Table of Contents
Decretum
Prima pars
Secunda pars
Causa 1
Quaestio 1 : An sit peccatum emere spiritualia?
Quaestio 3 : an ingressum vel praebendas ecclesiae emere sit simoniacum?
Quaestio 4 : An iste sit reus criminis, quod eo ignorante pater admisit?
Quaestio 6 : An illi, qui ab eo jam simoniaco ignoranter ordinati sunt, abjiciendi sint, an non?
Quaestio 7 : Si renuncians suae haeresi sit recipiendus in epicopali dignitate, vel non?
Causa 2
Quaestio 1 : An in manifestis judiciarius ordo sit requirendus?
Quaestio 2 : An exspoliatus ab aliquo sit judicandus?
Quaestio 3 : Qua poena sint feriendi qui in accusatione vel testificatione defecerint?
Quaestio 5 : Si deficientibus accusatoribus sit cogendus ad purgationem?
Quaestio 4 : An duorum testimonio sit condemnandus?
Quaestio 6 : Si remedium sit dandum ei, qui causa dilationis vocem appellationis exhibuerit?
Quaestio 7 : Si laici, monachi vel quilibet inferiorum ordinum in accusatione majorum sint audiendi?
Quaestio 8 : Quomodo debeat fieri accusatio, an in scriptis, an sine scriptis?
Causa 3
Quaestio 1 : An restitutio danda sit quibuslibet exspoliatis?
Quaestio 3 : quo spatio mensium utrique sint concedendae?
Quaestio 4 : An infames et non legitime conjuncti ad accusationem sint admittenti?
Quaestio 5 : An testes de domo accusatorum sint producendi; vel inimicorum vox sit audienda?
Quaestio 6 : An extra provinciam reus sit producendus?
Quaestio 7 : An sit audienda ejus sententia, quem cum reo par inficit malitia?
Quaestio 8 : An ab uno tantum episcopus sit audiendus vel judicandus?
Quaestio 10 : An deficientes in primo capitulo sint admittendi ad sequentia?
Quaestio 11 : An accusato liceat accusationem in accusatorem vertere?
Causa 4
Quaestio 1 : An in excommunicatione constitutus alium accusare valeat?
Quaestio 4 : an idem possit esse accusator et testis?
Quaestio 5 : An die constituta non occurrens a communione sit removendus?
Causa 5
Quaestio 2 : quoties sit vocandus ad causam antequam sententiam damnationis accipiat?
Quaestio 4 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?
Quaestio 5 : An ideo aliquis habendus sit inimicus, quia crimen alterius judicat?
Quaestio 6 : Qua poena sit plectendus, qui quod intulit probare non valet?
Causa 6
Quaestio 1 : An crimine irretiti vel infamia notati ad hujusmodi accusationem sint admittendi?
Quaestio 3 : Si liceat sibi expetere judicium archiepiscopi alterius provinciae?
Causa 7
Quaestio 1 : Utrum vivente episcopo alius possit in eadem ecclesia ordinari?
Quaestio 2 : An iste valeat reposcere cathedram, quam sua intercessione alter accepit?
Causa 8
Quaestio 1 : Quod autem episcopo successorem sibi instituere liceat
Quaestio 2 : An amicorum patrocinia in electione debeant convalescere?
Quaestio 3 : An sit habendus simoniacus qui post electionem hujusmodi juramentum canonicis praestat?
Quaestio 4 : an liceat clericis ante sententiae tempus ab episcopo suo discedere?
Quaestio 5 : An sine literis apostolicis debeat redire ad propriam ecclesiam?
Causa 9
Quaestio 1 : An ordinatio, quae ab excommunicatis facta est, aliquo modo possit rata haberi?
Causa 10
Quaestio 1 : An basilica cum omni dote sua ad episcopi ordinationem pertineat?
Quaestio 2 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?
Quaestio 3 : An res ecclesiarum episcopis usurpare liceat?
Causa 11
Quaestio 1 : Utrum clericus ante civilem judicem sit producendus?
Quaestio 2 : Si producendus non est, an haec culpa sit digna suspensione?
Causa 12
Quaestio 5 : Si testamenta liceat eis conficere?
