Quaestio 2

¶ Secunda questio prologi Secundo Utrum deum querum esse specialem adiutorem hominis fideliter in theolo gia studentis sit aliquid per se vnum totaliter ab omni creatura distinctum.

Quod non: quia esset idem deo / quod est falsum: quia deus est intelligibile eternum et necessarium. sed deum esse specialem adiutorem hominis etc. est intelligibile contingens et temporale. ergo.

¶ Illud non est praecise creatura nec aggre Contra. gatum ex deo et creatura. igitur est tantum deus: et per consequens aliquid per se vnum. Prima pars antecedentis patet: quia illud non habet creatura. Secunda proba tur: quia illud nihil esset: probatio: quia quod non est vnum ens non est ens: quia ens et vnum conuertutur. 4. metaph. Si autem non est ens: igitur non est aliquid / et per consequens nihil. est igitur

¶ Notandum quod hic terminus aliquid sum potest dupliciter. vno mo large et improprie / non solum pro eo quod est actu et simpliciter aliqua essentia: sed est pro eo quod dicitur aliquid in figura et transumptione lo quendi. quomodo dicimus quod intelligens antichristum futurum intelligit aliquid vel quomodo dicimus quod omnis muta tio est ex aliquo in aliquod quinto physicorum secundum transia tionem comenti. nonulla enim dicutur aliquid secundum figu ram loquendi que non sunt aliquid secundum rem: vt dicit Anselmus de casu dpyaboli. capiter. secundo. hoc modo non accipitur aliquid in praesenti quaestioe. Alio modo accipitur proprie vel minus large vt conuertitur cum hoc. quod dico aliquid vel aliqua essentia / res positiua actualiter existens. et sic sumi iterum potest dupliciter: scilicet stricte et magis proprie pro ente per se vno siue simplici vel composito vel minus proprie / vt dicitur de toto positiuo ex pluribus entitatibus aggregato aliquam vnitatem habentibus et sic hoc indiuiduum simul solum demonstratum dicitur aliquid licet contineat substantiam et accidentia varia: sio etiam tota ciuitas dicitur aliquid et mundus aliquid dicitur. quod autem vere et conuenienter dicatur aliquid patet per duos ar ticulos qui sunt domini cardinalis quorum vnus est. 22. dicens quod deus et creatura non sunt aliquid. Reputo et assero falsum et scandalosum / prout verba sonant et articulus tricesimus sextus dicit quod deus et creatura non sunt aliquid. reuoco tanquam falsum.

¶ Item notandum est quod hic terminus nihil cum sit neutri generis et inde clinabile: potest exponi per non aliquid vel non aliqua vel per negationem vtriusque. primo modo tenetur singulariter: secundo modo pluraliter: et sic falsum est quod isti quattuor homines nihil sunt: vel quod populus nihil sit. si vero sumatur tam singulariter quam pluraliter sic. verum quod chimera nihil est vel quod angelus candidus nihil est. In praesenti igitur quastione accipitur aliquid secundo modo

Prima conclusio. Illud intelligibile quod est deum esse est aliqua res et entitas vel essentia per se vna. probatur: aut de um esse est ens / et aliquid aut est entia et aliqua aut con positum ex ente et non ente vel ex aliquo et nullo aut nec sic. nec sic. sed per consequens ominino et pure nihil si primum propositum. si secundum non erit nonisi compositum ex deo et creatura quod est falsum / quia est eternum et necessarium. si tertium / aut igitur ex non ente possibili aut ex non ente impossibili. et patet quod non. si quartum / aut igitur tam actu quam potentia: et ita est figmentum intelligibili aut actu nihil. sed aliquid in potentia: igitur est creatura possibilis. et si dicatur quod non est proprie ens: nec essentia nec nihil. sed est substantiam primam esse / vel ens primum esse vel huiusmodi.

Contra. quia quero an substantiam primam esse sit intelligibile quod sit ens et aliquid aut aliqua. etc. Respondetur quod isti termini ens et aliquid su muntur dupliciter. vno modo proprie et stricte pro ente vel essentia existente significabili incomplexe / et sic su mitur ens diuisum in substantiam et accidens. vnde in predicamentis eorum que secundum nullam complexionem dicuntur et caetera. secundo modo large et minus proprie pro significabili complexe per enunciationem veram / vt hominem esse animatum est aliquid / et ens si enunciatio sit vera / et si non. non. Unde Aristote. quinto metaphisice / capuo de ente esse et ens. vno modo significat quod verum vel quia verum non esse autem quia non verum sed falsum. Similiter autem et in af firmatione et negatione et cetera. de falso dicit quod te sedere est falsum et non ens / si non sedeas / possibile tam esse ens. sed diametrum esse commesurabilem coste est falsum et non ens possibile. Tertio modo magis large et communissime et impropie pro quocunque significa bili / siue complexe siue incomplexe siue per complexum verum siue falsum / siue possibile siue impossibile: sic intelligens antichristum fore vel non fore. dicitur intel ligere aliquid et similiter intelligens chimeram esse figmentum. Unde Aristoteles in predicamentis vocat res significata propositionum contradictoriarum. Consimiliter nihil potest sumi tripliciter vt scilicet op ponitur huic / quod dico aliquid primo modo / vel secundo vel tertio sumptum: ad propositum deum esse non est aliquid primo modo sed nihil vt nichil opponitur huic quod dico aliquid pro aliqua essentia vel entitate existente incomplexe significabili: sed est alid secundo modo: vel tertio. et ideo non est dicendum quod deum esse sit sub stantia vel accidens / vel quod sit deus vel creatura: quia ista sunt diuisiua entis primo modo sumpti. igitur. etc

¶ Contra hanc responsionem videntur primo: ea quibus probatur prima conclusio quaestis praecedentis: praeterea specialiter contra hoc videtur reduci articulus dicens: quod complexe significabile per illud complexum deus et creatura distinguuntur nihil est reuoco tanquam falsum et scandalosum: ly nihinon accipitur vt hic opponitur huic: quod dico aliquid secundo vel tertio modo. quia articulus est conditus ad condemnandam opinionem erroneam cuiusdam sed nullus posuit quod illud complexum sit falsum. igitur articulus condemnat quod illud significa bile complexe nihil sit id est nec aliqua entitas nec alique entitates. igitur deum esse est entitas et aliqua essentia aut aliquae entitates: sed non secundum. ergo primum.

¶ Pre terea. omne intelligibile non solum potentiale sed actualenon privatiuum sed positiuum et per se vnum. non fabricatum ab anima alicubi existens praesentialiter et intellectualiter visum praesentialiter alicubi est aliqua entitas vel aliquae entitates demonstrabiles intellectualiter.

¶ Confirmatur. tale intelligibile vel est inherens vel natum inherere: et ita est positiuum accidentale: et per consequens entitas accidentalis aut non. igitur est positiuum in se et per se subsistens. igitur est positiuum substantiale: et per consequens entitas sub stantialis et substantia. igitur insensibilis et incorporea vel corporea.

¶ Confirmatur secundo. deum esse substantiam est esse substantiam: sed esse substantiam est esse substam tiale. igitur substantia.

¶ Preterea: si deus est ens pri mo modo et denm esse est ens secundo modo comparando ista duo entia et hos duos modos entitatis inter se. quaero aut sunt entia et obiecta intelligibilia eiusdem rationis aut alterius. si primum: igitur vtrunque deus vel neutrum: non secundum. tum quia vnum erit essentialiter nobilius altero quod non potest dari: tum quia contradictio esset creari no uiter vnum ens quin crearentur duo entia alterius rationis vt angelus et angelum esse.

¶ Preterea. aut sunt entia et obiecta intelligibilia eque perfecta et nobilia formaliter et intrin sece / aut inequaliter: si secundum igitur alterum scilicet imper fectius erit diminutum in perfectione aliqua simpliciter carens perfectione et imperfectionem includens quod est falsa quia non potest dari quid sit illud: si primum contra: tum quia non minus hoc diceretur esse deus quam illud et diligendum et colendum tanquam deus quam illud. tum quia vtrumque vt distin guitur ab altero erit formaliter potentie infinite et sa pientie et bonitatis et sic de omni perfectione simpliciter: sed omne tale est deus: quia est tam perfectum et sine imper fectione sicut deus

¶ Preterea: aut intelligibile quod est deum esse est per se vnum aut multa: si primum igitur est deus. probaton: quia non erit materialiter aliud a deo simpliciter infinitum et eque perfectum sicut deus et qui aut vnum essentialiter et personaliter: et ita non conueniet pluribus personis diuinis: aut vnum essentialiter et plura realiter. igitur est deus vel ster due trinitates persitioales cum duplici vnitate essen tiali. si secundum. igitur vnum illorum erit per se vnum scilicet deus. et quaero de altero an sit per se vnum vel multa vt prius.

