QVARTO Quaeritur de carentibus vsu rationis, vtrum sint baptizandi. Et videtur, quod non, quia non minus indiget paruuli infidelium saluari, quam fidelium: sed illi non sunt baptizandi. ergo nec isti.

CONTRA, baptismus succefiit circuncisioni, sed illa dabat intanti octo dierum/ ergo & baptismus-

Respondeo, primo videndum est de puulis fidelium. Vbi sciendum est, & paruuli fidelium non solu possunt in pueritia baptizari, imo dicunt, & laudabilius est, quae expestare aeta- tem perfectam, & hoc propter tres rationes. Primo, quia pro pter imbecillitatem naturae de facili possunt mori. & dam nari. Vnde, vt damnationis periculum euitetur, dicunt baptii mo praeueniri. secundo propter infestationes daemonum, qui non habent tantam potestatem in pueris baptizatis ab origi nali mundatis, quantam in illis, qui adhuc habent originale: neque quantum ad nocumenta spiritualia: neque quantum ad corporalia. Tertio, quia in pueritia facilius homo ad alia inducitur, & firmius inhaeret, secundum quod dicit Philosophus 2. Ethi. d. Non parum differt sic, vel sic ex iuuene confestim assuefieri, sed multum: magis autem omne. Et hanc causam assignat Diony. in fine Ecclefiasticae hierarchyae dicens: Tradit autem puerum sacramentis symbolis. i. sacramentali bussignis sum mus sacerdos, vt cum eis conuerset, & non formet vita altera nisi diuina contemplantem semper.

sECVNDO videndum est, vtrum furiosi amentes, & huiusmodi baptizandi sint? Vbi distinguendum est, quia quidam sunt, qui sunt ex natiuitate amentes, & nunquam habuerunt lucida interualla. Et de talibus videt idem iudicium, quod de pueris. Quidam autem de mentiam incurrerunt ex infirmitate, vel ex aliquo huiusmodi, & habent aliqua lucida interualla. Et de istis dicendum est, quod si antequam istam dementiam incurrerent: vel dum habent lucida interualla, fuerunt in proposito baptismum suscipiendi, si necessitas sit, possunt baptizari, & baptizati sacramentum suscipiunt, & rem sacri eriam si tunc actu dislentiat in amentia existeres, quando baptizantur. Vnde frenetici, qui ante petiuerunt, immergunt. Alias extra casum necessitatis non sunt baptiaandi. si autem ante amentiam contradixerunt non reci piunt sacim, nec rem sacramenti. In primo autem casu si infirmus legatur, vt ei corporaliter medeatur: multo magis, vt animae, & in baptismo necessitatis esset ligandus quantum cunque etiam irreuerentiam sacro exhiberet, etiam si mingeret in aqua, in qua esset baptizandus. sed neophiti assistentes, ibi essent propter scandalum mouendi. Eucharistia vero, & extrema vnctio, quae non sunt necessitatis frenetico qui dem, qui prius petiit, exhi bentur: dum tamen irreuerentiam non exhibeat: & praecipue hoc est de eucharistia, quam posset expuere. sed de extrema vnctione non sic oportet irreuerentiam timere: sed magis animae languenti subuenire.

TER TIO, videndum est de dormientibus, de qui bus eodem modo dicendum est, sicut de amentibus, & furiosis, quod ipsi in periculo sunt baptizandi, si in vigilia apparuit propositu, quod vellent baptizari. Et ideo hic potest sumi ar gumentum, quod si dormiens, qui in vigilia habuit intentionem quod propositum percutiendi clericum: licet ipsum tunc non percusserit post modum dormiens surgat ipsum. & percutiat, quod sit irregularis, & hoc ratione volutatis, & propositi antecedentis. Et forte est excommunicatus: cum illud, quod fit in somno, procedit ex malitia, quam vigilans conceperat: sicut proiiciens lapide: licet mox ante percussionem poeniteat, non euadit excommunicationem: sicut nec ille, qui mandauit, & ante poenitcat: sed mandatu non reuocauit, etiam si non potuit. Et hic est casus, in quo sententia iuris incipit ligare etiam iustum.

Ad argumentum in oppositum est dicendum, quod circa pueros infidelum est distinguendu: quia aut habent vsum rarionis, & tunc possunt baptizari etiam inuitis parentibus: licut & mrimoniu contrahere, aut non habent, & tunc tirca hoc est triplex opinio vtrum. scilicet sint inuiti parentibus baptizandi.