Causa 13
Quaestio 2 : An praescriptione temporis jus percipiendi decimas et funerandi tollatur?
Causa 14
Quaestio 1 : An liceat eis sua repetere?
Quaestio 2 : An illi testes sint audiendi?
Quaestio 3 : An illud sit usuras exigere?
Quaestio 4 : An liceat clericis vel laicis a quolibet usuras expetere?
Quaestio 5 : An eleemosynae de usuris fieri possint?
Quaestio 6 : An usurarii poenitentiam agere valeant, nisi quod male acceperunt restituant.
Causa 15
Quaestio 1 : Autem an ea, quae mente alienata fiunt, sint imputanda?
Quaestio 2 : An pro impensis patrociniis liceat clericis munera exigere?
Quaestio 3 : An ex mulieris confessione iste sit condemnandus?
Quaestio 4 : An die dominico ejus causa sit ventilanda?
Quaestio 5 : An sibi neganti purgatio sit deferenda?
Quaestio 6 : An ejus confessio cruciatibus sit extorquenda?
Quaestio 7 : An absque synodali audientia episcopus valeat sacerdotem damnare?
Causa 16
Quaestio 1 : Utrum monachis liceat populis officia celebrare, poenitentiam dare et baptizare?
Quaestio 3 : An jura ecclesiarum praescriptione tollantur?
P. 2, Causa 17, Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?
Quaestio 5 : Si capellam in suo territorio aedificatam jure territorii sibi vendicare valeat?
P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?
P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?
Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?
Causa 17
Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?
Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?
Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?
Causa 18
Causa 19
Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?
Causa 20
Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?
Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?
Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?
Causa 21
Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?
Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?
Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?
Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?
Causa 22
Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?
Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?
Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?
Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?
Causa 23
Quaestio 1 : An militare peccatum sit?
Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?
Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?
Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?
Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?
Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?
Causa 24
Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?
Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?
Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?
Causa 25
Causa 26
Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?
Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?
Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?
Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?
Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?
Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?
Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?
Causa 27
Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?
Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?
Causa 28
Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?
Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?
Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?
Causa 29
Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?
Causa 30
Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?
Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?
Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?
Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?
Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?
Causa 31
Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?
Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?
Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii
Causa 32
Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?
Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?
Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?
Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?
Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?
Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?
Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?
Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?
Causa 33
Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?
Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?
Quaestio 3
Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?
Causa 34
Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?
Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?
Causa 35
Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?
Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?
Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?
Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?
Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?
Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?
Causa 36
Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?
Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?
Pars 3
QUESTIO VII.
I. Par Si Nunc autem de septima tractandum est questione, an renuncians suae heresi sit recipiendus in episcopali dignitateuel non?
C. I
Qui redeuntes ab heresi in suis ordinibus recipiantur.Si qui presbiteri et diaconi in ecclesia catholica prius ordinati fuerint, et postmodum perfidi et rebellesextiterint contra ecclesiam, uel apud hereticos a pseu-doepiscopis et antichristis contra Christi dispositionemprofana ordinatione promoti sunt, et contra altare atque s diuinum uerbum sacrificia foris falsa et sacrilega offerre conati sunt, eos quoque hac conditione suscipiconuenit, cum reuertuntur, ut communicent laicis, etsatis habeant, quod admittuntur ad pacem, qui hostes pacisextiterint; nec debere eos reuertentes ea apud nos ordinationis et honoris arma retinere, quibus contra nos rebel-lauerunt.
