Quaestio 1 : Utrum ilia sit propria definitio baptismi quam ponit Magister: «Baptismus est tinctio, id est ablutio, corporis exterior, facta sub forma verborum praescripta»

Quaestio 2 : Utrum haec sit praecisa forma baptismi: «Ego te baptizo in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti»

Quaestio 3 : Utrum sola aqua naturalis pura sit materia conveniens baptismi

Quaestio 4 : Utrum institutio baptismi evacuet circumcisionem

Distinctio Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum parvuli sint baptizandi

Quaestio 2 : Utrum parvuli baptizati recipiant effectum baptismi

Quaestio 3 : Utrum parvulus exsistens in utero possit baptizari

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum adultus consentiens potest recipere effectum baptismi

Quaestio 2 : Utrum adultus fictus recipiat effectum baptismi

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum iam iustificati teneantur ad susceptionem baptismi

Pars 4

Quaestio 1 : Utrum omnes baptizati recipiant aequaliter effectum baptismi

Quaestio 2 : Quid faciendum est de parvulo exposito

Quaestio 3 : Utrum parvuli Iudaeorum et infidelium sint invitis parentibus baptizandi

Distinctio Quinta

Quaestio 1 : Utrum malitia ministri impediat conferri baptismum

Quaestio 2 : Utrum recipiens baptismum scienter a malo ministro mortaliter peccet

Quaestio 3 : Utrum aliquis debeat ministrare sacramentum baptismale quando praesumitur baptizationem vergere in periculum vitae corporalis eius qui suscipit

Distinctio Sexta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum solus sacerdos possit baptizare

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum unitas baptismi necessario requirat ut ab uno ministro conferatur

Quaestio 2 : Utrum unitas baptismi requirat simul esse ablutionem et prolationem verborum

Quaestio 3 : Utrum unitas baptismi requirat baptizantem esse distinctum personaliter a baptizato

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum in ministro baptizante requiratur intentio debita ad baptizandum

Quaestio 2 : Qualis intentio requiratur in ministro baptizante

Pars 4

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum baptismus possit iterari

Quaestio 2 : Quae sit poena iterantium baptisma

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in baptismo imprimatur character

Quaestio 2 : Utrum character sit aliqua forma absoluta

Quaestio 3 : Utrum character sit in essentia animae an in aliqua eius potentia

Distinctio Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum confirmationis sit necessarium ad salutem

Quaestio 2 : Utrum sacramentum confirmationis sit dignius baptimo

Quaestio 3 : Utrum sacramentum confirmationis possit iterari

Quaestio 4 : Utrum sit aliqua poena iterantium sacramentum confirmationis

Distinctio Octava

Quaestio 1 : Utrum eucharistia sit sacramentum Novae Legis

Quaestio 2 : Utrum ilia sit forma eucharistiae quae ponitur in canone missae

Quaestio 3 : Utrum sacramentum eucharistiae convenienter fuit institutum post cenam eu utrum possit recipi a nonieiunis

Distinctio Nona

Quaestio 1 : Utrum exsistens in mortali peccato peccet mortaliter percipiendo sacramentum eucharistiae

Distinctio Decima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum possibile sit corpus Christi sub specie panis et vini realiter contineri

Quaestio 2 : Utrum idem corpus possit esse localiter simul in diversis locis

Quaestio 3 : Utrum corpus Christi possit simul esse localiter in caelo et in eucharistia

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpori Christi naturaliter exsistenti et eidem sacramentaliter exsistenti necessario insint eaedem partes et proprietates

Quaestio 2 : Utrum quaelibet actio immanens quae est in Christo naturaliter exsistente, eadem insit sibi ut in eucharistia sacramentaliter exsistenti

Quaestio 3 : Utrum corpori Christi ut in eucharistia exsistenti possit inesse aliquis motus corporalis

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum Christus in eucharistia exsistens possit per aliquam virtutem naturalem transmutare aliquid aliud a se

