Quaestio 26

nunc enim quidam etc postquam magister determinavit de notionibus aeternis et divinis personis intrinsic nunc incipit tractare de relationibus temporalibus et extrinsec et dividitur in duas partes quia primo magister tractat de hiis quae personis convenunt communiter extere

¶ 2o de hiis quae de quibusdam di cuntur in singulari aproprietate tunc 3a pars incipit in 31 distinctione praeterea considererari oportet prima pars dividitur in 3s partes quia primo magister ponit de relationibus temporalibus nitatem

¶ 2o qualiter deo conveniere possunt ostendit possibilem Et 3o ex hiis solvit quandam difficultatem tunc 2a pars incipit ibi Quo igitur ob tivebimus 3a in ulterius capitulo hic potest solviet tunc sequitur 2a pars quae est 31 damt quae dividitur in tres partes nam primo magister de aequalitate divina ponit 3 cum responsionibus quaestiones

¶ 2o ostendit similes posse fieri de similitudinem aequales posse dari solutiones 3o ex sequitur de hiis secedu duorum sanctorum opiniones et traditiones tunc 2a pars incipit ibi hoc idem dicimus 3 ibi non est per cermittendum ¶

Utrum aeterna unitas in patre aequalis species ymaginis genite convexus usus inmumere realiter referri possuit ad aliquem productum in tempore et arguitur primo quod non quia pater non dicitur magis aeternitas vel unitas quam aliae personae nec filius maginis species vel aequalitas nec spiritus sanctus magis dicitur convexus vel usus quam pater vel vel filius igitur quaestio falsa patet consequentia e antecedens probatur quia haec sunt idem omnino igitur omnibus personis convenunt consequentia est magistri super distinctione 2a antecedens patet quia non est inter haec oppinio relativa igitur sunt idem secundum venerabilem anselmui de processione pitu secti e et damascenus libro primo capitulo 8 igitur etc

¶ 2o sic in divinis nulla est ymago igitur quaestio falsa consequentia nota et antecedens probatur tum primo quia vel dicitur essentialiter vel notionaliter

¶ tum 2o vel dicitur tantum de una persona vel de pluribus sed nullum istorum igitur antecedens verum 3o si quaestio esset vera vel igitur illud referi fit re ione aeterna vel temporali non aeterna cum nullum productum in tempore fuerit nec sit aeternum nec ex tempore quia aliter relatio realis adveniret deo ex tempore quod est falsum igitur et quaestio

¶ In oppositum arguitur sic tota trinitas aeternaliter scint creaturam produci debere sed scientiae et scienter est relatio realis et ad scitu igitur quaestio vera patet consequentia de se et antecedens notum est pro prima parte et pro 2a patere bit hic in quaestione per conclusiones et cor igitur quaestio vera

¶ prima conclusio sicut pater dicitur interminabis vera aeternitas primam partem probat dominus alisioes libro primo in tractatum de aprpriatis quaestione ulterius dupliciter primo quia sicut unitas principium est minorum ita pater principium est omnium

¶ 2o quia sicut unitas triniti in sedut ta non generat nisi se ita pater in seductus non generat nisi filium qui est eiusdem substantiae tamen ipso

¶ 2am partem probat ibidem ex prima patris auctoritate quia pater non solum caret principio inceptionis vel durationis sed cum hoc principio essendi et originis unde hylaris 4 de triniae Etiam confitetur patrem aborigine liberum Et habentur verba isto primo distinctione 29 ubi etiam magister est cludit patrem principium sive principio non est de principio ibidem hylaris patrem vocat paternam aeternitatem

¶ E tra istam conclusionem arguitur pater est aeternitas igitur non est simplicissima unitas antecedens est 2a pars conclusionis et consequentia probatur quia in aeternitate includitur multiplicitas igitur cum ipsa non stat summa simplicitas consequentia non assumptum patet per illud pars Cogitami dies antiquos etc Et michil 5 Egresus eius adiebus aeternitatis et anselmis prosolgione et2 capitulo truina aeternitas continet scula tempororum