C. II
De Ms , qui pro muneribus ordinationem faciunt, et qui redeuntes ob heresi in suis ordinibus recipiuntur.Si quis omnem traditionem ecclesiasticam scriptam uel non scriptam uiolat, anathema sit. §. 1. Omnis episcopus, aut presbiter, aut diaconus, conuictus quodpro muneribus ordinationem dederit uel acceperit, a sacerdotio cadat. §. 2. Sed dicunt quidam, quia penitentiamagimus pro peccato, et Deus indulget illud; ita et ego dico, quia omnem penitentiam recipit Deus, et indulget per penitentiam peccata., que iam facta sunt. Noui enim, quodDauid fornicatorem et homicidam per penitentiam receperit Deus, et dixerit de eo: „Inueni uirum secundumcor meum.“ Noui rursum eundem audientem a Deo:„Non edificabis mihi domum, quia uir sanguinum es.“ ScioManasse per confessionem dimissam inpietatem suam.Scio meretrices et telonarios per penitentiam receptos, nullum tamen horum s, qui ante baptismum peccauit, sacerdotibus connumeratum. Scio quosdam, dum essentin mundo, in multa fornicatione mansisse, monachos uerofactos quasi luminaria mundi resplenduisse; nullum tamenad sacerdotium ascendisse. Quod, etsi rarof contigit
nulla tamen lex ecclesiae fuit. Nouimus primum peccatricem Mariam; post conuersionem, quamuis sancta et casta, tamen inter diaconissas conputata non est. Sedquid hoc dico? Sequens sanctos apostolos et uenerabilesPatres cum omni fiducia clamo: Quod qui per symo-niam ordinatus est, siue episcopus, siue presbiter, siuediaconus, alienus est a sacerdotio, neque enim uenalis estgratia Spiritus sancti; Cayphae traditio et adinuentio Sy-monis a sancto sacerdotio est aliena. §. 3. Et si in fornicationem lapsus aliquis post baptismum, in sacerdotiumnon recipitur; canones enim hoc prohibent. Si quis uerocum hoc peccato ad sacerdotium prouectus est, cognitusdegradetur. item:4. Ipsum, qui per pecuniam
ordinatus est, confiteor, quia per penitentiam recipit Deus. Bonus est in omnibus, et aperta uiscera eiusomni homini penitenti. Sed quoniam iuxta Apostolumoportet episcopum esse inreprehensibilem, quicumque perpecuniam uel ordinauit°P aliquem uel ordinatus est, abomni sacerdotio sit alienus. §. 5. Tarasius+t patriarchadixit: Quicumque per pecuniam++f uel ordinant, uel ordina-uerunt, uel ordinantur q, uel ordinati sunt episcopi, uel presbiteri, uel diaconi, uel quilibet de numero sacerdotali, repellantur omnino a sacerdocio, sicut Symon magus aPetro. Quicumque per pecuniamftt? dispensationemuel curam sortiti sunt monasteriorum uel ecclesiarum, uelreligiosarum domorum, ierocomiorum, seniorum, orphanotrophiorum, cum depositione expellantur a dispensatione illa et cura. Qui post baptismum cadens in fornicationem ordinatus est, si postmodum confessus fuerit, cesset a ministerio; si uero conuictus ab aliquo, deponaturomnino. §. 6. Percussor episcopus, aut presbiter, autdiaconus per se uel per alium aliquem, quasi timeri per hocuolens, deponatur, item: §. 7. Qui per seculares potestates ordinatus fuerit aut ecclesiam obtinuerit, deponatur;si uero religiosam++++ domum, expellatur.
Cauendum est et summopere studendum, ac per uirtutem Christi sanguinis interdicendum et episcopis et
regibus, et omnibus sublimioribus potestatibus, atque cunctis fautoribus et electoribus quorumcumque atque consen-soribus, seu ordinatoribus m gradu ecclesiastico, ut nemoper symoniacam heresim regiminis locum obtineat quacumque factione, calliditate, promissione, seu commoditateaut datione per se aut per submissam personam.]
