⁋ Secundo experimur nos nec odire nec diligere quedam eque perfecte cognita sicut cognosceren tur si diligerentur ymo perfectius consimilia que diliguntur igitur dilectio non est cognitio nam si esset quelibet dilectio cognitio quanto perfectius diligeremus aliquid tanto perfectius illud cognosceremus.

⁋ Ad oppositum quia si sic deus pos set destruere visionem dei seu cognitio conseruan do fruitionem et ita amaretur incognitum quod est inconueniens.

⁋ Primus articulus est ponere argumenta pro vtraque parte et primo probo quod amor non distinguitur ab omnim cognitione per augu. 0. de tri. capitulis multis 37 et deinceps et magister alle gat tertia distinctione primi quod amor quo mens a mat se et alia et noticia qua nouit se et alia sunt vnus spiritus et vna essentia ergo amor non distinguitur ab oi cognitione.

⁋ Preterea anima posset amare in cognitum quod non videtur verum falsitas probatur per au. 0. de tri. c. 4.

⁋ Et magister tertia di. primi mens enim inquit in principio capituli amare seipsam non potest nisi etiam nouerit se nam quomodo amat quod nescit et in sine illius capituli dicit mens que non se nouit non se amat.

⁋ Et alibi inuisa possimus di ligere incognita nequaquam consequentia patet quia si essent absoluta realiter distincta deus posset face re vnum fine reliquo.

⁋ Item tunc voluntas esset ceca quia nihil cognosceret per actum suum de obiecto

⁋ Item tunc potest esse aliquis beatus et tamen non videret deum nec cognosceret Item impossibile est simpli citer incognitum placere voluntati sed posito solo a ctu amandi quocumque alio circunscripto placet oppositum dilectum.

⁋ Item tunc econuerso actus fidei posset essesine actu volendi consequens est falctum quia nullus credit nisi volens secundum augustinus super 10. ometur 7. Intrare ecclesiam potest quis nollens sed credere non nisi volens.

⁋ Item tunc voluntas posset in oppositum cuiuslet dictais fine no ticia stante et ita ferri in incognitum.

⁋ Contra quod nulla volitio sit cognitio probo quia aut actus amandi requirit aliam cognitionem preter actum amam di ad hoc quod sit et tunc de ista stat tota dificultas prin cipalis alterius partis aut non et tunc quecunque essent equales in amando essent equales in cogno scendo et ita semper maior clericus esset melior.

⁋ Item tunc nullus posset contra conscientiam. suam nec contra amorem suum ex quo conscientia sua non est nisi amor suus.

⁋ Item tunc nullus actus malus voluntatis esset quedam cognitio vel ergo re cta vel erronea si primum tunc actus virtuosus contrarius esset cognitio erronea et per consequns nullus esset virtuosus nisi errando quod non est sanum si secundum tunc pena esset ante culpam scilicet error in co gnitione.

⁋ Item tunc quando aliquid dictatur fa ciendum et voluntas vult illud facere tunc tale di ctamen est cognitio distincta a volitione vel igitur cognitio que est volitio est conformis illi dictumi ni et tunc nullus posset facere contra conscientiam vel difformis et tunc simul assentiret et dissentirem eidem vel non est distincta et tunc natura intellectus lis non indigeret intellectu quia voluntas sibi suf ficeret.

⁋ Item voluntas potest primo velle aliquid e postea nolle illud si igitur idem dictamen stet cum vtroque actu aut erit cognitio ipse velle conformis aut non siue sic siue non erunt contraria simul scilicet assensus et dissensus.

⁋ Item tunc in corde experire nur intellectionem vbi experimur dilectionem.

