Table of Contents
Codex
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et de fide catholica et ut nemo de ea publice contendere audeat.
Titulus 2 : De sacrosanctis ecclesiis et de rebus et privilegiis earum.
Titulus 5 : De haereticis et manichaeis et samaritis.
Titulus 6 : Ne sanctum baptisma iteretur.
Titulus 9 : De iudaeis et caelicolis.
Titulus 10 : Ne christianum mancipium haereticus vel paganus vel iudaeus habeat vel possideat (..)
Titulus 11 : De paganis sacrificiis et templis.
Titulus 12 : De his qui ad ecclesias confugiunt vel ibi exclamant.
Titulus 13 : De his qui in ecclesiis manumittuntur.
Titulus 14 : De legibus et constitutionibus principum et edictis.
Titulus 15 : De mandatis principum.
Titulus 16 : De senatus consultis.
Titulus 17 : De veteri iure enucleando et auctoritate iuris prudentium qui in digestis referuntur.
Titulus 18 : De iuris et facti ignorantia.
Titulus 19 : De precibus imperatori offerendis et de quibus rebus supplicare liceat vel non.
Titulus 20 : Quando libellus principi datus litis contestationem facit.
Titulus 22 : Si contra ius utilitatemve publicam vel per mendacium fuerit aliquid postulatum (..)
Titulus 23 : De diversis rescriptis et pragmaticis sanctionibus.
Titulus 24 : De statuis et imaginibus.
Titulus 25 : De his qui ad statuas confugiunt.
Titulus 26 : De officio praefectorum praetorio Orientis et Illyrici.
Titulus 27 : De officio praefecti praetorio Africae et de omni eiusdem dioeceseos statu.
Titulus 28 : De officio praefecti urbis.
Titulus 29 : De officio magistri militum.
Titulus 30 : De officio quaestoris.
Titulus 31 : De officio magistri officiorum.
Titulus 32 : De officio comitis sacrarum largitionum.
Titulus 33 : De officio comitis rerum privatarum.
Titulus 34 : De officio comitis sacri patrimonii.
Titulus 35 : De officio proconsulis et legati.
Titulus 36 : De officio comitis Orientis.
Titulus 37 : De officio praefecti Augustalis.
Titulus 38 : De officio vicarii.
Titulus 39 : De officio praetorum.
Titulus 40 : De officio rectoris provinciae.
Titulus 41 : Ut nulli patriae suae administratio sine speciali permissu principis permittatur.
Titulus 42 : De quadrimenstruis tam civilibus quam militaribus brevibus.
Titulus 43 : De officio praefecti vigilum.
Titulus 44 : De officio praefecti annonae.
Titulus 45 : De officio civilium iudicum.
Titulus 46 : De officio iudicum militarium.
Titulus 47 : Ne comitibus rei militaris vel tribunis lavacra praestentur.
Titulus 48 : De officio diversorum iudicum.
Titulus 49 : Ut omnes tam civiles quam militares iudices post administrationem depositam (..)
Titulus 50 : De officio eius qui vicem alicuius iudicis obtinet.
Titulus 51 : De adsessoribus et domesticis et cancellariis iudicum.
Titulus 53 : De contractibus iudicum vel eorum qui sunt circa eos et inhibendis donationibus (..)
Titulus 54 : De modo multarum, quae ab iudicibus infliguntur.
Titulus 55 : De defensoribus civitatum.
Titulus 56 : De magistratibus municipalibus.
Titulus 57 : De officio iuridici Alexandriae.
Liber 2
Titulus 2 : De in ius vocando.
Titulus 4 : De transactionibus.
Titulus 5 : De calculi errore.
Titulus 7 : De advocatis diversorum iudiciorum.
Titulus 8 : De advocatis fisci.
Titulus 9 : De errore advocatorum vel libellos seu preces concipientium.
Titulus 10 : Ut quae desunt advocationi partium iudex suppleat.
Titulus 11 : De causis, ex quibus infamia alicui inrogatur.
Titulus 12 : De procuratoribus.
Titulus 15 : Ut nemo privatus titulos praediis suis vel alienis imponat vel vela regalia suspendat.
Titulus 16 : Ut nemini liceat sine iudicis auctoritate signa imprimere rebus, quas alius tenet.
Titulus 17 : Ne fiscus vel res publica procurationem alicui patrocinii causa in lite praestet.
Titulus 18 : De negotiis gestis.
Titulus 19 : De his quae vi metusve causa gesta sunt.
Titulus 21 : De in integrum restitutione minorum viginti quinque annis.
Titulus 22 : De filio familias minore.
Titulus 23 : De fideiussoribus minorum.
Titulus 24 : Si tutor vel curator intervenerit.
Titulus 25 : Si in communi eademque causa in integrum restitutio postuletur.
Titulus 26 : Si adversus rem iudicatam.
Titulus 27 : Si adversus venditionem.
Titulus 28 : Si adversus venditionem pignoris.
Titulus 29 : Si adversus donationem.
Titulus 30 : Si adversus libertatem.
Titulus 31 : Si adversus transactionem vel divisionem minor restitui velit.
Titulus 32 : Si adversus solutionem a debitore vel a se factam.
Titulus 33 : Si adversus dotem.
Titulus 34 : Si adversus delictum suum.
Titulus 35 : Si adversus usucapionem.
Titulus 36 : Si adversus fiscum
Titulus 37 : Si adversus creditorem.
Titulus 38 : Si ut se hereditate abstineat.
Titulus 39 : Si ut omissam hereditatem vel bonorum possessionem vel quid aliud adquirat.
Titulus 40 : In quibus causis in integrum restitutio necessaria non est.
Titulus 41 : Qui et adversus quos in integrum restitui non possunt.
Titulus 42 : Si minor se maiorem dixerit vel probatus fuerit.
Titulus 43 : Si saepius in integrum restitutio postuletur.
Titulus 44 : De his qui veniam aetatis impetraverunt.
Titulus 45 : Si maior factus ratum habuerit.
Titulus 46 : Ubi et apud quem cognitio restitutionis agitanda sit.
Titulus 47 : De reputationibus, quae fiunt in iudicio in integrum restitutionis.
Titulus 48 : Etiam per procuratorem causam in integrum restitutionis agi posse.
Titulus 49 : In integrum restitutione postulata ne quid novi fiat.
Titulus 50 : De restitutione militum et eorum qui rei publicae causa afuerunt.
Titulus 51 : De uxoribus militum vel eorum qui rei publicae causa absunt.
Titulus 52 : De temporibus in integrum restitutionis tam minorum aliarumque personarum (..)
Titulus 53 : Quibus ex causis maiores in integrum restituuntur.
Titulus 54 : De alienatione iudicii mutandi causa facta.
Titulus 57 : De formulis et impetratione actionum sublatis.
Titulus 58 : De iureiurando propter calumniam dando.
Liber 3
Titulus 2 : De sportulis et sumptibus in diversis iudiciis faciendis et de exsecutoribus litium.
Titulus 3 : De pedaneis iudicibus.
Titulus 4 : Qui pro sua iurisdictione iudices dare darive possunt.
Titulus 5 : Ne quis in sua causa iudicet vel sibi ius dicat.
Titulus 6 : Qui legitimam personam in iudiciis habent vel non.
Titulus 7 : Ut nemo invitus agere vel accusare cogatur.
Titulus 8 : De ordine iudiciorum.
Titulus 9 : De litis contestatione.
Titulus 10 : De plus petitionibus.
Titulus 13 : De iurisdictione omnium iudicum et de foro competenti.
Titulus 14 : Quando imperator inter pupillos vel viduas vel miserabiles personas cognoscat (..)
Titulus 15 : Ubi de criminibus agi oportet.
Titulus 16 : Ubi de possessione agi oportet.
Titulus 17 : Ubi fideicommissum peti oportet.
Titulus 18 : Ubi conveniatur qui certo loco dare promisit.
Titulus 19 : Ubi in rem actio exerceri debet.
Titulus 20 : Ubi de hereditate agatur et ubi scripti heredes in possessionem mitti postulare debent.
Titulus 21 : Ubi agi oportet de ratiociniis tam privatis quam publicis.
Titulus 22 : Ubi causa status agi debeat.
Titulus 23 : Ubi quis de curiali vel cohortali aliave condicione conveniatur.
Titulus 24 : Ubi senatores vel clarissimi civiliter vel criminaliter conveniantur.
Titulus 25 : In quibus causis militantes fori praescriptione uti non possunt.
Titulus 26 : Ubi causae fiscales vel divinae domus hominumque eius agantur.
Titulus 27 : Quando liceat sine iudice unicuique vindicare se vel publicam devotionem.
Titulus 28 : De inofficioso testamento.
Titulus 29 : De inofficiosis donationibus.
Titulus 30 : De inofficiosis dotibus.
Titulus 31 : De petitione hereditatis.
Titulus 32 : De rei vindicatione.
Titulus 33 : De usu fructu et habitatione et ministerio servorum.
Titulus 34 : De servitutibus et de aqua.
Titulus 36 : Familiae erciscundae.
Titulus 37 : Communi dividundo.
Titulus 38 : Communia utriusque iudicii tam familiae erciscundae quam communi dividundo.
Titulus 39 : Finium regundorum.
Titulus 40 : De consortibus eiusdem litis.
Titulus 41 : De noxalibus actionibus.
