Quaestio 12

prima conclusio et si non ratione tamen medio aliquo fideli potest sufficienter probari a patre et filio scilicet sanctum simul produci patet quia per determinationem ecclesiae extra de summa trinitate et fide catholica libro 6 etc fideli

2o quia per sacra scripturae expressam sententiam sed quod dicit augustinus 15 de trinitate capitulo 17 ubi dicit se in quodam sermone scripturarum sancta testimonio docuisse de utroque procedere spiritum sanctum et libro 4o capitulo 53 de pe parvis deducit hoc per multas auctoritates evvangelium et testamenti novi

primum corollarium contra richardum libro 5 capitulo 8 et libro 6 capitulo 5 non ex eo omne verbum producit spiritum sanctum quia est eius expressa ymago et perfecta similitudo probatur quia eadem ratione argueretur quod produceret filium quod est falsum

2m corollarium non ex eo quia spiritus sanctus est deus totus de deo toto ideo procedit a filio probatur eadem enim ratione spiritus sanctus a se ipso vel saltem alius produceretur ab eo Ex quo videtur quod ratio venerabilis anselmus de processione spiritus sancti non concludat quia fundatur super ratione dicta Ex eodem patet quod nec ratio doctoris sollempnis nec etiam ratio anselmus monologion 54 concludit quia ideo pater et filius producerent spiritum sanctum non ex eo in quo plures sunt sed ex eo in quo unum sunt non ex relationibus suis quae plures sunt alia est enim relatio patris alia filii sed ex ipsa sua essentia quae pluritatem non admittit patet quod ratio non valet quia eadem ratione quod spiritus sanctus producat cum sit eadem essentia cum eis

3m corollarium contra Egidium et scotum simul circa distinctione 5 non ex eo evidenter concluditur spiritum sanctum a patre et filio simul produci quia actus perfectus voluntatis praesupponit actum perfectum intellectus nec ex eo quod filius prius habet principium perfectum spiritus sancti fecundum quam ipse sit productus patet primum quia diceret faciliter graecus quod licet praesupponeret actum intellectus non tamen tamquam productium actus ipsius voluntatis paternae 2m etiam non valet cum primo quia supponit voluntatem esse principium ipsius spiritus sancti quod non est verum

2o supponit prioritatem inter per generationem et spirationem praeter prioritatem originis quam admitto

3o quia suppoituit filium habere prius fecunditatem respectu spiritus sancti quam ipsum producat cuius oppositum patet in praecedenti quaestione patet igitur quod rationes istorum doctorum non communicunt

contra praedicta arguitur primo ex dictis dionysii capitulo 2o de divinis nominibus aliter non est audendum dicere de substantiali et occultate divinitatem praeter ei quae divinitus ex sacris litteris Canonis non videtur haec veritas ex praessa igitur non ponenda

2o papa leo tertius in tabula argentea ob amorem fidei romanae reliquit simbolum duorum conciliorum quorum primum fuit sub silvestro et constantio magno anno domini 350 propter haeresim arrianam Secedum fuit suo damaso papa et theodosio seniore impera tore propter haeresim macedonii quod simbolum usque hodie cautatur Et dicit leo ibi quod qui aliud docuerit a nathema sit sed ibi haec veritas non continetur igitur sub poena anathematis eam ponere non debemus

3o arguitur ratione si conclusio est vera sequitur quod maior ydemptitas sit inter patrem et filium quam inter patrem et filium et spiritum sanctum quod est falsum consequentia patet quia ultra ydemptitatem essentiam est ydemptitas spi rationis

4o sic omnis actionis simpliciter et simpliciter unius est principium unum igitur cum spiratio sit huius sequitur quod eius principium erit unum

sed haec conclusio est falsa cum primo quia ex ipsa sequitur quarta persona in divinis cum nec pater nec filius sic illud principium

2o quia sequitur duas tantum fore personas quia tantum principium spirationis et principium spriratum

3o quia sequitur quod pater et filius aliqualiter essent unum qualiter spiritus sanctus non esset illud unum quae falsa sunt omnino minor est vera et maior probatur cum primo quia aliter daretur quod idem omnino terimus unica relatione ad plura referreretur 2o quia sequitur quod unus et idem terminus apostolibus causis tot talibus simpliciter reduceretur 3o effectus dependeret a causa qua non stante non minus produceretur quae omnino sunt falsa igitur etc

5o sic ali quod principium spiritus sancti non est filius igitur nullum principium spiritus sancti est filius tenet consequentia quia in materia naturali in definita vel singularis infert unam universalem aliter eorum sub contrariae possent simul esse vere sed haec eset igitur etc

6o sic aut ista conclusio sequitur expresse ex scriptura vel non si sic mirum est quomodo doctores graecorum sicut sunt damascenus basilius gregorius theologus gregorius nazerenus et tirillus hoc non viderunt si vero non cur fideles debent adartari et oppositum eius haereticum senteri

