Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Liber 2
Liber 3
Liber 4
Distinctio 45
Circa textum
Distinctio. 45. huius quarti in qua agit de receptagulis animaru: et primo de statu bonarum animarum
PReterea sci endum est quod omnes animae vt ait Augustinus etc. Hic signatur. 45. dist. huius quar ti quae ita habet continuari ad praecedentem. Nam postquam egit de ipsorum ho minum resurrectione: Nunc in ista dist. agere incipit de ipsorum ante resurrectionem perstatio ne. Et habet diuidi in tres partes principales. In prima de iudicandorum inquirit statibus. In secunda de iudicantis conditionibus. In tertia de iudicii certis limitibus Prima in principio. Secunda dist. 46. Sed quaeritur hic de valde malis etc. Tertia dist. 47. ibi. Solet etiam quaeri qualiter etc. Rursus prima particula quae est praesens di. in qua agit de hominum ante resurrectionem perstatione in tres partes diuiditur. In prima praeloquitur modo diuidentis. In secunda suffragia ponit cetus militantis. In tertia adiutoria iungit triumphantis. Prima in principio. Secunda ibi. Neque negandum est. Tertia ibi. Sed iterum quaeritur de alio mediocriter bono etc.
Quaestio
¶ Quaestio ista declarat perpulchre quo anima separata cognoscat quatitates sibi ante separatione hitualiter notas ede maemoria earundem ac si cogno scat beati orenones sibi allatas. secundo declarat istam q. per. 4. partiales in praesenti di. Utrum anime beato rum in suis receptaculis suffragi orum viantium recordentur aut ea cognoscant quod non arguitur tripliciter.
¶ Pri modo quod non cognoscant: sensus non potest co gnoscere sine sensibili: ergo anima separata nihil potest cognoscere. Antecedens patet dicente Augustinus in. 9. de trini. vltimo ca. Obiectum et potentia pariunt noticiam. patet consequenta ex dicto philosophi tertio de anima. Fantasmatase habent ad intellectum sicut sensibilia ad sensum.
¶ Secundo arguitur sic: quod non habeat anima beata recordationem: non recordatur sui peccati: ergo nullius recordatur. Antecedens patet per id. Ecce creo caelos nouos etc. Et an quia obliuioni tradentur angustiae priores Tum secundo quia esset causa magna displicentiae: Tum tertio quia esset occasio verecundiae quae sunt a beatis relegata. consequenta patet. a simili.
¶ Tertio arguitr sic. anima separata immo etiam inteslectus conium ctus abstrahit ab hoc et nunc. ergo non recordatur aliquirum. patet consequenta: quia recordatio est praeteritorum: antecedens probatur. quia obm intellectus est ens: aut vniuersale et talia abstrahunt ab hic et nunc.
¶ In oppositum pro cognitione. Tum primo phus. 3. de aia. Anima est locus specirum non tota sed intellectiua seu intellectus: exquo ergo habet species: se parata potest intelligere: quia locus laluat. Tum secundo Boe. 5. de conso. prosa. 4. receptum est in recipiente per modum recipientis: anima autem recipi ens species est incorruptibilis: igitur recipit eas in corruptibiliter. Tum tertio Auicen. 6. natura lium parte. 1. ca. 6. Anima separata clarius videbit veritatem quam coniuncta: et concordat cum illo. Cor pus quod corrumpitur aggrauat animam.
