Quaestio 1

¶ Distinctionis duodecime questio prima. CIrca duodecimam distinctionem queritur an accidentia omnia possunt esse sine subiecto

E Pro solutione questionis declarabitur iste i terminus accidens et quia doctores solent hic maxime contendere de quantitate continua an sit accidens de illis inquiram. Accidens capitur duobus modis vno moo secunde intentionaliter pro termino qui predi catur accidentaliter de pronomie demonstrante sub stantiam in concreto vel abstracto. Et sic multi ter mini sunt accidentia qui nullum accidens ad extra vel ad intra significant vt sessio cursus crispitudo sed quia significant aliquid circa substantiam quod non est eis essentiale dicuntur accidentia id est termini accidentales hoc est extrinsece connotant ita quod essentiale capitur secunde intentionaliter risibile est accidens respectu huius termini homo de ista acceptione hie non multum contenditur licet in logica frequenter sic accipimus. Aliomodo capitur prime intentionaliter et tunc accidens est res non per se existens natu raliter nec pars eius actu vel aptitudine ita quod omnis res quae non per se existit naturaliter nec est pars eius actu vel aptitudine est accidens. De quantitate dicitur et multis in sacramento eucharistie quod est subiectum aliorum accidentium scilicet albedinis saporis dulcedinis. Ab aliis opinatur quod quantitas est res quanta. in pri mis non opinor cum eis qui tenent relationem distingui a re relata vel relatis paternitas secundum me est pater et isti termini sunt sinonimi: nego omnes respectus intrinsecus aducnientes pariter et extrinsecus: de quantitare non est vsquequaque certum. Propterea ponam duas po sitiones vulgares contradictorias quarum qualibet defendi potest: doctor subtilis allegat illas duas opiniones xii. di. huius. et de media villa an eum recitat modum il lius positionis tenentis quantitatem esse rem quan tam luculenter quam nominales insequuntur

¶ Prima propositio quelibet quantitas continua distinguitur are quanta hec positio non probabitu aliter nisi per argumenta contra contradictoriam pos tionem inferius subiungenda.

¶ Contra istam positionem arguitur sic: si quantitas distinguitur a re quanta sequeretur quod de potest capere hoc pedale tenendo partes substantie in eodem situ et loco quantitatem eius corrumpendo: consequens est falsum erg et antecedens: consequentiam probo quia omnes res distinctas quarum neutra est deus vel pars alterius deus potest vnam quancumque voluerit conseruare reliqua corrupta: sed sic est de quantitate et substantia quanta per te igitur. Fortasse negas maiorem: paternitas distinguitur a sorte et a platone filio eius nec est deus nec pars sortis vel platonis: et tamen deus non potest conseruare istas res sortem et platonem postquam plato est genitus a sorte corrumpendo paternitatem. Hoc non obstat in primis irrationabiliter instas. secundo non est idem secundum tua principia de relatione intrinsecus adueniente et ac cidente absoluto / propterca maxima assumpta est ve ra etiam secundum te in absolutis Aliqui adhuc reales res gratis multiplicantes instarent de subiecto et eius passione / essentia anime et eius potentiis / sed hoc apue me est irrationabile pergo vlterius. Falsitatem con sequentis probo: ista substantia sit lapis est adhuc pedalis habet partem extra partem ergo est continua et sine quantitate continua quam superaddis ad continuandas pertes substantia: ergo incassum ponis quantitatem distingui a re quanta. Istud est argumentum egidii ratioani theo. trigesimo sexto et tribus sequentibus et in parte potes derandum. Respondetur primo negando casum quod de us potest separare quantitatem continuam a re quan ta: et sic argumentum non habet alas: sed quia illud est temerarie negare potentiam dei argumentum non est suis alis immune: communiter admittitur casus. Moderniores reales huic argumento dicunt quod ille lapis habet parter extra partem entitatiue sed non quantitatiue: hoc est vna entitas est extra aliam sed non per quantitatem continuam. Alii turpius recedentes dicunt non est ibi es tra solum in diuisibilibus quantitatiue est extra. Sed contra priorem solutionem arguo quia illa est commu nis arguitur sic: vel omns partes substantia sunt diuise abinuicem et discontinuate per hoc quod quantitas separatur a substantia lapidis et hoc non: go oportet dicere quod partes lapidis sunt adhuc continue. Respondetur quod partes praesent esse discontinue dupliciter: vnos quia sunt et non sunt continue proprie et sic sunt discontinue vel discontinue. i. separate entitatine quemadmodum fit in diuisione pomi quando vna medietas se paratur ab alia et hoc non. Vlterius peto vel ingred tur vbi erat illud pedale vel non si secundum facit latera aeris distare pedaliter sicut antea videtur esse prope comtinuum. Fortasse dicis duo diuersa corpora faciunt aeren distare tamen non propterea sunt continua. Richil dicis non continue faciunt aerem distare. Forte dicis aer ingreditur per quodlibet punctum. Contra / tunc duo corpora de predicamento substante se compaterentur con tra aristotelem quarto phisicorum capulo de vacud si duo corpora possunt esse in eodem loco tria et sic in infinitum quod absonum reputat. Forte dicis non est inconueniens seclusa quantitate continua. Contra adhuc equaliter currit quod partes substantie sunt continue et vnum aliud extraneum quod aer ingredietur quia si sic hoc est ad fugiendum vacuum sed hoc non quia ibi est locus corpore repletus. Forte dicis quod non est propterea sed quia sola quantitas facit latera aeris distare: dic quod albedo vel substantia separata a quantitate continua est sensibilis in potentia remota non tamen propinqua. Eodemmoo diuisibilis vel indiuisibilis hoc est si quantitas continua separaretur a substantia totum erit diffinitiue in hoc loco vt anima in corpore vel angelus in suo loco. Et coloro so lutionem: si substantia non habeat partes extensas nisi ratione quantitatis continue inherentis quemadmodum paries non potest esse albus sine albedine sublata quan titate continua partes nullatenus extenduntur: sed quaelibet pars est cum qualibet et est partium confusio quia ex tensio substante est a quantitate continua secundum hanc opini onem et non paesent extendi de potentia dei absoluta sine quantitate continua