¶ ad istam rationem potest responderi ex dictis doctoris solemp parte prima argumento 31 quaestione 2 quod est trinitas non continet tempora dies vel an nos formaliter per aliquem durationis successum vel aliquam diversitate sed solum evinenter et aequivalenter hoc est si infinita secula vel tempora deflixissent eorum mutabili defluxum eterunitas fixa et inmobilis non solum coexitens sed etiam superexistens fuisset

¶ primum corollarium pr ma ratio diviine inmutabilitatis est patena aeternitas parime personae indivisibiliter onium dignitatem fixe possident proare corollarium quia sibi proprissime attribuitur aeternitas aeternitas sed 2m venerabilem annesemium monologio 24 trinitas numquam est disili disimilis Et gregorium in quadam ominilis super ezech dei patris esse est numquam dissilites esse et 2m beatum augustinum sed omne aeternum est incommutabile igitur sequitur corollarium verum

¶ 2m corollarium filii et spiritus sancti aeternaliter prius esse pendet ex patris incommtabile indissinr producere probatur corollarium ex conclusione quia prima ratio incommutaliter debetur patri ac etiam indissilis aeternitatis pro hoc corollario facit 7 de causis propositio qua dicitur omnis virtus cium non est funis pendens est per in ffinitum primum quod est virtus virtutum et note quod dico pendet et non dependet

¶ 3m corollarium principalis ratio auctoris soli patri et proprie debetur in divinis patet satis expraemissis Et confirmat auctoritate hylaris 4 de trinitate et habentur conclusione 29 istius primi ubi in quid hylar ipso quo pater dicitur eius quem gemunt auctor ostenditur idem habens novi quod neque ex alio perfectum intelligatur et ex quo is qui genitus est subtiti sse doceatur Ex quibus planae sequitur istud et praecedus corollarium

¶ Contra illud 3m corollarium arguitur dupliciter primo quod novum auctoris in divinis non sit admittendam probatur quia auctor et causa idem sonare videntur et 2m dicta in paecentur conclusione causa non est dicendam in divinis igitur nec auctor

¶ 2o videtur quod non proprie soli conveniat patri quia icit hylaris quod spiritus sanctus procedit a patre et filio auctoribus etiam videtur quod non soli patri competat proprie

¶ Ad ista respondetur ex dictis domii Egii libro primo distinctione 29 questione prima quod differentia est inter principium causam et auttorem nam principium dicitur omne quod est alterius productivum sine cum ydemptate substantiae sive cum aliegenidte vel alteritate substantiae sive de aliquo sine de nullo sive per actu transeuntem Cam vero ut dicitur efficiens dicitur in quantum efficit vel facitur Et quia facere est aliquid producere non de sua substantia secundum damascenus libro primo capitulo 8 et per actum transeum tem in materiam exteriorem ideo causa it capta Similiter et facere negat nidivinis et admittitur principium auctor non convenit in omnibus cum principio nisi quod quandam principaltem addit quia facere vel producere auceitive et principaliter convuentuntur et quia pater non ex alio productus quod sit formativa divinitas 2a dybs et principium totius divinitatis 2m hylaris Et quia principaliter producit secundum augustinus 15 de trinitate capitulo 26 Ideo nomen auctoris sibi conpetit Etiam admittitur in divinis nec idem omnino sunt auctor et causa ut dicebatur in argumento et fic patet ad primum

¶ ad 2m dico quod licet ratio auctoris competat etiam filio non cum proprie sed tantum patri proprie unde consequentia non valet convenit filio igitur non proprie patri et soli patri principaliter et proprie sicut sat faciliter potest in multis patere