Ad illa respondetur et primo ad auctoritates tam damascenus quam dionysium ad damascenum dicit doctor sanctus parte prima quaestione 36 articulo 2o quod spiritum sanctum non procedere a filius primo fuit a nestorianis introductum sicut patet ex dampnatione cuiusdam symboli nestorianorum damp in ephesiva synodo quem errorem secutus est theodericus nestorianus et alii plures interqos dicit unum fuisse damascenus ideo memus sententia non est standum Egidius in ista distinctione 11 parte prima quaestione 1 dicit primo quod non est standum sententiae suae quia graecus

2o dicit quod habent articulum graeci bene crediderunt sed quia non vocati ad concilium ideo ipsum acceptare noluerunt

3o dicit quod ille dictiones ex ab vel a significant quandam principalitatem apud grecos quae principalitas filio non convenit quare non negant spiritum non procedere a filio sed non principaliter a filio et ista responsio magis videtur consona veritati quia similem ponit linconiensis super epistolam dictam intersagio quod gero papa receptus est simul et tota ecclesia sicut in eius tibulo et etiam quia impie expresse libro primo capitulo 10 dicit quod spiritus sanctus omnia habet a patre et simili modo quaecumque habet pater et filius potest non generationem

Item magister 3o sententiarum distinctione 2a loquens de damasceno dicit quod nulla prava intelligetur notus est suspicione patet quare docttor sanctus minus vere et minus pie videre dicere assensus ipsum in tam horrendam heresim lapsum fuisses doctor subtilis libro primo distinctione 11 quaestione prima dicit quod inter graecos et latinos non est discordia realis sed verolis quia aliter vel nos essemus haeretici vel omnes sancti et doctores superius nominati quis igitur audet aliquod istorum asserere revera dura est pars utraque sed ista responsio non est conformis nec latinis nec graecis nam graeci dicunt nos anathematis reos quare obedire nolunt nos vero dicimus eos scismaticos in isto argumento et aliis periculose errantes ermicanus in sua summa libro 6o capitulo 11 dicit quod damascenum secundum quod ex primo capitulo primi sui libri patet solum tractat de hiis quae suo tempore erant expressa diffinita et tradita ad credendum et tale fuit tunc temporis articulus iste quare excusatur quae responsio cum responsione domini Egidii ultima et responsione doctoris subtilis temporata tamen clare ostendunt in hac materia varietatem causae probetur autem doctor subtilis degetiss praecedentibus determinationem ecclesiae et sequentibus eam de primis verum est quod dicit et de secundis omnino falsum

Ad dicta dyonisii respondet armatamis ubi super capitulo 10 et capitulo 9o aliud vel aliter id est contrarium vel adversus patet autem quod sic debet intelligi quia aliter ipse dyonisius oppositum fecisset cum ipse de multis sit locutus quae expressa in canone non reperiuntur sicut sunt pululatio fleritio superlucens imbilosa caliginatio et quasi infinita similia et per hoc patet

ad 2m informa ubi dicitur de anathemate quod non incurrius quia non aliud contrarium vel aduersus credimus illis ibidem contentis

Ad 3m nego consequentiam ad probationem cum dicitur quod ultra ydemptitatem essentialem est ydemptitas spirationis vel spirativa dico quod illa nichil addit ultra ydemptitatem naturalem sive essentialem

Ad 4m quod difficile est michi propter variam doctrinam sanctorum et doctorum dictorum in hac parte diceret enim doctor sanctus parte prima quaestione 36 articulo 4 concedo consequens scilicet quod pater et filius essent unum principium spirans spiritum sanctum etiam in sua proprietate recepta sed non videtur hoc consequentis tenere in scripto quid ubi dicit non possumus dicere quod pater et filius spiritum sanctum spirant vel est spirans vel est spritrator sed debemus dicere spirant et quod sunt spirantes igitur sunt duo spiratores quia duo supposita sed in summa ubi est dictum dicit quod pater et filius sunt duo spirantes non igitur duo spiratores propter veram spirationem sed hoc improbat gregorius et bene libro primo distinctione 12a quaestione prima sed modum ponendi illius ubi in probat gregorius breviter omnes quos vidi usque ad gregorium concedunt patrem et filium unum esse principium spiritus sancti productivum sed sine dubio ipse et magister hugolinus faciunt rationes quas solvere ad plenum nescio ideo sine assertione dicam in hac materia responsionem eorum unde ex dictis gregorius possunt collegi aliquae propositiones

prima propositio licet haec propositio sit vera et communiter concessa non tamen est in sua proprietate accipienda nec in sensum quem primo facit et de virtute sermonis respectu in sensum quem intendebant sancti illam scribentes illa ut scitis in alia materia haberem negare quia pono omnium propositionem sacra scripturae veram esse de virtute sermonis

// 2a quod numquam in creaturis possunt duae causae ad aliquem unum effectum tam unitive concurre sicut pater et filius respectu spiritus sancti

// 3a propositio pater et filius tamquam verum principium spirant spiritum sanctum per decretalem patet extra de summa trinitate et fide catholica capitulo fidelis libro 6 ubi haec proprio ponitur informa sicut ibi patet

