis ad sempiternam vitam. 1. Thesse 4. v. 13, 14. Rom. 8. v. 11.

. Quia ad tempus tibi datus a DEO fuit: non igitur moleste ferendum, si ab ipso sit revocatus. Quod suum est a te repetiit. Nihil interest, utrum abjures depositum, an doleas restitutum: in utroque fidei ambiguum periculum est.

6. Quia bane ipsi apud Deum prospectum; 7. Non invidenda ei quies & beatitas, in quam ex inquiete & miseria hujus vitae est translatus.

8. Resticuetur tibi corpore glorificato, & conjungetur tecum in altera vita.

9. Non est mortuus, sed obdormivit in Domino, Johan. cap. 11 vers. 11.

10. Beati mortui qui in Domino moriuntur? II. Per mortem ab exsilio revocatus est, ut patriam, & quidem coelestem patriam incoleret. Vita sanctorum non hic in terris est, sed in coelo.

12. Per mortem exemtus est a vanitate, a qua etiam bruta animalia, atque adeo inanimae ipsae creaturae usque ad ligna & lapides liberari expetunt. Rom. 8. v. 20. & seqq.

13. Bene illi est, qui tot malis & periculis novissimi seculi a Domino praedictis est creptus

14. In morte Christianorum est proximum regnum coelorum; 15. Corpus quidem mortuum est propter peccatum: Spiritus autem vita est propter justitiam. Rom. 8. v, 16.

16. Quia per mortem propius est unitus cum summo bono, quod est Deus. Quo quis remotior a peccato et, eo magis cum Deo conjunctus est,

17. Non amittuntur, sed praemittuntur, quos non absumtura mors, sed aeternitas receptura est

18. Quia & alij sancti dura suorum funera patienter tulerunt. Quaenobis communia sunt cum sanctis, etiamsi acerba sint, patienter ferenda sunt. Adamus & Eva viderunt funus Abelis, Genes. 4. Noa chus tam multorum millium in diluvio pereuntium, Genes. 7. Abrahamus Therachi patris sui, Genes. 11. vers. 32. uxoris suae Sarae, Genes. 23. Lotus uxoris suae, Genes. 19. vers. 26. Isaac matris suae Sarae, Genes. 23. & Abrahami patris sui, Genes. 15. vers. 8, 9. Abraham etiam uxoris suae Sarae funus vidit, Genes. viges. tert. Jacobus Rachelae, Genes. cap. 35. versic. 16, 17, 18, 19, 20. Ezechiel desiderij o sius in oratione funebri de obitu Valentiniani Imperatoris ait: Durum quidem funus videtis, sed stabat & sanctu Maria jueta crucenfilij, & spectabat virgo sui unigeniti passionem. Stantem illam lego, flentem non lego. David moriturum filiolum flebat, mortuum non dolebat, 2. Samuel. 12. Flebat ne sibi criperetur, sed flere desiit es reptum, quem sciebat esse cum CHRISTO. Incestuosum Ammo, nem filium flevit occisum, parricidam Absalonem doluit interem periisse pro scelere, hunc pro innocentia credidit esse victurum. Crit

19. Homo natus erat, humanae fuit obnoxius fragilitatis

20. Nemo se redimere potest a morte, non divites, non ipsi Reges. Job. 15.

2I. Vobiscum alij pij dolent & gemunt: ut olim cum Maria soI. si ni Imperatoris.

22. Quia etsi corpore mortuus sit, anima tamen vivit vita illa t.

23. Quia mors nec amicum qui defunctus est, nec te qui defunctum luges, separare potest a charitate Christi, Johan. cap. 11. vers. 5.

24. Quia lugentes respicit Christus, Joh. 11. v. 33: 25. Quia & Christus ipse commiseratione nostri tangitur, Johan11. vers. 33, 34, 35.

