Quaestio 30

nunc ad propositum haec distinctio continuatur postquam magister determinavit de scientia dei et rebus satis quantum ad eorum principalitatem et intinitate nunc incipit tractare quod ad eorum adinvicem talitatem et dividitur in duas per quia primo magister inquirit utrum scientia dei respectu satorum causalem habeat rationem

¶ 2o utrum scientia dei ex variatio ne satorum capiat mutationem tunc 2a pars est in 3s distinctione praeterea quaeri solet prima dividitur in 3 partes nam primo movet hoinem 2o eius potest determinationem solutio Et 3o ex dictis proprio nit quadam incidentalem dubitationem tunc 2a pars ibi hac quae videtur repugnativa 3 ibi hoc autem quod supra dictum est Et tunc 2a pars principipalis quae est distinctio 39 Et haec dividitur in 3 partes quia primo magister proponit quaestionem 2o ponit sua responsione et 3o obicit per variam et solvit ob snenm tunc 2a pars est ibi ad quod dicimus 3 ibi hic opponitur etc

utrum divinae praescientiae respectu futuri veri contingenter correspondeat aliquam ratio causalis efficientiae et arguitur primo quod non quia nulla in deo praescientia igitur conclusio falsa consequentia nota antecedens arguitur cum primo quia aut talis praescientiae obiectum foret verum vel falsum non verum quoniam omne tale est praesens sed praescientia non est respectu praesentis sed futuri secundum magistrum nec etiam falsum sicut patet igitur etc

¶ cum 2o quia praescientia ut sic nullam dicit perfectionem tum 3o quia deus potest esse et non esse praescientia sed qualitecumque deus potest esse taliter est igitur non est praescientia 2o nullum est verum substatum contingens igitur quaestio falsa consequentia nota antecedens arguitur tum primo sequitur quod aliqua propositio de futuro contingenti foret determinate vera vel determinate falsa cuius oppositum probat aristoteles in li perherenyas as et cocordant cum aliqui theologi sicut aureolus tamen 2o quia omne quod potest esse est sed futurum potest esse igitur est et per consequens non est funttum sed prius tum 3o quia tunc toti latitudine contingentiae correspondet aliqua ratio mensurativa communis sed hoc est falsum quia cum talis non posset convenire creaturae neccessario convenieret deo quod est falsum

¶ 3o sic nulla ratio causalis correspondet praescientiae divinae respectu futuri contingentis igitur quaestio falsa consequentia nota antecedens arguitur tamen primo quia nec ut est scire quia tunc neccesario eveniret nec ut vellet quia tunc causa futuritionis peccata esset tum 2o quia divinum efficere non terminatur nisi ad aliquod positivum quale non est futurum contingens

¶ tum 3o tunc libere crearet et sic staret deum nullum futurum efficere quod est falsum quia neccessario partium contradictionis altera est verum futurm igitur quaestio falsa

¶ In oppositum arguitur nam nulla res omnino est futura a se nec aliqua est sufficiens ad ponendum se in esse igitur aliquam causam requirit sed non nisi deum principatis qui omnium futurorum est praescientia perfecta igitur quaestio vera

¶ prima conclusio licet divina essentia primum nullam perfectionem futurum continuit ut sic sit neccessitia notitia actualis tum respectu cuiuslibet talis est inmensa certitudo et ratio repraesentativa libera et infallibilis primam partem probo quia si sic sequitur quod vel neccessario causale verum essentia divina sit se habere vel non habere cognosceret vel quod aliqua perfectione simpliciter carere posset quorum utrumque est falsum et patet consequentia quia tale cognitum vel eveniret neccessario et tunc sequitur primum vel contingenter et tunc sequitur 2m

¶ 2a pars probatur nam quod sic certitudo et ratio repraesentativa patet ex duabus quaestionibus praecedentibus similiter quod infallibilis et potest confirmari per beatum augustinus de fide ad petrum capitulo 33 ubi augustinus vas omnia antequam fiunt et 3o de civitate capitulo 9 Confiteri deum et negare praescientiam futurorum appertissima infama est sed quod sic certitudo sine repraesentativa ratio libera potest probari ex scriptura arguo sic aequae libere est ratio repraesentativa igitur omnis rei futurae Sed alicuius est libere repaesetativum igitur omnis maior vera et minor patet matthaeus 26 an putas quia non possum rogare patrem meum et exibebit michi etc igitur christum non rogare patrem futurum mere libere et cotingens sint igitur tota conclusio vera

