Quaestio 2

¶ Distinctionis vigesime quarte quaestio secunda. SEcundo queritur circa hanc distinctionem vigesimam quartam an accipiens perso nas in beneficiis ecclesiasticis peccet. Pro elucidatione questionis explicatur quid est acceptio bersonarum primoelenchorum necesse est non intelligentem significantias terminorum pralogisare. is acceptor personarum dicitur qui personam persone iniuste praefert capitur iniuste contrarie quo fit deus non est acceptor personarum licet teneatur quod gratis pedestinat et nemo potest bene agere sine sua ope speciali quam sua sponte vni confert et non alii. hoc patet nulli est obnoxius non flectitur cum regula lesbia tortuose sed regula inobligabilis est. secundo patet eprus preferens alterum idoneorum parium alteri no facit actum accipiend personas patet non iniuste vnum alteri prefert.

¶ Hoc prelibato pono conclusiones titulo questionis respen siuas.

¶ Prima est omnis acceptio personarum in beneficiis ecclesiasticis est peccatum. probatur conclusio omnis acceptio personarum est peccatum omnis acceptio personarum in beneficiis ecclesiasticis est acceptio personarum ergo consequentia elucescit ex barbara maior est clara cum in eius quid nominis ponitur iniuste et in minore predicatur superius de inferiore

¶ Secunda conclusio acceptio personarum in beneficiis ecclesiasticis est multium graue peccatum. probatur. acceptio personarum opponitur iusticie modo iustitia est preclarissima vtutum. v. ethicorum. i. Et neque est hesperus neque lucifer ita admirabilis. Et prouerbio inquit dicere solemus iusticia in se virtutes continet omnes: ergo eius oppositum est peius consequentia patet ex thopicis. iiii. de ciuitate dei. iiii. cap. remota iusticia quid sunt regna nisi latrocinia magna. Rursus illud peccatum est malum quod est causa multo rum malorum directe sed sic est de acceptione personarum ex ea nascuntur rixe et murmura dicente aristotele. v. ethicorum. iii. Si enim non sunt equi non equa habebunt sed hinc pugne nascuntur et incusationes atque querele est causa quare licteratura et virtus floccipenduntur honos alit vertutes mulciadis tropheus sic temistoclem inflammauit ad gloriam vt ei sonnum cor ripuerit et simulacrum alex. in templo herculis cesarem nemo est tam coruca fibra ( vt aiuntm) qui sparnit honorem trahimur omnes laudis studio inquit tullius huic ouacio et triumphus dabatur apud priscos. v. de ciuitate dei cap. xii. templum virtutis et honoris apud romanos coniungebantur vt nulli pateret accessus ad templum homoris qui non transiret per templum virtutis quis daret tersiti arma achillis ferenda et licet ita fuerit de actu exercito ita non est de actu signato a pateribus licet istud sit de vita non tamen est de honestate clericorum nec sinit sincera speculatiua licet id admittat vsipellis praetica super altare dei ponens vitulos falsificant carmen poestificat moyses talamos medicina subintrat Dicamus imposterum mendicat moyses famuli cum san guine regnant: est verior sententia in diebus nostris nec error in pedibus. patet intelligenti. prouerbiorum. xvi. cap. sicut qui emittit lapidem in aceruum mercurii sic quae tribuit insipienti honorem quocirca sacre historie extollunt facientes iusticiam. praeo. cv. Beati qui faciunt iudicium et iusticiam omni tempore. sapientie. i diligite iusticiam qui iudicatis terram iusti epulentur et exultent. psalmo xvii. Iustus vt palma florebit. in memoria eterna erunt iusti. iusti fulgebunt sicut sol. iustorum anime in manu dei sunt. beati qui persequutionem patiuntur propter iusticiam: ergo per locum ab oppositis iniuste facientes sunt miseri et delebitur memoria eorum de terra viuen tium. Si prelati ecclesie essent boni alios esse probos est necesse secundum iudicem populi sic et ministri eius. Ecclesiastici. x. sicut sphere inferiores motu raptus su per polos mundi lationem primi mobilis consequuntur. medicus sollicitius aduertit ad curam capitis quam cetero rum menbrorum et manus se discrimini exponit pro con seruatione capitis ne ipso pereunte intereat hinc in adagio dicimus quando capunt dolet omnia membra dolent et corpus misticum proportionabiliter se habet ad corpus verum sicut lux eius ita et tenebre eius. Si epri essent boni non promouerent nisi bonos curatos et si boni curati bene purgant perficiunt et illuminant in eorum ierarchia et sic omnes erunt boni videmus in temporalibus modum vestium regine omnes mulieres imitamtur primo nobiles in curia et ex consequenti alie. talia sunt subiecta qualia permittuntur ab eorum praedicatis in hiis que eque vocant subiectos a consilio seruiuit israel domino omnibus diebus iosue. xxiiii. iosue eo quod bene populum rexerat et in consilio constantiensi et recitat prag matica sanctio. sicut in construenda domo precipus est architectoris cura vt tale iaceat fundamentum su per quo firmum perduret edificium ita in gntonali ecclesio reformatione potissimum est huius sancte sinodi studium vt tales ecclesie praeficiantur pastores qui tamquam colum ne et bases ipsam ecclesiam doctrine et meritorium vi¬ ribus firmiter sustentent vbi non est bonum fundamentum nichil firmum super edificari potest. i. q. i. paulus. de pre. non bap. veniens. Qui vult alios rectificare et non re ctificat se perinde se habet sicut ille qui vult rectificare vmbram non equata virga illius effectiua: ergo vbi est cecutiens epraus gentonat monoculum plebanum et curatus altero oculo orbatus cecos parochianos procreat gradatim descedendo de malo in peius vno inconuenienti dato ab eligente eprim multa mala contingunt ingressus methodorum incognitarum ostendit quod modicus error a principio est amplius in fine non quod eligens malum eprim minus peccet quam malum plebanum instituens imo econtrario cum vnus est pastor alio vniuersalior siue episcopus procedat ab electione vel a rege vel quibuscunque aliis in idem redit videtur rationi magis consentaneum quod corpus suum capunt dele gerit. numquid pulcrum est asinos bipedes grunientes sues idola homini preesse et probos et consummatos viros subesse cum aristoteles. i. politicorum. istos aliorum dominos esse debere censuit correlarie sequitur oppositum. Secundo sequitur quod in istis peccatis maxima est portio principum qui crebro electiones violentas faciunt vbi electiones robur habent vel maximum pontificem sinistre informant dantes ei intelligere de non ente quod sit ens. Tertio sequitur quod alii hoc principibus suggerentes imo consentientes peccant. patet. con sentire in illicito est peccatum et multo maius suggerere. Quarto sequitur volens omnino recedere a tiran nide et veri principis officium exercere debet curare imprimis vt boni instituantur prelati. patet. eius potis simum interest habere obtuitum ad bonam policiam rei publice et hoc fit optime instituendo sapientes duces quanto populus peius regitur tanto minus paret et minor tranquillitas in tota republica habetur homicidia et multa scelera deffectu illius perpetrantur sapientes ostenderent inferiores debere parere superioribus secundum ordinem ad deum. Tertia conclusio inidoneus capiens beneficium vbi videt alios idoneos peccat quando se cognoscit inidoneum vel cognosce re debet et ipsum restituere tenetur. prima pars hu ius conclusionis patet. omnis actus caymotis est peccatum iidoneus suscipiens prouinciam humeris suis imperem facit actum caymotis: igitur. quod talis actus sit caymo tes. patet. est circa honores et non est magnanimitas nec pusillanimitas: ergo est caymotes non facio pro nunc vim inter modestiam et magnimitatem. iiii. ethi corum. iii. ac lenti stolidi sunt et seipsos ignorant et etiam clare nam quasi sint digni res eas aggrediuntur quae honorantur deinde redarguuntur an peccaret ineruditus capiens tirremis gubernaculum inter calisiam et douerum vel agricola volens curare extreme pacientem quis nesciat occultiora esse vulnera anime quam corporis. Secunda pars patet quando non cognoscit quia tunc est ignorantia vincibilis crassa vel supina et illarum neutra excusat a toto: igitur. vltima pars patet quod restituere deuincitur. patet ei conferens peccat ex pri na conclusione et tota causa est inidoneitas: ergo inido neus prouinciam suscipiens peccat: negas consequentiam de paruulo in cunabilis vel non vtenti ratione. Contra non est idem in isto adulto. insuper tenet officium alteri debitum in quo nescit iherarchisare t alii reperiuntur idonei hoc officium capere volentes. Preterea est eadem ratio in quolibet tempore inidoneitatis et talis co gnita a prudentibus: ergo qua ratione peccauit capis do peccat tenendo hec adduntur propter turpe lucrum quod per peccatum acquiritur tamen iuste detinetur exem plum de vendente et emente in festo vbi est prohibi tio vel histrioni datum. Contra istas conclusiones argumentor sit titius reputatus idoneus ipocrita non tamen idoneus eprius dans illi beneficium non peccat et talis est inidoneus: igitur. Forte dicis excusatur ob ignorationem inuincibilem cum credebat illum esse idoneum. Contra sic credit de nepote. preterea quilibet est reputandus bonus et idoneus donec constat de opposito de presump. dudum. sortes quem non noui est huiusmodi igitur. Amplius si collator delinquit conferendo be neficium inidoneo oportet explorare vnam regionem ad separandos idoneos et post omnem lustrationem stat col latorem falli. Ad primum concedo quod epraus non peccat conferendo titio beneficium et idem est iudicium de nepote dum est similis credulitas sed caueat a pia affectione potius a praua credendo cum ibi communiter paruertitur iudicium. patet de niobe et suis liberis apud aristotelem et sic conceduntur ille propositiones eprus inidoneo dat beneficium sine peccato in praesentia idoneorum. patet in casu argumenti. Secunda propositio inidoneo eprus licite dat beneficium scientur. patet. titio dat licite beneficium scien ter titius est inidoneus ex ipothesi: igitur. patet expositorie in tertia figura concludendo similem obliquitatem in conclusione qualis habetur in maiore. Tertia pro positio epratus grauiter peccat dando scienter inidoneo bnficium hec scientia cadit in idoneitatem. Quarta propositio vbi nulli essent idonei (sed hoc deo gratias in hac tempestate non est in vsu) non est peccatum conferre snidoneo scienter vbi non habetur marpesia cautes sicut in campo sennaar edes extruere ex latere cocto operepraecium est. Ad secundum nego maiorem ex ea capta in illo sensu mox subinferam quemlibet quem non nosti reputabis paritum medicum latomum vel in quacumque alia arte in aliquibus requiritur maior indagatio vite in aliquibus gndonalis sufficit si emeres equum in limitibus hostium vt in marchia vel norchumbria vel procreare desideras socerum non esses contentus vulgari noticia similiter nec debet eprius residere in noticia vaga in collatione beneficii. alia noticia requiritur ad ingressum communitatis sorbone alia ad ingrediendam lectionem in artibus propositio assumpta sic venit intelligenda nullus est dicendus malus vel talis reputandus donec constat de opposito et hoc sufficit ad secum cohabitandum in se culo: et dato quod asentiam cacheice quod hic est bonus non tamen debeo assentire quod hic est bonus pro hoc beneficio pro habenda filia vel sorore. Ad tertium fateor debet lustrare imaginarie hoc est mentaliter conferendo cum bonis quis melius eorum iudicio subibit onus illius beneficii manendo cum plebe et illam erudiendo verbo et exemplo.