Titulus 43 : De aleae lusu et aleatoribus.
Titulus 44 : De religiosis et sumptibus funerum.
Liber 4
Titulus 1 : De rebus creditis et de iureiurando.
Titulus 2 : Si certum petatur.
Titulus 4 : De prohibita sequestratione pecuniae.
Titulus 5 : De condictione indebiti.
Titulus 6 : De condictione ob causam datorum.
Titulus 7 : De condictione ob turpem causam.
Titulus 8 : De condictione furtiva.
Titulus 9 : De condictione ex lege et sine causa vel iniusta causa.
Titulus 10 : De obligationibus et actionibus.
Titulus 11 : Ut actiones et ab herede et contra heredem incipiant.
Titulus 12 : Ne uxor pro marito vel maritus pro uxore vel mater pro filio conveniatur.
Titulus 14 : An servus ex suo facto post manumissionem teneatur.
Titulus 15 : Quando fiscus vel privatus debitoris sui debitores exigere potest.
Titulus 16 : De actionibus hereditariis.
Titulus 17 : Ex delictis defunctorum in quantum heredes conveniantur.
Titulus 18 : De constituta pecunia.
Titulus 19 : De probationibus.
Titulus 21 : De fide instrumentorum et amissione eorum et antapochis faciendis (..)
Titulus 22 : Plus valere quod agitur quam quod simulate concipitur.
Titulus 24 : De actione pigneraticia.
Titulus 25 : De exercitoria et institoria actione.
Titulus 27 : Per quas personas nobis adquiritur.
Titulus 28 : Ad senatus consultum Macedonianum.
Titulus 29 : Ad senatus consultum Velleianum.
Titulus 30 : De non numerata pecunia.
Titulus 31 : De compensationibus.
Titulus 33 : De nautico fenore.
Titulus 36 : Si servus se emi mandaverit.
Titulus 38 : De contrahenda emptione.
Titulus 39 : De hereditate vel actione vendita.
Titulus 40 : Quae res venire non possunt et qui vendere vel emere vetantur.
Titulus 41 : Quae res exportari non debeant.
Titulus 43 : De patribus qui filios distraxerunt.
Titulus 44 : De rescindenda venditione.
Titulus 45 : Quando liceat ab emptione discedere .
Titulus 46 : Si propter publicas pensitationes venditio fuerit celebrata.
Titulus 47 : Sine censu vel reliquis fundum comparari non posse.
Titulus 48 : De periculo et commodo rei venditae.
Titulus 49 : De actionibus empti et venditi.
Titulus 50 : Si quis alteri vel sibi sub alterius nomine vel aliena pecunia emerit.
Titulus 51 : De rebus alienis non alienandis et de prohibita rerum alienatione vel hypotheca.
Titulus 52 : De communium rerum alienatione.
Titulus 53 : Rem alienam gerentibus non interdici rerum suarum alienatione.
Titulus 54 : De pactis inter emptorem et venditorem compositis.
Titulus 55 : Si servus exportandus veneat.
Titulus 56 : Si mancipium ita venierit, ne prostituatur.
Titulus 57 : Si mancipium ita fuerit alienatum, ut manumittatur vel contra.
Titulus 58 : De aediliciis actionibus.
Titulus 59 : De monopoliis et de conventu negotiatorum illicito vel artificum ergolaborumque (..)
Titulus 61 : De vectigalibus et commissis.
Titulus 62 : Vectigalia nova instituti non posse.
Titulus 63 : De commerciis et mercatoribus.
Titulus 64 : De rerum permutatione et de praescriptis verbis actione.
Titulus 65 : De locato et conducto.
Titulus 66 : De emphyteutico iure.
Liber 5
Titulus 1 : De sponsalibus et arris sponsaliciis et proxeneticis.
Titulus 2 : Si rector provinciae vel ad eum pertinentes sponsalia dederint.
Titulus 3 : De donationibus ante nuptias vel propter nuptias et sponsaliciis.
Titulus 5 : De incestis et inutilibus nuptiis.
Titulus 6 : De interdicto matrimonio inter pupillam et tutorem seu curatorem liberosque eorum.
Titulus 8 : Si nuptiae ex rescripto petantur.
Titulus 9 : De secundis nuptiis.
Titulus 10 : Si secundo nupserit mulier, cui maritus usum fructum reliquerit.
Titulus 11 : De dotis promissione vel nuda pollicitatione.
Titulus 14 : De pactis conventis tam super dote quam super donatione ante nuptias et paraphernis.
Titulus 15 : De dote cauta et non numerata.
Titulus 17 : De repudiis et iudicio de moribus sublato.
Titulus 18 : Soluto matrimonio dos quemadmodum petatur.
Titulus 19 : Si dos constante matrimonio soluta fuerit.
Titulus 20 : Ne fideiussores vel mandatores dotium dentur.
Titulus 22 : Ne pro dote mulieri bona mariti addicantur.
Titulus 24 : Divortio facto apud quem liberi morari vel educari debent.
Titulus 25 : De alendis liberis ac parentibus.
Titulus 27 : De naturalibus liberis et matribus eorum et ex quibus casibus iusti efficiuntur.
Titulus 28 : De tutela testamentaria.
Titulus 29 : De confirmando tutore.
Titulus 30 : De legitima tutela.
Titulus 31 : Qui petant tutores vel curatores.
Titulus 32 : Ubi petantur tutores vel curatores.
Titulus 33 : De tutoribus et curatoribus illustrium vel clarissimarum personarum.
Titulus 34 : Qui dare tutores vel curatores et qui dari possunt.
Titulus 35 : Quando mulier tutelae officio fungi potest.
Titulus 36 : In quibus causis tutorem habenti tutor vel curator dari potest.
Titulus 38 : De periculo tutorum et curatorum.
Titulus 39 : Quando ex facto tutoris vel curatoris minores agere vel conveniri possunt.
Titulus 40 : Si ex pluribus tutoribus vel curatoribus omnes vel unus agere pro minore (..)
Titulus 41 : Ne tutor vel curator vectigal conducat.
Titulus 42 : De tutore vel curatore qui satis non dedit.
Titulus 44 : De in litem dando tutore vel curatore.
Titulus 45 : De eo qui pro tutore negotia gessit.
Titulus 46 : Si mater indemnitatem promiserit.
Titulus 47 : Si contra matris voluntatem tutor datus sit.
Titulus 48 : Ut causae post pubertatem adsit tutor.
Titulus 49 : Ubi pupilli educentur.
Titulus 50 : De alimentis pupillo praestandis.
Titulus 51 : Arbitrium tutelae.
Titulus 52 : De dividenda tutela et pro qua parte quisque tutorum conveniatur.
Titulus 53 : De in litem iurando.
Titulus 54 : De heredibus tutorum.
Titulus 55 : Si tutor non gesserit.
Titulus 56 : De usuris pupillaribus.
Titulus 57 : De fideiussoribus tutorum seu curatorum.
Titulus 58 : De contrario iudicio.
Titulus 59 : De auctoritate praestanda.
Titulus 60 : Quando curatores vel tutores esse desinant.
Titulus 61 : De actore a tutore seu curatore dando.
Titulus 62 : De excusationibus et temporibus earum.
Titulus 63 : Si falsis adlegationibus excusatus sit.
Titulus 64 : Si tutor rei publicae causa aberit.
Titulus 65 : De excusatione veteranorum.
Titulus 66 : Qui numero liberorum se excusant.
Titulus 69 : Qui numero tutelarum.
Titulus 70 : De curatore furiosi vel prodigi.
Titulus 71 : De praediis vel aliis rebus minorum sine decreto non alienandis vel obligandis.
Titulus 72 : Quando decreto opus non est.
Titulus 73 : Si quis ignorans rem minoris esse sine decreto comparavit.
Titulus 74 : Si maior factus sine decreto factam alienationem ratam habuerit.
Titulus 75 : De magistratibus conveniendis.
Liber 6
Titulus 2 : De furtis et de servo corrupto.
Titulus 3 : De operis libertorum.
Titulus 4 : De bonis libertorum et de iure patronatus.
Titulus 5 : Si in fraudem patroni alienatio facta est.
Titulus 6 : De obsequiis patronis praestandis.
Titulus 7 : De libertis et eorum liberis.
Titulus 8 : De iure aureorum anulorum et de natalibus restituendis.
Titulus 9 : Qui admitti ad bonorum possessionem possunt et intra quod tempus.
Titulus 10 : Quando non petentium partes petentibus adcrescunt.
Titulus 11 : De bonorum possessione secundum tabulas.
Titulus 12 : De bonorum possessione contra tabulas quam praetor liberis pollicetur.
Titulus 13 : De bonorum possessione contra tabulas liberti, quae patronis vel liberis eorum datur.
Titulus 15 : Unde legitimi et unde cognati.
Titulus 16 : De edicto successorio
Titulus 17 : De Carboniano edicto.
Titulus 18 : Unde vir et uxor.
Titulus 19 : De repudianda bonorum possessione.
Titulus 20 : De collationibus.
Titulus 21 : De testamento militis.
Titulus 22 : Qui facere testamentum possunt vel non possunt.
Titulus 23 : De testamentis: quemadmodum testamenta ordinantur.
Titulus 24 : De heredibus instituendis et quae personae heredes institui non possunt.
Titulus 25 : De institutionibus seu substitutionibus sub condicione factis.
