Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

In Quartum Sententiarum (Redactio A)

Prologus

Quaestio 1 : Quid in contrarietate opinionum (potissimum mores tangentium) faciendum est. Et an scientiae peregrinae inserendae sint in theologia. Et propterea quaeram hunc quaestionis titulum: cui parti adhaerendum est in materia opinionum et an quis potest alias artes in theosophia inserere?

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum creatura potest creare

Quaestio 2 : Utrum haec sit bona diffinitio sacramenti: sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma

Quaestio 3 : Utrum sacramenta novae legis causalitatem aliquam habeant respectu caracteris vel ornatus in anima

Quaestio 4 : Utrum pro tempore cuiuslibet legis vel, ut rectius petatur, pro cuiuslibet legis tempore debeant esse alia et alia sacramenta?

Quaestio 5 : De circumcisione et de eius obligatione

Distinctio 2

Quaestio 1 : Quid est baptismus, et de ipsius materia et forma.

Distinctio 3

Quaestio 1 : An institutio baptismi evacuet circumcisionem

Distinctio 4

Quaestio 1 : An virtutes infunduntur in baptismo

Quaestio 2 : Utrum non volens et fictus recipiant sacramentum

Quaestio 3 : An omnes baptizati suscipiant aequalem effectum baptismi recipiant

Distinctio 5

Quaestio 1 : An liceat recipere sacramentum a malo ministro

Distinctio 6

Quaestio 1 : An caracter sit causa initerationis baptismi et quae poena debetur iterantibus baptismum

Quaestio 2 : An catechismus et exorcismus sint necessarii ad baptismum

Distinctio 7

Quaestio 1 : An confirmatio sit sacramentum iterabile

Distinctio 8

Prologus

Quaestio 1 : An sit ponenda forma in hoc sacramento sicut in ceteris.

Distinctio 9

Quaestio 1 : An quis indigne hoc sacramentum suscipere possit

Quaestio 2 : An liceat alicui ministrare corpus Domini illi quem scit esse in peccato mortali?

Distinctio 10

Quaestio 1 : An corpus Christi natum de virgine sit in eucharistia

Quaestio 2 : An implicet contradictionem idem corpus numero esse circumscriptive in diversis locis

Quaestio 3 : An corpori Christi eaedem proprietates insunt in eucharistia et in caelo

Quaestio 4 : Utrum aliqua creatura potest movere corpus Christi prout existit in sacramento

Distinctio 11

Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus dominicum?

Quaestio 2 : An possumus adorare corpus Christi categorice sub speciebus panis et vini

Quaestio 3 : An solus panis triticeus sit conveniens materia huius sacramenti et vinum de vite?

Distinctio 12

Quaestio 1 : An accidentia omnia possunt esse sine subiecto

Quaestio 2 : An pluries in die celebrandum sit

Quaestio 3 : Utrum quilibet clericus quolibet die tenetur dicere horas

Distinctio 13

Quaestio 1 : An Christus consecravit in pane azymo

Quaestio 2 : De modo celebrandi

Distinctio 14

Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia

Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum quis potest satisfacere existendo in peccato mortali

Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit ita meritorium sicut non satisfactorium

Quaestio 3 : An contraveniens ieiunio praecepto mortaliter peccet

Quaestio 4 : An tertio comedens frangat ieiunium sicut secundo comedens

Quaestio 5 : Utrum eleemosyna sit necessario danda indigenti

Quaestio 6 : An rerum dominia iure naturae, divino, vel humano sint distincta

Quaestio 7 : Utrum homo tenetur restituere illa quae acquisivit per praescriptionem vel usucapionem

Quaestio 8 : Quomodo conveniunt et differunt usufructus et usus

Quaestio 9 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae et potissimum in ludis taxillorum

Quaestio 10 : An ludere ad ludos sit honestum

Quaestio 11 : An proximi lacerans famam tenetur eam restituere

Quaestio 12 : An accusatus de aliquo crimine tenetur illud crimen prodere non obstante fama

Quaestio 13 : An dissuadens alicui intrare religionem tenetur intrare religionem illo nolente postea intrare

Quaestio 14 : An homicidium est magnum peccatum, et quae restitutio debetur in homicidio

Quaestio 15 : An licet occidere et rapere in bello

Quaestio 16 : An duellum sit licitum

Quaestio 17 : An homo damnatus ad mortem licite potest aufugere

Quaestio 18 : An homo tenetur restituere acquisita per furtum

Quaestio 19 : Quomodo est furtum veniale, vel mortale in casu sequenti satis vulgari: sit unus cumulus grani in horreo Melros. Auferat

Quaestio 20 : An emens rem furtivam tenetur illam vero domino sine redditione pretii restituere

Quaestio 21 : An iuste pro furto infligatur mors

Quaestio 22 : An tenens columbaria tenetur ad restitutionem damni illati a columbis eius

Quaestio 23 : An usura sit peccatum

Quaestio 24 : An iste casus sit usurarius: ego habeo unum chorum tritici in festo Sancti Martini valentem viginti, quem volo servare ad augustum in quo triticum solet esse carius apud Britannos. Vel econtrario ducatur casus apud bis colligentes fructus annuae ut inter tropicos et prope eos ducatur proportionabiliter licet bis colligant propter sitim terrae nonnumquam habent annos steriles, patet ex Genesi 41 capitulo de Aegypto. Etiam uno tempore propinquo vel vicino collectioni segetum habent annonam cariorem vel minus caram. Accedit ad me Petrus, volens emere A chorum petens dilationem solutionis, ego capio triginta in augusto.

Quaestio 25 : An iste casus sit labe usurae infectus vel licitus: est Sempronius campsor, dans tibi albam pecuniam pro scuto, accepit parvum album supra scutum vi mutui.

Quaestio 26 : An iste casus sit usurarius: Sortes dat Platoni bis mille libras sterlingorum mutuo, capiens pagum valentem annuae centum scuta in pignore tenet Sortes A pagum et eius fructus colligit viginti annos et demum mille suas libras integras recipit

Quaestio 27 : De pecunia traiecticia vel nautica tangendo casum capitis naviganti de usuris non licet sorti capere pecuniam ultra sortem ratione periculi suscepti ut romanus pontifex dicit in capite praefato

Quaestio 28 : De cambio bursae

Quaestio 29 : An liceat recipere ad usuram

Quaestio 30 : An aliquis potest vendere usurario aliquid et an tenetur restituere lucrum usure

Quaestio 31 : An mercatura sit licita

Quaestio 32 : An contractus in quo est deceptio ultra medietatem iusti pretii sit rescindendus et an receptum ultra iustum pretium sit restituendum

Quaestio 33 : De latitudine iusti pretii in emptione et venditione: quomodo cognoscitur tale medium

Quaestio 34 : An licet emere redditus fructuarios et pecuniarios

Distinctio 16

Quaestio 1 : An peccatum mortale et gratia sunt simul in eadem anima

Distinctio 17

Quaestio 1 : An omnis utriusque sexus fidelis existens in annis discretionis tenetur tantum semel in anno omnia sua peccata proprio sacerdoti confiteri

Quaestio 2 : An dementes et plene ebrii teneantur ad confessionem et an peccent tempore quo sunt tales

Distinctio 18

Quaestio 1 : An excommunicatio liget excommunicatum ne colloquatur cum aliis

Distinctio 19

Quaestio 1 : An sacerdos potest uti clave in quolibet?