⁋ Item tunc non esset in potestate nostra quis actus amandi sit rectus et quis non sicut nec cognitio sits recta et que non nam si formamus propositionem non est in potestate nostra vtrum sit vera vel non. Ad idem alius doctor tunc summa beatitudo esset summa miseria: et summa iusticia summa iniquitas consequentia probatur posito quod deus per suam essen tiam suppleat vices omnim cognitionum quas habet dyabolus nullam mutationem faciendo in dyabolo tunc adhuc dyabolus esset sum me miser eius autem miseria est eius volitio vel nolitio. Si igitur om nis nolitio vel volitio est cognitio et tamen per positum diuina essentia sit cognitio dyaboli igitur summa miseria dyaboli est diuina essentia et illa est sum ma beatitudo igitur summa beatitudo est summa miseria etc.

⁋ Preterea tunc de non amico posset fieri amicus fine mutatione nouiter amantis: quia ista cognitio quam habeo de aliquo potest fieri postea dilectio et tunc de non amico etc. quod est contra augustinum. 5 trinitatis cal 17 Dicunt aliqui tenentes partem hanc quod voluntas mutatur ex hoc quod il lud quod prius fuit tantum cognitio alicuius nunc sit volit io respectu illius et propter hoc voluntas aiter se habet.

⁋ Sed contra tunc deus mutatur quia iam habet cognitionem actus alicuius pecca toris siue a probatione vel complacentia et postquam dederit illi charitatem acceptando talem actum tunc est volitio et ap probatio respectu illius igitur etc.

⁋ Item non saluaretur in anima ymago trinitatis secundum duos actus et ita quasi superfiueret totus liber augustini de trinitate declarare trinitatem increatam ex ymagine creata maxime libro nono 10 ii. 173

⁋ Preterea sequitur quod meritum posset fieri demeritum nam posito quod aliquis haberet preceptum cognoscendi aliquam illecebram tunc ista co gnitio esset sibi meritum et si post vellet illecebram esset demeritum quia prior cognitio fieret dilectio. Preterea ex vehementiamore sequitur maxima passio in corpore qualis non fit ex actuali cognitio ne igitur. Preterea pari ratione qua cognitio potest fieri volitio potest esse nolitio et tunc volitio potest fie ri nolitio et econtra quod non videtur.

⁋ Item in Christo idem fuisset volitio et nolitio respectu passionis quia utraque fuit cognitio et tunc non fuissent ibi volun tates diuerse quarum vna noluit mereri et alia vouit quodem contra magistrum libsal3 di. 27. Propter ista iste doctor tenet quod volitio respectu alicuius rei non est cognitio respectu eiusdem quamuis volitio alicuius rei sit cognitio sui ipsius propter hoc quod ipsa est ponens in tellectur.

⁋ Subdit adam sed iste rationes non probat con tra me nisi quod nulla cognitio praecedens volitionem sit volitio quam praecessit nec hoc dico non autem probantnat quandom volitio sequens sit etiam vna cognitio licet non praecedens cognitio igitur procedit ab insufficienti sicut si vellent probare quod iudicium intellectus re hensio. Preterea non videtur rationabilius quod volitis spectu sensus non est apprehemn sio prima igitur non est appre¬ sit cognitio sui ipsius quam sui obiecti quia omnis a ctus talis primo est respectu sui obiecti talis a ctus.

⁋ Item sufficit illud quod datur si enim om nis volitio est cognitio sui igitur omnis volitio est cognitio et hec est conclusio probanda. Item contra eum est illud argumentum de amico.

⁋ Secundus articulus est ponere conclusiones. Prima aliqua cognitio non est volitio seu fruitio loquendo de fruitione causata partialiter ab anima effectiue deus autem non necestitatur ad talem ordinem in causando probatur conclusio nam omnis volitio vel fruitio causabilis a voluntate nira praesupponit cognitionem sicut experimur sed effectus naturaliter cansabilis nullum absolutum necessario praexigit nisi a quo dependet in aliquo genere cause ergo talis cognitio partialis est causa effectiua volitionis seu amoris igitur distinguntur.

⁋ Confirmatur cognitio quae non est amor reducit voluntatem oe potentia essentia li ad accidentalem igitur presupponitur amori et non nisi sicut causa effectiua igitur.

