P. 2, Causa 17, Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

Quaestio 6 : Si archipresbyter vel episcopus sua auctoritate, non judiciaria sententia capellam illam irrepserit, an cadat a causa, ut ecclesia, cui praesidet, non ultra habeat jus reposcendi quod suus pastor illicite usurpavit?

P. 2, Causa 17, Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Quaestio 7 : Si laici capellam illam tenebant (ut quibusdam moris est) et in manibus abbatis eam refutaverint, et ordinandam tradiderint, an consensu episcopi et clericorum abbas possit eam tenere?

Causa 17

Initium

Quaestio 1 : Utrum reus voti teneatur, an liceat ei a proposito sui cordis discedere?

Quaestio 2 : An ecclesia et beneficium ei reddenda sint, quae prius libera voluntate refutavit?

Quaestio 3 : Si contigisset eum se et sua monasterio tradidisse, an licentia abbatis liceret ei ad propria redire?

Quaestio 4 : Si sine licentia abbatis retro abierit, an sua sibi abbate reddenda sint?

Causa 18

Initium

Quaestio 1 : An monasterium possit petere quae ab episcopo quaesita sunt? an episcopalis ecclesia possit sibi vendicare quae monasterio fuerunt tradita?

Quaestio 2 : An per episcopum abbas sit eligendus et ordinandus, an tantummodo a propriis fratribus sit instituendus?

Causa 19

Initium

Quaestio 1 : Si episcopus debeat permittere, ut relicta propria ecclesia clericus monasterium ingrediatur?

Quaestio 2 : Si episcopus licentiam dare noluerit, an eo invito monasterium possit adire?

Quaestio 3 : Si contigerit ipsos regulares canonicos fuisse, utrum concedendus esset eis monasterii ingressus?

Causa 20

Initium

Quaestio 1 : Si in pueritiae annis traditi cogantur religionis propositum tenere?

Quaestio 2 : Si praeter voluntatem parentum tonsuram vel religionis vestem quis in pueritia accipiat, an possit sibi detrahi, an non?

Quaestio 3 : Qui praeter propriam voluntatem cucullam induerit, an cogatur eam retinere, an non?

Quaestio 4 : Si ab uno monasterio in aliud districtius liceat alicui transire?

Causa 21

Initium

Quaestio 1 : An clericus in duabus ecclesiis possit conscribi?

Quaestio 2 : Si unam voluerit relinquere, an liceat ei ad aliam transire?

Quaestio 3 : An procurationes saecularium negotiorum clericis liceat suscipere?

Quaestio 4 : An claris et fulgidis vestibus eis ornari expediat?

Quaestio 5 : An ab episcopo correpti suum officium relinquere, et ad saecularem judicem confugere valeant?

Causa 22

Initium

Quaestio 1 : An juramentum sit praestandum, an non?

Quaestio 2 : Si sit perjurus qui jurat falsum quod putabat verum?

Quaestio 3 : Si licuit archidiacono denegare episcopo consuetam obedientiam?

Quaestio 4 : si constiterit esse illicitum quod juravit archidiaconus, an sit servandum?

Quaestio 5 : Si constiterit illud servandum esse, an episcopus sit reus perjurii, qui contra juramentum archidiaconum suum ire compellit?

Causa 23

Initium

Quaestio 1 : An militare peccatum sit?

Quaestio 2 : Quod bellum sit justum, et quomodo a filiis Israel justa bella gerebantur?

Quaestio 3 : An injuria sociorum armis sit propulsanda?

Quaestio 4 : An vindicta sit inferenda?

Quaestio 5 : An sit peccatum judici vel ministro reos occidere?

Quaestio 6 : An mali sint cogendi ad bonum?

Quaestio 7 : An haeretici suis et ecclesiae rebus sint exspoliandi, et qui possidet ab haereticis ablata an dicatur possidere aliena?

Quaestio 8 : An episcopis vel quibuslibet clericis sua liceat auctoritate, vel Apostolici, vel imperatoris praecepto arma movere?

