Table of Contents
Decretum
Prima pars
Secunda pars
Causa 1
Quaestio 1 : An sit peccatum emere spiritualia?
Quaestio 3 : an ingressum vel praebendas ecclesiae emere sit simoniacum?
Quaestio 4 : An iste sit reus criminis, quod eo ignorante pater admisit?
Quaestio 6 : An illi, qui ab eo jam simoniaco ignoranter ordinati sunt, abjiciendi sint, an non?
Quaestio 7 : Si renuncians suae haeresi sit recipiendus in epicopali dignitate, vel non?
Causa 2
Quaestio 1 : An in manifestis judiciarius ordo sit requirendus?
Quaestio 2 : An exspoliatus ab aliquo sit judicandus?
Quaestio 3 : Qua poena sint feriendi qui in accusatione vel testificatione defecerint?
Quaestio 5 : Si deficientibus accusatoribus sit cogendus ad purgationem?
Quaestio 4 : An duorum testimonio sit condemnandus?
Quaestio 6 : Si remedium sit dandum ei, qui causa dilationis vocem appellationis exhibuerit?
Quaestio 7 : Si laici, monachi vel quilibet inferiorum ordinum in accusatione majorum sint audiendi?
Quaestio 8 : Quomodo debeat fieri accusatio, an in scriptis, an sine scriptis?
Causa 3
Quaestio 1 : An restitutio danda sit quibuslibet exspoliatis?
Quaestio 3 : quo spatio mensium utrique sint concedendae?
Quaestio 4 : An infames et non legitime conjuncti ad accusationem sint admittenti?
Quaestio 5 : An testes de domo accusatorum sint producendi; vel inimicorum vox sit audienda?
Quaestio 6 : An extra provinciam reus sit producendus?
Quaestio 7 : An sit audienda ejus sententia, quem cum reo par inficit malitia?
Quaestio 8 : An ab uno tantum episcopus sit audiendus vel judicandus?
Quaestio 10 : An deficientes in primo capitulo sint admittendi ad sequentia?
Quaestio 11 : An accusato liceat accusationem in accusatorem vertere?
Causa 4
Quaestio 1 : An in excommunicatione constitutus alium accusare valeat?
Quaestio 4 : an idem possit esse accusator et testis?
Quaestio 5 : An die constituta non occurrens a communione sit removendus?
Causa 5
Quaestio 2 : quoties sit vocandus ad causam antequam sententiam damnationis accipiat?
Quaestio 4 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?
Quaestio 5 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?
Quaestio 6 : Qua poena sit plectendus, qui quod intulit probare non valet?
Causa 6
Quaestio 1 : An crimine irretiti vel infamia notati ad hujusmodi accusationem sint admittendi?
Quaestio 3 : Si liceat sibi expetere judicium archiepiscopi alterius provinciae?
Causa 7
Quaestio 1 : Utrum vivente episcopo alius possit in eadem ecclesia ordinari?
Quaestio 2 : An iste valeat reposcere cathedram, quam sua intercessione alter accepit?
Causa 8
Quaestio 1 : Quod autem episcopo successorem sibi instituere liceat
Quaestio 2 : An amicorum patrocinia in electione debeant convalescere?
Quaestio 3 : An sit habendus simoniacus qui post electionem hujusmodi juramentum canonicis praestat?
Quaestio 4 : an liceat clericis ante sententiae tempus ab episcopo suo discedere?
Quaestio 5 : An sine literis apostolicis debeat redire ad propriam ecclesiam?
Causa 9
Quaestio 1 : An ordinatio, quae ab excommunicatis facta est, aliquo modo possit rata haberi?
Causa 10
Quaestio 1 : An basilica cum omni dote sua ad episcopi ordinationem pertineat?
Quaestio 2 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?
Quaestio 3 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?
Causa 11
Quaestio 1 : Utrum clericus ante civilem judicem sit producendus?
Quaestio 2 : Si producendus non est, an haec culpa sit digna suspensione?
Causa 12
Quaestio 5 : Si testamenta liceat eis conficere?
Causa 13
Quaestio 2 : An praescriptione temporis jus percipiendi decimas et funerandi tollatur?
Causa 14
Quaestio 1 : An liceat eis sua repetere?
Quaestio 2 : An illi testes sint audiendi?
