Caput 17

CAP. XVII. Quod nulla creatur a rationalis potest confirmari vel obstinari immutabiliter per naturam.

OStenso siquidem quod creatura rationalis quaedam est immobiliter confirmata in bono, quaedam vero immutabiliter obstinata in malo, & hoc non solum per liberum arbitrium, propriamque naturam: Inquirendum vlterius, Nunquid hoc possit fieri per naturam; Et quod sic, arguitur a quibusdam. In confirmatione Beati non apponitur naturae adiutorium infinitum, sed tantum finitum & tatum posset ei apponi per appositionem maioris, fortioris naturalis, & de obstinato similiter. Sed istud non videtur nisi fortassis loquedo aequiuoce, & nimis sophistice de creatura rationali, supponendo videlicet Deum posse creare creaturam rationalem, quae haberet solum iudicium rationis sine libertate agendi; vel e contra, quae haberet libertatem contradictionis agendi cum sola cognitione sensitiua sine iudicio rationis. Non sic autem loquendo, sed vniuoce de creatura rationali eiusdem rationis, sicut est modo: Non videtur aliquem posse confirmari in bono morali, aut supernaturali tantum per naturam; Magis enim videtur creaturam rationalem posse confirmari in bono naturae per se tantum, aut per solam suam naturam, quam in bono non naturali, puta morali, vel supernaturali: Sed hoc non potest sicut 2um. & 9um, primi ostendunt. Item si fortitudo, & potentia naturalis creaturae rationalis naturaliter augeatur, sicut augetur potentia intellectus, ita, id est, proportionaliter potentia libera voluntatis; quantum ergo naturaliter potest vti potentia intellectus, tantum & potentia libera voluntatis: quare & ita mutabiliter velle, sicut voluntas inferior minus potens. Item talis potentia, quantacunque ponatur, creata est potentia rationalis, & quantum est de sui natura, sicut est mutabilis in natura & in esse, quia de non esse in esse & e contra: sic est & mutabilis actionis, atque mutabilis voluntatis, & valet ad opposita successiue, sicut de Angelis proximo est ostensum. Item quaecunque creatura rationalis ponatur, ipsa est de se mutabilis intellectus: Potest enim scire aliquid postquam nesciuit, & e contra; potest & decepi, dum id quod credit esse verum, re tali clam mutata sit falsum; quare & est similiter mutabilis, deceptibilis, & peccabilis voluntatis. Item si haec creatura rationalis necessitate naturali incessabiliter habeat istum actum; vel hoc est necessitate naturali antecedente huius potentiae rationalis, vel necessitate sequente huius actus; Non necessitate naturali antecedente huius potentiae rationalis; hoc enim repugnat formaliter potentiae rationali, quae quantum est de sui natura, & quatenus praecedit naturaliter liberum actum suum, libere secundum contradictionem potest: illum producere & non producere, nec praedeterminatur necessitate naturali antecedente ad alteram partem tantum sicut potentiae irrationales, sicut docet Philosophus 9. Metaph. 10. & primum ac sea cundum istius, quare & de continuatione perpetua similiter sentiendum. Nec habet incessabiliter istum actum ex necessitate sequente naturaliter istum actum; ita, videlicet, quod iste actus postquam est productus necessitat producentem, ad ipsum incessabiliter retinendum; quia similiratione similis actus simili modo productus in quacunque creatura rationali ipsam necessitaret similiter, vt ipsum incessabiliter retineret; est enim eadem proportio hic &ibi. Item sicut creatura rationalis debilis, quantum est de sui natura potest libere confirmare, aut difformare se suo debili iudicio rationis, & sic mereri, atque peccare; sic & creatura rationalis potentior suo potentiori iudicio propter proportionalitatem eorum. Item si aliqua creatura rationalis excellens naturali necessitate immutabiliter confirmetur in bono, vel in malo, & quaelibet praesertim eiusdem naturae & gradus in perfectione naturae; est enim per se talis, per se autem importat necessario vniuersalitatem temporis & suppositorum sicut patet ex 26. primi; quod quis nesciat esset falsum? cum vna talis possit esse beata, & alia misera; hoc enim nullam repugnantiam implicat sicut nullus ignorat. Item sub quantocunque gradu perfectionis naturae, potest esse creatura rationalis immutabiliter confirmata in bono vel in malo; potest esse & similis creatura mutabilis in statu merendi; hoc enim nulla contradictionem includit, imo & sub quantocunque gradu finitae perfectionis naturae potest esse creatu¬ nus Dei mutilaretur turpissime, & nimium impotens redderetur: Alias etiam esset certus terminus perfectionis naturae naturaliter limitatus & meribilis, quem creatura rationalis transire non posset, & vltra quem Deus omnipotens non posset creare huiusmodi creaturam, quod nulli conuenit rationi; Cur enim ad hunc terminum & non vltra? Admittatur etiam in positione possibili aliquam esse creaturam rationalem mutabilem, & meribilem supra A. terminum illum datum, & nulla contradictio // inferetur; est ergo istud possibile absolute secundum praehabita primo primi, quod & posset ostendi alijs vijs multis. Capiatur ergo A. creatura rationalis secundum falsigraphum immutabiliter confirmata in bono vel in malo, & immutabilis, atque immeribilis per naturam, & sit B. alia huiusmodi creatura aequalis in naturalibus, mutabilis & meribilis per praemissa: B. igitur de natura sua est mutabilis voluntatis, atque meribilis, & est per se, quia per naturam de essentiam suam talis; Per se autem includit vniuersalitatem suppositorum & temporis, sicut ostensum est 26. primi. Omne ergo tale suppositum, & semper, quantum est de se & de natura sua est mutabilis voluntatis atque meribilis bene vel male: Si vero firmetur immutabiliter & immeribiliter in, bono vol in malo, hoc non est de se sufficienter, nec de sui natura, sed ex alia causa firmante, sicut 15. & 16. huius docent.