Table of Contents

Sententia cum quaestionibus libri De anima I-II

Quaestiones praeambulae

Problema 1

Praeambula, Problema 1, Quaestio 1 : Utrum sit scientia de anima et quae sit eius necessitas

Praeambula, Problema 1, Quaestio 2 : Utrum sit innata vel acquisita

Praeambula, Problema 1, Quaestio 3 : Utrum anima se ipsam cognoscat

Praeambula, Problema 1, Quaestio 4 : Utrum talis cognitio sit innata vel acquisita

Praeambula, Problema 1, Quaestio 5 : Utrum talis cognitio immediate cadat super se et primo

Praeambula, Problema 1, Quaestio 6 : Propter quid hoc est in intelligentia, scilicet quod cognoscit se ipsam, et non in sensibili

Praeambula, Problema 1, Quaestio 7 : Propter quid ita est in virtute intellectiva quod eadem virtus intellectiva cognoscit set ipsam

Praeambula, Problema 1, Quaestio 8 : Cuius virtutis animae intellectivae sit hoc facere, scilicet se ipsam cognoscere

Praeambula, Problema 1, Quaestio 9 : Utrum cognitio animae quam habet sui, sit per praesentiam aut per speciem

Praeambula, Problema 1, Quaestio 10 : Utrum de anima separata a corpore aliqua possit esse scientia

Praeambula, Problema 1, Quaestio 11 : De cuius scientiae consideratione sit anima separata

Praeambula, Problema 1, Quaestio 12 : Ad quam scientiam spectet anima unita corpori

Praeambula, Problema 1, Quaestio 13 : Utrum anima sit subiectum in scientia de anima aut corpus animatum

Praeambula, Problema 1, Quaestio 14 : Utrum de anima secundum omnem sui differentiam determinatur in hac scientia

Praeambula, Problema 1, Quaestio 15 : Propter quid hae forma, cum sit forma corporis, potius facit scientiam separatam quam aliqua alia forma

Problema 2

Praeambula, Problema 2, Quaestio 1 : Utrum sit eadem cum scientia animalium et plantarum

Praeambula, Problema 2, Quaestio 2 : Utrum debeat determinari de omni differentia animae cum scientia animae determinetur

Praeambula, Problema 2, Quaestio 3 : Propter quid in eadem scientia determinatur de corpore animato sensibili, humano et bruto, non autem de vegetali in eadem scientia aliquo istorum

Praeambula, Problema 2, Quaestio 4 : De separatione huius scientiae a scientia parvorum librorum

Praeambula, Problema 2, Quaestio 5 : Cum in libro de anima determinetur de augmento et in libro de generatione, queritur quomodo differenter

Praeambula, Problema 2, Quaestio 6 : Quomodo differenter determinetur de colore in libro de anima et in libro de sensu et sensato et in medicina

Praeambula, Problema 2, Quaestio 7 : Quomodo differenter determinatur de voce in libro de anima et in libro de sensu et sensato et in grammatica et in libro de animalibus et in musica

Praeambula, Problema 2, Quaestio 8 : Propter quid in libro de sensu et sensato non determinatur complete de voce sicut de aliis obiectis aliorum sensuum

Praeambula, Problema 2, Quaestio 9 : Cum de sapore et odore determinetur in libro de sensu et sensato et in libro de anima et medicina et in libro vegetabilium queritur quomodo differenter

Praeambula, Problema 2, Quaestio 10 : Quomodo differenter determinatur in hac scientia de quatuor qualitatibus tangibilibus et in aliis scientiis

Praeambula, Problema 2, Quaestio 11 : Propter quid Aristoteles in libro de anima determinando de sensibus primo determinat de visu quam de aliis

Praeambula, Problema 2, Quaestio 12 : Cum de animalibus determinetur in libro de animalibus et in medicina, queritur quomodo differenter

Praeambula, Problema 2, Quaestio 13 : Quomodo differenter determinatur de morte et vita in medicina et in stronomia et in libro mortis et vite et de anima

Praeambula, Problema 2, Quaestio 14 : De comparatione huius scientiae ad alias in ordine, sicut ad scientiam de animalibus et det vegetalibus, quae sit prior inter illas

Praeambula, Problema 2, Quaestio 15 : Utrum scientia de memoria et reminiscientia sit eadem cum scientia de anima