¶ 2 conclusio sicunt aequalitas species ymago proprie convenit soli filio sic usus murmis convexio ipsi spiritui sancto ista conclusio deducitur ex verbis hylaris et augustinus quae recitat magister in littera distinctione 3 Et de ymagine habetur supra distinctione 28 et potest probari conclusio quo ad eus simulas partes ex dictis domini alieoesis libro primo ubi supra in prima conclusione nam filio aprpriatur aequalitas cum primo quia est suo patri primo aequalis quia inmediate et primo ab eo produci procedit

¶ 2o quia propter ipsum sunt omnia aequalia quia suam bonitatem spiritum sancto sicut pater tribuit et sic omnia aequalia reddit dicitur proprie vel pulchritudo primo quia est splendor gliae ad haebri primo

¶ 2o quia causa dor lunctis aeternae

¶ 3o quia speculum sapientiae ingenite et omnis creaturae Sap a / dicitur aut filius ymago triplici ratione similis productionis quia cum patre sprirat

¶ 2o ratione repaeseta tionis quia patrem proprie repraesentat quod non facit spiritus sanctus quia non magis patrem quam filium nec econverso

¶ 3o ratione emanationis quia naturaliter per modum intellectus et emanatione emanatu qua emanatione proprie semper terminus productivus principio producenti assi mulat sic igitur patet prima pars conclusionis

¶ 2a pars etiam probatur ubi et prima a signiat tumen altisseris duas rationes quare spiritus sanctus dicitur usus quia quasi frui spiritu sancto et sic usus sui ditur in proprie pro frui falia est quia per spiritum sanctum dantur nobis omnia dona quae sunt nobis uti lia et sic sumitur proprie

¶ Contra dictum unum in ista conclusione arbicuio ubi dicitur quod propter filium sunt omnia aequalia contra igitur pater erit aequaliter propter filium quod est falsum quia tunc pater suam aequali tatem haberet a filio

¶ ad illud respon detur quod ly propter potest dupliciter intelligi uno modo generaliter distibutive

¶ Alio modo finaliter completive et consuative Si primo modo sic dictum esset falsum et procedet argumentum sed sic non intelligo ipsum si 2o modo tunc non valet consequentia et sic intelligo dictum et sic est intelligendum ubique in scriptura ubi simile invenitur plura alia habentur in vesperiis meis pro ista conclusione inconsiderationibus prea talium cum corollarius ibidem pro eadem et in parte sunt dicta doctoris profundi libro primo capitulo 2o circa medium ante corollarium primum

¶ primu i ymago in divinis supta proprie solum dicitur personaliter et relativae patet quia aliter possemus dicere ymago de ymagiter quod est contra augustini 6 de trinitate capitulo

¶ Sed contra illud videtur esse dictum augustini de fide ad petrum ubi dicit quod una est ce trinitatis dei entialiter divinitas et ymago ad quam factus est hono Simile vult hyls de tinitate libro nt dicit magister supra distinctione 28 circa finem

¶ Ad istud dicitur 2m doctrinam domini aegidi distinctione 8 quaestione 2 quod tam augustinui quadum hylaris accipiunt ibi ymaginem large communiter et in proprie secundum quod ipse pulchre declat ibidem nam propra ui mago dicitur quod alterum mutatur

¶ 2m corollarium quod sequitur ex hiis filius inquantum ymago nullius ad ex ut ad extra est repraesentativum probatur quia tantum 2m hoc dicitur ymago secundum quod patrem mutatur igitur 2m quod ymago solus patris est repraesentativus sed contra istud arguitur quia omnia quae sunt in ilio repraesentative originaliter exper sse sed omnia ad extra sunt in peatrae unitive naurliter igitur corollarium falsum

¶ Ad id concedo a et b quia sunt dicta mea in praecedenti conclusione Et conclusionem quae sequitur ex hiis quae est quod omnia filius ut ymago repraesentat sed in quantum sunt ad extra sed potius in quantum sunt ad intra in patre ad hoc de servnt dictum apostoli ad hebris primo quia filius est sfigura substantiaeius scilicet patris prioritas omnia verbo virtutis suae ut sit sensus filius in quantum verbum ipsum est ymago et fignica substantiae paterae partat omnia virtutis suae scilicet patris ut si per ymaginationem paternae scieret me nunc legere filius inquantum est ymagio non repraesentasaret me legere