⁋ Item experientia docet quod multa apprehendimus que nec amamus nec odimus.

⁋ Item experimur quod eodem actu apprehendendi stante possimus alii libere odire dilige re et non diligere apprehensum igitur ista apprehensio non est volitio.

⁋ Secunda conclusio non asserendo sed opinando est ista quod omnis volitio est cognitio probatur omnis experientia alicuius obiecti est cognitio eiusdem sed omnis volitio est huiusmodi eo quod est actus vit alis igitur.

⁋ Item ad hoc sunt auctorita tes in secunda ratione ad primam partem supra.

⁋ Prima operatio quae est vltimus finis hominis est si mul cognitio et dilectio igitur Antecedens proba tur quia si esset cognitio quae non est dilectio deus pos set illam conseruare fine dilectione et tunc homo posset esse beatus quando deum non diliget nec potest esse dilectio quae non sit cognitio quia tunc cum beatitudine staret quod deus non esset cognitus.

⁋ Item 12 trinitatis caitul tertio dicit augustinus Inueni scri ptum esse in libro iob sancto viro loquente ecce pre tas est sapientia abstinere autem a malis scilicntia. In hac differentia intelligendum est ad contemplationem sapientiam et ad actionem scientiam pertinere pieta tem quippe hoc loco ponit dei cultum et quis cul tus eius nisi amor eius quo nunc desideramus euvidere et quasi idem habitus Ench. cap. primo. de sapina et pietate igitur.

⁋ Item augustinus 15 de trinitate cap. 67 numquam dicturi sumus voluntatem quando recta est nescire quid agit porro si sic in est ei sua quadam scilintia. An vero audiendus est quispiam dicens charitatem nescire quid agat quod non agit perperam. Et cap. 675 amor meus meminit atque intelligit quod appetere debeat quid vitare

⁋ Item gregorius omel .17. super illud iohi. 15 quecunque audiui a patre meo nota feci vobis dum audita seruaui amata iam noui quia amor ipse noticia est hec ille.

⁋ Ex his respondetur quod auctoritates intelliguntur per comitantiam quia om nis amans intelligit.

⁋ Ad rationes dicitur quod con tradictio est esse dilectionem sine cognitione a qua procedit sed res ista quae nunc est dilectio poterit a deo conseruari anichillata cognitione a qua processit sed tunc ipsa non erit dilectio voluntas autem non posset conseruare illam esse que nunc est dilectio absque cognitione ex quo ipsa naturaliter dependet a cognitione deus autem posset illud autem quod nunc est di iectio est actio voluntatis et non erit eius actio ni si quando dependet a voluntate ideo non sequitur quod aliquis posset velle incognitum.

⁋ Contra tunc pari ratione illa qualitas que nunc est cognitio vo litioni prima potest informare animam et non esse cognitio falsitas probatur quia quando iterato fic ret cognitio vel hoc essem per additionem alicuius aut nullo addito vel substracto non primum quia illud additum vel foret res non cognitio puta species prima vel simile aliud vel foret cognitio alia pri ma puta ymaginatio vel sensatio exterior. Et tunc etiam ver talis additi substractionem desineret esse cognitio. Non secundum quia tunc fieret tran situs ve contradictorio in contradictorium etc. Diceres forte quod sufficit quod deus velit quod istaqualitas praexuns sit nouiter cognitio verbi gratia si rex per totum animum saceret cudi nouam pecuniam volens quod a principio sequentis anni ipsa sit praecium tunc fine nouitate rei ipsa tunc incipiet esse praecium igitur a simili hec

⁋ Contra augustinus 5 trinitatis catulo i. Dissimile est quod aliquis fiat amicus et quod numu fi at praecium primum non potest esse fine mutatione subiecti

⁋ Item tunc pari ratione poterit dici quod quando deus voluerit ipsa subiecta anime erit sibi ipsi co gnitio sine omni additamento nec oportebit ponere talem qualitatem que est intellectio ymo fru stra ponerentur multe qualitates in anima propter plures actus anime.