Praeambula, Problema 2, Quaestio 16 : Propter quid quaedam operationes animae faciunt scientiam separatam, quaedam autem non

Praeambula, Problema 2, Quaestio 17 : Propter quid operationes animae intellectivae secundum Aristotelem non faciunt scientiam separatam ab anima intellectiva

Praeambula, Problema 2, Quaestio 18 : Cum in libro de anima determinetur de virtutibus sensibilibus et in libro de sensu et sensato et in medicina et in libro animalium, quaeritur quomodo differenter

Praeambula, Problema 2, Quaestio 19 : Quare in secundo libro huius scientiae determinetur de sensibili et vegetabili et in tertio de intelligibili

Praeambula, Problema 2, Quaestio 20 : Quae sit distinctio scientiae a scientia et partis scientiae a parte scientiae

Problema 3

Praeambula, Problema 3, Quaestio 1

Praeambula, Problema 3, Quaestio 2

Praeambula, Problema 3, Quaestio 3

Praeambula, Problema 3, Quaestio 4

Praeambula, Problema 3, Quaestio 5

Praeambula, Problema 3, Quaestio 6

Praeambula, Problema 3, Quaestio 7

Liber 1

Lectio 1

Quaesito 2 : De certitudine huius scientie utrum, scilicet modo certissimo procedat

Quaesito 3 De modis nobilitatis quos tangit Aristoteles in scientia De anima

Quaesito 4 Utrum hec scientia de anima influat iuuamentum et certitudinem supra alias scientias.

Lectio 2

Quaestio 4 : An proprie competat diffinitio utrum substantie an accidenti aut utrique

Quaestio 8 : Quo modo anima sit natura et substantia

Quaestio 9 : Utrum anima habeat aliqua propria accidentia et passiones proprias

Quaestio 10 : De modo cognoscendi animam in scientia ista et quo modo reguletur ista scientia in cognitione ipsius anime, utrum, scilicet debeat incipere ab operationibus anime uel a substantia anime

Lectio 3

Quaestio 1 : De quidditate anime an sit, scilicet substantia aut accidens

Quaestio 3 : Utrum anima uegetabilis et sensibilis sint forme tantum uel forme et hoc aliquid composite ex quo est et quod est

Quaestio 4 : De anima intellectiua utrum ipsa sit forma et hoc aliquid ita quod in ea differat quo est et quod est

Lectio 4

Quaestio 3 : Utrum iste tres differentie anime que sunt uegetabilis, sensibilis, rationalis sint una substantia in homine et diuerse potentie

Quaestio 4 : Utrum iste differente anime que sunt uegetabilis et sensibilis sint eiusdem speciei secundum quod sunt in animali bruto et in homine et in plantis

Lectio 5

Quaestio 2 : Utrum sit una potentia anime inmediate influens ab anima que sit ante omnes alias potentias, et ad quam alie reducantur et mediante qua ab ipsa egrediantur

Quaestio 3 : Utrum anima sit eadem cum suis potentiis

Lectio 6

Quaestio 2 : Utrum operationes anime sensibiles sint proprie an communes

Quaestio 3 : Utrum contingat intelligere sine phantasmate

Lectio 7

Quaestio 2 : Utrum diffinitio logica dependeat a diffinitione naturali uel phisica

Quaestio 3 : De subiecto mathematicarum scientiarum

Lectio 8

Quaestio 2 : Utrum animatum et inanimatum differant in sufficientia motus ita quod animato corpori debeatur sufficienter motus, inanimato autem insufficienter

Quaestio 3 : Utrum causa propter quam quidam motores mouent sufficienter et quidam non sit hoc aliquid | uel distantia a materia et a mobili et independentia ut dicatur motor sufficienter mouere, quia sit hoc aliquid uel quia sit distans a materia uel a mobili

Quaestio 4 : Utrum se ipso moueri conueniat cuilibet animato

Quaestio 5 : Utrum necesse sit omne mouens moueri

Lectio 9

Quaestio 1 : Utrum anima habeat naturam ignis

Quaestio 2 : De opinione philosophorum ponentium athomos esse naturam rerum et animam ex illis constitui

Lectio 10

Quaestio 1 : Utrum intellectus moueat omnia

Quaestio 2 : Utrum ille intellectus sit creatus an increatus

Quaestio 3 : Utrum intellectus qui est motor uniuersalis omnium sit impermixtus an permixtus