¶ Contra istam arguitur primo sic eadem ratione praecise repraesentat deus futurum contingens et se ipsum neccessirio existens sed neccessario ratione repraesentat se igitur et futurum contingens igitur non libere repraesentat maior est beati augustini 15 de trinitate 13 et 14 capitulis quia omnia novit pater in verbo minor est vera et forma bona igitur etc

¶ 2o sic omne verum praeteritum est neccessarium sed quodlibet futurum aeternaliter esse praescitum est praeteritum igitur est neccessariam

¶ 3o sic a iudicat b cras evenire et non e veniet cras igitur decipitur consequentia est bona igitur a simili a iudicat b evenire cras et potest non evenire igitur potest decipi Ista ut satis est materia in qua facile invenitur obiectio et difficulter solutio

¶ Ad primum igitur istorum dico quod non sequitur conclusio quae infertur sed illa debet inferri quod neccessaria ratione et illam concedo sed tamen est libera ratio repraesentativa et non neccessaria huius futuri in sic esse

¶ ad 2m so let communiter dici negando maiorem de praeteritis non est dependentibus ab eventum alicuius futuri Et per hunc modum communiter solvuntur tales difficultates anima christi scivit a voluit a asseruit a et sic de sin gulis sed contra hoc posset instari quia ponatur quod scripserit talem propositionem heri ego volo a sequitur quod hodie neccessariam sic illum eam haberi scripsisse sed hoc videtur falsum qui quod potest numquam scripsisse sic in proposito hic dicunt aliqui quod potest numquam scripsisse sed hoc videtur falsum quia sic praeteritum posset numquam fuisse Alii dicunt quod non est simile de hiis iste asseruit hoc et iste scripsit hoc et ista est via communior de hoc tamen alias plus videbitur deo danto

¶ Ad 3m nego 2am consequentiam quia non est simile quando ambae sunt de meae respectu suae conclusionis quando altera est de possibili rationem assig nant doctor subtilis in ista 39 in solutione primi argumenti 2ae quaestionis

¶ primum corollarium licet o biectum scientiae intellectus divini sit verum tamen obiectum praescientiae est praesens falsum et futurum verum probatur nam antichristus prae dicat erit quandoque verum illud anti christus praedicat et modo est falsum Ex quo patet primo quod proprie loquendo de praescire deus non praescit antichristum esse futurum ratio quia non est futurum sed praesens si tamen antichristum esse futurum aliquid est unde forte inproprie dicitur deus praescit vel scit antichristum esse futurum sed tamen admitterentur tales quia valent has deus scit hanc an tichristus non est et erit vel 2m alios deus scit hanc antichristus est futurus potest tamen satis congrue etiam concedi deus scit antichristum esse futurum supposito quod nichil sit in re nam deus scit non esse duos deos distinctos ab eo et tamen duos tales non esse nichil est igitur et sic in proposito non sequitur quod aliquid esse futurum praesens sit vel aliquid propter hoc quod deus ipsum scit vel praescit

¶ Secundum quod sequitur est quod in propria locutio est cum dicitur summamus aliquod futurum ut antichristum esse futurum esse futurum

¶ 2m corollarium contra modum loquen di Iohannes de marchis licet essentia divina sed nullam rationem sic ratio neccessaria futuri contingentem tamen deus sed rationem essentialem ultimis perfectam est perfecta notitia futuri et possibilis prima pars patet ex prima parte conclusionis et 2a probatur quia esse praescitum vel posse esse praescitum est ratio perfectionis igitur rationem competit intrinseca essentiae divinae Ex quo sequitur contra modum loqundi bonsimilantis quod licet dei scientia sic praescientia scientia non tamen sequitur quod dei praescientia ut sic it ratio perfectionis ut possit esse praescientia So contra eundem quod esse prae scium non est simpliciter Cuilibet melius quod non ipsum