Adversus mortem corporalem consolationes. Mors corporalis fidelibus non est timenda, sed libenter constanterque, cum hora ejus venerit, obeunda,

I. Quia per mortem corporalem Deus reposcit animam quam dederat: nemo enim fortuito moritur, sed Deo mandante, sicut dicit Moses Psalm. 30. vers. 3. Redigis mortalem eo usque ut sit contritus; dicens, revertimini filij hominum. Et Ecclesiastes cap. 12. vers. 11. Redeunte ipso pulvere in terram quemadmodum fuerat; spiritu autem redeunte ad Deum qui dederat illum. Ut homo justus libenter reddit depositum fidei suae commissum: ita quilibet nostrum libenter reddere Deo debet animam quam ille tenquam depositum nobis credidit. Perinde est, sive abjures depositum, sive invitus restituas

II. Quia mors est tantum privatio vitae corporis separata ab eoanima: quam privationem vitae sequitur quidem corporis resolutiosed non totalis abolitio. Resolvitur corpus in terram unde sumtum fuit, sed non redigitur plane in nihilum: III. Quia per mortem propius unimur cum SUMMO ILLO RoNo quod est Deus. Quo enim quis remotior a DEO est, eo magis conjungitur cum Deo, cum illo puro & perpetuo atque immortali bono, ut ipsi adhaereat, & cum ipso sit de quo cognationem ducit, ut Arati hemistichon per beatum Apostolum sanctificatum habet: γο Eτιοςεσμδ, Actor. 17. v. 28.

IV Quia per mortem pervenimus ad Patriarcharum concilium ad Abrahamum patrem fidelium, sinum suum ad nos suscipiendos expandentem, ad illum sanctorum coetum, ad conventum justorum. ad charos nostros parentes, fnuatres, sorores, & consanguineos, qui

V. Quia per mortem pervenimus ad Redemtorem nostrum Jesum Christum, in domum Patris coelestis, in qua nobis locum para velum, hoc est, per carnem suam, Hebr. cap. 10. vers. 20. quo praecessit, ut ipsum sequeremur. Da ut te sequar, Domine Jesu, qui es via.

VI. Quia mors corporalis finem affert omnium aerumnarum. solicitudinum, molestiarum, lacrymarum, quibus in hac vita obnoxij sumus. Ideo Ecclesiastes capite quarto mortem anteponit vitae & sortem mortuorum conditioni viventium: Sed rursus ego quum vi eorum qui opprimuntur, sed nullus est consolator eis, aut evadendi oppressorum virtus; denique nullus est consolator eis. Laudabam pri adhuc. Mors praesentium invidiae subducit & futurorum anxia exspectatione liberat

VII. Quia mors corporalis solvit a vinculis tentationum & laqueis peccati, & ad veram libertatem transmittit. Dum in hoc corpore anima versatur, vincula tentationum eam ligant, & ad injutiam captivitatis adstringunt quadam lege peccati. Itaque anima secedens a corpore solvitur vinculis tentationum, expitur laqueis peccatorum & ad libertatem coelestem transfertur. Huc facit quod dicitur Roman. cap. 6. vers. 7. Qui mortuus est, justificatus, hoc est, liberatus est a peccato. Quid igitur tantopere vitam hanc desidera mus, in qua quanto diutius quis fuerit; tanto majore oneratur sarcina peccatorum? ait Ambrosius libro de bono mortis, capite secundo. Mors est finis peccati, ne quo esset vita diuturnior, eo sieret cul pa numerosior. Idem ait in oratione funebri de obitu Valentiniam Imperatoris: Mors metuenda non est, eo quod sinis sit peccatorum. re, qui ad Christum nolit ire: ejus est ad Christum nolle ire, qui se crum affort. Lucrum est evasisse incrementa peccati, lucrum fugisse deteriora & ad meliora transisse

IX. Quia mors fidelium sanctificata est per mortem Christi, sid ut nequaquam par sit morti impiorum maledictae:

X. Quia mors Sanctorum est pretiosa in conspectu Dei, Psal. 116. v. 15. Pretiosa plane tanquam finis laborum; tanquam victoriae consummatio, tanquam vitae janua & perfectae securitatis ingressus, ut Bernardus explicat in Epistolis:

