Quaestio 1

Incipit prologus super primum Scriptum Sententiarum editum a fratre Andrea de nouo castro: ordinis Fratrum minorum doctore ingeniosissimo. Cupientes aliquid de penuria ac tenuitate nostra cum paupercula in gazophilatium domini mittere. etc.

CIrca prologum primi libri sententiarum Quero vtrum deum esse nobilissimum omnium aliorum entium sit aliqua essentia per se vna

Quod non: quia includit formaliter tam creaturas quam deum. probatio: quia sicut illud dictum significat formaliter non minus creaturas quam deum / ita significabi le complexe correspondens includit non minus crea turas quam deum. et sicut complexum veridicum includit formaliter non minus praedicatum quam subiectum: sic intelligibile significabile complexe correspondens includit non minus ea que significantur per praedicatum quam ea que significantur per subiectum. igitur etc.

¶ Contra: quia esse nobilissimum omnium entium vni tantum essentie conuenit: scilicet deo. igitur. Opinio quorumdam est: quod nullum intelligibile per se significabile complexe est aliqua res siue entitas incomplexa demonstrabilis existens actu vel potentia alicubi praesentialiter circumscriptiue vel diffinitiue vel immense: nec etiam sunt alique tales plures res vel entitates incomplexe demonstrabiles alicubi praesentialiter existentes quarum quaelibet sit aliqua essentia vel entitas per se vna. Sed quodlibet huiusmodi significabile complexe nihil est vt nichil opponitur huic: quod dico aliquid pro aliqua entitate vel essentia vel aliquibus entitatibus iuxta dictum Augu. primo. de doc. christiana. c. 6 quod enim nulla res est omnino nichil est. et ponitur primo sententiarum. dist. 1. c. primo. Intelligibile autem per se significabile complexe dicitur illud intelligibile quod correspondet dicto veridico vel falsi dico tanquam per se significatum adequatum illius totalis complexi. quomodo illud intelligibile quod est deum esse creatorem est intelligibile significabile con plexe correspondens per se adequato significato hu ius veritatis deus est creator et proportionabiliter in aliis. Tale enim intelligibile complexe solet explicari per dictum conforme et correspondens propositioni: vt deum esse respectu huius veritatis deus est. tale autem intelligibile ponitur esse per se obiectum scientie et iudicii vel dubitationis. Contra hanc opinionem proceditur in praesenti questione et in sequentibus.

Prima conclusio. Aliquod intelligibile per se significabile com plexe est aliqua entitas et essentia demonstrabilis exi stens praesentialiter alicubi vel aliquae entitates demonstra biles actualiter existentes alicubi / quarum qualibet est per se vna et falsum est dicere quod nichil sit per absolu tam negationem alicuius rei vel entitatis singulariter et pluraliter. Probatur: omnis potentia et perfectio formaliter infinita vel includens formaliter perfe ctionem et virtutem infinitam nulla carens perfectione et nullam includens imperfectionem est aliqua entitas vel alique entitates et non est omnino nichil. sed aliquod significabile complexe est huiusmodi. probo de intelligibili quod est deum esse deum vel deum esse infinitum et esse summe perfectionis et potentie.

¶ Con firmatur aliquod significabile complexe habet certam latitudinem perfectionis et potentie et certam proportionem respectu alterius complexe significabilis vt esse du ple virtutis et actualitatis vel nobilitatis ad esse subduple.

¶ Preterea. omne intelligibile posituum positum in vniuerso actualiter est aliqua entitas vel alique entitates vel compositum exente et non ente Sed aliquod significabile complexe est intelligibile positiuum vt deum esse / quia non est per se priuatio alicuius positiui / quia nec dei nec creature. Similiter aliquod tale opponitur priuationi vt esse videntem ad esse cecum secundum philosophum: et quia si aliquod tale est privatiuum igitur erit privatiuum alicuius alterius complexe significabilis positiui: et habetur propositum. Aliquod etiam tale est actuale et positum actualiter in vniuerso: quia deum esse est eternum et necessarium / et quia aliquod tale transit de potentia ad actum / vt petrum esse interdum ponitur in potentia / interdum ponitur in actu: quia petrus et petrum esse interdum conuertibiliter se exigunt vel inferunt secundum actum et potentiam. aliquod etiam tale est non compositum ex ente et non ente: quia deum esse non componitur ex ente et non ente: detur enim illud. ergo. et cetera. Preterea illud quod praesentialiter in certo loco videtur intuitiue a quolibet beato est aliqua res et entitas vel alique res et entitates intellectualiter demonstrabiles: sed aliquod complexe significabile est huiusmodi: quia quilibet beatus videt deum esse in celo et christum esse presentialiter in certo loco.

¶ Confirmatur. Illud quod ab anima nostra percipitur naturaliter intuitiue et experimentaliter sine falsitate est aliqua entitas realis vel aliquae entitates sed aliquod significabile complexe est huiusmodi. percipit enim hoc esse album et seipsum gaudere vel affligi. Similiter vnus angelus naturaliter percipit intuitiue alium angelum esse presentialiter in tali loco.