// 4a propositio pater et filius sunt unum principium spiritus sancti valet tantum sicud haec pater et filius unus eodemque modo et simul tamquam unum principium sprirant spiritum sanctum

// 5a propositio si in interemur proprieti sermonis secundum quam terminus pluraliter additus termino numerali vere praedicatur cum actualiter supponit pro pluribus dici deberet quod pater et filius sint duo principia spiritus sancti sicut dicimus quod sunt duo qui principiant spiritum sanctum haec sunt dicta gregorium quae probat per verba magistri in infra distinctione 29e per altissiodorensis libro primo capitulo 30 et 36 Et gerardum nonariensus in summa sua ubi tractat de fidei articulo 8o

Ad idem adducit verba augustinus hilarii et decretalis et sic patet quid dicendum secundum doctorem hugolinum quasi sequens gregorium dicit etiam in hac materia notanda quae possunt ad pro positiones reduci

// prima est ista pater et filius non sunt aliquid unum quin scilicet sanctus aeque sit illud patet quia non sunt unum perfectionis sonis sed re absoluta quae essentialiter est ipse spiritus aliam facit rationem bonam

// 2a propositio pater et filius non sunt unum principium spiradi spiritum sanctum capiendo ly unum sancte id est simpliciter unum numero simplicissimum quod omnino probatur quia vel esset essentia divina vel duae personae vel una tantum vel aggratum ex essentia et relatione vel relatio communis sed nullum istorum igitur etc

// 3a propositio pater et filius spirant spiritum sanctum tamquam unum principium patet per decretalem de summa trinitate libro 6 capitulo fideli ubi dicitur fatemur quod spiritus sanctus aeternaliter ex patre et filio non tamquam duobus principiis sed tamquam ex uno principio non duabus spirationibus sed unica spiriratione procedit in quo decretali tria ponuntur notanda primo quod detretalis non affirmat unum principium vel unitatem principii sed unitate vel uniformitatem modi principiandi ideo dicit non tamquam ex duobus 2m quod non ponit negativam hanc scilicet non ex duobus nec affirmativam hanc ex uno 3m quod volunt asserere unitate numeralem spirationis id est processionis quae est spiritus sanctus ideo dixit negativam hanc non duabus spirationibus unde patet quod li spiratione unica non stat pro principio producto sed pro spiritu sancto ac protermino 4m quod licet licet non sit vera pater et verbum sunt unum principium spiritus sancti tamen ipsa a doctoribus ponitur loco conclusionis haec satis patet in tuenti dicta sanctorum et doctorum ac etiam decretalis allegate aliter potest dici ex dictis ala ni in de maximis theologiae regula 48 Cum commento ubi sic habetur informa hoc novum principium aliqui praedicat paternitatem aliquando spirationem aliquando relationem creatoris ad creaturas ut cum dicitur est principium sibi hic praedicat paternitatem scilicet relationem patris ad filium Cum dicitur pater est principium spiritus sancti haec praedicatur spiratio haec est communis patris et filii 2m quod pater et filius spirant spiritum sanctum unde aequivoce dicitur hic hoc nomen principium Cum pater dicitur principium filii et principium spiritus sancti hic in paternitas ibi spiratio praedicatur unde non videtur vere posset dici unica prolatione pater est principium filii et spiritus sancti

Et 2m hoc concedendum est pater est tantum principium filii et secundum hoc non negatur pater est principium spiritus sancti secundum potest dici quod non nisi quod origo quae quodammodo pertinet ad paternitatem et spirationem hoc modo principium pater ut sic sit sensus pater est principium filii et spiritus sancti in origo et 2m hoc pater est tam sibi quam spiritus sancti principium sed non est principium tam filii quod spiritus sancti et 2m nulla erit aequocatio In hoc nominem principium cum dicitur pater est principium spiritus sancti sicut posito quod sortes erit albedinus duobus momentis concedendum est quod sortes duorum utroque momentorum erit alibus aliqua albedine sed non erit talibus aliqua albedine duorum momentorum utraque similiter pater et filius dicuntur unum principium spiritus sancti utrumque istorum nomen 2m principium tenetur adiective quantum ad significationem quamvis hoc nomen principium teneatur substantive quantum ad vocem haec etenim unum notat spirationis unitatem principium non spirationem nec tamen potest dici sunt unum spiritans nec possunt dici unum spirans unum tamen pertinet ad essentiam pater autem et filius non sunt una essentia spiritans nec possunt unum unum spirans essentia enim non spirat sed possunt dici duo spirantes ut duo ponatur substantia spirantes id est duo spirant nec tamen duo spirantes spiratores nisi poneretur substantive et sic notaretur spirationem pluritas hilarius tamen dicit spiritum sanctum procedere a patre et filio auctoribus

