Liber 1, Quaestio 6 [Clm 26711 Transcription]

arguitur primo quod non quia filius incipit et incipit esse igitur non est aeternaliter productus sine motu et successione consequentia est evidens

et assumptum probatur cum primo quia deus est in aliquo instanti sine filius et nunquam ante illud fuit igitur in illo esse incipit

2o quia deus incipit esse in hoc instanti igitur deus incipit esse in aliquo instanti probatur consequentia quia si deus non incipit esse in hoc instanti

3o quia filius creatur et producitur de nichilo sicut patet ecclesiasticus 24 ante omnia secula creata sum Et confirmatur nam si de aliquo illud esset idem quod pater et sic agens et materia coinciderent

2o sic deus non generat alium a se deum igitur non generat aliquod deum consequentia patet quia non potest se ipsum generare igitur si generabit et generet tunc alium et si non alium igitur nullum antecedens arguitur cum primo quia essentia divinia esset triplicata et sic posset dici triplicata inpersonis cuius oppositum probat Egidius in tractatu de reprobatione erroris petri iohannis errore 3o per augustinum a de trinitate c 6 cum 2o quia nulla videtur ratio quare potius unde alium a se generet quam alterum igitur vel nullum generat vel infinitos generat quorum utrumque est falsum

3o in divinis nulla est propria et vera generatio igitur quaestio falsa consequentia nota antecedens arguitur primo quia sequitur quod motus esset in deo cum generatio sit motus

tum 2o aut esset equiovca aut univoca quorum neutrum potest esse non univoca quia producens et productum non sunt eius dem speciei nec aequivoca cum filius sit aequalis patri

3o quia q? quid esset vel sic illa generatio aeterna et quidquid dicitur esse videtur posse inprobari

prima conclusio potest actuans filium per suam ineffabilem generationem omnem prolem vle ymaginariam successionem probatur quia talis successus vel foret singui vel mensurae vel gradus et naturae vel distantia disperantiae vel originis praecise si signi vel mensurae contra cum omne signum divinum sit aeternitas sequtiur quod per aeternam mensuram pater filium praecederet quod est falsum successus gradus et naturae nemo ponit nisi haeretici arriani sed successio originis nulla est omnino igitur tantum videtur disperantiae distantis sed contra hoc quia illo modo illud dicitur prius quod simpliciter primo eset propinquius et sic pater minus recederet ab essentia divina quam filius et filius quam spiritus sanctus quod est inconveniens omnino

primum corollarium patris verbale dicere nullo modo praecedit vel succedit intellectus sui inmensum intelligere patet quia si oppositum foret verum tunc aliquo modorum praedictorum foret successio in divinis quod est contra conclusionem

2m corollarium in aliquo signo pater generat et numquam ante illud signum generavit et tum generare non incipit probatur quia in signo aeternitatis pater generat et numquam ante hoc generavit quia nullum signum ante illud est vel fuit sed quod non incipit patet quia aeternaliter genuit ex quo posset faciliter deducit quod lumen intellectus divini vel potius et verius lumen intellectus divinus nullo modo ante verbi originationem aliqualiter ad essentiam applicatur patet cum intellectum sic ibi ante

3m corollarium deus pater fiilum in aliquo signo et numquam post gignit et tamen et ipsum gignere non desinit probatur sicut 2m de signo aeternitatis ex quo faciliter potest deducit quod deus nullam rem facit postquam genuit filium probatur per omnem modum sicut praecedens

contra conclusionem arguitur sic omnis ratio alia ab esse post esse in deo est posterior ipso esse sed generare filium est denominatio vel ratio non esse dei vel esse deum igitur est posterior et per consequens ab esse usque ad generate erit aliqua successio ymaginanda maior est gotschalcke quaestione 2 prologi conclusione 3a probatur quia in divinia essentia est ordo quidam raitonum essentialium sed dyonsium de divinis nominibus capitulo 3o

contra primum corollarium probatur quid patris immensis intelligere praecedit suum verbale dicere quia intelligere habet rationem principiatum praecedit igitur corollarium falsum