¶ Preterea contra responsionem: quia pari ratione diceretur quod quodlibet verbum vel participium vel adiectiuum per se sumptum significat quoddam obiectum intelligibile etiam incomplexe quod non est entitas aliqua nec substantia / nec accidens / nec deus / nec creatura: et dicere tur quod non est inconueniens ponere huiusmodi entis modum: quia non est significabile nominaliter substantie sed tantum verbaliter vel participialiter vel adiective eodem modo de terminis sincateg oreumatici dicitur quod eis correspondet proprium obiectum intelligibile distinctum quod est ens suo modo et significabile non categoreumatice: sed tantum sincategoreumati ce et de abstractis et concretis et de recto et obliquis posset similiter fingi: et eadem probabilitate sustieri vtrumque c consluaio: illud intelligibile quod est deum esse est ipse Secun da deus per identitatem et absolutam veritatem af¬ firmationis. probatur: omne intelligibile positiuum actualites in vniuerso positum non minoris perfectionis et virtutis quam deus et eque sine imperfectione et omnem imperfectionem excludens et nulla perfectione carens: sicut deus noster est verus deus deum esse est huiusmodi. igitur. Maior patet: quia secundum rectam rationem est diligen dum super omnia et colendum et honorandum cultu latrie / non mi nus quam deus. igitur est deus: quia prima Thi. primo. soli deo honor et glauria. Minor probatur: quia non potest dari aliqua perfectio simpliciter qua careat vel aliqua imperfectio quam includat. Est enim intelligibile necessarium eter num actuale positiuum independens increatum et incre abile totaliter et summe simplex et purus actus etc. Patet etiam quod non potest dici quod nullius sit perfectionnis vel potentie / et quod sit nulla perfectio et nullam perfectionem includat: quia tunc non haberem illud praeponere meo proprio esse nec diligere super meum proprium esse / et quia non est formaliter finitum: igitur formaliter intrinsece infi nitum: et per consequens infinite nobilitatis et perfectionis formaliter.

¶ Si vero dicitur quod non est diligendum super omnia et colendum cultu latrie quia est significabile tantum com plexe. Contra: illud non est minus diligendum et colendum quam deus christianorum / quia non minoris nobilitatis quam deus christianorum nec diciferent a deo christianorum etc. nisi secundum conditionem quae non derogat nobilitati et perfectioni: sed esse significa bile tantum complexe non derogat nec praeiudicat perfectioni obiecti intelligibilis / ymo videtur potius attestari eius nobilitati quod non potest significari signo incomplexo quod est signum imperfectum et diminutum sed tantum signo complexo et totali / nec potest sibi sufficientur correspondere ni si signum perfectum. Preterea. non est catholicum pone re plures deos. igitur plura intelligibilia eque nobilia et eque sine imperfectione quorum vnum sit deus et alterum non sit deus: probatio consequentie: quia plus erroris videtur in secundo quam in primo: quia in secundo ponitur pluralitas obiectorum / quorum quodlibet est eque diligibile perfectius et eque bonum: et cum hoc negatur illud esse deum quod est summum bonum sine imperfectione quod adorans non potest argui idolatrie Preterea. aut intelligibile quod est deum esse obiectum est diligibile aut non. si secundum igitur licitum est illud contempnere. si primum / aut igitur proproter se et summe super omnia et ita tanquam finem vltimum et obiectum beatificans: et per consequens tanque deum au propter aliud. igitur habeo vti illo et referre in aliud vt in finem quod est falsum / quia non est inferius deo / nec habet canusam. igitur.

¶ Secundo principaliter ad conclusionem arguitur. si deum esse non sit deus per absolutam veritatem affirmationis et identitatem: sed sit intelligibile distin ctum quod dicatur .b. aut igitur .b. includit formaliter et intrin sece deum tanquam aliquid sui. aut non: si secundum. igitur sunt obiecta intelligibilia materialiter distincta. contra quod multipliciter instatur.

Primo quia .b. posset sine contradictione intelligi non intelligendo deum cum non sit in¬ a telligibile per se relatiuum: quia etiam omne intelligibile in relatiuum est intelligibile absolute priori conceptu.

secundum quia sine contradictione esset possibile deum poni non posito .b. et similiter. d. angelus absque hoc quod poneretur d. angelum esse: probatio absolutum positiuum distinctum totaliter ab .a. non dependens ab .a. potest deus sine contradi ctione ponere sine. a. vel tollere sine a. quia inseparabilitas non videtur nisi propter identitatem vel propter inclusionem / vel propter dependentiam vel propter ralulsioem

Tertio. quia totale significabi le complexe: si non sit incoplexe significabilia per extrema complexi aut includit significatum per subiectum aut per praedicatum. aliter non esset totale completum significatum illius complexi. quocumque dato habetur propositum de hoc complexo deus est deus.

¶ Quarto. hanc albedinem esse hic et esse hanc albedinem vel est igitur albedo vel includit albedinem hanc: quia deus monstrando vel volendo praecise hanc albedinem esse hic: demonstratur albedo. igitur

¶ Quinto. tunc credens deum esse summum bonum per huiusmodi fidem et credulitatem non crederet deum nec deo nec in deum. probatio: quia plato nihil credit de deo per illam credulitate cuius de non est obiectum neque totale neque partiale: sed sic esset in proposito: quia secundum te obiectum adequatum illius credulita tis est intelligibile significabile complexe quod est deum esse bonum: sed deus non esset hoc neque inclusum formaliter in hoc. Per idem arguitur: quod per scientiam mathematicam ni hil scitur de numero vel figuris.

¶ Sexto. nullum si gnificabile complexe potest comnicare cum altero in aliquo si gnificabili incomplexe: quia non ex hoc quod aliqua signa complexa commnunicarent in eodem signo incomplexo: non haberetu quod significabilia complexe conicarent in intelligibili signi ncato per illud commne incomplexum.

¶ Si vero detur primum membrum distinctionis principalis.

¶ Contra. Primo. quia sine contradictione posset po ni deus absque hoc quod poneretur deum esse et angelus absque hoc quod poneretur angelum esse: licet non econtra quia non sunt formaliter correlatiua: sed alterum est absolutum

¶ Secundo: quia deum esse dependeret a deo sicut continens quod non est deus ab incluso quod est deus.

¶ Tertio: omne positiuum actualiter positum in vniuerso quod non est deus: potest deus destruere et in nihilum redigere totaliter autem alquid: quia si nec est deus nec includit deum potest totaliter destrui: si autem non est deus: sed includit deum. igitur potest redigi in nichilum secundum aliquid sui.

¶ Quarto: quia si .b. non est deus sed includit formaliter deum. igitur praeter deum includit aliquod intelligibile distinctum totaliter a deo. probatio consequentie: quia contradictio est quod aliquod intelligibile includat a simplum et non sit a quin praeter a et vltra a ancludat formaliter aliquid totaliter distinctum ab .a. quia id non additur sibiipsi: praeter ipsum et vltra ipsum. Si est additum vltra .a. includat .a. igitur vltra. a. addit aliquid et erit processus in infinitum. si detur aliquod intelligibile forma liter inclusum totaliter distinctum ab .a. quod enim habet formaliter .a. et nihil plus habet formaliter additum vltra .a. non est nisi. a. illud igitur additum deo et vltra deum et totaliter distinctum a deo inclusum formaliter in .b. dicatur .e. tunc aut .e. est intelligibile incomplexe significabile / aut comple xe. Si primum: igitur est deus aut creatura et ex consequente substantia vel accidens. igitur deum esse non est nisi due enti tates demonstrabiles incomplexe. Si secundum contra. Quod nihil potest fingi vel intelligi significabile complexe in hoc quod dico deum esse quod non includat deum: et quia componitur ex incomplexe significabili et complexe: quaeritur qua sunt in conulece significabilia contenta in eo formaliter: et com tra hoc sunt improbationes primi membri. Si detur quod .b. includit deum praecise et non plus per negationem alterius incople xi significabilis inclusi formaliter in .b. et componentis modum partis / et tanmen b non est deus nec deus est adequati significatum complexi: quia significabile complexe quod est adequatum per se significatum / complexi se habet ad significabilis per extrema non sicut totum ad alteram sui partem. sed in quadam proportione et similitudine sicut totum ad omnes partes simul sumptas quod non est ille partes / sed includit eas et nihil addit vltra illas distinctum to taliter ab illis

