QVAERITVR quarto de indulgentiis, vtrum tantum valeant, quantum sonant. Et vide tur quod nūt quia aliquando dat indulgetia non to lum plena, vel plenior, sed etia plentuima: tunc enim sonat, quod sit immunis ab omni poena, & puia, quod non videt: quia etia ea fucrantibr impone bai onia Romae.

Contra, quia alias ecoleim aeciperes homines.

Respondeo, hic sunt tria facienda. Primo agendum est de valore indulgentiarum. secundo, de authontate qs possit eas dare. Tertio, de susceptione, cui scilicet prosunt.

Quantum ad orimum sunt tria vidanda: primo, de causa valorissecundo, de valore in generali. tertio, i ipeciali.

Quatum ad primum sciendum, quod in valore indulgentiaru eat eri plex causa: vna ex parte Chri, alia ex parte ictorum, tertia ex narte ecclesiae. Ex parte Chriiti, quia Lmitus dotaun ecclesiam sponsam suam nobili thesauro, de quo ista lumunt. Primum ouidem est meritum, & satisfactio Christi: cuius vna abtea saneuinis suffecisset. vnde infinitus thelaurus. ecclesiae restat ad mut uandūgratis peccatorib vnde toui saciant: secunda causa est merita sanctorum, poenae, poenalitateu & pastiones eorum, qui multa supererogauerut, quam meinerint octam eorum: tertia causa ex parte ecclenae aliqd. i. pium opus spirituale, vel temporale: & hoc nisi sit iuita cauta tantae indulgentiae peccat concedens, quasi dilapidator tam preciosi thesauri. videt tamen ei valere, qui conditionem imple ret: nisi & ipse illa impetraret: quia tunc & ipse peccaret fine causa suffiuienti impetrans. si ergo Papa proprio motu morientem absolueret ab omni poena per modum indulgentiae: & illepie crederet, ille auolatet si nullam culpam haberet: etiam si Papa iustam causam non haberet, licet si Papa sacramenta liter finedigna pura absolueret, ille immunis non esset: quia non est proprie debitum Deo quitare, sed ipsi' est sibi a Deo traditum aliis dispensare, secundum illud. Dispensatio mihi tradita est. vnde sicut verum sacramentum confert peccando: sic & veram indulgentiam. Alij dicunt, quod sicut non tenet alienatio bonorum corporalium facta a dispensatore contra voluntatem domini: sic nec valet collatio indulgentiarum facta a quocun que fine iusta, & rationabili causa, quia sit contra voluntatem Dei.

sed hic sunt tria dubia, primum est de merito san ctorum: quia contra hoc arguunt quidam, quod merita sanctorum non pertinent ad thesaurum ecclesiae sic. Illud quod est plene remuneratum, vel remunerandum in faciente, non videi satisfactorium pro alio: sed quicquid poenae sustinue runt scti, vltra quam meruissent, est plene remuneratum, vel re munerabitur resumpto corpore. ergo de illo nihil restat pro nobis ad fatisfaciendum: & possunt dicere cum prudentibus virginibus: ne forte non sufficiat nobis, & vobis. & illud Ezoch. Animas suas liberabunt, non filiorum: sed meritum Christi est totus thesaurus ecclesiae: de cuius plenitudine omnes accepimus &c.

sed contra, quia Deus nec Christum, nec alium remunerat citra meritum, sed magis vltra. vnde praemium correspondet merito, maxime si est meritum condigni: quod si est in aliquo, fuit in Christo: in iustitia vide retur, quod Christus plus meruisset, quae percepisset: quantum enim sibi meruit tantum in se recepit: & quantum aliia meruit, tan tum in se recipient. vnde oem meritum est perfeste remunera tum, vel remunerandum, in persona illius, pro quo factum est. vnde si propter hoc nihil restat demeritis sanctorum: per consequens nec de merito Christi, qui habet non solum quod meruit, sed plusquam meruit, scilicet gloriam animae.

Praeterea non est magis remuneratum, vel remunerandum, quod fecerunt sancti, quam illud, quod nunc faciunt viui: sed non obstante, quod oratio in sinum orantis conuertat: & quod omne bonum, quod honfacit pro se, vel pro alio, super caput eius ad ple nam remunerationem reuertatur: nihilominus tamen vnus pro alio potest fatisfacere, & satisfactio prodestalij: quando vnus pro alio satissacere intendit. ergo quia sancti non solum pro se, sed eti am pro corpore Christi: quod ost ecclefia, tota agere bona, & pati mala volebant: sicot Paulus dicit. Omnia sustineo propter electos, vt & ipsi salutem consequantur, licet eis sit remuneratum: nihilominus pro nobis potest esset satisfacto rium.