et tunc est apparentia quod aer ingre dietur et sic seclusa quantitate terre tota terra esset per totum elementum terre / deus non potest facere album sine albedine / sic proportionabiliter videtur esse dicendum. Alii dicunt quod omns partes concurrant ad punctum medium hoc est preter rationem dictum vbi linea est infinita non datur punctum medium. Sed comtra illud arguitur: si dicatur quod substantia seclusa quan titate continua nulli corpori resistit ad hoc quod suum locum ingrediatur sequitur quod si tota quantitas spere terre continua esset sequestrata quod oms partes fluerent ad vnum indiuisibile quod est inconueniens. con sequentiam probo: partes superiores sunt graues appetunt descendere: partes inferiores perte non resistunt: ergo omns descendunt ad centrum. hic soleo dicere est naturalis colligantia partium adinui cem quod partes inferiores intrinsece superioribus rei sistunt et fortassis superiores non appetunt descen dere super inferiores vt totum corrumpatur. Sed tunc arguitur / sequitur quod equus cuius tota quantitas continua esset separata non potest ferre fabam cum faba sit grauis appetit descendere nichil ei re sistit igitur. Insuper arguo sic: posito quod capiatur lapis bipedalis cuius vna medietas sua quantitate continua spoliatur reliqua quantitatem continuam habente: vel ille due medietates continuantur vel non quid dicendum est. Respondeo concedendo quod equus ille non potest ferre fabam nec sic naturaliter durare: mons iper boreus seclusa quan titate non potest ferre niuem nec boristenes superferre dulcem piscem / loquor de quantitate continua preter rationem est dicere quantitatem discretam differre a re quanta.

¶ Ad aliud argumentum quod tangit videre meo difficultatem et pro nunc cogit me tenere materiam probleuma ticam licet ante alteri parti solum adhesi de identi tate quantitatis et substantie. In primis dico quod ar gumentum est equaliter graue contra quamcunque istarum opinionum si corpus in sacramento eucha ristie sic se haberet quod vna medietas esset extensa pu ta superior et alia medietas esset in eucharistia prout nunc est secundum obam aliaco et aliquos alios quid fieret de illo corpore. Si dicas non est continuum. contra: tunc pari ratione capio bipedale ter re et medietas eius sit diffinitiue in loco alia medie tas circunscriptiue vtraque medietate remanente in toto. Si dicas discontinuantur: contra: descendente vna medietate alia secum descendit et coherent partes simul: ergo ibi aliqua est colligantia. Hic re spondeat ostanista et illi quos recitat de media villa et ei respondebitur ad aliud argumentum egidii Respondetur per aliquas propositiones. Prima est: ille due medietates non separantur / sed est naturalis coalligantia et vna iuuat aliam. Secunda propositio stando in hoc quod de ratione continuationis requiritur extensio / non continuantur sed dis continuantur: opposito modo capiendi continuan tur: tamen entitatiue sunt due entitates quarum vna habet naturalem colligantiam alteri. Ex isto pates duo sunt equalia et per ablationem equalium non remanent equalia. Patet: si a duobus pedalibus equis segregetur quantitas: illa communis animi conceptio euclidis intelligitur de ablatione similium partium vel manente quantitate. Secundo sequitur: stat dare aliquod quantum non maius sua parte integrali: patet si quantitas continua vnius tertie par tis a pedalis remoueatur iam a est quantum plusquam me dietas est quantum sicut de corpore albo: et tamen non magis extenditur quam due tertie eius que sunt pars in tegralis tamen plus de entitate continet totum quam pars cum quantitas entitati sit impertinens

¶ Sed contra aliam positionem arguitur sic: vesice latera plene aere non possunt comprimi et non ratione substantie nec alterius a quantitate distincta a re quanta: igitur quantitas distinguitur a re quanta. minor patet: materia aeris non resistit nec forma aeris: quia aer potest condensar et tunc illa forma minorem extensionem materie informabit: ergo naturaliter nulla est repugnantia er parte forme aeris quin condensetur et totum com positum nullam habet resistentiam nisi ratione forme: igitur oportet dicere quod resistentia a quantitate prouenit eodemmodo de folle aere pleno obstructo orificio: hec est ratio cuiusdam laboriosi regentis in artibus iohannis buridani. Preterea primo phisico. dicit philosophus. si substantia et quantum sunt iam duo sunt que sunt et non vnum quod est: vbi si quantitas poneretur res quanta il lud non dixisset igitur. Respondetur ad primum conce dendo quod latera vesice non praesent comprimi et resisten tia prouenit a forma aeris quae est extensa in aere et ibi non est sufficiens causa condensationis materie vl forme motus localis agitandi aerem inclusum citius calefacit quae est mater rarefactionis. sed si poneretur eadem vesica prope magnum frigus vbi condensa tur aer latera possunt comprimi secundum exigentiam condensationis. Multum hic facit frigiditas ad con densationem: vnde si capias vas plenum aqua in cuius vase figatur candela desuper ponatur phiola propter condensationem aeris sursum conscendit aquae ne sit vacuum et extinguitur candela vt liquet ad sen sum / sic facit calor ad rarefactionem aeris. vnde fiola citius rumpitur orificio supposito et applicato immediate igni quam econuerso. quantitati nichil est contra rium inquantum quantitas bene tamen inquantum qualitas. vel boc intelligitur de dicibilibus predicamenti quantitatis et no de rebus. quod plura corpo ra de predicamento quantitatis naturaliter sunt simul non inconuenit materia bouis et eius forma as bedo et multa alia accidentia se mutuo penetrant: secus est de corporibus in predicamento substantie hoc par tim experimento cognoscimus bireme mare intran te latera maris cedunt de aliis corporibus nec est ratio nec experientia ex isto non tamen sequitur quod cadauer hominis mortui sit in duplo maius homi ne esto quod forma cadaueris tantum extenditur sicuf materia et non anima intellectiua oppositum sequi tur cum forma cadaueris materiam penetrat: sec est de duabus medietatibus asini si deus eas poneret penetratiue cum ille nate sunt ex earum naturis reddere asinum extensum / modo forma asini non est nata ex sua natura stare extra materiam. At dicis: tunc substantia est intensibilis