Causa 24

Initium

Quaestio 1 : An lapsus in haeresim possit aliquos officio privare, vel sententia notare?

Quaestio 2 : an post mortem aliquis possit excommunicari?

Quaestio 3 : an pro peccato alicujus tota familia sit excommunicanda?

Causa 25

Initium

Quaestio 1 : an clerici baptimalis ecclesiae auctoritate privilegii decimas suae dioecesis ex integro sibi valeant vendicare?

Quaestio 2 : An subsequenti privilegio monachorum derogetur antiquioribus privilegiis baptismalium ecclesiarum.

Causa 26

Initium

Quaestio 1 : Qui sint sortilegi?

Quaestio 2 : An sit peccatum esse sortilegum?

Quaestio 3 : A quibus genus divinationis sumpsit exordium?

Quaestio 4 : Quot sint genera divinationis?

Quaestio 5 : An sortilegi vel divini sint excommunicandi, si cessare noluerint?

Quaestio 6 : An excommunicatus ab episcopo possit reconciliari a presbytero, illo inconsulto?

Quaestio 7 : Si morientibus est indicenda poenitentia sub quantitate temporis?

Causa 27

Initium

Quaestio 1 : An conjugium possit esse inter voventes?

Quaestio 2 : An liceat sponsae a sponso recedere, et alii nubere?

Causa 28

Initium

Quaestio 1 : An conjugium sit inter infideles?

Quaestio 2 : An liceat huic aliam ducere priore vivente?

Quaestio 3 : An sit reputandus bigamus qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alteram?

Causa 29

Initium

Quaestio 1 : An sit conjugium inter eos?

Quaestio 2 : Si prius putabat, hunc esse liberum, et postea deprehendit, illum esse servum an liceat ei statim ab illo discedere?

Causa 30

Initium

Quaestio 1 : An uxori suae debitum reddere valeat qui proprium filium de sacro baptismate suscepit?

Quaestio 2 : An sponsalia contrahantur inter infantes?

Quaestio 3 : An spirituales vel adoptivi filii naturalibus copulari valeant?

Quaestio 4 : An uxorem compatris uxoris suae alicui ducere liceat?

Quaestio 5 : an clandestina desponsatio manifestae praejudicet?

Causa 31

Initium

Quaestio 1 : An possit duci in conjugium quae prius est polluta per adulterium?

Quaestio 2 : An filia invita sit tradenda alicui?

Quaestio 3 : An post patris sponsionem illa possit nubere alii

Causa 32

Initium

Quaestio 1 : An meretrix licite ducatur in uxorem?

Quaestio 2 : An ea, quae causa incontinentiae ducitur, sit conjux appellanda?

Quaestio 3 : Cujus arbitrium aliqua sequatur, an liberi avi, an originarii patris?

Quaestio 4 : Si vivente uxore liceat alicui filios ex ancilla quaerere?

Quaestio 5 : Si ea, quae vim patitur, pudicitiam amittere comprobetur?

Quaestio 6 : Si adulter adulteram possit dimittere?

Quaestio 7 : Si vivente dimissa aliam possit accipere?

Quaestio 8 : Si infidelem sub praemissa conditione liceat alicui fidelium in conjugem ducere?

Causa 33

Initium

Quaestio 1 : An propter impossibilitatem coeundi, a viro suo aliqua sit separanda?

Quaestio 2 : An post separationem ei nubere valeat, cum quo prius fornicata est?

Quaestio 3

Quaestio 4 : Si tempore orationis quis valeat reddere conjugii debitum?

Quaestio 5 : An vir sine consensu uxoris continentiam vovere possit, vel si minis vel terroribus licentiam vovendi ab ea extorquere valeat?

Causa 34

Initium

Quaestio 1 : An sit ista rea adulterii, quae vivente viro alteri nupsit?

Quaestio 2 : An redeunte primo sit cogenda recedere a secundo, et redire ad primum?

Causa 35

Initium

Quaestio 1 : Si liceat aliquam ex propria cognatione duci in uxorem?