⁋ Item cum anima sit nouiter intelligens ipsa secundum intrinsecam denominationem incipit esse aliqualis qualis prius non fuit igitur mutatur sic non est de minimo cum nouiter sit precium vel de homine cum nouiter acce ptatur ad aliquid ad quod non prius et hoc bene sit ipso ignorante sed cum anima sit nouiter intel ligens intriusece experitur aliquid cognoscendo quod non prius. Aliter forte diceretur quod quando tal qualitas iterum sit intellectio tunc anima agit hoc quod ipse sit intellectio.

⁋ Contra tunc nec solus deus posset in me agere visionem vel fruitionem beatificam quod non videtur dicendum quia tunc deus non posset beatificare creaturam aliquam nisi et crea tura beatificaret se ipsam vnde multi philosophi concedunt quod intelligere non est nisi pati.

⁋ Item cum deus omni intellectione data possit creare in intel lectu in duplo nobilionem et in triplo et sic in infinitum ita quod intellectus per eam intelliget. Et perte si per eam intelliget oportet quod agat causa igitur aliqua intellectione data intellectus pert agere in duplo nobilioris speciei et sic in infinitum igitur intellectus est perfectionis infinite

⁋ Item secundum quosd am sic opinantes deus potest sic intelligi vt ipse sit anime intellectio si igitur animam intelligere aliquid est agere intellectionem suam anima posset agere decin.

⁋ Item mirum esset quod anima posset hoc facere quod talis qualitas fieret nouiter intellectio vel nouiter repre sentaret potentie obiectum et quod solus deus non posset hoc tribuere illi qualitati quod ipsi anime nihil agenti representaret obiectum.

⁋ Item ad principale si volitio desinit esse volitio manens tamen illud quod prius si anichillaretur cognitio preuia tunc ipsa prius erat volitio per ipsam cognitionem. quero ly per cuius cause circunstantiam notat et non est dare nisi effectiue et talem potest deus semper supplere igitur sine cognitione potest ista quali tas esse volitio.

⁋ Item tunc eque faciliter ipsi sal uarent omnia ponendo quod anima esse cognitio vel voli tio ad presentiam obiecti tal et tal et tunc sequitur quod eadem cognitio posset esse successiue amor et odium respectu eiusdem et eadecognitio posset esse assensus et dissen sus sciafides et opinio Set diceres scilintia potest esse error et tum inconueniens est hoc sicut illa que tu infers igitur illa non sunt inconvenientia Antecedens probatur quia habita scitia de aliqua re potest illa res corrumpi manente eodem iudicio in anima quae fuit prius scintia et hoc tunc erit error igitur Respodetur quod secus est de assensu et dis sensu et de sinia et errore quia scinta dependet ab extriuseco scilicet a re sicut veritas propositionis et etiam sicut meritum quod dependet ab acceptatione di uina et ideo si deus praecipiat mihi continuare aliquem actum vsque ad a et non vltra et ego continuarem posta ille actus qui fuit meritum ante a erit de meritum post a sicut etiam idem iudicium quod nunc est scilintia potest fieri error propter mutationem rei sic autem assensus vel dissensus non denomina tur ab extrinseco igitur etc.

⁋ Adam concedo igiti tur conclusionem videlicet quod actus volendi ita sit volitio quod contradictio est quin ipsa posita in anima anima velit sicut contradictio est quod albedo infor met quando sit album illud quod informat ita quod nullo potest modo prius non esse volitio informans animam et postea esse volitio. sed illud quod est volitio vel nolitio vel cognitio absolute est tale secus est de errore et noticia vera quia veritas et falsitas de nullo dicuntur ad se sed nullomodo idem informans potest esse primo assensus et postea dissensus et ideo sicut omnis assensus vel dissensus est apprehensio et non econuerso ita omnis volitio vel nolitio est quedam apprehensio et hoc necessario posita constantia sbei sed non econtra.

