Table of Contents
Reportatio A Sentences Commentary
Principia
Principium II
Principium III
Principium IV
de Fide
Lectio 18, De fide
Lectio 19, De fide
de Notitia
Lectio 20, de Notitia
Lectio 21, de Notitia
Lectio 22, de Notitia
Lectio 23, de Notitia
Lectio 24, de Notitia
Lectio 25, de Notitia
Lectio 26, de Notitia
Lectio 27, de Notitia
Lectio 28, de Notitia
Lectio 29, de Notitia
Lectio 30, de Notitia
Lectio 31, de Notitia
Lectio 32, de Notitia
de Fruitione
Lectio 34, de Fruitione
Lectio 35, de Fruitione
Lectio 36, de Fruitione
Lectio 37, de Fruitione
Lectio 38, de Fruitione
Lectio 39, de Fruitione
Lectio 40, de Fruitione
Lectio 43, de Fruitione
Lectio 44, de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
Lectio 46, de Fruitione
Lectio 47, de Fruitione
Lectio 48, de Fruitione
Lectio 49, de Fruitione
Lectio 50, de Fruitione
Lectio 52, de Fruitione
Lectio 53, de Fruitione
Lectio 54, de Fruitione
Lectio 55, de Fruitione
de Trinitate
Lectio 56, de Trinitate
Lectio 57, de Trinitate
Lectio 58, de Trinitate
Lectio 59, de Trinitate
Lectio 60, de Trinitate
Lectio 61, de Trinitate
Lectio 62, de Trinitate
Lectio 63, de Trinitate
Lectio 64, de Trinitate
Lectio 65, de Trinitate
Lectio 66, de Trinitate
Lectio 67, de Trinitate
Lectio 68, de Trinitate
Lectio 69, de Trinitate
Lectio 70, de Trinitate
Lectio 71, de Trinitate
Lectio 72, de Trinitate
Lectio 73, de Trinitate
Lectio 79, de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 134, de Incarnatione [Erlangen Transcription]
Propositiones ad videndum habitudinem virginis gloriose ad incarnationis mysterium
Consequenter et ultimo circa materiam unionis ypostatice in qua debetur introduci de habitudine ipsius virginis gloriosae ad incarnationis misterium ponuntur primo aliquae propositiones
Prima propositio
quarum prima sequitur Quamvis benedicta virgo in aeterni verbi conceptu tempore infinito concurrit temporaliter non tamen finite pro eadem possibile naturali conceptu ordinem servare quantum ad formarum productionem naturaliter
probatur prima pars conclusionis secundum communum doctorem dicentem quod spiritus sanctus in momento 4or actus contulit in virginem primo decisionem solidativam convertionem et formationem et in eodem instanti concurrebat ad haec beata virgo Pro cuius maiori declaratione sit haec propositio Benedicta christi caro in eodem instanti praecise et adaequate concepta fuit et assumpta nec prius concepta deum assumpta aliter enim virgo gloriosa non deum genuisset sed potius carnis suppositum praesu?te
Secunda propositio
2a propositio in eodem instanti fuit caro assumpta et animata Ex quo patet quod in eodem instanti totum carnis misterium fuit impletum et celebratum et genus humanum eo ipso deo patri reconciliatum et ista et fidei positio patet quoniam nisi sic gloriosa virgo non fuisset mater assumentis sed praeexistentis
Tertia propositio
3a propositio declarativa primae partis aliquid fieri subito quod est naturaliter successive facile licet respectu potentiae infinitae est potestatis vel vigorit istum patet nam causa naturaliter activa respectu alicuius habentis resistentiam non potest fieri subito motus nisi potentia concurrat infinite et sic successive factive virgo concedit infinite
Quarta propositio
2a pars probatur si quod servato ordine naturae quantum ad formarum productione non fuit naturaliter possibile patet quia de ordine seminalis influxus est influere embrionem in passum recipiens quo capitur fetus vivens primo vita prolate deinde vita sensitiva animali
Corollaria
et sic modo certa est quod sic in incarnatione verbi dei non fuit in patiente sed subito et in instanti ex p?isssimo sangine virginis gloriosae vem deus et versus homo generatur et sic ordo naturae in haec non stetit quia simul et semel immediatus transitus fuit