Titulus 26 : De impuberum et de aliis substitutionibus.
Titulus 27 : De necessariis et servis heredibus instituendis vel substituendis.
Titulus 28 : De liberis praeteritis vel exheredatis.
Titulus 29 : De postumis heredibus instituendis vel exheredandis vel praeteritis.
Titulus 30 : De iure deliberandi et de adeunda vel adquirenda hereditate.
Titulus 31 : De repudianda vel abstinenda hereditate.
Titulus 32 : Quemadmodum aperiantur testamenta et inspiciantur et describantur.
Titulus 34 : Si quis aliquem testari prohibuerit vel coegerit.
Titulus 35 : De his quibus ut indignis auferuntur et ad senatus consultum Silanianum.
Titulus 38 : De verborum et rerum significatione.
Titulus 39 : Si omissa sit causa testamenti.
Titulus 40 : De indicta viduitate et de lege Iulia miscella tollenda.
Titulus 41 : De his quae poenae nomine in testamento vel codicillis relinquuntur.
Titulus 42 : De fideicommissis.
Titulus 43 : Communia de legatis et fideicommissis et de in rem missione tollenda.
Titulus 44 : De falsa causa adiecta legato vel fideicommisso.
Titulus 45 : De his quae sub modo legata vel fideicommissa relinquuntur.
Titulus 46 : De condicionibus insertis tam legatis quam fideicommissis et libertatibus.
Titulus 47 : De usuris et fructibus legatorum vel fideicommissorum.
Titulus 48 : De incertis persones
Titulus 49 : Ad senatus consultum Trebellianum.
Titulus 50 : Ad legem Falcidiam.
Titulus 51 : De caducis tollendis.
Titulus 52 : De his qui ante apertas tabulas hereditates transmittunt.
Titulus 53 : Quando dies legati vel fideicommissi cedit.
Titulus 54 : Ut in possessionem legatorum vel fideicommissorum servandorum causa mittatur (..)
Titulus 55 : De suis et legitimis liberis et ex filia nepotibus ab intestato venientibus.
Titulus 56 : Ad senatus consultum Tertullianum.
Titulus 57 : Ad senatus consultum Orfitianum.
Titulus 58 : De legitimis heredibus.
Titulus 59 : Communia de successionibus.
Titulus 60 : De bonis maternis et materni generis.
Titulus 62 : De hereditatibus decurionum naviculariorum cohortalium militum et fabricensium.
Liber 7
Titulus 1 : De vindicta libertate et apud consilium manumissione.
Titulus 2 : De testamentaria manumissione.
Titulus 3 : De lege Fufia Caninia tollenda.
Titulus 4 : De fideicommissariis libertatibus.
Titulus 5 : De dediticia libertate tollenda.
Titulus 6 : De latina libertate tollenda et per certos modos in civitatem Romanam transfusa.
Titulus 7 : De servo communi manumisso.
Titulus 8 : De servo pignori dato manumisso.
Titulus 9 : De servis rei publicae manumittendis.
Titulus 10 : De his qui a non domino manumissi sunt.
Titulus 11 : Qui manumittere non possunt et ne in fraudem creditorum manumittatur.
Titulus 12 : Qui non possunt ad libertatem pervenire.
Titulus 13 : Pro quibus causis servi praemium accipiunt libertatem.
Titulus 14 : De ingenuis manumissis.
Titulus 15 : Communia de manumissionibus.
Titulus 16 : De liberali causa.
Titulus 17 : De adsertione tollenda.
Titulus 18 : Quibus ad libertatem proclamare non licet et de rebus eorum, qui ad libertatem (..)
Titulus 19 : De ordine cognitionum.
Titulus 20 : De collusione detegenda.
Titulus 21 : Ne de statu defunctorum post quinquennium quaeratur.
Titulus 23 : De peculio eius qui libertatem meruit.
Titulus 24 : De senatus consulto Claudiano tollendo.
Titulus 25 : De nudo ex iure Quiritium tollendo.
Titulus 26 : De usucapione pro emptore vel transactione.
Titulus 27 : De usucapione pro donato.
Titulus 28 : De usucapione pro dote.
Titulus 29 : De usucapione pro herede.
Titulus 30 : Communia de usucapionibus.
Titulus 31 : De usucapione transformanda et de sublata differentia rerum mancipi et nec mancipi.
Titulus 32 : De adquirenda et retinenda possessione.
Titulus 33 : De praescriptione longi temporis decem vel viginti annorum.
Titulus 34 : In quibus causis cessat longi temporis praescriptio.
Titulus 35 : Quibus non obiciatur longi temporis praescriptio.
Titulus 36 : Adversus creditorem.
Titulus 37 : De quadriennii praescriptione.
Titulus 38 : Ne rei dominicae vel templorum vindicatio temporis exceptione submoveatur.
Titulus 39 : De praescriptione xxx vel xl annorum.
Titulus 41 : De adluvionibus et paludibus et de pascuis ad alium statum translatis.
Titulus 42 : De sententiis praefectorum praetorio.
Titulus 44 : De sententiis ex periculo recitandis.
Titulus 45 : De sententiis et interlocutionibus omnium iudicum.
Titulus 46 : De sententia, quae sine certa quantitate prolata est.
Titulus 47 : De sententiis, quae pro eo quod interest proferuntur.
Titulus 48 : Si non a competenti iudice iudicatum esse dicatur.
Titulus 50 : Sententiam rescindi non posse.
Titulus 51 : De fructibus et litis expensis.
Titulus 53 : De exsecutione rei iudicatae.
Titulus 54 : De usuris rei iudicatae.
Titulus 55 : Si plures una sententia condemnati sunt.
Titulus 56 : Quibus res iudicata non nocet.
Titulus 58 : Si ex falsis instrumentis vel testimoniis iudicatum erit.
Titulus 60 : Inter alios acta vel iudicata aliis non nocere.
Titulus 62 : De appellationibus et consultationibus.
Titulus 63 : De temporibus et reparationibus appellationum seu consultationum.
Titulus 64 : Quando provocare necesse non est.
Titulus 65 : Quorum appellationes non recipiantur.
Titulus 66 : Si pendente appellatione mors intervenerit.
Titulus 67 : De his qui per metum iudicis non appellaverunt.
Titulus 68 : Si unus ex pluribus appellaverit.
Titulus 69 : Si de momentaria possessione fuerit appellatum.
Titulus 70 : Ne liceat in una eademque causa tertio provocare vel post duas sententias iudicum (..)
Titulus 71 : Qui bonis cedere possunt.
Titulus 72 : De bonis auctoritate iudicis possidendis seu venumdandis et de separationibus.
Titulus 73 : De privilegio fisci.
Titulus 74 : De privilegio dotis.
Titulus 75 : De revocandis his quae per fraudem alienata sunt.
Liber 8
Titulus 5 : Si per vim vel alio modo absentis perturbata sit possessio.
Titulus 7 : De tabulis exhibendis.
Titulus 8 : De liberis exhibendis seu de ducendis et de homine libero exhibendo.
Titulus 9 : De precario et de Salviano interdicto.
Titulus 10 : De aedificiis privatis.
Titulus 11 : De operibus publicis.
Titulus 12 : De ratiociniis operum publicorum et de patribus civitatum.
Titulus 14 : In quibus causis pignus tacite contrahitur.
Titulus 15 : Si aliena res pignori data sit.
Titulus 16 : Quae res pignori obligari possunt vel non et qualiter pignus contrahatur.
Titulus 17 : Qui potiores in pignore habeantur.
Titulus 18 : De his qui in priorum creditorum locum succedunt.
Titulus 19 : Si antiquior creditor pignus vendiderit.
Titulus 20 : Si communis res pignorata sit.
Titulus 22 : Si in in causa iudicati pignus captum sit.
Titulus 23 : Si pignus pignori datum sit.
Titulus 24 : De partu pignoris et omni causa.
Titulus 25 : De remissione pignoris.
Titulus 26 : Etiam ob chirographariam pecuniam pignus teneri.
Titulus 27 : De distractione pignorum.
Titulus 28 : Debitorem venditionem pignorum impedire non posse.
Titulus 29 : Si vendito pignore agatur.
Titulus 30 : De luitione pignoris.
Titulus 31 : Si unus ex pluribus heredibus creditoris vel debitoris partem suam debiti solverit (..)
Titulus 32 : Si pignoris conventionem numeratio secuta non sit.
Titulus 33 : De iure dominii impetrando.
Titulus 34 : De pactis pignorum et de commissoria lege in pignoribus rescindenda.
Titulus 35 : De exceptionibus sive praescriptionibus.
Titulus 37 : De contrahenda et committenda stipulatione.
Titulus 38 : De inutilibus stipulationibus.
Titulus 39 : De duobus reis stipulandi et duobus reis promittendi.
Titulus 40 : De fideiussoribus et mandatoribus.
Titulus 41 : De novationibus et delegationibus.
Titulus 42 : De solutionibus et liberationibus.
Titulus 43 : De acceptilationibus.
Titulus 45 : Creditorem evictionem non debere.
Titulus 46 : De patria potestate.
Titulus 48 : De emancipationibus liberorum.
Titulus 49 : De ingratis liberis.
Titulus 50 : De postliminio et de redemptis ab hostibus.
Titulus 51 : De infantibus expositis liberis et servis et de his qui sanguinolentos emptos (..)