Quaestio 2 : Si ex consanguinitate uxoris aliqua possit in conjugem duci?

Quaestio 3 : Usque ad quem gradum debeat quisque abstinere sive a propriis, sive ab uxoris suae consanguineis?

Quaestio 4 : Quare usque ad sextum gradum consanguinitas computatur, ita quod nec ultra protenditur, nec infra subsistit?

Quaestio 5 : Quomodo gradus consanguinitatis computandi sunt?

Quaestio 6 : Qui jurejurando propinquitatem firmare debeant?

Quaestio 7 : An illi, qui de incestuosis nati sunt, filii reputentur?

Quaestio 8 : Si ignoranter de consanguinitate vel affinitate aliqua in uxorem ducta est, an ex dispensatione possit viro suo adhaerere?

Quaestio 9 : Si contigerit ecclesiam decipi, et causa consanguinitatis aliquam a viro suo separare, quae post quadriennium nuptiis hinc inde celebratis deprehenditur non fuisse consanguinea prioris, an secunda conjugia sint rescindenda, et priora sint redintegranda?

Quaestio 10 : Si relicta alicujus de propria cognatione ad secundas nuptias transierit, an proles ex eis suscepta possit pertingere ad consortium alicujus de cognatione prioris viri?

Causa 36

Initium

Quaestio 1 : An ille raptum admiserit?

Quaestio 2 : an rapta raptori nubere possit, patre assensum praestante?

Pars 3

How to Cite

QUESTIO II.

GRATIANUS.

I. Pars. Secunda questio de condicione proposita est, an liceat mulieri dimittere eum, quem putabat liberum, si posteainuenerit illum seruum Quod uero mulieri non liceat a seruodiscedere, multis rationibus uidetur posse probari. In Christoenim Iesu nec Iudeus, nec Grecus, nec seruus, neque liber:ergo nec in coniugio Christianorum. Eadem enim lege in fideChristi uter que regitur. Indifferenter enim ab Apostolo dicituromnibus: „Qui uult nubere nubat in Domino .“ Et item^:„Mulier nubat cui uult; tantum in Domino .“ Non precipitur, ut ingenua nubat ingenuo, ancilla seruo; sed quelibet nubat earumcui uult, dummodo in Domino.

C. I

Licet seruis matrimonia contrahere.

Item Iulius Papa, c. 4.

Omnibus nobis unus pater est in celis, et unusquisque, diues et pauper, liber et seruus, equaliter pro se et pro animabus eorum rationem reddituri t. Quapropter omnes, cuiuscumque condicionis sint, unam legem quantum ad Dominum habere non dubitamus. Si autemomnes unam legem habent, ergo sicut ingenuus dimittinon potest, sic nec seruus semel coniugio copulatus ulterius dimitti poterit.

C. II

Ancillam in matrimonio susceptam uiro dimittere non licet.

Item Zacinarias Papa.

Si quis liber ancillam in matrimonium acceperit, non habet licentiam dimittere eam si consensu amborumconiuncti sunt, excepta causa fornicationis; sed una lexdeinceps erit per omnia et uiro et feminae.

C. III

Inter patronum et libertam constat esse cnniugium legitimum.

Item lulius Papa,

Si quis ancillam suam libertate donauerit, et in matrimonio sibi sociauerit, dubitabatur apud quosdam, utrum huiusmodi nuptiae legitimae esse uideantur, annon. Nos itaque, uetustam ambiguitatem decidentes, taliaconubia legitima esse censemus. Si enim ex affectu fiuntomnes nuptiae, nichil inpium et legibus contrarium intali copulatione fieri potest, quare predictas nuptias inhibendas existimauerimus?

II. Pars. Gratian. His ita respondetur: Non negatur, ingenuam posse nubere seruo, sed dicitur, quod si nescitur esseseruilis condicionis, libere potest dimitti, cum seruitus eius fueritdeprehensa. Illud autem Apostoli et Iulii Papae intelligendumest de his, quorum condicio utrique nota est. Huius autem condicio mulieri incognita erat; non ergo premissis auctoritatibuscogitur manere cum eo, sed liberum illi esse ostenditur uelmanere, uel discedere.