Sed auctoribus ponitur pro spirantibus substantialibus scilicet per adiectivo tropice enim locutiones sustinendae sunt non extendende sed quamvis concedatur patrem et filium esse unum principium idem enim facit intrinsecam relationem et ita cum pater esset unum principium spiritus sancti filius esset idem principium et ita non solum spirationis sed etiam personae in patre et filio videtur esse idemptitas propterea concedendum non est patrem et filium esse aliquod principium spiritus sancti aliquid enim percitivum est sicut non admittitur pater et filius sunt as deus ita improprie positum non admittitur relatio ut dicatur idem est vel non est vel illud est vel quod est unde quidam ex parte subiecti non admittunt ut dicitur principium spiritus sancti est pater et filius terminus ita inproprie non potest summi ex parte subiecti quamvis inproprie ponatur ex parte praedicati alii dicunt quod ex parte subiecti summum non potest quia adiective tenetur et adiectivum adiective retentum non potest supponere sed haec nulla videtur ratio quamvis adiectum significatione est subiectum tamen voce hoc nomen deus ponitur pro essentia et ita non non esset locutio aut pro pluribus personis et ita hoc nomen principium teneretur collective sed nulla esset ratio quod hoc nomen pro pluribus sumeretur personis unde concedimus unum principium spiritus sancti est pater et unum principium spiritus sancti est filius sed non idem re ydemptitas personae intelligatur nec aliud ne spi rationis pluralitas notetur unde concedendum est principium spiritus sancti est pater et idem non est filius principium spiritus sancti est pater et non filius principium spiritus non est filius videtur enim non solum persona sed etiam spiratio removeri a filio igitur quia spiritus sanctus una spiratione scilicet a patre et filio spiratur sustineri potest quod dicitur in hymio unus patri cum filio id est una spiriatione procedens a patre et filio ut unus notet spirationem unitatem si tamen ibi invenieretur patris manifesta esset locutio ut esset sensus unus spiritus sanctus patris et filii sunt tamen qui corrigunt dicentes unum patri id est unus essentiae cum patre et filio relationem non creatoris ad creaturas praedicat principium cum dicitur deus est principium creaturarum

Item pro hiis notari potest quod habetur in glosa decretalis extra de summa trinitate et fide catholici capitulo fidelis super illo verbo unica spiratio ubi obicit glossa quia supposita sunt plura igitur plures eruntur actiones quia actiones sunt suppositiorem Respondet glossa d quod ubi sunt plura supposita et plures rationes agendi sunt plures actiones sed si plura supposita et unica ratio agendi non oportet quod plures sint actiones sic est in proposito igitur non sunt plures spi rationes sed una sed hic modus Iohanni Clenkoth non placet per haec ad formam rationis unius actus simpliciter unum est principium patet quod isti doctores habunt istam negare

Et tunc ad probationes quia sequitur quod unus terminus ad plura unica relatione etc concedo consequens propter omnimodum ydemptitum modum eorum quem habent principiandi

// ad 2m unius effectus plures essent causae totales concedo sicut fuit expositum distinctione supra 5 Ex quo patet quod arma canus libro 6 capitulo 13 non bene dicit quod si per inpossibile unum principium istorum non procedet nec reliquum licet namque verum sit non potest tamen commenti nec est verum propter suum motivum ideo scet quia habent unam vim et virtutem omnino spritrandi

ad 3m cum dicitur quod effectus dependeret sicud supra dictum est de filio distinctione 7a conclusione 2a

Ad 3am rationem cum arguitur aliquod principium non est filius igitur nullum etc potest dici quod regula non forte generalis

2o quod regula intelligitur ubi praedicatio omnino est essentialis

3o quod forma non valet quia arguerem similiter sic aliquid est pater quod non est filius igitur nichil quod est pater est filius igitur essentia quae est pater non est filius utrum autem instantia reperiatur in creaturis reperiere non possum pro nunc aliter patet dicendum ex dictis alani regula et commento sicut supra est visum

ad 6a rationem cum quaeritur an haec conclusio vel hic articulus sequatur expresse ex dictis sacra scripturae dico cum beato augustino quod si ego nesarem infre quia tamen ipse dicit se hoc testimoniis scripturae ostendisse quod credo ideo quod sic quod ut melius videatur adducam pro hoc quae mihi hanc veritatem magis videntur sonare pater illas quas magister adducit in textu unde Iohannes 15 dicitur quem ego mitto a patre Et Iohannes 16 si econverso non abiero peraclitus etc Item luce ultimo Ego mittam promissum patris in vos Item ad thi 3o planarum re gulationis et renovationis spiritus sancti quem effudit in nos huunde per iheum christum Item Iohannes 2o inflavit etc et sequitur accipite spiritum quam auctoritatem exponit augustinum ad propositum 4 de trinitate capitulo 53 de parvis et 20 de magnis

Item Iohannes 3o non potest filius a se facere quidquam nisi quod viderit patrem facientem quaecumque enim iste fecerit haec et filius similiter facit unde augustinum 2o de trinitate capitulo 3o aliae plures auctoritates patent in textu Et si dicitur quare graeci non advertunt dico quod forte pertinatia eorum est et haec de prima conclusione sufficiant