et remissibilis cum plures partes sint in eodem situ: dicis hoc non susficere cum non proueniat ex naturis rerum: secus est de qualitatibus natis in eodem situ componere vnam formam. contra saltem materia et forma se intem dunt que suapte natura simul sunt: sed dicis et bene non sunt eiusdem speciei. saltem plures partes materie se intendent et plures partes forme substantiales cum sint in eodem loco naturaliter et eiui dem speciei sed hoc negas. saltem quantitas conti nua secundum priorem positionem erit intensihilis cum in vno corpore erit maior quantitas quam in aliovere non est facile explicare quare qualitates prime speciei et tertie qualitatis sint intensibiles et non cetere nes et ad hoc est argumentum cum auemroys putauerit formas elementorum intensibiles in mul tis innitimur maiorum modo dicendi cum parua persuasione et non preter rationem quando non constat nobis de opposito praesumitur modus communis verus: pedalitas et bipedalitas ponantur eiusdem specie pecialissime entitatiue. Ad secundum argumentum solet responderi ab aliquibus quod aristoteles ha buit inntentum contra antiquos si substantia et quamtum sunt iam aliquid habens plures partes est: quia substantia quanta / et hoc sufficiebat aristoteli ad probandum contra permenidem et melissum pluralitatem rerum.

¶ Contra solutionem arguo: aristoteles non debuit probare pluralitatem numeralem rerum contra antiquos sed pluralitatem rerum spe cie distinctarum. quis philosophorum erat ita insen sato capite quod opinaretur primum mobile esse formicam vel permenidem esse melissum. sed dicebant omnia esse vnum continuum quemadmodum multa menbra hominis hominem integrant / sic aer / ignis homo / musca / celum / sunt vnum corpus: et prime de generatione philosophus iterum illud tractat¬. vbi ponebant materiam esse totam substantiam rei: ergo intentio aristotelis erat quod quelibet quantitas a qualibet substantia specie distinguitur: quia si iden tificaretur cum illa substantia quam alii poneban petiuissi t principium non modo contra aduersari os sed assumpsisset falsum secundum eos et seipsuquod non est dicendum. Potest dici loquitur de quae titate indiuisibili / et illa a quantitate specie distinguitur. non insisto seriose an esset actio in. qualitates separata quantitate / dubium est an calor requirat quantitatem ad hoc quod coagat et potest dici quod non cum nunc non est sine quantitate non coagit sine quam titate sed einon repugnat agere sine quantitate. Si ponatur ignis pedalis hic inferius et vna medietas ponatur penetratiue in loco et relinquatur sue nature cum concursu generali dei videtur quod illa medietas se extendet: forma ignis appetit materiam extensam et raram in aere erit successiua extensie propter resistentiam in vacuo subito et instantanes conscendit nec prius conscendet quam habuerit materia extensam nec econuerso.

¶ Secundo arguitur quantitas panis a pa ne distinguitur: ergo pari ratione quelibet quantitas a qualibet substantia distinguitur. antecedens patet in consecratione eucharistie: panis transsubstantiatur hoc est desinit esse et quantitas manet igitur Preterea numerus duorum angelorum distinguiu tur a re quanta: patet: a qualibet re quanta distinguitu patet ascendendo copulatiue sub illo termino re quae ta qui distribuitur. vel elarius sic: numerus duorum angelorum a qualibetre distinguitur: quelibet res quanta est res: ergo quantitas duorum angelorum a qua sibet re quanta distinguitur: consequentia est sillogisata / et clarius patet preponendo distributionem et premisse apparent. Ad secundum concedo quod quantitas pa nis a pane distinguitur sed non distinguitur a pane verum tamen est quod aliqua quantitas panis distinguitur a pane transitiue capiendo: patet de albedine que est quantitas panis: sed non stas in arguendo opinor in inutilibus angulis. Et ad probatione dicitur quod quantitas substantia desinit esse: sed quamtitas qualitas non desinit esse. Forte dicis / albedo non est quantitas saltem continua de qua loquimur patet non habet partem extra partem si hoc negas imo albedo bipedalis a et b pedalitates sunt extra se. Contra capio duas medietates totius bipedali tatis secundum intentionem c et d /c et dnon sunt extra seinuicem c et d sunt a et b igitur. Responde tur c et d sunt extra seinuicem secundum extensionem. Ad aliud argumentum pono propositiones. Prima est aliqua est quantitas que nec est substan tia nec accidens patet de duobus angelis. Secunda propositio aliqua est quantitas que nec est substantia nec accidens nec substantie nec accidentias patet de vno angelo et eius noticia. Tertia propo sitio aliqua quantitas est quantitas: et tamen non est res: patet de biario angelorum et quantitas capitur diuisiue. collectiue res ant semper diuisiue in singulari numero. Quar ta propositio continuum potest esse quando non erit continu um: hoc patet secundum vnam positionem / posito quod deus ponat vnum continuum in loco sicut corpus christi est / iam non est continuum: et licet continuum non sit essentialiter continuum est tamen essentialiter quantum. Quinta propositio aliquid est continuum et vna pars eius non est continua: patetur de ho minc / quod homo sit quantitas continua patet: quia est medietas inferior et superior. nec propterea sequitur quod homo sit sua materia / esto quod sit sua quantitas continua. Ex hiis argumentum solui potest quomodo essentie predicamentorum sunt impermixte et quomodo propositiones sunt immediate in quibus predicatur generalissimum de generalissimo et quomodo sunt decem predicamenta non est presen tis negoci: sed ex artibus pendent. An accidentia separata possunt agere et pati respectu accidentium dependet ex alio: probabile est quod quantitas est subiectum qualitatum / et sic hostia est calida per calorem inherentem / et ille calor potest corrumpere fri gus alterius hostie et producere calorem cum ibi est subiectum sufficiens scilicet quantitas continua: pro prium est superficiei primo colorari quinto thopicorum. et auicenna secundo metharhisice: vnum accidens est subiectum alterius. et octauo phisicorum textum commenti quinquagesimi. quantitas primo inest deinde alia accidentia. inanis est distinctio de subie cto quo et subiecto quod. si ponatur quantitas subiectum albedinis conseruata quantitate