Table of Contents
John Hiltalingen of Basel Commentary
Liber I
Liber I, Principium I
Liber I, quaestio 1 : Utrum vultus primi summa et totalis pulchritudo sit omnis perfectionis radicalis
Liber I, Prologus
Liber I, Distinctio 1
Liber I, Distinctio 2
Liber I, Distinctio 3
Liber I, Distinctio 4
Liber I, Quaestio 6 : Utrum sine motu et successione Deus generet Deum aeterna et vera generatione
Liber I, Distinctio 5
Liber I, Distinctio 6
Liber I, Distinctio 7
Liber I, Distinctio 8
Liber I, Quaestio 10 : Utrum sola essentia divina sit summe simplex et necessaria simpliciter
Liber I, Distinctio 9
Liber I, Distinctio 10
Liber I, Distinctio 12
Liber I, Distinctio 14
Liber I, Distinctio 15
Liber I, Quaestio 15 : Utrum personae divinae temporalis missio sit eiusdem in mente
Liber I, Distinctio 16
Liber I, Distinctio 17
Liber I, Distinctio 18
Liber I, Distinctio 19
Liber I, Distinctio 20
Liber I, Distinctio 23
Liber I, Distinctio 26
Liber I, Distinctio 28
Liber I, Quaestio 25 : Utrum pater aeternus suum producens incommutabile verbum et vinc?m proprie posset dici eius principium
Liber I, Distinctio 30
Liber I, Distinctio 32
Liber I, Distinctio 34
Liber I, Distinctio 36
Liber I, Distinctio 38
Liber I, Distinctio 40
Liber I, Distinctio 41
Liber I, Distinctio 42
Liber I, Distinctio 45
Liber I, Distinctio 46
Liber I, Distinctio 47
Quaestio 31
PRraedestinatio vero etc postquam magister determinavit de scientia et praescientia dei in genera li nunc incipit tractare de quadam eius parte in spiritiali Et dividitur ista distinctio in duas partes quia primo tractat magister de praedestinatione 2o de reprobatione tunc 2a pars est ibi Cumque praedestinatio prima pars dividitur in 2 quia primo magister tractat de praedestisneationis diffinitiovnea ratione
¶ 2o deeinis effectus per mansima et fixa pero duatione tunc 2a pars est ibi praedestinatorum nullus videtur etc Et tunc sequitur 2a pars principalis quaeeti dividitur in duas partes quia primo magister ponit effectum reprobationis poniuum 2o ponit effectum reprobationis privatantum et tunc a pars est ibi Et sicut ¶ pradestiationis
utrum praedestinato aeternaliter clare in verbo relevari possit dampnatio sua finalis cetitudinaliter quod non quia nullus praedestinatur aeternaliter igitur quaestio falsa patet consequentia antecedens arguitur cum primo quia potest aliquis incipere esse praedestinatus tum 2o sequitur quod numerus praedestinatorum non posset auctus
¶ tum 3o sequitur quod aliquis ymmo quilibet pradestinatus indebiliter esset li vite inscriptus quod est falsum sunt patet in psalmo 64 deleantur de libro viventium et patet consequentia quia omne aeternum immutabile igite talis scriptura foret inmutabilis et per consequens indelibilis
¶ 2o sic praedestinato non potest fieri talis relevato igitur quaestio falsa consequentia non antecedens arguitur tum primo quia tunc neccessario sua dampnatio eveniret tamen 2o clare videns deum dolere posset quae omnia sunt falsa igitur et quaestio
¶ 3o inpossibile est praedestinatum dampnari finaliter igitur quaestio falsam consequentia tenet et antecedens arguitur cum en primo sequetur quod esset praedestinatus et non praedestinatus ad hoc videtur dictum augustini 18 de civitate dei capitulo 51 ubi dicit quos enim prae scivit et praedestinavit conformes fieri ymaginis filii sui ex eis perire nullus potest cum 2o quia deus esset mutatus cum voluerit eum salvare et non salvat tamen 3o sequitur quod canon scripturae esset falsus qui dicit praede stinatum deberi salvari igitur quaestio falsa
¶ ad oppositum arguitur per magistrum in littera quia praedestinatus potest dapnari igitur dampnatio poterit sibi clare et certitudinaliter relevari igitur quaestio falsa vera
¶ prima conclusio deus omnes elective praedestinatos aeternaliter propriat ad gratiae gloriae perpetuos effectus gratuitos istam conclusionem probo per illud apostoli ad ephesios primo Elegit nos ante mundi constitutionem et et praedestirnavit in adoptionem filiorum Item matthaeus 38 Sedere adexteram meam etc Item matthaeus 25 percipite regnum aeternum etc item beatus augustinus in praedestinatione sanctorum capitulo 12 praedestinatio est gratiae praeparatio Sed contra istam conclusionem arguitur per dictum beati augustini super illo Io 14 etc vade parere vobis locum ubi dicit augustinus non praedestinatos pradestinabo igitur sequitur quod t praeparatio ex parte fieri potest et non solum aeternaliter