Vnde dicendum est ad argumentum, quod opus bonum poenale sanctorum potest dupliciter confiderari: vno modo inquantum est meritorium: & sic non transgreditur personam, nisi solum meritum Christi, qui sibi, & aliis meruit. Caeterum vero meritum sibi soli prodest: & sic nullus alius a Christo plus meruit, quae receperit, vel recenturus sit in seipso. scdlo mo do prout est satisfactorium: & sic iusti plus satisfecerunt, quae de buerunt. Licet enim poena purgatorij sit maior omni poe na mundi, non tamen sequitur: tale peccatum meretur talem poenam ia bureatorio. ereo grauissimam in mundo: alias nullus vos set pati poenam vltra culpam: cum a veniali nullus sit immunis:cum tamen dicat Iob. Vtinam appenderent peccatum, quibus iram mereor, & calamitas, quam patior in statera: quasi arena maris haec grauiter apparerer.

Item licet homo non possit facere bonum pro alio, quin mereat, sic tum potest pro alio soluere, quod non liberat se:sed illum solum. Vnde fatisfactio, qua homo pro alio facit sibi quidem est meritoria, & non illi, sed illi est liberatoria, & non sibi. Quia igitsan cti plus sustinuerunt, quam meruerunt: hic autem non solu animo merendi, sed satisfaciendi per se quidem primo: deinde pro oibus indigētibus secundum ordinem ecclesiae. ideo illis primo cedit in fatisfactionem secundum aequalitatem culpae, & poene taliter soluta, vel perditum fuit, quod non est dicendum, vel re feruai nobis indigentibus. sicut enim homo soluat conide bitori, plusquam debeat dicent, quod si totum a se non deben cedat in solutum residuum pro socio: sic acquitat eum. sic erao in proposito. & ideo &c. In hoc ergo conueniunt sancti cum Christo in his, quae fuerunt supererogationis, quod aliquid ponunt in thesauro ecclesiae sicut Christus: sed in hoc dis conueniunt, quod tota satisfactio Christi cesiit in thesaurum pro caeteris, & nihil pro se:ꝗa nullius debitor fuit, nec poe nae priginalis, noc actualis: & quia ab eo est thesaurus infi nitus. Alij dutem sancti non: beata autem virgo medio modo se habet, quia de suis poenalitatibus illud pro ea satisfecit, quod erat poena peccati originalis, sicut mors naturae, cuius ipsa debitrix fuit: reliquae autem eius poenalitates sponte assumptae totae nobis cedunt, non illi, quae nullius culpae actualis rea fuit. Et idem est de martyrio innocentum, & aliorum, qui nec venialiter peccauerunt.

Quod autem aliqui dicunt, quod nec diminutio, nec remissio in sacramentis est, nisi per solutionem factam de passione Christi non martyrum, verum est, quia i baptismo non est poenae solutio, nec a Christo, nec ab alio, quia dicit Ambro. quod in baptismo gratia Christi omnia gratis condonat. Vbi autem est plena solutio, non est gratia tuita condonatio vel remissio.

sed'm dubium est de merito Christi, & quo ad poenam damni, & quo ad poenansem sus: quia quicquid sit de poena actualis pcti, quae ad poenam sensus, non vr, quod poenam damni Christus soluerit qui illa non sustinuit

Item cum & actuali mortali debeat̃ poena aeterna non fait tantum de poenalitate in morte Chri, nec intensiue, nec extensiue, quantum est in poena sensui eterna, quae est in inferno. Vnde cum aequalitas satisfactionis attendat secundum comparationem poenae ad poenam: Christus quidem potuit mereri dimissionem poe nae aeternae totalem damni, & sensus: quae fit in baptismo adulti peccatoris, & commutationem aeternae in temporalem, quae fit in poenitentia: quia in meredo diuinitas cooperata est: quia Deus agere, & con gere potest, & sic meritum fuit infinitum, sed non potuit: vt videt satisfacere pro poena aeterna: quis non potuit ex huma- nitate sustinere tantam poenam, quanta est illa inferni: nec diuinitas compassa est: quia pati non pontrimo videt, quod nec so lutio poenae temporalis fieri potuit: quia non potuit esse tantus do lor in morte Christi, qᷓtus est dolor debitus omnibus peccatis confessis, & confitendis etiam in hac vita.