¶ In oppositum pro recordatione. Tumprimo Abraam diuiti dicit: Fili recordare: quia re cepisti bona in vi. tua et la. si. mala. Tum secundo auctoritate aug. super illud pate. Fiant filii eius or phani. Tum tertio auctortoritate eiusdemu 9. confessionum vbi dicit quod mortui habent me moriam nostri¬
¶ In ista quaestione sunt tres articli declarandi Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus. Tertius est dubiorum motiuus;
¶ Primus terminus est recordatio de reuertor reuerteris: aut redeo redis: et cor cordis. Sic enim scriptum est: praeuarica tores redite ad cor. Dicitur autem recordatio tripliciter. Primo metaphorice: et sic est in deum per quandam figuram quae dicitur antropospatos dum ea quae sunt propria homin deo at tribuuntur: et sic Daniel deo loquitur in lacu e constitutus leonum. Recordatus es mei domine deus: et non dereliquisti diligentes te. Recordatio enim proprie illius est apud quem rerum fit transitus: apud deum vero cuncta sunt praesentia: sed qualiter: in primo decla ratum est. Secundo dicitur recordatio: vt est partis intellectiue create: sed secundum praeteritum: et hoc modo dicit philosophus in libello de memoria et reminiscentia: quod reminisci id est re cordari soli homin inest: et hoc modo capiendo recordationem de beato petro post negationem. scriptum est. Et recordatus est petrus verbi domini sicut dixerat etc. Tertio modo dicitur recordatio communiter: vt se exten dit ad partem sensitiuam: et isto modo de cane poeta dicit: exscaturimantes lesus abhor ret aquas: vnde recordatio proprie dicta secundum mentem docto. subti. in praesenti dist. q. 3. est co gnitio actus alicuius praeteriti ipsius recordan tis: et hoc inquantum praeteriti. Ex qua compendiosa descriptione tria habentur. Primum quod recordatio est respectu praeteriti actus: quia dicitur quod recordatio est cognitio actus alicuius praeteriti: nisi enim praeteritorum recordaremur deesset nobis primo vna portio prudentie: quae secundum tullium est recordatio praeteriti. Secundo iusti nescirent se praemiandos: nec iniusti puniendos: et perirent pollicie. Tum tertio quod praeteritorum recordemur ex hoc patet: quia et futura cognoscimus alies deesset nobis prouidentia quae est de futuris: et tamen minus habent de ente quam praeterita: quae sunt immutabilia reliqua in pluribus contingentia. Ex quo primo sequitur quod recordatio non est actus primus: sed secundus: quia dicitur cognitio. Secundo sequitur quod recordatio non est memoria: quia me moria potentiam dicit: licet non solum: quia etiam dicit specien rei: recordatio vero actum dicit potentiae. Tertio sequitur quod recordati ua habet actum post tempus: quia est praeteriti vt praeteriti. Unde philosophus in lib. de memo ria et reminiscentia. post trispophus memoria id est re cordatio omnis fit. Et possunt hic poni tria quae ifferunt loquendo propsre. Hemoria reminiscen tia recordatio. Hemoria dicit habitum aut potentiam cum obiecto: aut esse quietum: Remi niscentia dicit discursum incipientem ab esse quieto alterius: ideo libellus ille non solum dictus est de memoria: aut solum de re miniscentia: sed de vtroque. Recordatio vero tantum dicit discursus: quia est cognitio actus praeteriti. Ecce primum memoria. secundum reminiscentia. tertium recordatio. Quarto sequitur quod percipit fluxum temporis inter illud instans in quo fuit actus cuius recordatur et instans perceptionis. Quinto sequitur quod obiectum recordationis quando obiicitur recordationi non est in se praesens: quia est praete riti. Sexto sequitur quod praesentia obiecti est quae renda in potentia recordatiua in quo est secundum speciem. Ecce tres binarii: quia vnus senarius. Secundo principaliter sequitur ex descriptione: quod recordationes non sunt nisi actuum ipsius recordantis et hoc humano rum vt inquit scotus. Ex qua parte primo sequi. h tur quod rerum quae non sunt nostri actus non recordamur: sed bene memoramur: vt parrhysius esse magnam villam: non recordor sed bene memoror: sic de similibus. Secundo sequitur quod actus nostri casuales non cadunt sub nostra recordatione: aut in per ceptione: quia recordatio ortum habet vt dictum est