2a conclusio circa distinctiones 10 et 11 sic hoc pater et verbum per unicum modum agendi naturalem et liberum distinctum a se spirant spiritum sanctum Ista conclusio habet 4or partes quarum duae scilicet pater et filius spirant spiritum sanctum et quod per unicum modum patet ex conclusione prima cum suis corollariis et aliis dictis aliae duae partes probantur quod enim libere patet quia voluntarie 2m quod est expressa sententia augustini 15 et de trinitate capitulo 27 ubi post multa verba inquid augustinus in hac re scilicet trinitate intelligere neccessitatis et processionis distantiam quoniam non haec est cognitio conspicere quod appetere vel iam frui voluntate quod non naturaliter probatur auctoritate hylarii quinto de trinitate sicut fuit allegatum pro parte affirmativa quovis quod distinctum ab eis patet satis ex dictis augustini primo de trinitate capitulo primo de quantitate animae capitulo 13o quia nulla res se ipsam producit

Confirmatur quia aliter non essent tres personae distinctae contra magistrum distinctione 2a primi sententiarum et contra etiam et determinationem ecclesiae extra etc

primum corollarium contra doctorem subtilis libro primo distinctione 10 quaestione prima articulo primo Et oc kam eadem distinctione quod prima voluntas divinae spiritus sancti non est productiva probatur quia vel sumitur essentialiter voluntas et tunc certum est corollarium vel personaliter tunc iterum verum est quia 2m augustinum 15 de trinitate capitulo 2o de magnis et capitulo 61 de parvis notas dei si proprie dicenda est aliqua in trinitate persona magis hoc nomen spiritu sancto competit sicut caritas nam quid est aliud caritas quam voluntas per hanc rationem arguit ibi contra eunomium quod filius non sit filius voluntatis

2m corollarium quod libertas et neccessitas unitive in eodem principio actio respectu eiusdem terminum concurere possunt probatur quia unicus et simplex terminus est spiritus sanctus et ille secundum conclusionem est a patre et filio naturaliter neccessario et libere productus igitur corollarium verum ex quo patet quod minus congrue magister gregorius arguit contra doctorem subtilem in materia ista qua certum est quod doctor subtilis sufficienter declarat in quaestione 1 distinctione dubio 2o ostendit tam a posteriori quam a posteriori quod voluntas habet rationem neccessariam agendi in productione spiritus sancti Ex quo apparet statim quod ipse non accipit libertatem contingentiam contradictoris sed complacentem naturalis dilectionis et per consequens quantum ad illum punctum gregorius nichil excludit contra eum sicut facile est videre ex dictis

// 3m corollarium contra doctorem subtilem in responsione primi dubii distinctione 10 voluntas non potest esse principium communicandi naturam suam immensam probatur corollarium quia vel communicaret alicui personae ad intra principative et hoc non quia hoc maxime foret spiritui sancto sed hoc reprobatur in primo corollario huius conclusionis igitur nulli personae ad intra vel igitur alicui creaturae ad extra et hoc etiam est possibile loquendo de communicatione essentiali igitur corollarium verum quod maxime veritatem habet si esse principium communicandi notat ali quam distinctionem si vero nulla quamvis tunc non esset possibile voluntate esse principium spiritus sancti producendi posset tamen esse principium communicandi sed non videtur bene possibile esse principium respectu alicuius quocumque modo sine distinctione ideo licet voluntas divina communicat naturam spiritui sancto sicut et essentia non tamen debet dici aliquod principium spiritus sancti nec producendi nec communicandi Ex quibus patet corollarium verum et falsum esse dictum Iohannes de marchia in hac parte qui concedit voluntatem divinam esse principium communicandi licet non spirandi

Contra istam conclusionem et corollarium arguitur primo pater sufficienter producit spiritum sanctum igitur filii producere superfluit consequentia videtur non quia si frustra fit per plura quod potest fieri per pauciora igitur multo plus sit per plura quod actu sufficienter fit per unum sed deus et natura nichil agunt frustra igitur conclusio falsa

2o contra eandem conclusionem pater aliqualiter producit spiritum sanctum qualiter non producit filius vel verbum igitur quaestio per unicum modum consequentia videtur non assuptum arguitur quia pater non habet suum producere ab alio sed filius sit igitur assumptum verum

3o diversorum suppositionem diversi sunt actus igitur sequitur cum pater et filius diversa sint supposita quod etiam actiones erunt diversae consequentia non assumptum arguitur nam licet duo angeli reciproce se diligant non tamen sequitur unus amor quae igitur est ratio quod sic est hic in divinis confirmatur diversitas principium productivi nam minus multiplicat productum quam diversitas principii receptivi sed ad diversitatem principii productivi tenetur diversitas termini producti igitur videtur si pater et filius spiritum sanctum producunt quod plures erunt

/ contra primum corollarium est corollarium doctoris subtilis distinctione 10 per quod suam probat conclusionem sic in quocumque est principium aliquod productivum quod ex ratione sua est principium productum erit in eo principium producendi si est in eo sive imperfectione et non praehabere intelligatur ali- quod productum adequatum sed in deo est voluntas sub ratione huius in voluntas est in deo principium producendi et non nisi amorum infiniti per se subsistentis qui est spiritus sanctus igitur corollarium falsum quod erat probandum