¶ 2o huis praeparationis effectus et operatio Sioo sumit augustinus non primo vel aliter potest praedestinatio accipi 2m eius rationem completam et totalem et principalem vel 2m aliquam eius partialem et specialem 2o modo intelligit augustinus non primo ergo conclusio vera
¶ primum corollarium inpossibile est deum incipere aliquem praedestinare vel aliquid ad futurum esse determinare probo istud corollarium primo ex conclusione quia aeternalisr praedestinat 2o ratione quia si aliquid incipit esse futurum in aliquo instanti igitur erit post illud est igitur est futurum hoc instanti
¶ 3o auctoritate primo augustinum de libro articulo capitulo 3 Semper enim deus scivit quod futurum est per annum
¶ 2o psalmos 128 Tum cognonisti omnia novissima et antiqua per isto corollario videatur doctor profundus libro 3 capitulo 18
¶ Contra istud corollarium arguitur sic aliquis non est praedestinatus et potest esse praedestinatus igitur potest incipere esse praedestinatus Similiter arguitur de futuro
¶ Ad istam rationem dico negando consequentiam sed si diceretur quod in aliquo tempore vel instanti primo esse praede stinatus consequentia valeret vel sic quandoque et non semper fuit praedestinatus igitur poterit incipere tunc forte consequentia valeret bene
¶ 2m corollarium licet deus posset plura futura praescire quam praescit futuram esse non tamen potest plura quam sta scienie nec proprie nerum satorum praescitorum vel praedestinatorum intendae prima pars corollarium probatur supposito quoa nis fsu tuorum sit certus et finitus quia potest ultra praescita aliqua futura velle aliqua esse futura et scientiae futura 2a pars probatur quia est omniu scbi lium notitia comprhensiva actualis igitur non potest plura scire
¶ 3a pars probatur quia si nus eliectorum posset proprie augmentari posset haec complativa veri hic nus continet plures suas unitas quam prior et prior continet pantiores quam iste quod est falsum et ounequeta patet quia istud est proprie nuerum aliquod augmentari Contra istud corollarium natura si deus posset plura praescire igitur similit et paucora consequens falsum quia me contingentem et non neccessario praesciret futura Cuius oppositum probatur alphonsus distinctione supra 18 articulo 2o conclusione 2a ubi arguit primo sic ratione non minori neccessitate futurum est futurum quam praeteritum sit praeteritum patet quia non est maior repugnantia hic quod ibi cum utrobique negetur idem a seipso sed neccesse est praeteritum esse praeteritum igitur neccesse est futurum esse futurum Ad hoc 2o est auctoritas augustini 2o contra faustum responsione 1 dominus tam non possunt futiiti non fius quam non fuisse facta partita Istas conclusiones quas ibi ponit alphonsus in probat hugolinus de ista 4o quaestione 3 sed rei veritatem non adiem cse alphonsi sicut patet cum primo quia sicut patet ex ratione alphonso ipse ut plurium loquitur deneccessitate consequens hugolinus de neccessitate consequentis
¶ 3o quia ut plurum propositiones alphonsi sunt de dictio hugolinus non dere dicti quare non videtur ad iededntem alphonsi ire unde dico aliter cum en dicitur si prima pars corollarium etc Sequitur notn neccessario futura sciret esse futura concedo tamen primo sicut dixi super possibile est deum nullum futurum praescire tamen 2o me libe determinat futura fore tamen 3o poteit et potest omnia futura in me possibilia vel praesentia redigere Et cum arguitur contra non minori neccessitate igitur etc sed hoc est de re dicti nego ratio quia praeteritum est vel fuit neccessiate conclusione et consequentis futurum est futurum solum neccessitate conclusione quae non est tanta sicut prima si at est de dicto nego iterum eam rate est quia tunc valet istam quod sicut haec est neccessaias praeteritum est praeteritum sic et haec futurum est futurum sed hoc est falsum quia haec est simpliciter contingens sicut haec ie futurum erit omne futurum est futurum patet nam si ista foret neccessiria sequitur quod in consequentia bona sequitur contuquentius ex neccessario et falsum posset sequi ex vero nam arguitur sic omne futurum igitur soltras orietur cum sit futurum antecedens est verum neccessariam consequens contingens igitur proposionum Ex quo patet quod male conceditur quam neccesse futurum est futurum cam neccesse praetei est praeteritum et econverso patet tamen propter dicta tamen etiam quia cum dicitur qua neccesse praeteritum est praeteritum tam neccesse futurum est futurum propter hanc dictionem qua confiumidentem redditur propositio falsa Et cum ipse probatur quod non est minor repungnantia haec probatio deficit in duabus primo quia non omnibus propositio quam repugnat esse falsam est neccessaita sicut patet de ista aliqua propositio est