a memoria: haec autem numquam memo riam intrauerunt. Tertio sequitur quod actuum ve getatiuae potentiae: vt sic non recordamur: quia non sunt proprie humani vt clare di catur in toro: si te vidi sedisse: non recordor te sedisse: quia est actus tuus: sed recor dor me te vidisse sedere dum sedebas. Et si dicatur quod citius potest recordari se vxori reddidisse debitum: et tamen ille actus est vege tatiue. Dico quod illius actus vt vegetatiue solum non est recordatio sed bene vt fit aut ad reddendum debitum: aut ad habendum prolem: aut ad vitandam fornicationem etc. tunc enim est humanus. Tertio principaliter se quitur: quod recordatio non solum est actus prae teriti sed vt praeteriti: et differt multum: re¬ cordari visionis praeteritae / aut visionis vt praete ritae. Ex qua parte cum dictis aliis sequuntur tria corollaria. Primum quod in recordatione est obie ctum proximum et remotum sper. Si enim recordor me vidisse: visio est obiectum proximum: sed petitur: quid vidisti: visum est obiectum remotum. Se cundum quod actus cuius est recordatio speciem habet in po tentia recordatiua: alioquin non posset recordari quas eius. Tertium quod actus ille praeteritus aliquando fuit obiectum potentiae recordatiuae: alioquin non posset in illa eius esse species. Sed surgit dubium si recordatio sic diffinita possit esse bru torum: quia (vt dictum Orecordatio aspicit trimpopus: primsphus autem secundum philosophum i. 4. philosophiem. est numerus motus secundum prius et posterius: bruta autem numerum non cognoscunt. Tum secundo non conferunt. Tum tertio non reflectuntur super se: et tamen recordatiua re cordatur se fuisse recordatam. Ad primam diceretur negatiue: numerus enim est vnum quinque communium sensibilium: ex. 2 de anima. Ad secundm di ceretur quod non ita discurrunt ex arte vt homines: ex instinctu tamen naturae conferunt. Quis enim cor uum docuit (vt ait Alber. magnus in li. animalium vt per centum annos in loco eodem nidum face ret. Sic patet in ciconiis annuatim vbi ha bitant. Et licet posset dici quod sine recordati one talia faciant / sola impressione delectabilis aut solo naturae instinctu: vt patet in formi ca colligente grana contra hyemen: sic enim col ligunt inexpartae frigora vt expartae: sic aues qua numquam nidos fecerunt / nidos constituunt vt quae solitae sunt nidos facere. Hoc quidem verum est / et inficiari non potest: tamen ex aliis practicis nis obuiat veritati in multis animalibus recordati onem ponere: vt patet in canibus / quo in multis disciplinantur: elephantibus quo docentur regibus reuerentiam facere: et generibus multis auium quae loqui instruuntur. Semel vel pluries ac cidit: occupauerant passeres nidum hyrundi nis seu martineti intus stantes: nec permitte bant hyrundines introire. Congregati nume ro magno martineti seu hyrundines cum luto: facto insultu nidt obturauerunt introi tum / intus inclusis passeribus. Quis docuit praeteriti recordatiua / aut naturae instinctus: iudex videat et iudicet. Ad tertium: si visus quia spiritualior / in particularibus sensibus exterioribus suam aliqualiter videt visionem: vt dicit philosophus /i. 2. de anima: et super se aut suum actum conuertitur: cur hoc nobilissimae sensitiuae denegemus sic enim quasi quaedam origon est in medio locata pure intelligibilium et pure sensibilium: sed an sit memoria: et ita recordatio in pte intellectiua magnum dubium est dicit Hen. de ganda. quoli. 4. q. 7. quod memoria intelligibilium non est sine phantasmate. Et idem ibidem diciti / quod memoramur per accidens: id est per aliud / quia per phantasma. Sed in oppositum est philosophus in libello de memoria et reminscentia: dicit enim. Quorundam intelligibilium memoramur: vt quod triangulus habet tres equiles duobus rectis etc. hic quidem quia didicit et specu latus fuit. Esi dicatur quod ibidem philosophus dicit alios bene remiscitiuos / alios male propter diuersitatem organi. Ex quo patet quod solum est sensi tiua potentia. Dicendum quod sicut in motu opor tet dare vnum immobile / vnde motus incipiat et distantia computetur: sic in nobis dare oportet vnam speciem immobilem quae in intellectiua memo ria manet immobilis: sicut intellectus est incorruptibilis: per hunc deuenimus cum remiscentia: quae est discursus ad recognoscendum speciem deletam in parte seu memoria sensitiua: et ad hoc iuuat exemplum quod recitat Themistius. 