// contra 2m corollarium si ipsum esset verum sequitur quod inter liberum et neccessariam nulla foret differentia consequens falsum et contra philosophum 9 metaphysicae et consequentiam probat hic prolixe gregorius libro primo distinctione 10 articulo 2o quaestione conclusione prima quam dicit se ponere contra doctorem subtilem sed nichil est contra eum 2m quod supra est dictum /

2o contra suum corollarium Idem potest argui ex dictis alphonsi libro primo distinctione 5 articulo 2o quaestione conclusione 3a primo sic principium productivum spiritus sancti est voluntas igitur libere producitur et non naturaliter vel neccessario patet consequentia quia sicud intellectus non habet liberum modum agendi sic nec voluntas naturalem assumptum probat quia spiritus est amor igitur producitur a voluntate

2o ad idem sic spiritus sanctus non producitur quimodo natus igitur non producitur naturaliter antecedens est augustinus 5 de trinitate capitulo 12 consequentia probatur quia quidquid producitur naturaliter in eadem natura eum producitur producitur ut natum igitur ex opposito quod non producitur ut natum producitur naturaliter igitur consequentia fuit bona

// ad istas rationes respondeo cum primo arguitur pater sufficienter etc Respondet thomas de argentina libro primo distinctione 11 quaestione prima solvendo argumentum principalem et armacanus libro 6 capitulo 13 dicentes quod utroque sufficienter spirat nec tamen aliter superflue propter unicum principium spirandi ac etiam vim vel virtutem producendi quae est ipsa essentia divina Sed licet ista solutio valeat aput apponentes essentiam divinam esse principium quo productionis adintra quia tamen haec ego non teneos dico aliter ad argumentum consequentiam negando nam arguerem tria similiter quod tantum esset una persona deus quia pater sufficienter est deus igitur superflue ponitur filius vel spiritus sanctus sicud tu negas istam consequentiam meam sic ego tuam similiter arguitur quod solus pater producerett creaturas et non tres personae patet quia solus pater sufficienter produceret

Ad 2m cum arguitur pater ali qualiter quam filius producit spiritum sanctum dicerent aliqui negando assumptum sed magister Iohannes Clenkoth aliter respondet concedendo antecedens et negando consequentiam potest tamen aliter responderi iudico meo primo quod ly aliter possit teneri ad verbaliter et sic antecedens conceditur et negatur consequentia vel potest teneri nominaliter et sic posset concedi consequentia et negari antecedens vel adhuc aliter et forte melius quod li aliter diceret ipsum patrem vel ipsa producere vel spiritum sanctum si 2o vel 3o modo negatur antecedens et conceditur consequentia

Ad 3m contra conclusionem cum dicitur diversorum suppositorum divisi sunt actus nego simpliciter antecedens ratio aliter enim creatio triplex fieret actus cum sit actus trium suppositorum et cum primo probatur quod sic est de angelis quae est igitur ratio dico quod ydemptitas essentialis naturae illorum suppositorum

Et tamen 2o dicitur quod diversitas principii productivi etc dico quod si haec vera est quod tamen non dico tunc est vera in illis ubi principium productivum in natura et essentia est distinctum a producto sicut principium receptivum semper est receptum distinctum a suo recepto ubi vero non est simile diversitas vel distinctio non oportet quod ita sit et ita est haec aliter patet ex glossa decretalis dicendum quia scilicet ibi est praecise una ratio agendi ideo ratio actio una 2m illum modum dicendi quod dico quia non assero ipsum

Ad argumentum contra primum corollarium quod est argumentum doctoris subtilis dicerem primo ad minorem quod voluntas non esset formale principium productivum saltem ad intra sic diceret philosophus de voluntate divina sicut patet 12 metaphysicae

2o dico ad maiorem quod vera est si inter illud principium et terminum productum aliqua distinctio reperiatur quae omnino ad productionem requiritur cum nulla res se ipsam producat modo inter voluntatem divinam et spiritum sanctum nulla omnino est distinctio quare argumentum non concludit

Ad rationes quae possent fieri ex dictis gregorii et etiam argumentum sanctum sicut non sunt contra doctorem subtilis sic enim contra me quia ipse locuitur de libertate contingentiae et ego de libertate immutabilitatis

// Ad primam rationem alphonsi patet quod assumptum est negandum et cum probatur quia spiritus sanctus est amor igitur nostras est eius principium patet quod consequentia non valet sumendo voluntatem essentialiter ut summo sed bene sequitur quod aliquid quod est voluntas quia pater et etiam filius / aliter posset dici negando consequentiam quia non sequitur est actus voluntas igitur non naturalis patet quia materia recipitur natura sicut habetur distinctione 10 primo libro doctoris subtilis et satis pulchre deducit bonsimlant libro primo distinctione 10 dubio primo //