¶ Contra: quod non est simplum ens: sed includit formaliter et intrinsece .a. includit aliquid additum ipsi .a. distinctum totaliter ab. a. Probatio licet enim detur quod totum includit partes et nichil addit vltra partes totaliter distinctum a partibi: tamen non videtur intel¬ ligibile quod totum includat aliquid vel aliquae et non sit illud nec illa quin in ipso toto includantur quadam plura quorum vnum alteri additur praeter illud et vltra illud alterum et totaliter distinctum ab illo: totum enim non includeret partes nisi pars adderetur parti. si igitur .b. includit formaliter .a. et non est .a. sequitur quod vel addit aliquid vltra .a. totaliter distinctum ab. a. vel quod a contineat forma liter plura distincta formaliter: sed secundum est falsum / quia .a ponitur simplum. igitur consimiliter quod non est a sed includit a. componitur formaliter ex .a. et non est simplicissimum. igitur deum esse componitur et non est simplicissimum et per consequens includit imperfectionem. Preterea. pari ratione posset fingi quod deus non est deitas sed includit deitatem et tamen nihil addit. e principaliter arguitur ad conclusionem: quia omni Texciu positum derogat divine simplicitati. pro batio illud non est summe simplex quod formaliter includit vel habet aliquid quod non est ipsum et cui inest formaliter aliquid quod non est ipsum / sed deus est huiusmodi. igitur Minor probatur: quia deus habet formaliter esse deum et esse intelligentem et esse bonum infinitum. hec enim complexe signi ficabilia non sunt intelligibilia totaliter distincta et separata a deo et extra deum. igitur vel continentur forma liter in deo vel insunt et inexistunt formaliter ipsi deo: et per te non sunt ipse deus. Maior probatur: quia secundum magistrum primo sententiarm distin. octaua. c. vl timo ex summa dei simplicitate prouenit quod quicquid est in deo est deus: et quicquid formaliter habet deus est deus et ad hoc adducit auctoritates sanctorum specialiter Aug. de fide ad petrum circa finem: dicentis in dei subiectia non est aliquid quod non sit substantia et sequitur quicquid ibi intelligi potest substantia est. Preterea: ibidem Aug. decimoquinto de tri. c. decimo. natura diuina ideo simplex dicitur: quia est hoc quod habet et infra. propter hoc itaque natura hec simplex dicitur quod non sit aliud habens et aliud quod habetur.

Quarto arguitur generaliter de quolibet ente quod ipsum esse sit ipsum. quia aliter sequeretur quod posito aliquo ente quantumlibet simplici poneren tur infinita intelligibilia actualiter positiua distincta ex nam rei / quorum hoc non esset illud. Probatio: aut .a esse est .a. et habetur propositum: aut non est .a. sed quoddam alterum intelligibile quod dicatur .b. tunc aut .b. esse est .b. aut non. Si primum. igitur pari ratione .a. esse erat. a. Si secundum igitur processus in infinitum.

¶ Confirmatur. si. b. est. intelligibile alterum ab .a. igitur hec propositio est vera. a. et b sunt intelligibilia distincta ex natura rei: et signi ficabile complexe: per istam erit intelligibile distin ctum ab .a. et .b. Probatio: quia ista propositio .a. est et propositio praedicta habent diuersa extrema: et illis ex tremis correspondent distincta intelligibilia. igitur complexe significabilia per istas distinguuntur. sit igitur c. significabile complexe per praedictam propositionem tunc demonstrando .c. est intelligibile distinctum ab a. et b. et habetur quartum intelligibile: et sic in infinitum.

¶ Preterea. vel est distinctio rationis tantum: et sic non impedit absolutam veritatem affirmationis aut realis. igitur infinitas rerum / aut formalis ex na tura rei: et hoc non: quia huiusmodi distinctio frustra ponitur / nisi forte in diuinis. igitur. et cetera.

Contra has conclusiones arguitur. sit in tuo intellectu a. cognitio mere incomplexa correspondens huic termino deus vel petrus: et sit .b. apprehen sio complexa correspondens huic propositioni: deus est vel petrus est tunc sic deus significatur et intalligitur formaliter per a. sed deum esse non significatur nec intelligi tur formaliter per .a. igitur deum esse non est de minor probatur. quia non significatur nec intelligitur formaliter aliquid esse vel non esse sine verbo vel conceptu verbali i perpar. sed .a. ponitur conceptus nominalis et quia si .a. significat formaliter deum esse igitur est sufficienter propositio mentalis. quia apprehensio veridica signifi causas formaliter quod deus est consequenter sufficit ad iudicandum et assentiendum. et quia omnis enunciatio in qua ponitur huiusmodi signum incomplexum significaret petrum esse formaliter. igitur hec propositio petrus non est / significa caret formaliter petrum esse. et apprehendens petrum fo re vel fuisse significaret et apprehenderet formaliter petrum esse.

¶ Secundo. tu iudicas deum esse et dubitas petrum esse. sed non iudicas deum nec dubitas petrum. ergo. consequentia patet. quia quod iudicatur vel dubitatur formaliter et directe e te non est illud quod non sic iudicatur vel dubitatur a te

¶ Confirmatur. tu credis et assentis diabolum esse et quod dya bolus est dyabolus. sed nec credis nec assentis dya bolo. igitur hoc non intelligibile non est illud.

¶ Ter tio. peccatum esse peccatum non est peccatum. igitur deum esse deum / non est deus. pari ratione antecedens probatur. quia peccatum est irrationabile et contrarium recte rationi: sed peccatum esse peccatum est rationabile et conforme recte rationis dictamini et veritatis.

¶ Confirmatur. hoc malum esse non est hoc malum. igitur deum esse non est deus. pari ratione antecedens probatur. quia malum esse et mala esse bonum est. et tamen malum non est bonum. vtraque propositio habetur per Augo ench. 77. et Hug 1. sacra. parte. 4. c. 4. et ponitu senten. di. 46. c. 4.

¶ Quarto. falsum esse vel esse falsum non est falsum immo verum est. igitur. etc. ad primum. per idem arguitur Respondetur quod petrum moueri velociter non est petrum moueri et quod deum esse bonum infinitum non est deum esse bonum. quia per hoc complexum petrus currit significatur formaliter petrum currere / sed non significatur formaliter petrum currere velociter. per idem etiam arguitur quod aliquod significabile complexe significatur per istam petrus est quod non est petrum esse. quia hoc dictum significat pe trum esse: sed non significat formaliter quod petrus est. quia non est signum veridicum nec propositio.

¶ Dicendum est igitur quod minor potest habere duplicem sensum. Unus est illud intelligibile quod est deum esse vel petrum esse / non appre heditur formaliter per .a. et sic negatur. Alius sensus esset quod .a. conceptus non significat taliter rem que est deus vel petrus quod copulet sibi esse verbaliter et quod af firmet esse de petro indicatiue vel infinitiue et quod sit signum veridicum si petrus sit et sit signum falsidicum si po trus non sit et sic conceditur minor. et hic sensus ma gis videtur importari quando terminus significandi vel co gnoscendi preponitur et terminus vel termini signi ficantes obiectum significatum vel cognitum postponuntur. sed tunc non infertur nisi distinctio signorum / et sic pro cedunt probationes minoris. Simile est de istis trini tatem esse cognouerunt philosophi. et philosophi cognouerunt trinitatem esse. similiter coruscus veniens cognoscitur a te et tu cognoscis coruscum esse venientem. plus eni requiritur ad veritatem vnius quam alterius.

¶ Ad secundum per idem arguitur quod moueri velociter non est moueri. di cendum est igitur quod non infertur quod deum esse non sit deus sed quod iudicare deum esse non sit iudicare deum. et talis actus iudicandi non est huiusmodi actus. Si vero sic arguatur. deum esse iudicatur vel dubitatur a te: sed de non dubitatur nec iudicatur. igitur. Dicendum quod mino est distinguenda / vnus sensus est quod intelligibile quod obiectiue terminat suum actum iudicandi vel du bitandi non est deus. et sic negatur minor. Alius sen sus est quod actus iudicandi vel dubitandi non est actus incomplexus formaliter et equiualenter significans pure naturaliter. sed est complexus / vel consequens et praesuppo nens affirmationem complexam / veridicam / vel falsidicamvel verbalem. et sic conceditur / sed tunc non concluditur nisi distinctio conceptuum quorumdam pe non infertur nisi

Ad confirmationem. quod credere sic non est credere et assentire huic. et quod talis assensus non est ille assenssus de hoc magis in sequentibus.