2. posteris. de seruo fugitiuo quem requirit dominus suus: fugit species a memoria sensitiua: rehabetur per speciem intellectiuam mediante reminiscentia vt procuratore domini. Notanda tamen sunt tria dicta de memoria intellectiua et recor datione. Primum dictum. Nulla recordatio partinet ad intellectum inquantum praecise abstracti ue est intelligens. Secundum dictum. Nulla recordatio pertinens ad intellectum necessario requirit duplicem praeteritionem. scilicet in vtroque obiecto. Tertium dictum. Nulla recordatio partinet ad intellectum tamquam primarie et radicalitur sufficienter ad recordandum. Et propter istas tres conditiones vel aliquam earum: intelligendae sunt vel exponendae sunt omnes auctoritates Aristo. aut aliorum negantium memoriam in parte intellectiua. Illud enim quod obiectum est de libel lo / de memoria et reminscentia de bene remini scentibus et male ex parte organi: est solutum ex tertia conditione. Nec est ista memoria intelle ctiua solorum vniuersalium / quinimo singula rium: aliter qualiter recordaretur quas aut intentionum aut volitionum quae non sunt sensibiles: et scilicet de malis non recordatur volitionibus / quomod poenitebit: haec pedetentim gnanus post gigan tem: ex. 3. conclusione praesentis dist. in Secundo breuiaui.
¶ Secundus: terminus est receptaculum: a recipiendo. Est autem triplex receptaculum seu habitaculum. Unde doc. Aureli us Augustinus de triplici habitaculo gratum libel lum edidit: et sunt illa tria habitacula (vt inibi loquitur) celum / in quo solum boni: infernus quo solum mali: terra in qua sunt modo et boni et mali. Sed ad nostrum descendendo propositum / loquendo de receptaculis animarum bonarum / vt malas dimittamus ad sequentem de post mortem. Dicit doc. deuotus praesentis dist. arti. 1. q. 2. quod secundum triplicem statum contingit intelligere triplex receptaculum. Est enim status remunerationis / status quietae expectationis / status purgationis. Statui remunerationis respondet caelum empireum: quod est receptaculum determinatum in se / et quo ad nos. Statui quietis et expectationis respon det locus certus in se / sed non quo ad nos: quia nescitur per scripturas vbi sit limbus. Dicit tamen frater Franciscus de maro. 20. dist. huius quarti. q. 4. seu vltima: arti. 2. quod est pars superi or inferni quae dicebatur sinus abraae: vbi erant sancti patres ante aduentum christi. Statui vero purgationis respondet receptaculum indeterminatum / et in se et quo ad nos: quia in diuersis locis animae purgantur: licet aliquod sit receptaculum in quo plures purgentur.
¶ Tertius terminus est suffragium: a sub: sed in compositi one b. mutatur in f. et fragor aris dicitur: quod pa trocinari aut auxiliari designat. Unde breviter notandum de suffragiis quod narrat fratrum Richar. de media villa praesenti dist. arti. 2. q. 1. Fiunt suffragia pro triplici genere personarum seu animarum in suis iam receptaculis posita rum. Pro valde bonis: secundo pro valde ma lis: tertio pro mediocriter bonis et mediocriter malis: quia haec non faciunt nisi vnum. Si pro valde bonis: tunc eis non proficiunt: quia non indigent. Unde Augustinus in enchiridion ca. 65. Et recitat magister in praesenti distin. c. 2. dicit: quod sacrificia / siue altaris / siue quarumcumque elemosynarum pro defunctis valde bonis sunt gratiarum actiones. Secundo damnatis non proficiunt: quia non sunt ligati nobiscum conglutino charitatis: quod solum ligamen est quo eis prodesse possent. Unde Augstinus vbi. supra. Hic omne meritum comparatur quo possit post hanc vitam quispiam relegari. Et ibidem diciti / quod talia et si pro valde malis nulla sint adiumenta mortuorum: qualescumque tamen sunt consolationes viuorum. Tertio tertiis prosunt non ad augmentum gratiae / sed ad poenae mitti gationem et abbreviationem. Unde Augutinus vbi supra. Cum viuerent in hac vita: meruerunt vt hoc sibi postea posset prodesse. Tantum de primo articulo.