Quaestio 2 : an fraterna correctio sit de praecepto.

Distinctio 20

Quaestio 1 : An ille est totaliter liberatus qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote

Quaestio 2 : An valeant indulgentiae

Distinctio 21

Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantur post hanc vitam

Quaestio 2 : An sigillum confessionis sit tenendum in omni casu

Distinctio 22

Quaestio 1 : An opera bona mortificata redeant in resurgente, et an semper resurgens resurgit ad maiorem gratiam?

Distinctio 23

Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis?

Distinctio 24

Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet?

Quaestio 3 : An conferens beneficium idoneo praetermisso magis idoneo peccat?

Quaestio 4 : An habens plura beneficia per dispensationem est securus in conscientia coram Deo

Quaestio 5 : An praelati ecclesiae sunt domini bonorum ecclesiae

Quaestio 6 : An prodige exponens bona ecclesiae teneatur eadem restituere

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum simonia sit grave peccatum

Distinctio 26

Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : An matrimonium sit uniuoce sacramentum cum aliis

Distinctio 27

Quaestio 1 : An ad verum matrimonium requiratur consensus mutuus per verba de praesenti explicatus et an hoc sufficiat semper

Quaestio 2 : An matrimonium solvatur per religionis ingressum

Quaestio 3 : An tempus sponsalium sit convenienter assignatum?

Quaestio 4 : An licet dispensare cum bigamo

Distinctio 28

Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet

Quaestio 2 : Utrum consensus conditionatus de praesenti sufficiat ad matrimonium

Distinctio 29

Quaestio 1 : An consensus coactus sufficiat ad matrimonium

Distinctio 30

Quaestio 1 : An error impediat matrimonium

Quaestio 2 : An virginitas est virtus et an viduitati et coniugio praestet

Quaestio 3 : An fuit verum matrimonium inter Mariam et Ioseph

Distinctio 31

Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusant actum matrimonialem ne sit peccatum

Distinctio 32

Quaestio 1 : An quilibet coniugum teneatur alteri reddere debitum

Distinctio 33

Quaestio 1 : An liceat per dispensationem habere simul plures uxores

Quaestio 2 : An libellus repudii erat licitus in lege Mosaica

Distinctio 34

Quaestio 1 : An impotentia coeundi impediat matrimonium

Distinctio 35

Quaestio 1 : An licet uxorem dimittere ob solam fornicationem

Distinctio 36

Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium

Distinctio 37

Quaestio 1 : An quis potest illam capere in uxorem quam polluit per adulterium

Quaestio 2 : An ordo sacer impediat matrimonium

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum omne votum obliget et an expediat vovere

Quaestio 2 : An religiosus peccat tenendo proprium

Quaestio 1 : An omnes existentes in sacris ordinibus tenentur ad continentiam pariter et religiosi et an romanus pontifex in voto continentiae potest dispensare pro rationabili causa

Quaestio 4 : An sit optima inter tria vota et ad quae se extendit

Quaestio 5 : An Carthusiensis in extrema necessitate potest vesci carnibus

Quaestio 6 : An omne scandalum sit peccatum et propter scandalum omittenda sunt aliqua alias facienda?

Distinctio 39

Quaestio 1 : De gradibus consanguinitatis

Distinctio 40

Quaestio 1 : De gradibus consanguinitatis

Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium

Distinctio 41

Quaestio 1 : An sex species luxuriae communiter enumeratae sufficiunt

Quaestio 2 : An fornicatio simplex sit magnum peccatum

Quaestio 3 : De duabus specibus, scilicet, stupro et raptu, an sint peccata mortalia et species luxuriae

Quaestio 4 : An adulterium sit grande peccatum

Quaestio 5 : An incestus et peccatum sodomiticum sint gravia peccata, et quis est ordo horum peccatorum inter se?

Quaestio 6 : De ratione affinitatis et eius impedimento

Quaestio 7 : An sint aliqui filii illegitimi

Distinctio 42

Quaestio 1 : De cognatione spirituali, adoptione et arrogatione

Distinctio 43

Quaestio 1 : An idem corruptum numero potest resuscitari

Quaestio 2 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam

Quaestio 3 : An resurrectio mortuorum generalis sit futura et de modo resurgendi

Quaestio 4 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis

Distinctio 44

Quaestio 1 : An infernus sit sub terra

Quaestio 2 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro

Quaestio 3 : An corpus damnati possit calefieri

Quaestio 4 : Quomodo animae corporibus exutae crucientur, similiter

Distinctio 45

Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae

Quaestio 2 : An sacrificium vel missa dicta pro pluribus tantum cuilibet eorum prodest ac si pro paucioribus celebraretur?

Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosunt defuncto

Quaestio 4 : An anima separata cognoscat aliqua quae cognovit in hoc corpore et an sancti pro nobis orent

Distinctio 46

Quaestio 1 : An Deus aequaliter punit intensive in eodem foro aequaliter peccantes

Quaestio 2 : Quod inaequaliter praemiet aequaliter merentes

Quaestio 3 Quod aliqui sunt homines qui nec salvabuntur nec damnabuntur.

Quaestio 4 : Probare enitemur aliquod peccatum esse infinitae parvitatis, immo de omissione nunc actu

Distinctio 47

Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis

Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem cum igne praesenti

Distinctio 48

Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii

Distinctio 49

Quaestio 1 : De essentia beatitudinis:

Quaestio 2 : An beatitudo totaliter causetur a Deo

Quaestio 3 : An fruitio sit potior actus beatitudinis quam visio

Quaestio 4 : An omnes beati sunt aequaliter beati

Quaestio 5 : An beatitudo sit perpetua

Quaestio 6 : An omnes homines summe et de necessitate appetant beatitudinem

Quaestio 7 : Per quid corpora beatorum erunt impassibilia, hoc est quaerere essentiam dotis impassibilitatis

Quaestio 8 : De alia dote scilicet dote agilitatis

Quaestio 9 : An corpus beati potest naturaliter esse cum corpore non glorioso per dotem subtilitatis