Prima dicentium duo. scilicet quod principes terreni possunt licite, imo & meritorie auferre pueros Iudaeorum, qui sunt in dominiis suis, & eos baptismo offerre. Et hoc est primum dictum. secundo, dicunt, quod pueri sic baptizati, suscipiunt verum baptismum.

Primum probat, primo sic: Res, & bona seruorum sunt dominorum suorum: sed Iud aei sunt serui dominorum, in quorum terris habitant: vt habet extra de Iudaeis, & sarracenis. c. etiam si Iudaeos. ergo res, & bona Iudaeorum sunt Principum Christia norum, in quorum terris habitant: sed filij sunt res quaedam parentu. ergo pueri Iudaeorum sunt in potestate Principum, vt res quaeda eorum. Possunt ergo eis vti, vt placet offeren do eos.

secundo sic: Princep Christianus Dominus Iudaeoru potest filios eorum vendere in seruitutem terrenam. ergo fortiori ratione potest eos offerre in seruitutem diui nam: quod fit per baptismum, imo videntur in hoc mereri, sed hoc faciunt propter salutem puerorum, & honorem Dei, non vt parentes cogant ad credendum, quia illud non est licitum.

secundum probatur sic, quia ad susceptionem baptis mi sufficit, quod non inueniatur obex contrariae voluntatis, vt patet in paruulis Christianorum, sed in paruulo Iudaei, vel infidelis non est obex contrariae voluntatis. ergo suscipiunt verum baptismum. Et dico contrariae voluntatis in suscipien te, & non in parente, quia alias peccata proximorum parentum nocerent, & transirent ad filios, quod non est verum. sed hae ra tiones parum cogunt: prima non, quia non licetre sua vti ad omnem vsum. Non enim licet vti ancilla ad concubitu, sed ad seruitium, quia ad hoc est sua, non ad illud. Vnde nec inuitam potest dominus accipere, vel dare in vxorem. similiter Iu daeus est seruus Principis non plus filius, quam pater: imo filius non est seruus, nisi quia pater, vel mater: quia partus sequitur ventrem. sicut ergo patrem non potest cogere ad ba ptismum, quamuis sit res sua: ita non potest cogere patrem in filio Voluntas enim pris voluntas filij reputatur. Et sic pater testatur filio, sicut & sibi, &eligit ei sepulturam, sicut, & sibi. Vnde sicut filium adultum contra eius voluntatem baptizare non potest, nec debet contra voluntatem ipsius filij, sic nec filium impuberem contra voluntatem patris, quae est dispositiua de filio. quia illo iure valet testamentum pupillare factum a patre, quo testm̃ adulti sui iuris factum ab eo.

Per idem patet ad secundum, quia in his, quae sunt iuris humani ad quae se extendit seruitus, potest disponere Princeps de filio patre inuito: sicut & de ipso patre, sed non in his, quae sunt de iure naturali, vel diuino: nam non posset contrahere sponsalia pro filio, vel pro filia patre inuito, sicut nec ipsum patrem inuitum posset vxorare.

Ad tertium dicendum, quod est obex voluntas parentum. & ideo non baptizatur. Et cum dicitur, quod peccata parentum non transeunt ad filios: verum est directe, quasi, quod nascendo ab eis contrahunt pec cata eorum, sicut cotrahunt peccatum Adae: sed indirecte, & per accidens bene potest pater imperare bonum filij etiam spirituale.

Et ideo est secunda opi. huic contraria, quae ponit, quod non est licitum paruulos Iudaeorum parentibus aufer ri, & eos baptismo offerre. Et si de facto baptizent, non suscipiunt baptismum. Ratio prima est, quia quamuis aliqui possint esse serui aliorum quantum ad opera, in his tamen, quae cis competunt iure naturali, & diuino non sunt serui, sed liberi. potest enim seruus comedere, & bibere inuito domino, & matrimonium contrahere, vt dictum est. Et habetur extra de coniugio seruorum. c. 1. Haec cm̃ competunt eis de iure naturali. Et similiter potest inuito domino credere in Deum, & huiusmodi, quae pertinent ad ius diuinum: sed baptizari pertinet ad ius diuinum. ergo cum cura paruulorum de iure natu rali, & diuino competat quantum ad hoc parentibus manifestum est, quod non possunt eis licite auferri, vt baptizent: licot possint eis auferri, vt vendant, sicut & caeterae res, & opera ciuilia.