¶ Ad tertium. in hac propositione peccatum esse peccatum est peccatum potest notari solum ideptitas predicati ad illud quomodo est esse peccatum et sic est vera / supposita existentia praedica ti et subiecti. quia .a. peccatum est .a. peccatum esse peccatum: et econtra. sic etiam verum est quod hoc odium esse odium dei peccatum est. et hoc bonum est hoc bonum esse bonum. hoc enim pecatum esse peccatum includit malitiam culpe quam includit hoc peccatum demonstratum. hoc igitur modo conceditur quod hoc peccatum esse peccatum est peccatum est difforme recte rationi et est praedicatio quasi essentialis et idemptica potius quam formalis denominatiua. alio modo illa propositio potest accipi non vt notetur idemptitas huius ad hoc sed vt notetur difformitas huius quomodo est peccatum ipsum esse pecca tum a ratione et lege et ordinatione quadam diuina / qua scilicet ordinatum sit peccatum esse. et tamen ipsum esse non peccatum vel qua ordinatum est vel dictatum sit. quod quamuis peccatum existat quod ipsum non sit peccatum et qua prohibitum est peccatum esse peccatum / licet ipsum peccatum sit actu / quomodo verum est quod petrum esse homicidam est peccatum. et hoc modo negatur quod peccatum esse peccatum sit peccatum et est quasi predicatio de nominatiua.

¶ Ad confirmationem negatur antecedens si negatur idemptitas huius ad hoc quia hoc esse malum non minus includit formaliter malitiam nec plus includit de bonitate quam hoc ens malum vel quam hoc esse malum sumendo esse nominaliter. Ad probationem Aug. et Mugo. intendunt quod mala contingere et existere in. vni uerso non est malum sed bonum et iustum extrinsece ex perte dei permittentis et vniuersum regentis vel etiam gene rali intrluentia ad omne positiuum concurrentis vel intendunt quod non est pure malum per exclusionem boni inde consequen tis et prouenientis mediante sapientia dei regentis et or dinantis qui banen vtitur malis et ex malis elicet bona. sed mala esse bona est secundum quid / et extrinsece / et peraccidens et indirecte et hunc intellectum innuit Augu. eodem lib. c. 7. deus omnipotens cum summe bonus sit non modo sineret aliquid mali esse in operibus suis nisi vsque adeo esset omnipotens et bonus vt banen faceret etiam de malo et c. 9. melius vidit deus de malis bona facere quam mala nulla permitere.

¶ Ad quartum. accipiendo falsum vt est proprietas propositionis sit hec pro pomtio falsum esse falsum non est falsum potest sumi dupliciter. vno modo vt negetur idemptitas eius quod est falsum ad hoc quod est falsum esse falsum. et sic negatur. quia hanc propositionem falsam esse hanc propositionem falsam est hec propositio falsa. Alio modo vt negetur conformitas huius propositionis falsum est falsum ad sic esse sicut significat ita quod non notetur hanc propositionem illi dicto correspondentem non esse falsam: et sic conceditur et in hoc sensu. se cundo conceditur consequens licet primum sen sum videatur habere de vi verbi. e conclusio. deum esse specialem adiutorem hominis Cerctin in theologia fideliter studentis est deum esse. est est deum esse deum per idemptitatem et absolutam veritatem secumdodis et affirmationis probatur deum esse specialem et est deum esse realiter et actualiter existere adiutorem. etc. Et hoc est deum realiter et actualiter existere. quia esse actualiter adiuuantem non est determinatio distrahens nec diminuens. quod enim rea liter et actualiter adiuuat oportet realiter et actualiter existere

¶ Confirmatur vtendo aliis terminis causa breuitatis sequeretur quod deum esse creantem non esset deum esse creantem. probatio. quod non est deum esse non est deum esse creantem. sed per te deum esse creantem non est deum esse. maior probatur per locum a superiori negatiue vel a toto in modo.

¶ Con firmatur secundo hunc deum esse deum creantem est hunc deum esse creantem. igitur est hunc deum esse deum. antecedens patet vt hunc hominem esse hominem album est hunc hominem esse album et ita de aliis consequentia probatur quia minus per se et formaliter includitur esse deum in hoc quod est deum esse creantem deum quam esse creantem. et quia significabile complexe non minus est idem intelligibili et significato pro quo supponit subiectum quam intelligibili et significato pro quo supponit praedicatum.

¶ Confir matur tertio. filium dei esse verum deum et hominem / est fi ium dei esse verum deum. et filium dei / esse deum et hominem est filium dei esse hominem. igitur filium dei esse hominem / est filium dei esse deum. et per consequens similiter in proposito.

¶ Preterea. deum esse substantiam creantem est deum esse substantiam que est creans. sed deum esse substantiam que est creans / est deum esse quandam substantiam sicut .b. esse substantiam quandam. igitur.

¶ Preterea. deum esse creantem est deum esse idem deo. igitur est deum esse deum. consequentia patet. quia esse deum est esse idem deo. affirmatio enim significat idemptitatem. antecedens probatur: quia deum esse creantem est deum esse idem creanti. et hoc est esse idem ei qui est creans. sed nihil est creans nisi deus. igitur hoc est esse idem ei quod est deus. igitur est esse idem deo

¶ Preterea. deum coexistere. b. angelo / est deum esse: igitur deum esse creantem est deum esse. consequentia patet. quia eadem est ra tio negandi vtrunque. antecedens probatur. quia deum coexistere .b angelo est deum realiter actualiter et simul existere cum .b. angelo. sed hoc est deum realiter existere. et est hoc deum esse igitur. etc.

¶ Preterea. b. angelum creari est. b. angelum esse igitur deum creare / est deum esse. pari ratione. quia sicut creari ad angelum / sic creare ad deum. antecedens probatur. quia. b. ange lum modo creari / est. b. angelum esse nunc nouiter et esse productum de nihilo. sed hoc est. b. angelum nouiter esse nunc. et hoc est .b. angelum esse.

¶ Preterea. deum producere .b ange lum / est deum velle. b. angelum esse. quia secundum Aug. 83. q. q. 3. hoc est aliquid fieri deo volente quod deo agente. sed deum velle. b. angelum / est deum velle aliquid et hoc est deum velle. sed deum velle est deum esse secundum magistrum. lib. i. dist. 45. c. 1. et. 2. dicentem / non est aliud deo vellealiud esse. sed omnino idem est sicut idem est ei bo num esse quod esse deum. ita idem est ei esse volentem quod esse deum.

¶ Preterea. sicut se habet ens creans ad hoc quod est ens dominus sic esse creantem ad hoc quod est esse deum. sed ens creans est ens dominus. et ccontra. igitur. consequenti patet. quia eadem ratio videtur concedendi vel negandi vtrumque

¶ Preterea. aut deum esse / natum est predicari contingenter de illo vt aliquo / aut non. si primum / igitur de hoc quod est deum esse creantem. quia si de aliquo coceditur ea dem ratione de isto. si secundum. contra illud arguitur Primo. quia aliquid natum est predicari contingenter de illo / vt dicendo deum esse intelligitur a me. igitur econtrario illud natum est praedicari de aliquo contingenter. Secundo quia omne praedicabile natum est predicari de aliquo con tingenter. si enim predicatur necessario de aliquo potest addi talis determinatio accidentalis quod predicetur contingenter.

¶ Preterea. hoc negaretur. quia stat deum esse non posito eo quod est deum esse creantem. et quia deum esse est vnum eternum et necessarium / et deum esse creantem est vnum contingens et temporale. vel quia illud est per se obiectun creationis cuius hoc non est per se obiectum. et ccontra deum esse creantem est per se obiectum dubitationis. cuius deum esse non est per se obiectum. sed hoc non valet. quia tunc hominem moueri velociter non esset hominem moueri. et bene viuere non esset viuere. sed esset non viuere. et aduli terari non esset peccare. et petrum diligere proximum non esset petrum banen agere. et hoc esse album non esset esse coloratum et petrum esse non esset hominem esse quod est falsum quia esse petrum est esse hominem. et quia sicut petrus ad hominem sic petrum esse ad hominem esse. et quia si petrum esse non sit aliquem hominem esse. igitur nec hunc hominem esse nec illum hominem esse et sic de singulis. igitur non est hominem esse. et per consequens de monstrato petro verum est nullum hominem esse. quia negatio preposita signo particulari equiualet suo contradi ctorio.

¶ Preterea. Aug. 9. de tri. c. 4o. deo hoc est esse quod fortem esse aut iustum esse aut sapientem esse. et si quid de illa simplicitate dixeris quo substantia eius significatur. et. c. 7. In deo non est aliud bonum esse et aliud magnum esse aut sapientem esse aut verum aut bonum esse / aut omnino ipsum esse.