Dicendum est igitur, quod Christus non solum omnibus meruitt sed pro omnibus satisfecit: quia suppositum agebat, & patiebat. Vnde non solum actio merens: sed etiam pastio: satisfaciens infinita est. Non est ergo ex insufficientia, quod pasiio Christi in sacramentis non soluit: sed ex Dei ordinatione, qui gratis remittit. Et quod dicit, quod reatus poenae non dimittit, nisi quia poena soluit, non est ve rum: quia sicut tota obligatio ad poenam potest tolli liberali qui tatione creditoris sine totali solutione, sic etiam pars potest rom itti sine partiali solutione. Dicere aunt, quod. Deus in sacramentis, in quibus maxime liberalis existit, vnde & sacra grae vocanturi nihil gratis remittit, nec condonat, nisi quantum sibi soluit, aut de thesauro coni ecclesiae, aut de bono thesauro cordis, vel corporis, vel oris proprie est dicere De um minus liberalem: & licet in hoc esset liberalitas hominis Christi nobis conicantis diuitias suae prooen alitatis: in hoc tamen in nullo est liberalitas Dei, qui nihil de suo nobis do nat: propter quod melius dicit, quod in sacramentis est liberaio a poena tota, vel partiali, nou ex solutione, sicut in indulgentiis: sed ex liberali Dei remissione. Ex merito quidem Christi i.amore Christi, sed noo ex solutione Christi, q & si pro peccato naturae soluit, & satisfecit, non sic tamen pro peccato personae. sed cum vltra infinitum nihil sit, & vnum infinitum aliud consu mat, vel attingat, & poena originalis esset infinita, & intensiue: quia priuat bono infinito, & extensiue quantum est de se: vt patet de pueris in limbo, quorum poenia non finiet: ergo fatisfactio quis fuerit infinita: exhausta tum fuit tollendo poenam infinitam in baptisatis. nihil ergo remanetad solaem dum in indulgentiis, vel pro actualibus pctie.

Ad quod dicendum est, quodi infinitis, quae sunt eiusdem rationis, σnum aliud non excedit: sed infinitas Dei, quae est interminabilis vitae to ta simul, & perfecta possefiio, omnem aliam, & lofinitas alias, si essent, excedit: quin omnis infinitatis entis, & possi bilis est cau sa aequi uoca principalis. ergo maior. Item causa volunturia: & sic potest finire omne, quod est infinitum. vnde virtus diuine infinitatis ad infinita se praet extendere: & adhuc illa xxce dit, cum omnia ad enim comparata sint finita: imo sintmihil: quia potest illorum infinitatem ad fiuitatem recbutere, t illotu entita tem ad nihilitatem. Igit pascio Christi inquantum meritoria & inquantu satiffactoria, est infinita rartione suppositi, quod oent infinitates ex istentes, & possibiles excedit: quia omnem poe namdamni, & sensus infinitam, & finitam, & nullam facere pont: alioquin similiter argui posset, quod passio Christi pro vno so lo posset satisfacere, cuius poeua est infinita, & non pro duo bus, sicut prius arguebat, quod pro originali, & non actuali: ni si diceret, quod dictum est.

Tertium dubium est, quia ad potestatem excellentiae Christi pertinet dare effectu sacramenti sine sacro. ergo purus homo per indulgentias, quae non sunt sacramenta, non potest dimittere poenam, quod est effestus sacramenti.

Ad quod dicunt quidam, quod potestas excellentiae est conferre prin cipalem effectum sacramenti, qui est culpae remissio sine sacro: sed potestas ministerij potest conferre sine sacramento contrarium effectum, qui est poenae dimissio. Vel dici potest, quod sine sacro habito in voto, vel in facto: nullus effectus sacramenti necessarij proprius conferri potuit, vel potest, nisi a Christo: sed sacramento habito de facto, vel in voto, contingit effectum habere fine sacramento, si enim aliquis sit contritus, & antequam sit in mora confitendi, vel conterendo, vel aliter poenitendo condignam poenitentiam fecerit, a satisfaciendo non confitendo absoluitur: sicut ergo sine sacramento actu suscepto potuit satisfacere pro se de suo: sic & per alium, vel per se de bonis spiritualibus ab alio sibi concessis: & maxime quando sacramentum suscepis voto, & facto: & de his, ad quae per sacramentum obligatus est. Vnde sicut sine nouo sacramento ipsemet satisfacit: qui non habet potestatem excellentiae, sic si Papa, vel alius ecclesiae minister dat sibi, vnde soluat: non est hoc supplere vicem sacramenti, quod etiam sine potestate ministerij fieri pont.