Ad 2m cum arguitur spiritus sanctus non producitur quomodo natus nego istam simpliciter quia non solum est falsa sed etiam nec tuta nisi magis spirificaretur li naturaliter nam non video magis inconveniens semper effectum esse natura quam filium voluntate et tamen magister libro primo distinctione a capitulo ultimo circa finem ait dicamus igitur quia pater sicut sapiens ita volens genuit filium ita similiter videtur quod possit dici de spiritu sancto igitur etc

// 3o conclusio licet per nullum complexum praeter suam activam spirationem verbum a spiritu sancto capia distinctionem tamen haec consequentia non est formalis spiritus a verbo non producitur igitur ab eo non distinguitur prima pars patet quia nichil est in filio quod non sit ipse filius igitur nichil est in filio quod non sit sua spi ratio patet quia ipse est sua spiratio activa Confirmatur si per aliquid potest suam spirationem caperet distinctum sequitur quod filius non esset summe simplex quod est falsum consequentia patet quia plures entitates forent in ipso incomplexe quod repugnat simplici

/ 2a pars probatur quia filius non non solum a spiritu sancto nec spiritus sanctus econverso quia ipsum verbum sprirat igitur consequentia illa non fuit formalis consequentia patet quia in illa consequentia arguitur a pluribus causis veritatis ad u nam sed talis consequentia non valet igitur etc antecedens arguitur quia filius sufficienter distinguitur a spiritu sancto per hoc quod ipse est a patre nascendo et spiritus sanctus non nascendo sed tantum producendo et haec ratio videtur esse augustinum 5 de trinitate capitulo 14 ideo spiritus non est filius cum utraque a patre exeat quia ipse exit non quomodo natus sed quomodo datus Item de fide catholica capitulo 2o aliud est natum esse aliud producere ideo alius filius alius spiritus sanctus

Ad idem est venerabile anselmus de processione spiritus sancti 3o et 8 capitulis patet igitur conclusio vera

/ primum corollarium contra doctorem subtilis libro primo distinctione 11 quaestione 27 circuscripta spiratione activa filii filius a nullo distingueretur nec per filiationem constitueretur probatur quia eadem entitas est omnino incomplexa filius spiratio eius activa et sua filiatio igitur quocumque circumscripto nichil filii remanebit

/ 2m corollarium contra Egidium primo quolibet quaestione 6 ockam aureolum si per possibile vel inpossibile sancti spiritus persona non foret producta nulla persona in divinis foret simul genita et spirata patet quia adhuc sufficienter personae producte distinguerentur una ab alia sicut patet ex 2a parte conclusionis

3m corollarium contra gregorius libro primo distinctione 11 articulo 2o haec consequentia non est omnino evidens et formalis si spiritus non procederet spiritus sanctus non esset patet aliter enim sequitur quod spiritus sanctus non distingueretur a verbo si non produceretur quod est contra 2am partem conclusionis Ex quo videtur quod gregorium non consequenter dicat cum in primo articulo dicit quod filius et spiritus sanctus per aliquod complexum quam perspirationem sufficienter distinguatur et in 2o articulo dicit quod haec consequentia sit bona spiritus sanctus a filio non producitur igitur ab eo non distinguitur quia non esset spiritus ut dicit quae dicta iudicio meo non consequenter videntur se habere sed forte hoc est ratione ignorantiae meae igitur etc

/// contra istam conclusionem potest arguitur primo ex dictis doctoris subtilis distinctione 11 quaestione 2 quocumque aliquid constituitur inesse eodem filiatione personali igitur ea formaliter distinguitur ab omni illa persona igitur circumscriptio per in possibile vel possibile et maxime posteriori filiatione remanebit filius personaliter distinguitur a quacumque alia persona igitur non solum perspirationem

// 2o contra eandem sic ex dictis doctoris sancti in summa contra gentiles libro 4o capitulo 25 et parte prima quaestione 36 articulo 2 inter personas divinas non potest esse distinctio nisi per aliquam oppositum quae non potest esse nisi relativa ut prolixe deducit sed talis oppositio relativa esse non potest nisi per originem aliquam igitur si nulla erit origio spiritus nec aliqua relatio igitur nec distinctio vel aliqua oppositio quod erat probandum

// 3o contra eandem potest argui ex dictis egidii distinctione 11 parte prima quaestione 3a ad distinctionem personarum tria requiruntur pluralitas relationem de signatio originationem diversitas suppositum Sed certum quod hoc non esset inter filium et spiritum sanctum se ipsum verbum non produceret igitur quaestio falsa

// Contra primum corollarium potest argui per argumentum unum doctoris subtilis libro primo distinctione 26 articulo primo et facit argumentum contra oppositum propositi sicut patet ibi articuli si corollarium esset verum sequitur quod eodem distingueretur filius a patre et spiritu sancto consequens esset falsum quia tunc eandem haberet habitudinem ad utraque quod est falsum et consequentia patet quia idem omnino semper esset filiatio et spiratio igitur si sic distinguitur per unum illorum ita et per alterum

// Contra 2m corollarium potest argui ex ratione thomae de argentinis et est in virtute domini Egidi et ponit thomas libro primo distinctione 5 quaestione 2 articulo 2 et est ratio prima sic generatio activa et spiratio activa in patre debent eandem rem quia aliter essent 4or res in divinis igitur similiter generatio passiva non differt a spiratione passiva nisi contineret spirationem activa igitur eadem persona esset spirata et genita quod est contra corollarium in forma