¶ Sed contra illud totum argumentor qui libet actus bonus debet esse conformis dictamini prudentiali actus quo eprius confert huic beneficium non est conformis dictamini prudentiali imo conformis erro ri ergo non est actus bonus consequentia tenet in quarto secunde maior est. aristotelis. vi. ethicorum. negatur minor eprus conformat se conclusioni huius silloni practici cuicumque quem inuincibiliter credo esse idoneum possum conferre beneficium titium reor esse huiusmodi: ergo titium possum inuestire consequentia est nota ex tertio prime licet maior sit singu laris ex parte subiecti enunciationis est vniuersalis ex parte medii. Si dicas nulli inidoneo conferendum est beneficium titius est inidoneus: ergo titio non est con ferendum beneficium. maior est falsa et sua contradictoria concluditur ex concessis. titio dandum est beneficium titius est inidoneus: ergo inidoneo dandum est beneficium. si petas an iste actus est bonus volo dare huic idoneo beneficium et apparet quod non habet iudicium in intellectu erroneum directiuum eius dandum est huic idoneo beneficium nullus error est prudentia.

¶ Respondetur non requiritur vtrobique armonia actus studiosii ad prudentiam sufficit ad errorem inuincibilem. si expetas an deuinciatur hic ipo crita restituere beneficium cum cognoscit ipsum suis humeris esse impar lucida est responsio ex tertia conclusione. si ponatur idoneus et fortassis ipocrisis erat partialis causa mouens eprietum ad conferendum huic non teneor resttuere sicut indigens malus accipiens elemo sinam vbi bonitas partialiter mouebat conferentem non tenetur restituere circunstantia accidentaria non variat iustum titulum intentio collatoris erat conferre huic cathego eet licet fallatur in vno iudicio accidentali. iputa iste est magne sanctimmonie. secus est de diuite simulante se inopem suscipiente elemosinam capit inopibus debitum et obnoxius est restituere pauperibus. Ex solu tione colligitur duo epriati conferunt beneficia duobus quo rum alter est meliortam non oportet quod mereatur in con ferendo illi sufficit quod alius putetur melior illo nec credatur more multorum quod habitus humilitatis inclinat in falsum inclinat immediate in suum actum elicitum sed in intellectu est vnum iudicium falsum pro tunc fortasse dirigens illum actum humilitatis. Secundo principaliter argumentor nulli idoneo eprius tenetur conferre beneficium: ergo conclusiones prasupponunt falsum. assumptum patet. per inductionem supponoa bc esse tres idoneos.

¶ Respondeo per propositiones.

¶ Prima nulli idoneo de necessitate salutis tenetur praus conferre hoc beneficium. patet. non tenetur conferre at dando ipsi b bene agit.

¶ Secunda propositio dando b facit illud ad quod non tenebatur et liberaliter agit.

¶ Tertia propositio dando aliquid illi cui non tenetur absoluitur a debito.

¶ Quarta propositio ha bitus iusticie inclinat ad dandum beneficium vni istorum si non ponantur plures idonei dando beneficium d istis tribus et toti multitudini facit iniuriam auferendo ab eis debi tum licet nulli eorum debetur quibus tamen turpe est in cau sa forensi mouere actionem contra collatorem ne ambitio nis labe notentur et in probatione succumbant facilius quadrabunt circulum quam habebunt propositum: sed inniti de pent quantum in eis est ne conferatur in idoneo a suade bit dare b vel c b dare a vel c et c dare a vel b sicut de mensa aurea missa inter septem sapientes quam thales bianti misit et sic per ordinem ex hoc cum aliis iudi¬ eiis coonoscet collator quemlibet illorum sufficientem.