Quaestio 4 : Utrum intellectus qui est motor uniuersalis omnium sit in omnibus secundum essentiam uel secundum uirtutem

Quaestio 5 : Utrum intellectus primus, qui est motor uniuersalis, sit forma uel natura

Quaestio 6 : Utrum intellectus sit idem cum substantia anime ut dicatur quod intellectus sit ipsa anima, sicut posuit Democritus et Anaxagoras

Lectio 11

Quaestio 1 : Utrum anima gerat in se naturam omnium rerum et habeat conformitatem cum illis

Quaestio 2 : Utrum hec conformitas quam habet anima cum rebus sit per similitudines rerum uel per participationem nature et esse rerum ita quod anima sit conformis rebus, quia in ipsa sint secundum ueritatem uel quia in ipsa sint per similitudinem

Quaestio 3 : Utrum conformitas ista quam habet anima cum rebus in cognoscendo sit per representationem rerum uel principiorum rerum

Quaestio 4 : Que sunt hec principia quorum anima gerit similitudines, utrum, scilicet sint uniuersalia et forme uniuersales an sint alia sicut forme partis

Quaestio 5 : Utrum principia uniuersalia que sunt in anima per que anima cognoscit res sint uera principia extra secundum similitudines principiorum et extraria

Quaestio 6 : Utrum conformitas anime quam habet cum speciebus rerum uel principiorum rerum sit ei innata uel acquisita

Lectio 12

Quaestio 2 : Utrum numeri sint principia exemplaria rerum uiuente conditoris primi producentis res in esse sicut posuit Plato

Quaestio 3 : Utrum substantia possit poni principium exemplare omnium, sicut res habens modum quantitatis, scilicet numerus

Quaestio 4 : Cui quantitatem competat hoc, scilicet principium exemplare rerum

Quaestio 5 : Utrum anima cognoscat per numeros

Quaestio 6 : Utrum anima sit numerus

Quaestio 7 : Utrum anima sit numerus se ipsum mouens

Quaestio 8 : De opinione Democriti circa quam duo

Lectio 13

Quaestio 1 : Utrum intellectus, qui est motor uniuersalis omnium, sit omnia in omnibus

Quaestio 2 : Utrum anima moueat omnia

Quaestio 3 : Utrum adamas per uirtutem anime attrahat ferrum

Quaestio 4 : Que sit illa uirtus per quam adamas attrahit ferrum, utrum illa sit uirtus alicuius quatuor qualitatum

Lectio 14

Quaestio 1 : Utrum anima habeat conformitatem cum solis rebus corporalibus, sicut cum elementis aut cum rebus omnibus

Quaestio 2 : Utrum anima habeat conformitatem cum elementis

Quaestio 3 : Utrum elementa sint principia omnium corporum

Quaestio 4 : Utrum concordia et discordia sint principia

Quaestio 5 : Utrum amor sit principium omnium

Lectio 15

Quaestio 1 : Utrum sint solum quatuor species motus et utrum generatio et corruptio sint species motus

Quaestio 2 : Quis est ille motus localis qui est prior aliis motibus, utrum, scilicet sit motus localis rectus aut circularis

Quaestio 3 : Utrum omne quod mouetur moueatur uiolentia

Quaestio 4 : Quibus motoribus communicat moueri ad motum mobilis et quibus non, et que est causa huiusmodi motus, utrum, scilicet motoribus unitis mobili per essentiam conueniat hoc

Quaestio 1 : Utrum necesse sit motorem et mobile distare substantia

Quaestio 6 : Utrum anima moueatur aliquo modo motu locali

Quaestio 7 : Utrum anima moueatur et patiatur a sensibilibus extra

Quaestio 8 : Utrum hec passio sit corporalis an spiritualis

Quaestio 9 : Utrum anima in patiendo se ipsam moueat

Liber 2

Lectio 1

Quaestio 2 : Utrum anima sit substantia an accidens

Quaestio 4 : Ad quod membrum illius diuisionis anima reducitur

Quaestio 5 : Utrum in compositis ex materia et forma proueniat unitas et hoc aliquid ex parte materie uel ex parte forme maxime

Quaestio 6 : Quid sit principium organizationis in corporibus

Quaestio 7 : Utrum plante habeant organa

Quaestio 8 : Utrum anima sit motor corporis celestis ut possit dici quod corpus celeste habeat animam et quod ab anima moueatur.