C. IV
Qui redeuntes ab hereticis recipi possunt uel qui^ non.II. Pars. Conuenientibus apud Nicenam Bithiniae, et consedentibus Petro archiepiscopo, et Petro presbiteroet abbate monasterii sancti Sabae, locum tenentibusAdriani Papae, et Tharasio archiepiscopo Constantinopoli-tano, et Iohanne et Thoma apocrisariis apostolicarumsedium orientalium, et ceteris episcopis, episcopi Siciliaedixerunt: Dignum est, ut de futuris inquiramus. §. 1. ItemBasilius episcopus Anchirae dixit: Constitutio ecclesiastica habet canonice tradita ab antiquo a sanctis apostoliset successoribus eorum, sanctis Patribus nostris etmagistris, et sanctis uniuersalibus sex sinodis, et localibussinodis orthodoxis, ut qui ab aliqua heresi reuertuntur adorthodoxam fidem et traditionem catholicae ecclesiae, scripto negare debeant heresim suam et confiteri catholicam fidem. §. 2. Item Tharasius patriarcha dixit: Videturuobis, ut sedes suas recipiant qui ab heresi reuertuntur?§. 3. Religiosissimi monachi dixerunt: Sicut receperuntuniuersales sinodi sex ab heresi reuertentes, ita et nosrecipimus. §. 4. Sancta sinodus dixit: Placet omnibus nobis °. Et iussi sunt Basilius episcopus Anchirae, et Theodorus episcopus Mirreae ciuitatis, et Theodosius s sedere in gradibus suis et sedibus. §. 5. Item Constantinus episcopus Cypri dixit: Non oportet nos, qui episcopi sumus, indigere doctrina, sed aliorum esse doctores.§. 6. Item Tharasius episcopus dixit: Malorum f doctorummala doctrina. Ecclesia de malis doctoribus sacerdotesnon recipit. §. 7. Item Iohannesff apocrisarius orientaliumsedium dixit: Heresis separat omnem hominem ab ecclesia.§. 8. Item Tharasius episcopus dixit: Ecce multi canofiicilibri, et sinodici, et paterni lecti sunt, et ab heresi reuertentes docuerunt nos recipere, si alia aliqua causaftf non
est in eis. §. 9. Item Petrus f++f apocrisarius Papae dixit: Romae exiliatus est Macharius hereticus a sancta sextaSinodo, et quadraginta dierum inducias dedit illi pater noster Benedictus Papa, et cottidie mittebat ad eum Bonifatiumconsiliarium suum, et instruebat eum conmonitoriis uer-bis ex diuina scriptura, et nullatenus uoluit emendari. Hocautem faciebat, ut eum reciperet in suo ordine. §. 10.Item Tharasius patriarcha dixit: Quid dicitis de Ana-tholio? Nonne etiam in quarta Sinodo factus estprinceps? et ecce ab inpio Dioscoro ordinatus est. Etnos igitur recipiamus eos, qui ab hereticis ordinatisunt, sicut Anatholius receptus est. S. 11. Item: Vereuox Dei est, quoniam non moriuntur filii pro patribus, sed unusquisque in suo peccato moritur P; et 1 quoniamordinatio ex Deo est. §. 12. Item Tharasius patriarcha dixit:Audiuimus mandata paterna. Quid igitur? oportet recipereab hereticis ordinatos? §.13. Sancta sinodus dixit: Audiuimus, domine, et oportet nos recipere. §. 14. Tharasiuspatriarcha dixit: Plures eorum, qui in sexta Sinodo conuene-runt, a Sergio, Pirro, Petro, Paulo ordinati sunt, qui fuerunt principes hereseos Monoscelitarum, quoniam isticontinuatim in Constantinopolitanasede sederunt, et ab ultimoeorum, Petro scilicet, usque ad sextam sinodum non fuerantplus quam duodecim anni. Thomas uero, et Iohannes, et Constantinus ab hereticis illis archiepiscopi facti sunt, ettamen propter hoc non sunt reprobati. §.15. Sancta sinodus dixit: Hoc manifestum est. §. 16. Constantinus episcopus Cipri dixit: Sufficienter ostensum est, quod ab hereticisuenientes recipiendi sunt. Si uero quis sponte ad hereti-cum uadit et accipit ordinationem, non recepiatur. §. 17.Item Tharasius patriarcha dixit: Et ego refuto eos, qui obhuiusmodi causam ad fidei subuersionem ordinati sunt, etmaxime, cum presentes essent orthodoxi episcopi, a quibuspoterant ordinari. Sic est paternus intellectus. Si uerosinodalis consonantia fuerit, et unitas ecclesiarum deorthodoxis, qui presumpserit ab inmundis hereticisordinari, depositioni subiaceat. Sancta sinodus dixit: Hocest iustum iudicium.