¶ Secunda propositio principalis: si debeat peccati esse expers collator alicui istorum conferre beneficium est necesse vt necesse necessitet totam conditionalem. quo fit in isto casu non potest exercere iusticiam quin superimpendat cum minus damdum sitimpartibile vt olim contigit de dandis armis achillis aiaci thelamonio vel vlixi. Sed dicis collator facit actum liberalitatis dando a beneficium: ergo ei non dando facit actum illiberalitatis sed omnis illiberalitas est vitium: ergo non dando a vi tiose agit. Respondeo liberaliter facit illi cui dat et nego quod omnis illiberalitas sit vitium licet computetur vulgariter extremum liberalitatis per hoc discrimen capit a iusticia quod est ad alterum sed non tenetur si teneretur esset actus iusticie. interdum est turpe viro apud homines non dare quando est henestum dare et nolens dare illiberaliter agit nec peccat. quo fit illiberalitas non est turpitudo simpliciter cum potest esse actus bonus et meritorius Contra quelibet virtus consistit inter duo extrema vitiosa: sed liberalitas est virtus: ergo consistit inter duo extrema vitiosa: et illiberalitas est alterum extremorum liberalitatis: ergo illiberalitas est vitium. Dicis et bene quod vitium apud Aristotelem non accipitur pro peccato imo stat alterum extremorum esse bonum quemadmodum de illiberalitate. et c. Dicis actus illiberalitatis est bonus: ergo habitus ab eo genitus. consequentia tenet vtrobique per diffinincnem vertutis est habitus electiuus immedieta te consistens. insuper est habitus qui habentem per ficit et eius opus bonum reddit. Si dicas vnus ac tus non generat habitum. Contra si primus nichil generat nec secundus nec tertius sicut in cauatione lapidis subiectum est susceptiuum habitus nec eget alterius dispositionis. Item hoc non impedit propositum sit frequentia actuum. concedo quod virtus virtuti opponitur: minor virtus maiori opponitur quando actus est consilii id verum habet sicut prime ad corynthios septimo. qui nubit bene igit / qui non nubit melius agit: virginitas est virtus nolle seruare virginitatem identidem: virtutem pro creat extremum abstinentie cadit in temperantia regulari quando est de consilio. Si dicas aristoteles dicit quarti ethicorum primo: aleatores tamen et fures atque latrones illiberales sunt: et paulo post ma ius est malum quam prodigalitas et homines magis hac ipsa peccant: sed prodigalitas vt constat est pectum: ergo illiberalitas est peccatum. Ad ista dicitur non sequitur fures sunt illiberales: ergo furtum est illiberalitas nec argumentum a coniugatis ibi locum habet. Secundo dico ad intentionem aristo telis ipse loquitur de illiberali mixto fur est iniustus potest dici quod aliqua iusticia est liberalitas quando homo tenetur dare et sic illiberalitas aliqua est iniusticia seiungo vnam virtutem ab alia et eius opposita non est ita sincera liberalitas ac si de suo daret non potest sibi tenere sed alteri elargiri tene¬ tur: nec est penitus simile sicut de famulo domini dante elemosinam: quamuis sit magna affinitas cum elemosinario cui ex officio incumbit.

¶ Tertio prin cipaliter argumentor licet dare paruulo octo anno rum beneficium et talis est inydoneus: igitur: ma lor patet de electionibus. ex eo. libro sexto. Respon deo quod licet talis octennis vel septennis excusetur in ecclesia militanti non tamen in ecclesia triumphanti. Istud patet extra de prebendis super inordinata ordinatione. Et infra cum satis. illi satis in ecclesiis vdonei reputandi sunt qui seruire possunt ecclesie et volunt in ipsis consultationi cui taliter respondemus quod pueri beneficiati qui non possunt in eadem ecclesia disseruire in illa vdonei non debent imputari. istud patet prima questione prima. pueri. et capitulo. estote. de electionibus. cum in cunctis. minori viginti coniungere annis non datur tutela legis dispensatio summi pontificis non sufficit istud non est pure positiuum sed pendet in iure nature et diuino vt inferius latior sermo de hoc euadet. Item tertio tbopicorum. nemo eligit iuuenes in duces quia non constat eos esse prudentes. et primo ethi corum tertio. Iuuenis non est ciuilis doctrine ydo neus auditor est enim rudis actuum vite et homerus primo elyados dicit agamenonem mallem habuisse quinque nestores licet senes quam decem aiaces hinc alexander philippiteste iustino libro vndecimo creauit duces sexagenarios sic inquit. cum ad periculosum exercitum legerat non iuuenes robunos nec primo flore etati sed veteranos plerosque etiam emerite militie. ordines quoque nemo nisi sexagenarius duxit vt si principia castrorum cerneres senatum te alicuius prisce rei publice videre diceres cui suffragatur illud iuuenalis decima tertia satyra. Improbitas illo fuit admirabilis euo. Credebant hoc grande nephas et morte piandum. Si iu uenis vitulo non assurrexerat et si barbato cuicunque puer licet ipse videret plura domi ferra et maiores glandis aceruo tam venerabile erat precedere quattuor annis pulchrum est pro reuerendo in christo patre habere inconstantem puerum sine moribus sine etate. Et licet iuuenes communiter non sunt yvdonei non scio per locum a contrario sen su quod senes sunt vdonei prestat habere iuuenem vinginti annos vel circiter natum bene institutum quam quadragenarium vitiis coinquinatum: Periuuenem iuueniles mores intelligo qui communiter iuuenibus etate conueniunt et multis seni bus. dixi communiter thymotheus iuuenis factus est episcopus sed grandeuus moribus. simile legitur de petro lucemburgensi. et hoc ipsum patet sapientie quarto. et octuagesima tertia capitulo. porro.

¶ Quarto arguitur: habeat aliquis benefiacium tempore inydoneitatis scilicet sortes iste veniens ad vdoneitatem non tenetur restituere bene ficium: igitur conclusiones false: antecedens patet: habuit a vero collatore et nunc est vdoneus. Preterea hac via cum erat vdoneus tempore quo da¬ batur eibeneficium veniens ad inydoneitatem tenebitur relinquere beneficium quemadmodum solent senes qui dicaces et garruli sunt in ea etate secundum illud horatianum. Difficilis querulus laudator temporis acti. hinc epytheton adiungitur abeato hieronymo in prologo biblie delirus senex verbosus sophista. etc. non bene retinent se creta in confessione. secundum illud Alani. Vtripus antiquis vinum committere noli. Rec senibus sensum quem retinere velis. Et ratione sic argugumentor: homines circa quinquagesimum annum vel quadragesimum quintum videntur habere sta tum prudentie et sensim perdere rationem et prudentiam tota est finita: ergo successione temporis tandem extinguetur ad non gradum rationis cum ad alterationem corporis sequatur alteratio mentis sicut erat in cremento a pueritia. Concedo quod sortes non tenetur restituere beneficium maxime quando est veniens ad vdoneitatem licet peccauit tempore in idoneitatis cognite et tenebatur restituere non fodio quot peccatis peccauerit quia tenebatur restituere in hoc mense et non restituit: ergo culpabiliter omisit et sic descendendo ad partes minutiores scilicet ad dies et ad horas: nunc cum factus est yvdoneus sufficit quod penitudine ducatur de iniusta detentione benefici et de fructibus illo tempore acquisitis vtatur consilio prudentum.

¶ Sed contra hoc anguitur: non firmatur tractu temporis quod de iure ab initio non subsistit per regulam iuris libro sexto. et. lfic. eodem titulo. l. quod ab initio.

¶ Respondeo quod erat ex parte collatoris a principio valuit habuit titulum eo modo quo posset habere: sed peccauit tenens hoc in inidoneitate multum facit collatio tituli: alias vdoneitas non sufficeret: sicut sola vdoneitas non dat viro titulum be nefici: sic collatio sola inidoneo non facit quod sine peccato beneficium teneat.

¶ Sed dicis habens ordines non tenetur eos relinquere licet eos susciperet tempore inidoneitatis: ergo nec tenetur relinquere beneficium: consequentia est nulla cum in vno imprimatur caracter sacerdotalis et non potest retrocedere. secus est de alio cui patetur alia via: Indoctus capiens ordines sacros tenetur penite re de peccato preterito: et scire illa que suo officio incumbunt: minor litteratura sufficit simplici sacerdoti quam curato: male agunt episcopi passim admittentes omnes in sacerdotium in opprobrium cleri non modicum et scandalum laycorum. propterea verificatur illud hieronymi: multi sacerdo tes et pauci sacerdotes multi numero pauci sacra docent. Istud patet quadragesima quarta distinctione. capitulo. Multi. Nonagesima tertia distinctione. capitulo. Tegimus. in fine. nemo in ecclesia dei nocet plusquam cum peruerse agens nomen sacerdotis habet. octuagesima tertia distinctione. nemo. propterea comparatio simie. prima questione prima. si quis inquit.