¶ Preterea. 7. de tri. c. 9. non aliud est deo esse aliud persona esse. sed omnino idem est et infra. quamad modum hoc est illi esse quod deum esse quod magnum quod bonum esse. ita hoc illi est esse quod personam esse.

¶ Pre terea. per magistrum vbi supra. di. 45. c. 1 deum velle est deum esse. sed deum velle adiuuare est deum velle. nec potest dici quod accipitur velle et esse nominaliter non verbaliter quia si huiusmodi dicta sumantur simpliciter. false erunt propositiones si vero personaliter / incongrua esset locutio deum vell eest deum esse. sicut dicendo dei volitio est deum esse. Sed di cendum erat quod velle dei est esse dei vel quod diuinum vel le est diuinum esse. etc.

Quarta conclusio. illud intelligibile quod est deum esse specialem adiutorem hominis fidelite studentis in theologia est ipse deus. probatur. quia est deum esse per tertiam conclusione et deum esse est deus per secundam conclusionem.

¶ Preterea. vtendo aliis terminis gratia breuitatis deum esse supernaturaliter influentem est esse supernaturaliter influentem. sed esse supernaturaliter influen tem est idem deo. quia attribuitur deo perfectionaliter sicut et posse creare. et quia est summe et infinite potentie. igitur

¶ Preterea. positiuum actuale quod non est creatu nec creabile effectiue est deus. sed deum esse creantem est huiusmoi. quia deum creare non dependet ab aliquo. immo est causa per quam angelus est. ideo enim est. quia deus illum creat. et per hoc quod deus illum creat / et conseruat / et dat esse sicut secundum Anselmum de casu diaboli. c. 3. ideo ange lus habuit et accepit perseuerantiam. quia deus dedit. etc.

¶ Preterea. deum creare. b. angelum aut est ipse deus. e propositum. aut est ipse. b. angelus. et patet quod non. quia si est tantum deus vel tantum creatura. conuenientius ponitur esse idem deo. quia deus est cui conuenit creare. b. angelum aut est iste due res simil. scilicet deus / et. b. angelus et hoc non.

¶ Primo. quia deum creare est causa quare .b. angelus est et per quam. b. angelus capit esse: sed illud aggre gatum non est causa per quam angelus est. immo videtur poste rius et presupponere illum quasi partem. igitur. maior patet. quia. b. angelus ideo est. quia deus dat sibi esse et vult ilum esse. vnde non ideo. b. angelus esset. quia deus crearet sed nunc ideo illud aggregatum est. quia angelus est ma gis quam econtra.

¶ Secundo. deum esse idem deo non est aliquod aggregatum. sed deum esse creatorem. b. angeli est deum esse idem deo igitur. maior patet. quia non est esse idem illi aggre gato. minor probatur: quia deum esse creatorem est deum esse idem creatori. hoc enim esse hoc / et hoc esse idem huic: idem sunt. vt patet. 5. et. 9. meth. sed deum esse idem creatori / est deum esse idem ei qui est creator / et hoc est esse idem deo. ergo.

¶ Ter tio. illud aggregatum includit formaliter / et intrinsece imperfectionem: sed illud quod est deum esse creantem non inclu dit formaliter imperfectionem. probatio. tum quia posse creare non est imperfectio formaliter: nec includit formaliter imperfectionem: immo est perfectio simpliciter. igitur creare non est imperfectio. nec igitur includit formaliter imperfectio nem. tum: quia esse creatorem angeli est esse creatorem. et hoc est esse idem creatori / et hoc est esse idem deo. igitur non inclu dit formaliter imperfectionem. tum: quia esse creatorem angeli conuenit soli deo. igitur illud quod est esse creatorem nec est imperfectio nec includit formaliter imperfectionem tum. quia hoc esset quia creatura ibi consignificatur: sed hoc non valet. quia tunc creator angeli includeret formaliter imi fectionem.

¶ Quarto. pari ratione deum intelligere .b. vel esse intelligentem ipsius. b. est aggregatum ex .b. et deo. consequens est falsum. Primo. quia illud aggregatum non est realits positiue vel est temporale et contingens: deum autem intellige re .b. est necessarium / et eternum. Secundo. quia deum esse intel ligentem boni et mali esset aggregatum ex deo et peccato: sed hoc est falsum. quia deum esse intelligentem peccatorum esset malum et peccatum / et esset nolendum et odiendum / et melius et eligibi lius esset deum non esse intelligentem malorum. probatio. quia illud aggregatum est malum / et viciosum et nolendum. quia in cludit formaliter maiciam peccati: et melius esset illud aggregatum non esse. quia melius esset .b. peccatum non esse. sed peccatum nin esse est illud aggregatum non esse. igitur.

¶ Quinto. sequitur quod deum creare angelum .b. et .b. angelum creari a deo essent idem: consequentia patet. quia tam hoc quam illud esset precise illud aggregatum falsitas consequentis probatur.

Primo. quia vnum est causa alterius. ideo namque producitur. b. angelus: quia deus producit et causat.

Secundo. quia non conueniunt / nec conuenire pos sunt eidem / et tamen si essent idem cui conueniret vnum et alterum

¶ Tertio. si idem est esse creantem et esse creatum vel pro ductum. igitur esse idem creanti est esse idem rei create immo est idem creanti / et idem creato.

¶ Quarto. angelum esse esset deum esse. probatio. quia deum esse creantem est deum esse / et an gelum esse / modo creatum quod est angelum esse.

¶ Quinto. idem esset dependere / et dependentiam terminari / et domi nari / et subiici. et esse principem nobilem et liberum / et esse seruilem / et subiectum / et idem esset agere et pati / et mouere et moueri. contra philosophum. 3. phisi. et quia vnum est perfectio nis et nobilitatis. alterum autem imperfectionis et ignobi itatis / et defectus. igitur.

¶ Confirmatur. idem esset dista re hoc ab illo et illud distare ab hoc: consequens est contra philohsohtert 3. phisi. dicentem. et si distantium vnum sit spacium / non inde distare hinc illuc et inde hinc / vnum / et idem est. consequentia patet quia due vel tres res sic se consequentes erunt tam hoc quam illud.

¶ Sexto. sicut deus dominans ad creaturam subiectam sic deum dominari ad creaturam subiici. patet per locum a transmutata proportione sed deus dominans non est creatura subiecta. igitur deum dominari creature / non est creaturam subiici. igitur non sunt idem / et per consequens non sunt illud agregatum.

¶ Si dicatur quod deum creare .b. angelum non est deus / nec angelus / nec hec due res sequi quoddam significabile complexe.

¶ Contra. quia vel illud intelligibile includit formaliter et intrinsece illas duas res / vel non. si secundum. igitur potest poni sine illis / vel sine altera illarum. Si primum / aut igitur includit illa pre cise et non plus. igitur. est illud aggregatum / aut pre ter illas / et vltra illas addit aliquod intelligibile. et hoc non: quia esset totaliter distinctum ab illis / et non esset significabile incomplexe / nec complexe. quia vel esset res alia a deo et creatura. vel esset processus in infinitum. igitur. etc. vltimas

Contra duas conclusiones arguitur primo. quia deus vel deum esse non opponitur huic quod est deum non esse creantem quia simul stant: sed deum esse creantem opponitur huic: quod est deum non esse creantem. secundum philosopher sicut affirmatio aduersus negationem opposinitur / sic illud quod subiacet affirmationi ad illud quod subiacet ne gationi. igitur. vel sic quod opponitur cuidam non est illud quod non opponitur illi

¶ Secundo. deum esse non sufficit ad veritatem huius / deus est dominus creature / et semper sumo hic dicta mere personaliter et significatiue. et accipio suf ficere vniformiter in vtraque propositione premissa. sed deum esse dominum creature sufficit ad veritatem illius. igitur etc. vel sic / ad deum esse non requiritur creatura / sed suf ficit existentia solius dei: sed ad deum esse dominum creatu re requiritur: immo presupponitur quod sit creatura et non sufficit existentia solius dei. igitur. Et ad hoc quod deus sit dominus creature / nec ad veritatem huius .b. angelus est et ad hoc quod. b. angelus sit.

¶ Tertio arguitur. vnum est per se obiectum dubitandi. et aliud non est per se obie ctum dubitationis.

¶ Quarto. illud non est deus quod non esset solo deo posito. sed deum esse dominum angeli non esset solo deo posito. igitur. maior patet: quia deus esset solo deo posito.

¶ Quinto. deus vel deum esse non est nouum / nec incipit / nec est vnum contingens / sed deum esse dominum an geli est huiusmoi. igitur.