naturaliter extra subiectum alia accidentia naturaliter existunt in quam titate: et sic erit eadem actio et passio sicut ille qualitates essent in subiecto. Ad generationem et corruptionem sufficit contrarietas et passum commu ne primo phisicorum. Rursus est probabile quod quam titas continua non distinguitur a re quanta et sic al bedo est quantitas et cum nulla creatura potest cre are vel annichillare ignis non calefacit hostiam con secratam. Tertio est probabile in philosophia quod quam titas continua distinguitur a re quanta et non est subiectum aliquarum qualitatum: nullum accidens est subiectum alterius. in proprietatibus substantie dicit philosophus: maxime proprium est substantie cum sit vna et eadem numero quod sit susceptiua con trariorum. Alia accidentia quia sunt penetratiue cum quantitate extenduntur sicut eadem quantitas numero extendit substantiam et omnia accidentia eius ita post transsubstantiationem substantie extendit omnia reliqua accidentia que ante extendebat: gra uitas assistit quantitati et facit cetera accidentia de scendere et secundum hanc viam ista accidentia non possunt naturaliter corrumpi quia tunc esset annichillatio. sed an accidentia possunt habere actionem ad corrumpendam substantiam non est vsquequaque certum licet accidens se solo nequit producere sub stantiam: bona est apparentia quod accidentia separatam possunt substantiam partialiter corrumpere si poneretur gutta aque in calore intensissimo separato videtur quod ille calor formam aque corrumperet prio totale frigus corrumpet et forma aque non potest diu comseruari sine frigore / sic bene apparet quod calor forman aque corrumpit: sed quia ad corruptionem vnius forme sequitur introductio alterius et difficile est da re quam formam substantialem potest ille calor separatus partialiter producere negotium non est cetum: non videtur alia forma nisi forma ignis non obstat illud quod ille calor est forma substantiali imper fectior ergo non potest illam corrumpere et aliam producere: quia non videtur a quo forma strabonis vel muris geniti sine propagatione produca tur nisi dicatur quod deus concurrat: causalitas celi non sufficit / quodlibet corpus non viuens quoli bet viuente est imperfectius / et sic dicam in proposito. Non sequitur celum est animali diuturnius: ergo nobilius vt aristoteles dicit primo ethicorum impugnando platonem: etiam ceruus grus elephas et coruus prestant homini in longitudine vite / incor ruptibilitas celi non concludit: patet de materia prima incorruptibili primo phisicorum: et tamet forma corrumpitur vt constat. Sed illam rationem pondero quod calor separatus non potest producere formam substantialem ignis: quia per idem humiditas separata corrumpet substantiam et substantiam producet et non formam aeris: quia eadem ratione aque. Rec valet dicere / producet talem for mam qualem habuit compositum ante quod infor mauit et in virtute illius formam substantialem producet: quia illa forma non est nichil: ergo facit ad introductionem forme substantialis: huic dices hu miditas aquea aque formam producet. Item pono quod illa caliditas semper erat separata / tunc non potes dicere quid producet. Sunt aliqua nobis ambigua quando ignis a producit ignem b non est exploratum an forma substantialis a producat formam substantialem b et caliditas nullo pacto con currit ad productionem forme substantialis b. Et rursus est obscurum an forma sustantialis a effecti ue concurrit ad productionem caloris in b: nonnulli existimant accidens effectiue concurrere ad prodi ctionem substantie / sed hoc est tanquam instrumentum substantie et in virtute alterius: sed substantia corru pta. petitur cuius virtute accidens concurrit / vel si esset calor a deo productus que nulli subiecto vnquae adhesit apparet quod ille calor idem faceret cum calo re agentis principalis corrupti. alii rati sunt nullum accidens efficientiam aliquam respectu substanti generande vsurpare / ita quod calor a ignis dicerent pro ducit calorem in b passum quo calefacto forma sub stantialis a producit formam substantialem / mouen tur in causis equiuocis causa debet esse effectu prae stantior / sed hec ratio non vincit: patet de noticia in tuitiua producta partialiter ab albedine que albedinis perfectionem exuperat pariforma quando ge nerantur auce ex radiis solaribus in arboribus v fit apud septentrionales scotos et occiduos celum est imperfec tius his animantibus. Idem patet de igne producto a calore genito vnito mn concursu ra¬ diorum speculi concaui vt experientia et perspectiua demonstrat non iuuat asserere id a celo emergere. Tum primo celum forte non est hoc igne perfectius. Tum secundo si celum esset corruptum con seruatis radiis et calore idem contingeret / vel ponantur radii producti a deo. Tum tertio argumen tum aucarum vincit currere ad causam perfectiorem scilicet deum / nec opereprecium est quanlibet causam equiuocam perfectionem effectus transgredi sufficit hoc de totali causa in quam semper includitur prima causa. Forte negas productionem aucarum sicut eneas siluius in libello de situ europe dicit: cum erat in Scotia de isto queritans / meridionales scoti miraculum ascripserunt partibus borealibus orchades versus / et sic ipso sollicitius miraculum persequente eminus aufugit volens illud vulgatum esse commenticium / hoc non impedit propositum. patet de muribus in pellibus in littore maris productis vbi mures non erant a principio vel de strabonibus: sed res aucarum est tante certitudinis sicut quod parisius est in francia. Similiter argumentum duci potest an producitur ignis i confricationem silicis et calibis. Perdifficile est persuadere accidens productionem substantie attim gere contra secundum modum / licet illius ratio re probari possit calor separatus magnus (vt apparet) vnum gradum frigoris parue aque corrumpe re potest / et sic gradatim totale frigus illius aque euellere potest et calorem intensum introducere et ex consequenti naturaliter forma aque corrumpetur: et sic vel stabit materia sine forma substantiali vel calor sine forma substantiali formam ignis produ cet: hec ratio non vincit aduersarius potest se oppo nere negando quod calor separatus etiam infinitus potest corrumpere vnum gradum frigoris ipsius aque bropter resistentiam forme