Ex quo sequitur hanc oppositam etiam possibile continuitas a ad b solvitur et tamen summe distant patet nam in instanti incarnationis verbi dei a sanguine in capite virginis existente aliqua parte generabitur caro in alia parte etc separabitur absque parte et generabatur in alia et illa discontinuatur ab a ad b
Ex quo sequitur consequenter quod sanguinis virginis conversus est in carnem et tamen in illo instanti non est / patet quia in transmutationibus attribuitur post esse non esse
Sequitur ulterius habere plus virginem gloriosam de ratione parentis quam quaecumque alia mater respectu filii sui patet quia aliquo modo supplet ipsa paterni seminis causalitatem spiritu sancto iuvante disponente ad corporis formationem igitur ultra concursum maternum / maiorem concursum habet quam quaecumque alia mater respectu sui filii
2o nam ut tactum est concurrit in infinitum gradum magis quam quaecumque alia quia subito et in instante et aliquo gradu non communicato alteri ergo sibi maior ratio parentis debet attribui
Sequitur ulterius quod virgo gloriosa magis debet dici genitrix dei quam aliqua alia mulier patet nam talis denominatio est suppositabilis ideo competit filio dei et isto modo nobirem concursum quacumque alia muliere videtur habere
Ex quo patet error nestorii concedentis virginem gloriosam esse christi matrem / negantis tamen hanc esse dei matrem qui quidam in nicena synodo vel ephe?va condemptus est a cyrino papa Unde ipse nestorius cyranus posuit talem propositionem dicens hanc esse negandam scilicet virginem materiam esse christitoton solum matrem christi ymmo et theoptoton id est dei matrem
Ex quibus infertur quod partus virginis continet totam residuam latitudinem humanae generationis Et hoc met patet 10o metaphysicae per philosophum dicentem quod omnia quae habent primum id est principium habent et primum in illo genere / Et sic ergo est partus nobilissimus
Sequitur ulterius quod virgo infinito amore genuit deum vel concepit eum / et hoc satis clarum est de amore etiam spirituali nam de spiritu sancto conceptus licet non dicatur quod spiritus sanctus fuerit eius pater sed hoc est excludendum concursus virilis et 2o ut foeditas carnalis concupiscentiae tollatur
de amore autem producto et creato probatur per hugonem de sancto victore dicentem ut dicit bonaventura Amor singularis in corde ardebat ideo in carne eius miracula faciebat per quae innuit amorem creatam unde et concurrebat ad subitam humani generis redemptionem nam talis amor tantae fuit intentionis quod non fuit ?? similis effectus amoris Et circa hoc inducitur appplicandus ad innocentiae statum qualiter scilicet vis imperativa obediunt viribus superioribus considerata infinite causali et propter hoc tenendum est quod fuit plena gratia
Sequitur ulterius quod influentia radiationis planetarum non habuit locum patet manifeste quoniam talis conceptus fuit supernaturalis / et influentia naturaliter operatur influendo ergo quod autem talis incarnatio sive conceptus fuerit supernaturalis vel non est dubium ex fide tenendum quoniam tota trinitas operata est misterium
Sequitur ulterius quod testimonium albumasar est in hoc misterio reppellendum nam tenebat in signo virginis magna coniunctione causa erat virgo lactans puerum quod quid signum erat in ascendente in christi nativiate Ex quo inducebatur probatio christi de virgine nati unde ovidius in libro 3o de vetula sic ait "hiis in ymaginibus quae describuntur ad yndis Et caldaeorum sapientibus ac babilonis dicitur ex veterum scriptis ascendere prima virginis in facie prolixi virgo capilii / munda quid mundique animi magnique decoris prolis honestatis et in ipsius / Spice suspense et vesti?ta vetusta