¶ Confirmatur. deus desinit creare vel conseruare .b. et esse dominum ipsius .b. sed non desinet deum vel esse deum.

¶ Confirmatur secundo. nullum possibi le non esse est ipe deus vel deum esse. quia possibile non esse non est necesse esse. sed deum esse dominum creature est possibile non esse. quia si esset necesse esse / tunc creaturam esse esset ne cessarium. igitur.

¶ Confirmatur 3o. deum esse vel deus non est causabile. sed deum esse dominum creature est causabile: quia est positiuumpossibile esse et non esse / et est ositiuum nouum.

¶ Confirmatur 4o. deum esse creantem b. simul est et non est cum .b. creari: nec naturaliter est prius eo.

¶ Confirmatur 5o. non est perfectio simpliciter quia aliquando tunc deesset deo perfectio simpliciter Confirmatur idem. quicquid est deus / et deum esse semper fuit deus: sed deum creare .b. effectum non semper fuit deus ergo modo non est deus. maior probatur. quia deus semp fuit deus: et semper fuit illud quod est. minor patet. quia deum creare. b. angelum infert .b. esse.

¶ Confirmatur. quic quid ab eterno fuit deus necessario fuit deus sed per te deum velle. b. fore fuit ab eterno deus. igitur necessario fuit deus. igitur deus ab eterno necessario erat deum velle. b. fore et per consequens non poterat illud non velle

¶ Sexto. deus et deum esse / est ab homine diligibile super omnia et plusquam homo a seipso: sed deum creare .b. vel velle .b. esse no est ab homine diligibile super omnia. probatio: quia plus ha beo diligere me ese quam .b. esse. igitur quam deum velle. b. esse: quia. b. esse: et deum velle .b. esse sunt necessario conuer tibiliter connexa. Per idem arguitur: quod deum reprobare sortem non est deus / nec deum esse: quia non est diligibile super omnia nec plusquam me ipsum esse. igitur etc.

¶ Septi mo. deum esse oditum et inhonoratum ab impiis non est deus / nec deum esse igitur. deum esse dominum / vel bonum cre ature non est deus / nec deum esse. consequentia patet. quia oppositum antecedentis possit probari. sicut tu probas oppositum stentis. antecedens probatur: quia deus est summe diligibilis. et deum esse placet deo. idem autem non est diligibile / et odibi le / et detestandum / et displicens deo.

¶ Confirmatur. si deum esse oditum / et inhonoratum sit deus / et deum esse: se quitur quod idem sunt deum esse dilectum et honoratum / et deum esse oditum / et inhonoratum / et deum honorari / et deum contemni essent idem. probatio: quia omnia ista essent idem cuidam demonstrato: scilicet huic quod est deus / et deum esse. Per idem arguitur quod deum beatificare petrum non sit deus. nec deum esse: quia deum reprobare / et condemnare antichristum esset deus / et deum esse. igitur deum beatifica re / et condemnare / et deum acceptare / et deum reprobare essent idem. Per idem arguitur quod idem omnino esset cre are angelum de nihilo: et producere lapidem de mate ria: quia vtrunque esset idem deo.

¶ Octauo. si deum intelli gere .b. obiectum. sed deus intelligens .b. obiectum. igitur pari ratione .b. obiectum intelligi a deo esset .b. obiectum intellectum a deo. consequens est falsum. quia peccatum intelligi a deo / non est peccatum: quia peccatum est vituperabile / et odibile / et nolendum / et contrarium recte rationi / et irra tionabile: non autem peccatum intelligi a deo: immo est eque iustum / et rationabile / sicut intelligere peccata: malis etiam displicet peccata sua intelligi a deo: quibus tamen placet peccatum.

¶ Per idem arguitur quod peccatum malum prohiberi vel puniri a deo non est peccatum: et per consequens quod deum prohibere vel punire malum culpe: non est ipse deus vel deum esse.

¶ Nono. si deum intelligere sit deus. igitur deum velle est deus: igitur deum intelligere est deum velle: sed hoc est falsum. probatio. quia deum intelligere mala / esset deum velle mala. probatio huius consequentie.

¶ Primo. quia si .a. est idem alicui eodem addito: ipsi. a. et illi: erit aggregatum idem: vt si .a. est idem ipsi .b. aggregatum ex .a. et c. erit idem aggregato ex .b. et c.

¶ Secundo. quia quae non differunt nisi precise secundum intel igere / et velle: non magis differunt / quam intelligere et velle: sed deum intelligere mala / et deum velle mala: non differunt nisi precise secundum intelligere et velle: quia re sidua sunt idem omnino representatum vtrobique: et per te deum intelligere est deum velle.

¶ Per idem arguitur. quod si deum intelligere sit deum esse: deum intelligere creaturam est deum esse creaturam.

¶ Decimo. si deum creare .b. an gelum fit deus: igitur. b. angelum creari a deo est .b. an gelus. consequentia patet. quia eedem rationes sunt vtriusque. falsitas consequentis probatur: quia cum deus / et. b. angelus / sint totaliter diuersi. sequitur quod deum creare .b. angelum et .b. angelum creari a deo / non essent idem in re: sed totaliter diuersa. sed hoc est falsum. probatur.

¶ Primo: quia non videntur differri / ni si in modo enunciandi sicut eadem est via ab athenis ad thebas. et econtrario. 3o. phisi.

¶ Secundo. quia contradictio est hoc poni sine illo. vel econtra. ergo non sunt totaliter diuersa.

¶ Tertio. quia deum intelligere .b et .b. intelligi a deo / idem sunt. igitur pari ratione in proposito. antecedens patet quia. 5. metha. esse intellectum significat / quia ipsius est in tellectio: sicut etiam me diligere .b. et b. diligi a me idem sunt: quia vtrumque est dilectionem huius esse in voluntate

¶ Quarto. quia deum posse producere b. et b. posse produci a deo idem sunt: et quod liber potest scribi a me: et quod possum scribere librum. vnum enim exponitur per alterum. secundum Ansel. de casu diaboli. c. 12.

¶ Quinto. quia deum distingui ab .a. et a. distingui a deo idem sunt. igitur pari ratione hic. antecedens probatur: quia sunt idem huic quod est deum e .a. distingui.

¶ Undecimo principaliter. deum concausare et coagere angelo vel cause secunde non est ipse deus. igitur nec deum creare angelum. consequentia patet. quia consimiliter pro batur antecedentis oppositum. sicut oppositum consequentis. et antecedens pro batur. quia deum concausare cause secunde est deum et causam secundam simul causare. sed hoc non est deus: probatur. quia est deus et creatura simul iuxta processum tuum: quia est deum et causam secundam esse simul causantes et hoc est deum et creaturam esse: et hoc est deus et creatura simul. igitur.

¶ Per idem arguitur. quod deum distingui a creatura non est deus. consequens est contra te: quia deum distingui est deum esse di stinctu. et hoc est deum esse. et hoc est deus secundum te: sed consequentia ista probatur. quia deum distingui a creatura est deum et creaturam distingui: et esse distincta. et hoc secundum te est deum et creaturam esse: et hoc est deus et creatura simul.

¶ Ex quo vltra sequitur quod deum et creaturam distingui esset deus et creatura simul. igitur non esset aliquid: et per consequens nihil esset quod est contra articulum superius allegatu igitur

¶ Duodecimo. petrum esse nouiter et primol vel prima vice in .a. non est petrum esse vel petrus igitur pari ratione deum creare nouiter non est deum esse nec deus. antecedens probatur. quia petrus et petrum esse est reitera bile post int erruptionem: et potest pluries reuerti: sed petrum esse prima vice in .a. instanti non est reiterabi le: etiam per dei potentiam. quia si fuerit contradictio est quod lterum sit prima vice. Ex quo potest vltra argui quod pe trum esse nunc primo non est aliquid id est aliqua res / nec aliquo eni titas nec aliquae entitates. quia esset aliquae entitas quam deus non posset reparare. Et sequitur quod deus aliquando potuit causa liter effectiue facere aliquid / quod modo non potest / et quod modo posset facere aliquid: quod postea non poterit quod est con tra magistrum: lib. 1. dist. 42. c. 2. et dist. 4 4. c. 4. Deus semper omnia potest que aliquando potuit: et semper po test quicquid semper potuit. igitur.

¶ Decimoter tio. petrum esse malum / et male agentem non est petrum esse igitur. pari ratione deum esse creantem non est deum esse. antecedens probatur. quia petrum esse est volitum simpliciter a deo: sed petrum esse malum et male agentem non est volitum simpliciter a deo: deus enim non vult hominem pecca e / nec peccantem esse: secundum articulum parrisiensen.