secundo, quia non minorem potestatem habent domini temporales super Iudaeo, quam super eius filium, imo quasi maiorem, quia a seruitute parentis deriuatur seruitus filij. sed constat, quod Princeps non posset lici te Iudaeum cumpelle ad cultum baptismi suscipiendum in se, vt habet dist. 45. ex concilio Toletano, vbi dicitur sic: de Iu daeis praecepit sancta synodus nemini ad credendum vim in ferre. ergo non potest eis inferre vim auferendo filium, vt baptizetur: cum voluntas filij paruuli sit voluntas patris quousque habeat vsum rationis.

Tertio, quia si hoc esset licitum, credendum est, quod primitiui sancti, & rectores ecclesiae hoc consuluissent terrenis principibus, quos habue runt valde fauorabiles, vt syluester Constantinum, & An brosius Theodosium, qui nunquam leguntur hoc fecisse. ergo non est probabile, quod hoc possit licite fieri.

Quarto, quia hoc non esset securum, sed valde periculosum: quia puer baptizatus dum veniret ad aetatem adultam posset de facili resilire ab eo, quod fecisset ignorans contra voluntatem habentium curam eius. Ex quibus patet, quod non est licitum Principibus terrarum auferre filios Iudaeorum, & offerre eos baptismo.

secundum probat sic. scilicet quod si baptizarent, non suscipiunt baptismum: quia ad susceptionem baptis mi non sufficit, quod non inueniat obex contrariae voluntatis in eo, qui debet baptizari: sed requiritur intentio suscipien di baptismum directa, vel interpretatiua. Quod patet, quia si adultus aliquis sic nutritus esset, quod nihil omnino audisset de fide, & esset in solo originali: si talis dormiret, & dormiendo bapti zarei, constat, quod nihil fieret, vt patet ex praecedentibus: & tamen in voluntate eius baptismus nullu obicem inueniret. Plus ergo requiritur. scilicet intentio suscipiedi baptis mum directa, vel interpraetatiua: directa in adulto, interpretatiua in paruulo. sola autem volutas parentum est voluntas interptatiua paruulorum, antequam habeant vsum rationis: propter quod consueuit dici, quod antiquitus ante datam circuncisionem saluabantur in fide parentum, non autem aliorum: nisi, qui gerebant vicem parentum. Quaerit, si inuitis parentibus, baptizarei paruulus nihil, videretur fieri cum desit voluntas eorum directa, & interpraetatiua.

sed licet hae rationes saltem duae primae sint tactae superius con tra aliam opinionem: tamen ad eas posset sic instari, & primo con tra primam. Vnde posset sic dici ad minorem, quod educatio li berorum est de iure naturali, quod omnia alia docet: sed doctrina in moribus de iure gentium. si tamen pater vellet docere filium malos mores non esset permittendus: puta, quod esset moechandu, quod esset furandum, & huiusmodi: imo iniuste haec sibi prohiberent, & sibi tutela filij auferretur, & meri to priuaretur iure patriae potestati:: sicut dominus prostituens an cillam. Cale episcopi. au. si lenones. Et si pater liber esset auferenda esset sibi filia, quam vellet prostituere. Cum ergo fornicatio spiritualis sit peior, & magis noceat ciuilitati Christianae, multo magis auferenda est sibi proles, quam vult facere a fide adulteram.

Ad secundam rationem potest sic responderi, quod contra voluntatem suam directam, vel interpretatiuam nullus est baptizandus: sed voluntas patris non est vo luntas filij, nisi in bonis filij, & inquantum se exhibet pium patrem, non autem hostem, sicut tutores, & curati dicuntur domini, quando bene administrant, non autem quando pupillum spoliant.

Praeterea si voluntas parentum non requirit ad baptismum. ergo contraria voluntas non impedit baptismum: quia si oppositum in opposito: & propositum in proposito: sed si puer non habet patrem, nec matrem: sed ambo sunt mortui: cum non desit remedium salutis, siue sit fidelium filius potest, & debet baptizari, & parentis gorens officium, qui eius curam gerit, hoc facere habet: sicut ex pietate nutritur puer expositus, cuius parentes ignorant. si igitur sine voluntate parentum potest esse verus baptismus, & contra voluntatem corum similiter. In habente enim usum rationis eorum voluntas non requiritur ad effectum, & per consequens nec contraria voluntas impedit effectum: licet ad hoc potest dici, quod voluntas non requiritur, nec per oppositum impeditur, quando non habet parentes, vel quando finita est tutela parentum. sed quamdiu viuunt, & curae eorum incumbunt, secus videt.