contra 2m corollarium simpliciter talem primum habet ordinem efficientiae respectu omnium post primum qualem habet ordinem existentiae sed plura sunt in deo non simpliciter prima existentis ante generationem igitur efficientis sed non nisi per generationem vel spirationem igitur ante illud instans efficientis producit illud maior videtur satis nota quia aliter ponerentur plura independentia et minor probatur quia prius est ut videtur deum vivere quam intelliger et prius intelligere quam velle sed haec omnia generationem antecedent igitur corollarium falsum

contra 3m corollarium sic omne patris aeternum intelliger est filium suum gignere sed dicere verbum praecessit aliquod aeternum patris intelligere igitur genuuit postquam verbum dixit et per consequens propositum maior nota minor probatur quia intelligere est communie tribus suppositis et non dicere igitur dicere prius est ipso intelligere et per consequens propositio vera

ad ista respondeo et primo ad principalem rationem ad quaestionem factam cum arguitur filius incipit patet per corollarium quod est falsum nec probatio valet ex quo patet quod non sufficienter exponitur iste terminus incipit per istas propositiones a est in capitulo instans praesenti et numquam ant ehoc fuit igitur esse incipit sed debet dici nec in aliquo instanti ante istud fuit vel dicatur a est hoc instanti temporis vel etiam dictur a nunc est in hoc instanti et laiquod instans ante hoc instans fuit et a numquam ante fuit Similiter dicatur suo modo de illa in qua poneretur hoc verbum desinit

ad 2m ibidem negatur consequentia quia arguitur ab inferiori ad superius negatione proposita a parte parti

ad 3m dico quod pater generat filium de substantia sua secundum sententiam augustini 15 de trinitate capitulo 14 in fine vel 2m aliam allegationem in principio capitulo 15 ubi dicit quod verbum est lumen de lumine sapientia de sapientia essentia de essentia Idem dicit super illo psalmo ante luciferis genuitae et cum arguitur tunc agens et materia coinciderent nego hoc quia nulla materia est ibi nec etiam quais materia contra doctorem sollempnis

ad rationem cum arguitur omnis ratio etc nego simpliciter maiorem et cum probatur quia in divina essentia est ordo quidam dicto primo quod consequentia non valet sicut pulchre deducit dominus Aegidius distinctione 9 primi parte 2a quaestione 2a

2o dico quod ille ordo nullo modo intrinsece est admittendus nec dyonisius eum ponit intrinsece sic

ad aliud contra primum corollarium patris immensus intelligere etc negatur assumptum et cum probatur quia rationem principii respectu ipsius dicere etc nego consequentiam quia non valet

ad 4m concedo maiorem nego simplicit minorem contra gotschaltum et cum probatur quia prius est esse quam vivere et sic de singulis nego idem contra eundem ibidem ubi prius

ad 7 cum arguitur omne patris intelligere etc transeat illa sine illa vera sine falsa sed negatur minor cum dicitur quod dicere verbum praecedit aliquid patris etc et cum probatur quia dicere est proprium intelligere est commune igitur intelligere praecedit negatur consequentia quia non valet

2a conclusio prima persona indivina trinitate genuit solum suum filium in aeternitate et naturae ydemptitate probatur per argumentum augustini libro 3o contra maximum c 7 11 potuit et voluit et non potuit etc

Item 6o de trinitate capitulo 2o filius est deus deus de deo sed non nisi per generationem igitur

ad idem est venerabilis anselmus de processione spiritus sancit 5 2 9 capitulis

primum corollarium quamvis deus pater genuit deum qui est omnis deus non tum genuit omnium qui est deus probatur corollarium quia genuit filium qui est omnis et non genuit spiritum sanctum qui tum eest deus igitur corollarium verum

Sed contra ista dicta sunt duae rationes factae in 2a ratione principali ad quaestionem

Confirmatur quia si deus generat deum filium vel igitur cum sapientia vel sine sapientia si cum sapientia igitur idem est quomodo producit et aeternis quem producit quod non videtur si sine sapientia igitur pater ignorantis producit quod est error

Contra 2m corollarium si deus supponit pro persona igitur tam convenienter potest concedi tres esse deos quam naturae concedimus tres esse personas sed hoc est falsum igitur et corollarium consequentia satis tenet quia pro eodem terminum utrobique supponeret omnino