¶ Quantum ad secundum arti. sunt tres con clusiones / iuxta posita in. q. Prima conclusio est de memoria animae separatae. Secunda conclusio quod possit de nouo acquirere cognitio nem. Tertia / quod possunt animae beatae in receptacula empirei cognoscere suffragia nostra et orationes nostras.
¶ Prima conclusio est haec. Sic in anima separata perseuerant species hic impressae: vt eis res sit potens cognoscere: patet pri ma particula: quia illae species sunt immateriales et inextense subiectiue existentes in intellectu possibili: vnde non oportet eas corrumpi corrupto corpore: quia in esse non dependent a corpore / licet dependent in fieri. Unde Commentator 3. de anima / com mento. 27. dicit / quod transfertur obiectum de or dine in ordinem: quando de phantasmate transfertur per intellectum agentem ad ordinem intellectus possibilis: quod non intelligo nisi de ordine materiali et extensibili ad ordinem immaterialem et inextensibilem. Ista autem duo similis iuncta complent memoriam intellectus et obie ctum: aut in se / aut in sua specie. Ex quo patet secunda pars conclusionis / quod per eas species potest anima separata venire in rerum cognitionem: quia secundum Augustinus memoria est parens intelligentiae.
¶ Unde philosophus 1. de anima vult: quod si anima separata non potest habere separationem / nec potest esse: et illa species in. 3. de anima dicitur scientia / quando dicit philosophus / quod sicut anima per sensum est sensitiua / ita per scien tiam est scientifica: quod debet intelligi virtuali ter: quia species in memoria est causa partialis / efficiens habitus scientialis. Unde et illud Hiero. ad paulinum in prologo bibliae. Discamus in terris quorum nobis scientia remanebit in caelis. Ual de enim irrationabile esset tantum laborare circa scientiam et virtutem: et post totum perdere in morte. Ex quo patet defectus Tho. qui ad excogitandum modum cognitionis animae separatae posuit spe¬ cies influxas a deo: prima parte summe. q. 99. arti. 1. Et in quarto. go. distin. q. 1. Sed de hoc magis in sequenti conclusione. Ex eodem secundo patet defectus Auicennae: qui. 6. natu ralium / parte. 5. ca. 6. diciti / quod in intellectu nulla species remanet nisi praesente actu intelligen gendi. Ex eodem tertio sequitur defectus do ctoris solennis / negantis omnem speciem intelligibilem: et ponentis tantum phantasma in virtute phantastica: quolibe. 4. q. 7. et. 6. Idem dicit Bodefredus de fontibus / quolibe. 9. q. 19.