substantialis aque: experientiam non accipis a sacramento eucharistie cum miraculose hic multa fiunt / etiam illo dato ne gabitur quod potest producere calorem. Tertio et rationabilius dicere possit materiam sic stare cum sua forma substantiali nec corrumpi potest ab vllo acci dente nisi applicetur alia substantia corruptiua: aliud est non exploratum an forma substantialis concurrit ad productionem accidentis extra se / sed vi detur michi quod sic forma substantialis aque corrum pit calorem eius sensim et postea inducit frigus se sola: ergo rationabilius est quod concurrit ad productionem frigoris. sed illud solum probat quod forma aque producit frigus intra se sine instrumento extra se non potest. patet de forma aque calefacte non frigefacit b passum applicatum et causa est: quia ca ret frigore eius instrumento / sed illud dicis non con cludit cum non frigefaciat passum impositum in aquam: ergo intra se sine frigore nichil facit. Dicis licet digitus ponatur inter partes aque tamen non est intrinsecus aque sicut eius partes et eius accidentia: quicquid sit certum est aquam producere frigus intra se sine frigoro. intensius tamen cum frigore: et forma aque et frigus actiue frigefaciunt extra se vt appa ret non apparet quod forma aque concurrit cum calore eius ad calefaciendos pisces vel carnes solus calor in aqua pisces vel carnes coquit et cruditatem expellit ab eisdem: forma substantialis est prin cipium motus conuenientis forma aque frigefacit modo idem inquantum idem semper natum est fa cere idem: ergo non calefacit. Si dicas cum alio instrumento frigefacit sicut charitas infusa incliat in contraria: si abbas precipiat sorti illuminare can delam et precipiat platoni eum impedire / ad illa ambo inclinant charitas si ad vnum actum meritorium inclinat ad omnem et quilibet illorum bene facit et potest facile dari materia benefaciendi istud non va let sed latum est discrimen vt alibi tangitur: sed hic sufficit quod hoc non inconuenit quando causa naturalis requirit causam liberam ad coagendum: loquor de libertate cause secunde et vbi est pura natu ralis actio in causis secundis. Item quarecorrum pit forma aque calorem si erat eius instrumentum cum quo concurrebat. quo fit aqua citius calefiet ab gne quam a calore ita vehementi sicut calor ignis cum in vno sunt geminate cause et sicut substantia agit ad productionem accidentis sic dicere potes accidens ad productionem et ad corruptionem substam tie concurrere cum substantia accidente sit perfectior: imperfectius citius nomen instrumenti vsur pat quam substantia sed vnum sine reliquo agere potest quod dixi formam aque producere frigus sine instrumento a plerisque negaretur. aliquibus dicenti bus vt burleo id euenire ab aere et medio circunstante aliis frigiditatem virtualem in aqua ponenti bus sed horum neutrum est rationabile virtualis ca lor piperis non est calor nec accidens sed est piper posse calorem producere sicut dicimus solem esse virtualiter calidum / sic forma aque est virtualiter frigida id est frigus potens producere suapte natura. Omnibus ponderatis verisimile est quod accidens ad ge nerationem substantie et corruptionem immediate concurrit sicut substantia ad productionem et corruptio nem accidentis et calor separatus potest concurre re cum deo ad corruptionem forme substantialis a que et ad introductionem forme ignis. sed quia hu miditas conuenit aeri et aque concurrit ad corruptionem siccitatis cui opponitur et quia prius respicit aerem cum ei primo conueniat inclinatur ad productionem forme aeris magis quam ad productionem forme aque: sed ad vtriusque formam producendam concurrere potest quod si ponas aliquod accidens actiuum equaliter respicere duas formas substantiales superfluum petis: sed illo admisso in equitur concursum cause superioris. Dicis quando ex confricatione calibis et silicis generatur ignis motus localis generat ignem et sic accidens producit substantiam. Preterea si causa equiuoca non superemineat suo effectui tunc datur tibi occasio te nendi quod asinus vel musca concurrere potest ad productionem leonis vel hominis et sic non concludemus nobili tatem prime causae ab nobilitatem effectus. Ad primum dicitur non sequitur quod accidens hoc facit. Forte motus loca¬ lis non distinguitur a mobili. Potest dici forma sub stantialis calibis et lapidis actiue concurrunt ad productionem illius ignis sed ad debitam applica tionem illarum causarum ad producendum ignem requiritur confricatio alique cause immediate pro ducunt ignem alique mediate ignis imbibitus in po ris ferri igniti ignem producit gallina non attingit formam substantialem aucarum sed conseruat oua auce calida ad generationem aucarum idem fit passim in cairo babilonia in caminis vel sub fimo hoc est a virtute in ouo et a prima causa. Ad secundum nego consequentiam nulla est apparentia quod musca hominem producat in hiis que diximus est calor ma ior quam ad oppositum albedo est causa efficiens partialis noticie intuitiue que de albedine habetur. dicis tamen anima intellectiua concurrit et sic totalis causa equiuoca creata est perfectior licet non quaelibet partialis. Ex illo habeo propositum quod sufficit totalem causam equiuocam prestare suo effectui et mea non refert siue sit creata siue increata. grati dicis hoc requiri de totali causa creata etiam in pro ductione ranarum in media regione aeris et de au cis de quibus loquti sumus et de allecibus quae producuntur in aere sicut prope glegornum intellexi. Sed ibi potes forte dicere leuabantur de mari per aliquam qualitatem occultam: hoc patet de muribus genitis in naui inter pelles in mari de vermibus et albertus (si credere dignum est) dicit bouem tecidisse de aere / in istis constat quod est generatio equi uoca sol et influentie celestes ad productionem talium concurrunt et da totalem causam perfectiorem equocam hiis effectibus celum non est animatum licet inteligentie vel angeli coassistant etiam non semper no bilior causa producit nobiliorem effectum bomo nul lam substantiam potest producere quando applicat lignum igni ignis et eius calor producunt ignem et non homo et tamen asinus producit asinum. similiter angelus nullam substantiam producit prima causa nobilissimos effectus producit hoc partim fide partim ratione dinoscimus.