Contra 3m corollarium cuius negatio non est negatio potentiae eius et positio non est positio potentiae sed negatio generative potentiae vel spirative potentiae non est negatio potentiae igitur et positio non est potentiae alicuius positivae potentiae

Item contra 3m corollarium videntur esse verba infra distinctione 24 capitulo 3o et sumitur a damasceno ubi magister dicit loquens de personis 3 ii sunt et si vicem divisas autem in distantis sed quod est divisim est multiplicatum igitur videtur quod essentia divina debeat dici multiplicata

ad ista respondeo et primo ad istas in principali tactas cum arguitur deus non generat alium a se deum igitur etiam potest negari consequentia quia quamvis non generet alium deum tum generat deum qui est alius licet non sic alius deus vel aliter potest dici antecedens potest dupliciter intelligi quia ly alium vel determinat solum ly a se vel totum quod sequitur ipse vel sit sensus primo generat alium a se qui est deus licet non alius deus Sensus 2o generat a se deum alium non solum alium sed et alium deum primus snesus posset concedi sed secundus est falsus securior tamen est responsio prima propter simplices

ad aliam in principali patet per 3m corollarium quod consequentia non valet quia quamvis ibi sint plura supposita tamen non essentia divina triplicata

ad 3m in principiali videtur magistro hugo satis dixisse ex hoc quod pater totam latitudinem cognitionis in esse produxit sed hoc non evacuat quia cum hoc stat quaestio non soluta quare potius per illam totam latitudinem inmensam potius produxerit filium istum quam alium Similiter magistri bonsilant positio non sufficit quia solum reddit rationem quare non plures sed non quare potius hic filius quam alius generatur ratio brinkil descendens magis ad materiam credit se rationem assignare dicens quia in deo patre tantum est haec memoria fecunda et non alia potest esse fecunda Ideo prima est tantum haec notitia producibilis et producta sed sine dubio hoc minus sufficiter dicit quia ita diceret quilibet philosophus de homine quolibet quod in ipso tantum esset una memoria fecunda et tamen eius sunt sicut plura verba

2o quia iste reddit idem per idem quia quaestio est cum memoria intellectiva cognitio et scientia sint in verbo ita bene sicut in patre quare igitur est quod patris memoria est fecunda et non filii patet quod non est respondere

3o licet iste daret fore rationem supposito quod haec ratio foret quare pater non producit alium quam istum non tamen assignat rationem quare filius non producit alium Ideo aliter respondeo concedo quod nulla sit ratio quare pater generat istum et non alium saltem nota nobis quae se habeat tanquam antecedens magis notum nobis ad inserendum haec consequens patet quia data quacumque tali aequaliter inferrenter de filio et spiritu sancto contra magister iohannem de Bracilis dicentem quod quamvis non sit dare causam alicuius rei quare hoc sit est tamen dare rationem quare pater aeternus suum aeternum dicit verbum patet quod non est verum

ad primam confirmationem haec factam quia vel producit cum sapientia etc dico ad sensum bonum producit cum sapientia et cum dicitur igitur idem erit quo producit et trinus productus dico primo quod consequentia non valet 2o dico idem vel sumitur essentialiter vel personaliter si essentialiter concedo si personaliter nego

Ad illam contra 2m corollarium sequitur quod potest concedi etc nego primo consequentiam quia ecclesia non aequaliter admittit illas

aliter potest dici quod cum expressione suae proprie suppositionis concedi posset una sicut alia sed hoc non est utile

Ad rationem contra 3m corollarium nego simpliciter maiorem unde dico quod negatio potentiae generativae est negatio potentiae realis et active Sed qualiter tunc sic hoc intelligendum videbitur infra et significanter de quodam dicto augustini quod ponit magister infra distinctione 7 ad verba magistri et damascenus dicitur quod recipiunt pro differentia vel distinctione sed tamen differentia aliquo modo in divinis potest admitti et quod sic intelligant patet quia dicunt di?visas aut distantes vel potest dici quod sicut non sequitur personae sunt multipliciter igitur et essentia sic non sequitur igitur et essentia

3a conclusio licet in patre nulla omnino trasmutatio tamen ipse est vera et propria generatio prima pars conclusionis patet iacobi primo 2a patet quia in divinis est generatio quia pater genuit filium psalmus 2o "dominus dixit ad me" etc sed ista generatio proprie est pater ut probabitur infra igitur conclusio vera