¶ Ad aliud argumentum de illo qui descendit de ydoneitate in inydoneitatem bo¬ num esset quod relinqueret more valerii beato augustino cedentis sancti baldredi / alberti magni / petri damiani / et similium virorum illustrium si aliunde habeat prouisionem si non habeat nego quod teneatur relinquere iam est miles emeritus et fixit arma ad postem herculis: oportet quod alatur et quod habeat coadiutorem. illud patet de clericis egrotis. vel de biliter. capitulo. cum percussio. et in capitibus sequentibus de leproso. sed si beneficium non sufficit vtrunque alere alatur de illo deseruiens et episcopm debet alteri prouidere. octuagesima secunda distin ctione. capitulo primo. et si ponas episcopum nichil habere vt in grecia: nec habet curatus querat in simili casu aliunde prouisionem ille deseruiens videtur esse prelatus beneficii vt dicit glosa. capitulo de rectoribus in rubrica prefata. quod rationabiliter conuincit ex illo verbo congruam recipiat portionem: sed isti casus raro contingunt nec illorsum so lum tendebat argumntum sed ad comens senes contra quos argumentum non habet locum vt pulchre ostendit tullius in de senectute inquiens. Non enim viribus aut velocitatibus aut celeritate corporum res magne geruntur sed consilio / auctoritate / et sen tentia / quibus non modo non orbari sed etiam augeri senectus solet quod explicat per velle per ope rarios in naui quietus tenens clauum non est minus naui vtilis quam sentiamm exhauriens vel ascendens in funibus: et paulopost inquit: maximas res publicas per adolescentulos labefactas a senibus conseruatas reperietis temeritas est florentis eta tis passio prudentia senectutis illa inducta de senipus intelligenda veniunt de ignauis et ingenium non colentibus vt de sophocle declarat qui in sum ma senecta tragedias fecit et alios complusculos in medium affert vt hesiodum simonidem / homerum democritum / platonem / denonem / dyogenem stoicum eius contemporaneum prelati munus potissi mum est contionari consulere et precipere et hoc maximopere senibus conuenit. Cui alludit illud homericum primo elyados de nestore qui tertiam viuebat etatem et tamen dicit: ex ore senis melle dulcior fluebat oratio qui in singulis rebus arduis pelli troiani erat precipuus omnia secum tractauit agamenon et palamides tempore quo grecis imperitauit: primum patet intuenti seriem elyados: secundum coniecturare licet legenti daretem illud vallare facile possum per viros legis gratie heroicos prenominatis longe prestantiores bea ¬ tus symon cananeus vigesimum supra centesimum vite agens annum pro fide christi vitam in mortem commutauit beatus Iohannes euangelista: bea tus hieronymus / et ita de aliis innumeris celo dignis qui omnes in senecta corpus christi misticum verbo scripto et vite exemplo erudierunt.

¶ Ad punctum argumenti de calculatione dico ho mo moritur antequam calculatio locum obtineat experimur bomo a quadragesimo quinto anno non proportionabiliter decrescit in corpore sicut creuit a primo anno natinuitatis vsque ad vigesimum quartum ergo non est proportionabiliter mutatio in corpore:¬ et per consequens nec in anima iohannes de temporibus plus quantitatis acquisiuit in viginti quattubr annis quam in tricentis quadraginta amiserit que per hibetur trecentos sexaginta sex annos vitam duxisse in humanis. coniecta mathusalem senex expe rientiam bonum habitum et deuotionem acquirit. que vite humane plus conducunt quam pusilla corporis et anime accidentaria varietas et insultus passionum penitus extirpantur de senibus bene viuen tibus intelligimus medicus senex est preferendus iuueni licet minus de theorica medicorum calleat: ergo medicus spiritualis senex citius est consulendus in materia graui conscientie quam iuuenis multitudine quisquiliarum pungentium stipatus. mortem intuetur in limine hostii finis vltimi memor. et ex psequenti operationes ad illum finem dirigit annalium fidelior recitator quam quicunque libri in magno euo studioso magna colligitur eruditio. et discedens molliter sicut candela sensim extincta sine pena cum gratia cum omnibus operationibus meritoriis et cum omni gratia quam habuit in humanis locuple tatus discedit secum deferens mercaturam ad patriam quam nec tinea rodit nec erugo demolitur. at contra omnia opposita in iuuene inuenies hec in eo dominantur spes magna aure vitalis insultus pas sionum colluuies sordium doctrina pauca solida nimirum vna irundo non facit ver nec vna pulchra dies. scientia magna non acquiritur more canis bai bentis in nilo: non me fugit quin iuuenis verbosus sophista / exponibilia / obligationes / et insolubilia ha bens pre manibus se alium originem hieronymum aut augustinum existimat rudis actuum vite in discrimine fortasse salutis viam vniuerse carnis ingre diens si predestinatus abeat cum scientia patria digna modica cum bonis operationibus paucis cum immani pena (quia calor naturalis est fortis ) discedit violente: nec obstat dictum optimi socratis apudenophontem quod socrates bene voluit mortem obire antequam ingenium obtunderetur prout dicebat hec dixit vt suam mortem ex inuidia illatam floccipenderent auditores volens vitam in senio clausisse si fata dedissent: hec extremis digitis tetigimus vt nos ab eis distantes eos non aspernemur sed eorum laudabilem vitam pro speculo suscipia mus nec at gumentum egrelationis senibus recitamus.

¶ Quinto argumentor: nullus est idoneus: ergo comclusiones nulle: assumptum patet: vel requiritur quod homo sit doctissimus: et tunc vnus solus haberet peneficium si affirmatiue capiatur: si negatiue pau ta erunt beneficia collata: non requiritur quod homo famuletur in propia persona in beneficio curato tunc damnabis omnes prelatos ecclesie in curiis princi pum quod est preter rationem sufficit prelato ecclesie habere prudentem substitutum et hoc potest paruulus vel indoctus et quilibet alius: ergo nullum dabis inidoneum: nec requiritur quod sit sacerdos quia tunc peccat. licenciandus proxime intheologia / vel doctor theologus / doctus et prudens / cardinalis / dyaconus / capiens curam animarum fusficit ad sacerdotium conscendere infra vnum annum beneficio pacifice adepto. de elect. licet canon. libus sexto. imo dispensante episcopo potest septemnio operam nauare in ocio litterario in aliqua vniuersitate. rubrica eadem cum ex eo. libro sexto boc adiecto quod sint subdyaconi: hoc patet de magistris super specula: ergo ad iuste retinere beneficium coram deo et hominibus sufficit euadere in virum probum in fine septem annorum. Respondeo facilius est extricare nexus lororum gordii vel egredi a laberintho dedali quam responsionem generalem dare huic argumento et id cause est sermones vniuersales in ma teria morum vix locum habent raro est hic sicut alexander in breuibus et longis recitat. v producta datur exceptio nulla paratur: cuilibet palam est hanc vniu uersalem esse veram: nulli inidoneo est dandum be neficium: sed descendendo ad multas singulares: bic est idoneus / ille est idoneus / et sic de multis tali bus res est anceps et ex consequenti sub iudice lis est. quis est inidoneus cum per regulam obligationum: qui dubitat de vno contradictoriorum dubitat de reliquo: sicut respondendo per dubito vel omnem assensum secludendo hoc est dubitando sicut opinatiue cum formidine de opposito sed nonnichil conuertentibus oculis dicamus quando du bitatur de alicuius idoneitate consulantur sapientes qui nouerunt circunstantias non alias poterat aristoteles secundo ethicorum diffinire virtutem dicens: virtus est habitus electiuus in medietate con sistens prout determinat sapiens circunstantie tales esse possunt quod qui apparet primo obtuitu esse in idoneus efficiatur idoneus. Fortasse pauci sunt bo ni in patria ob communem malam vitam bellum pestem vt inter pigmeos regnat nanus strabo luscus prudentes patrie consulendi sunt hoc est viri timentes deum et prudentes in agibilibus tales reputo religiosos religiose viuentes praelatos eccle paucis con tentos superintendentes suo grege commisso violente extractos ad curias principum pro tempore adhuc particularius frangendo non sufficit deserauire per idoneum ad licite tenere beneficium. probatio sic laycum tenere episcopatum esset possibile: voco possibile quod de iure possum.