III. Pars. Gratian. Ex hac auctoritate datur intelligi, quod qui ab unitate catholicae fidei in hereticorum societatemtransierit, ut de manibus eorum ecclestiasticae dignitatis sacramenta percipiat, uel qui contemptis orthodoxis ab hereticis ordinaridesiderauerit, etsi postea suae abrenuncians heresi ad ecclesiamredierit, offitio tamen accepto fungi non poterit. Auctoritateuero Cipriani prohibentur ab administratione ecclesiastica, quiintra catholicam ecclesiam ordinati ad fidei inpugnationem dila-buntur. Porro symoniaci nec ab hereticis ordinantur ad fideisubuersionem, nec intra ecclesiam catholicam ordinati aduersusfidem armantur. Quamuis enim nonnullos per pecuniam ordinent, non tamen fidem inpugnant, nec gratiam Spiritus sancti uenalempredicant. Unde cum heresim suam ueraci penitentia detestatifuerint, premissis auctoritatibus non prohibentur recipi in suis | gradibus. Verumtamen capitulo illo Nicenae sinodi :, , Siquis per pecuniam etc. et illo alio septimae sinodi,, , Si quisomnem traditionem etc. et Innocentii, et aliorum multorumauctoritatibus inreparabiliter dampnari iubentur.
C. V
In ordine male accepto symoniaci penitentiam agere non possunt.Requiritis de his, qui turpissimo lucro columbas in templo Domini uendere non pertimescunt, et sua actainproba temeritate Symonis heresi coniungunt °, utrumpossint in ordine penitentiam agere, an tantummodo extraordinem et sacerdotalem fieri gradum? Quod nosquidem conuictis et his, qui tam detestabile nefas (quodiam multis est dampnatum conciliis peregisse noscuntur, nulla possumus penitentia subuenire, et tot spiritualibusPatribus obuiare, sed in illorum Patrum me sententia conuenire omnibus certum sit.
IV. Pars. Gratian. Nisi rigor disciplinae quandoque relaxetur ex dispensatione misericordiae. Multorum enim crimina sunt dampnabilia, que tamen ecclesia tollerat pro tempore, pro persona, intuitu pietatis, uel necessitatis, siue utilitatis, et proeuentu rei. Pro tempore: sicut Gelasius, qui, cum necessitate temporis uideret Italicam ecclesiam propter bellifamis que incursionem fere omnium clericorum offitio destitutam, adeo ut plerisque populis subsidia regendarum deessent animarum, concessit de monachis uel de laicis clericos assumi, itadicens [Episcopis per Lucaniam, epist. I. c. i.];
C. VI
Pro temporum necessitate apostolicae sedis decreta temperantur.C. VII
Cessante necessitate, debet cessare, quod urgebat.C. IX
Iuramentum a scismate redeuntium.Quociens cordis oculus nube erroris obductus supernae illustracionis lumine fit serenus, magna cautela nitendum est, ne latenter auctor scismatis irruat, et abunitatis radice eos, qui ad eam reuersi fuerint, telo iterumerroris abscidat, Et ideo postquam ego N. ciuitatisepiscopus, conperto diuisioms laqueo, quo tenebar, diutina mecum deliberatione pertractans, prona et spontanea uoluntate ad unitatem sedis apostolicae diuina gratiaduce reuersus sum, et ne non pura mente, sed simulate s reuersus existimer, spondeo sub ordinis mei casu et anathematis obligatione, atque promitto tibi N. et per te sancto Petro, apostolorum principi, atque eius uicario N.beatissimo uel successoribus eius, me numquamquorumlibet suasionibus uel quocumque alio modo ad sci-sma, de quo redemptoris nostri gratia liberante ereptussum, reuersurum; sed semper me in unitate sanctae ecclesiaecatholicae et communione Romani Pontificis per omnia permansurum. Unde iuratus dico per Deum omnipotentem, et hec sancta quatuor euangelia, que inmanibus meis teneo, et salutem N.° dominorum nostrorumrempublicam gubernantium, me in unitate, sicut dixi, ecclesiae?, ad quam Deo propitio sum reuersus q, etpommunione Romani Pontificis semper et sine dubio permanere. Quod si (quod absit) ab hac me unitate aliquaexcusatione uel argumento diuisero, periurii reatum incurrens eternae penae obligatus inueniar, et cum auctorescismatis habeam in futuro seculo portionem. Hanc autemconfessionis promissionisque meae cartulam N.notario meo cum consensu presbiterorum et diaconorumet 199 u clericorum, qui me in hac unitate obligantes sein suprascriptis omnibus prona similiter uoluntate secuti atque propriis manibus subscripti sunt, scribendamdictaui, et propria manu subscribens tibi tradidi. Actain loco N.y, die illa, et consulibus suprascriptis.Subscriptio episcopi. Ego episcopus ciuitatisN. 212 cc^ hi confessioni promissionique meae prestito deconseruandis suprascriptis omnibus sacramento subscripsi.