Ad tertium dicendum, quod propter scandalum in principio ecclesiae multa omittebantur, & dissimulabant, quae modo non dissimulam tur. Tunc enim haeretici ad fidem non cogebant, qui tamen iuste poterant, nec videret fides viribus, non virtutibus prosperari. Tunc enim ecclesia pugnabat solum gladio oris: nunc autem etinm gladio materiali pugnat contra hostes fidei.

Ad quartum, potest dici, quod magis est verissimile, quod non redeat ad fidem, in qua non est nutritus, quam si es set in ea nutritus, quia adolescens iuxta viam suam &c. Vnde magis probabiliter timet, quod manens in Iudaismo in perpe tuum non conuertat, vel quod conuersus peruertatur, sicut saepe accidit, quam si a puero esset conuersus, & inter Christianos solos conuersatus: quia tunc raro ad iudaismum redit. si dicatur, quod hoc videtur contra naturam sicut mulier habens filiu suum mortuum: quae alterius filium surripuit, cui iusto iudicio redditus fuit, & in perdicibus vna alterius oua surripit, & quae non peperit, fouet: ad vocem tamen verae matris redit illa spreta, quae fouerat: dicendum, quod non est simile in proposito: quia pia fraus est hic, & nutrix est mater: mater autem nouerca.

Quinta ratio in hoc verum dicit in maiore, quod requiritur intentio vera, vel interpretatiua: nec sufficit non habere obicem: sicut in illo, qui haberet le gem naturalem, & fidem. sed in minori posset dici, quod intentio interptatiua uero est solum parentum carnalium: sed magis spiritualium, sicut olim saluabani in fide parentum. i. ecclesiae: quae tunc erat, non solum parentum carnalium: sed magis parentum legalium, siue spiritualium, vel adoptantium. Vnde cum iste, qui agit curam salutis animae exhibeat se patrem, ali vero hostem: ex quo iste, qui quasi adoptat ed, exhibet se patrem, & ille tanquam patrinus pro eo respondit, qui geris typum ecclesiae intentio, & voluntas interpraetatiua parentum spiritualium interuenit, & hoc sufficit. si enim tutor personae, & curator rerum succedit loco parentum, multo magis isti, qui quasi parentibus furiosis existentibus tutelam, & curan filiorum suscipiunt:

Tertia opinio est, quae tenet viam mediam. scilicet quod hon est licitum baptizare filios Iudaeorum inuitis parentibus: si tamen fiat, vere baptizati sunt. Primum probat, vt supram in secunda opinione. secundum pro batur sic: quia non potius habet ius infidelis supra filium, quam fidelis, sed si filius fidelis Christiani baptizetur inuito pa rente recipit verum baptismum. ergo similiter si baptizetur filius infidelis saraceni, vel Iudaei, recipit verum sacramentumPro hac opinione videtur esse, quod dicit de conse. dist. 4. c. Paruuli fideles vocant, vbi videtur insinuari, quod paruu lis sufficit fides offerentium nulla facta mentione de fide pa rentum,

Primus articulus communiter conceditur siꝗ non licet principibus Christianis paruulos Iudaeorum auferre parentibus, & eos baptismo offerre. sed quidam hoc concesso secundum articulum reputant dubium. scilicet quod si batizei, quod sit vere baptizatus. Vnde soluunt rationes ad hoc inductas, sic. Cum enim dicit, quod filius parentis Christiani potest baptizari inuitis parentibus: & suscipiet baptis mum veru. ergo similiter filius infidelis: dicendum, quod non valet: quia ecclesia praeest fidelibus non solum in actibus ci uilibus, sed in his, quae ad cultum Dei pertinent. ideo si Chri stianus vtaturre sua contra diuinum cultum, non iniuriatur ei ecclesia, si priuet eum re sua, & deputet eam ad diuinum cul tum. Et in hoc casu voluntas ecclesiae est voluntas paruu li interpraetatiua, quia in hoc casu ecclesia habet interpraetari voluntatem parentum: imo, vt verius dicatur voluntas ecclesiae est magis voluntas paruuli interpretatiua, quam voluntas parentis carnalis, eo quod de iure voluntas parentis fidelis sub est voluntati ecclesiae. Non sic autem est de paruulis infidelium: quia ante baptifmum non sunt ecclesiae, nec ratione fui, nec ratione parentelae, vt sic voluntas ecclesiae possit esse voluntas eorum interptatiua quoquo modo.