¶ Preterea: illud qud actualiter et positiue causatur effectiue / est aliqua entitas existens vel alique entitates et non omnino nichil / sed aliquod complexe significabile est huiusmodi. probo: quia deus facit causaliter effectiue. b. angelum esse et esse beatum. et ideo angelus est quia deus dat illi esse. igitur. maior pa tet: quia illud quod nichil erat si realiter effectiue causatur / igitur transit in aliquam entitatem.

¶ Confirmatur: terminus ad quem mutationis positiue et acquisitiue est aliqua entitas vel alique entitates sed aliquod significabile complexe est huiusmodi. quia hunc ignem esse est terminus generationis et hoc esse album est terminus alterationis et hoc esse ibi est terminus motus localis. agens enim vel trans mutans facit rem esse huiusmodi.

¶ Preterea. illud quod est bonum / et iustum / et virtuosum / et meritori um / seu dignum beatitudine / est aliqua entitas vel alique entitates: sed aliquod significabile comple xe est huius modi. igitur. Maior patet: licet enim ma lum ponatur priuatio / tamen bonum ponitur esse aliquid positiue. Minor probatur: quia deum diligere super omnia ex charitate vel habere charitatem est bonum sicut peccare quod est aliquod significabile complexe est malum et demeritum: et quia non minus bonum est habere .d. charitatem quam bonum sit d. charitas vel subdupla charitas ad. d. et non minus bonum est elicere. d. actum quam bonus sit. d. actus. et consimilliter de bonitate naturali: quia tam bonum est habere dextrum oculum quam bonus est oculus dexter.

¶ Confirmatur. Illud est aliqua entitas vel alique entitates per quod formaliter anime bene est positiue et per quod formaliter perficitur beatifice / sed per aliquod significabile complexe sibi beane est vt per bene agere sicut pe male agere sibi male est anima etiam beatifice perficitur per deum videre et frui deo et vniri deo et ferri in deum.

¶ Preterea articulus domini cardinalis vicesimus tertius est iste: quod significabile complexe per istud complexum deus et creatura distinguuntur / nihil est. reuoco tanquam falsum et scandalosum. quaero qualiter ly nihil accipi in isto articulo. si prout opponitur huic quod dico aliquid pro aliqua entitate per se vna vel non per se vna vel procollecto ex pluribus entitatibus aliquam habentibus vnitatem. habetur propositum. si prout opponitur huid quod dico aliquid pro significabili complexe per comple xum verum.

¶ Contra: quia tunc vane conditus foret articulus quia per ipsum tunc non obuiaretur opinioni erronee alicuius: quia nullus dicit quod hoc complexum sit falsum deus et creatura distinguuntur: et tamen iste articulus est conditus vt excludatur opinio falsa cuiusdem.

¶ Confirmatur. si falsum et scandalosum est dicere quod deum distingui a creatura nichil est vt dicit articulus. igitur. falsum et scandalosum est dicere quod deum esse vel deum esse bonum infinitum nihil est. consequen tia probatur: quia quicquid foret glosa et expositio conueniens antecedentis foret et consequentis / immo aliqua glosa apparens siue sufficiat siue non: videretur esse pro anten cedente magis quam pro consequente vt scilicet diceretur quod illud complexe significabile nichil est. id est quod non est aliqua res nec aliquod ens sed aliqua entia et alique res: sed hoc non potest dici deo eo quod est deum esse vel deum esse infinitum secundum aduersarios. igitur. conclusio illud intelligibile quod Secunda est deum esse nobilissimum ens om nium aliorum entium est aliqua entitas incomplexe de monstrabilis existens vel alique entitates huiusmodi par absolutam veritatem sermonis. probatur quia deum esse est aliqua entitas vel aliquae entitates vt probatum est sed deum esse ens nobilissimum aliorum est deum et probatur quia deum esse nobilissimum aliorum est deum re aliter et actualiter existere ens nobilissimum et hoc est deum realiter et actualiter existere quod est deum esse. ergo. et cetera.

Contra arguitur. primas conclusiones mo petrum est patrem platonis vel generare platonem vel .b. effe ctum esse causaliter a causa secunda / nihil est nec est aliqua entitas positima realiter existens nec alique et titates huiusmodi. igitur pari ratione deum esse ens no bilissimum omnium. consequentia patet: tum quia ista .a. causat vel generat .b. est complexum veridicum et signi ficata per extrema ipsius sunt aliquae res sicut in ista deus est dominus. tum quia platonem esse filium petri est platonem esse et platone esse est aliquid vt tu arguis supre Antecedens probatur: quia tunc esset entitas aliqua realis positiua in creatura et a creatura quam deus non po let se solo causare effectiue. consequens est falsum / quia deus est omnipotens / et quia secundum articulum parisiensem potest deus se solo immediate in effectum cause secunde sine ipsa causa secunda. consequentia patet: quia platonem esse filium petri non potest esse effectiue a solo deo / quia contradictio videtur quod deus se solo effectiue facias petrum esse filium platonis / vel patrem vel .a. esse can sam ipsius .b. quia idem esset causa et non causa eiusdem ibi enim implicatur causalitas cause secunde et simu tollitur causalitas cause secunde / cum illud ponatur esse causaliter a solo deo.

