Quaestio 1

Cum alia sacramenta etc. HIc incipit distin. 26a. Circa quam queritur. vtrum matrimonium sit sacramentum. Quod non. quia in statu innocentie non fuerunt sacramenta: cum ordinentur contra plagas quas homo incidiupropter peccatum: vt patet in parabola samari¬ tani. Lucr. c2imo. matrimonium autem tunc fuit.

¶ Contra. aptolus dicit ad ephe. 5o. hoc sacramentum magnum est in christo. quod matrimonium fuihic intelligendum in quaedruplici statu et in quadruplici tempore scilicet inocentie naturae legis scripte. legi grnter vsque ad finem. In per quidem statu statutum fuit gene. 2o. et propter hanc relinquet homo patrem suum et matrem et adherebit vxori sue. Ubi tria bona exprimuntur scilicet bonum sacramenti. bonum fidei. bonum prolis scilicet in carne vna.

¶ 2o in statu legis naturae fuit confirmatum: nec legitur in illo statu fuisse in aliquo diminutum.

¶ 3o in lege scripta fuit diminutum quare data fuit lex diuortii quae prius non fuit permissa. In istis tribus temporibus fuit matr monium: sed non sacramentum efficaciter significans gratiam: sicut modo bene significabat rem sacrauan: sed pro nunc est causa gratie tunc non erat. Sed in 4o statu quando christus dixit. math. 19. Quos deus coniunxit homo sn separet fuit vere sacramentua.

¶ Intelligendum tamen quod sicut in aliis sacramentis 4or ad eius integritatem requruntur ita hoc oportet. Cam efficiens veoluntas personarum contrahentium. causa materialis persone legitie et etatis perfecte. Cam formaliter non sicut in aliis: quia hoc non est deterinata forma verborum: sed sub quibuscumque signis exprimatur sufficit causa finali procreatio prolis ad cultum dei.

¶ Sed hic oc. difficultas. si ille actus est licitus. Aliqui heretici dicunt quod idem est actus matrimonialis et fornicationis. hoc autem est hereticum vt inuit apstulus. Unusquisque inqut vxorem suam habeat propter fornicationem scilicet deuitandam. prima. ad cori. 3o.

¶ Dubium tamen est. si in illo actu licito possit esse peccatum mortale.

¶ Respondeo. et dico quod sic. si non essent debite circumstantie: sicut in comedendo et in aliis actibus: et in hoc non est diffifulta ficultas.

¶ Sed difficultas est si propter abstinentiam a fornicatione fiat nulla alia intentione habita. vtrum sit veniale. Aliqui dicunt quod practum est exqui apistuls dicit. prima ad cori. 3o. vxori vir debitum reddat: tamen videtur quod sic: quod patet cum subdit: hoc autem dico secundum indulgentiam. sed indulgentia praesupponit aliquam culpam.

¶ 2a difficultas. si in aliquo casu est peccatum mortale.

¶ Dicitur quod 4r exercetur ille actus. Aliquando propter redditionem debiti. aliquando propter prolem procreandam. Aliquando propter vitamdam fornicationem. Aliquando propter extinguendam libidinem. Et in hoc vltimo videtur esse peccatu mor tale: sicut dicit Raphael in tobia. tobie. o. audi me et onte dam tibi etc. Sed propter vitandam fornicationem est veniale. propter generationem prolis ad divinum cultum: et propter redditionem debiti est meritorius actus: quia actus iusticie est redditio debiti. et actus latrie videtur: quando est propter prolem procreandam ad diuinum cultum.

¶ 3a difficultas si sit actus gratiosus quod infundatur gratia vertute eius.

¶ hic dico quod licet sacramentum hoc habeat per se conferre gratiam: non tamen actus ex parte operis: sed ex parte operantis: quia actus non est sacramentum: sed sequela: sed primus consensus matri monialis est causa.

¶ 4a difficultas. si cadit sub praecepto. Dicitur quod sic quando alter coniugum exigit debitum. in lege autem naturae fuit matr monium sub praecepto. cum deus dixit: crescite et multiplica mini etc. gen. 2o. ca. Nunc autem non: nec sub consilio similiter.

¶ Sed apud infideles est ne matrimoium per modum vinculi.

¶ Certum est quod non est sacramentum. apstulus paulus videtur dicere quod sic. si quis inquid vxorem infidelem etc.