¶ Sequitur ex hiis 3m corollarium quod filius inquantum est speculum sapientiae ingenite vel caudor lunctis aeternae plus se habet quam 2m id quod est figura substantiae paternae patet expresse ex praedictis quia sic non solum repraesentat quae ad intra Sed in ipso ut sic respectu lucent omnia Et haec dicta sunt de intutione expressa magistri humani in sua postilia super cantis super in verbo ponere me sicut signaclum esicud cortuum et est capitulo 8 Et super illo ego dormo et coror meum vigilatis et est capitulo 5 Et simliter de intuitione magistri hunrici de frumaria in tracta tum de generatione ubi vmericati ambo fruenit huius scole doctores bene vea luntis pro hoc 3 cori sunt verba es super epistolam omni 2a ubi dicit filium esse caractarem proprium formae primae et beati augustini 8 quaestionius quaestione 2o vel 25 2m alios ubi dicit filio patris filius dicitur cuius participatione similia sunt quaecumque sunt 2t sequitur ipsa prima igitur sunt ut ita dicam speciata et forma qua formata sunt omnia Item de verbis domini verbum dei est forma quaedam non formata sed forma omnium formarum ex hiis patet quid dicendum ad primam et 2am rationem principalem

¶ Contra istud potest argui quia sequitur quod aliqua erit differentia intrinseca in deo formalis et latitudo quaifere quentis veitare conare

¶ ad istud dico quod non est distinctio nec latitudo intrinsece entitative sed solum modo extrinsece et denominative Et illam non nego sicut satis patet ex dictis me is nec illud divinae simpliciter repungnat sicut satis faciliter potest patere advertere voluntati

¶ 3a huc est bona rasi sio con articulo fprlitur nota ad propositum tinico 3lo dei ad creaturam ab aeterno fuitu aeque primo realis relatio Et dico potius relatio quam refebatur quia refere dicit proprie idt quod sub habitudinem casuali exprmer vel aliqua alia probo istam conclusionem deus realiter ab aeterno omnem creaturam cabilem sci nit dilexit exemplificavit igitur conclusio vera patet consequentia quia dilectio relative realiter refribilis est relative quia dicitur sic ymago secundum quod patet per beatum augustinum 57 de trinitate capitulo primo nichil inquat absui dominis quam ymaginem ad se dici

¶ primum corollarium relatio dif ad creaturam non est prior quam relatio creatura ad deum nec econverso prima est pars contra alexandentum ordei nostrid sancto lipidio 3 quolibet 6 2a pars est contra magistrum thomam de argustinum distinctione 3 articulo 4 probatur corollarium quia aeque primo

¶ 2m corollarium aliquid potest rel realiter referri ad non ens et mpontur probat corollarium ex conclusione prima pars quia deus rese rebatur 2m modis loquendi conclusionem aeternaliter ad creaturam possibilem realiter sed illa non fuit ens igitur quo ad primam partem est verum

¶ 2a probatur quia relativa dicuntur ad contentia e ad invice secundum augustinum 7 de trinitate capitulo primo ubi inquit augustinus omnia quae relative dicuntur igitur sequitur quod 2a pars sc vera et per consequens totum corollarium et sequitur ex conclusione

¶ 3m corollarium responsivi ad quesitum aeterna unitas in patre aequalis species yma ginis genite convexio usus in mmer realiter referri potest ad aliquod productum in tempore nam pater et filius et spiritus sanctus realiter sunt principium causans ca salvans fuis beatificans creaturae producte ex tempore igitur corollarium verum ex quibus patet ad quaestionem responsio et 3m principalis argumenti solutio obiectiones et responsiones possunt haberi in primo gregorius istinctione 28 quaestione 3 thomae de argenium distinctione 3o et sequitur alia distinctio ¶