¶ Secunda propositio non requiritur quod actu sit presbyter.

¶ Tertia propositio non sufficit quod in fine septennit euadat in virum idoneum: patet: tunc sequitur prima propositio aliqui proluentes labra in fonte cabalino vel somniantes in bicipite monte pernaso re pente in doctos viros prodeunt vt de hesiodo legi tur saltem in septennio nec pontifex maximus loquitur de illo sensu loquitur de viris iam idoneis dant operam profundius alicui facultati vel multis vt in columpnas et ecclesie bases euadant tales inebriati dulcedine studii non caperent forte curam a nimarum nisi cum eis aliquatenus dispensaretur.

¶ Quarta propositio non respiciatur ad solam de uotionem pro cathedra animarum regenda nec ad solam doctrinam aliqui tales maliplus nocent ma lo exemplo vite quam proficiant concionando secundum beatum gregorium cuius vita despicitur re stat vteius sermo contemnatur cum his duobus misceatur dragma prudentie et receptam idoneitatis suauiter redolentis conflabit.

¶ Quinta propositio non requiritur quod semper in beneficio resideat i latus: patet vna pars corporis veri supplet indige tiam alterius pedes pro toto corpore sufferunt am bulando oculi videndo manus sunt organum orga norum: sic in corpore mistico membra sibiinuicem suffragari oportet. Fortasse huius prelati consilio princeps vel alius eo inferior eget pro tempore e fortasse mittit eum oratorem in exteras regiones pro salute patrie sufficit in isto casu is est sufficienter oc cupatus dummodo virum probum substituit qui loco sui optime ierarchisat sed talem non excuso si sic continuo resideat vbi alii reperiuntur idonei ma nus non semper mundant oculos vel cooperiunt capunt sed recipiuntur interdum in manica.

¶ Sex ta propositio vltro se offerentes ad curias principum qui parum reipublice proficiunt sed se ingerunt ob beneficia cumulanda sibi et eorum amicis vel vt honorentur culpabiliter omittunt relinquen tes gregem commissum: patet: resident extra gregem sine rationabili causa inditium est ambitionis quando se ingerunt sine speciali euocatione esto quod dicant se interesse curiis principum pro salute reipublice et vt protegant res sue ecclesie nunquam scele ri defuit excusatio. dicis aliqui eorum domi gregen scandalisarent et peccarent hoc nichil est tales non sunt prelatura digni. Insuper rumor vulgi differt sordidam vitam prelatorum ad extremam ouem ouilis lac et lanam gregis non modo aliis sed alibi quam par sit exponunt.

¶ Septima propositio pa tens ex dictis male facit relinquens curam sibi con missam pretextum studii licet id asserat ducit ignaniter dies suos nichil studendo vel tantum domi potens proficere vt multi parisi et in artibus et in su perioribus facultatibus graduati qui non est vocatus ad gregem siue publice legat aliis siue proficiat in ludo litterario sibi soli est sufficienter excusatus.

¶ Octaua propositio videtur ad idoneitatem requiri quod homo sciat facere ea quae suo officio incum bunt actu vel equiualens subdiaconus doctor theo logus non potest celebrare primo die vel primo men se scit tamen legere et predicare et facere sibi equiualens idoneitas in cura ex paucis lapidibus vt d ximus conflatur lapis angularis et primus est scire predicare discernere lepram a non lepra eunuchus prohibetur ingredi ecclesiam: deuteronomii vicesimo tertio. glosa interlinearis. qui non habet semen verbi. Secundus lapis verus elus animarum gregis commissi hoc tantum distat a deuo tione sicut turcia a parua asia et est secundus lapis angularis quos non presbpter habere potest. Ter¬ tius lapis prudentia quod sit ambidexter cum aiothbe ne se habere secundum exigentiam more aristippi sacerdotium actu est lapis minus in columna replens hiis margaritis oratus in summo est summo episcopatu dignus et sic gradatim descendendo licet non requirantur hec omnia ad simplicem canoniam: tamen hiis illustrati sunt ceteris preferendi dignum est quod optime meriti primo promoue antur vt ceteri ad virtutes animentur et citius est eis opitulandum qui laborarunt vigilantibus et non dormientibus iura subueniunt: sciunt episcopo con sulere in rebus arduis in capitulo pro salute totius gregis circunstant extrema gregis ne lupi rapaces vulpes ve gregem inficiant.

¶ Nona propositio episcopus inidoneos promouens ad curas anima rum cum non potest remouere curas iam collatas tenetur ad maiorem curam et custodiam quam si imposuisset diligentes pastores. patet: tenetur superintendere toti gregi et paruis pastoribus gregis sicut archimandrita habens imperitos pastores pa scentes seipros et non gregem tenetur sollicitius vigilare cir ca oues et excitando segnes pastores cum pastores sint eius oues licet arietes respectu communis gre gis. dixi idoneus et non melior: non semper melior est magis idoneus. patet: ille est melior vt dicit bea tus augustinus in encheridion in quo gratia dei est maior stat aliquem talem vt paulum simplicem non esse idoneum ad hoc officium: propterea vsus sum termino idoneus et non termino bonus vel melior ad hoc modo non sequitur sortes est melior ad hoc officium quam plato: ergo est platone melior: non credendum est illis dicentibus quod existens in pecca to mortali occulto non est eligibilis vel nunquam est bo nus ad hoc qui sibi nequam est occultus est aliis bon et sibi interdum. etiam illud ecclesia. decimo quarto intelligitur de auaro qui nec sibi nec aliis prodest vt quarti ethicorum primo loquitur philosophus de notorio peccatore parum vel nichil proficit tantum frequenter nocet malo exemplo sicut edificat si edificat verbo realiter tamen confert sacramenta et celebrat non contemnatur secuundum consilium peati petri obediendum est prepositis vestris licet discolis: est comparatio de vino effuso de vase immundo.

¶ Sexto argumentor: latitudo sufficientie est diuisibilis sicut latitudo virtutis secundo ethico rum. signetur gradus in quattuor quod quattuor gradus scientie / quattuor prudentie / et sic de aliis requisitis sufficiunt vbicunque sit status redit in idem quanto magis protendatur supra quattuor tanto est melius sub quattuor: non debet esse idoneitas tund sic: vel est maxima idoneitas que non sufficit ad ca piendam a curam vel minima que sufficit. si primum datur minimum peccatum possibile saltem circa ta le obiectum et talis curam capiens non peccat quia detur pena debita in inferno vel in purgatorio pro volitione capiende a cure. Item pure partibilit. rincipiat esse doctior et deuotior immediate post hoc habebit scientiam vltra quatiuor et erit iu illa latitudine: ergo nunc est idoneus cum immediate post hoc habebit plus quam requiratur si quattuor sit minimum quod sic immediate post hoc erit inidoneus si aliquo modo retrocedat. Respondetur est status licet peritos lateat quo gradu indiuisibili ima ginario terminetur latitudo et sic in quattuor disiun ctiue dari potest maxima latitudo que non suffici ad idoneitatem vel minima quae sufficit disiunctiue dixerim implicat dare simul minimum quod sic et maximum quod non cum secundum a priori excedatur et per nullum impartibile admitto maximan latitudinem que non sufficit ad sufficientiam. scien tia vt quattuor non sufficit et quelibet maior sufficit et si profectus pure partibiliter intendatur immediate post hoc instans sortes erit idoneus et immediate post hoc habebit plus idoneitatis quam requ ratur nec in aliquo instanti verum est dicere sortes habet idoneitatem quin in eodem verum erit dicere habet super idoneitatem sicut quando introduci tur calor vel albedo ab agente extrinseco pure successiue non datur primum instans quo passum habet talem gradum puta duo vel tres et non amplius quia cum illa albedo est diuisibilis pars prope agens habebit maiorem albedinem intensiue quam pars remota. dicis albedo est diuisibilis sed est indiuisibiliter in subiecto non insisto quia raptim pro scala nostri dicti hoc in medium citaui: et sic vltimum in stans inidoneitatis est vltimum non esse idoneitatis non oportet quod capiens beneficium peccet mor taliter sciens quod habet solum maximam latitudinem que non sufficit ad sufficientiam capiens beneficium in illo instanti statim erit idoneus quando ponit se ad ierarchisandum: nec oportet quod mortaliter peccet esto quod non velit proficere vltra sufficientiam quam habet sufficit venialiter notabilis intercapedo ab idoneitate arguit solum mortale delictum sor ti prohibetur sub pena peccati mortalis occidere hominem percutiens eum peccat venialiter dum percussio est leuis nec est consequens quod mortale ex solis venialibus conflatur nec est minimum pecca tum possibile medietas illius actus est minor modicum nichil reputatur in mortalibus et loquutus sum vbi viro constat de inidoneitate non est dabile adequate quantum requiritur ad sane retinendum beneficium huic.