XI. Quia mortem hanc corporalem sequitur bona vita. Bona vita post adeptam victoriam: bona vita absoluto certamine, ut jam lex carnis Legi mentis repugnare non noverit, ut jam nobis nulla sit. cum corpore mortis contentio, sed sit in corpore mortis victoria Bona vita, in qua est pura requies, lex immortalis, gratia perpetua. animarum perennis haereditas, fida tranquillitas: Ubi vita sine mor te, gaudium sine luctu, exsultatio sine fletu, cantus sine lacrymis: ubi nullus lapsus, nullus supplicij metus; ubi stabilis & firma & perpetus. securitas. Non est haec vita nostra, sed alia quae est in coelis. Chrysost. nomil. octava in epist. ad Colossensis.

XII. Quia mortem corporalem certe sequetur resurrectio hujus carnis ad vitam aeternam. Psalm. 49. vers. 16. Enimvero redemturus est animam meam a sepulcro, quum recepturus me sit potentissime. Quemadmodum Christus nos consolatur Joh. 6. v. 39, 40. Haec est voluntas ejus qui misit me, Patris, ut quicquid mihi dederit, non perdam ex eo, fed juscitem illud in ultino die. Haec est autem uoluntas ejus qui misit me, ut omnis qui conspicit Filium, & credit in eum, habent vitam aeternam: & suscitem ipsum ego ultimo illo die. Et Apostolus Paulus Rom. 8. ver. 11. Si Spiritus ejus qui suscitavit Iesuma mortuis, habitat in vobis: is qui excitavit Christum ex mortuis, vivificabit etiam mortalia corpora vestra, per inhabitantem ipsius Spiritum in vobis. Ita per mortem culpa deficit, per resurrectionem autem natura perpetuatur

XIII. Quia mors corporalis fidelibus non est malum. Si anima noceat, malum videri potest: si nihil autem officiat animae, ne malum quidem. Quod autem animae nocere nequeat, docet Dominus cum ait Matth: 10. v. 28. Nolite timere eos qui occidunt corpus, animum autem non possunt occidere

XIV. Quia mors corporalis est portus quidam eorum qui magno vitae istius jactati salo, idae quietis stationem requirunt. Est transitus a corruptione ad incorruptionem, a mortalitate ad immortalitatem, a perturbatione ad tranquillitatem. Est sepultura vitiorum, virtutum resuscitatio. Est somnus bonus, quoniam vera ac dulcis a laboribus quies est: sicut ait Dominus Johan. 11. Lazarus amicus nostes dormit. Est stipendiorum plenitudo, summa mercedis. Dux ipse nisi confecto praelio non sumit lauream, nec miles arma deponit, nec stipendij mercedem adipiscitur, nisi hoste superato. Est velut migratioe domo ruinam minitant

XV. Quia per mortem corporalem anima nostra sicut aquila alta petit, supra nubes volat, renovatis splendescit exuviis, coelo volatus suos infert; ubi in laqueos incidere non potest; nec visco falli, nec quibuscunque insidiis irretiri¬

XVI. Quia mors corporalis a sanctis longaevitatem peregrinationis hujus ingemiscentibus & cum Christo esse desiderantibus, experita fuit: velut a Simeone illo justo dicente Luc. 2. v. 29. Nunc dimittis servum tuum Domine in pace: quasi coactione quadam teneretur in hac vita; non voluntate: ita dimitti petit quasi a vinculis quibusdam ad libertatem festinaret. Item ab Apostolo Paulo, qui Philipp. 1. v. 23. ait: quod desideret dimissionem, & ut cum Christo sit. 2. Corinth. 5. v. 2. In hoc suspiramus (ait) expetentes domicilio nostro quod e coelo est, superindui.