Titulus 52 : Quae sit longa consuetudo.
Titulus 54 : De donationibus quae sub modo vel condicione vel ex certo tempore conficiuntur.
Titulus 55 : De revocandis donationibus.
Titulus 56 : De mortis causa donationibus.
Titulus 57 : De infirmandis poenis caelibatus et orbitatis et decimariis sublatis.
Titulus 58 : De iure liberorum.
Liber 9
Titulus 1 : Qui accusare non possunt.
Titulus 2 : De accusationibus et inscriptionibus.
Titulus 3 : De exhibendis vel transmittendis reis.
Titulus 4 : De custodia reorum.
Titulus 5 : De privatis carceribus inhibendis.
Titulus 6 : Si reus vel accusator mortuus fuerit.
Titulus 7 : Si quis imperatori maledixerit.
Titulus 8 : Ad legem Iuliam maiestatis.
Titulus 9 : Ad legem Iuliam de adulteriis et de stupro.
Titulus 10 : Si quis eam cuius tutor fuerit corruperit.
Titulus 11 : De mulieribus quae servis propriis se iunxerunt.
Titulus 12 : Ad legem Iuliam de vi publica seu privata.
Titulus 13 : De raptu virginum seu viduarum nec non sanctimonialium.
Titulus 14 : De emendatione servorum.
Titulus 15 : De emendatione propinquorum.
Titulus 16 : Ad legem Corneliam de sicariis.
Titulus 17 : De his qui parentes vel liberos occiderunt.
Titulus 18 : De maleficiis et mathematicis et ceteris similibus.
Titulus 19 : De sepulchro violato.
Titulus 21 : Ad legem Viselliam.
Titulus 22 : Ad legem Corneliam de falsis.
Titulus 23 : De his qui sibi adscribunt in testamento.
Titulus 25 : De mutatione nominis.
Titulus 26 : Ad legem Iuliam de ambitu.
Titulus 27 : Ad legem Iuliam repetundarum.
Titulus 28 : De crimine peculatus.
Titulus 29 : De crimine sacrilegii.
Titulus 30 : De seditiosis et his qui plebem audent contra publicam quietem colligere.
Titulus 31 : Quando civilis actio criminali praeiudicet et an utraque ab eodem exerceri potest.
Titulus 32 : De crimine expilatae hereditatis.
Titulus 33 : Vi bonorum raptorum.
Titulus 34 : De crimine stellionatus.
Titulus 36 : De famosis libellis.
Titulus 38 : De nili aggeribus non rumpendis.
Titulus 39 : De his qui latrones vel in aliis criminibus reos occultaverint.
Titulus 41 : De quaestionibus.
Titulus 42 : De abolitionibus.
Titulus 43 : De generali abolitione.
Titulus 44 : Ut intra certum tempus criminalis quaestio terminetur.
Titulus 45 : Ad senatus consultum Turpillianum.
Titulus 46 : De calumniatoribus.
Titulus 48 : Ne sine iussu principis certis iudicibus liceat confiscare.
Titulus 49 : De bonis conscriptorum seu damnatorum.
Titulus 50 : De bonis mortem sibi consciscentium.
Titulus 51 : De sententiam passis et restitutis.
Liber 10
Titulus 2 : De conveniendis fisci debitoribus.
Titulus 3 : De fide et iure hastae fiscalis et de adiectionibus.
Titulus 4 : De venditione rerum fiscalium cum privatis communium.
Titulus 5 : Ne fiscus rem quam vendidit evincat.
Titulus 6 : De his qui ex publicis rationibus mutuam pecuniam acceperunt.
Titulus 7 : Poenis fiscalibus creditores praeferri.
Titulus 8 : De fiscalibus usuris.
Titulus 9 : De sententiis adversus fiscum latis retractandis.
Titulus 10 : De bonis vacantibus et de incorporatione.
Titulus 12 : De petitionibus bonorum sublatis.
Titulus 13 : De his qui se deferunt.
Titulus 14 : Si liberalitatis imperialis socius sine herede defecerit.
Titulus 16 : De annona et tributis.
Titulus 17 : De indictionibus.
Titulus 19 : De exactionibus tributorum.
Titulus 20 : De superexactionibus.
Titulus 21 : De capiendis et distrahendis pignoribus tributorum causa.
Titulus 22 : De apochis publicis et descriptionibus curialium.
Titulus 23 : De canone largitionalium titulorum.
Titulus 24 : Ne operae a collatoribus exigantur.
Titulus 25 : De immunitate nemini concedenda.
Titulus 26 : De conditis in publicis horreis.
Titulus 27 : Ut nemini liceat in coemptione specierum se excusare et de munere sitoniae.
Titulus 28 : De collatione donatorum vel relevatorum aut translatorum seu adaeratorum.
Titulus 29 : De collatione aeris.
Titulus 30 : De discussoribus.
Titulus 33 : Si libertus aut servus ad decurionatum adspiraverit.
Titulus 34 : De praediis curialium sine decreto non alienandis.
Titulus 36 : De imponenda lucrativis descriptione.
Titulus 37 : De praebendo salario.
Titulus 38 : Si curialis relicta civitate rus habitare maluerit.
Titulus 39 : De municipibus et originariis.
Titulus 40 : De incolis et ubi quis domicilium habere videtur et de his qui studiorum causa (..)
Titulus 41 : De honoribus et muneribus non continuandis inter patrem et filium et de intervallis.
Titulus 42 : De muneribus patrimoniorum.
Titulus 43 : Quemadmodum civilia munera indicuntur.
Titulus 44 : De his qui sponte munera susceperunt.
Titulus 45 : De his qui a principe vacationem acceperunt.
Titulus 46 : De vacatione muneris.
Titulus 47 : De decretis decurionum super immunitate quibusdam concedenda.
Titulus 48 : De excusationibus munerum.
Titulus 49 : De quibus muneribus vel praestationibus nemini liceat se excusare.
Titulus 50 : Qui aetate se excusant.
Titulus 52 : De his qui numero liberorum vel paupertate excusationem meruerunt.
Titulus 53 : De professoribus et medicis.
Titulus 55 : De his qui non impletis stipendiis sacramento soluti sunt.
Titulus 56 : Quibus muneribus excusantur ii, qui post impletam militiam vel advocationem (..)
Titulus 57 : De conductoribus vectigalium fisci.
Titulus 60 : De reis postulatis.
Titulus 61 : De his qui in exsilium dati vel ordine moti sunt.
Titulus 62 : De filiis familias et quemadmodum pater pro his teneatur.
Titulus 63 : De peculo successorum parentis.
Titulus 64 : De mulieribus in quo loco munera sexui congruentia et honores agnoscant.
Titulus 66 : De excusationibus artificum.
Titulus 67 : De potioribus ad munera nominandis.
Titulus 68 : Si propter inimicitias creatio facta sit.
Titulus 69 : De sumptuum recuperatione.
Titulus 70 : Si post creationem quis decesserit.
Titulus 71 : De tabulariis scribis logographis et censualibus.
Titulus 72 : De susceptoribus praepositis et arcariis.
Titulus 73 : De ponderatoribus et auri illatione.
Titulus 74 : De auri publici prosecutoribus.
Titulus 75 : De his quae ex publica collatione illata sunt non usurpandis.
Titulus 76 : De auro coronario.
Titulus 78 : De argenti pretio quod thesauris infertur.
Liber 11
Titulus 1 : De tollenda lustralis auri collatione.
Titulus 2 : De naviculariis seu naucleris publicas species transportantibus.
Titulus 3 : De praediis naviculariorum.
Titulus 4 : De navibus non excusandis.
Titulus 5 : Ne quid oneri publico imponatur.
Titulus 7 : De metallariis et metallis et procuratoribus metallorum.
Titulus 9 : De vestibus holoveris et auratis et de intinctione sacri muricis.
Titulus 10 : De fabricensibus.
Titulus 11 : De veteris numismatis potestate.
Titulus 12 : Nulli licere in frenis et equestribus sellis et in balteis margaritas et smaragdos (..)
Titulus 14 : De decuriis urbis Romae.
Titulus 15 : De privilegiis corporatorum urbis Romae.
Titulus 17 : De suariis et susceptoribus vini et ceteris corporatis.
Titulus 18 : De collegiatis et chartopratis et nummulariis.
Titulus 19 : De studiis liberalibus urbis Romae et Constantinopolitanae.
Titulus 20 : De honoratorum vehiculis.
Titulus 21 : De privilegiis urbus Constantinopolitanae.
Titulus 22 : De metropoli Beryto.
Titulus 23 : De canone frumentario urbis Romae.
Titulus 24 : De frumento urbis Constantinopolitanae.
Titulus 25 : De annonis civilibus.
Titulus 26 : De mendicantibus validis.
Titulus 27 : De nautis Tiberinis.
Titulus 28 : De frumento Alexandrino.
Titulus 29 : De Alexandriae primatibus.
Titulus 30 : De iure rei publicae.
Titulus 31 : De administratione rerum publicarum.
Titulus 32 : De vendendis rebus civitatis.
Titulus 33 : De debitoribus civitatum.
Titulus 34 : De periculo nominatorum.
Titulus 35 : De periculo eorum qui pro magistratibus intervenerunt.
Titulus 36 : Quo quisque ordine conveniatur.
Titulus 37 : Ne quis liber invitus actum rei publicae gerere cogatur.