¶ Confirmatur. cum deus vult petrum esse / et non vel et petrum esse malum: aut hoc est propter distinctio nem in actu volendi: et hoc non / aut propter distinctionem in obiecto: et propositum. igitur. etc. per idem arguitur. quod moueri ve Ad primum lociter non est moueri. et quod deum creare b. angelum non est deum creare aliquid. potest et go dici quod sumendo terminos et dictum mere persona liter et significatiue et loquendo per se et proprie de oppositione contradictoria. negatur minor. ista enim oppositio non est per se et proprie in rebus extra significatis nisi in quadam transsumptione et similitudine. et tandem non concluditur nisi quod deus non necessario est deum esse creantem. vt de hoc dicetur infra. di. 36.

¶ Ad secundum ter idem arguitur quod moueri velociter non est moueri et quod esse petrum non est esse hominem. et quod petrus filius plationis no est idem petro: quia aliquid requiritur ad positionem hui quod non illius.

¶ Dicendum est igitur quod iste propositiones licet de forma loquendi videantur esse de in esse tota liter. tamen impli cite sunt de possibi. quia .a. requiri ad .b. importat quod b. non potest esse sine .a. et .a. sufficere ad .b. importat quod non requiritur plus vel quod .a. posito solo necessario pona tur .b. vel potest poni circumscripto alio. loquendo igitur de sufficientia non solum pro sufficientia cause effe ctiue in ratione cause praerequisite. sed pro sufficientia re um requisitarum ad positionem alicuius. minor est distin guenda sicut et ista posito praecise deum esse dominum creatu re potest poni veritas istius propositionis. vnus sensus est iste illo intelligibili. quod est deum esse dominum creature solum modo posito. ista propositio esset vera et sic negatur sicut eodem sensu ista negatur filius petri sufficit ad verita tem huius filius petri est iste et iste est sensus diuisto nis. Alius sensus est iste illo intelligibili quod est deum tem dominum. posito et stante quod ipsum sit dominum creature non stat illam propositionem non esse veram. et iste est sensus composi tionis et conceditur. Sed quia tunc discursus est implicite / ex premissis de possibili. ideo non sequitur quod deum esse non sit deum esse dominum sed solum quod non necessario est deum esse dominum. et quod potest deum non esse dominum. Si vero lp sufficit: accipiatur vt discursus equipollet isti ad deum lest: non sequitur deum esse / dominum vel angelum esse. Sed ad deum esse dominum angeli. sequitur illud. igitur. etc.

¶ Respondeo. tunc ly sufficit dicitur accipi vt terminus secunde inten tiois. et facit terinos et oriones teneri simpliciter: et facit propositiones esse de actu signato. et tunc non infertur nisi distinctio signorum quorum vnum est antecedens. ad aliquod consequens et non alterum.

¶ Ad secundam formam per idem arguiuquod deus non est dominus angeli: quia angeli exittia requir tur ad existentiam domini angeli non ad existentiam dei. dicendum est igitur quod conclusio debite inferenda non est ista. igitur deum esse dominum non est deum esse: quia omittitur pars maioris et minoris extremitatis: quia debite formando ly creatura est medium. et ly requiri vel non requi ri ad huiusmodi est extremitates. debet igitur inferri. ergo requisitum ad deum esse dominum angeli non est requisitum ad deum esse. et hoc conceditur. Si vero sic arguitur illud ad quod requiritur angelus non est illud ad quod non requiritur angelus. sed ad deum esse non requiritur angelus. etc. Respondeo. maior conceditur. et minor est falsa in sensu diuisionis quo ad secundam partem. quia equipollet huic deus ens dominus angeli non potest poni nisi angelus sit. in sensu autem compositionis vera est. si tunc est figura fallacie dictionis in argumento: nisi inferatur conclusio de possibili vel de necessario ne gatiua.

¶ Ad tertium. dictum est in superioribus et am plius dicetur in sequentibus dist. 2.

¶ Ad quartum minor est falsa in sensu diuisionis sicut et ista deus producens .b. non est solo deo posito vel petrus filius non esset solo petro posito. in sensu autem compositionis est figura dictionis mutando quid vel quale quid in ad aliquid vel in aliud genus predicanti in discursu ex premissis explicite vel implicite de praeterito vel futuro.

¶ Ad quintum. minor est distinguenda vt prius et per idem ad alia. sed ad illud quod dicitur deum esse dominum est causabile negatur. et cum dicitur quod est nouum positiuum. concedo quod est posi tiuum. sed quod sit nouum distinguendum est. sicut hoc do minans creature est nouum. quia hec equipollet vni de praesenti / et vni negatiue de praeterito. scilicet deus dominans creature non fuit prius: que in sensu diuisionis fa sa est. in sensu autem compositionis vera est. et tunc non conclu ditur nisi conclusio de preterito scilcet quod deus non fui semper deum esse dominum. videtur tamen de vi verbi quod ista pars minoris est falsa: quia non est nouum aliquid. sed est ali quis nouiter dominus.

¶ Ad sextum. per idem arguitur. quod me habere charitatem in loco isto non est me habere charitatem: quia habeo magis diligere et velle me habe re charitatem quam velle petrum habere charitatem simpliciter Non autem me habere charitatem in loco isto. Simil per idem arguitur quod me esse hominem album non est me esse hominem. dicendum est igitur quod minor habet duplicem sensuUnus est. illud quod modo realiter. et de facto licet contingentur et per accidens est deum velle .b. esse non est diligibili super omnia. et hic sensus est falsus. Alius sensus est quod non sit diligibile super omnia sub hac ratione. et quati nus volens .b. esse et hunc sensum resoluendo in locutionem magis propriam. sensus est quod dilectio secundum quam formaliter diligo: et volo quod deus faciat .b. esse non est preponenda cuilibet alteri dilectioni qua velle aliquod alterum esse. et quod non debeo secundum ration magis velle quod deus faciat .b. esse quam quodlibet ali ud etiam meipsum. et hic sensus est verus et principalis sensus in quo fit et accipitur ista propositio. et tunc discursus non valet nec est vere forma sillogistica. aut non concluditur nisi quod dilectio qua diligo deum simplici ter et absolute non est dilectio qua diligerem et vellem deum dare esse ipsi .b. et quod dilectio preferenda aliis non est dilectio preferenda aliis.

¶ Ad septimum per idem arguitur quod petrum esse hominem male agentem non sit petrum esse hominem. quia hoc tibi displicet et oditu a te: et illud non. dicendum est igitur quod antecedens est verum in sensu proprio et directo. et si accipiatur pro enunciatio ne propria et directa in quam habet resolui / et per quam habet exponi: quia deum esse oditum est odium dei esse sicut. 5. me tha .b. esse intellectum significat. quoniam ipsius est intellectio et enunciatio significans .b. esse cognitum vel oditum licet in figura loquendi / et enunciandi videatur enunciare aliquod esse de .b. formaliter et importare quod .b. est aliqualiter in re se habens. tamen realiter illa enunciat esse de intellectione et importat intellectionem talis obis cti esse. sic igitur sumpto antecedente negetur consequentia. nec si militer probatur oppositum antecedentis sicut oppositum consequentis. quia deum esse oditum non est deum esse. sic nec .b. obiectum intelligi est b. obiectum esse. sed est intellectio nem eius esse. quia ista non est praedicatio propria et directa si tamen per antecedens significatur identitas eius. quod est deum esse rem oditam seu deum esse illud cuius est odium ad deum. negatur antecedens. quia deum esse summum bonum cuius est odium in altero est ipse deus. Ad improbationem cum dicitur quod illud. est odibile et displicibile deo: verum est in sensu proprio et principali. quia hoc est dicere quod illud odium di splicet deo. sed in sensu secundario falsum est quod illud quod est deum esse rem cuius est odium in alio non est malum immo est summum bonum. licet odium illius esse sit malum et odibile

¶ Ad confirmationem: consequentia et consequens neganda sunt proprie loquendo. et in sensu quem cominter et principaliter faciunt. quia importatur quod contemptus dei et actus hono randi deum sunt idem. si tamtum importaretur quod deum esse illud cuius est odium et deum esse illud cuius est dilectio sunt idem conceditur. Sed quia propositio principaliter importat primum sensum. et propositio etiam male sonat. ideo magis stan dum est in prima rnsione. de aliis autem additis non est simile. conceditur enim consequens. tamen contingenter et per accidens et improprie et respectu diuersorum. sicut deus beatifi cans est condemnans.