XVII. Quia mors corporalis subtrahit nos innumeris malis qui novissimis temporibus orbem terrarum invadent; de quibus praedictum est Matth. 24. 2v. 4. usque ad 13. Multi venient sub nomine meo; dicentes. Ego sum Christus ille: multosque seducent, &c. Item vers. 24. usque ad 30. Luc. 21. vers. 25, 26. Tunc erunt signa in Sole & Luna. & stellis: & interna anxietas Gentium in consilij inopia, resonant mari & salo: Exanimatis hominibus prae timore & exspectatione malorum eorum quae invadent orbem terrarum I. Timoth. 4. v. 1, 2. Spiritus autem diserte dicit fore ut posterioribus temporibus desciscant quidam a fide, spiritibus deceptoribus attendentes, ac doctrinis. demoniorum, per hypocrisin falsiloquorum, quorum conscientia cauterio resecta est. Et 2. Tim. 3. v. 1. usque ad nonum. & cap. 4. vers. 3. 4. Erit tempus quum sanam doctrinam non tolerabunt: sed auribus prurientes, ipsi sibi secundum suas illas peculiares cupiditates coacervabunt doctores: Et a veritate quidem aures avertent, ad fabula. vero divertent. 2. Petr. 2. v. 1, 2, 3. Et Apocalypsis Johannis plurimas habet praedictiones futurorum malorum, quibus mors corporalis nos tempestive subducit. Cyprian. libr. de Mortalitate, sect. 17. Cum accersitionis propriae dies venerit, incunctanter & libenter ad Dominum ipso vocante veniamus. Quod cum semper faciendum fuerit Dei servis, nunc fieri multo magis debet corruente jam mundo, & malorum infestantium turbinibus obsesso, ut qui cernimus coepisse iam, &c.

XVIII. Quia in morte corporali Christianorum, proximum est regnum Dei, praemium vitae & gaudium salutis aeternae, perpetua laetitia & possessio paradisi per Adamum amissi, per Christum recuperati: jam terrenis coelest a, & parvis magna & caducis aeterna suo cedunt.

XIX. Quia mors corporalis probat & aliis cognoscendam intuendamque proponit morientis fidem, spem & charitatem. In mor te fideles ab infidelibus discernuntur, fides elucet, spes praemium reportat, charitas in Deum sit conspicua. Ejus est enim mortem time¬ VIII. Quia mors corporalis sanctis non detrimentum, sed lu¬

non credit cum Christo incipere regnarei Scriptum est enim, justum si I ad Christum voceris; amplecteris & tibi gratularis? Si vere ad spem. vivam es regenitus, cur anxietate & solicitudine turbaris? salutem peratam jamjam adepturus? Si vere Christum amas, cur trepidas; cur moestus es quod illuc transferendus es, ubi prophetiae quidem abolebuntur, & linguae cessabunt & notitia abolebitur, sed charitas 1 mas, & tot ejus membra quae in hoc mundo amasti amare non desines:

XX. Quia mors corporalis finem imponit pugnae periculosissimae, quae nobis dum hic vivimus sustinenda est, & in qua saepenumero plagae accipiendae, vel cadendum. Quid aliud in mundo, quam pugna adversus Diabolum quotidie geritur? quam adversus jacula ejus & tela conflictationibus assiduis dimicatur? Cum avaritia nobis, cum impudicitia, cum ira, cum ambitione congressio est: cum carnalibus vitus, cum illecebris secularibus assidua & molestia luctatio est. Obsessa mens hominis & undique diaboli infestationibus vallata, vix occurrit singulis, vix resistit. Si avaritia prostrata est, exsurgit libido: si libido compressa est, succedit ambitio: si ambitio contemta est, ira exasperat, inflat superbia, violentia invitat, invidia concordiam rumpit, amicitiam zelus abscindit. Cogeris maledicere, quod divina Leprohibet: compelleris jurare, quod non licet. Tot persecutiones animus quotidie patitur, tot periculis pectus urgetur, & delectat his inter diaboli gladios diu stare, cum magis concupiscendum sit & otandum ad Christum, subveniente velociter morte, properate: XXI. Quia mors corporalis abolet infidelitatis reliquias omnes

XXII. Quia mors corporalis ostendit Christiani fortitudinem patientiam, & constantiam

XXIII. Quia mors corporalis liberat nos e Mundo hoc maloIt olim Lothum nefariorum conversatio fatigavit; justus enim ille quum habitaret inter impios, indies animam justam iniquis illorum ractis, & videndo & audiendo excruciavit, ut legitur 2. Petr. 2. v. 7, 1 Ita etiam nunc pij non possunt non fatigari & excruciari, tot audien tes, tot videntes enormia flagitia & scandala, propter quae nomen Dei male audit inter infideles; & Ecclesia turpissime dehonestatur.