Decretum etiam allegatum non cogit: quia offerentes paruulum non offerunt eum vice sua, cum nihil iuris habeant in filio alieno: ulsi hoc procedat de voluntate parentum, cum suppona mus ex titulo questionis, quod offerat eum inuitis parentibus, nec vice ecclesiae. Cum ante baptismum non habeat iuin paruulo parentis infidelis. Canon igitur allegatus lo- quitur in casu, in quo offerentes gerunt vicem parentum, aut ecclesiae, quod potest esse in paruulis Cristianorum non autem in paruulis Iudaeorum, vel quoruncumque infidelium Et confirmo, quod non est simile de fideli, & infideli: quia non so lum illud est possibile: imo est licitu, & debitum, nec esset acquiescendum fidelibus purentibus, similiter nec haereti cis si nollent filium baptizari, sed de filio infidelis quicqd sit de facto, saltem de iure certum est, quod baptizari non debet ergo non est simile.

Praeterea rogante fideli matre, vt Aug. baptizaretur, sed renuente gentili patre baptis ma dilatum est, quasi ecclesia noluerit eum baptizare ihus to pro, quamuis hoc mater vellet. ergo multo minus vtroque parite inuito.

sed quicquid sit de paganis, videt, quod ecclesia possit compellere Iudaeos, quod filios eorum ad baptismum, sicut filios Christianorum, quia patres eorum Christiani fuerunt: & ad legem Moysi, & ad susceptionem Christi pro se, & pro tota posteritate sua se obligauerunt: cum sit endem fides modernorum, & antiquorum, & eadem de ecclesia, um est vna columba. ergo sicut haeretici ab ecclesia gentiu exeuntes ad eam cogi possunt, & ipsis inuitis forte filij Graecorum adritum nim licite attrahuntur: sit & Iudaei filij sauctorum patrum, maxime na & ipsi ad legem Moysi se obligant. Exequutio autem pertinet ad iudicium ecclesiae le. ve. sicut & legis nouae. sicut ergo haereticos legis nonae professores eoelesia cogit ad ipsius obseruantiam secum dum verum ipsus intellectum, & sensum, quia obligando se ad eam obligant se ad verum intellectum. quamuis ipsi non ob ligent se ad cam, secundum vorum intellectum, & sensum suum, similiter Iudaei professores legis Moysi, quaeuis non obligauorint. se ad. legem. Moysi secundum veru intellectum, sed secundum suum cogendi tamen sunt: vt videi ad hoc ipsum, & etiam liberi eorum. iduo & c. Videt etiam, quod omnis paganus posset cogi. sicut enim omnis paganus posset puniri a Principe catholico propter crimen. Vnde saracenus fi homicidium committe ret. Parisius iuste suspenderetur: ita cum infidelitas sit maius peccatum, cum ipse teneatur ad suscipiendum legem Christi, & fulem non suscipiendo eam peccat. Cum igit peccatum omissio nis, sit peccatum poena dignum, sicut peccatum commissionis: sicut posset ab erclesia puniri de blasphemia, & de contumelia creatoris, sicut quotidie puniunt Iudaei, vt discant non blasphemare: sic possunt omnes infideles puniri: quia non recipiunt nec nde, nec lacra ecclenae, vt sic indirecte eam suscipiant. Et quia ritus Iudaeorum est idololatria: hoc saltem, vt videtur punire potest ecclesia.