¶ Circa hanc questionem dubitatur an quis potest petere honorem. Secundo du bitatur que est potissima causa erroris in collatione istorum beneficiorum.

¶ Ad primum respondetur per propositiones. Prima est: quis potest pe tere beneficium curatum vel non curatum licite: pro batio magnanimitas inclinat habentem ad petendos honores quibus nouit se dignum cum petit me teriam exercende virtutis aliquis pote st cognosce re se dignum certitudine morali vel non minus dignum quam alii non prouisi: nec valet aliorum ratio quod talis est iniustus vel superbus iudicans se meliorem aliis vel volens eis preponi. nulli nec aliquibus temptat facere iniusticiam ergo non est iniustus superbia est habit us aliorum cotemptiuus quod hic non con tingit: nec est hic sermo de meliore coram deo: sed de meliore ad hoc quod potest habere rectum iudicium in intellectu: patet: aliquis bene iudicat se doctissimum in sua vrbe et donari talento cuius alii sue vr bis sunt expertes diuisiones gratiarum sunt diuise secundum apostolum. interdum vnus habet plures in duplo vel triplo quam alius. et hoc patenter quar ti ethicorum tertio videtur itaque magnanimus is esse qui magnis est dignus et qui dignum sese magnis censet. Insuper ex parte obiecti caymus non petit plus quam magnanimus: dicente aristotele: lentus autem respectu quidem sui exuperat non tamen ipsum magnanimum: sed difficile est reperire multos magnanimos cum debeat esse optimus vbi supra inquit aristoteles: at qui magnanimus cum sit maximis dignus fuerit optimus sane: sed hoc non. obstat scit prope se nullum magis idoneum plato hispanus doctior non est magis idoneus ad hoc os ficium quam gallus cum non calleat linguam et dubium est an residere valeat scit quod prope se nemo est magis idoneus oportet curam conferre alicui dicit se paratum subire onus illius cure si nemo reperiatur magis idoneus habet propositum laborare in vinea domini si quis habeat iudicium certum quod nulli in sua vrbe cedit in doctrina sermone quare non potest velle quod ei conferatur et hoc per licteras vel vocaliter modeste petere scit quod potest facere melius quam alii quibus non est prouisum non requiritur in omi lerarchisatione esse in gratia talis non videtur lati tudinem modestie vel magnanimitatis transcende re et hoc ex parte actus.