Quaestio 9 : Utrum habeat animam tanquam sui perfectionem sicut habet animata ut possit dici animal uel corpus animatum

Lectio 2

Quaestio 2 : Utrum anima sit substantia corporea uel spiritualis ut dicatur quod sit forma corporalis manens naturalis aut forma spiritualis

Quaestio 3 : Utrum eadem sit comparatio anime ad corpus que est comparatio figure cere ad ceram et forme ad materiam

Quaestio 4 : Quo modo anima appelletur forma secundum rationem

Quaestio 5 : De comparatione totius anime ad totum corpus et partium anime ad partes corporis, utrum eadem sit comparatio

Lectio 2

Quaestio 1 : De existentia anime uegetabilis et sensibilis in corpore

Quaestio 2 : Utrum anima uegetabilis et sensibilis sint distense secundum distensionem corporis et partium eius existentes per distensionem in singulis partibus corporis.

Quaestio 3 : Utrum anima intellectiua determinet sibi partem in corpore et appropriet et coartetur ad aliquam partem corporis.

Quaestio 4 : Utrum anima intellectiua sit ita in corpore quod in nulla parte illius

Quaestio 5 : Utrum anima intellectiua sit forma distensa

Quaestio 6 : Utrum anima uegetabilis et sensibilis perficiant corpus per suas substantias aut per suas potentias

Quaestio 7 : Utrum corpus abiciat animam per naturam

Lectio 4

Quaestio 1 : Utrum aliqua diffinitio sit demonstrabilis ut illa diffinitio sit conclusio demonstrationis

Quaestio 2 : Utrum illa diffinitio que demonstratur sit materialis uel formalis, uel formalis.

Quaestio 3 : Que sit illa diffinitio materialis que demonstratur

Quaestio 4 : De distinctione diffinitionum et de diuersitate ipsarum.

Quaestio 6 : Utrum naturalis demonstret per omnem causam

Quaestio 7 : Utrum anima possit demonstrari de corpore.

Quaestio 8 : Secundum quem modum anima de corpore demonstratur.

Quaestio 9 : Quo modo uia diffinitiua que procedit per diffinitionem dicentem propter quid applicatur hinc scientie

Quaestio 10 : De modo imaginandi existentiam anime in corpore

Lectio 5

Quaestio 1 : Utrum anima secundum omnem sui differentiam det uitam

Quaestio 2 : Utrum intelligere sit uiuere

Quaestio 3 : Utrum moueri secundum locum sit uiuere rerum mobilium et loquamur de corporibus celestibus, et queritur utrum motus eorum secundum locum sit uita et esse eorum

Quaestio 4 : Utrum sentire sit uiuere

Quaestio 5 : Utrum nutrire et augere sunt differentie uite

Lectio 6

Quaestio 1 : Utrum anima uegetabilis et sensibilis et intellectiua in homine sint una substantia uel differant secundum substantias

Quaestio 2 Utrum anima uegetabilis et sensibilis prout sunt in eodem differant secundum substantiam.

Quaestio 3 : Utrum anima intellectiua sit actus alicuis partis corporis

Quaestio 4 : Utrum anima intellectiua sit separabilis a corpore

Quaestio 5 : Utrum anima comparetur ad corpus sicut nauta ad nauem

Lectio 7

Quaestio 2 : Cui rei competit dare uitam.

Quaestio 3 : Cui substantie competit, utrum materie uel forme

Quaestio 4 : Cui forme hoc competat, scilicet utrum forme que est forma tantum uel forme que est forma et substantia et hoc aliquid completum

Quaestio 5 : Cui substantie conueniat hoc, utrum, scilicet substantie corporali an spirituali.

Quaestio 6 : Utrum, scilicet hoc ei competat per naturam spiritualitatis aut per aliam, scilicet per distantiam a contrarietate

Quaestio 7 : Utrum anima uitat

Quaestio 8 : Quo modo differenter anima est illud quo uiuimus et similiter uita, et queritur utrum uita sit illud quo uiuimus

Quaestio 9 : In quo genere cause comparetur anima ad corpus.

Lectio 8

Quaestio 1 Utrum differentie anime sint plures an una.

Quaestio 2 : Utrum potencie anime reducantur ad unam potenciam

Quaestio 3 : Utrum potencie anime reducantur ad aliquam primam radicem que sit substantia anime.