sed licet ita videat esse secundum rationem: aliter tamen est secundum diuinam prohibitionem. A sanctis eum traditum habemus, quod non est volutas Dei, vt occidunt. ps. Ne occidas eos, neq non obliuiscant populi mei, vt smaneat memoria mortis Chrlsti. Item secundum prophetias praedicationo Enoch, & Heliae sunt conuertendi: vnde vsque tuncivrir Deus eos in sua cae citate tolerari. si autem vel ipsi, vel eorum filij, ipsis innitis, baptizarentur, tunc nullo tempore Enoch, & Heliae inueni rentur, nec per concequeos propheti ae verificarentur. similiter idem videtur de aliis infidelibus quia ab apostolis traditum habemus, vt ad fulem nemo inuitus trahatur, vel cogatur, sicut patet, quod beatos Iacobus dicit haec Hermogeni, & fileto. Et apostolua dicit: Quid ad nos do his, quae foris sunt iudicare? Vnde non hominos armatos, fortos, & patientes, sed infirma, & contumptibilia mundi elegit Deus, vt gladio oris non materiali homines ehuertat. Vnde do aliis criminibus possunt. iuste iufideles a fidelibus puni ri: quia Deus non prohibuit; & caiioi naturalis dictat: de crimine autem infidelitatis non. Vnde sicut mulier si ordinetur, non solum peccat, sed etiam nihil recipit: quia Dous ordinauit, quod vir, & non mulier ordinet: sic Deus ordinauit, quod adultus volens, & paruubus voluntate parentum bapti actur. Vnde aliter nihi agit. Vtde sicut brutum non est capax baptisini, sic nec puer sine voluntate parentum. sed istud exemplum nihil valet: quia ex quo homo est susce ptiuus baptismi est: sed praeter hoc ad essentiam baptisini requiritur intentio sua, vel illius: ideo non est proprium exemplum.

sed quod dicunt, quod decretum ecclesiae nihil iuris habet in paruulis non baptizatis: sed in paruulis baptizatorum, non videtur: quia coipso quod homo commit ecclesia habet aliquid iuris in eo, & fit de foro ecclesiae. Cum igitur peccatum originale solo iudicio ecclesiae possit pur gari. scilicet sacramento baptisini, quod est ecclesiae solius. ergo eoipso quod habet originale? habet in eo aliquid ecclesia, imo cum nihil possit solui, aut ligari, nisi a superiore, nisi esset ecelesiae subditus, non posset ecclesia per aliquod sacramentum ei exhibitum ipsum soluere a culpa, nec am poena. sed ad hoc dicerei, quod adultus se subiicit: paruulus autem se subdere non potest. Vnde oportet, quod parens cum subdat: cui natura eum subiicit, & procuratorem fecit. si dicat, quod illud crimen non contraxit in terra ecclesiae, quando non est natus de ventre fideli, nec de patre fideli, non vider valere, quia dictum est Petro: Quodcumque solueris super terram &c. Vnde mundus totus est ei pro nauicula. Ita enim habuit sedem in Anthiochia, sicut in Roma: & vbicumque, vult potest esse sedes sua etiam in Babylonia. Vnde cum habeat plenitudinem potestatis in omni terram, & in omni homine eam habet, & si nec parentes, nec ipsi se subiiciant: Deus tamen subiicit sibi omnem hominem: vnde non hoc facit defectus iuris, sed prohibitio superioris. vnde & de aliis criminibus punit infideles, sed de isto non, quia Deus prohibet: cui coacta seruitia non placent. Et sic ecclesia potest de his, quae foris sunt iudicare: sicnt potest arcere infideles a communione fidelium propter pcti in moribus non propter petin in fide, quod est in corum ritu.