¶ 3m corollarium contra gregoris distinctione ista 38 et bonsimlante in quaestione 3a in olutione cuiusdam argumenti sicut nullum futurum est neccessariam sic non neccessario est aliquod vel aliquid utum patet quia deus potest esse praecis et nichil ad extra velle igitur corollarium verum Ex quo sequitur primo quod licet deus totam lineam possibile non possit in lineam futuorum resolvere totaliter potest tamen deus resolvere totam lineam futorum in linea possibilium vel existentium putialiter / 2o sequitur quod bonsimlant aequalntis contradto ponit nam ponit cum gregorius distinctione 38 ista quaestione prima articulo 2o conclusione 4e cessario aliquod futurum erit sumendo futurum pro essentiabili per propositionem de futura Et cum hoc ponit hoc esse praesens quare sequitur quod illud est futurum et non futurum Ex hiis patet soluco primi principalis quia quod libet corollarium ad unam difficultatem respondet sicut patet

¶ 2a contlusio omne futurum in divina arte quasi in sua praescientia relucet et tamen in se tamen erit contineni eveniet prima pars patet ex praedictis 2a pars probatur quia contingentis eveni et antecedens est notum ex dictis in prima conclusione et consequentia probatur quia causa prima plus influit quod 2a igitur secundum suam reias plus denominare debeat noa pro ista conclusione sunt rationes auctoritates et orthpodexa fides satis diffinitione ideo non plus ei insista Et probat beatus augustinus 5 de trinitate quaestione 2 pluribus aliis capitulis Boetius 5 de consol plie ut scitis venerabilis anselmus in pluribus suis libris alii quod plures doctores et sancti sicut patet eorum volina legenti sed contra istam conclusionem arguitur dubitam do primo qualiter stare poterit dei infallibilis praescientia et rerum futurarum contingentia

¶ 2o quod est magis in conveniens deo futura non praescientiae vel omnia neccessaria evenire

¶ 3o cum omnia futura reluceant in arte divina videtur quod sancti videant omnia contine futura quarto in li suo de heleba ad asclepni capitulo

¶ 2o ubi dicit pla citam enim dei neccessitas sequitur voluntatem concomutatur effectus

¶ ad primum istorm secundum quod deait doctor subtilis in ista 39 distinctione quaestione prima et bonsimblant quaestione 3 libro Et doctor profundus libi primo capitulo 18 multiplex sint modus primus fuit dicens quod haec certitudo stabat intellectu divinio per rationes ydeales ite improbatur quia nurlit repraesentat ydee hoc quod repraesentat Sedus modus quia totus fluxus ymaginarius temporis et successio actualis principaliter coexistit aeternitati ideo aequepraesentialiter se habet respectu culibus perfectionis ipsis nostri

¶ Sed contra haec arguit doctor subtilis quia sicut divina in menstas non esset ratio coexistendi nisi loco praesenti si locus sic fbuet sicut tempus nisi actualiter existenti ita nec divina aeternitas erit ratio coexuendi in si tempore praesenti

¶ 4tus modus et iste videtur fuisse sancti thomae et egidii quod quantum ad divinam scientiam fuit auctoritas in prima causa sed quantum ad duas fucontingentia sed iste etiam est falsus quia libertas seunarum et participatio causae primae Snartus modus fuit doctoris sbt tilis in eadem quaestionene et sequitur ipsum haston et Iohannes de marchi et alii plures quod haec libertas et in fallibilitas consurgit expraedetrmin atione voluntatis divinae respectu intellectus dini ita quod quodamodo prius divina voluntas vult quam intellectus dimnus sciat et inde dicere contingenter ante illam pra determinationem intentum dere non nisi conditionalem scientiam habere scilicet si voluntas divina vult sed iste in probatur quia quam cito voluntas divina vult omni modo acitatis tam citor et tam primo vult rationaliter roiobiliter sed non vult ratiobiliter nisi per actum conplexum intellectus igitur aeque primo quaelibet potentia harum actualiter Contra istum modum prolixius argut in responsionibus meis quaestione 4 conclusione prima corollario primo Qunitus est adam li s distinctione4 Et gregorium libro primo distinctione ista 38d quaestione prima articulo ulter quod causa huius creta tudiuis erat simuls immensitas dei et futuritio rei Sed haec nona videtur vera tamen primo quia non dici quare res est futura