Quaestio 10 : Quae res est dos claritatis

Quaestio 11 : An duo corpora dura possunt se tangere

Quaestio 12 : An sensus beatorum in patria erunt in actibus suis

Quaestio 13 : An sit aliquod praemium accidentale

Quaestio 14 : An mors est de ratione martyrii

Quaestio 15 : Quando quis debet pati martyrium et pro quibus causis

Quaestio 16 : an actus quilibet cui debetur palma martyrii sit actus magne perfectionis

Quaestio 17 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel ille cui debetur aureola martyrum

Distinctio 50

Quaestio 1 : An damnati post diem iudicii peccent et pro eorum peccatis infligetur poena

Quaestio 2 : An damnati possunt velle aliquem actum bonum

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 4

An habens plura beneficia per dispensationem est securus in conscientia coram Deo
1

¶ Distinctionis vigesime quarte questio quarta. QVero quarto circa hanc distinctionem an habens plura beneficia per dispensationem est securus in conscientia coram deo

2

premitto quod terminus dispensatio potest bifariam acci pi: vno modo dispensare id est reuocare ius et sic quae runt theologi an deus potest dispensare circa precepta decalogi: hoc est an liceat ei reuocare precepta decalogi. Aliomodo dispensare idem est quod interpretari ius commune et sic inferior crebro inter pretatur ius commune quonam pacto debet intelligi epyhea naturalis equitas apud philosophos penitus eadem et dispensatio apud canonistas parum discrepant. pono conclusiones titulo questionis responsiuas.

3

¶ Prima est: aliquis cum sana con scientia tenet plura beneficia per dispensationem. probatio. aliquis ante prohibitionem pontificis licite poterat plura beneficia tenere: ergo vbi est eadem causa pontifex potest dispensare quod ille habeat plura retractando suam legem in isto casu commu ne ius reuocando rationabilis causa est quando vnum beneficium est exile pro alimento cuiuscunque fortas se et iste est eminenter doctus vel nobilis et ecclesie vtilis tunc est rationabilis causa dispensandi est au ctoritas in dispensante et dispensat nichil aliud impedit. ergo ille sana conscientia in illo casu tenet plura beneficia in titulo duo requiruntur et sufficiunt ad sanam dispensationem ratio ex parte dispensati et auctoritas et voluntas transiens in actu in dispensante ra tio vtilitas ecclesie communis sola vtilitas dispen sati non sufficit sicut vnus lapis in columna tantum replet sicut tres minutiores vel duo quare non potest vnus laborans in vinea domini non habens prouisionem aliunde nutriri in ea dignus est mercennarius cibo suo. per cibum omnia necessaria status intelli guntur. et prime chorinthiorum non. quis pascit gregem et de lacte gregis non manducat. istud pa tet de prebendis de multa prouidentia. §. vltimo. Circa sublimes tamen et litteratas personas que maioribus beneficiis sunt honorande cum ratio po stulauerit per sedem apostolicam poterit dispensari. hic loquitur in personatibus et in beneficiis curam animarum habentibus: ergo licet solus pape in hiis dispensat supponimus quod habeat iste dispen sationem a papa. Rursus nisi conclusio esset vera non admitteres filios principum ad duo beneficis exilia capellannias vel prebendas nec eruditissimum virum ecclesie maxime vtilem plusquam filium mediocriter doctum huius agricole vel viticole quod est absurdum. videmus in corpore vero caput et membra principalia plus nutrimenti accipi¬ unt quam digiti et partes parue: ergo eodemmodo debet esse in corpore mystico.

4

¶ Secunda conclusio: idoneus tenens duo beneficia sine dispensatione peccat si constat ei prohibitio in iure quod vix potest aliquem nunc latere. patet: sola idoneitas non sufficit si quis optime meritus haberet dispensationem ab episcopo de duobus personatibus vel duobus beneficiis curam animarum habentibus non habet iustum titulum in eis patet propter irritationem pontificis quod inferior non potest dispensa re in talibus beneficiis. patet in. §. circa sublimes personas per locum a contrario sensu: quia quod de vno conceditur de alio negatur: sicut quod de vno negatur de alio conceditur. vigesima quinta distinctione. qualis. et in antiquis de presump. non ne. olim per antiqua iura bene dispensabant episco pi vt quis idoneus haberet plura beneficia curam animarum habentia. septuagesima distinctione. sam ctorum. sed per hanc constitutionem illud est reuo catum. Vlterius sequitur quod episcopi possunt circa alia beneficia dispensare sicut prius vnum negando aliud concedere videtur. dixi si ignorantia inuin cibilis accederet potest aliquem excusare: non quili bet tenetur scire positiuos canones. ignorantia iuris neminem excusat: nullomodo intelligitur de iure positiuo vt alibi in tertio ostendimus de quo iure boc intelligitur: quando vnum beneficium ab alio dependet reputatur vnum: non oportet loqui vbi nulli alii essent idonei cum iam sunt plurimi littera ti viri et probi pauca vel nulla habentes. de commendis temporaneis nichil nunc loquor.

5

¶ Tertia comclusio tenens plura beneficia cum dispensatione ro. mani pontificis vbi non est rationabilis causa dispensandi licet excusetur in ecclesia militante non tamen in triumphante quod excusetur iure fori. patet: papa dispensauit circa suam positiuam legem et non potest illud annullari ab inferiori quia sic esset recedere a capite ad pedes etiam non videmus stre pitum forensem in talibus. Secunda pars patet: da oppositum quod voluntas sola romani pontificis sufficit dispensare sine rationabili causa tunc potetit cum nepote inutili dispensare quod habeat duo beficia tria quattuor mille sine statu: et sic vnus licite habet omnia beneficia in europa inutilis etiam ad vnum presentibus pluribus idoneis et grauibus vi ris illud est impugnatione indignum. preterea secundum beatum bernardum in libro de dispensatione et prelati sine causa rationabili vel saltem du bia sed pro sola voluntate dantes licentiam venien di contra legem sunt dissipatores et non dispensatores vtilitas publica est causa dispensandi. aliquis est habendus oculus sed exilis ad nutritionem per sone. illud est patens ex terminis et ab omnibus do ctoribus iuris diuini et humani approbatum. in hoc solent innocent ium quartum in suo apparatu taxa re sed potest intelligi de pure positiuis. vnde infert glosa in pramatica in materia de collationibus de quodam bono episcopo parisiensi cum offerretur ei abbatia: respondit: absit vt cum vxore capiam concubinam. et de paulo secundo cum pro filio regis sibi supplicaretur vt duos episcopatus concederet etiam inquit si filius dei non concederem ecce responsionem vicario dei in terris dignam bernardus ad eugenium papam non prohibeo dispen sare sed dissipare non sum tam rudis vt ignorem vos dispensatores sed in edificationem non in destructionem. deinde queritur inter dispensatores quis fidelis inueniatur vbi necessitas vrget excusabilis dispensatio est vbi vtilitas prouocat laudabilis dispensatio est vtilitas dico communis non propria nam cum nichil horum est fidelis dispensa tio sed crudelis dissipatio. propterea non sine sale ad dita est particula illa cum ratio postulauerit in capi tulo de multa beata clara respondit quibusdam fra tribus minoribus qui priuilegia relaxationis regule impetrauerant volo inquit absolui a papa a pecca tis meis et non ab obseruantiis regule et consiliis iesu christi que voui: in antiquis de voto capitu. ma gne. §. et quidam tria. ponitur bene quid oporteat in illa dispensatione quid liceat secundum equitatem quid deceat secundum honestatem et quid expediat secundum necessitatem vel vtilitatem similem sententiam beati bernardi potes videre ad roberatum monachum qui a cistertio exiens intrauit cluniacum. Ex ista conclusione sequitur: tenens plura beneficia cum dispensatione in qua non est rationa bilis causa dispensandi non est in statu salutis. patet tenet beneficium vel beneficia interdum aliis debi tum vel debita. Secundo sequitur: si consulat sue saluti debet eniti restituere omnia vno dempto quod suo casui sufficiat secundum suam idoneitatem. Quid prodest homini si vniuersum mundum lucra tur et anime sue detrimentum patiatur.