Sede sedet sancta puerumque nutrit puero ius Ad comendendum dans puerum ihesum vocat ipsum Gens quidam sedet et viri ibi sedem super ipsam hoc scripsit prior ille propheta noe vedendus Et docuit primo genitus sem filius eius haec autem caeli pars ascendebat in hora Qua cum saturno novis est coniunctio facta" haec ovidius libro praefato capitulo 34 Et quamvis conclusio sit vera nihilominus per falsum medium inducum ut dicit plaout et causa est dicta quoniam agentia naturalia supera agentia spiritualia et supernaturalia nihil agunt nec oportet ea concurrere / modo supernaturalis fuit illa unio ypostatica quare etc Unde sciendum est quod secundum quod haly dicit ille albumazar supra quae se forte fundavit ovidius fuit hystoriographus quapropter fixit circum stellationes quia astrologus erat et fecit tabulas de diluvio sed non poterunt salvari quo ad influxum temporis certo?us
Quinta propositio
Alia propositio materiae declarativa licet christus in eodem instans in utero virginis gloriosae perfecte fuerit organizatus secundum carnem etc nihilominus fuit in illo instanti minime quantitatis corporalis licet omnium donorum plenitudinem habuerit
Sed contra arguitur auctoritate beati augustini qui super illo verbo tribus diebus reedificabo illud scilicet templum corporis sui Iste numerus designat XVI perfectionem quo ad corpus igitur non in eodem instanti fuit quantiatis non quantum ad aliam membrorum habitudinem
Ad hoc respondetur quod augustinus intelligit quantum ad augmentum suae quantitatis non quantum ad aliam membrorum habitudinem
Sequitur ulterius quod christus fuit pulcherimus hominem probatur quia omnis turpitudo fetus proventi ex defectu materiae vel agentis vel causarum ibidem requisitarum sed non fuit deffectus aliquo istorum modorum ergo quod autem non fuerit deffectus aliquo istorum patet nam materia fuit excellentissima et agens nobilissimum etc Unde speciosus forma praefiliis homini dicit psalmista Et cum hoc stat quod a distorto vel male complexionato non percipiebatur eius pulchritudo patet hoc nam sic ab infimo febricitante non iudicatur cibus vel potus boni saporis propter gustus indispositionem sic nec christus iudicabatur ab hominibus inbecillibus et fragilibus tantam habere pulchritudinem
Sexta propositio
Alia propositio christus fuit nobilior quam si ex ioseph fuisset genitus patet clare nam concursus fuit infinitus modo nobilitas per hoc attenditur ut videbitur innumere damascenus suo 3o et crisostomos super illo verbo in omelia quod enim in ea natum est de spiritu sancto est dicit haec
Sequitur ulterius quod christus plenarie omnem habuit nobilitatis gradum Unde sciendum est quod multiplex fuit sua nobilitas una quidam naturalis ex dispositione complexionis qualitatum inter se 2a est ex parte parentele nam ex scirpe regia david 3a dilectio dei in eum quae maior est omni alia dignitate de qua scribitur dignus est honore talis quem vult rex honorare modo christus sic fuit a patre honoratus quod totam humani generis curam sibi commisit pro redemptione facienda
Septima propositio
Alia propositio status virginis fuit excellentior aliquo ecclesiastice gierarchie ergo nobilior statu pappali probatur quia fuit in se creto trinitatis consistorio in quo tangebantur secreta regimen spirituale tangentia videlicet circa genus humanum nam ipsa virgo gloriosa erat partialis causa ita quod nonquam portuit ab haec misterio separari Item ex alio probatur nam ipsa fuit mater capitis ecclesiae scilicet christi ergo quo ad hoc innuerit praelationis gradum et dignitatis praesidentiam et excellentiam super omnes
2o status etiam maternitatis includit mutuam dilectionem et potissime ubi non fit error modo in tali non fit error quia reciproca est scilicet virginis in filium et filii in matrem quod quidam non est in aliquo statu gierarchico