¶ 2o quia hoc futurum non est futurum potest habere duas tas veritatis unam futuru est et non est futurum et haec est falsa alia futurum non est nec aliquid est futurum modo ipse arguit a pluribus causliis veritatis ad unam quae consequentia non valet Ex isto processu potest haberi contra dicta haesbri in illo sophismate anima christi neccessario erit proporio beati augustini non facit pro eo quia augustini loquitur insn coposito ex quo etiam patet qualiter intelligi debet dictum augustini in 2oodo principali adductum quia similiter debet recipi in sensu composito non divi so
¶ 2o quia vult dicere augustinus quod si cunt inpossibile est praeterita non fuisse sic inpossibile est deum futurum velle et ipsum non eveniere
¶ 3m corollarium sanctorum et vitae aeternae est in fallibilis et in delibilis scripturae patet ex conclusione et confirmatur damascenum 12 ubi dicitur salvabitur proposolus mens omnis qui inventus sut scriptus in libro vitae Et ysecudus habetur sanctus vocabitur omnis qui scriptus est in vita in nrhlum Sed con istud corollarium videtur esse auctoritas posates sumpnis allegata Et potest confirmari per illud ex Adi 2 dimitte eis non xiam hanc aut dele me de libro vite
¶ Ad primum potest dici deleant id est numquam scripti omnantur qui scripti in hac vita putabantur
¶ ad 2m dico quod quamvis moysi hoc petinit ex hoc tum non habetur quod hoc possibile fuit Ex quibus patet quod non plus pradestinare est actus voluntatis divinae quod intellectus domini patet quia inscribere dicit utrum quod scilicet tam actum voluntatis quam actum intellectus huius oppositum dicit doctor subtilis distinctione ista 48 in principio quaestionis illius 2m se quaens est quod non principalius nequa prius est actus unus personae quam alterius patet hoc ex eodem medio sicut primum et etiam ex dictis in praecedenti quaestio ne contra modum ponendum doctoris subtilis Ex hiis patet quod esse direc tivum et esse determinatum in deo non habent se secundum prius vel postius aliquam modo cuius oppositum heri dicebat respon deus
¶ 2a conclusio licet inpossibile sit eliective praedestinatum vide se in verbo firnaliter dampnandum tamen possibile praedestintum vide se in verbo finaliter dampnam dum nec tamen ipsum dampnari est ex hoc neccessariam haec conclusio habet 3es partes et prima probatur quia talis videret electum et non electum quod inplicat et patet consequentia cum pars illa sit de suru composit sicut patet
¶ 2a pars quae similiter est in si composito probatur quia non plus est inpossibile alicui praedestinato revelari sibi suam poena qua culpam sed christus revelavit in de et petro suam culpam igitur Iinde potiunt revelar suam poenam et per consequens dampnationem propetram sed posset ad hanc rationem dici et satis evidenter quod non est simile depenna illa et de culpa quia culpa non repugnat praedestinationi sed unde alicui effectum praedestinationis sed poena illa propter ipsius propretrntatem non solum repugnat effectium praede stinationis sed etiam ipsi praedestina tioni ideo non sequitur potest revelari culpa igitur pena sed licet hoc satis sit appaeseter dictum tamen non satis facit quia articulo sic per senerentia finalis in peccato mortali de dictio repugnat praedesti nationi et tam illam deus revere lavit indeis dicens in peccato uro moriemum Iohannes 8 Item simile de Iuda legitur iohannes 6 unus ex nobis dyabolus est facit quod habetur matiatue 26 sibus quidam hominis etc et sequitur bonum eat ei etc Confirmo istam dindo rationem tinalis dei de serto aeterno lle vel velle miseri sed potius finaliter dimittere in culpa est principalis et maxima pars dap nationis sed illam deus potest revelare sicut patet ex dictis igitur illa pars conclusionis est vera Iatem responsio fundatus super falso nam ymaginatur quod praedestinatio recipiatur hic elective ad vitam destinare quod non est verum sed recipitur large possunt extendit se etiam ad reprobationem et sic non repugnantur nec peccatum nec talis poena praedestinationi sicut infra plenius habetur