Titulus 38 : Iniuncti muneris sumptus ad omnes collegas pertinere.
Titulus 39 : De his qui ex officio quod administraverunt conveniuntur.
Titulus 40 : De solutionibus et liberationibus debitorum civitatis.
Titulus 41 : De spectaculis et scaenicis et lenonibus.
Titulus 42 : De expensis publicorum ludorum.
Titulus 44 : De gladiatoribus penitus tollendis.
Titulus 45 : De venatione ferarum.
Titulus 47 : Ut armorum usus inscio principe interdictus sit.
Titulus 48 : De agricolis censitis vel colonis.
Titulus 49 : De capitatione civium censibus eximenda.
Titulus 50 : In quibus causis coloni censiti dominos accusare possunt.
Titulus 51 : De colonis Palaestinis.
Titulus 52 : De colonis Thracensibus.
Titulus 53 : De colonis Illyricianis.
Titulus 54 : Ut nemo ad suum patrocinium suscipiat vicos vel rusticanos eorum.
Titulus 55 : Ut rusticani ad nullum obsequium devocentur.
Titulus 56 : Non licere metrocomiae habitatoribus loca sua ad extraneum transferre.
Titulus 57 : Ut nullus ex vicanis pro alienis debitis vicanorum teneatur.
Titulus 58 : De censibus et censitoribus et peraequatoribus et inspectoribus.
Titulus 59 : De omni agro deserto et quando steriles fertilibus imponuntur.
Titulus 60 : De fundis limitotrophis et terris et paludibus et pascuis limitaneis vel castellorum.
Titulus 61 : De pascuis publicis vel privatis.
Titulus 62 : De fundis patrimonialibus et saltuensibus et emphyteuticis et eorum conductoribus.
Titulus 63 : De mancipiis et colonis patrimonialium et saltuensium et emphyteuticariorum fundorum.
Titulus 64 : De fugitivis colonis patrimonialibus et emphyteuticis et saltuensibus.
Titulus 65 : De collatione fundorum patrimonialium et emphyteuticorum.
Titulus 66 : De fundis rei privatae et saltibus divinae domus.
Titulus 67 : De fundis et saltibus rei dominicae.
Titulus 68 : De agricolis et mancipiis dominicis vel fiscalibus sive rei privatae.
Titulus 70 : De diversis praediis urbanis et rusticis templorum et civitatum et omni reditu civili.
Titulus 71 : De locatione praediorum civilium vel fiscalium sive templorum sive rei privatae (..)
Titulus 73 : Quibus ad conductionem praediorum fiscalium accedere non licet.
Titulus 74 : De collatione fundorum fiscalium vel rei privatae vel dominicae vel civitatum (..)
Titulus 76 : De grege dominico.
Titulus 77 : De palatiis et domibus dominicis.
Titulus 78 : De cupressis ex luco Daphnensi vel Perseis per Aegyptum non excidendis vel vendendis.
Liber 12
Titulus 4 : De praefectis praetorio sive urbis et magistris militum in dignitatibus exaequandis.
Titulus 5 : De praepositis sacri cubiculi et de omnibus cubiculariis et privilegiis eorum.
Titulus 6 : De quaestoribus magistris officiorum comitibus sacrarum largitionum et rei privatae.
Titulus 7 : De primicerio et secundocerio et notariis.
Titulus 8 : Ut dignitatum ordo servetur.
Titulus 9 : De magistris scriniorum.
Titulus 10 : De comitibus consistorianis.
Titulus 11 : De comitibus et tribunis scholarum.
Titulus 12 : De comitibus rei militaris.
Titulus 13 : De comitibus et archiatris sacri palatii.
Titulus 14 : De comitibus qui provincias regunt.
Titulus 15 : De professoribus qui in urbe Constantinopolitana docentes ex lege meruerint comitivam.
Titulus 16 : De decurionibus et silentiariis.
Titulus 17 : De domesticis protectoribus.
Titulus 18 : De praepositis labarum.
Titulus 19 : De proximis sacrorum scriniorum ceterisque qui in sacris scriniis militant.
Titulus 20 : De agentibus in rebus.
Titulus 21 : De principibus agentum in rebus.
Titulus 23 : De palatinis sacrarum largitionum et rerum privatarum.
Titulus 25 : De castrensianis et ministerianis.
Titulus 28 : De privilegiis eorum qui in sacro palatio militant.
Titulus 29 : De privilegiis scholarum.
Titulus 30 : De castrensi omnium palatinorum peculio.
Titulus 31 : De equestri dignitate.
Titulus 32 : De perfectissimatus dignitate.
Titulus 33 : Qui militare possunt vel non et de servis ad militiam vel dignitatem adspirantibus (..)
Titulus 34 : Negotiatores ne militent.
Titulus 36 : De castrensi peculio militum et praefectianorum.
Titulus 37 : De erogatione militaris annonae.
Titulus 38 : De excoctione et translatione militarium annonarum.
Titulus 39 : De militari veste.
Titulus 40 : De metatis et epidemeticis.
Titulus 41 : De salgamo hospitibus non praebendo.
Titulus 44 : De litorum et itinerum custodia.
Titulus 45 : De desertoribus et occultatoribus eorum.
Titulus 47 : De filiis officialium militarium qui in bello moriuntur.
Titulus 48 : De oblatione votorum.
Titulus 50 : De cursu publico angariis et parangariis.
Titulus 51 : De tractoriis et stativis.
Titulus 52 : De apparitoribus praefectorum praetorio et privilegiis eorum.
Titulus 53 : De apparitoribus praefecti urbis.
Titulus 54 : De apparitoribus magistrorum militum et privilegiis eorum.
Titulus 55 : De apparitoribus proconsulis et legati.
Titulus 56 : De apparitoribus comitis Orientis.
Titulus 57 : De cohortalibus principibus corniculariis et primipilaribus.
Titulus 58 : De apparitoribus praefecti annonae.
Titulus 59 : De diversis officiis et apparitoribus iudicum et probatoriis eorum.
Titulus 60 : De exsecutoribus et exactoribus.
Titulus 61 : De lucris advocatorum et concussionibus officiorum sive apparitorum.
Titulus 63 : Publicae laetitiae vel consulum nuntiatores vel insinuatores constitutionum (..)
Titulus 27
De officio praefecti praetorio Africae et de omni eiusdem dioeceseos statu.1
Imperator Justinianus. Quas gratias aut quas laudes domino deo nostro Ihesu Christo exhibere debeamus, nec mens nostra potest concipere nec lingua proferre.
Multas quidem et antea a deo meruimus largitates et innumerabilia circa nos eius beneficia confitemur, pro quibus nihil dignum nos egisse cognoscimus: prae omnibus tamen hoc, quod nunc deus omnipotens per nos pro sua laude et pro suo nomine demonstrare dignatus est, excedit omnia mirabilia opera, quae in saeculo contigerunt, ut Africa per nos tam brevi tempore reciperet libertatem, ante centum et quinque annos a vvandalis captivata, qui animarum fuerant simul hostes et corporum.
Nam animas quidem diversa tormenta atque supplicia non ferentes rebaptizando ad suam perfidiam transferebant: corpora vero liberis natalibus clara iugo barbarico durissime subiugabant.
Ipsas quoque dei sacrosanctas ecclesias suis perfidiis maculabant: aliquas vero ex eis stabula fecerunt.
Vidimus venerabiles viros, qui abscissis radicitus linguis poenas suas mirabiliter loquebantur: alii vero post diversa tormenta per diversas dispersi provincias vitam in exilio peregerunt.
Quo ergo sermone aut quibus operibus dignas deo gratias agere valeamus, quod per me, ultimum servum suum, ecclesiae suae iniurias vindicare dignatus est et tantarum provinciarum populos a iugo servitutis eripere?
Quod beneficium dei antecessores nostri non meruerunt, quibus non solum Africam liberare non licuit, sed et ipsam Romam viderunt ab eisdem vvandalis captam et omnia imperialia ornamenta in Africam exinde translata.
Nunc vero deus per suam misericordiam non solum Africam et omnes eius provincias nobis tradidit, sed et ipsa imperialia ornamenta, quae capta Roma fuerant ablata, nobis restituit.
Ergo post tanta beneficia, quae nobis divinitas contulit, hoc de domini dei nostri misericordia postulamus, ut provincias, quas nobis restituere dignatus est, firmas et illaesas custodiat et faciat nos eas secundum suam voluntatem ac placitum gubernare, et universa Africa sentiat omnipotentis dei misericordiam et cognoscant eius habitatores, quam a durissima captivitate et iugo barbarico liberati in quanta libertate sub felicissimo nostro imperio degere meruerunt.
Hoc etiam deprecantes exoramus precibus sanctae et gloriosae semper virginis et dei genetricis mariae, ut, quidquid minus est rei publicae nostrae, per nos, ultimos servos suos, restituat in suo nomine deus et dignos nos faciat servitium eius adimplere.
Deo itaque auxiliante pro felicitate rei publicae nostrae per hanc divinam legem sancimus, ut omnis Africa, quam deus nobis praestit, per ipsius misericordiam optimum suscipiat ordinem et propriam habeat praefecturam, ut sicut Oriens atque Illyricum, ita et Africa praetoriana maxima potestate specialiter a nostra clementia decoretur.