Unde in Concilio apud Vermeriam, cui interfuit Rex Pipinus, statutum est c. 6.

C. IV

De eo, qui ancillam ducit in uxorem, quam putat liberam esse.

Si quis ingenuus homo ancillam uxorem alterius acceperit, et existimat, quod ingenua sit, si ipsa femina fuerit postea in seruitute detecta, si eam a seruituteredimere potest, faciat; si non potest, si uoluerit, aliam accipiat. Si autem ancillam eam scierat etcollaudauerat, post ut legitimam habeat. Similiteret mulier ingenua de seruo alterius facere debet.

C. V

Non licet mulieri dimittere quem sciens seruum accepit in uirum.

Item ex eodem, c. 8.

Si femina ingenua acceperit seruum, sciens, quodseruus esset, habeat eum, quia omnes unum patrem habemus in celis. Una lex erit uiro et feminae.

C. VI

Seruitutis occasione dimitti non ualet que post con - trouersiam status se in libertatem asseuerauerit.

Item Gregorius [lib. VI. epist. i. ad Fortunatum Episcopum].

Cuius rei causa cum matre sua huc conpulsa anno preterito presentium uenerit latrix, fraternitas tua cautiusnouit, quia scilicet maritus suus clericus uester ob hoc, quod de seruili fuerat condicione pulsata, a suo nosciturremouisse consortio, uosque hic positos asserunt promisisse, ut, si probare se liberam adiuuante Domino ualuisset, suoeam uos coniugio reformaretis. Fraternitas igitur uestracognoscat, quod reuelante Deo libertatis auctore, approbatasit libera, nullaque in ea macula est seruilis inuenta. Hisergo cognitis, sine mora aliqua suo eam uolumus maritorestitui, nec ulterius idem uir eius argumenta sibi occasionisexquirat, quibus eam possit abicere. Nam si a uobis (quodnon credimus) minime fuerit adinpletum, eamque recipereforte distulerit, nos illud cognoscatis cum districta uin-dicta corrigere.

Gratian. Cum dicitur: „ sciens illum seruum, datur intelligi, quod si nescierit, illum seruum esse, non cogitur cumeo manere. Quia hec ergo et personae et condicionis dolum passaest, non cogitur adherere ei, cuius fraude decepta est; si ueroliberum acceperit, et ille, ut causam prestet dissidii, se alicuiusseruum fecerit, wec uxorem dimittere, nec illa ob uinculumconiugii in seruitutem redigi poterit.

Unde in Triburiensi Concilio:

C. VII

Occasione condicionis dolose mutatae uir non discedat ab ea, quam tempore libertatis accepit.

Perlatum est ad sanctam sinodum, quod quidam ingenuus ingenuam acceperit uxorem, et post filiorum procreationem occasione diuortii cuiusdam seruum se fecerit, utrum necessario mulierem tenere debeat, et sitenuerit, utrum illa quoque secundum secularem legemseruituti subici debeat, quesitum est. Iudicatum est, uxorem minime debere dimitti, non tamen ob Christi legemmulierem in seruitutem redigi, dum ille non ex consensu coniugis se seruum fecerit, quem liberum ipsa maritum acceperat.

Gratian. Queritur etiam, si seruus unius alterius ancillam acceperit, an sit coniugium inter eos?

De his ita statutum est in Concilio Cabillo nens i [II. cap. 30.]:

C. VIII

Legitima seruorum coniugia sua auctoritate domini non dirimant.

Dictum est nobis, quod quidam legitima seruorum matrimonia potestatiua quadam presumptione dirimant, non adtendentes illud euangelii: „Quod Deus coniunxit homonon separet." Unde nobis uisum est, ut coniugia seruorumnon dirimantur, et si diuersos dominos habeant, sed inuno coniugio permanentes dominis seruiant suis. Et hoc inillis obseruandum est, ubi legalis coniunctio fuit, et peruoluntatem dominorum.

PrevBack to TopNext

On this page