¶ Confirmatur. volun tatem libere causare .b. actu si est aliqua entitas vel aliquae entitates / aut igitur est voluntas aut .b. actus aut compositum ex vtroque / sed neutrum primorum: quia horum quodlibet potest esse a deo vt a causa totali / sed non hoc quod est voluntatem libere causare .b. actum. quia tu ne causare vel producere non esset liberum voluntati im mo voluntas esset causa non causans. quod etiam non sit .b. actus vel compositum ex .b. actu et voluntate probatur: quia voluntatem causare est naturaliter vel causaliter / priusquam iste actus capit esse / quia exit in esse per hoc quod voluntas agit actum istum. vnde de huiusmodi complexe significabilibus potest argui quod nihil sunt per argumentum simile illi quo boetius tertio libro de consolatione prosa vltima probat quod peccatum nihil est / sic arguendo: cum deus sit omnipotens nihil est quod ipse non possit. malum autem facere non potest. igitur malum nichil est Consimiliter arguitur in proposito cum deus sit omnipotens nichil est quod ipse non potest se solo suf ficienter facere: sed voluntatem libere causare .b. denon potest se solo sufficienter facere. igitur. etc. cum habea tur Iohins. primo. omnia per ipsum facta sunt et sine ipso. etc.

¶ Secundo principaliter arguitur. voluntatem peccare et male agere nichil est. igitnr voluntatem bene agere aut simpliciter agere et consequenter deum esse ens nobilissimum aliorum entium nichil est. probatur ntecedens: quia alias deus posset facere voluntatem peccare iuxta argumentu boetii. consequentia probatur: tum quia voluntatem male agere et peccare est voluntatem esse male agentem et peccantem: et hoc est voluntatem esse vt supra arguis. tum quia hoc quod dico voluntatem ma le agere non minus importat voluntatem et actum quam hoc quod dico voluntatem agere. tum quia secundum Anselmum de cadya. c. 8 non minus est aliquid mala voluntas quam bona.

¶ Tertio arguitur: quia deum posse producere .a. non est aliqua entitas / immo nihil est. igitur et deum esse. consequentia probatur. tum quia prima est eque vera et necessaria. tum quia deum posse producere .a. est deum esse potentem produce re .a. et hoc est deum esse potentem quod est deum esse vt supra tu arguis. antecedens probatur: quia .a. posse esse a deo non est aliquid nec aliqua entitas. igitur deum posse producere a. non est aliquid nec aliqua entitas. consequentia patet: quia illa duo dicta idem sunt in signisicato nec videtur differentia nisi in modo loquendi. antecedens istud probatur: quia .a. posse esse a deo est .a. posse esse / sed .a. posselesse nihil est quia .a. in puro potentiali esse nihil est: quoniam alias aliquid distinctum a deo esset necessarium et incantum et incausabile et independens: et per consequens esset deus .a. enim posse esse est necessarium / quia. a. non posse esse est impossibile. Quarto deum velle .a. fore nihil est. igitur deum facere .a. esse nihil est: et per consequens deum esse nichil est. consequentia probatur vt prius: et quia deum velle. a. fo re est deum velle / et deum velle est deum esse secundum Mag. lib 1. dist. 45. c. 1. antecedens probatur: quia .a. esse futurum vel in futuro producendum nihil est. igitur deum velle .a. fo re vel in futurum producere nichi est. antecedens patet. quia non importat nisi futuritione et potentiam ipsius. a. sicut etiam .b. fuisse nichil est. consequentia probatur quia .a. esse futurum seu producendum a deo et deum velle. .a. fore idem sunt vel simul sunt et non sunt. nec videntur differre nisi in modo enunciandi vel intelligen di. Item si deum velle. a. fore sit aliquid aut igitur quo illud aliquid est ipsum .a. et habetur propositum. quia.a si nichil est cum sit mere futurum / vel est aggregatum sin ex. a. et deo: et adhuc habetur propositum / quia illud aggregatum nichil est cum. a. nichil sit aut est ipse deus praecise et hoc non. tum quia deum velle .a. fore non minus in¬ cludit .a. quam deum. igitur non magis est deus quam sit .a. tum quia velle .a. fore esset necessarium eadem vel tanta neces sitate quanta necessitate: est deum esse quod est falsum. quia tunc .a. fore non esset contingens. tum quia deus aliquando desi nit velle .a. fore et non desinit deum vel esse deum. igitur. etc.