6

¶ Quarta conclusio vnum de pessimis monstris in ecclesia est illa pluralitas beneficiorum. sunt magna monstra in beneficiis ecclesiasticis: vnum simonia. Secundum vix illi in malicia cedens promotio euidenter inido nei et potissimum ad curam animarum. Tertium aliquis est etiam idoneus pro vno beneficio sed cabit duo quibus est inidoneus. interdum prochdolor quattuor quinque vel sex et vlterius. Quartum monstrum est prodige exponere patrimonium cru cifixi. Quintum non restituere dissipatum prodige Ista monstra certant inter se sicut gallus et vipera probatio conclusionis quarte ex ea sicut dicit iohan nes vicesimus secundus in extrauagante de prebendis. capitulo execrabilis. sequuntur innumera inconuenientia diminuitur cultus in seruitio dei nutritur ambitio crescit cupiditas desinit hospitalitas pulchre domus deserte minantur ruinam docti et timentes deum silent sub modio ferme mendica tes in opprobrium cleri nunquid pulchrum est in cor pore vero quod vnum membrum atrahat sibi nutrimen tum necessarium aliis quid difformius in corpore mystico quam vnus pluralitate beneficiorum ebrius sit aliis multo prestantioribus patientibus extremam famem.

7

¶ Quinta conclusio supplicans proista qui pluralitate sibi non cauet a peccato dato quod supplicat pro se vel pro alio. patet contra totam policiam ecclesie facit est causa suggerens peccatum sic prin ceps vel alius quicumque existimant se excusatos per dispensationem maximi pontificis. sed contingit eis sicut iudeis respectu redemptoris nostri. mathei vicesimo septimo. sanguis eius super nos et super filios nostros. isti cum sinistris informationibus existimant solum fallere pontificem et sub eius vmbra se protegere a peccato sed seipsos misere illudunt. interdum eis licite assentit cum reputantur ti mentes deum et curare salutem regni sui si princeps vel alius fuerit dicit fiat vt petitur onerans eorum conscientias et suam exonerans et quia essent vor tices ex tali modo dicendi dicit forte modo fiat sem per intelligens fiat vt petitur. romanus pontifex conformat se consequenti huius conditionalis si ita sit quod iste sit ita idoneus pro quo talis princeps scribit possum cum illo dispensare sed ita est sicut princeps insinuat: ergo possum cum illo dispensare ma ior que est conditionalis est licita: et licet minor sit falsa potest illi assentire pontifex non constat ei de opposito non tenetur mittere ad sciscitandam veritatem in hybernia vel ad vltima thile quod possit assentire. patet: vel interdum potest adhibere fidem litteris principis bene famati vel nunquam secun dum est absurdum. si primum oportet te mecum con uenire rogantes vt vides opinantes peccatum vibrare in pontificem falluntur ab eius vmbone retor quetur catapulta in emittentem preces si pape con staret quod preterrationem peteret princeps concedem do non esset excusandus.

8

¶ Contra tertiam conclusionem et que sequuntur argumentor: sortes idoneus licite capit decies mille scuta in vno beneficio patet in archiepiscopatu rothomagensi: ergo tantum potest capere in quattuor episcopatibus variis et sic potest esse simul parisiensis / meldensis / sil uanectensis / et suessionensis / quid refert leuare viginti milia in vno loco vel in variis locis. Sed dicis est latum discrimen et inconuenientia recitata in pluralitate non tamen in eodem loco bomo non potest esse simul in pluribus locis sine miraculo es tollitur numerus seruorum dei et deseritur cura gre gis nunquid bis mille vel ter mille sufficiunt nutri re epriaeum cum eius familia si parum habeat parum det pauperibus nemo est deuinciendus dare plus quam ha beat sunt aliqua beneficia parue importantie et ma gni honoris et sumptus de hiis non loquor. Sed dicis partitio episcopatuum et aliorum beneficiorum in tanta magnitudine est positiuum humanum quare archiepiscopus toletanus plus habet quam salamaticensis brugensis vel hispalensis non potest dari ratio naturalis saltem si oppositum fuisset factum a principio non fuisset contra rationem ergo licet duobus episcopatibus preficere vnum: consequentia est nulla vt patet stante diuisione si reunirentur tres parui in vnum magnum oporteret il¬ lum vni conferre maguntinensis valens decem alios magnos non diuiditur pluribus suppositis: non decet vnum corpus habere plura capita: sic nec decet duo corpora habere vnum capunt. Forte dicis inconuenientia eadem sequuntur ad pr mam conclusionem que sequuntur ad terciam pau citas ministrorum dei. et cetera. nego presuppositum sicut ex vero non sequitur falsum nisi sit falsitas innata in consequente. sic ex licito non sequitu illicitum. in prima conclusione est rationabilis cau sa non autem in tertia sicut superius questione pri ma huius distinctionis. dixi aliquis non peccat non existens cum suo grege alius autem peccat nunc vs sitet vnum nunc aliud habendo prouidum tempore absentie loco sui sicut due tunice reputantur vna si requirantur pro statu viri: sic duo talia beneficia reputantur vnum.

9

¶ Secundo argumentor: viri timorati graues canoniste et theologi omnes tenent plura beneficia sed isti qui debent esse sal et lumen aliis hoc non facerent si esset peccatum: igitur.