Quantum ad secundum. s de valore in generali sunt tres conclusiones. Prima, quod tautum valent quantum sonantetiam in foro Dei, hic, & in purgatorio sic intelligen do,quod qui lueratur indulgentias. 20. annorum, tantum sibi valet ad remistione poenae pro peccatis suis, quantum valuisserit illi: ro. anni in poenitentia iniuncti: si illis. 20: annis poeni tuisset: aliter ecclesia deciperet. sed sicut poenitentia quando fit in malori charitate tanto est magis satisfactoria: sic etiam isti. 2o. apni lucrati tamto sunt isti plus, vel minus satistacto rij, quae illi, quanto poenitentia istius fuisset magis, vel minus fatis factoria, quae illius. Et propter hoc maxime sunt vtiles indul gentlae, & securae pctoribus, qui saepe recidiuant, & non facile abstinent per totum annum a mortali, sicut abstinent vno die, vel hora: propter quod prosunt eis saepe indulgen tiae: quia illa hora sunt in statu bono:quibus non prodest diutina poenitentia saepe per mortale mortificata

secunda conclusio, quod de poenitendis iniunctis est dubium, vtrum solae iniunctae intelligantur: quibusdam probabile videt, quod de poetritentiis iniungendis quasi diceret codies de tali poenitentia qualis claue non errante debet iniungi: vt. L40. dies lucrati em̃ sibi valeant, quantum illi. 40. dies, qui deberent ininm gi valuissent, si in iuncti, & facti fuissent: & tunc non sequi tur inaequalitat:qa quibusdam iniunguntur. 40. dies fine ceruisia, & nihil plus, aliis sine carnibus, aliis in pane, & aqua. Et tunc plus valerent de poenitentiis iniunctis vni, quae alij, vel vnus habet iniunctam, & alius non. Vnde est proba bilis opinio. Alij dicunt, quod indulgentiae tantum valent, quan tum sonant, & plus, si plus intendit ille, qui dat: dum tamen possit, concurrentibus tribus, de quibus dicet. sed si non intendat dare, nisi quantum sonantetunc non relaxantur nisi pniae iniunctae in foro poenitentiali. Vnde dicit, vere poenitentibus, & confessis de iniunctis poenitentiis relaxamus. Vnde & si nihil est iniunctum, nihil remittii. si aliquid, tantum remirti tur, quantum dicunt indulgentiae, vel pars, si non tantum est iniunctum: quia in maiori summa minor inest. sed quando dai plena, aut plenior, vel plenissima indulgentia peccatorum: tuuc omnis poena iniuncta, vel iniungenda in foro Dei, & ecclesiae remittii. i. soluit & hic, & in futuro. Alij dicunt, quod videt iste esse sensus verborum. Remitto tibi vnum andum de poenitentia iniucta. i. tantum minus punieris in purgatorio, quantum esset, si vno anno continue egisses poenitentiam in hac vitaNec credunt, quod ppter has indulgentias generales minus teneantur agere poenitentiam in hac vita. Et horum dictum satis vi detur concordare aequitati: vt notat Inno. extra de poe. & re. c. Quod autem. Et ad argumentum contratium dicunt, quod ex quo forma indulgentiarum non distinguit quantacum qi sit poenitentia iniuocta, pro diebus, uel annis remittitur aequa liter minor, vel maior: non quia plus merear vnus, q aliust sed ex impotetia distinguendi: ex parte indulgentiam concedentis, qui non potest poenitentiaedistinguere. Et ideo eligit, quod om̃ibus est commune, puta dies, vel annus, aut pars quota, quae etiam diuersa est secundum diuersitatem peccantium, & sic (licet per accidens) maior peccator plus lucratur.

Tertia conclusio est, quod si de poenitentiis tantum iniunctis intelligit: tunc homo iturus ad indulgentias deberet confiteri oia pottata sua, & facere sibi iniungi tot dies in pa ne, & aqua, quot habet illa indulgentia sub disiunctione: & tunc intentione se aquitandi, & satisfaciendi ire illuc: & tantum sibi valeret, quantum illi dies si fecisset. semper enim tutum est, quod poenitentia sub disiunctione imponatur, vel aequipol lens indulgentia, & tunc erit magis securus de indulgentia, quam de poenitentia: quia magis potest scire: se fuis- se in bono statu hora vna, quam multo tempore.

Quantum ad tertium. scilicet de valore in speciali sunt. 4. conclusiones. Prima, de paupere, & diuite, quia certum est, si est determinata indulgentia, & taxata quantitas eleemosynae, sicut nunc hospitalariorum. qui dat. 24. denarios, habet. 24annos: qui au tem non dat tantum: quia non potest, non lucratur indulgentiam. Licet enim alias bona voluntas sufficiat ad merendum: sed ad satisfaciendum non sic. Nam qui morit paratus satisfacere: non propter hoc est immunis: ita & velle lucrari indulgentias non facit eas lucrari. si autem simpliciter dicatur, quod indulgentiam habeat, qui tali pio loco subuenerit, intel ligit secundum suam conditionem.

secunda conclusio est, quod cum datur indulgentia visitandi talem ecclesiam, tot dies lucrat, q venit de vico, quantum qui venit de vltra mare? sed sicut plus valerent quatuor dies de poenitentia cum labore datae peregrinationis, quae cum vno solo passu, vel duobus: sic & plus valent indulgentiae illi, quae isti.