¶ Quinto: deum intelligere .a. nihil est. igitur deum esse nihil est sit .a. intelligibile quod nihil sit in actu consequentiaa patet vt supra / quia deum intelligere .a est deum esse intelligentem et similiter est deum esse secundum te: antecedens probatur a. cognosci a deo nichil est. igitur deum cognoscere .a. nihil est. consequentia patet: quia ista dicta et propositiones quibus correspondent idem sunt in significato. antecedens probatur primo: quia esse cognitum non est esse simpliciter aliquid cum quod simpliciter nihil est possit habere esse cognitum. Item sic: aut .a. esse cognitum est .a. et propo situm / quia .a. nihil est vt supponitur aut est deus. Contra. tum quia .a. esse cognitum est esse secundum quid: tum quia pari ratione b. esse cognitum esset deus. igitur .a. cognosci et .b. cognosci idem essent. igitur .a. cognosci fore et .b. cognosci fuisse essent idem. igitur .a. fore et .b. fuisse sunt idem.

¶ Sexto arguitur. Si deum esse dominum creatu re non sit nihil / maxime hoc videtur: quia includit deum et creaturam que sunt aliquid vel aliqua / sed hoc non valet. probo: quia tunc deum esse subiectum creature et creaturam dominari deo esset aliquid / quia hic non minus includitur deus quam creatura. Si militer hominem esse asinum esset aliquid / quia includit ho minem et asinum. consequens est falsum: quia deum subiici creature est impossibile. igitur nihil est actu vel potentia. igitur. etc.

¶ Contra etiam dictas conclusiones arguunt aliqui / probam do quod nullum tantum significabile complexe est res aliqua vel entitas et hoc sic omnis entitas est substantia / aut quali tas / aut quantitas / aut aliquod aliud significabile per aliquod praedicamentorum. per Gregorium. li i. d. 28 q i. sed nullum tantum significabile complexe est substantia / quantitas aut aliquod aliorum. igitur nullum tantum significabile comple xe est res vel entitas aliqua. Minor patet: quia omnis sub tantia quantitas vel qualitas etc. est significabilis incomplexe. patet per Aristotelem in praedicamentis: eorum que secundum nullam complexionem dicuntur etc. patet etiam quia omnis substantia vel quantitas etc. significatur per aliquod genus vel pemciem de praedicamento substantie vel quantitatis. eto. Ef addunt isti quod accipiendo hoc totum personaliter et signi ficatiue petrus genuit platonem vel plato est filius petri. si sit aliqua entitas / sequitur quod sit entitas penitus inintelligibilis. igitur. et cetera. argumentum negatur antecedens: supe

Ad primum posito quod verum sit illa esse / et quod propositio correspondens tali dicto sit vera: quia petrum esse patrem platonis est petrus existens pater platonis. ad probationem negatur consequentia: immo argumentum videtur magis contra alios / quia esset aliquod intelligibile actuale distinctum a deo / et positiuum quod non esset pro ducibile a deo / licet causabile effectiue a creatura: quia causa secunda dat platoni causaliter esse et esse huiusmodi. Ad probatio nem consequentie hec propositio est distinguenda plationem esse filium petri non potest esse a solo deo secundum compositionem et diuisionem sicut et ista plato filius petri non potest esse a solo deo vel causatum a causa secunda non potest esse a solo deo realiter / vel actus meritorius et libere a voluntate produ ctus non potest esse a solo deo. in sensu diuisionis fal se sunt: quia illud quod nunc de facto est platonem esse filium petri: potest esse a solo deo / sed ipsum tunc non esset platonem esse filium petri. In sensu autem compositio nis vere sunt / et hunc sensum importat ista deus non potest se solo facere platonem esse filium petriis / sed sic non infertur propositum / immo discursus peccaret per figuram dictionis mutando quid vel quale quid in ad aliquid vel aliud genus praedicamenti. In discursu autem ex praemissis de possibili si debite infertur conclusio non erit de inesse / scilicet quod plato non sit platonem esse filium petris / sed quod plato potest non esse platonem esse filium petri.

¶ Ad confirmationem dicendum / quod est voluntas libere producens / supponendo semper veritatem propositionis correspondentis tali dicto Ad improbationem dicendum est quod hec propositio voluntatem libere causare non potest esse a solo deo est distinguenda / sicut et ista voluntas libere causans non potest esse a solo deo: et similiter ista de inesse voluntatem causare vel voluntas causans est effectiue totaliter a deo: est di stinguenda. Unus sensus est: illud quod est voluntatem causare / vel illud quod est voluntas causans est vel po test esse a solo deo: et sic conceditur: nec ex hoc sequitur quod voluntas non sit libere causa effectiua cuiusdam alterius effectus / scilicet sui actus: immo sequitur oppositum: quia ista propositio in isto sensu importat quod deus est causa effectiua totaliter illius intelligibilis quod est voluntas causans et simul quod illud intelligibile sit causa cuiusdam alterius effectus.