10

¶ Respondetur: eminenter docti proficientes in ecclesia maioribus egent et plus merentur propter ea habent rationabilem causam dispensationis si consummatus theologus laborans pro vtilitate es clesie deberet capere premium laborum a summo pontifice vel alio an debeat capere equaliter cun in erudito inidoneo: rex plus pecuniarum dat cap taneo quam architenenti. videat theologus suum ca sum. Secundo dico non est intentionis mee excusare omnes theologos vel canonistas sed potius accusare scandalimant alios. interdum actiue quar do tenent plura quam oporteat nonnunquam est scandalum phariseorum quando est rationabilis causa tenendi. licet theologorum bidelli ligneas virgas ferant parisi: et aliarum facultatum argenteas oportet innitantur secundum eorum statum et vtilitatem. fac discursum imaginarium inter doctores theologos qui ceteris scientia et moribus communiter prestant et alios etiam seruata multitudine et minorem errorem in hiis inuenies quam in aliis semper maius spe cimen honestatis habent quam reliqui. inidonei capien tes duo beneficia more idoneorum assimilantur simeis affrice homo volens capere simiam in arbo re induit caligas in pede eiusdem eas reliquendo eminus recedit post cuius discessum more viri si mia induit calligas et euestigio capitur sic ambitio et demon illudunt ambitiosuum: ecce sortes theo logus habet duo beneficia si non sit sic doctus non refert est nobilis vel prudens in agibilibus alter im prudens quicquid ligauerit romanus pontifex aut soluerit in terris hoc solutum erit in celis interim addisces simia viri induit duo beneficia et moritur in eis inidoneus tandem prochdolor capitur quis talia fando temperet a lachrymis. Ex isto sequitur homo potest habere duo beneficia licite qui non potest habere tercium cum illis. patet sicut est status in vno beneficio ita est interdum in duobus. Secundo sequitur: sunt duo equaliter idonei haben tes duo beneficia vnus potest capere secundum et non primus. patet habet sufficientem prouisionem et non alius. Tertio sequitur: est maius peccatum capere quattuor parua beneficta quam duo maiora. Quarto sequitur: maius est peccatum capere duo beneficia in locis remotis quam propinquis: patet in lo cis propinquis potest nunc hoc beneficium visitare in eo ierarchisando nunc illud et datur occasio sepius visitandi: secus est in beneficiis remotis. Quinto patet: habens duo beneficia sine rationabi li causa citius acquirit alia duo quam equaliter idoneneus vnum videmus hoc verificati habenti dabitur: nichil habenti nichil datur: ratio correlarii qui habet secundum beneficium preter rationem vno ocu lo mentis execatur qui tertium addit nichil penitus videt in ratione teste beato augustino deus interdum concedit iratus quod non concedit placatus ad pe nam peccatorum. crescit insuper auaritia crescentibus bonis fortune: crescit amor nummi quantum pecunia crescit. quarti ethycorum primo: senectus eti am auget auariciam: sed causa aristotelis non debet inesse beneficiatis senibus. putant sibi deficere opes in frigida senecta cum laborare nequeunt hoc non potest contingere nostris senibus beneficiatis est eis prouisum: deuerbio communi dicimus exponat petrus prodige non egebit pecuniarum quamdiu ecclesia est sita in cymiterio. propterea mirandum est potius de senibus et minor venia danda quam imprudenti iuuentuti isti sunt deliri senes beati hieronymi qui debent esse speculum viuendi iuuenibus sunt speculum immundum et tunc patrimonium crucifixi cumulatum exponunt in curiis principum et in lite forensi quare inhiant beneficiorum multi tudini incessantur: nimirum vno inconuenienti dato in secundo beneficio multa mala sequuntur modicus error in principio est magnus in fine et quanto plura habent tanto magis torquentur vt habeant more tantali in aquis sitientis. Est obliquorum regimen quod scire laboras. Excessus regit hos. non poes derant verissimam illam sententiam aristotelis et tullii nichil vtile quod non sit honestum solum disfferunt ratione apud istos. sola iuuant que lucra ferunt sint cetera quamquam laudibus et precio dignissima cetera sordent. istis ad halendas grecas eorum sitis ha bendi satiabitur: tunc dare operam litteris vel alte ri actui honesto non possunt cum secundum aristotelem septimo phisicorum: anima quiescendo fit pru dens: ergo per locum ab oppositis in tumultuatione fit imprudens.

11

¶ Secundo argumentor: princeps legibus solutus est. f. de leg. l. princeps: ergo dispensatio romani pontificis qui est supremus in ecclesia sufficit. constitutio iohannis vigesimi secundi execrabilis nec de multa potest ligare bunc alexan drum sextum vel iulium secundum illud par parem con gere non potest. C. de legi. i. digna. distinguo quod prin ceps solutus est vel a legibus pure positiuis suis es sic concedo: vel a lege nature et diuina et sic nego: papa nec est deus nec conditor nature sed eis subie ctus: propterea non est solutus ab illis legibus mo do est contra illudius nature. non facias aliis. etc. quod vnus sit ebrius multitudine beneficiorum aliis fame morientibus equaliter idoneis vel in quadruplo magis idoneis sufficit allegare rationem natura lem ad hoc sine lege. i. finali. f. de penis sicut stomachus recipiens alimentum mittit ad alias partes vel natura attrahit: sic supremus ecclesie vel inferior ad quem spectat collatio debet mittere ad singulas partes sicut ratio dictat. prime corith. iiii apostols de se petro et aliis loquens. sic nos existimet homo vt ministros dei et dispensatores ministerio rum dei et nobis data est potestas in edificationem et non in destructionem: aliquod est pure positiuum ita quod voluntas statuentis est causa et nulla ra tio naturalis ad hoc deducens vt quod prescriptio sit in decem annis et non in nouem: vsucapio in tribus et non in quattuor quod nullus sit sacerdos ante vigesimum quintum annum constat vnum duo de vi ginti annis natum alium viginti qua uattuor esse prudentiorem quod illegitimus promoueatur ad saceradotium vel beneficium dummodo alias fuerit ide neus est vnum positiuum in istis hoc verum habet quod principi placuit legis habet vigorem. sic volo sic iubeo sit pro ratione voluntas. fateor quod constitutio iohannis vicesimi secundi istum non ligat sed ante omnem constitutionem papalem et omni lege humana deposita est contra naturalem rationem quod vnus sine causa superhabundat aliis autem nichil habentibus ita idoneis contra iusticiam distributiuam policie ecclesiastice. quarti politicorum vndecimo. vult quidem ciuitas ex paribus ac simi libus esse quantum fieri potest maxime quapropter in quit bene optat phocilides mediocribus optima multa mediocres esse volens in ciuitate. et quinti po liticorum tertio. fiunt etiam propter incrementum excessiuum mutationes rerum publicarum vt enim corpus ex partibus suis constat et oporteat eas simul pro modo quamquam suo crescere vt commensuratio nes maneat armonia ac nisi hoc fiat corrumpitur seu quando pes quattuor cubitorum sit ceterum ve ro corpus duorum et octauo eiusdem. Commune est autem in populari et paucorum gubernatione et in omni re publica neque augere nimium quenque supra modum et socrates lege octuagesima nona heccotomarum id idem ante eum detegit inquiens. Curam insuper ad id adhibeant vt nullus ciuium penuria prematur neque diuitiis ab undet nam figulus diues factus curam sue artis minus habet pigri orque et negligentior redditur quare deterior figulus quod si indigentia prematur instrumentis et reliquis quibus ars indiget caret et opera deteriora facit fi liosque ac ceteros quos docet deteriores artifices reddit et opulentia insuper delicias desidiam et rerum nouarum studium parit inopia vero cum rerum innouatione illiberalitatem et maleficiam gignit nonne vides vnum mole beneficiorum stipatun gregem negligere alium industrium et optime me ritum tanta inopia inclusum vt ei opes deficiant pro comparandis libris necessariis et cum non habundet instrumentis sue artis indoctiores filios spiri¬ tuales procreare necesse est. Et licet non euilibet studioso viro opus sit tanta librorum congerie quan tam collegerunt pisistratus atheniensis et philadelfus vel pamphilius martyr tamen requiruntur aliqui secundum materias subiectas.

