Table of Contents
John Hiltalingen of Basel Commentary
Liber I
Liber I, Principium I
Liber I, quaestio 1 : Utrum vultus primi summa et totalis pulchritudo sit omnis perfectionis radicalis
Liber I, Prologus
Liber I, Distinctio 1
Liber I, Distinctio 2
Liber I, Distinctio 3
Liber I, Distinctio 4
Liber I, Quaestio 6 : Utrum sine motu et successione Deus generet Deum aeterna et vera generatione
Liber I, Distinctio 5
Liber I, Distinctio 6
Liber I, Distinctio 7
Liber I, Distinctio 8
Liber I, Quaestio 10 : Utrum sola essentia divina sit summe simplex et necessaria simpliciter
Liber I, Distinctio 9
Liber I, Distinctio 10
Liber I, Distinctio 12
Liber I, Distinctio 14
Liber I, Distinctio 15
Liber I, Quaestio 15 : Utrum personae divinae temporalis missio sit eiusdem in mente
Liber I, Distinctio 16
Liber I, Distinctio 17
Liber I, Distinctio 18
Liber I, Distinctio 19
Liber I, Distinctio 20
Liber I, Distinctio 23
Liber I, Distinctio 26
Liber I, Distinctio 28
Liber I, Quaestio 25 : Utrum pater aeternus suum producens incommutabile verbum et vinc?m proprie posset dici eius principium
Liber I, Distinctio 30
Liber I, Distinctio 32
Liber I, Distinctio 34
Liber I, Distinctio 36
Liber I, Distinctio 38
Liber I, Distinctio 40
Liber I, Distinctio 41
Liber I, Distinctio 42
Liber I, Distinctio 45
Liber I, Distinctio 46
Liber I, Distinctio 47
Quaestio 24
nunc de proprietatibus etc postquam magister tractavit de nominibus quae de deo extrinsece dici possunt nunc vult tractare de proprietatibus quae deo intrinsece convenit et habetc pars dividitur in duas partes quia primo magister de terminat de hiis proprietatibus secundum esse earum primum 2o 2m esse earum comparatum tunc a pars incipit in 27 distinctione hic potest quaeri prima pars dividitur in 3s partes quia primo magister ostendit qualiter hoc nomum ypostas in divinis debet admitti
¶ 2o quibus nominibus nominibus proprietates ypostasim debet nominari et 3o movet quasdam quaestiones et ostendit qualiter debent solvi tunc 2a pars incipit ibi iam de proprietatibus 3 ibi hic quaeritur quo
¶ Et tunc sequitur 27 distinctione quae dividitur in tres partes quia primo magister ostendit qualiter iste proprietates se habent ad nomina personalia
¶ 3o dat quandam resectuam generalem quantum ad substantialia et notiona slia tunc 2a pars est ibi hic non est potest mittendum 3a ibi et est hic aditendum quae posset dividi in 3 sed partes praetebunt trum praecise tot sint personae divinae idem omnie essentiae quot sunt proprietates relative ab eadem in distincte et arguitur primo quod non quia praest supposita relativa in divinis est suppositum absolutum igitur quaestio falsa consequentia patet quia tot sunt suppositam rela tiva quot sunt proprietates relative igitur si praest illa est unum absolutum sequitur quod quaestio sit falsa assumptum arguitur tamen primo quia essentia di vina est natua singularis indu visa a se et divisa ab omni alia essentia sed ista videtur ratio suppositi igitur tum 2o quia essentiae divinae compae tunt actiones sed actiones sunt suppitio ficorum igitur tum 3o quia intelligere essentiale praecedit intelligere notiona le sed intelligere solum convenit perso ne vel supposito secundum philosophum primo de anima igitur etc
¶ 2o sic personae divinae non sunt omnino idem essentiae igitur quaestio falsa patet consequentia antecedens probatur cum primo quia de essentia et persona dicunt vere contraria
¶ 2o quia filius est aliquid quod non est pater igitur aliquid quod non essentia divina patet consequentia quit quod enim est essentia est pater antecedens deducitur quia filius est suppositum filii quod non est pater 3o quia essentia est perfectio simpliciter et supposita non igitur etc