Tertia conclusio est, quia dubitat, vtrum qualibet die lucret.

Dicendum est, quod sic quantum est de vi verborum: quia ita visitat, vel dat quis secunda vice eiusdem diei, sicut prima. vnde eandem ratione lucra tur secunda vice, & tertia, sicut pma: nisi allud appareat de mente concedentis, vltra quam indulgentia non se extendit. In pe remnibus ergo non apparet, quod magis voluerit de prima die, quam de secunda, sicut nec de primo anno, quam de aliis: quia non minus voluit visitari ecclesiam, cui dedit indulgentiam perennem, quae illam, cui dedit temporalem. Vnde si ibi lucratur quoli bet anno, ita & hic: qua ratione autem quolibet anno, eadem ratione quolibet die, & mense. sed pluries in die non vi dei sensisse: quia posset cedere in derisionem: quia non faceret homo nisi ponere pedem, & exire, & redire. Videret etiam non rationabile, si toties lucraret, & supponendum, quod Papa non potuit, vel noluit dare indulgentiam pro causa non iusta: sed de tpalibus videi voluisse, nisi semel.

Quarta conclusio est, vtrum indulgentiae datae durent post mortem concedentis. Dicendum est de Papa, quod sic si hoc intendebat: puta, si dixit quolibet anno simpliciter. si autem dixit vsque ad quinquennium: vsque tunc valent, & non plus, si supuiuat: nec minus si ante moriatur: quia gratiae non spirant per mortem concedentis: & de episcopis idem videt. Nam quas concedunt in dedicationibus ecclesiarum perpetuo praedicamus. si autem concederentur personae, puta vni conuerso ad illius vitam durant, non plus, sed locus est immortalis. vnde concesse, lo co tandiu durant quantum locus: propter quod si ecclesia sic destruat, quod oporteat eam dedicare iterum: per illam destructionem primae indulgentiae destruunt.

secundus arti culus principalis est videre, quis possit dare, vbi sunt. 4 conclusiones.

Prima, quod Papa in hoc habet plenitudinem potestatis: summus poenitentiarius, qui dat centum dies: legatus potest dare in sua prouincia indulgentias peremnes. de of fi. le. c. vl. in glo. eps, & superiores. 40. dies communiter: in dedicatione autem vnum annum siue sit vnus, siue plures: sed pro anniuersario non nisi. 40. dies. de priuil. c. cum ex eo. Ab bas autem non potest dare indulgentias. de ex. praela. c. accedentibus. nec quicumque inferiores episcopis. Item archiepraes potest dare per totam prouinciam indulgentias. de priuile. c. nostro. lib. 5. &. c. 1. lib. 6. Quicunque autem potest dare nihilominus potest dare, si est pctor, quam si sit iustus: quia siue pertineat ad alterum forum, siue simul ad vtrunque, aequaliter potest quis illa, quae sunt ordinis, & iurisdictionis si sit malus, sicut bo nus, nisi fit ab ecclesia praecisus. Qui autem esset ab ecclesia praecisus non posset dare indulgentiam: quia indulgentiae non prosunt nisi subditis. extra eo. Quod autem. Praecisus autem non habet subditos, saltem quo ad vsum iurisdictionis: ex quo patet, quod vel solum sunt iurisdictiois, vel si sunt ordinis cum hoc sunt iurisdictionis.

secunda conclusio est, quod quidam dicunt, quod nullus potest dare indulgentias, ni si sit sacerdos. Vnde si diaconus cardinalis dat, non debet dare: sed denunciare, sicut quaestores non dant, qui aliquando sunt laici: sed solum denunciant: quia non potest in femissio nem poenae fori poenitentiae, nisi qui potest id remissionem culpae. Vnde Deus, qui remittit culpam pricipaliter remittit poe nam aeternam. Absoluens autem, qui dispositiue remittit culIitint qout tert iertrtiut tute sut ue fertiu t dulgentiam remittitur poena non pertinens ad forum contentiosum laicum: quia cruco signatus, licet sit absolutus ab omni poena: nihilominus suspendet, si prius meruit, nec quo ad forum ecclesiasticum. Vnde poenitentiae iniunctae in capitulo non propter hoc relaxantur: & sic pertinent ad forum conscientiae. ergo &c.

sed quod nullus, nec electus in Papam possit dare indulgentias, nec ex authoritate, nec ex commis sione, nisi consecratus in sacerdotem, vel in Papam, aut epraem, non videtur verum de commissione. Videmus enim diaconos cardinales indulgentias non solum denunciare: vt quaestores faciunt, sed etiam conferre.