// Contra 3m corollarium potest arguitur ex dictis gregorii distinctione ii primi articulo 2o sic spiritus sanctus non esset si non etc igitur corollari falsum consequentia nota antecedens tripliciter probatur primo quia spiritus sanctus non procederet etc non esset donum patris et filii igitur non esset spiritus sanctus

/ 2o sic filius est per se primum spiritus sancti igitur si ipse non spiraret ipse non esset simile dicit hibernicus in quaestionbus in summa de quaestionibus armineorum libro 6 capitulo ultimo responsione 5a vel quintae rationis

3o arguit gregorius si aliqua creatura non produceretur a filio non produceretur a patre igitur similiter erit de spiritu sancto et habetur propositum

// Ad ista respondeo et primo ad rationem contra conclusionem ex dictis doctoris subtilis sanctam cum arguitur quocumque aliquid constituitur in esse eodem distinguitur concedo et cum dicitur in minore sed filius constituitur filiatione etc nego illam et dico quod filius per nichil constituitur in esse personali quod non est formaliter ipsemet filius nec constituitur se ipso quare minor neganda

// Ad 3am quae est doctoris sancti posset primo dici quod fundatur super falso scilicet quod personae divinae non se ipsis sed solum relationibus distinguantur Cuius oppositum dicam infra

// 2o dico quod admisso modo loquendi concedo quod non in se nisi relationibus distinguat sed non solis relationibus oppositis sed etiam disperatis

// Ad 3am quae est ratio Egidii cum dicitur quod ad distinctionem personarum tria requiruntur dico primo omnia illa non requiri sicut patet ex dictis

// Ad 2am rationem 2o dico quod salva sua reverentia videtur sequi ista mam conclusio ex suis dictis nam primo libro distinctione 11 parte prima quaestione prima nititur probare istam consequentiam si filius non produceret spiritum sanctum spiritus sanctus gigneret verbum quo stante sequitur formaliter spiritus sanctus ginguit verbum igitur igitur distingueretur a verbo igitur de primo ad ultimum si verbum non produceret spiritum adhuc distingueretur a verbo quod intendo habere sicut patet conclusione ista

// ad rationem doctoris subtilis contra in corollarium cum dicitur si ipsum foret verum sequitur quod filius eodem capitulo potest concedi prima consequentia et negari alia cum igitur eadem / aliter potest dici quod li eodem potest sui vel pro aliquo complexo et sic negatur prima consequentia vel pro aliquo incomplexa et tunc respondetur ut prius

// Ad rationem thomae contra 2m corollarium cum arguitur generatio activa et spiratio activa in patre etc dico negando consequentiam quia ista non est ratio quare paternitas et spiratio activa non constituunt duas personas quia non sunt relationes oppositae sed quia spiratio activa est communicalis filio quare non est constituitiva suppositi ymmo si ista esset ratio nunc de facto filius et spiritus sanctus non esset duae personae patet quia filius et spiritus sanctus non constituntur relationibus oppositis nam filius constitiuntur filiatione quam non opponitur spirationi passive Responsio est alphonsi libro primo distinctione 11 articulo 2o Aliam rationem dat alexander de sanctolipio quodam generalis noster 3o suo quoilibet quaestione 3 et habetur responsio et eius improbatio in thoma de argentinis libro primo distinctione 11 quaestione 2 articulo 2o sed 3o respondeo sed viam quam sequor quod ratio fundatur super falso quia ymaginatur et constitutionem et distinctionem personarum esse per relationes et non se ipsis quod nego

ad rationes gregorii contra 3m corollarium Cum primo probat consequentiam illam esse bonam verbum non producit spiritum igitur spiritus sanctus non est primo quia spiritus sanctus non esset donum posset hic primo dicit negando consequentiam et cum primo probat per auctoritatem apostoli

/ 2o per auctoritates augustini dico quod locuntur sicut nunc est / vel posset dici quod donum filii nunc esset sed tamen non esset tunc donum filii

// 3o et magis ad propositum cum arguitur spiritus sanctus non esset donum patris et filii nego hoc dico quod esset donum filii non quidem a filio sed per filium sic enim de facto ponunt graeci

// 4o posset forte dici quod esset donum filii per filium et a filio non quidem productive sed obiective ita quod filius esset obiectum dilectionis paternae qua producitur spiritus sanctus

// Ad 2am eius rationem et dictum armakani dico negando simpliciter quia non habeo pro inconvenienti quod duae sint vel esset possuit esse sufficientes unius effectus ita quod etiam una sublata adhuc est effectus esse potest quod maxime verum est in proposito isto

Ad 3am nego simpliciter consequentiam quia non est simile de actibus ad intra notio naturalibus et ad extra essentialius sicut iste doctor met habet dicere communiter ad sua dicta

Ex hiis patet quid dicendum ad 3am rationem principalem quaestionis et ad totam quaestionem