¶ cum 2o potesit quod futuritio sit praescientiae con causa quod non videtur tamen 3s respondet per idem quia dicere futuritio est causa huius libertatis istud dubium principale bonus modus est hauitam in summa de quaestionibus ormenorum libro 16 capitulo 3o Qua deus est sceirculum sive macula et caudor lucis et quia speculum repraesentat Et quia sine macula repraesentat sicut mint res et quando sunt et qualiter sunt Sed iste modus similiter videtur snon sufficere quia non reddit causam libertatis a postriori nec docet qualiter hoc speculum libere repraesentet li os quod plures mos tangit branbaronm et inprobat eos

¶ Septius modus est bocuilantis sequentis plures alios antiquos et mod nos quod deus unica volitione futurum esse futurum Et quando de sunt esse futurum tunc eadem volitio ne qua volunt ipsum esse futurum vult ipsum esse praesens et sic de scientia ita quod eadem volitione et cognitione vult et cognoscit modum omni rei se habendi sed sine dubio haec positio minus difficultatem solvit quia sumus in primis quia peto quare est quod stante illa certissima tia qua scit fortem futurum fortes potest non esse futurus et huius rationem non affignat

¶ actanus modus est huntinus et concordat cum 2o supra dicto de praesentaio statu vel praesenti aeternitatis cium omnia sunt praesentia adducit augustinus super psalmus 49 dicentem tanta est notitia dei ut aput illum essent praesentia omnia causanda quo da ineffabili modo

¶ ad idem est augustinum 15 de trinitate pluribus capitulis pro parte mea dico quod per velle divinate vel nolle vel non velle consurgit libertas et contingentia et inmen sitate dini intellectus praescientia nam respectu futuorum bonorum est velle cum determinare respectu suorum oppositorum ae spiectu vero futurorum neganorum est vel dividitur velle vel divium nolle non dico praedetermians sicut doctor subtilis est sui sequaces sed condetians et hoc sit ad dubium primum

¶ ad 2m respondet augustinui 5 de cui dei capitulo 9 dicens sunt autem tollerabiliores qui vel sydera vel fata constitiunt quod i qui tollet scientiam futurorum loquitur de citone sicut patet ibidem

¶ Ad 3m dico quod deus libere repraesentat sotrum videt quantum vult eos videre et nota ultra de hoc tamen magis causa 4a deo dante dicitur

¶ Ad quartu potest dici primo quod loquitur de neccessiate conclusione et nota consequenter per istum modum quod haec consequentia est materialiter neccessaria deus vir hoc igitur hoc erit et dico noanter mater quia forte non est neccessaia formaliter

¶ 2o potest dici quod ipse sint illius intentionis vere sed tamen in hoc erravit igitur dicta eius non sunt contra posita haec in materia ista

¶ primum corollarium contra adam et bonsimilante adam libro 3o quaestione 14 beonosimilante li primo quaestione penult articulo et quod nis inter quaslibet propositiones contradicos de futuro contingenti una sit determina te vera hoc tamen argustnur quantum apparet ex teextu primi per ya negavit esse ita prima patet ex conclusione

¶ 2am probat gregorius diffinitione in ista distinctione 38 quaestione prima articulo primo Et authomus de arimo in sua loyca parte prima capitulo 9 adducens poetium tulium et communitatile hoc corollarium tenet bonaventura libro primo distinctione 10

¶ 2m corollarium gregorius ubi iam est dictum quamvis philosophus hoc posuit non tamen sibi nec in ista materia nec alia quo ad hoc vel in hoc contradixit patet per hoc quia licet negaverit quod nulla istarum esset vra determinate tamen concessit quod quoalibet istarum esset vera vel fallsa non quodem determinate sed sub distinctione sicut pulchre deducit fratur anthomus de armo ordi nostri ubi prius est dictum per longum processum et bonum ¶srium corollarium et si omne quod potest esse essetrun tamen futurum prius existet nec toti latitudinui ratio commensurative continient correspondere posset patet primum quia consequentia ista non valet omne quod potest esse est futurum potest esse igitur est sed debet dici imminori futurum est quod potest esse sed hoc non dicitur 2a pars patet ex ratione 3e noco facta in 2o principali ex quo patet quod non portet quod in deo sit contingentia sed sufficit quod mensuetur ratione libertatis divinae Ex hiis patet quid dicendum ad 2am rationem principalem factam in principio quaestionis