Cuius sedem iubemus esse Carthaginem et in praefatione publicarum chartarum praefecturis aliis eius nomen adiungi, quam nunc tuam excellentiam gubernare decernimus.
Et ab ea auxiliante deo septem provinciae cum suis iudicibus disponantur, quarum zeugi, quae proconsularis antea vocabatur, Carthago et Byzacium ac Tripolis rectores habeant consulares: reliquae vero, id est Numidia et Mauritaniae et Sardinia, a praesidibus cum dei auxilio gubernentur.
Et in officio quidem tuae magnitudinis nec non pro tempore viri magnifici praefecti Africae trecentos nonaginta sex viros per diversa scrinia et officia militare decernimus. In officiis vero consularium ac praesidum quinquaginta homines per singula officia esse sancimus.
Quae vero emolumenta sive magnificentia tua sive consulares et praesides et quid unusquisque ex officio eorum de publico consequi debet, notitia subter adnexa declarat.
Optamus ergo, ut omnes iudices nostri secundum voluntatem et timorem dei et nostram electionem atque ordinationem sic suas administrationes gubernare studeant, ut nullus eorum aut cupiditati sit deditus aut violentias aliquas vel ipse inferat vel iudicibus aut officiis eorum aut quibuscumque aliis collatoribus inferre permittat. Licet enim per omnes provincias nostras deo iuvante festinemus, ut illaesos habeant collatores, maxime tamen tributariis dioeceseos Africanae consulimus, qui post tantorum temporum captivitatem meruerunt deo iuvante per nos lumen libertatis adspicere.
Ergo iubemus omnes violentias et omnem avaritiam cessare et iustitiam atque veritatem circa omnes nostros tributarios reservari. Sic enim et deus placatur et ipsi possunt celerius, sicut collatores alii nostrae rei publicae, relevari atque florere.
Sportulas etiam ab officio tam viri magnifici praefecti Africani quam reliquorum iudicum sic exigi iubemus, quomodo in nostris legibus est dispositum et ab omni re publica nostra custoditur, ut nullus audeat quocumque tempore vel quocumque modo earum excedere quantitatem.
Hoc etiam praesenti sanctione credimus ordinandum, ut non multa dispendia pro completione chartarum vel codicillorum vel in nostro laterculo vel in scriniis praefecti praetoriorum per Africam iudices sustinere videantur, quia, si ipsi dispendiis laesi non fuerint, nullam habeant necessitatem eiusdem nostrae Africae tributarios praegravandi.
Iubemus ergo, ut iudices dioeceseos Africanae tam civiles quam militares in nostro laterculo pro codicillorum atque chartularum promotionis suae consuetudinibus nihil ultra quam sex solidos praebeant, at vero in scrinio praefectorum non ultra duodecim solidos cogantur inferre.
Quem modum si quis excesserit, ipse quidem iudex triginta librarum auri dispendio subiacebit, officium vero eius non solum simile dispendium, sed et capitale periculum sustinebit. Nam si aliquis ex quacumque parte ausus fuerit iussiones nostras excedere et non festinaverit cum dei timore eas servare, non solum dignitatis aut substantiae periculum sustinebit, sed etiam ultimo supplicio subiacebit.
Et est notitia deo auxiliante: pro annonis et capitu pro tempore praefecti praetorio per totam Africam auri libras centum. Pro annonis consiliariorum auri libras viginti. Pro annonis cancellariorum auri libras septem.
Item officiis eius ita: in scrinio primo hominibus decem pro annonis XVIIIIS, pro capitu XIIS, fiunt solidi CXLVIIS. Ita: numerario pro annonis VI annona solidorum V et pro capitu IIII capitus solidorum IIII, fiunt solidi XLVI. Secundo pro annonis III annona solidorum V et pro capitu II capitus solidorum IIII, fiunt solidi XXIII. Tertio pro annonis II annona solidorum V et pro capitu is capitus solidorum IIII, fiunt solidi XVI. Quarto quinto et sexto ad annonas is annona solidorum V et ad capitum I capitus solidorum IIII, fiunt solidi XXXIIIIS. Reliquis quattuor ad annonas I annona solidorum V et ad capitum S capitus solidorum IIII, fiunt solidi XXVIII.
In scrinio secundo ut supra scriptum est. In scrinio tertio ut supra scriptum est. In scrinio quarto ut supra scriptum est.
In scrinio primiscrinii, quod est subadiuvae, hominibus decem annonae xiiii capita xis, fiunt solidi cxvi. Ita: primiscrinio pro annonis iii annona solidorum v et pro capitu ii capitus solidorum iiii, fiunt solidi xxiii. Secundo pro annonis ii, annona solidorum ut supra scriptum est, et pro capitu is, capitus solidorum ut supra scriptum est, fiunt solidi xvi. Tertio et quarto pro annonis is, annona solidorum ut supra scriptum est, et pro capitu i, capitus solidorum ut supra scriptum est, fiunt solidi xxiii. Reliquis hominibus sex ad annonam i annona solidorum v et pro capitu i capitus solidorum iiii, fiunt solidi liiii.
In scrinio commentariensis hominibus duodecim annonae xvii capita xiiiis, fiunt solidi cxliii. Ita: primo commentariensi annonae iii annona solidorum v, pro capitu ii capitus solidorum iiii, fiunt solidi xxiii. Sequentes homines tres ad annonas ii annona solidorum v, pro capitu is capitus solidorum iiii, fiunt solidi xlviii. Reliqui homines octo ad annonam i annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi lxxii.
In scrinio ab actis hominibus decem annonae xiiii capita xii, fiunt solidi cxviii. Ita: primo annonae iii pro annona i solidi v, capita ii capitus solidorum iiii, fiunt solidi xxiii. Secundo et tertio ad annonas ii pro annona i solidi v et ad capitum is capitus solidorum iiii, fiunt solidi xxxii. Reliquis septem ad annonam i annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi lxiii.
In scrinio libellorum hominibus sex annonae viis capita vis, fiunt solidi lxiiis. Ita: primo annonae ii pro annona solidi v, pro capitu is capitus solidorum iiii, fiunt solidi xvi. Secundo annona is pro annona solidi v, pro capitu i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xis. Reliquis hominibus quattuor ad annonas i annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xxxvi.
In schola exceptorum hominibus sexaginta annonae lxxiiii capita lxii solidi dcxviii. Ita: primo et secundo ad annonas iii pro annona solidi v et ad capita ii capitus solidorum iiii, fiunt solidi xlvi. Aliis hominibus quinque ad annonas ii annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi lxx. Reliquis hominibus decem ad annonas is annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi cxv. Reliquis hominibus quadraginta tribus ad annonas i annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi ccclxxxvii.
In schola singulariorum hominibus quinquaginta annonae liis capita l solidi cccclxiis. Ita: primo annonae ii annona solidorum v, capitus i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xiiii. Secundo tertio et quarto ad annonas is annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xxxiiiis. Reliquis hominibus quadraginta sex ad annonam i annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi ccccxiiii.
In schola mittendariorum hominibus quinquaginta annonae liis capita l solidi cccclxiis. Ita: primo annonae ii annona solidorum v, capitus i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xiiii. Secundo tertio et quarto ad annonam is annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xxxiiiis. Reliquis hominibus quadraginta sex ad annonam i annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi ccccxiiii.
In schola cursorum hominibus triginta annonae xxxiis capita xxx solidi cclxxxiis. Ita: primo annonae ii annona solidorum v, capitus i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xiiii. Secundo et tertio et quarto ad annonam is annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xxxiiiis. Reliquis hominibus viginti sex ad annonam i annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi ccxxxiiii.
In schola nomenculatorum hominibus duodecim annonae xiii capita xiis solidi cxv. Ita: primo annonae ii annona solidorum v, capitus is capitus solidorum iiii, fiunt solidi xvi. Reliquis hominibus undecim ad annonam i annona solidorum v et ad capitum i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xcviiii.
In schola stratorum hominibus sex annonae vii capita vi solidi lviiii. Ita: primo annonae ii annona solidorum v, capitus i capitus solidorum iiii, fiunt solidi xiiii. Reliquis hominibus quinque ad annonas i pro annona solidos v et ad capitum i pro capitu solidos iiii, fiunt solidi xlv.
In schola praeconum hominibus decem annonae xi capita xs solidi xcvii. Ita: primo annonae ii pro annona solidos v, capitus is pro capitu solidos iiii, fiunt solidi xvi. Reliquis hominibus novem ad annonam i pro annona solidos v et ad capitum i pro capitu solidos iiii, fiunt solidi lxxxi.
In schola draconariorum hominibus decem annonae xi capita xs solidi xcvii. Ita: primo annonae ii pro annona solidos v, capitus is pro capitu solidos iiii, fiunt solidi xvi. Reliquis hominibus novem ad annonam i pro annona solidos v et ad capitum i pro capitu solidos iiii, fiunt solidi lxxxi.
In scrinio operum hominibus viginti annonae xxviii capita xxi solidi ccxxiiii. Ita: primo annonae iii pro annona solidi v, capita ii pro capitu solidi iiii, fiunt solidi xxiii. Reliquis hominibus tribus ad annonas ii pro annona solidi v et ad capitum i pro capitu solidi iiii, fiunt solidi xlii. Reliquis aliis hominibus sex ad annonam is pro annona solidi v et ad capitum i pro capitu solidi iiii, fiunt solidi lxviiii. Reliquis aliis hominibus decem ad annonam i pro annona solidi v et ad capitum i pro capitu solidi iiii, fiunt solidi xc.