¶ 3o plures sunt proprietates relative qua personae nec sunt tam idem essentiae sicut personae igitur quaestio falsa patet consequentia assumptum arguitur tum primo quia non quaelibet proprietas constituit tamen 2o quia tet sunt res quoet ad intra quat sunt relationes
¶ tum 3o quia secundum doctia subtilis libro primo distinctio 3 quaestione prima proprietas personalis et essentia formaliter distinguuntur et per sona non igitur quaestio falsa
¶ In oppositum est magister in littera distinctione 26 et 27 et patet veritas per decretalem pro veritate etiam quaestio nis est dictum richuadum 4 de trinitate capitulo 17 ubi proprietates esse quot personae prima conclusio actus originis et proprietas relativa notionalis sunt idem formaliter in divinis haec conclusio est expressa determinatio magistri distintione 27 primo 2o 2o et 3o capitulis ubi ostendit easdem esse proprietates quas augustini ut augustinum actus originis hilarius ut proprietates expraesserat ut patet in textu Confirmatur per augustinum 2o de tri capitulo 3 de parvis ita videtur filius patrem ut quaestio eum videt hoc ipso sit filius non enim aliud est ille esse de patre quam videre patrem
¶ Contra conclusionem si ista conclusio est vera sequetur quod formaliter esset idem patrem esse patrem et geni genere filium contra augustini 5 de trinitate capitulo 5 de magnis et 11 de parvis quia pater non dicitur pater nisi ex eo quod est ei fius
¶ Confirmatur ratione sunt nam actus originis est quo aliquis est ex alqu sed relatio sine proprietas relativa non est huius igitur sequitur quod conclusio sit falsa
¶ ad augustinum dico quod loquitur quantum ad vocem sigficativam experssionem non autem ad intrinsecam formalem distinc tionem sicut supra huius distinctione 18 quod idem est spiritum esse spiritum et tamen relatio non sic apparet sicut in hoc nomine donum sed quod dicit augustinus 5 de trinitate capitulo 5 sic in proposito etiam est simliter
¶ ad con firmationem tamen dicitur quod relatio non sit ratio quo unum sit ex alio potest dici quom verum est proant sumntur complexe vbaliter ad modum magistri hugolinus non autem incomple xe nominaliter vel 2m antiquos quod verum est secundum quod est ratio praecise re fferendi non autem 2m quod ratio consti truiendi vel subsistemu modus tamen magistri hugolini est magis clarus ta primum corollarium si qua in divinis foret ratio constituitiva foret actus omni ginis cui correspondet etiam prima ratio distinctiva probo istud corollarium primo ex conclusione quia actus proprietas notio nalis idem sunt
¶ 2o ad idem sunt verba augustini de fide ad petum dicentis capitulo 2o quia aliud est genisse ait natum esse manifestum est quod alius est pater alius filius quae consequentia nulla esset nisi corollarium foret verum ex quo apparet quod magister hugolinus bene redar guit exemplu quod ponit gregoriuis supra distinctione 26 quaestione una argiculo primo de abel et adam quod generare filium sit ratio di fferentiae filii a patre sicut adam non esse de viro et fema ab elvero sit patet quia illa ratione dempta ad huc staret distinctio inter illos sic non est in divinis ex quo apparet contra distinctionem tam gregorius quam alphon si quod personas distinu ui relationibus vel actibus originis non proprie dicitur consequenter arguitive sed potius principaiter distinctivae patet ex corollario et conclusione
¶ contra primum corollarium actus originis suppositum vel personam praesupponit igitur non con stituit nec distinguit consequentia nota antecedens probatur quia talis actus neccessario est actus alicuis suppositi igitur et etc plures rationes facit thomas de argustiur 26 distinctione supra articulo 2 ubi oppositum huius corollarium tenet ut patet ibi qud ist nego simpliciter antecedens tum propter actus et suppositi ydemptitatem
¶ cum 2o propter individbale aeternitatem tum quia nullam habent ad in vicem priorita tem nec etiam consequentia valeret exto to quia pluribus modis posst tedes ex poni
