Lectio 107, de Libertate

In alia lectione Quia in lectione praecedenti remanserunt aliqua scrupulosa Iudicam argumenta ut manifesta sit u?gis aperta et resoluta primo dictum est quod veris non debetur nisi naturalis efficacia

Contra primo modo vera sacramentalia quaertivit panem in corpus christi et in baptismo producunt gratiam vel caritatem quia sacramenta novae legis nedum sunt gratiae significativa vel figurativa sed realiter effectiva quia per hoc ponitur differentia inter sacram scripturam novae legis et sacram veteris legis

2o non ut colligitur ex dictis salburiengis oratio dicta prolata tempore collectionis herbarum praestat illis uni curandi morbum

Item culpa capitula evvangelii gesta vel audita inveniuntur profuisse quam pluribus

Item ut dicit salburiensis symbolum apostolorum daemoniatum a quo gestabatur curavit

Item Iullius evvangelium Iohannis super ponebat infirmis et curabantur pro ut recitat policraticus

Deinde arguitur quod sors et augurum et talia sunt licita et habeat realem efficaciam patet de sorte actuum primo dederunt sortes eis et cecidit sors super mathiam ergo apostolo usi sunt sortibus atem refire amus fuit cum nathor repertum est sorte nam primo misit sortem super tribus deinde super familiam deinde super personas tandem nachor repertus est reus iussum deum Item primo regum Item capitulo Saul deprehendit ionathan comedisse vel per sortem Item lucis primo Sathanias sorte exivit ut poneret incensum igitur patres usi sunt sortibus in veteri testamento et novo igitur etc

de augurio probatur genesis 44o capitulo ioseph dicit fratribus suis an ignora sunt quod non sit similis mei in auguriandi scientia igitur notat eam scientiam et per consequens efficaciam et non legitur in hoc defecisse Item probatur quia omnibus sit fides adhibendi nam eventus pluries docuit quod aliquod omen boni servum et aliquid mali patet valen?tiam qui de hoc fecit titulum in libro suo capitulo finali

Item de avibus et ipsarum operationibus et praenostinationibus quae fiunt ex usu auditu vel volatu ponit salbureinsis mala exempla igitur augurum est licitum et habet efficaciam

unde de alcyone id est de tale ave dicit dum incipit iudificationem non est dubium de tempore iudiebus succedentibus quin sit ipate conclusionis et sem

Item cum aves fluviales evid?ius id est frequentius magi conspicies ymbros expecta

Item cum clamorem cornicis an dies matutinam pluviam petit id est significat

Item policratus clan capitulo 4o libro 2o ponit multa significabilis quae processerunt imminente Ieruso?morum excidio ut elipsi lunae per 12 quia noctes per quod pro dignum se?batur iudaeorum excidium et quia noluerunt accipere verum lumen a christo ideo eclipsis etc Item sicut de luna qua significat populum iudaicum Salburiensis allegat stultus mutatur ut luna sapiens cum sole manet per lunam intelligatur populus Iudaicus per solem christus

pro solutione advertendum quod non reprobavi efficaciam esse in verum sed reprobavi illam quam magici et malifici eis attribuunt posui quod habeant mulitplicem naturalem efficaciam ymmo ad interfici eadem ut in praesenti lectione et quod habeant vim passionandi iudices patet facta ramorum ymmo tulius quasi renoluebat ad nutum scilicet inclinavit homines ad prosequendum vel fugiendum dicit tulius quod oratione homines silvestres et qua si bestiales facti sunt deum et quasi civiles et sic legitur de quodam philosopho quia ita efficialiter per formationem suum sua sit animae inmortalitatem ut aliqui se interficerent prompta futura habenda

Advertendum quod praeter modos tactos in lectione praecedenti quibusdam verbis attribuitur maxima efficacia unde verbis sacramentalibus potest attribui vis productiva gratiae non quidem ex natura proprie sed miraculose elevando scilicet accidentia super naturae facultatem magister dicit quod "sacramenta novae legis realiter efficiunt quod significant"

2us modus potest esse quod verba habeant efficaciam per modum meriti ita quod verba prolato sint meritoria opera et boni temporalis vel gratiae acquisitiva et sic oratio dominica est meritoria gratiae vel sanitatis potest esse vel potest esse impetrativa quod haec verba habeant pro tunc hanc efficaciam ad curandum hunc infr?num qui est utilis politiae et sic non esset inconveniens dicere orationes denotas scilicet petendo per modum meriti gra?o sanitatis habuit conferri apostolus "omnia quae facitis in nomine domini facite"

3o potest ymaginari quod verba habent efficaciam per modum causae sine qua non isto modo ymaginantur plures quod verba sacramentalia habent efficaciam respectu gratiae non quod eam producant sed ex ordinatione divina factam est quod ad baptizandum requiruntur verba et quantumque proferuntur aliis causis concurrentibus deus se solo infundit gratiam quamquam tamen ipsa verba non producunt

4o quod haberet efficaciam ex spirituali dei providentia in supplementum virtutum deficientium in necessitate verbi gratia quia forte in hoc clinate sunt aliqui morbi et quia deus et natura sortis sufficienter provide?nt alio non est inconveniens quod quibusdam verbis diceretur efficacia herbarum deficientium et non se quaeretur ex hoc superstitio utrum sit nihil ne non discuti praesenti et sic salvaretur de cura equorum non assero dico tamen esse possibile