Et ideo ad rationem dicendum, quod proprie loquendo de diminutione poenae, quae aamgee teonstencititutussus hatr gecstui tiat in dando vnde soluat, potest quilibet, & ipsemet poenitens, qui se aquitat soluendo, & alius priuatus, qui satistacit pro eo.

Praeterea ille, qui dat indulgentias, sic agit ad remissionem, vel magis ad solutionem poenae, quod nihil agit ad remissionem culpae. Illa ergo remissio poenae non supponis in remittente potestatem remissionis culpae: sed in recipiente indulgentias supponit remissionem culpae.

Tertia conclusio est, quod dicunt quidam, quod solus Papa iure ordinario eas dat: & si episcopus alicui concedat, illi denunciat, non dat: quia delegat' non potest subdelegare.

sed contra, quia summus pniarius dixit me praesente, authoritate nostra ordinaria damus vobis centum dies de indulgentia: qui potest dici ordinarius in spiritualibus, sicut legat dicitur ordinarius in tpalibus.

Item delegatus a principe in his, quae sunt fidei, non potest subdelegare: sed episcopus committit praedicatoribus dare indulgentias. ergo etiam est ordinarius in hoc, & non de legatus.

Item lex dat ordinarie iurisdictionem, sed a iure est, quod episcopus det. 40. dies. ergo authoritate ordinaria hoc faciunt.

sed contra hoc arguunt quidam sic. Ille so lus potest dispensare thesaurum conem totius ecclesiae, qui praeest toti ecclesiae, sed solus Papa est huiusmodi. & indulgetiae dantur de coni thesauro. ideo &c.

Dicendum, quod ad illum; qui praeest ecclesiae toti pertinet dispensare generaliter omnibus thesaurum ecclesiae: sed ad illum, qui praeest ecclesiae particulariter pertinet dispensare thesaurum non vniuersaliter, sed particulariter. Vnde epraes solis subditis. Archiepraes per prouintiam, Papa per totum orbem potest dare. Item inferior Papa non potest dare plenam, & integram indulgentiam, sed partialem, vt dictum est. Cum enim inter thesauros ecclesiae computent sacra: tunc nisi epraes iure suo thesaurum ecclesiae dispensaret: iure suo non conferret omnia sacramenta, & omnes consecrationes. Et quod dicunt, quod nisi Papa sit consecratus in Papam, vel in sacerdotem, quod non pont: est contra vsum ecclesiae: quia si esset hoc ordinis sacerdotalis: tunc omni sacerdoti habenti subditos competeret iure suo: sicut absoluere, quod est secundum istos de thesauro Christi soluere. vnde secundum istos cum in bapstutuu pueu us faues zat, & absoluit. Et quod dicunt, quod episcopus non est sponsus totius ecclesiae, sed sibi commissae. Vnde illius solius habet: bona dispensare, non valet: quia cum ecclesia sit vna ipse potest dici sponsus totius ecclesiae.

Vel dicendum, quod in qua libet ecclesia est thesaurus totius ecclesiae conis omnibus ecclesiis, quantum ad singularum ecclesiarum regimen est necesse. Vnde de thesauro totius ecclesiae potest iste suae ecclesiae distribuere, & dispensare, sed non alij.

Et quod dicunt, quod Papae conuenit rartione ordinis, & rartione curae vniuersalis simuli& ideo nulli alteri, cui deest alterum, competit. Dicendum, quod imo ratione solius iurisdictionis vniuersalis vniuersaliter, particularis particulariter.

Et quod dicunt quod iurisdictio solum respicit forum contentiosum: dicendum, quod imo respicit forum pruae, quia non potest ligari, nec solui, nisi subditus, nec sacramenta debent ministrari, nisi subdito, nec epraet consecrationes facere, nisi in locis subditis. Quae omnia cum sint spiritualia non pertinent ad forum contentiosum. ergo ad aliquid iurisdictio se extendit: & potest dici iurisdictio temporalis, & spiritualis, secundum quod tpalia, & spiritualia subiectione re quirunt.

sed contra est, quia si epraes habet dare ex officio indulgentias, sicut habet ordines conferre: tunc Papa non posset eius idulgentias limitare, nec ad certum populum, nec ad certam quantitatem: quin si contra faceret, teneret: sicut nec potest facere, quod epraes ordinem verum non conficiat, vel conferat, cum facit contra eius ordinationem, vel prohibitionem, puta suspenso, vel extraneo.

