Tractatus 79

De eo quod ait, Et nunc dixi vobis priusquam fiat, etc., usquead id, Surgite, eamus hinc. Cap. XIV, f ℣ 29-31.

i. Dominus et salvator noster Jesus Christus dixerat discipulis suis: Si diligeretis me, gauderetis utique, quia vado ad Putrem; quia Pater major me est, Quod ex forma servi eum dixisse, non ex forma Dei in qua aequalis est Patri, novit fides quae rdigiosis est menti­ bus fixa, non calumniosis et dementibus ficta. Deinde subjunxit: Et Hunc dixi vobis priusquam fiat ut cum factum fuerit, credatis. Quid est hoc, cum magis homo eredere debeat antequam fiat id quod credendum est? Haec est enim laus fidei, si quod creditur non videtur. Nam quid magnum est si creditor quod videtur, secundum illam ejusdem Domini sentetiam, quando discipulum arguit dicens: Quia vidisti, credidisti, beati qui non vident tt credunt (Joan. xx, 29)? Et nescio utrum credere dicendus est quisque quod videt; nam ipsa fides in Epistola quae scribitur ad Hebraeos, ita est definita: Est autem fides sperantium1 substantia, convictio rerum quae non videntur (Hebr. XI, 1). Quapropter si fides est rerum quae creduntur, eademque fi­ des carum est quae non videntur; quid sibi vult quod Dominus ait, Et nunc dixi vobis priusquam fiat, ut cum factum fuerit, credatis? Nonne. potius dicendum init, Et nunc dixi vobis priusquam fiat, ut credatis, quod cum tactum fuerit, videatis? Nam et ille cui dictum est, Quia vidisti, credidisti, non boc credidit quod vi. dit; sed aliud vidit, aliud credidit: vidit enim hominem, credidit Deum. Cernebat quippe atque tangebat earnem viventem, quam viderat morientem; et cre debat. Deum in carne ipsa latentem. Credebat ergo mente quod non videbat, per hoc quod sensibus corporis apparebat. Sed etsi dicuntur credi quae videutwr, sicut dicit unu:quisque oculis suis se credidisse: non tamen ipsa est quae in nobis aedificatur fides; sed ex rebus quae videntur, agitur in nobis ut ea credantur quae non videntur. Quocirca, dilectissimi, unde nune mihi sermo est, quod Dominus ait, Et nunc dixi vobis priusquam fiat, ut cum factum (uerit, credatis; illud utique dicit, cum factum fuerit, quod eum visnri erant post mortem viventem, et ad Patrem ascenden­ tem: quo viso illud fuerant credituri, quod :pec esset Christus Filius Dci viri, qui potuit boc facere cum, praedixisset, et praedicere ante quam faceret: credituri antem hoc non fide nova, sed aucta; ant certe cum mortuus esset defecta, cum resurrexisset refectr. Ncquc cnim cum Dei Filium non et ante credebant; sed cum in illo factum esset quod ante praedixit, fides illa quae tunc quando illis loquebatur fuit parva, et cum moreretur pene jam nulla,etrevixit et crevit.

2. Deinde quid dicit? Jam non multa loquar vobiscum: venit enim princeps mundi hujus: quis, nisi diabolus? Et in me non habet quidquam: nullum scilicet omnino pecca­ tum. Sic enin. ostendit non creaturarum, sed peccatorum, principem diabolum, quos nunc nomine mundi bu. jas appellat. Et quotiescumque mundi nomen in mali signilicationc ponitur, non ostendit nisi mundi istius amatores; de quibus alibi scriptum est, Quicumque voluerit amicus esse saeculi hujus, inimicus, Dei consti­ tuetur (Jacobi IV, 4). Absit ergo ut sic intelligatur diabulus princeps mundi, tanquam gerat universi mundi, id est, caelietterrae, atque omnium quae in eis sunt principatum: de quali mundo.dictum est, cum do Christo Verbo sermo esset, Et munus per eum factus eat (Joan. I, 10). Universus itaqise mundus a sununis caelis usque ad infimam terram creatori ost subditus, non desertori; redemptori, non interemptori; libcra - tori, non captivatori; doctori, non deceptori. Quemadmodum autem sit intelligendus princeps mundi diabolus, evidentius aperuit Paulus apostolus, qui cuni dixisset, Non eat nobis colluctatio adversus cantem et sanguinem, id est, adversus homines; subjecit, atque ait, sed adversus principes et potestates et rectores mundi tenebrarum harum (Ephes. vi, 12). Sequenti enim verbo exposuit quid dixisset, mundi, cum subjecit, tenebrarum harum: ne quisquam mundi nomine intelligeret universam creaturam, cujus nullo modo sunt rectores angeli desertores. Tenebrarum, inquit, harum, id est, mundi istius amatorum: ex quibas tamen electi sunt, non per suum meritum, sed per Dei gratiam, quibus dicit, Fuistis enim aliquaudo tenebra; nunc autem tux i. Domino (Id. v, 8). Omnes enim fuerunt sub rectoribus tenebrarum harum, id est, bominum impio rum, tanquam tenebrae sub tenebris: sed gratias Dso, qui eruit nos, sicut dicit idem apostolus, de potestate tenebrarum, et transtulit in regnum Filii charitatis suae (Coloss. i, 12,13). In quo princeps hujus mundi, hoc est tenebrarum harim, non habebat quidquam; quia neque cum peccato Deus venerat, nec ejus carncin de peccati propagine Virgo pepererat. Et tanquam ci diceretur, Cur ergo moreris, si non habes peccatum cui dcbeatur mortis suppiiciam i continuo subjecit, Sed ut cognoscat mundus qum diligo Patrem, et sicut mandatum dedit mihi Pater, sic facio; surgite, eamus hinc. Discumbens enim discumbentibus loquebatur. Eamus autem dixit, quo, nisi ad ilium locum unde fuerat tradendus ad mortem, qui nullum habebat meritum mortis? Sed habebat ut moreretur mandatum Patris, tanquam ille de quo praedictum erat, Quae nou rapui, tunc exsolvebam (Psal. LXVIII, 5): mortem sinc debito soluturus, et nos a morte debita rcdenipturus. Rapuoratautcin Adam peccatum, quando manum in arborem praesumptione deceptus extendit, ut incommunicabile nomen inconcessae divinitatis invadcret, quam Filio Dei natura contulcrat, non rapina.