Quaestio 4 : Utrum substantia anime sit eadem cum suis potenciis

Lectio 9

Quaestio 1 : Utrum anima intellectiua precedat alias naturaliter an sit illis posterior

Quaestio 2 : Utrum anima intellectiua possit esse in corpore sine aliis differentiis anime que sunt anima uegetabilis et sensibilis

Quaestio 4 : Utrum ille tres uirtutes sint una uirtus et differant solum per operationem et organa

Quaestio 5 : Utrum uita dicatur uniuoce uel equiuoce in omnibus uiuentibus.

Quaestio 6 : Per quam uiam est deuenire in cognitionem potenciarum anime

Lectio 10

Quaestio 1 : Utrum anima uegetabilis sit et a qua necessitate sit utrum a natura

Quaestio 2 : Utrum anima uegetabilis sit principium uite in omni uiuente.

Quaestio 3 : Utrum anima uegetabilis sit principium uite per suam substantiam aut per suas potencias

Quaestio 4 : Utrum uiuere in uiuentibus sit esse

Quaestio 5 : Utrum generatio sit ab anima.

Quaestio 6 : Utrum generatio sit ab anima secundum quamlibet sui differentiam an ab anima uegetabili solum

Lectio 11

Quaestio 1 : Utrum in se mine deciso a patre sit aliqua natura anime.

Quaestio 2 : Utrum illa natura anime que est in semine sit substantia anime uel uirtus anime.

Quaestio 3 : De uirtute illa anime quo modo procedat cum semine an per decisionem an per solam sui multiplicationem et influentiam.

Quaestio 4 : Utrum substantia anime que est futura perfectio fetus sit in semine deciso a patre.

Quaestio 5 : Utrum anima sit in semine actu uel potencia.

How to Cite

Preambula, Problema 1, Quaestio 3

1

Tercio queritur utrum anima se ipsam cognoscat. Et ostenditur quod sic, quia, sicut dicit Algazel, ad hoc ut aliquid cognoscatur requiruntur tria: primum est ut substantia cognoscens sit inmunis a materia corporali; secundum est ut res cognita sit denudata a materia corporali; tercium est ut sit unio rei denudate et inmunis a materia et presentia. Et propter hoc etiam primum cognoscit se, quia est inmune a materia, propter hoc cognoscit, et quia est denudatum et separatum a materia, ideo cognoscitur, et quia est sibi presens, ideo cognoscit se ipsum. Ergo cum anima intellectiua sit huiusmodi et habeat istas proprietates necesse est quod anima intellectiua se ipsam cognoscat.

2

Secunda ratio hec est, sicut dicit Algazel, quanto aliqua substantia est magis simplex et spiritualis tanto manifestius cognoscit res et sub plenari luce et cum maiori delectatione. Et ideo primum sub plenissima luce cognoscit res et magis delectatur. Ergo cum anima intellectiua sit substantia spiritualis et sibi maxime luceat, quia est sibi maxime presens, patet quod si cognoscit res alias propter hoc multo magis se cognoscet. Anima ergo intellectiva se ipsam cognoscit.

3

Ad oppositum dicit Aristoteles: obiecta precedunt actus et actus primi sunt potenciis, et potencie precedunt substantias. Ergo si anima cognoscit se, cognoscet se per sua obiecta, per suas potencias et per suos actos. Ergo non cognoscit se per se, set est primo cognoscitiua suarum operationum, et si sui sit cognoscitiua, hoc est per suas operationes et a posteriori, et non simpliter nec per se.

4

Solutio. Dicendum est quod anima cognoscit se per se, sicut uult Boetius in libro De consolatione, duo sunt que anima non potest ignorare, scilicet uerum et se. Verum non potest ignorare quia tam cito ignorat uerum decipitur. Se autem non potest ignorare, quia semper est sibi presens. Item Augustinus dicit quod cum anima omnia alia cognoscat se non debet non cognoscere; et sic patet per Boetium et per Augustinum quod anima cognoscit se ipsam.

5

Ad rationem in contrarium dicendum est quod duplex est cognitio anime: una que oritur a sensu, et hec incipit ab obiectis et terminatur ad potencias, et a potenciis ad substantias, set hec non est cognitio anime que sit de se uel sui. Est autem alia per reflectionem supra se, et hanc habet anima de se, et de hac non est uerum quod obicit.

PrevBack to TopNext

On this page

Praeambula, Problema 1, Quaestio 3