C. X
Qui extra ecclesiam baptizati uel rebaptizati fuerint, ad ecclesiasticam miliciam non admittantur.Qui in qualibet etate alibi quam in .ecclesia catholica aut baptizati, aut rebaptizati sunt, ad ecclesiasticam miliciamprorsus non permittantur accedere. Quibus satis debet esse, quod in catholicorum numero sunt recepti.Quoniam de suo ordine et communione uidebitur ferreiudicium quisquis hoc uiolauerit institutum, uel qui nonremouerit eum, quem ex eius cetu ad ministerium clericale obrepsisse cognouerit.
C. XI
Rigor canonum pro persona aliquando relaxatur^.C. XII
Canonum decreta pietatis intuitu nonnumquam relaxantur.C. XV
Ex dispensatione quedam tollerantur, que rigor canonum condempnat.Didici a diligendo mihi Paulo monacho, quia recusat pietas tua usque hodie communionem reuerentissimi episcopi Iohannis amplecti, pro eo, quod quidam in Antiocenaecclesia male adhuc cum Nestorio uel sentiant, uel iam senserint quidem, sed forsitan resipuerint. Probet igiturtua modestia, utrum aliquando colligi nude ac inreue-renter cum Nestorio sentiant et inuicem colloquantur;licet aliquando cauteriatam habuerint conscientiam, colligantur autem nunc acta penitentia super his, inquibus subrepti sunt, quamuis confiteri fortassis reuereanturexcessum. §. i. Ut autem non existimemur amarecontentionem, amplectamur episcopi reuerentissimi Iohannis communionem, indulgentes ei, et causa dispensationiseius negotium non subtilius uel districtius siue uehe-mentius erga se recognoscat agitari. Dispensationis enimgratia (sicut dixi) eget negotium multum.
C. XVI
De eodem.Dispensationes rerum nonnumquam cogunt parum quidem a debito quosdam foras exire, ut maius aliquidlucri faciant, Sicut enim hii, qui mare nauigant, tempestateurgente nauique periclitante anxiati quedam exonerant, ut cetera salua permaneant, ita et nos, cum non habemussaluandorum omnium negociorum penitus certitudinem, despicimus ex his quedam, ne cunctorum patiamur dispendia.
C. XVII
Utilitatis intuitu quedam in ecclesia tollerantur.Tali coniugio generati ecclesiasticis ordinibus non applicentur, nisi forte eos aut maxima ecclesiae utilitas uelnecessitas postulet, uel euidens meritorum prerogatiua commendet.
Gratian. Huic Petrus concordans ait: „In ueritate conperi, quia non est personarum acceptor Deus, etc. §. 1. Pro eu en tu etiam rei quedam in ecclesia tollerantur, sicutLeo ait in decretis suis de laicis subito contra decreta canonumordinatis episcopis, [ep. LXXXV. al. LXXXVII. c. 1. EpiscopisAfricae]:
C. XVIII
Laicis, qui contra canonum decreta ad episcopatum promonentur, ex misericordia susceptum offitium relinquitur.Exigunt causae, ut non solum in tales presules, sed etiam in ordinatores eorum conpetens ultio proferatur.Sed circumstant nos hinc mansuetudo misericordiae, hinccensura iusticiae, ut credamus quedam delicta utcumque
tolleranda, quedam uero penitus amputanda. Illos ergo, quorum prouectio hoc tantum reprehensionis incurrit, quodex laicis ad episcopale offitium electi sunt, locumsuum tenere permittimus, non preiudicantes apostolicaesedis statutis, nec beatorum Patrum regulas soluentes, quia remissio peccati non dat licentiam delinquendi, necquod potuit aliqua ratione concedi fas erit amplius inpunecommitti, ne quod ad tempus pia lenitate concessimusiusta post modum ultione plectamus.