⁋ Dubita tur cuiusmodi sit dilectio vel volitio Supponitur primo quod volitio est talis cognitio qualem prosup ponit quando naturaliter causatur.

⁋ Conclusio aliqua volitio est cognitio apprehensiua tantum probatur volitio ad hoc quod naturaliter causetur tantum presupponit cognitionem apprehensiuam quia aliquod delectabile potest diligi si apprehen datur tamen noticia simplici incomplexa vel complexa absque assensu vel dissensu igitur

⁋ Ex quo pr quod est aliqua volitio est assensus et aliqua dissensus quando s talem cognitionem presupponit ad sui naturalem causationem sicut cum aliquis gaudet de morte inimici naturaliter primo assentit isti inimicus me us est mortuus igitur etc.

⁋ Ad primum argumentum pariter opposite dicitur quod actus amandi naturaliter causatas requirit cognitionem preuiam que non sit amor et negatur quod de ista cognitione stet to ta difficultas.

⁋ Ad secundum negatur consequem tia quia illum amonem praecedit aliqua cognitio mediante qua causatur puta aliquod iudicium rectum cui potest contraire.

⁋ Sed contra noticia que est amor similis est noticie precedenti vt dictum est igitur etc. Aliter dicitur quod cum noticia precedenti et cum illa quae est amor quandoque stat alia verbi gratia cum gaudeo de morte inimici possum simul habere cognitionem vel etiam preuie habuis se quod non est gaudendum de morte inimici. Et con tra talem facio et talis nec est cognitio que est gau dium de morte inimici nec praecedens ex qua sit canatum illud gaudium quia talis praecise est quod inimicus est mor tuus.

⁋ Ad tertium concedo quod actus malus est quaedam cognitio et cum queris an recta vel erronea quero an loquatur de rectitudine morali et tunc talis actus non est moraliter rectus si loquatur de rectitudine veridica dico quod quandoque sic puta i gaudeo quod inimicus tribulatur et ita est in re est quandoque non sic si aliter sit in re et cum dicis quod tunc actus virtuosus erit cognitio erronea hoc non est inconueniens vt si aliquis tristaretur de tribulatione inimici qui tamen non tribularetur. Alia quaese quuntur in argumento non habent colorem nisi ponendo quod omnis volitio esset assensus vel dissensus cuius oppositum dictum est.

⁋ Ad quartum dico quod iste actus voluntatis non est dictamen sed sequens ad illud et quandoque est conformis quando scilicet volitio sequens et iudicium praecedens habent idem obiectum primo in quod in vtroque actufit assensus vt i iudicem quod inimicus mortuus est et gaudeam de hoc tunc illud gaudium est assensus et cognitio conformis praecedenti iudicio non tamen oportet quod in il lo casu nolitio opposita illi volitioni sit dissensus quia si tristaretur de morte inimici talis tristicia etiam esset assensus aliqualiter conformis prece denti dictumini licet tristicia non haberet idem ob iectum precise cum iudicio precedenti sicut habu it gaudium quia obtantum iudicum pecedentis est quod inimicus mortuus est et hoc est precise obiectum gaudum sed obiectum tristicie est quod non est gaudendum de morte inimici.

⁋ Item vbi iudico quod inimicus mortuus est et volitio sequens est precise habita ex tali iu dicio siue sit gaudium siue tristicia adhuc est noticia conformis illi iudicio quandoque autem est noticia despe rata nec conformis nec difformis vt si iudicetur de aliquo bono quod non est appetendum adhuc stante illo iudicio possit appetere illud et tunc talis ap petitus est sicut apprehensio incomplexa illius boni similiter stante casu priori scilicet quod iudicem non esse gaudendum de morte inimici et tamen gaude am de morte mimici tunc illud gaudium est assensus et iudicium dissensus sed gaudium solum habet pro obiecto quod inimicus mortuus est. Et dictamen primum habet pro obiecto quod non est gaudendum de morte inimici et ita actus iudicandi et volitio se quens non sunt conformia nec difformia sed despe rata.