In scrinio arcae hominibus viginti annonae xxviii capita xxi solidi ccxxiiii. Ita: primo annonae iii pro annona solidi v, capita ii pro capitu solidi iiii, fiunt solidi xxiii. Reliquis hominibus tribus ad annonas ii pro annona solidi v et ad capitum i pro capitu solidi iiii, fiunt solidi xlii. Reliquis aliis hominibus sex ad annonam is pro annona solidi v et ad capitum i pro capitu solidi iiii, fiunt solidi lxviiii. Reliquis aliis hominibus decem ad annonam i pro annona solidi v et ad capitum i pro capitu solidi iiii, fiunt solidi xc.
In schola chartulariorum hominibus quinquaginta annonae lviii capita liis solidi d. Ita: primo annonae iii pro annona solidi v, capita ii pro capitu solidi iiii, fiunt solidi xxiii. Reliquis hominibus tribus ad annonas ii pro annona solidi v et ad capitum is pro capitu solidi iiii, fiunt solidi xlviii. Reliquis aliis hominibus sex ad annonam is pro annona solidi v et ad capitum i pro capitu solidi iiii, fiunt solidi lxviiii. Reliquis aliis hominibus quadraginta ad annonam i pro annona solidi v et ad capitum i pro capitu solidi iiii, fiunt solidi ccclx.
Fiunt homines cccxcvi, annonae ccccxcviii solidorum iiccccxc, capita ccccxxs solidorum mdclxxxii, fiunt solidi iiiiclxxii.
Pro tempore medicis hominibus quinque annonae xlviiii capita xviiis solidi cccxviiii. Ita: primo pro annonis xv capitibus vi solidi ic. Secundo pro annonis x capitibus solidi lxx. Reliquis hominibus tribus ad annonas viii et ad capita iis solidi cl.
Grammaticis hominibus duobus ad annonas x et ad capita v, ad solidos lxx. Sophistis oratoribus hominibus duobus ad annonas x, ad capita v, ad solidos lxx.
Haec igitur, quae pro disponendis civilibus iudicibus Africae eorumque officiis, id est tam scriniariis amplissimae eius praefecturae quam cohortalibus, per hanc divinam constitutionem statuimus, tua magnitudo cognoscens ex kalendis septembribus futurae tertiae decimae indictionis effectui mancipari observarique procuret atque edictis publicis omnibus innotescant: his scilicet, qui ordinati fuerint a tua sublimitate secundum praesentem divinam constitutionem, firmitatem sui status in perpetuo habituris. Nam deo iuvante de militaribus iudicibus et de officiis eorum et de alio nostro exercitu per aliam sanctionem statuimus. IN NOM. D. N. IHESU CHRISTI IMP. C. FLAV. IUST. ALAMAN. GOTTHIC. FRANCIC. GERMANIC. ANTIC. ALANIC. VVANDALIC. AFRIC. PIUS FELIX INCL. VICTOR AC TRIUMPHATOR SEMPER A. ARCHELAO PP. AFRICAE.<A 534 EMISSA LEX CONSTANTINOPOLI DN. IUSTINIANO PP. A. IIII ET PAULINO VC. CONSS.>
2
Imperator Justinianus. In nomine domini nostri Ihesu Christi ad omnia consilia omnesque actus semper progredimur. Per ipsum enim imperii iura suscepimus, per ipsum pacem cum persis in aeternum confirmavimus, per ipsum acerbissimos hostes et fortissimos tyrannos deiecimus, per ipsum multas difficultates superavimus, per ipsum et Africam defendere et sub nostrum imperium redigere nobis concessum est, per ipsum quoque, ut nostro moderamine recte gubernetur et firme custodiatur, confidimus.
Unde iam per eius gratiam civilium administrationum iudices et officia singulis Africanis provinciis constituimus, attribuentes, quid emolumentorum unusquisque percipere debeat. Ad eius igitur providentiam etiam nunc animum nostrum referentes et armatas militias et duces militum ordinare disponimus.
Sancimus itaque, ut dux limitis Tripolitanae provinciae in Leptimagnensi civitate sedes interim habeat, dux vero Byzacenae provinciae in Capsa et Thelepte civitatibus interim sedeat, dux autem Numidiae provinciae in Constantinensi civitate sedes interim habeat, dux autem Mauritaniae provinciae in Caesariensi civitate interim sedeat.
Iubemus etiam, ut in traiectu, qui est contra Hispaniam, quod septem dicitur, quantos providerit tua magnitudo, de militibus una cum tribuno suo, homine prudente et devotionem servante rei publicae nostrae per omnia, constituas, qui possit et ipsum traiectum semper servare et omnia, quaecumque in partibus Hispaniae vel Galliae seu Francorum aguntur, viro spectabili duci nuntiare, ut ipse tuae magnitudini referat. In quo traiectu etiam dromones, quantos provideris, ordinari facias.
In Sardinia autem iubemus ducem ordinari et eum iuxta montes, ubi barbaricini videntur, sedere habentem milites pro custodia locorum, quantos et ubi tua magnitudo providerit.
Et omnes diligenter pro commissis suae custodiae provinciis invigilent et ab omni hostium incursione subiectos nostros tueantur illaesos et festinent, die noctuque dei invocando auxilium et diligenter laborando, usque ad illos fines provincias Africanas extendere, ubi ante invasionem Vandalorum et Maurorum res publica Romana fines habuerat et ubi custodes antiqui servabant, sicut ex clusuris et burgis ostenditur.
Maxime autem civitates, quae prope clusuras et fines antea tenebantur, cum essent sub Romano imperio constitutae, auxiliante divina misericordia, cum hostes per partes expelluntur, festinantes comprehendere atque manere et in illis locis duces et milies per partes accedant, ubi antea fines et clusurae provinciarum erant, quando integrae Africanae servabantur sub Romano imperio provinciae:
Quod deo adnuente, cuius auxilio nobis restitutae sunt, speramus cito nostris provenire temporibus, et ut in securitate et pace provinciae cum antiquis finibus integrae serventur et vigiliis ac laboribus devotissimorum militum et cura spectabilium pro tempore ducum custodiantur illaesae, quoniam ita convenit, ut semper custodes fines provinciae servent, ne detur hostibus licentia incurrendi aut devastandi loca, quae nostri subiecti possident.
Quantos autem milites sive pedestres sive equites per unumquemque limitem qui debent ad custodiendas provincias et civitates, tua magnitudo, prout consideraverit, ordinet et nobis referat, ut, si perviderimus sufficientem esse ordinationem, confirmemus eam, sin autem perspexerimus et aliquid amplius fieri, ut eam augmentemus.
Quid autem dux stipendiorum nomine pro se suisque hominibus et quid eius officium consequatur, hoc subdita declaratur notitia.
Sicut ergo praedictum est, interim nunc duces ac milites secundum nostram dispositionem in locis seu civitatibus quibus iussimus sedeant, donec deo auxiliante nobis ac rei publicae nostrae per labores nostros in illis locis constitui possint, in quibus uniuscuiusque provinciae antiquus limes constitutus erat, quando florente Romana re publica memoratae provinciae integrae tenebantur.
Pro limitaneis vero ordinandis ( quia necessarium nobis esse videtur, ut extra comitatenses milites per castra milites limitanei constituantur, qui possint et castra et civitates limitis defendere et terras colere, ut alii provinciales videntes eos per partes ad illa loca se conferant) exemplum fecimus unius numeri limitaneorum, ut secundum exemplum, quod nos misimus, per castra et loca, quae providerit tua magnitudo, eos ad similitudinem nostri exempli ordinet, sic tamen ut, si inveneris de provinciis idonea corpora, aut de illis, quos antea milites habebant, limitaneorum constituas numero in unoquoque limite, ut, si forsitan commotio aliqua fuerit, possint ipsi limitanei sine comitatensibus militibus una cum ducibus suis adiuvare loca, ubi dispositi fuerint, non longe limitem exeuntes nec ipsi limitanei nec duces eorum, ut nullum etiam dispendium a ducibus vel ducianis praedicti limitanei sustineant, nec aliquas sibi consuetudines de eorum stipendiis per fraudes ad suum lucrum convertant. Haec autem non solum in limitaneos volumus observari, sed etiam in comitatenses milites.
Et unumquemque ducem et tribunos eorundem militum iubemus, ut semper milites ad exercitationem armorum teneant et non concedant eos divagari, ut, si quando necessitas contigerit, possint inimicis resistere: et nullum audeant duces aut tribuni commeatalem de ipsis dimittere, ne, dum sibi lucrum studeant conficere, incustoditas nostras relinquant provincias.
Nam si usurpaverint memorati duces vel officia eorum seu tribuni commeatalem de militibus relinquere aut aliquod lucrum de eorum emolumentis subripere, hoc non solum in quadruplum iubemus publico dependere, sed etiam dignitate eos privari.
Magis enim debent duces et tribuni supra deputata sibi emolumenta secundum labores suos de nostra largitate remunerationem sperare et non de commeatis militum aut de eorum stipendiis lucrum sibi adquirere, quoniam ideo ordinati sunt milites, ut per ipsos provinciae vindicentur: praecipue cum sufficienter et ipsis ducibus et officiis eorum emolumenta praestitimus et semper providimus unumquemque secundum labores suos ad meliores gradus et maiores dignitates perducere.