¶ Alius sensus est quod voluntate pre existente et praesupposita / voluntas causans vel volun tatem causare est effectus nouus productus totaliter a deo et hoc est falsum: quia voluntas causans vel voluntatem causare non est realiter ens nouum aut res no ua nec nouus effectus nisi in quadam similitudine et tram ssumptione: quia sicut effectus est nouus / ita volun tas est nouiter causans: sicut etiam deum causare non est formaliter et proprie res noua / sed est res eterna nouiter causans rem aliquam nouam.

¶ Tertius sensus est: quod deus causaliter effectiue sic facit voluntatem causare quod nullus effectus est a voluntate et deo / et sic quod solus deus et non voluntas producens est effectum aliquem et sic negatur / quia implicatur contradictio sicut et per effectus cause secunde sit a solo deo.

¶ Ex his patet quid sit dicendum ad hanc formam: si voluntatem causare sit voluntas causans / cum voluntas causans sit simpliciter et absolute voluntas. igitur voluntatem libere causare est voluntas: sed consequens probatur esse falsum et hoc dupliciter. primo: quia hec voluntas est totaliter a solo deo sed hanc voluntatem libere causare non est a solo deo totaliter. igitur hanc vountatem libere causare non est hec voluntas.

¶ Secundo sic: voluntas non est in potestate volun tatis: sed voluntatem agere est in potestate voluntatis. igitur. et cetera.

¶ Respondeo concedendo con sequens: quod sicut est verum concessum communiter quod vo luutas est voluntas causans / ita concedo quod sit volun tatem causare. Ad primam improbationem consequen tis minor videtur falsa de vi verbi / si autem in aliquo sensu praedicto sit vera sic peccat sillogismus per fal aciam accidentis / et figure dictionis vt in sequentibus de clarabitur. sicut iste / hic lapis est a natura / hec ymago regis non est a natura. igitur hec ymago non est hic lapis. Similiter hic actus est a deo hoc peccatum non est a deo. igitur hoc peccatum non est hic actus. Similiter hec voluntas est a solo deo volun tas: hec voluntas non est a solo deo libere causans. igitur hec voluntas non est voluntas libere agens.

¶ Ad secundum: minor est distinguenda sicut ista: volun tas libere agens non est in potestate voluntatis vel sicut ista: voluntas libere agens non potest non poni per liberam positioam: voluntatis. in sensu compositionis falsa est: immo in potsate libera voluntatis est quod voluntas non sit voluntas libere causans / quia in potestate eius est non causare. in sensu autem diuisionis vera est quia in potestate voluntatis non est quin ista res sit qua interdum de facto est causans sed tunc non vet discursus ex causa supradicta / nisi ad inferendum conclusionem de possibili quod voluntas potest non esse voluntas causans vel voluntatem causare.

¶ Ad formam argumenti Boetii per idem arguitur: quod actus meritorius vel demeritorius nihil est non cocludit. igitur gratia forme: quia in proposito minor in vno sensu est falsa scilicet quod platonem esse filium petri vel quod voluntatem esse causantem non potest facere ipse deus si autem in aliquo sensu sit vera: tunc non valet discur sus: tamen gratia materie argumentum Boetii sufficientur probat quod nullum ens est eo formaliter et per se peccatum: quo est ens et essentia aliqua. et quod esse peccatum non est esse aliquale absolute secundum qualitatem vel formam positiuam absolutam vt forma positiua est nec peccatum vt peccatum est per se causabile. quia deus non potest esse causa peccati: nec totalis nec partialis vt sibi ascribatur peccatum sicut sibi ascribuntur positiui effectus per se causabiles causa ruim secundarum.

¶ Ad secundum principale negatur antecedens. immo est voluntas peccans et male agens. Et ad probationem negatur consequentia: sicut nec deus potest facere voluntatem peccantem. et sicut voluntas peccans non potest esse a deo nec sequitur / voluntas peccans non potest esse a deo et deus non potest facere voluntatem peccantem: sed volun tas peccans est aliquid. igitur aliquid est quod deus non potest in acere.

¶ Ad tertium negatur antecedens: immo est deus potens producere .a. Et ad probationem negatur consequentia: quia a. posse esse non est aliquid in actu / et tamen deus potens producere .a. est aliquid in actu. et ad probatione negatur quod sint idem personaliter: quia sicut deum producere non est a. produci: ita deum posse producere non .a. posse produc vel possibile produci. secundum enim Anselmum. de casu diabo li: capitulo. 12. ideo mundus antequam esset / poterat esse. quia deus poterat eum producere non econtrario. solent tamen dici idem secundum quandam equiualentiam. quia conuertibiliter se inferunt / et cognito vno non est alterum dubium. et cognoscere / vel dicere / vel signifi care vnum est equiualenter cognoscere vel explicari vtrumque. Et quacunque res qualiter cumque se habentes requirum tur / vel sufficiunt ad veritatem huius signi et illius et econtrario.