¶ Sed de mix tione alicuius substantie cum speciebus vini loquem dum est vel mixtum est alterius speciei in substantia et qualitate vel eiusdem si primum vt quando ad miscetur aqua cum illis speciebus aut aqua est ma ioris actiuitatis equalis vel minoris. si primum corrumpuntur ille species vini / puta rubedo a deo et b aqua et eius accidentibus et hoc ponendo quantitatem esse subiectum illarum qualitatum et ex con sequenti deus annichillat quantitatem si alios modos insecteris deus illas qualitates se solo annichillet ad presentiam aque sicut aqua fuisset cum vino et quia tediosum foret declarare modum dicendi ad quamlibet opinionem sufficit dicere ad vnam si spe cies superemineant in actionem concurrunt cum deo ad corruptionem aque et ad productionem vini. Si equalis actiuitas et resistentia erit actio et repassio quo ad vnum habuerit dominium interim ta men quia in nullo membrorum ista fient subito erit mixtio et aliquia partes aque separabuntur et seiuga¬ bunt partes specierum vini corpus christi manebit sub speciebus vini quamdiu ille durant et non vltra et hoc si quelibet pars vini segregati fuerit sensibilis non videtur quod ad corruptionem specierum sub quibus erat corpus christi corrumpatur quantitas vel annichillatur a deo cum appareat maior quantitas in fine per impositionem aque quam erat a pricipio. Reci stud pro bat quantitatem distingui a qualitate dicetur corruptis speciebus colore et sapore deus proportionabilite auget nouam materiam secundum magnitudinem spe cierum corruptarum sed est vna bona suasio quod quamtitas distinguitur a re quanta. Sed illud est dubium si corrupta rubedine vel albedine remanente quantitate desinat corpus christi esse sub illa quantitate cum quanti tas est sensibile signum sub quo erat sanguis christi et non corrumpitur incertum est an mox cum speciebus corrumpatur quantitas a deo et videtur quod sic producendo nouam quantitatem hoc dixerim si pinta vini imponeretur in copinam specierum corrupta quaeli tate deus producit substantiam loco specierum talem substantiam quam contraria essent nata producere ad corruptionem specierum. Accipe analogiam ab eucharistia incaute conseruata et productione sub stantie similis qualis poduceretur a contrario circustante. non dico illas species corrumpi a speciebus sed circunferentialis pars specierum corrumpetur ab aere vel igne vel alio contrario circunstan te. non inconuenit corpus christi successiue desinere esse sub aliquibus speciebus illud creberrime contingit si hostia diu conseruetur quousque tendit ad cor ruptionem partes superficiales prius corrumpentur quam partes circa centrum et si sic relinquatur sine mi raculo corpus christi maneret in centrohostie quousque deuentum fuerit ad minimum sensibile vel ad maximum non sensibile quod est dandum dabitur primum instans in quo non erit sub illis speciebus. si admisceatur vinum simile in substantia et in accidente vt vinum de eodem dolio tunc illud vinum nullatenus concurrit ad corruptionem illarum specierum nec contra et hoc non nisi per mixtionem esset penetratio ad partes inter sibiles specierum quod non oportet. Si vinum album immisceatur in species rubeas non apparet quod rubi do corrumpatur sed secundum apparentiam non tantun immutat visum sicut superius est confusio duorum colorum vicinorum in partes minutas. hic non capitur mixtio sicut secundo de generatione capit philosophus diffiniens. Mixtio est miscibilium alteratorum vnio vbi duorum fit corruptio et productio tercii. sed hic capitur mixtio vulgariter pro iuxta positione sicut in mixtione tritici et siliginis cum vinum sit porosum est minoris resistentie in vna parte quam in alia alius liquor super infusus vel iuxta positus ingreditur minutatim sed sub illa parte adequata que est extre subiectum substantiam manet corpus christi et non sub aliis. Accipe analogiam diuidendo hostiam conse cratam in mille partes et commisceas cum mille parti bus ordeaceis corpus christi semper est sub parte triticea et nullatenus cum ordeacea rubedo que est extra subiectum nunquam inheret substantie vini / acci dens non migrat de subiecto in subiectum. Si ponas coclear plenum vini rubei in vinum album vi detur totum rubefacere sed illa rubedo nunquam inheret vino albo sed suo proprio subiecto multiphariam diuiso. Petis an erit aliquod vinum ex rubedine separata et vino: dicitur est vnum quantitatiue sicut de virga cuius vna pars est arida et alia viridis quantitas huius et illius continuantur sic potest esse in proposito. Incertum est si deus reproduceret vinum quod informauit hec species separata an ei iterum inhereret si nature sue relinqueretur. sed cum est hec mixtio specierum et vini adoratur corpus christi quamdiu putatur esse in illo toto et non vinum / exemplum presbiter consecrat corpus christi in vna parte panis vt fertur esse in grecia iam adoro adoratione latrie de per accidens corpus christ quod est ibidem. Si dicas oleum non consecratum additum consecrato vadit in consecrationem. extra de consecra. c. quod in dubiis. Idem patet in mixtione aque benedicte cum non benedicta vbi tota est benedicta ergo vinum vel aqua mixta speciebus consecratis est consecrata cum magis dignum trahit ad se minus dignum: negatur consequentia. primum est co stitutio pape que sufficit in consecratione ecclesiasti ca sed in sacramentis non potest facere quod corpus christ sit sub speciebus aliquibus nisi post consecrationem sacerdotalem vnde admitto quod illud totum dicatur sanctum ratione nobilioris partis. hiis presuppo sitis dico conclusiue ad titulum questionis quodlibet accidens potest esse sine subiecto: patet cum subiectum sit extrinsecum accidenti puta non est pars eius nec essentialiter dependet a subiecto sicut a deode aliquibus accidentibus hoc certum est vt de quamtitate et equa est ratio in omnibus ergo omne accidens potest facere sine subiecto et eum conseruare extra subiectum.