Et si arguatur contra ea, quae dicta sunt, quod magis est occurrendum periculo mortis aeternae, quae temporalis, sed puero existeri in periculo mortis temporalis sabueniendu est contra voluntatem parentum: etiam si ex malitia vellent oppositum. ergo multo magis subueniendum est pueris infidelium contra periculum mortis aeter nae: etiam inuitis parentibus. Respondei & bene, quod nulli sub ueniendum est in periculo corporali contra ordinem iuris ciuilis. Vnde si quis asuo iudice rite condemnetur ad mortem non est per violentiam diripiendus. Et similiter contra ordinem iuris naturalis, & diuini: quo filius est sub cura parentum: non est eripiendus, vt liberetur a periculo mortis aeternae. Non enim sunt facienda mula, vt eueniant bona. Hoc autem fieret, si filius infidelis parentibus auferret: quo rum curae subest quantum est de iure naturali, & diuino: qn sicut non esset auferenda aqua propria alicui, eo inuito, ad puerum baptizandum, si nollet cam dare gratis: nec pro pecunia: quia euet contra iuitit:a, nc nec puer aureredus eit patri propter baptismu. Nec obstat, si licet auferre panem propter necessitatem proximi releuandum extremam, vel aquam propter sitim: quia aqua, & panis sunt ad hoc ex sua natura, vt succurrant corpori, sed ad subueniendum animae: non nisi ex positiua institutione: sictit propter mortem licet recipere eleemosynam ab excommuhicato, non tum ei loqui, tar ad missam eum recipere si aliter mortem inteptet. extra de his, q vi, vel metu. c. sacramentis. quia cibus est de se, & per se in remedium contra mortem, & similiter potus, non sic autem loquela, vel missa, sicut non licuit susannae adulterari, vt mortem euaderet: imo si medici dicerent, & verum esset: nisi infirmus fornic:tionem fecerit, morietur: nullo modo fornicari liceret. sed nec contrihere liceret religioso, vel voto obligato propter tale periciilum. sed propter tale periculum contrahere liceret non obligato ad continentiam. sed de aqua videreem, quod posset aufferri propter puerum bapti zandum: quia & si vsus eins non sit per se ad lauandu anitit crimen haeresis, cuius cognitio pertinet ad ecclesiam: mam: est tamen ad lauandum corpus, & lotione etiam cor poris indiget pro corporis salute in resurrectione. Vnde sicut si vita pueri sine balneo non posset seruari, propter hoc posset aqua auferri: ita videt, & hic. sed non est simi le: quia lotio corporis de natura sua est materia balnei: non sic autem est causa resurrectionis: nisi ex diuina institutio ne.

si vero secundo contra dicta arguatur: quia qui libet homo magis est Dei: a quo habet animam, quae patris, a quo habet corpus, non igitur, videtur iniustum, si pueri in fidelibus auferantur & Deo per baptisinum consecrentur. Respondetur, & bene, quia homo ordinatur in Deum per rationem, per quam potest Deum cognoscere. Et ideo puer antequam habeat vsum rationis, ordinatur in Deum per rationem parentum: quorum curae naturaliter subiacet: propter quod secundum eorum dispositionem sunt circa eum agenda diuina. Vnde si puer parentes non habeat, vel non comparent: quicunque vult loco parentis ei fit: & sicut in nutriendo sic in baptizando, & sufficit, quod non apparcat voluntas parentum contraria. Et siquidem pater, & mater Iudaei mortui essent, sicut aliquando pater moritur relicta vxore praegnante, quae etiam morit in partu, vel moriuntur, antequam puer habeat vsum rationis: tunc propinquiora de genere sunt tutores legiti mi loco parentum: Vnde non deberet, nec posset baptizari ipsis inuitis, sicut nec parentibus inuitis. sed si non ap parent, nec parentes, nec propinqui: tunc loco parentum suc cedit, quicunque vult. Et ideo quicumque vellet, posset eum tunc baptismo offerre, quia naturalis ratio dictat: vt cui parens deficit alius parens sit, sicut vna auis alios pullos nutrit quando mater deficit

Ex his omnibus colli git: quia sicut parentes non possunt cogi ad ea, quae sunt purae fidei, supra legem naturae, & si coacti non consentientes recipiant, nihil est factum: licet ad ea, quae sunt legis natu rae, possit cogi, sic filij contra eorum voluntatem in his, quae sunt legis naturae, possunt coerceri, vt. scilicet eis non subiician tur. sed in his, quae sunt pure iuris diuini, & voluntatem veram requirunt, vel interpretatiuam, non debet fieri, nec factum valet. sed quicunque parentum consentit cuiuscunque aetatis paruulus existat in fauorem fidei, videretur baptizan dus: quia de patre expressum est de conuersione infidelis. c. ex literis. de matre: videtur contrarium de facto in Au. sed sicut secundum leges, qum pater egit ad diuortiu, & est ti mor, ne machinet in prolem odio alterius, penes matrem debet potius educari: sic hic debet matri dari. Vnde quia ille, qui non vult conuerti, dat causam diuortij. ideo apud conuersum debet educari, siue sit pater, siue mater, siue maior triennio, siue minor. Ar. C. de diuortiis. auth. si mater. quia pupillus non debet educari apud illas personas. quae ipsius pudicitiae possunt insidiari. ff. vbi pupillus educari debeat. l. vlt. sicut matrimoniu in dicto. c.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 4