Quaestio 5

¶ Distinctionis vigesime quarte quaestio quinta. Veritur quinto circa hanc materiam an pre lati ecclesie sunt domini bonorum ecclesie.

¶ PoPor¬atus no conclusionem praelatus nullus est dominus bonorum ecclesie. conclusio patet. xii. questio. i. et sequenti pus. luculenter. prima questio. prima. expedit cum quis prepositus factus fuerit ecclesie omnium quae habet ecclesia efficitur dispensatrix vbi querit apparatus quis est dominus illorum bonorum recitat tres modos hincinde in gratiano dispersos inter quos non est ma gnum discrimen vnus modus tenet quod deus est dominus bo norum ecclesie ad hoc est capitulum qui christi. et cap. qui abstulit. i. q. ii. alius modus tenet quod pauperes. xvi. q. i. quicquid. Tertius modus dicit quod ecclesia sit domina. xvi q. iii. inter memoratos potest dici quod deus et specialius dominium habet in eis quam in bonis laicorum sicut specialius domini um sibi seruauit in terra promissionis quam inter persas vel medos. patet. leuitici. xxv. terra quoque non vendatur in perpetuum quia mea est et vos aduene et coloni mei estis dominium gotonale deus habet in omnibus rebus in bonis ecclesie speciale pauperes sunt citius fouendi ex bonis ecclesie quam ex bonis laicorum et quia praela tus ecclesie tenetur omnia dare pauperibus quae habet vltra suum statum vbi fabrica ecclesie non eget tenetur pauperes alere pauperes possunt dici domini. Insuper potest dici quod ecclesia est domina id est ecclesiastici. secundum illud treno rum. i. quomodo sedet sola ciuitas facta est quasi vidua domina gentium. Volo tenere illos duos modos indifferenter quod ecclesia vel deus habet dominium in hiis rebus et satius est dicere deum dominum istorum bona pre latorum dicuntur patrimonium crucifixi ex quocumque illorum modorum sequitur quod prelatus ecclesie non est dominus sed solum dispensator ad bunc finem iura omnia conueniunt. prosequamur cepta de prima conclusione si prelatus sit dominus bonorum ecclesie sequitur quod emens redditus cal lide ex bonis ecclesie et dans consanguineis dat eis do minium et ecclesia non potest reuocare. consequens est seclum ergo et antecedens. consequentia patet. licet peccet dominus alicuius rei per prodigalitatem dans potenti suscipere dominium non tamen tenetur restituere quia quero cui tenetur flitas consequentis patet ex historia eusebi chrieti cesariensis et reci tatur. xii. q. ii. c. quisquis. vbi dicitur omnium rerum ecclesiasticarum epus habeat sollicitudinem et dispenset eas tamquam deo contemplante non liceat ei autem fraudare quicque ex illis vel cognatis propriis dare que dei sunt quod si pauperes fuerint vt pauperibus elargiatur sed non sub horum occasione quae sunt ecclesie defraudentur. Quod si calliditate vsus excusationem praetenderit epraus dannum facere et nichil ad profectum agrum vel locum existere et sequitur sit irrita venditio et restituatur epraeo vel monasterio. Epus vel abbas hoc faciens abiiciatur tanquam qui dispersit qui non collegit. Insuper alex. iii. scribens epreo parisiensi in antiquis de donati. c. fraternitatem dicit prelatos ecclesie esse procuratores non dominos sic inquiens fraternitatem tuam credimus non latere quod cum epus et quilibet praelatus ecclesiasticarum rerum esse procuratores non dominos et que sequuntur. Prelati ecclesie dicuntur communiter procuratores bonorum ecclesie quandoque domini extenso termino abbas more domini defendit bona eccle. xvi. q. i. temporis. quandoque defensores. xvi. q. i. in canonibus quandoque patres vt. lxviii. d. quorum vices. breuiter loco domini habentur cum bene ministrant loco predonis cum male. Sed dicis quodo potest praelatus ec clesie secularis dicere hic equus est meus: hec vestis est mea cum non sit plus dominus illius rei quam religiosus est dominus rei cuius vsum habet. dico non luctandum esse de nomnibus praelatus non religiosus habet peculium profecticium vel quasi castrense et probabile est quod vtitur dominio in portione suo statui sufficienti sit scilicet quod il lam vel eius partem inutiliter exponens non deuincitur restituere propterea vocat equum suum nec vtitur plurali more religiosi. bona ecclesie glasguensis sunt ecclesie qui fundauit ecclesiam in honore dei et sancti heutigerni patroni illius loci dedit prouentus tales ecclesie glas guensi hoc est ministris illius ecclesie pro eis nutriendis et quia supponebat eos esse probos cum essent voca ti in sortem domini sicut in illa aurea etate erant maluit re linquere eis curam dande elemosine de superfluis quam aliis laicis bona erant illius ecclesie addita epro et canonices copulatim epreo tanquam iconomo et dispensatori principali postea canonici suas portiones et episcopus