XXIV. Quia mors corporalis non est bonis & malis communiinteritus. Nam hostibus Christi pestis est: at servis Dei salutaris excessus est. Ad refrigerium justi vocantur, ad supplicium rapiuntur inusti. Datur velocius tutela fidentibus, perfidis poena.

XXV. Quia mors corporalis non formidata hoc Christianis & servis Dei praestat, ut martyrium libenter pro Christi appetant veritate

XXVI. Quia mors corporalis est nobis necessaria, ut immorta litatem consequamur. Non potest vita aeterna succedere, nisi hinc contigerit exire. Scimus enim nos, si terrestris hujus domus nostrae cilium non manu factum, aeternum in coelis. 2. Corinth. 5. v. 1.

XXVII. Quia mors corporalis Mundi amorem penitus adimit: Ejus est in mundo diu velle manere, quem mundus oblectat, quem seculum blandiens atque decipiens, illecebris terrenae uoluptatis invitat. Porro cum mundus oderit Christianum, quid amas eum qui te odit & non magis sequeris Christum, qui te redemit & diligit? Johannes ait 1. Epist. 2. vers. 15, 16, 17. Ne diligite mundum, neque ea quae in mundo sunt. Si quis diligit mundum, non est charitas Patris in eo. Quoniam quicquid est in mudo, cupiditas carnis & libido oculorum. & fastus vitae, non est ex Patre, sed ex mundo est. Porro mundus prae terit, & cupiditas ipsius: qui vero praestat uoluntatem Dei, manet in aeternum. Quandiu in hoc mundo versamur, non potest non aliquis ipsius vel eorum quae in ipso sunt amor tentare: quum vero excedimus e mundo; omnem ejus amorem prorsus deponimus, ut solum Christum pure amemus. XXVIII. Quia mors corporalis terminat hanc peregrinationem nostram; sic ut perveniamus in patriam coelestem ad quam in viahujus vitae nobis contendendum est. Nam hospites & peregrini hic degimus: quemadmodum sancti Patriarchae professi sunt se nospites & advenas esse in terra, ut Paulus ait Hebr. 11. vers. 13. respiciens ad id quod Jacobus Patriarcha Pharaoni interroganti, quot essent die annorum vitae ejus, respondit: Dies annorum peregrinationum mea rum sunt centum triginta annorum: pauci & mali fuerunt dies annorum vitae, neque attigerunt dies annorum vitae patrum meorum, quibus diebus illi peregrinati sunt. Sic David Psal. 39. vers. 13: ait, peregrinus sum coram te, inquilinus ut omnes majores mei. & Chron. 29. vers. 15. Peregrini enim sumus coram te, & inquilini, sicut omne majores nostri: velut umbra sunt dies nostri super terram; quae non consistit. & Psalm. 119. vers. 19. Peregrinus ego sum in hac terra, noabscondas a me praecepta tua Talis fuit justorum professio, ex quaconstare cuivis potest, illos aliam patriam quesivisse, quam terrenam Nam qui haec dicunt, palam ostendunt se patriam quaerere. Quod se illius memores fuissent ex qua exiverant, habere poterant tempus ad revertendum: Atqui meliorem expetunt, hoc est, coelestem, quaproter Deum non pudet eorum, id est, cognominari Deus eorum, paraverat enim eis urbem: ait Paul. Hebr. 11. vers. 14, 15, 16. Confidentes igitur semper; & scientes dum commoramur in corpore, nos peregre abesse a Domino. (Per fidem enim incedimus, non per aspectum: Confidimus autem, & probamus potius migrare e corpore, & ad Dominum ire habitatum.) Propterea etiam contendimus ut & hic commorantes, & hinc migrantes, ei simus accepti: ut idem Apostolus Paulus scribit 2. Corinth. 5. versicul. sexto, septimo, octavo, nono. Sic nos omnes tanquam hospites & peregrini hic degimus, quotquo mundo renunciavimus in Baptismo. Ut ergo qui peregre absunt in patriam properant, cupide e diversorio in quod diverterant discedunt: ita & nos diversorium huius peregrinationis nostrae libenter relinquamus, ut in patriam calestem veniamus: ut verbis beati Cypriani hanc consolationem illustrem: Amplectamur diem, qui assi gnat singulos domicilio suo; qui nos istinc ereptos, & laqueis secula. ribus exsolutos paradiso restituit & regno caelesti. Quis non peregre constitutus properaret in patriam regredi? Quis non ad suos navigare festinans, ventum prosperum cupidius optaret, ut velocite charos liceret amplecti? Patriam nostram Paradisum computamus. parentes patriarchas habere jam coepimus: quid non properamus & currimus, ut patriam nostram videre, ut parentes salutare possimus. Magnus illic nos charorum numerus exspectat, parentum, fratrum, filiorum, frequens nos & copiosa turba desiderat, jam de sua immortalitate secura, & adhuc de nostra salute solicita. (Hoc dexti accipiendum: nam beati qui jam sunt in caelo nullis curis anguntur amplius, sed Cyprianus solicitos adhuc esse de nostra salute dicit quia precantur pro Ecclesia in genere duntaxat, nec vident quarum rerum inopia premantur in particulari, nec gemitus nostros audiunt.) Ad horum conspectum & complexum venire, quanta & illis & nobis in commune latitia est? Qualis illic caelestium regnorum uoluptas sint timore moriendi, & cum aeternitate vivendi; quam summa & perpetua felicitas? illic Apostolorum gloriosus chorus: illic Prophetarum exsultantium numerus: illic martyrum innumerabilis populus ob certaminis & passionis victoriam coronatus: triumphantes illio virgines, quae concupiscentiam carnis & corporis continentiae robor subegerunt: remunerati misericordes qui alimentis & largitionibus pauperum justitiae opera fecerunt, qui dominica praecepta servantes ad caelestes thesauros terrena patrimonia transtulerunt: Alhos, fratres dilectissimi, avida cupiditate properemus; ut cum his cito esse, ut ad Christum venire contingat, optemus. Hanc cogitationem nostram Deus videat, hoc propositum mentis & fidei Dominus Christus aspiciat; daturus eis gloriae suae ampliora praemia, quorum circa se fuerint desideria maiora