C. XIX
Donatistae et Nouatiani, quamuis reprehensibiliter ordinati, tamen ex necessitate tollerantur.Idem ad Mauros episcopos Maximum quoque ex laico, reprehensibiliter licet ordinatum, tamen si Donatista iam non est et a spiritu scismaticaeprauitatis alienus est, ab episcopali, quam quoquo modoadeptus est, non repellimus dignitate, ita ut ipselibello ad nos directo catholicum se esse manifestet.
C. XX
De eodem.Idem [ibidem initio c. 3.]Donatum autem Seiacensem ex Nouatiano (ut con-perimus) cum sua plebe conuersum ita dominico gregiuolumus presidere, ut libellum suae fidei meminerit adnos dirigendum, quo et Nouati dogmatis dampnet errorem, et plenissime confiteatur catholicam ueritatem. Queautem nunc certa remisimus consideratione causarum, antiquis deinceps custodienda sunt regulis, ne quod ad tempuspia lenitate concessimus iusta post hac ulcione plectamus.
C. XXI
Redeuntes ab Tieresipost publicam professionem^ in suis ordinibus recipi possunt./dem Ianuario Episcopo Aquilegiensi, [epist. III.]Saluberrimum enim et spiritualis medicinae utilitateplenissimum est, ut siue presbiteri, siue diaconi siuesubdiaconi aut cuiuslibet ordinis clerici, qui se correctos uideri uolunt atque ad catholicam fidem, quampridem amiserant, rursum reuerti ambiunt, prius erroressuos et ipsos auctores erroris a se dampnatos sineambiguitate fateantur, et sensibus prauis etiam peremptisnulla desperandi supersit occasio, nec s ullum membrum talium possit societate uiolari, cum per omnia illisprofessio propria ceperit obuiare. Circa quos etiam canonumillam constitutionem precipimus custodiri, ut in magnohabeant beneficio, si adempta sibi omni sepe promotionis inquo inueniuntur ordine stabilitate perpetua maneant, sitamen iterata unctione non fuerint maculati.
C. XXII
Ab Jieresi redeuntes heresim et eius auctores publice detestentur.Item ex Concilio Martini Papae, [c. 36.]Si quis episcopus, siue alicuius episcopi presbiter autdiaconus in alicuius heresis opinionem offenderit, et ob hanc
C. XXIII
Quando in ecclesia aliqua sint tolleranda.Etsi illa nonnumquam sinenda sunt, que, si ceterorum constat integritas, nocere sola non ualent, illa tamenmagnopere precauenda sunt, que recipi sine manifestadecoloratione non possunt. Et si ea ipsa, que nullodetrimento aliquociens indulgenda creduntur, uel rerum ueltemporum cogit intuitus, uel acceleratae prouisionisexcusat respectus, quanto magis illa nullatenus sunt mutilanda, que nec ulla necessitas, nec ecclesiastica prorsus extorquet utilitas?
VI. Pars. Gratian. §. 1. Breuiter ostendimus, qui re-uertentes ab Jieresi in suis ordinibus ualeant recipi, uel qui non. Nunc autem queritur de his s, qui ab hereticis ordinati sunt, si ad unitatem catholicae matris ecclesiae ab heresi^ redierint, utrum in eodem ordine iterum ualeant ordinarif „ Semel enimconsecratus “ (ut ait B. Gregorius ), iterum consecrari nondebet. §, 2. Item sacramenta, que ab hereticis in forma ecclesiaeministrantur (sicut Augustinus testatur) reiterari non debent, ne non homini, sed sacramento uideatur iniuria fieri. §. 3. Sedillud Gregorii de his intelligitur, qui consecrationem sacerdotalemuel episcopalem acceperunt, qui aut per manus inpositionem, cum ad ecclesiam redeunt, effectum suae unctionis accipiunt, autab eius amministratione perpetuo cessare iubentur. Similiter illudAugustini de eadem mistica unctione et de sacramento baptismatisintelligitur. §. 4. Sunt autem in ecclesia alii ordines, qui sinesacramentali unctione, sola episcopi benedictione, cum quadamuasorum uel indumentorum distributione prestantur; ut suntLeuitae et ceteri infra eos constituti. Hi quamuis ab hereticisordinentur, tamen ad ecclesiam redeuntes in eodem ordine (si aliasdigni fuerint) ab ecclesia ordinentur, nec fiet in eis reiteratiomuneris, cum nichil ab hereticis eis doceatur fuisse collatum.