suam accepit dominium mansit apud eosdem apud quos antea licet cuilibet dabatur vsus aliquorum reddituum nec simile erat eorum quando vixerunt in communi cum religiosis ca paces erant tunc sicut nunc domini rerum eis datarum vel aliunde iustis titulis acquisitarum si ponas eos omnes efflare animam peste vel martirio. Iam petis quis est dominus harum rerum vel loqueris de rebus possessis ab vno beneficiato in loco verbi causa petis quis est dominus horum bonorum demonstrando bona que leuat rector vallis et cum ipse solus est in sua rectoria non potes currere ad multitudinem et ipso mortuo antequam dominus habens iuspatronatum aliquem archieprieo sancti andree praesen tat queritur quis iam est dominus illorum bonorum dicebam propterea a principio omnia melius soluuntur quod deus est illorum dominus sed argumentum ad hoc non vrget dico dominium rectore mortuo esse penes ecclesiam cuius curam et tuitionem debet capere eprus vbi esset certamen spoliandi ecclesiam propter vnitatem ad capunt omnes diocesani partinent ad eandem communitatem specialius quae diocesani diuersarum diocesium sicut dantur decani sub centurione nec licebit ecclesie vel eius praelato spolia re hanc ecclesiam et inuestiendo aliam intentio domini ecclesiam fundantis erat quod hec bona darentur deo et sancto baldredo vel eorum honori pro nutritione mi nistri in hoc loco quiquidem minister superintenderet gregi verbo et exemplo nec eidem domino licet sibi id vendi care cum in vsus dei iam dedit hec bona. Ex isto patet. licet bona ecclesie ad eam partineant tamquam ad dominium non licet transferre bona vni particulari ecclesie data alteri vbi non est rationabilis causa et consensu eorum quorum interest et dico hic sicut in materia collationum beneficii et appellationum ordinarii iudicis proximi est beneficium conferre nec debet esse saltus in appellationibus ad iudicem supremum primo sed ad proximum immediatum sic in tuitione bonorum ecclesie vbi opus fuerit immediatus prelatus debet illa bona protegere vt rector dictus de auth bona sue ecclesie eo deficiente suus ordinarius superior proximus et sic gradatim conscendendo. Secundo patet quando aliquid mortificatur ecclesie tota ecclesia est ditior. Tertio patet non sic habet dominium praelatus ecclesie in bonis ecclesie sicut laicus in bonis ab eo possessis. patet. laici sibi succedunt iure cogna tionis prodigi dant et datum est dominium terras vendunt et omnia bona eorum sine ratione dissipant heredibus nichil relinquendo hoc non contingit de bo nis ecclesie. Quarto patet non est penitus idem de bonis possessis a communitate venetorum et bonis ecclesie. probatur. veneti possunt cretam vel ciprum prodige dare et datum erit non sic de bonis ecclesie imo si per possibile vel im possibile praelati ecclesie consentirent dare omnia bona ecclesie laicis non teneret illa datio penes eos remanet dominium in edificationem et non in destructionem non valet eorum donatio nisi quando est secundum leges iuri consentaneas et propterea semper magis adhesi modo dicendi quod deus est verus dominus istorum bonorum fundamentalis sed argumen tum per possibile vel impossibile non cogit constat quod eccle sia nunquam assentiet quod omnia bona ecclesie dentur laicis. Quinto sequitur error pauperum de lugduno et imitantium eos dicentium ecclesiam nichil debere tenere maledicunt constantino qui primo dotauit ecclesiam et ille error fuit iterum dannatus in sacro sancta sinodo constantiensi contra aliquos herisiarchas beatus thomas cantuarienerics. gloriosus martir pro rebus ecclesie et eius li bertatibus conseruandis vitam in mortem probe commutauit qui altari seruit de eodem viuere debet et si ecclesia non haberet prouentus male prouideretur a laicis mini stris ecclesie. secus erat in principio nascentis ecclesie pro pter feruorem qui tunc erat. vne beatus augustinus in ser mone de communi vita clericorum dicit. Exemplum domini acci bite conuersantes in terra quare habuit loculos cul angeli ministrabant nisi quia ecclesia ipsius loculos ha bitura erat. Sexto sequitur quod romanus pontifex non est dominus beneficiorum ecclesie et omnium fructuum eius sed. est supremus dispensator ad quem confugiendum est in re bus dubiis tamquam ad capunt ecclesie probationes inducte equaliter de eo concludunt et aliis quo ad non habere omnium fructuum ecclesie dominium sed est summus dispensator in eis. Septimo sequitur quod quicumque confert bons ec clesie guiter peccat. et patet. xii. q. ii. c. nulli. dicit bonifacius liceat ignorare omne quod domino consecratur siut fuerit homo siue animal siue ager vel quicquid fuerii semel consecratum sanctantum sanctorum erit domino et ad ius per tinet