¶ Ad octauum. patet ex dictis ad septimum. vnde non sequitur .b. obiectum intelligitur. ergo b. est ens aliquod. et tamen sequitur .a. intelligit .b. igitur a. est ens aliquod. et cognitio ipsius .b. est ens aliquod ita deum intelligere / seu esse intelligentem est deum esse. et tamen .b. esse cognitum vel intelligi non est .b. esse. immo etiam accidit esse aut posse esse.

¶ Ad nonum. conceditur consequens primum et secundum. Ad improbationem negetur consequentia quia deus intelligens est deus volens. et tamen deus intelligens mala non est deus volens mala. Ad primam probationem consequentie. si intelligitur quod si aliquod dictum vel aliquis terminus / siue simplex / siue compositus. dicitur personaliter et significatiue de alio termino eo dem termino addito vtrobique adhuc verificatur ag gregatum personaliter et significatiue de illo aggregato negetur illud assumptum. quia petrus cognoscens malum / non est petrus volens malum. et petrus pater est petrus filius: et tanmen petrus pater huius non est petrus fi lius huius. et .a. longius ipso .b. est .a. latius ipso. b. et tamen longius in duplo / non est latius in duplo. si ve ro intelligitur quod si aliquod ens sit idem alicui rei aggre gatum ex hoc ente et quodam alio est aggregatum ex hoc ente et illo alio conceditur. et consequeter con ceditur quod aggregatum ex diuino intelligere et peccato: est aggregatum ex diuino velle et peccato: sed ex hoc non sequitur quod deus intelligens peccatum. sit deus volens peccatum. hoc enim plus importat quam diuinam volitio nem esse et peccatum esse: quia importat deum esse causam mali vt malum est et esse causam defectiuam. Ad secundam negatur maior sumptis dictis illis personaliter et significatiue. deum enim intelligere mala et deum velle mala in nullo realiter conueniunt vel coincant nec conueniunt in deitate. sicut nec deus intelligens mala: et deus volens mala. quia deus volens mala non est deus. simo deum velle mala nihil est actu vel potentia. conce ditur tamen quod he due orationes deum intelligere mala / et deum velle mala: quo ad terminos materialiter non difi ferunt nisi secundum differentiam istorum terminorum velle et intelligere.

¶ Ad decimum. conceditur consequens. ad improbationem coceditur consequens.

Ad primam improbationem dicendum quod differunt realiter. quia Aristo. 3. phisi. di cit quod mouere et moueri non sunt idem. licet idem sit motus et actus in re a quo sumitur vtraque denominatio. et vtrum que concretum formaliter ab abstracto significante vnius actum. similiter ibidem ponitur quod distare hoc ab illo et distare illud ab hoc non sunt idem. licet spacium medium sit idem. similiter dominari et subiici. et similiter punire et puniri non sunt idem. nec creare et creari: potest tamen dici quod deum creare .b. et b. creari a deo sunt idem per equiua lentiam. quia ille propositiones / et illa dicta conuertuntur et easdem res precise et adequate significant eque distin cte vel indistincte. et quicquid requiritur vel sufficit ad positionem vel veritatem huius et illius et econtra. et vno cognito vel expresso sufficienter cognoscitu vel exprimitur reliquum et certus de vno / non potest du bitare de altero / vel econtra. sicut petrum esse hominem qui est pater platonis. et platonem esse hominem qui est rilius petri. tamen illud quod est hoc intelligibile non est illud quod est illud intelligibile.

Ad secundam. conceditur quod. b. angelum creari non potest poni sine hoc quod est deum creare. hoc enim est verum. tam in sensu diuisionis quam compositionis. Sed hec propositio deum creare / non potest poni sine eo quod est angelum creari. licet in sensu compositionis sit vera. tainem in sensu diuisionis est falsa. sicut et hec deus creans angelum non potest esse sine angelo. tamen in sensu communi magis accipiturin sensu compositionis cum formatur propositio ex dictis. sed tunc non infertur nisi quod deus non necessario est deum esse creantem. immo potest esse absque hoc quod sit deum esse creantem.

Ad tertiam. negatur consequentia. quia altera praedicatio est impropria et in directa. et secundum praedicationem indirectam et impropriam importat illud quod alia secundum praedicatione directam et vna est per quam alia habet exponi et in quam habet resolui. Si tamen per istam .b. est obiectum cognitum a deo significetur non solum cognitionem diuinam repraesentare .b. sed notetur etiam idemptitas ipsius .b. ad illud quod est obiectum divine. cognitionis negatur antecedens. supposito quod .b. sit aliquid existens.

Ad quartam. negetur antecedens. sed vna est prior et quasi causalis respectu alterius. et etiam Ansel. intendit quod intelligibile producibile non ha bet proprie et realiter aliquam potentiam et virtutem positiuam actualem per quam sit possibilis produci. quo modo cau sa dicitur potens producere. vel quo modo subiectum actu existens dicitur potens recipere. tamen .a. produ cibile est producibile formaliter secundum potentiam non eamdem cum deo. quia hec potentia est infinita / et actiua / et perfecta. illa autem potentia est obiectiua et quasi passiua et imperfecta vt dicetur. di. 38. q. 3.

Ad quintam. dicendum vt ad primum.

¶ Ad vndecimum. negetur antecedens. ad probatio nem illa dicuntur idem secundum equiualentiam vt supra. tamen formaliter deum concausare cause secunde est deus concau sans cause secunde: sed deum et causam secundam simu causare est deus et causa secunda simul causantes Consimiliter deum distingui vel esse distinctum a creati ra est deus distinctus a creatura et creaturam esse disti ctam a deo est creatura distincta a deo: et deum et creaturam distingui est deus et creatura inter se distincta et hoc non est nihil sicut nec est dicendum quod mundus nihil sit. vel quod ciuitas parisien. nihil sit. et quod parad sus vel infernus nihil est. immo est aliqua res et aliquod ens et si non per se. vnum tamen aliquam vnitatem habens.

¶ Ad duodecimum negetur antecedens. ad probationem hec propositio petrum esse nouiter / et prima vice in hoc instanti: est distinguenda sicut ista: petrus existens prima vice non potest reiterari. in sensu diuisionis falsa est. in sen su aut compositionis est vera. et tunc est discursus su perfluus. nec valet ad inferendum conclusionem negatiuam de inesse. Ad illud additum negetur consequentia. immo argumentum videtur ad oppositum. quia esset aliquod obie ctum intelligibile quod deus posset aliquando effectiue cre are et alias non posset. est igitur figura dictionis in discursu inferendo sic. deus non potest facere a. fore alias nouiter prima vice. igitur aliquando potuit facere aliquid quod modo non potest facere.

¶ Ad decimunmtertium per idem arguitur quod petrum agere intense. vel .b. actio non est petrum agere. et quod currere velociter non est currere potest igitur dici quod hec propositio. petrum esse malum non est volitum a deo est distinguenda sicut et ista. choruscum esse venientem non est cognitu a te vel illud esse hominem non est cognitum a te. Unus sensus est quasi materialis et per accidens. scilicet quod illud obiectum materiale intelli gibile quod est nunc / de factopetrum esse malum non est obiectum diuine volitionis. et quod velle diuinum non habet illud pro obiecto materiali. et sic negatur. Alius sensus est quasi formalis et per se. quod illud intelligibile quod est petrum esse malum non est sic obiectum diuine volitionis. nec super illud fertur diuina volitio sic quod deus velit formaliter petrum esse malum et sic con ceditur. ideo in primo sensu negatur minor. in secundo vero sensu non valet discursus. quia enunciatio est impropria et indirecta. et si sumantur propositiones quia bus equiualent nihi l concluditur dicendo. deus vult pa trum esse: deus non vult petrum esse malum. nec sequitur nisi. igitur velle petrum esse: non est. velle petrum esse malum.

¶ Ad confirmationem. illud est propter illimitationem / et perfectionem et rectitudinem diuine voluntatis que nihil vult / nisi recte et bene / et que omne obiectum volibile vult eo modo quo con uenit sue maiestati velle illud: et que equipollet in finitis actibus volendi limitatis quo ad verificandum varias denominationes formales. Quod autem ar gumentum non valet patet. quia per illud probatur quod .a. esse album et calidum. vel simile non est .a. esse album. vel quod .a non est sua curuitas vel similitudo ad .c. quia per .b. actum non volo .a. esse album et calidum vel simile ipsi. c. quia non volo. c. esse tale. similiter volo .a. et non volo eius cur uitatem. Idem deus intelligit malum et non vult malum non propter distinctionem obiecti nec propter distinetio nem diuine volitionis a diuina intentione sed propter rationem predictam. Ad rationem in principio questionis. dicendum est ad minorem sicut supra ad quintum contra quartam conclusionem.