Dicendum, quod non est simile: quia vtrumque quidem competit ex officio, sed alterum ratione ordinis in quo non subest Papae, alterum ratione iurisdictionis: quam potest ei Papa auferre, vel io totum, vel in partem si vult. Vnde sicut Papa potest facere, quod sententia ab episcopo lata sit nul la, sic & quod indulgentia, de poe. & re. c. vlt. lib. 6. Indulgentiae vires non obtinent si statutum excesserint concilij gene ralis.

Quarta conclusio est, vtrum aliquo modo possint plures episcopi dare cidem loco, pro eandem causa vltra annum. Et vi det quod non, quia causa propter quam conceduntur maiores, est dedicatio: & tamen pro illa etiam plures episcopi non possunt vltra annum. de poe. & re. c. vl. lib. 6. Et dicendum, quod imo. vnde si. xx. epraei dent quilibet. 40. dies loco nostro in festo beati Dominici, quilibet subditus cuiuslibet illorum lucrabitur. 40. diet, quia licitum est eis tantum dare subditis suis, & tantum vni quantum alteri: ita autem punt dare loco extraneo, vel exempto, sicut subdito: quia loco non acquiritur: sed solum subdito. vnde ita posset dare epraes Parisiensis illis de sua diccesi indulgentias pro eundo ad Vallem viridem, sicue pro eundo ad beatam virginem: si autem episcopus loci confirmaret, tunc illi de dicecesi con firmuntis lucrarentur. xx. quadragenas. Potest enim epraes vnus de licentia alterius dare indulgentiam nomine suo, & non nomine licentiantis: sicut alienus sacerdos de licentia pprii absoluit, sed non iure suo, iste autem praebet sibi materiam. Tunc igit si pro festo, & octaua patroni ecclesiae plures epi vel simul, vel scorsum dant indulgentiam, & epraes loci approbat: videt etiam, quod valeat vltra. 40. dies: quamuis episcopus non possit dare per se, nisi. 40. dies: quia isti episcopi dant nomine suo: licet iste det eis materiam: & quilibet iure suo, dum tum habeat materiam subditam, potest dare. 40. dies: etiam si iste quadragenae excedant annum, quia sicut extensio anni non extenditur nisi ad dedicationem, sic nec restringitur. vnde si cut vnus epraes in alio festo, quam dedicationis non potest dare annum: sic non prohibentur in alio festo plures dare vl tra annum, dum tamen nullusdet vltra 40. dies.

Ter tius articulus principalis est quibus indulgentiae prosint, & quibus non, vbi sunt sex conclusiones.

Prima, quod non prosunt existentibus in mortali peccato: vbi dicitur in eis, vere poenitentibus, & confessis: intelligo autem confessis in proposito, quia non oportet de facto, contra quod tamem est, quia in quibusdam exprimitur, vel quia infra mensem fuerint confessi. vnde videtur ex mente, & pactione ecclesiae con cedentis, quod qui quando implet conditionem non est in statu, postea recedente fictione recipiat effectum.

secunda conclusio, quod non implenti conditionem non prosunt siue paupertate, siue impotentia impediuntur, qm̃ non hoc princeps vult, qm̃ qui iturus vltra mare moritur: nisi for ma hoc habeat non consequitur. Antiqua enim forma, quam ponit Hosti. de Iudaeis. ad liberandam. quotidie mu tatur, & innouat. si ergo daret indulgentia omnibus crucem sumentibus: eoipso, quod eam sumeret, & si plus non faceret eam lucrat. sed si dicai transfretantibus, non habet antequam sit vl tra. si autem dicat euntibus: consequitur in via: & sic de aliis modis. si tamen vadat existens in mortali fructum non per cipit, quousque sit poenitens, sed tunc sic. si quis autem sumendo crucem non intendat ire, nisi dominus suus vadat, cum quo ire intendit, illo mortuo, vel ire nolente non tenetur ire: quia deficit conditio intenta: sed tale propositum quo vult ire non simpliciter, sed sub conditione si interim moriatur, non facit eum lucrari indulgentiam, quam lucraretur, si sine conditione ire decreuisset.

Tertia conclusio est, quod non prosunt non subdito, nisi de licentia proprij episco pi, aut proprij ludicis. extra. eo. Quod autem. vnde videtur sufficere licentia curati. sicut enim curatus non sacerdos potest licentiare, vt non curatus sacerdos absoluat: quamuis ipse non possit absoluere: quia allus iure suo absoluit, cum sit sacerdos: dum tamen habeat materiam, sic & hic sibi subdi tum alteri tradit: & ille cum sit epraes iure suo dat indulgen tiam, quam iste tradens non posset dare: propter quod curati absoluentes debent ei iniungere omnes indulgentias, quas poterit obtinere.