12

¶ Tertio ar t gumentor: sortes idoneus pro a decauatu tenet b et c sine peccato cum a: quod patet nullum eorum tenetur restituere ponatur pro quolibet eorum idone us. patet per ascensum nec hoc nec illud et tunc sic nullum istorum tenetur resignare et habet a collatore vel collatoribus ista quattuor vel sex: ergo om nia iuste tenet. insuper sortes videt alios malos et dissipatores bonorum ecclesie tenet quattuor bene ficia bene viuens de vno fructus aliorum conseruat pauperibus. Primum argumentum est captiuncu la sophistica eadem via probabo quod quodlibet eorum tenetur resignare: sic vnum eorum tenetur resignare et equa et similis est ratio in omnibus: ergo omnia. vel sic tenet concubinas cum propria vxo re et equalis est ratio de omnibus sed non est omnino idem hec conditionalis est necessaria si vult esse expers peccati beneficia superflua reliquere est ne cesse. Ad aliud de sorte queso videat ne hispidum esau adducat sub specie iacob sunt multi boni sorte meliores curet quod illa ponantur in manibus idoneorum cauendo etiam a scandalo et defraudando intentionem fundatorum. sed rogas an satius est re signare beneficia superflua in manu superioris vel curare quod eant in manus proborum secundum est melius vbi collator inidoneorum est communis promotor opinione mea peccat non procurando si pos set vt beneficia eant in idoneorum manibus et ratio qui potest procurare bonum publicum et impe dire ne mala fiant debet: iste est huiusmodi vt supponimus.

13

¶ Quarto argumentor: sortes bonis for quad tune abundat et millesies plus habet quam plato sinc peccato. patet de principe et agricola creso et sophro nico / meda et crate et multis aliis: ergo ita debet esse in ecclesia militante cum etiam ita est in suberna hierusalem nouem ordines angelorum: concedo antecedens princeps licitis titulis vel alius diues nobilis vel mercator acquirit sua bona et ip sa retinet et eorum est dominus: non est sic in casu nostro: etiam concedo consequens: est maximus pomtifex sunt patriarche legati a latere legati natiui pri mates archipresules antistites et sic consequenter.

14

¶ Quinto argumentor: absonum est disputare an co dispensatio pape valeat iure poli si valeat iure fori et non iure poli ipse est deceptor putabas suam vo luntatem posse te excusare et sic ecclesia te fefellit. Item non erit hermonia in legibus quid illud est di ctu valet iure fori et non iure poli est mittere os in celum disputare de factis pape decima septima questione quarta. si quis suadente. §. committunt sacrilegium qui de principali iudicio disputant dubitan tes an is dignus sit quem princeps elegerit.

15

¶ Respondetur tenere iure fori nichil aliud est quam in hoc mundo non infringetur: sed hoc iure poli non valebit coram deo reputabitur ad pecca¬ tum fefellisti maximum pontificem sinistre eum in formando et denique teipsum fefellisti: non te fefellit ecclesia si existimas papam non posse male agere aut errare in quibuscunque ipse te non fallit sed te ipsum fallis. si ponas eum scienter annuere et dat ti bi inidoneo quattuor vel quinque beneficia curata si cut rex dat alteri regi magna munera sine peccato et audes mori in illa fide quod quicquid pontifex concedit in hoc mundo valet coram deo. iuxta illud ma thei decimo sexto. Tibi dabo claues regni celorum ponis maculam ceruicose in gloriam summi pontificis non admitto facile casum de facto sed mo re positionis in obligationibus transeat vis mori in illa fide non ausim sic tecum mori absit charissime sic moriaris sed vtere consilio sapientum et redi ad sanam mentem rex dat liberaliter de suis non omnia bona ecclesie sunt maximi pontificis est summ dispensator in ecclesia secundum rationem rectam alibi dictum est quomodo illud matthei debeat intelligi. de disputatione. nunquid theologi disputant de deo an possit infinitum producere an mundum ob eterno potuerit vis ne in lege gratie ponere nos in limitibus spurcissimi machometi quod non liceat disputare de sua abhominabili sectane veritas comperiatur sed solo ferro certare si loquaris de regula fratrum minorum. dico de illa licet disputare non tamen comminisci propter prohibitionem maximi potes tificis rationabilem cum ipse eam adamussim elucida uerit et alii sinistre fortasse commentarentur. reuoca in mentem dictum sapientis grecorum in predicamentis dubitare de singulis non est inutile id est pubitationes formare sic veritas elucescit et qui me elucidant vitam eternam habebunt. Ecclesiast. vicesimo quarto. non licet dubitare de principali iudicio ipsum perturbando et eius auctoritatem mo iendo eneruare nec temere debemus reniti contra admissum ab eo sic omnia essent in continuo motu et illud patet per capitulum. nemini. immediate sequens: nemini inquit nycholaus papa est de sedis apostolice iudicio iudicare aut eius sententiam retractare permissum videtur propter romane eccle sie primatum: sed esto quod papa nullum hominem habeat superiorem qui debeat eum corrigere auctori tatiue punietur a deo cum male agit hoc dicit sima chus nona questione tertia. capulo. aliorum hominum. dicens: nolite existimare eas animas inquisitionis non habere formidinem quas deus pre cete ris suo reseruauit examini: super quo verbo dicit apparatus vmo sine venia debet puniri sicut dya polus qui maximus comparatione aliorum creatus est. patet de peniten. distinctione secunda. principium est patet ex dictis bonifacii martyris quadrage sima distinctione. capitulo. si papa. Si papa inquit sue et fraterne salutis negligens deprehenditur inutilis et remissus in suis operibus et insuper a bono taciturnus quod magis officit sibi et omnibus nichilo minus innumerabiles populos cateruatim secum ducit primo mancipio gehenne cum ipso plagis mul tis ineternum vapulaturos hoc patet de anastasio secundo percusso lepra co quod fotino communicauerit. decima nona distinctione. capitulo. anastasius. vbi etiam vix ferenda est eius sententia obtemperandum est decima nona distinctione. capitulo. in memoria. pondera verbum vix aliquis tamen cardinalis vel alius potest eum monere quod male ageet vbi scio per confessionem vel aliter quempiam habere dispensationem preter rationem possum et debeo illi insinuare quod non est in statu salutis nisi ali ter prouideat annuncia peccata populo meo. si ponas aliquem cumulare plura vt tandem omnia con mutat pro vno quo dignus est hoc nichil est dictu romanorum tertio. non sunt facienda mala vt inde eueniant bona.