¶ Ad quartum negatur antecedens: sed est deus volens a. fore. Et ad probationem primam negatur consequentia. ad cuius probationem dico vt ad praecedens argumentum. Ad se cundam dicendum quod est ipse deus: praecise sic / quod non ali ud a deo. ad primam improbationem negatur quod illud quod est deum velle a. fore includat formaliter .a. licet illud di ctum significet formaliter .a. sicut deus volens .a. fore non sicludit formaliter .a. sed est tantum ipse deus: licet hec oratio deus volens .a. fore significet formaliter. a. Ad secundam quod de um velle. .a. fore sit necessarium et eternum: potest intelligi secundum sensum compositionis: et sic est falsum / nec sequitur ex proposito. vel secundum sensum diuisionis et sic conceditur sicut in eodem sensu deus creans est aliquod necessa rium et eternum. Ad tertiam non sequitur quod deus non sit nunc de facto deum velle. a. fore / sed solum infertur quod deus non semper erit velle. a. fore / vel quod desinere velle .a. fore non est desinere deum. Similis discursus est iste deus desinit esse volens .a. sed non desinit esse volens. igitur esse volentem .a. non est esse volentem. igitur. etc.

¶ Ad quintum negatur antecedens. et ad probationem negatur consequentia vt supra ad tertium et quartu. Uel potest dici quod .a. cognosci vel esse cognitum non est locutio vel praedicatio dire cta et propria: sed exponenda et reducenda est ad aliam scilicet cognitio illius .a. est. licet enim in forma et figura ins quendi videatur enunciare aliquod esse de .a. et attribu ere aliquod esse ipsi .a. tamen in re non significatur nisi esse cognitionis. quia secundum Philosophum quinto metaphisice. ca. adaliquid. esse intelligibile vel intellectum significat: quia ipsius intellectus est. si igitur hec enunciatio a. est cognitum: sumatur secundum suam pro priam formam enunciandi quam praetendit. negatur secunda consequentia vt prius. sicut enim deus cognoscens .a. non est .a. co gnitum / ita deum cognoscere .a. non est .a. cognosci. si vel ro sumatur pro illa enunciatione directa in quam habet reduci et resolui / et per quam habet formaliter exponi / nega tur antecedens. probationes autem procedunt vt sumitur in sua for ma quam praetendit.

¶ Ad sextum negatur prima pars antecedentis: non enim includit creaturam vel deum sed est ipse deus existens dominus creature / sed ideo est aliquid / quia veraciter est deus existens dominus creature: et quia esse dominum creature est idem alicui enti quod est deus / vel veraciter conuenit alicui enti quod est deus: sed deum subiici creature et creaturam dominari deo nichil est: quia non est aliquod ens quod sit deus ens subiectum creature nec aliquod est quod sit creatu ra dominans deo / nec dominari deo conuenit veraciter alicui enti nec est idem alicui enti quod sit creatura. Si autem arguatur quod deum esse subiectum creature non sit nihil quia includit aliqua: dicendum quod non includit aliqua sicut deus subiectus creature non includit aliqua: sed nihil est et figmentum.

¶ Ad argumentum a quibusdam adductum dicendum est quod includit vnum quod non est dubium / scilicet quod nullum tantum significabile complexe est entitas aliqua. Est enim repugnantia euidens quod aliquod intelligibile sit aliqua en titas et tanmen non possit significari incomplexe sed tantum complexe / eo enim ipso quod ponitur esse aliqua entitas ponitur esse significabile nomine entitatis et ita incomplexe. sed ex ista conclusione non sequitur quod illi intendebant scilicet / quod in telligibile significabile complexe non sit entitas aliqua quia significabile complexe non est tantum significabile complexe sic quod non sit significabile incomplexe / immo eoipo quod ponitur esse intelligibile et significabile significatur nomine in telligibilis et significabilis que sunt signa incomplexa.

¶ Ad aliud additum dicendum est quod platonem esse filium petri et petrum generare platonem nec est entitas intelligibilis sicut nec petrus gnans platonem immo videtur ratio contra eos: quia non videtur intelligibile quod in rerum natura ponatur actu aliquod intelligibile positiuum quod nec sit entitas aliuo nec entitates aliquae intellectualiter demonstrabiles et existentes. si vero dicatur quod hoc totum personaliter et signi ficatiue sumptum petrus genuit platonem: non est entitas aliqua. potest dici quod tota propositio manens in forma propositionis et personaliter et significatiue sumpta non post esse subiectum vel praedicatum. quia propositio vt sic non est signum subiicibile vel praedicabile licet dictum ei correspondens possit subiici et praedicari prout est sumptum materialiter: licet etiam aliquis terminus significans et demonstrans propo sitionem et supponens pro illa possit subiici et praedicari: ideo dicere quod petrus genuit platonem est vel non est en titas aliqua videtur locutio incongrua et inepta sumpta propositione personaliter et significatiue et per modum sub iecti. Si quis tamen velit eam recipe vt congruam et conue nientem locutionem dicendum est quod est entitas aliqua supposito quod petrus genitor platonis sit.