Postquam vero deo placuerit et per tuam magnitudinem limes omnis in antiquum statum pervenerit et bene ordinatus fuerit, tunc, ubicumque necessitas emerserit, viri spectabiles duces invicem sibi, quando usus exegerit, auxilium praebeant, ut provinciae seu limites eorum vigiliis et laboribus deo iuvante illaesi custodiantur.
Sicut autem iubemus audaces et feroces contra inimicos iudices ac milites nostros esse, sic volumus eos mites et benevolos circa collatores nostros existere et nullum damnum nullamque laesionem in eos efficere. Si autem quisquam de militibus ausus fuerit quamcumque laesionem tributariis nostris inferre, periculo viri spectabilis ducis seu tribuni et principis digna vindicta adficiatur et indemnes tributarii nostri custodiantur.
Si vero pro quibusdam causis interpellatio apud nostros iudices facta fuerit, iubemus non amplius sportularum nomine, quam nostris legibus definitum est, exsecutores accipere, poenam eisdem legibus insertam ex transgressione formidantes.
Cum autem deo adiuvante Africanae nostrae provinciae per tuam magnitudinem secundum nostram dispositionem ordinatae et limites in antiquum statum reducti et omnis Africa sic detenta fuerit, sicut erat, cum ergo haec omnia deo iuvante, praesente tua magnitudine, disposita et perfecta fuerint et per labores tuos antiquos fines omnis Africa receperit, et docuerit nos de omni ordinatione totius Africanae dioeceseos, id est quanti et qui milites in quibus locis vel civitatibus constituti sunt et quanti limitanei in quibus locis vel limitibus constituti sunt, tunc iubemus tuam magnitudinem ad nostram clementiam remeare.
Interea vero si aliquas civitates seu castella per limitem constituta perviderit tua magnitudo nimiae esse magnitudinis et propter hoc non posse bene custodiri, ad talem modum eas construi disponat, ut possint per paucos bene servari.
Cum autem magnitudo tua omnibus dispositis ad nos remeare iussa fuerit, tunc duces uniuscuiusque limitis, quotiens pro componendis civitatibus aut castris et pro stipendiis suis ac pro annonis aliquid opus habuerint, celerius ad virum magnificum praefectum per Africam significent, ut ipse quae necessaria fuerint festinet facere, ne aliqua protractio provinciis noceat.
Ea vero, quae ipse fecerit vel quae adhuc necessarie procuranda sunt, postea et memoratus vir magnificus praefectus Africae et viri spectabiles duces et de aliis omnibus quae ibi aguntur frequenter ad nos referant, ut bene facta confirmemus et, quae opportunius debent fieri, ex nostra dispositione peragantur.
Hoc etiam decernimus, ut duces, qui ordinandi sunt per Africanos limites, nihil amplius in sacratissimo palatio cuilibet personae aut dignitati vel in praetorio per Africam praefecturae vel magisteriae potestati praebeant, nisi quantum subter adnexa declarat notitia.
Nam si quis amplius, quam in subdita notitia taxatum est, usurpaverit seu acceperit, triginta libras auri multae dependat nomine, cum et periculo indignationis nostrae serenitatis subiacebit: nulla alia qualibet persona aut dignitate aut officio accipiente aliquid ab eis praeter illos, quorum nomina in subiecta notitia continentur.
Ad haec iubemus, ut deo iuvante unusquisque dux seu eorum officia, secundum quod notitia subter adnexa detinet, emolumenta sua ex tributis Africanae provinciae ex kalendis septembribus instantis felicissimae tertiae decimae indictionis percipiant.
Et est notitia: deo volente debent delegari ducibus et eorum officiis in Africa constitutis pro annonis et capitu per singulos annos praebendis ita:
Viro clarissimo duci Tripolitanae provinciae et hominibus eius annonae cxc, singulis annonis solidi v, capita clviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi mdlxxxii.
Adsessori ducis et officio eius hominibus quadraginta annonae xcvis, singulis annonis solidi v, capita xlviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi dclxxiiiis dividuntur sic:
Adsessori uno annonae viii capita iiii. Primicerio uno annonae v capita ii. Numerario uno annonae iiii capita ii. Ducenariis quattuor ad annonas iiis, fiunt annonae xiiii, et ad capitum is, fiunt capita vi. Centenariis sex ad annonas iis, fiunt annonae xv, et ad capitum i, fiunt capita vi. Biarchis octo ad annonas ii, fiunt annonae xvi, et ad capitum i, fiunt capita viii. Circitoribus novem ad annonas ii, fiunt annonae xviii, et ad capitum i, fiunt capita viiii. Semissalibus undecim ad annonam is, fiunt annonae xvis, et ad capitum i, fiunt capita xi.
Item viro clarissimo duci Byzacenae provinciae et hominibus eius annonae cxc, singulis annonis solidi v, capita clviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi mdlxxxii.
Adsessori ducis et officio eius hominibus quadraginta annonae xcvis, singulis annonis solidi v, capita xlviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi dclxxiiiis. Dividuntur sic:
Adsessori uno annonae viii capita iiii. Primicerio uno annonae v capita ii. Numererario uno annonae iiii capita ii. Ducenariis quattuor ad annonas iiis, fiunt annonae xiiii, et ad capitum is, fiunt capita vi. Centenariis sex ad annonas iis, fiunt annonae xv, et ad capitum i, fiunt capita vi. Biarchis octo ad annonas ii, fiunt annonae xvi, et ad capitum i, fiunt capita viii. Circitoribus novem ad annonas ii, fiunt annonae xviii, et ad capitum i, fiunt capita viiii. Semissalibus undecim ad annonam is, fiunt annonae xvis, et ad capitum i, fiunt capita xi.
Item viro clarissimo duci Numidiae provinciae et hominibus eius annonae cxc, singulis annonis solidi v, capita clviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi mdlxxxii.
Adsessori ducis et officio eius hominibus quadraginta annonae xcvis, singulis annonis solidi v, capita xlviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi dclxxiiiis. Dividuntur sic:
Adsessori uno annonae viii capita iiii. Primicerio uno annonae v capita ii. Numerario uno annonae iiii capita ii. Ducenariis quattuor ad annonas iiis, fiunt annonae xiiii, et ad capitum is, fiunt capita vi. Centenariis sex ad annonas iis, fiunt xv, et ad capitum i, fiunt capita vi. Biarchis octo ad annonas ii, fiunt annonae xvi, et ad capitum i, fiunt capita viii. Circitoribus novem ad annonas ii, fiunt annonae xviii, et ad capitum i, fiunt capita viiii. Semissalibus undecim ad annonas is, fiunt annonae xvis, et ad capitum i, fiunt capita xi.
Item viro clarissimo duci Mauritaniae provinciae et hominibus eius annonae cxc, singulis annonis solidi v, capita clviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi mdlxxxii.
Adsessori ducis et officio eius hominibus quadraginta annonae xcvis, singulis annonis solidi v, capita xlviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi dclxxiiiis. Dividuntur sic:
Adsessori uno annonae viii capita iiii. Primicerio uno annonae v capita ii. Numerario uno annonae iiii capita ii. Ducenariis quattuor ad annonas iiis, fiunt annonae xiiii, et ad capitum is, fiunt capita vi. Centenariis sex ad annonas iis, fiunt annonae xv, et ad capitum i, fiunt capita vi. Biarchis octo ad annonas ii, fiunt annonae xvi, et ad capitum i, fiunt capita viii. Circitoribus novem ad annonas ii, fiunt annonae xviii, et ad capitum i, fiunt capita viiii. Semissalibus undecim ad annonas is, fiunt annonae xvis, et ad capitum i, fiunt capita xi.
Item viro clarissimo duci Sardiniae insulae et hominibus eius annonae cxc, singulis annonis solidi v, capita clviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi mdlxxxii.
Adsessori ducis et officio eius hominibus quadraginta annonae xcvis, singulis annonis solidi v, capita xlviii, singulis capitibus solidi iiii, simul fiunt pro annonis et capitu solidi dclxxiiiis. Dividuntur sic:
Adsessori uno annonae viii capita iiii. Primicerio uno annonae v capita ii. Numerario uno annonae iiii capita ii. Ducenariis quattuor ad annonas iiis, fiunt annonae xiiii, et ad capitum is, fiunt capita vi. Centenariis sex ad annonas iis, fiunt annonae xv, et ad capitum i, fiunt capita vi. Biarchis octo ad annonas ii, fiunt annonae xvi, et ad capitum i, fiunt capita viii. Circitoribus novem ad annoas ii, fiunt annonae xviii, et ad capitum i, fiunt capita viiii. Semissalibus undecim ad annonas is, fiunt annonae xvis, et ad capitum i, fiunt capita xi.
Item notitia consuetudinum, quas in sacro laterculo et in praetorio amplissimae praefecturae per Africam, iam in officio magistri militum pro tempore dux praebere oportet uniuscuiusque limitis sic: in sacro laterculo solidi vi: in officio magisteriae militum potestatis pro insinuandis administrationis suae divinis nostrae serenitatis adfatibus solidi xii: in officio amplissimae praefecturae per Africam pro insinuandis eiusdem chartis solidi xii.