16

¶ Sexto argurntor: mlti anequam adeptisunt beneficia palam contionando dixerunt prout l assero postea adeptis beneficiis et rerum experien tia cognita obmutuerunt secundum illud apostoli prime cor vnthiorum decimotertio. cum fui paruulus loquebar vt paruulus sentiebam vt paruulus nunc au tem factus senex euacuaui ea que paruuli sunt. Respondeoiam videbantur infecti nemo bene prae dicat contra crimen quo inficitur si sit publicum ca biunt illud apostoli amphibologicum et verum pro ferunt eis iustis sicut cayphas. mathei vicesimo se xto. Expedit vnum hominem mori pro populo ne tota gens pereat sic exponitur. cum fui paruulus id est humilis sentiebam vt humilis. per paruum crebro in scriptura humilis intelligitur nunc euacu aui ea que humilitatis sunt et factus sum delirus senex. sicut medicus regulas salutiferas dat alteri obrie viuendi et tamen ipse non sic viuit: sic theologus in medicina spirituali. propterea non male imaginatus est quielongauit penultimam de facere et breuiabit penultimam docere sicut dedita ope ra interdum maro facit incepit iesus facere et doce re. actuum primo. At ecce videor intueri aliquem nasutum dicentem me in extremo existentem si beneficium ha berem non ita canerem sed dulcius plectrum modera rer: sed quia non potuit indeclinabile mansit inquit quocirca nec michi nec vni eorum de parte nichil in beneficiis habentium fidem esse dandam istius satyrici argumentum euestigio eliditur ex eo subinferam nulli mortali in hac parte tribuendam fidem cum omnino habet plura beneficia vel non habet plura quilibet habet beneficium aliquod vel nullum ha bet beneficium in sensu cathegorico alii tacebunt si nobis loqui non licebit cum ipi non loquentur nun quam aperietur veritas non me fugit plerique dicunt se et principio paucissimis contentos et si necessaria vi te in beneficiis haberent quiescerent secundo politicorum sed secundum poema solonis primo politi corum: crescit amor diuitiarum in abyssum. secundum illud nasonis creuerunt et opes et opum furiosa cupido non eadem volunt et dicunt homines dicunt autem decoratissimas orationes volunt autem ea ue videntur prodesse: primo elenchorum: sed quic quid futurum sit dico sicut sentio et coram deo loquor ac si rogas quare habentes congeriem beneficiorum innumeram vel benficia quibus sunt indigni non sen¬ tiunt id esse male factum plusquam aliilucida est respen sio qui cepe porrum vinum vel anhelitum fetidum habet illum errorem in aliis non percipit horum ex pers eadem sentiendo diiudicat. talpa habens pel liculam in oculo rodens in terra nichil videt adulantes eis et ambitiosi porrigunt materiam sic opinandi narrauerunt michi inique fabulationes sed non vt lex tua. summatim epilogans patet quod tenere duo benficia non est de se malum. patet aliquis licite habet duo est opus indifferens: et sic non omnis pluralitas beneficiorum est malum: pluralitas beneficiorum nichil aliud est quam plura beneficia nec semper est malum obiectiue. Secundo patet: tenere plura beneficia alicui in casu est malum.

17

¶ Dubitatur cum diximus pontificem citius velle dispensare cum no bilibus et eminenter doctis quam cum aliis an sint aliqui nobiles et probo quod non dum amittas vnam suf positionem quam premitto que est hec. Remo est nobilis nisi qui ex nobilibus parentibus duxit originem sic omns de nobilitate loquuntur. Hac supposi tione premissa arguitur sic: vel adam erat nobilis vel ignobilis: si primum contra suppositionem et est equale argumentum ducam: vel oms filii erant no biles et sic ducam descendendo ad dies nostros. Si dicas cayn erat nobilis tunc omns nobiles submersi sunt in diluuio noc et cum cayn et tot quot ab eo descenderunt ibi submersi sunt: venias ad noc pe tendo an erat nobilis vel non et breuiter te oportet venire in hoc: aliquis est nobilis cuius parentes erant ignobiles contra modum vulgarem loquendi de no bilitate de qua agimus accipe vpotheton indocta nobilitas.

18

¶ Confirmatut per factum dvogenis veniente alexandro philippi separantis capita regum ab aliis capitibus a quo rex sciscitatus est qua arte illud dinosceret: at ille: nulla: ergo sanguis no bilium a sanguine ignobilium cognosci non potest. Dicis ille est nobilis quem rex nobilitauit / quero quis eum nobilitauit et quis nobilitauit primum nobilem: et potest illud roborari per illud vlixis aiaci. decimo tertio methamorphoseos. Nam genus es proauos et que non fecimus ipsi. Vix ea nostra vocor et per marcum tullium in inuectiua contra salustium quod incipiebat in tullio desinebat in salustio