Quarta conclusio est, quod exemptis prosunt non solum de licentia suorum superiorum, sed iure communi: qui quo ad hoc non videntur exempti: quia hoc noluerunt impetrare, quod esset malum suum, nec eximens conce dere, quis non possint absolui ab episcopo in foro conscientiae: quia ibi oportet ligari, & non possunt ab eo ligari: sed dans indulgentia ad nihil ligat, nec proprie soluit, sed the saurum solum dispensat. Quia verodispensatio sibi tradita est pro tota sua dicecesi, vt illud dispenset thesaurum Christi: inde est, quod etia exemptis potest dispensari: quia sunt a sua dicecesi: licet non subditi, quia etiam subditi suffraganeori non sunt subditi metropolitano, a quo tamen indulgen tias consequuntur: sed non potest epraes dare illis, quae non sunt de sua diccesi, quia pro illis dispensationem non suscipit.

Quinta conclusio est, quod illi qui dedit indulgentiam va let, si implet conditionem: quia sibi potest homo accipere de bonis communibus, sicut aliis dispensare, quamuis sibi non possit dare: quia inter dantem, & accipientem debet esse differentia personalis. Quod autem quidam dicunt, quod secum potest dispensare, sicut cum alio, non videt: quia qui potest cum alio in irregularita te dispensare, puta epraes, non propter hoc secum, nisi quantum ius permittit. vnde proprie loquendo nullus secum dispensat: licet authoritate iuris, vel superius vtat dispensatione.

sexta conclusio est, quod indulgentia non solum valet illi, qui implet conditionem: imo etiam alij pro quo hoc fit, siue sit viuus, siue mortuus: dum tamen forma indulgentiae hoc ha beat: puta, quod dicatur quicumque hoc feterit, vel pro quocunque hoc fecerit siue viuus, siue mortuus, habeat tantum de indulgentiis. secus autem si forma hoc non habeat: quia ille, qui dat indulgentiam, est dispensator, & applicat, cui vult: non autem ille, qui implet conditionem. vnde, quod dicunt aliqui, quod indulgentia ex intentione suscipientis transfertur in illum, qest in purgatorio: non videtur nisi forma concedentis hoc habeat quia sicut non extenditur vltra quantitatem non expressam, sic nec personam transgrediunt, sed sunt stricti iuris: sed inten tio dispensantis hoc facit: quia sicut bona viuorum eis commu nicantur, sic & thesaurus mortuorum. tamen Innocen. extra cap. Quod autem. dicit, quod solius Papae indulgentia valet defuncto.

Ad argumentum est dicendum, quod plena indulgentia liberat ab omni poena peccatis debita, & hanc aequalitater omnes percipiunt, nisi quod si plus debet, ei plus di mittit, sed hoc est per accidens. sed quomodo distinguan tur illi gradus quo ad remissionem poenae, non apparet nisi dicatur plena respectu poenae mortalium: plenior respectu poenae iniunctae mortalium, & venialium, plenissima respectu poenitentiarum iniunctarum, & iniungendarum. l. quae fuerunt iniunctae: & debuerunt, & potuerunt iniungi. vel sic, quod plena sit respectu poenae mortalium, plenior respectu poenae mortalium, & venialium, plenissima sit respectu culpae venialium, quia potest remitti poena mortali debita, non rem issa poena debita veniali, sicut & culpa. & potest sol ni poena vnius peccati alia non soluta, & plenior est solu tio, vel remissio vtriusq, quam alterius tantum. potest etiam vt videtur per indulgentiam, inquantum habet rationem cuiusdam absolutionis remitti veniale quo ad culpam, sicut & per confesiionem generalem non sacramentalem: sed ad hoc requirit contritio, & quantum ad hoc potest saluari, quod ibi dice batur, quod vn usquisque secundum quod magis, vel minus deuote accederet, ob hoc plenius, vel minus plene reciperet quod de remissione poenae plenaria dici non pont: sed solum de remistione culpae, quam Papa ad plenum non potest re mittere, nisi homo ad plenum conteratur: sed aliqua contritio est plene adiuncta Papali absolutione, quae per se non esset: & coniuncta benedictione episcopali: quae per se non sufficeret. sed quod dicit, quod poenitentiarius iniungebat poenitentiam, Papa eis mandauit, quod non plus iniungerent. quia inuitis imponi non debebat, sed voluntariis poterat.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 4