/ primum corollarium non omnem generationem veram praecedit dispositio aliqua patet satis ex praemissis

2m corollarium tam distinguitur filius a generatione activa quam distinguitur a paterna persona probatur quia persona paterna est generatio activa igitur corollarium verum nec miretur aliquis quod pono generationem activam quia secundum sententiam multorum doctorum in plus se habet productio quam actio secundum quod videbitur forte in sequentibus

3m corollarium non omne dans totam suam essentia et naturam communicat se per generationem activam probatur quia aliter filius generaret spiritum sanctum quod est filium hoc corollarium probatur per dominum Egidium in tractu de erroribus petri iohannis errore 9 Sed ista nullus motus in deo igitur nec generatio patet consequentia quia arguitur ab inferiori ad superius proposita negatione antecedens probatur igitur philosophorum et 12 metaphysicae

contra primum corollarium aliquis actus intelligendi patris praecedit actum generandi igitur corollarium falsum consequentia tenet antecedens arguitur sic quia pater non solum novit in filio sed etiam in se ipso sicut dicit augustinus 15 de trinitate igitur videtur ante ubi expressionem habat aliquam intelligendi cognitionem et per consequens dispositionem

Contra 2m minus distinguitur terminus elicitus ab actu elicitivo quam a principio eliciente igitur corollarium falsum

Contra 3m videtur enim esse philosophus ubi dicit 2o physicorum generatio est via innaturam et damascenum generatio est opus naturae igitur corollarium videtur non verum

Ad istas rationes ad primam cum arguitur nullus motus etc negetur consequentia et cum probatur quia arguitur a superiori dico quod motus non est superius ad istam generationem benedictam dei / vel dicitur aliter et melius secundm iacobu de viterbio quaestione 2 de praedicatis divunis in solutione rationum nam quandoque genus dicit inperfectionem et tunc utrumque et species perfectionem ut tunc genus non dicitur de deo sed species sicut in proposito sicut motus et generatio quandoque est 9 conclusio et tunc genus praedicatur et dicitur de deo et species non sicut totum integrale nam totum universale dicitur de deo et non integrale quandoque dicit perfectionem et tunc utrumque atribuitur deo sicut est de actu et forma

Ex hiis patet quod consequentia non valet cum arguitur generatio dicitur de deo dicitur igitur et motus supposito ecclesia etiam quod sit generationis genus et superius

Ex hiis videtur falsificari modus dicendi doctoris sollempnis parte prima summae articulo 32o 3a quaestione qua quaeritur utrum species alicuius praedicamenti possit deo atribuit ita quod non genus ubi dicit absolute igitur concedendum est quod non potest species alicuius praedicamenti deo attribui similiter attribuatur ei genus quo ad rem ipsam generis non aut quo ad rationem informantis vel mensurantis quae est propria ratio generationis patet ex dictis haec dicta doctoris non sunt vera tunc res quando res generis non est perfectio simpliciter vel inperfectionis et res speciei perfecte vel perfectionis

Ad 2m cum dicitur aliquis actus intelligendi patris praecedit etc nego illud satis patet ex prius dictis et cum probatur pater non solum novit se etc quidquid sit de antecedente nego consequentiam quia notitia patris in se ipso non est prior notitia sua in filio

Ad 3m nego simpliciter antecedens nam quandoque actus elicitus potest esse accidens et tamen terminus sit substantia simul et principium sed quid quid sit de creaturis in deo non habet veritatem

Ad 4m cum dicitur generatio est via in naturam concedo igitur omnis via in naturam est generatio consequentia non valet ad rationes tactas in 3o principali Cum primo dicitur quod esset motus patet quod non Cum 2o petitur aut talis esset aequivoca aut univoca dicit magister hugolinus quod univoca sed magister thomas de argentis dicit quod nec est univoca nec aequivoca proprie et hinc magis credo quod terminus quia terminus et principium non sunt proprie eiusdem speciei

Ad ultimum cum quaeritur quid sit illa generatio dico 2m dicta quod ipsemet pater et sic patet quid dicendum sequitur quinta distinctio istius primi libri