¶ Secunda propositio mo deste sunt petendi honores quos nostris humeris cognoscimus non esse impares. probatio crebro per hoc alios scandali samus vel ex importunitate vel aliqua alia mala circunstantia. Insuper plerunque fallimur in iudicio de nobis iudicamus nos anteire viros quorum corrigiam calciamenti /( vt aiunt) sumus indigni extrincare hoc potest ostendi per duo exempla grecorum de dando aliquo egregio munere illi qui strennius se gessit in bello contra aersem regen persarum potentissimum quilibet ducum scripto se primum in ara neptuni locauit et temistoclem. secundum simile contigit inter artifices in templo dyane in ephen so de subtilibus simulachris quilibet artifex se primum posuit et polioletum secundum quare illis duobus date sunt palme aliis postpositis semper tunicam pallio propinquiorem reputabis. Insuper res oblata olet potest quis se idoneum euidenter cognoscens dicere meum casum tue paternitati commendatum habeo nostram idoneitatem si qua sit et inopiam ab aliis qui certius me iudicant intelligito qui prouisionem habet aliunde non potest sic petere vel qui dubitat se idoneum ad boc in comparatione aliorum non decenter sic remittit casum episcopo es sic intelligo beatum Augustinum decimo nono de ciuitate dei dicentem. locus superior sine quo populus regi non potest et si administretur vt decet tamen indecenter appetitur. et glosa prime ad the motheum tertio. hoc ipsum allegat vel non peta¬ tur indebite vel petatur vt prosit non vt presit plerique in diebus istis non petunt pro zelo animarum sed vt vberes fructus colligant salutem anima rum subditorum negligentes. secundum illud dictum iuuenalis. protinus ad censum de moribus vltima fiet questio quot pascit seruos quot possidet agri iu gera quam multa magnaque parapside cenat viri heroici magis eligebant esse abiecti in domo domini quam habi tare in tabernaculis peccatorum sicut oportet frequenter prelatos: satius censuerunt contemplari cum rachaele et maria sub modio quam se exponere procel lis in cathedra: lia habet lippos oculos multitudie curarum non videt vnde arbor in ima valle sita diu stat que in iugo montis borea et crebris impetibus fulminis icta eradicatur nauis in solo secundum anacar sidem est tutissima cui quadrat illud alani. Tutior in terris locus est quam turribus altis Qui manet in ter ris non habet vnde cadat. et de ambitiosis in anteclaudiano. Tolluntur in altum vt casu grauiore ru ant. moyses renuit esse dux populi dicens: rogo mitte quem missurus es. exodi quarto. et hierem vas: haha / ha / domine nescio loqui quia puer ego sum. hierem. primo. beatus marcus sibiipsi amputauit pollicen ne fieret sacerdos. beatus baldredus habenas saneti andree reliquit et heremum coluit in bas. et bea tus anselmus cantuariam reacceptare noluit monente maximo pontifice. ambrosius / augustinus / bene dictus / et patres aufugerunt ab honoribus: ergo eo rum exemplo fugere est congruum. Dicis tales er go incederunt in extremum magnanimitatis scilicet in pusillanimitatem constat erant digni et poterant melius exen cere quam alii. Respondeo erant celo digni et heroici vir potest multiphariam se habere: vno moo nolens capere officium quo est dignus quod iudicat vel iudicare de bet se posse laudabiliter exercere et fugit ob ocium talis male agit pusillanimis reliquit honores quos debet capere hoc est quibus est dignus et quando est dignus. Ecclesia. septi. noli esse nimis pusillanimis tales non erant viri prefati. dicis actus pusillanimitatis indignificat virum: nego sed minus dignificat est peior quam ante tamen forte adhuc est hoc beneficio dignus: aliquis potest iudicare se inidoneum et tunc errat in intellectu solum et talis non est malus: si quis iudicat se non posse bene viuere in se culo non debet acquiescere in acceptione prelature sibi est citius consulendum quam omnibus aliis nec mul titudo est preferenda michi nisi quando sum pars multitudinis. Aliomodo quis est contentus capere beneficium quo iudicat se de facto dignum dum offeratur more debito et non fuerit nota ambitionis pro edificatione proximi et in isto membro multi samcti patres includebantur / ambrosius / gregorius / augustinus / martinus finaliter acquieuerunt. hieremie primo. ecce ego domine mitte me sed erat purgatus per calculum si remnuat fratri defuncto suscitare semen id est christo domus discalciati vocatur sicut beatus augustinus exponit illud deutero. xxv. de suscitando semine in israel in libro contra manicheos. sic ha bet beatus gregorius in registro: et beatus marti¬ nus domine si sum vtilis ecclesie tue non recuso laborem qui ante ab hylario noluit ordinari in sacerdotem. habitus humilitatis incliat habentem appreciari pli proximum quam seipsum in casibus dubiis patres viderunt multos in mundo bonos et malos non rati sunt se omnes ante ire propterea ab honoribus caducis fugierunt parati tamen parere si euocarentur modo de bito in aliorum edificationem scientes quod cathedra moysi et petri multis est cathedra pestilentie memores dicti dauidici: beatus qui in cathedra pestilentie non sedit in signum cuius in electione episcopi dicitur cum petitur vis episcopari: respondit nolens volo non induentes clamidem petri cum iohanne. xxiii. hoc antea plerisque seruatur sine mendacio non insisto sed verba forte in tali seruantur ad litteram sicut iudei seruant vetus testamentum et regentes parisius in artibus lec turam textus in vico straminis sed bonum est quod mo dus loquendi patrum maneat quidam vt fertur citius reliquit episcopatum quam diceret nolens volo si homo habeat delum animarum ad predicandum populo potest religionem mendicantium intrare quorum mu nus est predicare: id idem potest facere in habitu se culari nec ei deerunt necessaria victus et vestitus. Si dicas prime ad thymotheum tertio. Si quis episcopatum desiderat bonum opus desiderat. Respondetur hoc non est contra dicta vt primo obtuitu apparet sed hoc non admitto vt tam excellentes praelaturas quis appetat est difficile viro iudicare. xx. vel. xl. in re gno suo non esse ipso magis idoneos nego quod potest petere tamen quando eligitur per viam scrutinii spi ritus sancti aut compromissi vel aliter plenum titulum in beneficio habet acquisitum potest acceptare quod non licuit betere licet capere conformat se iudicio aliorum potest tunc humiliter assentire se esse idoneum si nichil obliquitatis incideret et sperare cum mna dei quod faciat illa que illi officio incumbunt. ad auctoritatem aposto li multiplex est responsio primo sicut dicit beatus gregorius in pastorali loquebatur apostolus pro tempore quo omnes aufugerunt ab episcopatibus primi illi vocabantur ad palmam martyrii pro defensione fidei nullus romanus pontifex vt opinor inter peatum petrum et siluestrum diem clausit extremum sine martyrio et. xxxiiii. erant: et est verosimile quod alii episcopi pro maiore parte in aliis locis sic vocabam tur tunc rubea et preciosa colla habebant qui agnum occisum iuuabant in suo sanguine plantare ecclesiam multo facilius est rubeum gestare in cardinalatu ga lerum. Aliomodo sic vt bonum sit adiectiuum ter mini episcopatum et sensus est. qui episcopatum de siderat bonum / opus desiderat. Tertiomodo sic bo num opus desiderat: forte non bene sicut secundo ethicorum aliquis loquitur grammaticum et non grammatice hoc est excercitatio in eprintatu est bona: sed indecenter appetitur cui suffragatur illud beati aug. xix. de ciui. Quarto sic: non dixit apostolus bonum est desiderare eptatum: sed dixit qui epraeatum desiderat desiderat bonam operationem primisit epraeatum termino desiderat: non est idem desiderare eprantatum et episcopatum desiderare nemo assumat honorem nisi vocatus a deo sicut aaron ille vocatur a deo qui iuste intrat et secundu regulas quadrantes legi diuine. quo fit aliquis peter do vnum beneficium modeste petit: aliud expetendo magnanimiter petit: tertium petendo actum caymotes excercet actus caymotes et magnanimitatis respe ctu diuersorum beneficiorum non aduersantur. sed dicis si quis eliciat vnum actum caymotes et alium pusillanimita tis et sic alternatiue in se habebit habitum magnanimitatis hac via qui inclinabit ad prudenter petendum vel accipiendum non producetur vnquam magnanimitas ex illis actibus sed duo vicia extrema: magnimitas est in medio secundum rationem renuendo et acceptando honorem quando oportet nec sequitur quod idem habitus ad contraria inclinat habitus magnanimitatis ex talibus actibus scatet volo capere solum honores quibus secundum rationem iudicor esse dignus habitus ex talibus actibus emanans inclinat habentem acceptare hanc capellaniam e resilire ab hac magna cura vel hoc epraeatu. Potest insuper habere varios habitus ex tallibus actibus volo capere honorem quo iudicor esse dignus nolo ca pere honorem quo iudicor indignus. dicis tunc non omnis magnanimitas omnem magnanimitatem in eodem suppo sito intendit. Respondetur homo est magnanimior extensiue licet non intensiue. si ponas sortem magnanimum in gradu temperantie cuius habitus est vt octo sed ocissime inest impedimentum per abscisionem ligue quod celebrare vel concionari nequeat an habitus eius inclinabit cum ad petendos vel capiendos illos ho nores quibus supra dignus erat et sic actum caymotes per habitum magnanimitatis praexistentis excercebit: quod sic inclinet. patet. habitus suapte natura in similes actus inclinat actibus a quibus emanauit: sed is habitus abi actibus capiendi a curam emanauit: ergo adhuc incli nat: de hoc in tertio vt nobis occurrebat loquuti su mus. si dicas nemo recte iudicat de seipso falleris septem millia relicta sunt in israel qui non curuauerunt genua ane baal aliqui minus censent de se quam valeant: socrates dicebat se nichil scire nisi hanc ego nichi scio potest esse quod quis negans se habere qua patenter in sunt actum ipocrisis committit an mentitus fuerit so crates in sic dicendo non insisto stat virum iudicanre minus de se quam valeat sine peccato stat virum explorare se ad vnguem et esse censorem sui sed vix ille reperitur inter mille secundum illud maronis. vir bonus et sapiens qualem vix reperit vllum. Millibus e cunctis hominem consultus apollo. Iudex ipise sui cum se explorat ad vnguen.