Concludo jam mortem corporalem nobis non esse pertimescendam, sed cum hora eius divinitus destinata venerit, alacriter adeundam

Consolationes contra ignominiam cui corpora nostra tum in hac vita, tum in sepulero obnoxia sunt.

Contra ignominiam corporum nostrorum cui ob morbos, vulnera, ulcera, apostemata, & post in sepulcro ob putrefactionem & redactionem in pulverem obnoxia sunt, solari nos debet.

quod ea resurgent ex mortuis induta gloria novam ac sempiter 1, na, ut promittitur I. Cor. 15. v. 35. & seqq.

2. quod ea Christus transfigurabit, ut conformia fiant corporiipsius glorioso pro vi illa efficace quam potest etiam subiicere sibi omnia. Phil. 3. 21.

3. quod carne nostra visuri simus Deum & oculi nostri sint adspecturi eum, ut visione gloriae eius nos quoque gloriosi simus Jobi I9v. 25, 26, 27.

Consolationes contra terrores diet extremi & judicii univer salis:

I. Quia in extremo die plenam redemtionem consequemur, Luc 21. 28. Quum autem haec fieri incipient, suspicite & attollite capita vestra, quoniam appropinquat redemtio vestri.

II. Quia Christus Servator noster erit totius mundi iudex, qui nequaquam damnabit eos quos sanguine suo redemit, & iustificat vit. Hactenus fuit de Consolatione qua Deus nos consolatur: se

quitur de reliquis beneficiis.