Tertia conclusio .Illud intelligibile quod deum esse ens nobilissimum omnium aliorum entium est aliqua res vel en titas aliqua incomplexe demonstrabilis per se vna. probatur: quia est deum esse. et deum esse est deus vt probabitur questione sequenti. igitur. et cetera.

Item si non: hoc maxime videretur / quia non minus ncludit creaturam quam deum vel econtra: et per consequens non magis est deus quam creatura vel econtra / et per consequens non est aliqua vna entitas cum deus et creatura non sint aliqua vna per se entitas: sed hoc non valet. quia pari ratione deus ens nobilissimum omnium aliorum non esset ali qua entitas per se vna. quia hec oratio non minus signi ficat formaliter deum et creaturam quam illud dictum. similiter asinus existens in stabulo regis non esset aliqua entitas per se vna. igitur. deus non est totale et completum adeContra. quatum significatum huius complex deus est dominus creature / sed deum esse dominum creature est totale et completum significatum illius veritatis. igitur non est deus. Minor probatur: quia illud complexum significat deum esse dominum creature et nihil vltra signifi cat.

¶ Et confirmatur: deus non includit formaliter creaturam / sed deum esse dominm creature includit forma liter creaturam sicut et deum. probatur primo: quia illa veritas non minus significat ea que significantur per praedicatum quam quae per subiectum. igitur totale significatum propositionis non minus includit ea que importantur per praedicatum quam que per subiectum: et per consequens non magis est significatum per subiectum quam per praedicatum. Secundo: quia non minus est impossibile illud intelligi bile poni vel intelligi sine creatura quam sine deo.

¶ Secundo principaliter arguitur deus non est conueni ens vel sufficiens et totale obiectum quaestionis si est vel quia est vel propter quid est. quia quaerere an deus vel propter quid deus etc. nihil est quarere / sed deum esse dominum creature est conueniens et completum obiectum quesibile per quaestionem si est vel quia est etc. Tertio. deus non est sufficiens et completum obiectum scientie vel scibile obiectum demon stratiue nec obiectum sufficiens et totale assensus et iudicii vel certitudinis et dubitationis: sed deum esse de minum creature est huiusmodi. igitur. Quarto idem. intelligibile in quo duo signa conueniunt et conicant non est idem in quo nec conueniunt nec conicant: sed deus est illud in quo duo signa conueniunt et communicant que tamen nec conueniunt nec communicant in hoc quod est de um esse dominem creature. igitur. Minor probatur: quia hec due propositiones contradictorie conueniunt et communicant in significato per subiectum / puta deus est domines creature / deus non est dominus creature / sed non con ueniunt nec communicant in hoc significato comple xe quod est deum esse dominum creature / quia licet affirmatio hoc significet formaliter non tamen contradictoria no gatio. per idem arguitur de duabus volitionibus / per qua rum vnam vellet quis deum esse dominum petri et per aliam vellet quis deum non esse dominum petri. Iste enim vo litiones conueniunt et conicant in hoc obiecto significa bili quod est deus / non autem in hoc intelligbili significabi li complexe quod est deum esse dominum petri. per idem argueretur quod deus ens

Ad primum contecens creaturarum non est deus / quia deus non est completum et totale significatum huius oftonis deus ens dominus creaturarum. per idem etiam arguitur quod platonem esse filium hominis petri albi non est platonem esse filium hominis.

¶ Dicendum est igitur / quod minor de vi verbi est falsa: quia aliquid significatur per illam orationem quod non est deum esse dominum crea ture: nec includitur formaliter in eo quod est deum esse dominum creature. Potest tamen distingui. Sit .b. hec propositio deus est dominus creature / tunc posito quod deum esse dominum creature sit completum et sufficiens significatum propositionis .b. potest habere duos sen¬ sus: vnus est quod nichil significatur per .b. nisi idem quod est deum esse dominum creature / vel quod includitur in pso quod est deum esse dominum creature. et sic totale significatum .b. propositionis dicitur aggregatum collectiue ex omnibus intelligibilibus significatis per .b. propositionem / et sic negatur minor: quia etiam isto modo deus ens dominus creaturarum non est totale significatum hu ius oronis deus est dominus creaturarum / nec sortem esse hominem est totale significatum huius ortionis sortes est homo / quia plato significatur per partem / et tamen ilato non est sortem esse hominem / nec includitur in eo. Alius sensus est: quod formalis significatio b. propositionis consistit sufficienter et totaliter in hoc quod ipsa significat deum et dominum et creaturas / et significat taliter quod enunciat formaliter hoc de hoc per talem copulam de inesse et de praesenti / et quod tale dictum est conueniens et sufficiens dictum per quod exponitur et explicatur / quid et qualiter significat talis propositio et talis oratio conuenienter et complete assignatur pro dicto conformi et correspondente tali propositioni et in illud resoluitur. eadem enim intelligentia primarie et adequate significatur per b. propositionem / et per istud dictum et equali distinctione vel indistinctione et eodem ordine et eisdem modis quo ad significari nominaliter et verbaliter: et quo ad affirmari et negari / et quo ad copulam verbalem secundum differentiam temporis / et sic conceditur minor: et sic non valet discursus nisi ad inferendum distinctionem signorum: quia minor implicite est de actu signato.