sacerdotum. propterea inexcusabilis erit omnis qui aufert vastat vel inuadit non valet argumentum iohannis vicleffi abutuntur istis bonis et sunt eis in ruinam: ergo res iste sunt auferende ab eis sicut meritorie eis dabantur quando eis bene vsi sunt propter vnum malum non oportet auferre hec bona ab ecclesia succe det alius bonus et si adhuc malus bona dantur hinc ecclesie et ad eam spectant qui hec bona dedit omne dominium a se abdicauit alteri non spectant nisi ad hanc con munitatem vel ministris huius ecclesie quibus cathe gorice data sunt et non eam data causa no sequuta vel ob causam datorum sicut alter falso existimat sic numquam esset tranquillitas in bonis ecclesie et quod deo dicatum est in vsus humanos reucari non potest non me fugit male vtentibus bona ecclesie sunt in ruinam secundum vulga re dictum diuitias deuotio peperit sed parentem filia suf focauit reprobis omnia cooperantur in malum sed ali qui semper bene illa bona exponunt. Forte dicis non potest defendi quod deus est dominus omnium bonorum ecclesie. quod patet sic esset dominus omnium bonorum in mundo quia domini est terra et plenitudo eius et tunc falsum esset quod aliqua es sent in nullius potestate vt de gemmis in littore maris cum omnia dei essent. Insuper nemo hac via in ec clesia scit quando dat alteri dominium alicuius rei et quando non. patet. quia nescit voluntatem dei in omnibus. Ad primum dicitur deus est gratialis dominus omnium sicut causa principalis et si suam causalitatem generalem conseruatiuam subtra heret ab omnibus bonis et breviter creaturis per vnum instans in illo desinerent esse sicut consumpto oleo tabescit candela sic in omnibus rebus possessis dominium generalem habet et secum condignum et eiusdem rei sunt duo domini scilicet supremus dominus qui solus potest transferre dominium quan do eilibet vt israeliticis respectu bonorum egiptio rum alii eo irritante translationem nichil conferre possunt Illa dicuntur in nullius potestate qua in nullius hominis creati potestate sunt vel hominum creatorum. Ad secundum nego quis potest scire per regulas canonicas humanas et diuinas quando transfert dominium rerum sicut voluntas dei manifestatur nobis per internam inspirationem et scri pturam sicut concurrit cum secunda causa vt igne ad calefa ciendum sic transfert et ratificat translationem dominii cum do mino particulari. interdum tamen dominus particularis nititur tranfferre dominum cum quo deus non ratificat licet concurrit ad actum dandi interiorem vel exteriorem exem pli causa prelatus dat nepti diuiti mille aureos ex manum ad illum actum interiorem volendi dare et exteriorem ad extra deus actiue concurrit sed non ratificat translationem: et propterea translatio est nulla dominii in illo casu si deus non concurrit ad substautiam actus siue sit peccatum siue non praelatus nesciret actum habe re ac si diues laicus det histrioni vel meretricule pe cuniam deo voluntati signi illud displicet quod taliter fiat sed ad translationem domini deus concurit vt nobis con stat. Sed dicis cum praelatus non est dominus horum bono rum quomodo transfert translationem harum rerum in alium nemo dat quod non habet. Respondeo frequen ter aliquis non habens dominium alicuius rei alteri confert dominium illius rei non possesse ab eo. patet de elemosina rio regis qui non est dominus illius elemosine date et tamen in alium transfert verum dominium. pauper est dominus elemosine date abbas dat laboranti in orto vel in agris pecuniam pro suo labore et alter vere suscipit et palam est abbatem non esse dominum illarum rerum sicut consensus interpretatiuus veri domini vel formalis sufficit elemo sinario transferendo dominium rerum sic in proposito quando homo dat non repugnanter regulis bonorum ecclesie tunc est consensus dei principalis domini vel ecclesie secundum alium modum quod sufficit sic homo dat quod habet ab alio et commissa est ei cura dandi. Ex isto patet. praelatus ecclesie non est vsu fructuarius. patet. fructuarius ex fructibus collectis emit agros et pro eo manebunt. secus est de prelato ecclesie nec est vsuarius cum is non potest alie nare fructus nec eis vti vltra propriam necessitatem non refert licet dicatur proprietarius in rebus vsu comsumptibilibus cum vsufructuario communicat qui vtitur et frui tur rebus alienis salua rerum substantia. ff. eodem. l. i et. l. ii. in signum cuius episcopus vincestrie in anglia primo die episcopatus eius dat satisdationem pro triginta mille ouibus quas recipit conuenit cum vsuario in hoc quod necessaria suo statui solum capere potest: sed quia vsus est ius vtendi alienis rebus salua rerum substantia si ne facultate alienandi per hoc vsuarius est inferior beneficiato.