Quaestio 3 : An illud sit usuras exigere?
Quaestio 4 : An liceat clericis vel laicis a quolibet usuras expetere?
Quaestio 5 : An eleemosynae de usuris fieri possint?
Quaestio 6 : An usurarii poenitentiam agere valeant, nisi quod male acceperunt restituant.
Causa 15
Quaestio 1 : Autem an ea, quae mente alienata fiunt, sint imputanda?
Quaestio 2 : An pro impensis patrociniis liceat clericis munera exigere?
Quaestio 3 : An ex mulieris confessione iste sit condemnandus?
Quaestio 4 : An die dominico ejus causa sit ventilanda?
Quaestio 5 : An sibi neganti purgatio sit deferenda?
Quaestio 6 : An ejus confessio cruciatibus sit extorquenda?
Quaestio 7 : An absque synodali audientia episcopus valeat sacerdotem damnare?
Causa 16
Quaestio 1 : Utrum monachis liceat populis officia celebrare, poenitentiam dare et baptizare?
Quaestio 3 : An jura ecclesiarum praescriptione tollantur?
P. 2, Causa 17, Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?
Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?
P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?
P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?
Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?
Causa 17
Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?
Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?
Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?
Causa 18
Causa 19
Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?
Causa 20
Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?
Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?
Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?
Causa 21
Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?
Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?
Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?
Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?
Causa 22
Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?
Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?
Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?
Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?
Causa 23
Quaestio 1 : An militare peccatum sit?
Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?
Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?
Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?
Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?
Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?
Causa 24
Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?
Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?
Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?
Causa 25
Causa 26
Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?
Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?
Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?
Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?
Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?
Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?
Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?
Causa 27
Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?
Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?
Causa 28
Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?
Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?
Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?
Causa 29
Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?
Causa 30
Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?
Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?
Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?
Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?
Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?
Causa 31
Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?
Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?
Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii
Causa 32
Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?
Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?
Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?
Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?
Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?
Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?
Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?
Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?
Causa 33
Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?
Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?
Quaestio 3
Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?
Causa 34
Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?
Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?
Causa 35
Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?
Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?
Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?
Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?
Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?
Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?
Causa 36
Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?
Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?
Pars 3
QUESTIO I.
I. Pars. Quod priori ecclesiae hec omnia iure persoluenda sint, actores his argumentis probare contendunt. Constatunamquamque baptismalem ecclesiam habere diocesim sibi legitimeassignatam, sicut et parrochiales ecclesiae habent parrochias distributas.
C. I
Singuli sacerdotes proprias debent habere ecclesias.Ecclesias singulas singulis presbiteris dedimus; parrochias et cimiteria eis diuisimus, et unicuique ius proprium habere statuimus, ita uidelicet, ut nullus alterius par-rochiae terminos aut ius inuadat, sed unusquisque terminissuis sit contentus, et taliter ecclesiam et plebem sibi con-missam custodiat, ut ante tribunal eterni iudicis ex omnibus sibi conmissis rationem reddat, et non iudicium, sedgloriam pro suis actibus percipiat.
Gratian. In diocesi autem designata quecumque predia coluntur, prouentus decimationum baptismali ecclesiae assignatusdebet persolui. Quia ergo predia hec intra terminos nostraediocesis continentur, et prouentus decimationum nobis legitimeassignatus nostrae persoluendas est ecclesiae.