¶ 3a pars probatur nam non plus nuictaia eventum rei futurum dicere dei evidens extrinsecum quam suum dicere ad intra immense evidens et certum Sed 2m non nucciat igitur nec primum a non minor est magistri supra distinctione 38 ec sed contra istam conclusionem instratur primo contra primam partem possibile est quod existenti in gratia revelenetur reveeletur absolute sua dampnatio finalis propreteua igitur possibile est quod similiter reveletur ipsi praedestinatio elective tenet consequentia quia non videtur plus repugnare revelatio praedestirinatio in quam suo effectium et antecedens satis potest patere ex probatione 2ae partis conclusionis / 2a contra 2am partem quia aut talis cui revelatio fit potest licite orare pro sua salute vel non si sic contra quia tunc oraret licite contra dei velle si non igitur licite posset de spare
¶ 3o contra 3am partem sequitur quod deus posset aliquem decipere patet nam si deus revelet alicui veritatem aliquam futuram causabit in eo assernum et credulitatem illus et camen sic poterit non evenire igitur eum decipiet
¶ ad primum istorum concedo assumptum sicut probat clien con concedendum quaestione 4 paetere 5 conclusione a Et adam 3o libro conclusione 6 Et doctor profundus li 3o capitulo 35 docent concedeudum sed nego consequentiam ratio quia dicti puatio non repugnat sic formalitur gratiae sicut praedestinationi ideo non est simlae
¶ ad 2m dico primo quod talis non potest licite crede similiter se dampnandum et hic habet locum quo qua supra poni quod alicuius vi credulitas est meritum mortis et ne
¶ 2o dico quod numquam suam dampnationem videtur ta clar qui videat vel crede debet deum oppositum esse
¶ 3o vel videt vel crede debet quod propter istam revelationem vel quid cumque aliam causam deus non obligat ipsum ad suam dampnationem non iendam
¶ Ex quibus sequitur quod non obiective quod deus vult ipsum dampnari cum potest hoc numquam voluisse nec ult istum hoc velle ideo licite potest pro sua alute orare distinctione 3m patet ex dictis a liquantulum distinctione 37 conclusione prima et suis corollarims tamen quia nunc nego consequentiam et materia argument est multiplex modis ponendi de quibus diffiniove habetur in adam libro 3o quaestione 5 usque ad io exclui e sed tamen melius et unis dicit gregorius quia plura dicit falsa adam sed quia haec materia a gregorius tunc tatur et magis haec materia subtiliter et sufficienter tractatur in quaestionibus huo distinctione 40 quare ad praesens non plus de illa nisi quod consequentia est venda quia non sequitur quod ipsum deus decipiat vel posset dici secundum aliquos quod non est possibile quod deus omnem assensum causaret in illo respectu revelati et quod oppositum stante tali revelatione eveniet licet secus sit si causabit aliquem assensum et aliquem non unde si deus causaret in me assensum respectu revelati stante infallibiliter tali tali assensu posset elicere a lium circa idem propter quod ero deceptus nec tamen per deum
¶ primum corollarium patre destinatio divina non solum est beatorum electiva sed et malorum reprobativa istud corollarium declat 2am partem scude conclusionis et probatur per beatum augustinum dic quod aliqui in hac vita praedestiminati vnt in aeternum ignem se et super illo verbo Iohannes 17 nemori ex hiis per ut nisi filius perditionis ait antece filius perditionis dictus est tradi tor christi praditioni predestinatus Item enchon 4 deus aliquos n ste praedestinavit ad poenam aliquis beniguere ad gratiam Simile dicum in libro de bono perserverantur multis capitulis Contra istud corollarium est expresse magister supra distinctione 6 capitulo 2 vel 2m alios capitulo 3 ubi dicitu praedestinatio tantum de bonis est
¶ ad hoc potest dici primo quod plus credendum augustini quam magistro et quia augustini dicit corollarium non esset credendum in hac parte magistro 2o dico et melius quod magis recipit ibi praedestinationem electivam stricte et et proprie et sic dicit verum nec est contra corollarium et quod sic intelligat patet ex tex- tum magistri quia dicit praedestinatio et voluntas modo constat quod voln tas dei includitur in praedestinatis electiva sed non reprobativa sicut infra docetur 2t sic magister non secre contra dicta
