Lectio 108, de Libertate

In alia lectione Quia plures gentilium dixerunt quod fatum inponit necessitatem et tollit librum arbitrium sic prima propositio Esse in homine librum arbitrium non est negandum a catholico fideli sed etiam ap quolibet philosopho confitendum vel concedendum primo experientia actuum nostrorum nam quilibet potest experiri de motu digiti ad quamcumque differentiam homo voluerit

Item nisi sic sic subverteretur tota moralis politia 3o ethycorum philosophus ponit quod ad virtuose operandum concurrit aliquod voluntarium propter quod tulius secundum Augustinus in libro 5o de civitate dei considerans quod oportet alterum duorum concedere vel quod omnia futura de necessitate evenirent vel quod deus non cognosceret futura adextra vel quod praevideret et quia reputabat primum magis conveniens tenuit 2m dixit deum non praevidere futurum contingentia probatur etiam ex sacra scripturam

unde Almakanus 5o hoc de quaestionibus armenorum ponit ad hoc innumerales auctoritates

in evvangelio "an putatis quod non possum rogari patrem meum et exhibebit in plus quam" etc ergo concedit se posse quod non facit

Item negare libertatem a nobis entia negare a quolibet etiam a deo

Item salvator apostolis dicit "non potuistis una hora vigilate mecum" denotans esse in libertate eorum vigilari Et de sanctis legitur qui potuit transgredi et non est transgressus

tenetur error illius iulii firmici qui in primo suo astrologiae expresse ponit quod constellatio et dispositio siderum est fatum simpliciter necessitans respectum cuiuscumque operationis apparet clare quia iste tollit libertatem arbitrii simpliciter respectu cuiuscumque operationis

2o quia actiones liberas a voluntate libera dependens reducit indispositiones siderum

Sequitur consimiliter error Alkindi in libro suo de radiis stellicis qui ponit quod in celesti armonia relucent omnes effectus reluceret in quam necessitate eveniendi

Infert Alkindus quod non est differentia inter possibili et necessarium Sed ponimus differentiam propter ignorantiam causarum

Consequenter infert qui celestem armoniam perfecte cognosceret causa principia praeterita et futura praevideret et cognosceret Apparet error quia tollit liberttem arbitrii et ponit celum influere respectu operationum voluntariarum Tholomeus in centiloquo dicit quod iudicia astrorum sunt inter necessariam et possibile id est sunt contingentia et in illa propositione eiusdem centiloquii ponit quod bonus astrologus potest adiuvare opera humana sicut cultor agrum ut sit fertilis quia visa dispositione aeris si labatur ad nimiam caliditatem per bonum respectu ad applicationem frigidorum conservabitur quod influentia non nolebit ergo elicitur ex illa propositione alia propositio quam neccessario ponit ea in forma quod sapiens dominabitur astris et ille incomparabiliter fuit exceelentior quam alkindus

Arguitur contra tulium et suos sequaces quod cum immutabilitate divinae potentiae stat executionis contingentia unde haec copulativa est concedenda a catholico deus res ab aeterno praevidit et contingenter evenient

Ex quo patet error illarum qui ex hac radice necessitatem fati assentiunt unde ymaginatio aliquorum fuit quod praevidentia divina ab aeterno praevibit et sapientissime et optime ordinavit ad addunt quod non stat aliter fieri primo quia tunc deus mutaretur in consilio 2o quia eliceret numquid bene unde tamen optime ordinavit

Et dicunt quod ordo et executio dicitur providentiae est inmutabilis et hoc vocant fatum patet error Nam quamvis divinam providentia sit absolute immutabilis tamen stat quod libertas arbitrii Et illud quod praevidit potest non fore Et illa difficultas tractabitur suo loco

Sequitur ulterius error dicentium ex infallbili deorum suam fati necessitatem contingere vel esse a vetulis dictum est de necessitate puerorum apparet fatales deae quarum dicta vocantur fata id est dicta sinuata a diis vocantur fata de hoc dictum est prius Sed nulla sequitur necessitas non spiritus maligni sunt mendaces ideo eorum dictum non imponit necessitatem

2o quia dictum dei non inponit necessitatem 2o quia dictum dei ut patebit 2o quia dictum dei non imponit necessitatem ut patebit in materia de revelationibus

Sequitur error aliquorum philosophorum circa materiam fati dubium quod hymermanas habet se per modum seminis necessitas per modum germinis ordo texturae per modum fluxus id est positionis rei in esse Albertus tractat istam ymaginationem in libro de causis et dicit eam esse aristotelis talis est ymaginatio quod aliqua sunt immaterialia sicut deus et intelligentiae secundum ipsu et alia quantum ad aliud in corpora celestia alia sunt materialia ut materia generabilium et corruptibilium

Tunc consequenter quamvis esset defectus ex parte materiae fluitantis et disicintis de necessitate evenirent Istud est erroneum quia tollit libertatem ap?uus causis Etiam ex parte agentium ponit necessitatem in effectibus

Et sic apparet quod omnibus istis modis praedictis fatam nichil est ymmo fictum

Advertendum quod fatum aliter potest capi multipliciter sicut patebit in lectione sequenti