II. Pars. §. 1. His ita respondetur: Decimae a Deo constitutae sunt per Moysen, ut persoluerentur a populo filiis Leui pro ministerio, in quo deseruiebant ei in tabernaculo. Non accipiebant filii Leui decimas, nisi ab eis, pro quibus offerebantpreces et sacrificia. Quia ergo nos seruimus Domino in tabernaculo, offerendo pro istis preces et sacrificia, et ipsi debent nobispersoluere decimas et primicias. §. 2. Item, cum decimae darentur filiis Leui, non electione offerentis persoluebantur, ut contempto Leuita, qui secum erat, ipse eligeret cui uellet decimas dare.Nam dictum est; „Leuita, qui tecum moratur et intra murosurbis tuae habitat, comedet eas. Ideo etiam ex singulistribubus duitates ad habitandum acceperunt, ut unaqueque tribusillis persolueret decimas, qui secum erant. Nam Moyses precepit filiis Israel, sicut legitur in Deuteronomio): „In loco, quem elegerit dominus Deus uCster, ut sit nomen eius in eo, illuc omnia, quae precipio, conferetis holocausta, et hostias, et decimas, et primicias manuum uestrarum, et quicquid pre-cipuum est in muneribus % que uouistis Domino. Ibi epulabiminicoram Domino Deo uestro uos et filii ac filiae uestrae, famuli et famulae uestrae, atque Leuites qui in uestris urbibus conmorantur. Neque enim habet aliam partem atquepossessionem inter uos. Et infra: §. 3. „ Decimam frumentiet uini et olei° primogenita armentorum et pecorum, etomnia, que uoueris, et sponte offerre nolueris, et primicias manuum tuarum coram Domino Deo tuo comedes ea in loco, quemelegerit Dominus Deus tuus, tu, et filius tuus, et filia tua, ser-uus et ancilla p, atque Leuites qui manent in urbibustuis. §. 4. Quia ergo nos intra muros urbis istorum sedemus, et eis habitatione iuncti sumus, rite ab eis decimas accipimus.Item ait Propheta: „ Producens fenum iumentis, et herbamseruituti hominumFenum et herba ex terra producitur: sedquibus? iumentis rigantibus eam, hominibus colentibuseam, et in hoc seruientibus ipsi. Jtem Apostolus: „ Communicetautem is, qui cathezizatur uerbo, ei, qui se cathezizat. HocGalatis. Corinthiis autem probat specialiter sibi deberi sumptus, quia eis spiritualia ministrauit, dicens:, , Si seminauimus uobis spiritualia, magnum est si uestra carnalia metamus ?Item: „Si alii participes uestrae potestatis facti sunt, cur nonmagis et y nos? Item: Quis plantat uineam, et de fructu eiusnon edit? Nos plantauimus uineam, et uos uultis edere fructuseius? Item precepit Dominus Moysi, ut nemo mittat falcemin alienam messem. Hec messis nostra est, et uos uultis in eamfalcem mittere? Item: „Non alligabis os boui trituranti. Nossumus boues triturantes: queritis uos alligare os nostrum, etde nostra tritura uictum uobis queritis? Item Apostolus: „ Qui
altario seruiant de altario uiuantP Sed numquid de eo, cui non seruiant ? Item: „ m sacrario operantur cum sacrarioparticipant. Sed numquid cum illo, quo non operantur?
Nos seruimus altario, wo.9 g? participare uultis, nos uero uacuos et inanes dimittere queritis? Item Apostolus: „ Laborantemagricolam prius oportet suscipere de fructibus suis:“uos autem econtra queritis? Nos sumus agricolae laborantes, uos primum uultis percipere de fructibus nostris? immo non primum, quia nec ultimum nobis relinquere uultis. A prioribus enimincipientes paullaiim serpitis, et totum usurpare contenditis, utpro uobis uideatur dictum:, , frustatim lupus comedit agnum .“ Item: „ Quis umqam suis militat stipendiis? quis pascit gregem, et de lacte eius non edit?” Nos militamus: et uos stipendia nostraemiliciae uobis queritis? Nos gregem pascimus: et uos lac eius etlanam accipere uobis uultis? S aper e est de alieno labore uic-tum querere, si sapere est uelle quod non possis. §. 5. ItemDominus dixit discipulis suis: „In quamcumque domum in-traueritis, in eadem manete, edentes et bibentes que apud illos sunt.Cum autem intraueritis, primum dicite: Pax huic domui.” iVosdomum hanc ingressi sumus, ei pacem obtulimus: uos autemalieno cibo quasi otiosi pasci gaudetis? Videte, ne in uobis uertatur illud: „Videtess quid faciat otium et alienus cibus.§. 6. Item Propheta: „ Sumite psalmum et date tympanumPIsti a nobis sumunt psalmum: et uos ab eis queritis tympanum? §. 7. Item Leo IV.: „De decimis non tantum nobis, sed etiammaioribus iusto ordine uisum est plebibus tantum, ubi sacrosancta baptismata dantur, debere dari §. 8. Quibus autemplebibus debentur? illis, a quibus baptisma accipiunt, an aliis?Nos eos baptizamus, et uos ab eis decimas sumitis? Honesta “ interpretatio est: utinam inueniatis qui sic pro uobis interpretentur. Quia nos ergo rigamus populum hunc, imbrem doctrinaeei ministrantes, quia colimus eum uomere predicationis, cordaeius ad fidem aperientes, si non uultis sinere, uel patimini^eum nobis fructificare, et qualia uobis fieri non uultis nobis inferre cauete, ne, si pergitis dicere que uultis, audiatis que nonuultis.