¶ Secunda conclusio est haec. In anima separata speciem a deo influxam non est necesse po nere vt ignotum intelligat. Probatur. Natura non est sine propria operatione specificata. 2 caeli et mundi. Et Dam. c. 94. Anima humana est perfectissima forma: et eius propria operatio secundum intellectum possibilem est intelligere: secundum agen tem abstrahere / et secundum voluntatem velle: igitur nullus modus essendi potest conuenire animae secundum naturam suam / i quao non possit secundum istas operatio. nes: secundum naturam suam talis est / quod potest habere ese separatum: et hoc est ex perfectione suae naturae: vnde non conuenit aliis formis imperfectis: igitur in illo esse potest in istas operationes: sed pos sibile est eam prius non acquisisse species obiectorum sicut patet de anima paruuli defuncti: igitur poterit eam tunc acquirere. Ex quo infertur non necessitas opi. Tho. huius quarti. 50. dist. q. 1. ponentis vnum ternarium: quod est res intellectualis mere / res pure corporalis / anima intellectiua in medio vnde in commento secundae propositionis libri de causis: dicit philosophus animam creatam esse in oriconte aeternitatis: hoc medium dum ad res accedit corporales: vt dum est communiunctum cum corpore: a rebus corporalibus accipit species: quia eis approximat: quando autem separatur et appropinquat intelligentiis: iam non intelligit per species a rebus corporalibus acce ptas / sed per species influxas / aut a deo vel angelis: cuius signum est: quia quanto homo magis elongatur aut abstrahitur a corpore: tanto secretiora cognoscit: patet in raptur extasi et sopore: et sic intelligit Commenta tor. 3. de anima: dum ponit intellectum possibilem esse substantiam separatam: quamuis in hoc erret: tamen quantum ad hoc recte dicit / quod exhoc quod ponitur substantia separata habet re spectum ad intellectuales substantias superiores vt eis intelligat: sed secundum illum respectum quo comparatur ad intellectum nostrum recipiendo species a phantasmatibus: non communiungitur substantiis superioribus seu altioribus. Contra istam opinionem doc. arguit tripliciter. Primo quod superfluit: aeque enim vnde fit per species acquisitas quae sunt incorruptibiles / sicut per influxas. Aut non est ne cessitas. non negat tamen in paruulis posse ha peri species influxas / quae non habuerunt acquisitas. Secundo quia multum vilificat animam in tellectiuam / quae nequit in propriam operationem si ne his influxis speciebus. Tertio ducit Tho. in contradictionem: quia tenet prima parte summae suae. q. 41. arti. 6. et alibi sepe: quod duo accidentia eiusdem rationis non possunt esse in eodem subiectiue: ista autem species influxa et acquisita sunt eiusdem rationis: quia causa effici ens non variat effectum formalitur: sicut Adam et Abel sunt eiusdem rationis: nec acquisita corrumpitur: quia est in subiecto incorruptibili: receptum autem in recipiente est ad modum recipientis. Tunc subtiliter doc. subtilis respondet alio fundamento Tho. ostendens eum aut arguere in quattuor terminis / aut secundo non concludere. scilicet propositum: aut tertio concludere falsum. Textus subtiliter videatur mihi pronunc dicere sufficit: quod dato quod anima separata separatis substantiis magis approximet: non tamen oportet quod sit ipse: nec tales suscipiat species. Quod autem dicit de extasi / aut raptu etc. nil ad rem. Alibi est quae renda ratio: alioquin qui magis dormirent maiores haberent reuelationes.
¶ Tertia conclusio. Si distantia non impedit in se in verbo dei sper nostras praeces possunt cognoscere beati: et pro nobis deum exorare. Prima pars probatur: quia in totum ens creatum potest separata sub stantia / nisi aliunde impediatur. Si enim intel lectus meus potest cognoscere volitionem meam: quare non poterit intellectus perfectior non impeditus. Et si intellectus angelicum potest noscere substantiam animaem meae / quae sibi est intimior quam sua intellectio: quare non pote rit cognoscere naturaliter ipsam intellectionem. Et si obiiciatur. Quia per Esaia dicitur: Abraam nesciuit nos: et isrilis ignorauit nos. Rursus per prophetam dicitur. Dominus scit cogi et tationes hominum / quoniam vane sunt. Ad primum doctor dicit tria. Primum / quod Abraam non nouit intuitiua noticia: quia nimis distabant. Ideo conclusio mea posuit / si distan tia non impedit. Secundum quod non fuit tunc beatus: vel non habuit visionem dei /i qua fiunt huiusmodi reue lationes. Tertium / quod regularitur beatis talia reuelantur tamquam pertinentia ad causalitatem eorum respectu beatitudinis aliorum. Ex quo patet secunda pars conclusionis. Non est enim necesse deum hoc facere: sed decet magnificentiam eius. Ad se cundum dico tria. Primum / quod deus nouit vni uersaliter cogitationes hominium / et ex propria perfectione: quod non angelus / etiam superior. Secundm quod nouit vt iudex: quod non angelus. Haec duo sunt Scoti. Tertium quod nouit antequam fiant. Hoc tertium addit suus egregius discipulus fra ter Bamfredus seu amfredus gontrii licentiatus in theologia parrhysius / brito na tione / conuentus corisopitensis / in suis quali. Tertia pars patet. Sicut enim vult deus / inquit Ore go. in. 1. dialis per merita aliorum alios saluare. Tm de secundo articulo. Quantum ad tertium articulum unt tres difficultates.