Quinto ex poteste faciendi mirabilia concessa alicui unio viro nam data potestate faciendi miracula quis potest uti certis verbis in exequendo tanquam mediis causis ad quorum prolationem sequitur tuam secundum quod libuit elicere et sic sive dicat in nomine patris vel christi vel trinitatis huius christum poterit habere efficacia curandi

Sexto dico quod oratio divinita applicata aliter quam per modum orationis meritorie et devote vel evvangelium applicatum ad infirmum nisi referatur ad deum dei honorem et gratiae inpetrationem peccatum est ymmo licitum et supersticiosum sicut malifici consuerunt sacra vel maleficia sua applicare et orationes devotas

dico quod hoc est superstitiosum et oratio non habet efficaciam nisi forte per istum modum quia tamen delirat vel offendet rem sacram quod vi peccati deseritur a deo et relinquitur servituti diaboli et quandoque deus permittit quia diabolus illudit et facit miranda

et sic patet quod dicendum est de vi verborum

Ad aliud de sorte multipliciter capitur sors aliae acceptiones sunt inpertinentes ad propositum capitur hic quando profertur aliquod verbum vel sufficit aliud ad inve?dum occultum maxime quando effectus medius est sive deliberatione vel electione humana in decretis distinctione 26a dicitur quod sors quae sunt licite et quaedam illicite sunt quae fuerit cum coniurationibus et figuris sicut geomantia et ista sunt dampnanda

Alia potest esse sors causa necessitatis ut ibi esset paritas et determinatio respectu humanae diligentiae in illo casu non esset inconveniens committere divinae providentiae quae nichil facit a casu

Advertendum quod propter spem mali ecclesia in electionibus rationaliter prohibuit sor?s satis habetur in decretis 26 q. 1. quantum est de sortibus in sacra scriptura repertis dicitur quod fuerunt licite vel a deo invente vel ex noce s? os dictae processerunt quod factae fuerunt per divinam dispensationem

de augario ioseph respondendum est primo quod augurum est omnino illicitum et semper fuit levitici 19o capitulo "non auguriabimus non observatis sompno"

Item Deuteronomii 18o capitulo "non inveniuntur in te qui observet sompnia atque auguria" ad ioseph qui dixit alii ignoratis etc ego confitetur se esse augarem quod non faceret nisi esse res ficta

Respondetur secundum viam postillam quod cepit speciem pro genere nam ioseph habuit spiritum propheticum et habuit gratiam cognoscendi futuram et expressit sub vocabulo speciali scilicet augariandi

Aliter dicunt alii quod ioco vel iocose loquebatur fratribus et quasi decisorie

3o dicunt alii quod propositio sua non est assensiva sed pure interogativa quia dicitur an ignoratis ibi est interrogatio nec est vera nec falsa nec ex ea sequitur aliud

4o resolvit reprobando augurium nam nolebat a fratribus cognosci ideo sciens quod populus electus de suae augurium detestabatur dicebat se habere illud quod suae odiunt Iacob et sui ne cognosceretur ab eis

Quinto diceretur quod non esset inconveniens concedere quod patres sancti aliquando defecissent et peccassent sicut de appostolis legitur quod in fide dubitaverunt ut legitur petrum apostolum negasse christum S?to tamen magis inquati?nre prioribus vel in aliqua earum qua?let

Circa materiam augarii advertendum quod in volatu avium specialiter notibus et aliis mutationibus potest quandoque aliquod futurum cognosci pure naturaliter etiam maioris animalium ymmo elementorum et sine superstitione vel saltem potest coniecturari

Advertendum quod animalia bruta quia non habent prudentiam nec considerant de futuro ideo in eis non est sollicitudo nec occupatio sic in hominibus qui per talia efficiuntur et occupatur quod etc bruta talia non habent ideo am?tivo obiecto mutantur et percipiunt mutationem ubi homo non perciperet quia homo vehementioribus mutationibus agitatur et sic aves propter mutationem factam in agere vel in iclio elemento vel etiam in influentiis celestibus mutant suos motus tam in motu locali quam in voce Ideo ex pugna corruorum praenoscitant aliqui bella Et si bene praevideatur non potest ratione influentiae coleam moveri et ex hoc potest insurgere pugna inter aves et quia influentia est generales potest movere homines non oportrat sequi sed est dispositio vitae librum arbitrium potest corrigere passiones et quantum ad hoc non esset illicitum nec prohibitum et sic salvantur experitur inducte de avibus

Restat respondere de omnibus dicitur quod sunt vanitates vel mendacia

vel quandoque per accidens potuit contingere talis effectus nam quid ex convetatione sermone per accidens ut si sortes cadat et eundo domum per accidens potest contingere quod obviaret sibi inimicus

vel 3o potest contingere quod de meritis exigentibus illudantur a diabolo et hoc dicit salubriensis Advertendum quod divina providentia ad morum honestatem consuevit emittere prodigia ut erreantur mali et sic de eclipsi lumine factum fuit ut iudaei territi conversi fuissent ad t?nt crist cultum

ultimo in decreto condempnatur usus astrologorum dicitur quod quantum ad fabricam ymaginum et quantum ad horas et certas constellationes et ad innotandum daemones et etiam usus astrolabii ad idem per quod invenitur ascendens reprobantur et condempnantur Scientia tamen quantum ad motus et iudicia aliqua non debet reprobari