III. Pars. §.9. Ad hec: Callida quidem et multipliciargumentatione nostra iura auferre contenditis, ita ut, si fidesuerbis adhiberetur; non uerba pro uerbis, sed res pro uerbis reportaretis. Sed Deo propicio, si uerba dedistis, uerba recipietis. §. 10. Arguitis nos, quod ea, que uobis debentur, subripere que-rimus, quia nostra persequimur. Sapientis quidem et philosophico ore prolata sententia; suum persequi est aliena rapere?Unde ad uos hec sententia manauit, nisi quia tanto ardore nostraconcupiscitis, ut uestra putetis uobis auferri, cum nos nostraconsequimur? Unde, cum causa nostra debitum finem sortitafuerit, exclamabitis :, , Ah miser, crucior tantum bolum esseereptum ex faucibus.” Sed uidete, ne dampnum effusi unguentiuobis recompensare queratis. Constituistis uos plantatores uinea-rum, fossores agrorum, trituratores arearum, rigatores camporum™, multa alia offitia huiusmodi uobis assumpsistis, et debitauobis obsequia a nobis subtrahi conquesti estis. Sed nonnegamus quod uestrum est. Boui trituranti paleae et integumenta pp seruantur. Sint hec uobis, et grana nobis relinquite. Pastinatores uinearum, fossores agrorum, rigatores camporum qq, diurna mercede accepta, prouenientes fructus dominisrelinquunt. Vos ergo recepta mercede uestri operis in cottidianisoblationibus, et aliis obsequiis, que pro spiritualibus, que a uobisaccipiunt, cottidie deferuntur prouenientes fructus decimationumet primiciarum nobis relinquite. §. 11. Item precepit Dominusdiscipulis suis, ut comederent et biberent ea, que apud auditoressuos erant, sed non iussit eis, ut dominos de (domibus suis eicerent,
hospites libenter suscipiant. Mus in pera, ignis in sinu, serpens in gremio male suos remunerant hospites. Unde in prouerbiisdicitur: „Qui serpentem in sinu suo nutrit, percutietur abeo.” Tales inueniatis uobis hospites, quales nobis esse uultis.Non sufficit uobis edere et bibere que in domo nostra sunt, dumcottidianos fructus oblationum percipitis, ex quibus uictum etuestitum habeatis, quibus cum Apostolo deberetis esse contenti; sed non uultis, quia imitatores eius non estis; potiusde 105 ww domo nostra expellere, et rebus nostris nos penitus expoliare contenditis, dum nec etiam horum decimationes nobisrelinquere uultis, §.12. Ut autem uniuersaliter omnia colligantur, cuncta, que pro uobis inducta sunt, siue de laborante agricola, siue de eo, qui suis stipendiis non militat, ad hunc articulum deferimus, ut fructum uestri operis, quem adeo recipere contenditis, in oblationibus et cottidianis obsequiis istorum recipiatis, decimationes uero eorum, que nobis debentur, intactas nobis relinquite, ne, dum queritis usurpare quod uestrum non est, iustaanimaduersione etiam illud cogamini amitterre, quod uobis aliquomodo uidebatur conpetere. §. 13. Quod autem hae decimationesnullo iure uobis debeantur, facile probabimus yy. Dicitur enimin quodam concilio: „ 67 quis laicus, uel clericus, seuutriusque sexus persona proprietatis suae loca etc.” sicut in eodemcapitulo in causa monachorum notata inueniuntur. Si ergo laicus, uel clericus, uel quelibet persona, loca suae proprietatis uendensaut donans, prouentum decimationum ab ecclesia, cui legitimeassignatus est, nullo modo potest abstrahere, nec isti de diocesitranseuntes ad diocesim decimas suorum prediorum, que intraterminos nostrae parrochiam continentur, nobis auferre possunt.Quantum enim ad ius percipiendarum decimarum attinet, idem estpossessorem de diocesi ad diocesim transire, quod possessionem dediocesiano ad diocesianum transferre.