¶ Secundo dubitatur quae est potissima causa erroris in collatione beneficiorum ecclesiasticorum et mouetur dubitatio vt collatores proficiant sibi et sint oculatiores: quia primo posteriorum. scire est rem per cau sam cognoscere. non me fugit quin omnia reprobis cooperantur in malum. ambitio est communiter grossa radiy in hac parte superbus ignarus imprudens in agibilibus cognoscens aliqua que praestasset nescire et si de mediocri domonatus iactat se genus omne deorum sicut recte de superbia primo calamitatum dicit bapti sta. Se superum genus esse putat veterumque deorum Semen et a magno se iactat apollie natum quibus bona fortume augmentum sic existimandi accomodant secundum illud phi. iiii. ethicorum. non est enim facile sine virtute res fer re secundas. Atque cum equabiliter ferre non possunt putantque ceteris ancellere illos quidem despiciunt ipi vero quicquid contigerit agunt ad quot monstra ambi tio impulerit nemo est qui nesciat aaron et maria mur murarunt ambitiose contra moysen. numeri. xii. nonne loquutus est nobis similiter dominus volebant se ambitiose ingerere in auctoritatem multo minus mirandum de cho re et complicibus eius. numeri. xvi. ramus super ligna appetit regnare renuentibus oliua et ficu. iudicum. ix. qui ingreditur mercennarius instar bubonis in ecclesiam extinguentis lumen et querentis oleum imitabitur simiam hominem imitantem tandem calcificis vel tonsoris practicam intuens sibi collum abscindit auaricia est non nunquam causa partialis vel integra ad scelus incitans secundum illud maronis. Quid non mortalia pectora cogis. Auri sacra fames. hic est sicut de separatione bo narum pisarum a malis bone petunt basim aque vermibus referte supranatant tranquille viuens qui sibi et suis passionibus imparat quacumque scientia superaddita prudentia fuerit redimitus irridetur reputatus imprudens qui suo studio delectatus bona fortune negligit sicut dixerunt de thalete et anaxagora. vi. ethico rum secundum illud baptiste. i. calamitatum de superbia. Innocuos mitesque animos irridet et odit. Quem videt eturnis illustrem laudibus altum. Per virtutes iter veri comscendere honoris culmen. hic iacob irridet achitophelAlii multitudine bonorum fortune et honoris ab indocta plebe s(que decorum fedum et contra putat pru dentes putantur dato quod consanguinitate eis illa venerunt et non propria industria. Secundus error et pe ior est quia communior in collatoribus beneficiorum affectio consanguiniorum et affinium: hic est alia noticia quam per virtutes: iohanni patuit ingressus in aulam potesti ficis et non petro quia pisces vendiderat: petro nec pa tuit ingressus nisi etiam per mulierem quamprimum aliquis est in eprisium promotus accedunt consanguinei prouideas dicentes tali consanguineo caritas incipit a suis qui suorum et maxime domesticorum curam non habet est infidelis aut infideli deterior ecce a prelatum suam pa rentelam de pulueribus leuantem pene deificatum et factum immortalem quid tibi et huic docto ceruicoso in prudenti iagibilibus vpocrite in multa scientia multa indignatio pacis secum nichil erit deus pacem reliquit apostolis pacem meam inquiens do vobis: pacem meam relinquo vobis. populus fastidium capit in multitudine sermonum conscientias hominum sic angustiat quod de non peccato fa cit peccatum. Sapienti pauca incipienti nulla sufficiunt O bone deus quot excubias et labores pro promotio ne tua partulimus est bona indole sortes pro quo roga mus interim eum alendo leuabitis fructus praebende pastori sorte intranti cum abimelech protinus concluditur ex illis premissis subiungit fiet vt petitur pec cant per fallaciam non cause vt cause nec consanguini tas nec affinitas est causa conferendi benefici: sed idoneitas secus est in successione temporali vbi oportet respicere ad leges agnatorum et cognatorum consanguineus ratione consanguinitatis non est preferendus extraneo apostolus loquitur de viduis que curam suorum neglexerunt. patet per glosam non nego qui ita cito epus potest suis consanguineis beneficium dare dummon sint ita idonei sicut alii si non interueniat scandalum actiuum est error in manus prelatorum extollentum comsanguineos pauperes supra cedros libani de paterimo nio crucifixi. Secundus error potissimum apud britamnos est in prelatis habentibus magnam familiam nobilium et pompaticam debent talem tenere splendidam et egregiam mensam. ecce vitam sardenapali extollunt in prelatis ecclesie. vides laudatur peccator in desideriis anime sue et iniquus benedicitur. Sixtus quartus in om nibus laudatur a posteris de eo scribentibus hoc vno dempto quod nimis consanguineis fauerit sic bonifacius nonus et alii indubie inimici vere domestici eius dicat collator que vtilitas in sanguine meo dum descendo in corruptionem nescitis quid petitis dando beneficium me dannarem et ille inidoneus contrarie vel inidoneus contradictorie. ephebus nolens restituere benefi cium se dannabit et vos mortaliter peccatis rogantes pro inidoneo studeat esse idoneus et quam primum fuerit talis ostensus iudicio timentium deum prouidebitur illi moyses minus filiis caath quam reliquis dedit licet essent ei magis sanguine iuncti. numeri. vii. rogans pro du ce idoneo nullum de sanguine suo petit nunmerorum. xxvii cum erat de tribu leui petit pro vno de tribu ephra idem fecit iosue in diuisione terre. iosue. xvii. et cum qui dam diceret saluatori. ecce mater tua. respondit ma ter mea et fratres mei hii sunt qui verbum dei audiunt et faciunt nulla peritior responsio nulla sollidior quae illa saluatoris. et vxorem zebedei rogantem pro filiit mathei. xx. sedere autem ad dexteram meam vel sinistram non est meum dare vobis: sed quibus paratum est a patere meo hoc est non possum dare illo titulo quo peti mater pro vobis ratione consanguinitatis: sed quibus paratum est a patere hoc est ratione vdonestatis et cum mulier diceret. Beatus venter qui te portauit et vbe ra quae tu suxisti cui christus quinimo beati qui audiunt verbum dei et custodiunt illud. legat beatum augustinum ad fratres in heremo sermone. xxi. videat quod beat bernardus fecit suis fratribus benedictus duodecimus numquam a recto tramite in pontificatu deuians dicebat romanum pontificem non habere consanguineos o virum summo sacerdotio dignum o decus cistertie virum cum beato bernardo luctantem quis eorum pro ximus accederet ad centrum virtutis bernardus ex vna parte centri cisternas nouas fodit vt centro appropinquet at benedictus nec principum minis nec ami corum blandiciis flexibilis sed scelerius euro ab hiis recedens centrum virtutis indice monstrat non capiat exemplum per malos. si dicas plurimi apostolo rum erant de sanguine christi secundum humanitatem erant maxime vdonei et bases eccle: sed relinquens exemplum posteris habenas ecclesie beato petro moderandas reliquit. iohannes erat discipulus dilectus a iesu sors instigante deo (vt putatur) cecidit super mathiam et non ioseph iustum cognatum irridendi sunt ca noniste blandientes qui dicunt pontificis maximi est eligere cardinales consanguineos vt pax nutriatur ecclesia dummodo probos timentes deum eligent omnia erint pacifica sicut ietro consuluit moysi. exodi. xviii. Prouide autem de omni plebe viros sapientes et timentes deum in quibus sit veritas et quae oderunt auariciam et constitue ex eis tribunos et centuriones et quinquagenarios et decanos qui iudicent populum omni tempore in principio sinodi basiliensis et habetur in pras matica sanctione capitulo de numero et qualitate car dinalium dicitur non fiant cardinales nepotes ex fratre vel sorore romani pontificis aut alicuius cardinalis viuentis consanguinei. at si consanguinei maxl mi pontificis fuerint equaliter vdonei cum aliis possunt eligi vt in fine capituli dicitur. benedictus duode cimus vt annales parhibent semel in toto pontificatus sui tempore sex cardinales viros egregios creauit non ex suis sed vndecumque vocatos. consanguinei etiam pellunt ad horum caducorum petitionem et erit abiectio plebis inter eos si hiis non inhiet seruitus. in curiis principum est alius error et eorum affectio cogunt inuite eligere quos volunt ita nonnunquam est timor cadens in constantem virum nisi principibus obtemperetur et dccasionem accipiunt principes ex errore prelatorum ecclesie perperam beneficia conferentium apponere satagunt ecclesie vt aiunt manus adiutrices non nego qui interdum melius prouident benemeritis de republica quam alii prelati electio est rationabilior: considera vlterius ante statutum lateranense de magistris. cap. quia nonnullis apud multos datur contemptui in quo precipitur quod in qualibet ecclesia cathedrali et metropolitana sit theologus qui ceteris legat legem dei hoc accepit a concilio pragmatica sanctio cap. de collationibus. quod ex ista parte occeani laudabiliter seruatur noui regnum in quo sunt tot graduati in theologia ca nonici quot serpentes in hibernia vel glires in glas helv quo fit elongandi sunt consanguinei a collatore senes troianorum non dedignabantur videre helenam. ii. ethicorum. et circe clamabat circa vndam et sinum longe compelle carinam. aranea propria viscera in telam orditur ad capiendas muscas sed propriam animam perimit conferens inidoneo consanguineo beneficium non dicam beneficium sed malificium hinc non prebendam sed emen dam non canonicatum sed peccatum. Si te lactauerint peccatores non acquiescas eis anima tua in manibus tuis sem per memor verbi abacuc ve qui edificat sion in san guinibus iudicium durissimum hiis preest fiet. secundo sequitur quod homo volens pie viuere in christo elonget se in aliam partem paterie sue vt immunis sit a clamore parentum ad non presumptuose petenda beneficia. ad galathas. i. cum placuit ei qui me segregauit non acquieui carni eggredere de terra tua et de cognatione tua et de domo patris tui et obliuiscere populum tuum et domum patris tui. Si nunc es alligatus tuis solis peccatis non tibi alligabis duplicia pro quolibet tibi subdito pereunte ex culpa tua reddes rationem tandem villicationis tue si facies quae illi officio incumbunt tibi non im putabitur. secundum illud poete non est in medico semper releuetur vt eger. aptolus. i. ad corinth. xv. gloriabatur quia omnibus plus laborauerit et non quia plures lucrifeciu ergo sic est maius peccatum esse negligentem in magna cura quam parua. patet. plures ex eius ignas pareunt et sa¬ muelem mutetur epraus que circuibat bethel et galgala et masphat vt qui eo egerent citius accessum haberent. primi regum. vii.