4o status gierarchicus in ecclesia militante ordinatur ad statum gratuitum specialiter intrinsece sed talis erat status virgilis quod non est sic de aliquo hic in via Et sic deberet esse proportio et talis in ecclesia militante sed quia humanitus non potest nobiscum stare ideo etc
Nona Propositio
Alia propositio virgo non influit toti ecclesiae impetrative et meritorie tamquam 2a intelligentia sub eius filio totum regimen ecclesiae disponendo utrum tamen effective non videtur repugnare unde albertus magnus ipsam comparat lunae christum 6o soli nam dicit quod christus est sol illuminans omnia virgo vero luna lumen a filio recipiens Ex quo infertur quod deus nonquam permisit eam aliquo peccato inquinari sicut iaco?te tenuerunt cuius causa valde sunt ab universitate repulsi nam ipsa glorissima virgo super omnes fuit a deo dilecta / et in ea incarnationis misterium fuit inventum ymmo et per eam iohannes in utero sanctificatus fuit quare sequitur quod a fortiori ipsa debuisset sanctificari cum ipsa sit Ex qua per quam et in qua hoc misterium incarnationis fuit celebratum Quapropter pie credendum est quod non quam fuerit aliquo peccato coninquitata sive originali sive mortali quia dator donorum quem portavit pepparit et unctuit non aliquo dono eam fustravit unde ovidius libro de vetula capitulo ultimo 3ii libri sic ait "perfectum perfecta decent absit quod apud quem plena potestas est illi det dona recisa / Quam subli?re creatura vult super omnem" Et per hoc patet ad rationem de dignitate inductam quoniam virgo specialem habuit prarogativam supra papam licet quo ad executionem non Sed ex quo fuit praesens toti incarnationi misterio transcendit omnem latitudinem / nec unquam discessit a filii visione quare sequitur quod per consequens super choros angelorum fuerit exaltata sedens super solium altissimi per quod quid solum intelligitur sacra scriptura a spiritu sancto scriptura et edocta vel anima donis ipsius infusa per viam ascensionis intelliguntur opera per pedes ascendentis operationes vel affectiones etc
Conclusio
patet ergo resumendo teuma pro finali concordantia cum dictis habenda "Ascendam in psalma et apprehendam fructus eius" quae fuerunt verba pro tenente in principio huius operis sumpta in quo quidam opere grose honorem maximum michi gratia vestri contulistis et fecistis quapropter vobis omnibus magistris meis et divinis quantum plus possum reg?ror supplicans qualiter benignissime dicta mea debilia recipiatis et potius affectum quam effectum quia pro certo non intendebam sententias legere et ideo si aliqua sint non benedicta advertentes hoc compleant euuangelicum praeceptum scilicet quod prius frater ad moneatur antequam in pu?co detrahatur finaliter reparavi me subicio si quid sit reparandum Explicit lectura magistri petri plaout super sententias domini milesimo cccmo 93o die commemorationis beati pauli apostoli deo gratias Explicit lectura supra sententias parisius lectas et reverando philosopho praecellentissimo methaphysico magistro petro plaout in verabili collegio serbone tunc temporis commo?ti et est medulla sacrosancte theologie quoniam revera titulos questionum suarum supra magis arduam materiam fundavit ut patet in tabula principio libri posita nec fuit a 40ta annis usque nunc qui tot haberet auditores ut dicitur nec ita bene declarans materiam / Quapropter quilibet audiens et studens pro poena et labore pro ipso tenetur exorare dominum nostrum ihesum christum ut sibi vitam donare velit aeternam et sic transire per bona temporalia ut non amittere possit aeterna amen Explicit ergo anno domini milesimo cccm 93o die commemorationis beati pauli apostoli deo gratias