¶ 3a conclusio quamvis divina praescientia includens de velle nolle vel bene placitum omnis entis incomplexi sit principium fontale tamen praescientiae divinae respectu futuritionis non correspondet aliquid esse tale patet cum ante creationem omnis creatura futura fuerit praescita est tamen nichil fuit nisi sola essentia divina

¶ 2o quia futuritio nichil est ideo eius non est causa satis videtur notum

¶ Contra conclusionem arguitur per propositionem 2t8 alex audri in de memoria rerum diffinibilium ubi dicit omnis scientia vel e reorum causa vel a rebus caresata sed praescientia est scientia igitur vel a rebus creata vel re rpnum cusa ad hoc dicitur primo quod proprio probat prima partem conclusionis quia rescipit scientiam cum inclusione velle diviim vel nolle vel bene placiti

¶ a dico quod praescientia sit recepta bne est causa rerum sed tamen non futuritionis quia illa non est res nec est aliquod sicut dictum est in 2a parte conclusionis et eius probatione

¶ primum corollarium res praescite non sunt casa sive qua non praescientiae divinae patet ex conclusione quia aliter non ens esset causa entis quod videtur falsum omnio Oppositum istius corollari dicit magister in littera distinctione

¶ 2m corollarium si per po vel inpossibile rei corresponderet vel creaturae aliqula ratio causalis respectu praescientiae divinae ex hoc tamen non acquiet deus aliquam perfectione per operationem creaturae Istd corollarium patet expresse per magisum ubi suplo distinctione 5 2o et 3 capitulis Ex quo apper quod Iohanne anmens de marchi in materia ista ubi dicit quod dicta gregorius sunt derisu et conceptu digna et omni non ignoranter dicta

¶ primo et principali non sunt contra intentionem gregorius sed tantum contra vocem patet quia gregorius quando dicit in 2a quaestione dao nd istius 3ds solvendo primum principale quod in praecate mea est facere deus aeternaliter aliquid scrint vel etiam quod non scunt non intelligit quod homo faciat sic quod sit causa fectiva praescientiae divinae sed tantum illativa iohannes aut sumunt primum modum et non 2m igitur etea vocem et noa contra intentionem

¶ 2o omnia argumentum sua sunt pure sophistita patet quia sempermutat quale quod in hoc aliquid possum facere ut deus prae sciat a sed praesciere a patris est di cere sui ubi igitur possum facere ipsum dicere verbum patet quod argumentum est purum et malum sophisiva

¶ 3o haec dicta aliis suis dictis in eadem materia non sunt concordantia nam ipse ponit ibidem et est sexta contrsio in quodam eius argumento quod divina essentia sed nullam rationem essentiet quae dicits perfectionem simpliciter potest esse veri contingent evidens notitia et simile ponit in prologo suo Ex hoc sequitur manitatem quod deum a praescientiae esse futurum non dicit perfectionem in deo simpliciter sed hic infert contra gregorius si possum facere deum a praescire possem facere eum aliquem perfectionem sibi intrinsecam habere patet quod si consequentia valet quod neccessario futurum praescientiae est perfectio simpliciter eus oppositum ipse dicit Ex quo apparet quod ipse non gregorius ignorantis est locutus nec consequentes sicut patet ex dictis

¶ alius modus sustinendi posset adam et gregorius et solvendi rationes Iohannes habetur in quaestione bonsimlantes upes li 3o Ex hiis et signfnatur conclusione sequitur 3m corollarium quod modus loquendi magistri hugolinis bonsimilantis vel gregorius est in propriis quo dicunt anaristum esse futurum esse praesens vel esse aliquid patet quia nichil est Ex hiis patet quod si recipitur praescientia cum inclusione nulle et dispositionis divinae et futurum pro re incomplexa quae non est sed erit quaestio est vera si non probant praesciundit ab hiis quaestio est falsa si autem intelligitur quaestio defuturo compiexe ir profuturitione qualitercumque tunc sumatur praescientia quaestio est falsa vel salte in propria Et sic patet quid dicendum ad totam quaestionem ¶