¶ Prima diff. vtrum in anima separata remaneat solum species obiecti aut etiam actus? Dicit frater Landulphus in praesenti dis. quod etiam actus ex quo possum eius recordari postquam non est.
¶ Secunda difficit. quod est id anxioma / de quo dicit Sco. in. 2. q. contra Tho. de de dist. secundum speciem inter virtutem acquisitam et in fusam: et remittit ad librum tertium distin. 36. q. vnica: iuxta finem tertii arti? Dicendum quod sunt tria. Est primo axioma: et est idem quod digni tas secundum huguicionem et Papiam: et dicitur ab axe. Sic enim dicit Lucanus in primo. Regis ad exemplum mutatur mobile vulgustinus Ali ter Claudianus in maiori. Componitur or bis Regis ad exemplum: nec sic inflectere sensus humanos edicta valent quam vita regentis. Mobile mutatur semper cum principe vulgus. Secundum est anxioma / ab ango gis: et sic est sophisma: quia cogit: et sic dicit Huguicio: et doctor sic intelligit. Tertium est auxioma: et potest dici auxioma ab augeo ges. et tunc est primiloquium et maxima propositio / vt dicit Papias.
¶ Tertia difficultas. Utrum omes animae defunctorum existentes in char itate tam in caelo quam in purgatorio orent pro nobis: Frater Rich. d me dia villa in praesenti dist. arti. 7. q. 2. dicit quod sic. Unde debemus magis nos hortari ad bonum / cum tot habeamus adiutores. Ex quo patet ad. q. quod videlicet animae beatorum in suis receptaculis suffragiorum viantium recordantur / et ea cognoscunt. Tunc ad argumenta¬
¶ Ad primum dicendum / quod dictum philosophintelli git pro statu isto: alium autem statum non nouit philosophus
¶ Ad secundum dicit fratrum Rich. di. 43. huius quarti: arti. 7. q. 1. quod beati recordantur suorum peccatorum: nec tamen est eis paena: quia gaudent de misecundia dei remittente: iuxta illud: Hisecundias domini / in aeteruum cantabo. Ubi Srego. Quomodo in aeternum misecundias dei ca. nit qui miseriae non meminit: De hic argu te contra solutionem doctor tandem dicit tria. Primum / quod deus potest remouere omnem cognitionem habitualem et actualem peccati a beatis. Secundum quod potest remouere omnem actualem: da to quod non remoueat habitualem. Tertium quod potest impedire / ne actualis peccati cognitio cau set in beato tristiciam est: quia obiectum beatif cum tantum causat gaudium quod absorbet omnem tristiciam contingentem.
¶ Ad tertium dicendum quod intellectus sic est vniuersalis quod etiam sin gularis: sicut patet in. q. sensus autem solum est singularis: aut si est velis solum vt est in singulari: ideo non est simile.
¶ Ex ista autem dist. sicut etc. Prima conclusio est. Bonarum mentium gaudium ponitur: et supplicium malis acquiritur. Dicit conclusio / quod animae beatorum post mortem habent et habebunt gaudium et animae reproborum supplicium. Et ponitur a principio dist. vsque ad illud ca. Neque negandum est vt dicit Augustinus ets.