¶ Contra istud argumentor: non potest odium dei conseruare sine subiecto ergo comclusio falsa: antecedens patet: ponat odium dei extra subie ctum tunc odium dei bene fit quia a solo deo et sic argumentor de paternitate que non potest esse sine fund amento et termino cum est relatio intrinsecus adueniens. Rursus sicut contingit substantie per se existere ita accidenti inherere. Ad primum nego ma iorem odium dei potest facere sine subiecto sed non sequitur propterea quod odium dei est extra subiectum quando est extra subiectum non est odium dei cunon inhereat subiecto quod potest denominari odi ens nec illa est sua de inesse sed hoc est extra subiectum demonstrando illud accidens. Sed dicis ponatur odium dei in voluntate sortis et inaere iam odium dei est in aere: quod patet est odium dei in voli tate sortis: ergo est odium dei / et vltra hoc est odium dei et hoc est in aere subsistens ergo odium dei aeri inheret. Respondetur non admittitur quod aeri inhereat bene tamen extra subiectum: et tunc conceditur quod odium dei est extra subiectum et in subiecto quo facto odium erit quando non erit odium dei: patet si ponatur odium dei in sorte extra subiectum: sed ad misso casu concedo quod odium dei inheret aeri sed de nominatio odii non prouenit ab aere / non sequitur odium inheret aeri: ergo aer odit / sed dicis per illud non sequitur odium sortis vel dei inheret voluntati platonis: ergo plato odit. patet. posito quod illud odium sit voluntate ciceronis et ipe odiat et eadem qualitas ponatur inhesiue non vitaliter immutando in anima plato nis casus non videtur formalem repugnantiam respe ctu dei includere transeat quod hec consequentia est nulla Ad secundum nego presuppositum paternitas est proe ter scilicet laomedon vel priamus. sed dicis priamus potest esse sine filio nulla paternitas potest esse sine filio: ergo priamus non est paternitas: minor est falsa pa ternitas potest esse sine filio. patet. hic potest esse sine filio et hic est paternitas igitur: sed nichil potest esse paternitas sine filio capio terminum filius vt est de prodicamento relationis. Ad tertium nego si li sicut dicat omniumodam similitudinem.

¶ Secundo argumentor in hostia incaute conseruata generantur vermes sed ex accidentibus non generantur vermes: ergo ponemn da est substantia panis in eucharistia propterea praecepit romanus pontifex eucharistiam bene conseruar extra de custodia eucharistie cap. statuimus. Forte dicis illi vermes vel alie substantie generantur ex materia circunstante. Contra quando hostia conseruaretur in paruo pixide adequato hoc contingeret / argentina et aliqui non habent pro inconuenienti quod ex accidentibus generetur substantia de potentia dei absoluta illud nichil valet ex eisdem sumus et nutrimur et ex accidentibus non potest esse substantia septimo methaphisice non sto in dictis philosophi in proposito sed quia est repugnantia ex parte rei aristoteles negaret accidens posse esse sine subiecto sed in hoc fallebatur vt nobis certa fide constat sua au ctoritas in aliquibus est admittenda in aliquibus eiicienda / deus creat materiam panis vel capit aliam materiam aliam propinquam vel remotam et pro ducit vermes vel talia que sequuntur ad corruptio nem specierum ac si panis esset / satis congruum est capere materiam que fuit panis transsubstantiatus cum panis transsubstantiatur in corpus christi incipiente corpore christi in istis speciebus desinit panis esse in eis et rursus corpore christi desinente esse sub istis speciebus reproducetur materia panis denuo cum nunc panis suum officium exercuit. exemplum de co lumba mathei. iiii. et de stella magorum quae comple to officio conuersa est in pristinam naturam. dicis ca piamus primum instans in quo corpus christi desinit esse totaliter sub hac hostia vel in illo instanti est pa nis reproductus et sic non sunt vermes adhuc vel alia substantia genita. breuiter dico veniendo ad mi nimum naturale specierumcirca centrum corpus christi desinit ibi esse per vltimum instans esse et im mediate post hoc reproducetur materia et non citius quam forma vermium vel alterius substantie succedei tis et eque cito materia informatur forma vermium sit hoc vltimum instans in quo sumus a. dico quod de potest immediate post hoc reproducere materiam panis praeiacentis et immediate post hoc formam vermium et immediate post hoc facere formam exten sam informare materiam. Non concedo quod per tem pus vel instans materia producitur ante formam vel informationem: non admitto quod creato primo an gelo in vno instanti determinato quod duo possunt cres ri immediate postse inuicem vnus tunc non creare tur ante alium non creando per partes proportiona les post hoc minoribus terminatis versus boc instans etiam illud est sophisma dando maximum non sensibile si species pure partibiliter corrumpantur dico quando est primum primo maximum non sensibi le in illo instanti sunt vermes et immediate ante hoc sub speciebus erat eucharistia et dicatur de materia forma et informatione vt supra. Ex isto patet. quod re solutio alexandri halensus et innocentii in hac parte ni chil valet quod reproducitur panis et ab agentibus na turalibus naturalis fit ista corruptio