19

¶ Ad primum notabis quod nobilis vt sufficit capitur bifariam. Vnomodo ille qui virtutibus est redimitus est nobilis et illa est vera nobilitas: collunio sordium et vitiis irretiti sunt ignobiles. secundum illud primi regum secundo. qui contemnunt me erunt ignobiles. Aliomodo capitur vulgariter sicut vocamus illos qui descendunt de sanguine nobilium nobiles siue illustrati fuerint virtutibus siue non et illa est ad ceptio vulgaris veniendo ad formam argument negetur suppositio ea data nunquam inuenies nobilem de quo loquimur consequens est igitur dare primu nobilem et pater illius erat ignobilis vt de saul es eius patre erat. primi regum non. et decimo de da uid et eius patre: de marco tullio et eius patre stat dare patrem nobilem et filium ignobilem: probatio sepulta vna domo nobilium surgit alia que erat igno bilis in nobilem: multi sunt in mundo reputati igno biles qui mediate de nobilibus descenderunt / nobi les hac via a diuitibus progenitoribus vel bonis du xerunt originem et communiter illa via procreantur nichil est habere originem ab illustribus viris nisi vita fuerit similis: secundum dictum saluatoris iohan viii. cum iudei dixerunt se ortos ab abraham semen abrahe sumus inquiunt et nemini seruiuimus vnquam subiunxit christus. si filii abrahe estis: opera abrahe facite. et sedulius noster lib. secundo loquens de discipulis christi dicit. Discipulos iubet esse suos tales que superne. Conciliat vite / quos non ventosa loquendi Gloria nec vana de nobilitate superbus. Sanguis lat / sed fama tacens humilique refulgens. Mente ni tor celo faciat de plebe propinquos. Nam quia stulta patens elegit et infima mundi. Quis nobilitauit gordium agricolam primum regem frigie: tholomeum filium ligi qui ex milite gregario cepit egyptum quis emgischam tartarorum: eneas siluius in histo ria bohemica irridens bohemos volentes altitudine sue originis deducere: introduxit dictum platonis dicentis omnes reges ex seruis / et omnes seruos ex regibus originem traxere. et iuuenalis satyra octana. malo pater tibi sit tersites dummodo tu scis ea cide similis vulcanaque arma capessas quam te tersiti si milem producat achilles. Etiam diuus iustinianus se denominat alemanicum / goticum francum / germanicumab hiis quos ipse deuicit in propria persona non vo cans eum italum ratus est plus glorie ei afferre ha bere dominium suo marte acquisitum quam a parenti bus. Ceterum quicquid sit non sunt penitus spernendi nobiles vndecunque duxerunt originem sicut in ecclesia triumphante sunt angeli inferiores et superiores: sic est inter homines nobiles / magis nobi les / et ignobiles, non alias poeta duodecino eneidos introducit eneam bortantem ascanium ad virtutem hectoris auunculi et enee patris inquiens. Disce puer virtutem ex me verumque laborem. Fortunam ex a liis: nunc te mea dextera bello. Defensum dabit / et magna inter premia ducet. Tu facito mox cum matura adoleuerit etas. Sis memor et te animo re betentem exempla tuorum. Et pater eneas et auun culus excitet hector. sic et in prologo iugurthe salustius dicit: nam sepe audiui ego quintum maximum et publium scipionem preterea ciuitatis nostre pre claros viros solitos ita dicere cum imagines maio rum intuerentur vehementissime sibi animum ad virtutem accendi. et primo officiorum tullius cum ostendit illud scite ei applicatum: cedant arma toge concedat aurea lingue. paulopost subiungit lice enim michi marce fili apud te gloriari ad quem et hereditas huius glorie et factorum mutatio pertiet et baptista primo libro alphonsi. in sobolem transire patris cum semine virtus sepe solet / refertque satus quo quisque parente est adde quod audite laudes et clara parentum: facta mouent animos generosaque corda nepotum sollicitant: et calcar habent abigunt que veternum. non aliter putatur pirrus accensus ad arma. quam imagine patris. dicente Quidio. pirrus achileides aimosus imagine patris et quamquam vlixes benedixit non genus et proauos tamen subiunxit se descendisse de ita nobili domo sicut alter descenderat inquiens sed enim quia retulit aiax esse iouis pronepos nostri quoque sanguinis auctor iupiter est / totidem que gradus dista mus ab illo. et que sequuntur: callidus vlixes numquam hoc in medium attulisset si nil glorie fuisset descendisse de nobilibus vel poeta nomine viri. crebro nobiles san guine sunt nobiles moribus teste aristotele in phiso nomia et in de anima. anima insequitur corporis complexionem bene erudiuntur et sic nobiles mente et sanguine eua dunt secundum illud qui viret in foliis venit ab radicibus humor et patrum in natos abeunt in semine mores et primi politicorum. iiii. putant enim vt ex hominbus hominem ex bestiis bestiam sic ex bonis bonum generari. i. ethicorum viii. non satis ad felicitatem idoneus est qui penitus est difformis aut ignobilis aut solitarius sine prole num quid in vita paule beatus hieronimus de sua progenie lo quitur graccis scipione et agamenone. Scipio quem genuit paule fundere parentes grecorum soboles agans nonis inclita proles hec iacet in tumulo. et reliqua et ecclesi. xvi. beata terra cuius rex nobilis et luce. xix. homo quidam nobilis abiit in longiquam regionem accipere sibi regnum et actuum. xvii. dicit beatus lucas et quidam ex ipsis crediderunt et iuncti sunt paulo et sile et de colentibus gentibus que multitudo maxima: et sequitur ad propositum et mulieres nobiles non pauce nobilitas quantum procedit in longum tanta est maior primus in genealogia nobilis / est parum nobilis secundus maior et sic con sequenter: econuerso non procedit ignobilitas. ex quo pa lam est aliqui sunt nobiles nobilitate sanguinis et nobilitate virtutis: aliqui sanguinis tantum: aliqui vertutis tantum: aliqui sunt ignobiles vertute et sanguine. Secum do patet qui sinunt suos liberos in dissutos mores vagari exponunt eos periculo perdere vtramque nobilitatem et licet diximus a nobilibus procreantur nobiles et a bonis boni non tamen semper: aristoteles querit in pro bleumatibus quare sapientes generent stolidos. Se petes an papa citius dispenset cum vno nobili nobili tate sanguinis quam cum nobili nobilitate virtutis. Forte dicis citius cum primo quia est ecclesie vtilior pro conseruandis rebus ecclesie et ad ecclesiam defendendam hoc est verum sed adhuc hic non est punctum rei quia nobilis nobilitate sanguinis in illo casu est magis idoneus: sed ponamus eos equaliter idoneos quod ignobilis tot aco siuit ei amicos quod ecclesiam potest defendere sicut nobi lis vel nobilis est eiectus a rege et ab amicis et apparet michi citius dispensandum esse cum nobilitate sanguinis dicente marone. v. eneidos. gratior et pu cro veniens in corpore vertus sic gnonoso quamquam non min magni ponderem ignobilem gistone nobilem virtute quam nobi lem vtraque nobilitate coram deo cum a se plura capiat quam alius et alius per diuitias et blanditias habet impedimentum crebro: non imputabis id vitio dari candide lector eo quod digressiunculam maiorem de nobilitate quam tibi par videatur esse fecerimus cum tuo arbitrio in om nibus satisfacere nequimus nec ad hoc laboramus sed pondera ad quem potissimum has materias dirigimus: et forte nos parum cancellos rationis trans¬ gressos esse inuenies

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 4