¶ 2m corollarium potest personas re latas vel originatas non est possibile nesentia divina aliquid suppositum ab olutum vel absolutas personas istdo orollarium probat diffinitione doctor sollemp 2o quolibet quaestione et parte 2 articulo primquestio capitulo et thomas de argentinis su is e 26 articulo 4 probatur quia tunc non esset trinitas tantum in divinis sed quat nitas sicut oachim magistro setentirum inponit ut patet in decretali / t istud corollarium sunt rationes tacte primo quia est natura singularis 2o sibi conpetit actiones
¶ ad istas rationes potest responderi ad primum dico quod non est sufficiens di finitio sicut videbitur et generalis deo dante circa 3m librum Ad 2m di to quod actiones non competunt sibi cr scpiptis personis
¶ Ad 3m nego assiur simplicit quia nulla prioritas est ibi Ex hiis patet error ockam libro primo articulo primo ubi dixit quod posset esse quaedum oppinio quae po net quod nichil penitus esset in deo nisi tantum absoluta Secundum quod recitat alphonsus distinctione 28 uper articulo 3o patet quia sit ponere non esset oppinio sed potius error
¶ 3m corollarium personae divinae originate quamvis a pria non sint aeque primo et in meditate originaliter sunt tamen ab ea in mediate et aeque primo in distantia prima pars est doctoris sollempnis parte secuida argulo 2o quaestione 3 et domini aliteroamis libro primo quaestione 4 secunda pars est magistri in 27 distinctione ubi ex verbis damascenus ostendit quod personae a se non ecedunt nec abivicem distant
¶ Contra istud corollarium videtur esse vri chardus 5 de trinitate capitulo 7 dicens in illa personarum pluritate et vera aet vitate nichil ibi aliud pecetit vel ibi alteri succedit igitur aeque primo v est emanas a prima sicut et alia
¶ Ad istud dico quod Richdus de praecedere vel succedere non quidem origine sed perfectione et duratione sed quod patet ex textu sequenti immediate ibidem Ex hiis patet solo ad princam principa lem rationem Et potest patere ubi fuit radix erroris yoachim contra magistrum
¶ 2a conclusio omnis distinctio rei potest relativa tollit summam implicitatem et nego huius ante cedit ad formalem personale realem in distinctionem et ydemptitatem Istam conclusionem probo ex regula venerabili anselmus de processione spiritus sancti capitulo 2o quia in deo omnia sunt idem ubi non ob mat opposi relativa igitur conclusio vera
¶ Ad idem est dictum boecuam relatio multiplicat trinitatem et beatus augustinus 15 de trinitate capitulo 4 verbum filius vere veritas est etc
¶ Contra istam conclusione arguitur sequetur quod omnis ratio facta ad pro nodem distinctionem inter patrem et essentiam in entitatem aequs praeret talem distinctionem de altero istorum sicut de utroque consequens falsum quia tunc generare filium quod non convenit essentiae tanta argueret di tinctionem inter patrem et paternitatem sicut inter patrem et essentiam quod videtur falsum consequentia probatur nam ita bene pateur est essentia communis sicut ipsa met essentia et essentia est ita unde pater non communicabilis vel non communis sicut pater igitur sequitur propositionem
¶ ad istam rationem concedo corollarium ad quod deducitur tam in primo quod in 2o consequenti sicut ratio satis probat nam non plus distinguit pateritas nec minus ab essentia quam pater nec plus nec minus distinguitur pater a paternitate vel econverso quam ab essentia ideo concedi possunt consequentia illa admissa nec sunt fallsa sicut dici in argenti primum corollarium inpossibile est simpliciter personam vel personas sic ab essentia distin gui quod ex eis naeris possit qualitecumque constitui probatur quia inte personas et essentiam nulla est omnino oppositio re lativa igitur nulla omnino distinctio et per consequens nec mum constitutio sicut evidenter apparet