¶ 2m corollarium non solvum revelatio conditionata veri futuri contrinitis sed absolute determinata viatori est possibilis Istud corollarium satis patet ex conclusione et solutione primi argumenti contra istam conclusionem sanctam
¶ 3m corollarium revelati vit absolute determinata eiudentia non tollit futurum revelati contingentiam patet ex parte tertia conclusionis quia cum clara visione dampnationis futurae stat ipsam contingente evenire et posse numquam evenere igitur corollarium verum Ex quo sequitur primo quod non est neccesse talem videntem suam dampnationem in verbo clar de tali revelato dolere patet quia videt quod potest numquoam evenire et potest speciare de gratia dei finali Sendum quod sequitur est quod si talis certitudinaliter crederet se damnandm et aestimaret ad hesive ad taliter crede non concuret verbum nequedeus nisi ad actum credendi et entita tem effective ad de factum vero vel culpam nullo modo nisi inproprie vals de et large non quidem effective sed obiective ad certitudinem talem Ex hiis sequitur ad quaestionem quod licet deu possit revelare in verbo alicui suam dampnationem finalem non tamen ipsum de tali revelatione potest facere certum effective licet inproprie et obiective Et per hoc patet ad argumenta in 2o principali
¶ 3o conclusio licet possibile sit aliquem praedestinatum dampnari non tamen omnis praedestinatus aeternae pene potest deputari quamvis omnis deputatus dampnatus vel re probatus possit finaliter salvari prima pars conclusionis patet ex primo corollario 2o conclusionis quia aliquis reprobatus est praedestinatus et econverso sicut patuit igitur prima pars conclusionis vera quia possibile est reprobatum dampnari
¶ 2a pars probatur quia christus est praedestina tus secundum aposolum et tamen non potest dampnari igitur illa pars vera quare sane intelligatur magister hugolinus in prima conclusio illius utrum nis eliectorum possit auge ri in qua dicit quod quilibet qui est electus potest numquem esse beatus si in telligeretur generaliter et mere gratuite in supposito creato electo conclusio esset falsa tum christus sit electus Cauorum 5 u dicitur Electus ex milibus et 2m glossa loquitur ecclesia ad litteram de christo
¶ 3a pars patet quia deus contingenti reprobat reprobatos igitur eos potest non reprobare Et quia argumenta quia sunt in ista materia tam in gregorius quam in thoma de argentinis et aliis doctoribus modo derius et anciquis non arguo contra conclusionem respiciant qui ve tuunt doctores
¶ primum corollarium aliquid quod deus nunc vult potest nunc numquam velle nec velle nec voluisse sive sui mutatione ipsius in trinsece patet quia quam nunc praedestinat elective potest nunc ipsum numquam praede tinasse
¶ 2m corollarium verba diversorum temprum dicta vere de deo non consignat sipisus quasi mensuras dei actum sed signifiut vitalem indistantia vel indistante praesentia aeternitatis adomnem sipsis fluxum probatur quia aliter iudaei actu electivo vel praedestinativo ac reprobativo foret partitio futuritio quodum est falsum Et isto corollario potestis solve omnia argumenta facta heri petr magistrum Iohannes cumsrum de illo aliter se habere qui ymaginatio sua et sci thoma fundantur super falso scilicet quod ista contingentia qua deus contingen praedestinat habeat quandam connenativam consignificationem ad tempus quod est falsum auctote difficultates possunt solvi ex ista ymaginatione iudicio meo quae pluribus videntur satis evidentes
¶ 3m corollarium responsivum quamvis deus praedestinatum non potest de sua dampnatione in verbo certificare tamen praedestimnatus posset in verbo suam dampnationem clare et ctitudinaliter videre
¶ prima pars patet ex dictis in 2a conclusione quia tunc deus ipsum certitudinaliter credere se dampnaturum et sic deus ipsum faceret peccare quod est falsum 2a pars patet quia potest sibi ostende indignitatem vitae aeternere et condignam inputabitatem pene prpetrae igitur corollarium verum ex quibus quiod dicendum ad quaestionem et 2am principalem ad quaestionem factam rationem
On this page