¶ Ad confirmationem negatur minor. Ad primam probationem distinguendum est de totali significato vt prius.

¶ Ad secundam per idem argueretur quod deus dominus creaturarum includit creaturas / et quod pla to filius petri includit petrum / et quod non est plato. Dicendum est igitur quod deum esse dominum non posse poni vel intelligi / sine creatura intelligitur dupliciter: vno modo quod illud intelligibile quod est deum esse dominum non pos it esse nec intelligi nisi sit et intelligatur creatura / et ic est falsum et est sensus diuisionis. Alio modo quod im possibile est quod deus sit et sit dominus creature et quod creatura non sit. Similiter quod intelligatur deus vt dominus: et habe atur intellectio correspondens huic dicto deum esse do minum et non intelligatur creatura sicut non potest intelligi plato vt filius petri quin intelligaturpetrus: et sic conceditur / et videtur esse sensus compositionis et hoc modo non valet discursus vt supra dictum est nisi ad probandum quod deus potest non esse deum esse dominum creature / vel quod hec intellectio non est illa.

Ad secundum per idem argueretur quod deum esse bonum infinium non sit deum esse bonum et quod petrum moueri velociter non sit petrum moueri. quia alicuius quaestionis hoc est obiectum suf ficiens et completum et non illud. dicendum est igitur quod si obiectum totale quaestionis dicitur aggregatum ex omnibus intelligibilibus significatis per propositionem quae est quaestio vel pro quibus est vificabilis vel falsifioabilis est propositio / quae est questio. negatur minor sum pto subiecto personaliter. Si autem obiectum totale quaestionis prtres esse huiusmodi cuius modoi per eam quaestionem quaeritur et cuiusmodi eam esse significatur formaliter per propositionem quae est quastio. sic ne tatur maior. Ad probationem probat solum quod hoc significatum deus non est illius obiecti significatum conueniens et sufficiens ad hoc vt sit quastio / et quod deus non significatur tali signobuenienter nec sufficientur quae sit forma quaestionis et hoc est verum: quia est hoc dictum scilicet deum esse dominum creature non est queniens forma quaestiois / licet magis appropiquit. quaerere enim vtrum deum esse dominem nihil est quarere / non concluditur. ergo nisi distinctio signorum / non autem quin deus sit hoc quod est deum esse dominum multa enim signa idem significant sic quod alterum predicatur de altero personaliter / licet vnum sit conueniens forma quaestionis vel responsionis non aliud / vel praedi catum quaestionis et non aliud: quia secundum Aristotelem. 7. meta querere propter quod ipsum sit ipsum nulla est quastio sed propter quid ipsum est tale vel huiusmodi quaereretur conuenientur

¶ Ad tertium per idem de his tamen magis in sequentibus

¶ Ad qua tum per idem arguitur quod deus non est ens dominus creature: quoa hec duo signa deus ens dominus creature et deus non ens dominus creature conueniunt et communicant in hoc quod est deus: quia vtrumque significat deum. et non coicant in hoc quod est deus ens dominus creature. per idem etiam arguitur quod deum esse potentie infinite non est deum esse alicuius potentie: quia contingit aliquem quaerere hoc tanquam sibi du bium et non illud sed supponere vt inclusum.

¶ Potest igitur dici: quod secunda pars minoris scilicet deum esse dominum creature / non est illud in quo conueniunt et communicant illa duo signa contradictoria. distinguitur. vnus sensus est illud quod est deum esse dominum creature non significatur per vtrumque / et sic negatur supposita veritate affirmatio nis. Alius sensus est: quod in vtraque earum significatur formaliter deum esse dominum creature / et sic coceditur: sed ex hoc non sequitur quod deus non sit deum esse dominum creatu re: quia propositionem significare formaliter deum esse domineum creature non solum importat quod aliquid materialiter significatum per eam sit realiter deum esse dominum creature: sit etiam quod significat sic scilicet: formaliter enunciando affirmatiue hoc de hoc: et quod eius significatio formalis est talis / et quod pro intelligibili quod est deum esse dominum nata est verificari et quod deum esse dominum sufficit vel requiritur ad veritatem illius: ideo non est verum quod significant idem. de hoc etiam in sequentibus.

¶ Ad argumenta in principio quaestionis patet ex dictis. Ad pmum contra secundam conclusionem