¶ Contra istud corollarium sunt 3s rationes tacte in 2a ratione principali quia contradictio dicuntur de eis
¶ ad primum istorum posset primo dici negando antecedens quia nullo modo dicuntur de eis praestera contradictioe proprie quia non praedicantur talia respirie tum eiusdem exemplum magister hugolinus circa 4 et 5 distinctione quaestione prima regula 5 de aliquo lato infinito in longum tunc haec non fo rent contradtio haec res habet terminum haec res nullum habet termium in longum sic in proposito inpugnationes fidei per alogant aAliter potest responderi negando consequentiam quaniam secundum quod adam dicit possibile est quod unus timus pro eo supponat quod est illud pro quo supponit aliter non tamen promi supra ponit pro quo supponit alter ideo contradictioria de eis possunt veificari licet pro eodem sup ponat
¶ ad 2m ibi tactum posset primo negari consequentia nam sicut non sequitur filius non est pater igitur essentia non est pater sita non sequitur filius est aliquid quod non est pater igitur est aliquid quod non est essentia sic nec huicum aliter posset dici secundum viam magistri gregorius distinguendo illam quid quid est essentia est pater unus sensus esse de quocumque dicitur pater essentia de eo dicitur pater et iste esset filius lalius esset omne ens incomplexm quod est essentia est illa entitas quae est pater et ille esset verus
¶ aliter posset dici secundum thomam de argum egum et boetui negando antecedens quia esse fium non est aliquid sed ad aliquid eliga tis quod vultus nullam assero ex toto aliter posset dici et forte melius et unis antecedens negando quia filius vel est quod non est pater et filius non est aliquod quod non est pater et tamen probatur quia filius est suppositum filii quod non est pater dico quod haec consequentia non valet filius est aliquod suppositum quod non est pater igitur est aliquod quod non est pater vel igitur filius est aliquid quod non est pater multiplex est fallatia potest in ea assignari primo aptho libro 2o consequentes 3o secundum quim et simpliciter sit satisis facile potest videri ex dictis Ad 3m nego antecedens quoniam quaelibet persona et quamlibet suppositum est eadem inperfectio mivesa incomplexa omnio
¶ 2m corollarium nulla divina persona ex sua proprie nec expersonis ipsa essentia est aliquid modo compositam patet per decretalem extra de summa trinitate et fide eatholica et dampnamus et probat hoc corollarium ominus alsieioenei libro primo quaestione 5
¶ Contra istud corollarium omne ex pluribus constitutum est con positum aliquo modo persona ex sua propetur est constituta igitur est aliqualiter composita / Ad istud dicerent thomae de argentis et alfonsus libro primo distinctione 26 ubi solvit rationes propositium et significanter alphonsus soluit rationes gregorius negando antecedens et forte satis rationabiliter sim maioris
¶ Aliter diceret gregorius et cedo quod bene negando minoris quia inproprieiti triun constitutio et similes in deo ponur sed non solum proper onpositionem etia patete poteslitem qua denotant
¶ 3m corollarium ius quis aliqued dicatur dessetia et ipsam de aliquo quod non dicitur pater tamen pat nec de quo dicit pate tamen pater nec aliqua persona prbeentia divina est distincta realiter nec etiam aliqualiter patet prima pars de fili de ie dicitur essentia et econverso 2a pars patet ex de crede cretali allegata
¶ Contra istud istud corollarium sequitur quod haec forma non valeat haec res est conclusionis et haec res eadem demonstrato patre est non communis vel non est communis igitur eadem res est distincta a se formaliter vel aliter aliqualiter
¶ ad istud dico simpliciter con cedendo consequens 2m quod patet ex supradictis nec video quod oppositum catholice possit dici ex quo apparet quod irrationabiliter c cut sustintes distinctionem in deo for malem