C. XXIV
Redeuntes ab hereticis sunt reordinandiDaibertum aNegzelone, licet symoniaco, non symo-niace eiusdem confessione reperimus in diaconum ordinatum; et B. Innocentii Papae sententia constat declaratum, quodNegzelon, hereticus (quem constat ab hereticis ordinatum)
quia nichil habuit, dare nichil potuit ei, cui manus inposuit. Nos igitur tanti Pontificis auctoritate firmati, DamasiPapae testimonio roborati, qui ait: „Reiterari oporterequod male actum est“, Daibertum, ab hereticis corpore etspiritu digressum atque utilitati f ecclesiae pro uiribusinsudantem, ex integro (ecclesiae necessitate ingruente)diaconem constituimus. Quod non reiterationem existimari censemus, sed tantum integram diaconii dationem, quoniam quidem s, ut prediximus, qui nichil habuitnichil dare potuit.
C. XXV
De eodem.Per illicitam manus inpositionem uulneratum caput illi qui uidebantur aliquid accepisse, habebant, et ubi uulnusinfixum est, necesse est medicinam adhibere, qua infixasanetur macula; id est, reiterari necesse est quod legitimeactum aut collatum minime probatur. Nam quomodo possit honorem retinere qui ab illo accepit, quipotestatem dare non habuit legitime, inuenire nonpossum.
[C. XXVI.] Lib. 9. Cod. tit. ad legem Iuliam repetun-darum. Impp. Theodosius e£ Valenti-nianus [AA. Florentino.]
VII. Pars. Sancimus eiusmodi uiros ad prouincias regendas accedere, qui ad honoris insignia non ambicioneuel precio, sed probatae uitae et amplitudinis tuae solenttestimonio promoueri, ita sane, ut quibus hii honores persedis tuae uel nostram fuerint electionem commissi, iurati inter gesta depromant, se pro administrationibussorciendis neque dedisse quidpiam, neque daturos umquampostmodum fore, siue per se, siue per interpositam infraudem legis sacramentique personam, aut donationis uen-ditionisue titulo, aut alio uelamento cuiuscumquecontractus, et ob hoc (exceptis salariis) nichil penitus tam inamministratione positos quam post depositum offitium proaliquo prestito beneficio tempore amministrationis, quamgratuito meruerunt accepturos. Et licet neminem diuinitimoris, contempnendo iureiurando, arbitremur inme-morem, ut saluti propriae ullum commodum anteponat, tamen ut ad salutis timorem ex necessitates periculisubiugetur, si quis ausus fuerit prebita sacramentanegligere, non modo aduersus accipientem, sed etiam aduersus dantem accusandi cunctis tamquam crimen publicumconcedimus facultatem, quadrupli pena eo, qui conuictusfuerit, modis omnibus feriendo.
Patet symoniacos, ueluti primos et precipuos hereticos, ab omnibus fidelibus respuendos, et si commoniti non resipuerint, ab exteris potestatibus obprimendos. Omniaenim crimina ad conparationem symoniacae heresis quasipro nichilo reputantur.]
Gratian. His breuiter premissis ad ea ueniamus, que ecclesia seueritate disciplinae parata est ulcisci, ostendentes, quibus accusantibus uel testificantibus quilibet sint conuincendi; quoiudice quisque debeat dampnari uel absolui; si causa uiciatafuerit, quo remedio possit subleuari; si accusatores defecerint, an reus sit cogendus ad purgationem. Et ut faciliuspateat quod dicturi sumus, exemplum ponatur sub oculis, in quoauctoritates hinc inde controuersantes distinguantur, et quidsanctorum Patrum sentiat auctoritas liquido intimetur.