quia sic diu ma nebunt iste species quando corpus christi non erit sub eis postquam sub eis fuerit / illud patet facile applicanti instantia desitionis corporis christi sub istis speciebus licet dominus innocentius hoc dicat non dicit vt papa sed vt doctor cuius dicta possunt negar dum procedit illa via habeas oculum ad productionem vermium et desitionem corporis christi sub istis speciebus ad generationem noue forme et ad corruptionem prioris quia deus omniuo facit vt non percipiatur vt crescat meritum fidei licet interdum ostendat oppositum vt aliquos in fide alat quando sue im mense bonitati placet est ita probabile quod capiatur aliqua alia materia nec suum preciosum corpus maculatur per hoc quod vermes generentur in circunferentia hostie ipso manente in centro sicut quando eucharistia proiicitur in lutum vel deus qui est vbique Si dicas omnia possunt facilius saluari tenendo quod ma neat panis: ergo ecclesia non rationabiliter fecit diffiniendo quod panis desinat esse. dico omnia saluantur equa facilitate apud doctum: ecclesia ducitur a spiritusscon qui nec fallere potest ne falli / impossibile est fidei subesse falsum et hoc non dubitamus terque quaterque in rationibus naturalibus fallimur. propterea delirus ille hereticus vicleffcirca eucharistiam tenuit hos errores dannabiles sine motiuo corpus christi non est identice in eucharistia manet panis / accidentia non sunt sine subiecto in eucharistia / existens in mortali non consecrat. Si quis videns hostiam consecratam nesciens esse consecratam credens ibi esse substan tiam panis talis seipsum decipit sicut credens ducem esse regem decipitur a seipso quo fit non habe tur euidentia de hac hic est panis. sed an possunt nutrire hec accidentia dicitur possunt perturbare cerebrum et inebriare species vini assumpti. illud pater per glosam. i. corinthiorum. xi. alius quidem esurit alius autem ebrius est ex magna quantitate specierum nimirum odor vini confortat et interdum perturbat cerebrum. patet de intrante penu vino refertum vel noua ceruisia et forte: ergo hec accidentia possunt aliquam discrasiam vel incolunitatem possunt causare naturaliter ventrem replent sicut vinum et panis cum tamen extendunturtantum locum occupant in stomacho sicut suben. sed eucharistie non nutriunt cum ex accidentibus non est nutritio substantie in nutritione alimentum conuertitur in substantiam aliti sed speciebus illis corruptis et alteratis in stomacho producuntur alie substantie ex quibus natura potest trahere purum et mittere ad varias partes corporis nutriendas et separando impurum. dicis v num non corrumpit aquam: ergo species que eran vini post consecrationem in quantulacumque magnitu dine non corrumpunt aquam. assumptum patet. signetur dolium semiplenum vino imponatu pinta aque tunc per conclusionem vinum corrumpet illam pintam aque tunc dominus lucratur vnam pintam vini Postea adhuc imponatur vna pinta aque vel corrumpet illam vel non. Si primum tunc totum vinum est maius quam antea et fortius quia totum vinum quod a prin cipio erat remanet et nouum vinum productum et sic erit sine statu contra experientiam. Item per hunc modum seruus capiens dolium vini puri potest imponere qualibet nocte quartam aque quia mane habebit vinum purum sed vendendo vinum purum non peccabit. Forte dicis vinum precedens debilitatur propter appositionem aque. Contra hoc arguitur semper manet eadem forma substantialis vini prece dentis quae non potest remitti / substantia non suscipit magis et minus ex predicamento substantie. Si dicas accidentia remittantur. Contra non oportet quando imponis coclear plenum aqua in magnum dolium vini non est necesse aliquod accidens corrumpi quod si concedas successiue sic addam aquam quia ex vna quarta vini per impositionem paruarum guttarum aque implebo magnum dolium sancti bernardi. Respondetur concedendo quod vinum corrumpet formam aque et fi cit totum vinum. Ex quo infero vnum correlarium prestat permittere vinum bene misceri cum aqua per notabile tempus anquam bibatur. patet. si in prima mix tione bibatur adhuc aqua non est conuersa in vinum quia requiritur certum tempus ante cuius finem bibens aquam bibit: in fine purum vinum substantialiter hac rit. Et dicitur quod vinum successiue debilitabitur ne quod forma substantialis eius remittatur sed eius acci dentia et semper postea minus agunt et resistunt si scilicet quod tandem parua aqua imposita totum vinum corrum pit. Vnde concedo hanc conclusionem quod vna copi na aque imo vnum coclear plenum aqua quinimo calamus aqua plenus potest corrumpere tantum vini pu ri sicut omnes elephanti in india vel cameli in cayro fer re possunt. hoc patet. capio totum illud vinum impo natur coclear plenum aqua in fine alterationis erit purum vinum substantialiter adhuc imponatur aliud coclear in fine alterationis erit purum vinum adm huc. et tunc sic. vel est status et habetur conclusio vl non est status et tunc ex dolio vini potest esse per appositionem aque infinitum vinum naturaliter quod non est dicendum. Ad illud quod tangitur de seruo aquen sero imponente. dico quod male facit et quamquam vinum purum in die sequenti vendat tamen debilitatum in actiuitate et penetratione.