¶ 3a conclusio quae est contra doctoris subtilis libro primo 26 capitulo 3 distinctione eadem omnino res ydemptitas et formali tas est essentia divina persona et rela tiva proprietas patet ista conclusio ex 2a conclusione e eius probationibus quia inter illa nulla omnino est oppositio relatiuva igitur conclusio vera pro qua sut verba vlem 5 de conside ratione ultra medium ubi dicit per sona propritates non aliud quam personas etc
¶ Contra istam conclusionem videntur esse verba beati augustini quae iste doctor peose in ista materia et significanter 3 distinction quaestione prima adducit unde 7 de trinitate capitulo primo de magnis et 6 de parvis omnis essentia quae relativae dicitur est etiam aliquid excepto relativo sed hoc non esset nisi aliqua distincio esset inter essentiam personam et proprie tatem igitur conclusio falsa
¶ ad istam respondeo quod augustinus recipit actum exatum pro actu signato cum dicit est aliquid in omnis essentia qua dicitur ad aliquid dicitur etiam ad se Et sic intelligat patet per textu inmediate sequentem ubi exemplificat dicens sicut homo deus et homo securis et aequis Ino mentum et minimus vel arra homo et aequis et minimus ad se dicuntur et substantiae sunt vel essentiae verba sunt augustinus ibidem
¶ primum corollarium contra doc toris sanctum parte prima conclusione 4o abstrac ta per intellectum proprietate personali non remaneret essentia intioni probatur quia immensa ydemptitate sunt idem sicut patet ex praedictis
¶ Contra istud corollarium videntur esse verba beati augustini ivine trinitate libro 7 capitulo 2 filius non eo verbu quo sapientia quia non ad se dicitur sed tantum relative Et infra eodem capitulo primo de magnis et est 13 divina guins verbum sapientia est sed non eo ubum quo sapientia verbum enim relative sa prientia essentialiter intelligitur
¶ Aad istud dicitur primo quod nichil est contra prae dicta 2o quod augustinus non vult aliud dicere nisi quod filius non est verbum inquantum sapientia tenendo eo vel ut sum in quantum reduplicative et hoc est verum quia aliter pater esset verbum sit tu apistentia quod est falsum ut patet
¶ 2m corollarium contra modum loquendi aliquorum antiquorum doctorum relatio sive proprie tas in divinis non est proprie assistens nec insistens personis patet quia tam assistentia quod insistentia notat aliquod distinctionm prpter quod sane intelligatur magister infra in textu ubi dicit pro prietates inexistere
¶ Contra istud corollarium videtur esse dictum avicen 3 metaphysicas suae capitulo de relatione ubi dicit quod pater nritas est dispositio habens esse in solo patre
¶ 2o recipit dispositionem large pro quacumque habitudinem sive reali sive causuali 3o si esset de op primone quod gneraliter rio esset res distincta afudamento posset nega Ex hiis patet contra doctoris subtilis in materia ista ubi supra quod non plus relatio in divinis est forma essentiae quod econverso nec essentia relationi quod econverso cuius oppositum dicit
¶ 2m corollarium responsivu in forma ad quaestionem tot sunt praecise res divinae et personae omnino idem essentiae quot sunt proprietates relative ab eadem indistincte patet quia inter has solas est oppinio relativa igitur corollarium verum et per consequens quaestio tota
¶ Con tra istud corollarium quo ad primam particulam si ipsum esset verum sequitur quod spiratio ac tiva non esset vere res quod est falsum cum sit relatio realis et consequentia patet cum non sit proprietas
¶ ad istud dicitur negando consequentiam quia spriratio activa est vel una res vel plures licet non di stincta ab aliis tribus rebet quae sunt pater et filius et spiritus sanctus de hac materia qui vult videat tho mam de argentinis distinctione 27 primi articulo 2 Ex quibus patet quid dicendum ad 3am rationem principalem factam in pede quaestionis
On this page