⁋ Ad quintum dico quod tam velle quam nolle erit conformis noticia illi iudicio.

⁋ Ad sextum dico et concedo quod ibi experimur illam cognitionem quae est volitio licet non oporteat ibi experiri aliquam intellectionem distinctam ab omni actu volendi vel nolendi.

⁋ Ad septimum negatur consequentia de rectitudine morali sed secus est de rectitu dine veridica cui opponitur error illa enim respi cit assensum vel dissensum et nulla volitis vel no litio est assensus vel dissensus quin ipsa posita et rebus significatis per eam sit recta vel non recta secundum exigentiam rei significate velimus nolimus.

⁋ Ex his sequitur quod illa volitio que est apprehensio proportionalis est vera vel falsa scilicet cum gaudeo quod inimicus meus mortuus est vel quod sum Christianus etc. quedm autem non licet sit apprehensio com plexa puta ista qua opto me esse beatum quia oro optatiua non est vera neque falsa vnde patet quod aliquam volitio est equiualenter propotns.

⁋ Ad primum argumentum alterius doctoris nego deu posse esse crea ture cognitionem vel visionem et maxime omnem suam cognitionem si est miseria quia non esset ibi cognitio nisi qualis deus esset sibi

⁋ Ad secundum non est contra me quia non concedo quod precedens cognitio fiat post dilectio.

⁋ Ad tertium bene saluatur ymago propter distinctionem prime cogni¬ tionis a dilectione quam principiat.

⁋ Ad quartum patet per idem cum cosequens non est inconueniens vt patet ex dictis.

⁋ Ad quintum similiter et etiam ad sextum et septimum et propterea daretur leui ter ab his qui tenent alio modo quod precedens cognitio potest nouiter fieri volitio quia sicut ipse diceret quod qualitas causata a deo in anima que non est cognitio potest esse cognitio et ita causare cognitionem sic isti dicerent quod cognitio potest fieri oe nouo amor vel volitio et tunc nata est causare passionem.

⁋ Ad principale patet.

⁋ Sciendum quod li cet conclusio principalis ade communiter teneatur scilicet quod omnis volitio sit cognitio practica tamen tenentes oppositum dicerent ad auctoritates sicut prius est tactum.

⁋ Ad rationes vero diceretur quod licet naturaliter voluntas non possit efficere volitionem sine cognitione prima concausante tamen possibile foret quod annichilata cognitione deus con seruaret volitionem per quam voluntas actuali ter aliquid vellet et ita fieret incognitum cognitione concomitante non tamen incognitum cogni tione prima a qua talis volitio processit.

⁋ Item si deus immediate produceret talem volitionem in voluntate absque cognitione voluntatis per eaposset fieri in obiectum sibi simpliciter incognitum tamen voluntas per naturam suam non posset ta lem volitionem causare sic etiam non esset impossibile quod staret fruitio beatifica fine visione quamuis de lege currente hoc non possit esse quia per decretum beatitudo consistit in duobus actibus que sunt visio et fruitio.

⁋ Et ex hoc patet quod in vna ratione secunde conclusionis assumitur falsum quando di citur quod vna operatio est vltimus finis hominis. Etiam non oportet necessario quando illa res quae est actus volendi est in voluntate quod sit illi volitio sicut dicit adam quia possibile est quod cum illa qua litate que nunc est dilectio formaliter deus ponat in eadem anima illam qualitatem que si naturaliter esset a voluntate causata ipsa foret odium sor tis igitur si prima nec essario est dilectio. secunda necessario erit odium igitur idem homo eundem simul diligit et odit quod est impossibile sic etiam non oportet illud esse album quod informat albe do quia si nigredo maioris intensionis vel equalis simul informaret non esse album etc.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 3