Quaestio 2 : Utrum aliquis intellectus creatus possit naturaliter videre exsistentiam corporis Christi in eucharistia

Quaestio 3 : Utrum aliquis sensus possit corpus Christi sentire ut est in eucharistia

Distinctio Undecima

Pars 1

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum sit possibilis transubstantiatio

Quaestio 2 : Utrum sit possibile quodlibet ens converti in quodcumque

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum panis convertatur in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum panis in conversione in corpus Christi annihiletur

Quaestio 3 : Quibus propositionibus conversio panis in corpus Christi possit vere exprimi

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum panis triticeus cum aqua elementari coagulatus sit materia conveniens conversionis in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum solum vinum expressum de uva sit conveniens materia conversionis in sanguinem

Distinctio Duodecima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in eucharistia sit aliquod accidens sme subiecto

Quaestio 2 : Utrum in eucharistia quodcumque accidens remanens sit sine subiecto

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum accidentia in eucharistia possint habere quamcumque actionem quam poterant habere in subiecto

Pars 3

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum omnis transmutatio, quae potest causari ab agente creato circa accidentia in eucharistia manente, necessario requirat eandem quantitatem manere

Quaestio 2 : Utrum possibile sit circa eucharistiam fieri transmutationem corruptivam accidentium

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in aliqua transmutatione, facta circa eucharistiam, necesse sit aliquam substantiam actione divina redire

Distinctio Decima Tertia

Quaestio 1 : Utrum sola actione divina possit confici corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum quilibet sacerdos, proferens verba consecrationis cum intentione debita et circa materiam convenientem, possit conficere eucharistiam

Distinctio Decima Quarta

Quaestio 1 : Utrum poenitentia necessario requiratur ad deletionem peccati mortalis post baptismum commissi

Quaestio 2 : Utrum actus poenitendi requisitus ad deletionem peccati mortalis sit actus alicuius virtutis

Quaestio 3 : Utrum poenitentia-virtus sit tantum unius poenae inflictiva

Quaestio 4 : Utrum per sacramentum poenitentiae deleatur culpa

Distinctio Decima Quinta

Quaestio 1 : Utrum cuilibet peccato actuali mortali correspondeat satisfactio propria

Quaestio 2 : Utrum quicumque iniuste abstulerit vel detinet rem alienam teneatur illam restituere ita quod non possit vere poenitere absque tali restitutione

Quaestio 3 : Utrum damnificans alium in bonis personae, puta corporis vel animae, teneatur restituere ad hoc quod possit vere poenitere

Quaestio 4 : Utrum damnificans aliquem in bono famae teneatur ad restitutionem ita quod poenitere vere non possit nisi farnam restituat

Distinctio Decima Sexta

Quaestio 1 : Utrum ista tria 'contritio, confessio et satisfactio' sint partes poenitentiae

Quaestio 2 : Utrum remissio vel expulsio culpae et infusio gratiae sint una simplex mutatio

Distinctio Decima Septima

Quaestio 1 : Utrum necessarium sit ad salutem peccatori confiteri omnia peccata sua sacerdoti

Distinctiones Decima Octava et Decima Nona

Quaestio 1 : Utrum potestas clavium tantummodo se extendat ad poenam temporalem

Quaestio 2 : Utrum cuilibet sacerdoti in susceptione Ordinis conferantur claves regni caelorum

Distinctio Vigesima

Quaestio 1 : Utrum poenitentia in extremis valeat ad salutem

Distinctio Vigesima Prima

Quaestio 1 : utrum post hanc vitam possit aliquod peccatum dimitti

Quaestio 2 : Utrum confessor in quocumque casu teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum

Distinctio Vigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum peccata per poenitentiam dimissa in recidivante redeant eadem numero

Distinctio Vigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum extrema unctio sit sacramentum Novae Legis

Distinctio Vigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum in Ecclesia sint septem Ordines eo modo quo Ordo vel Ordinatio ponitur sacramentum

Distinctio Vigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum poena canonica impediat a susceptione et collatione Ordinum

Quaestio 2 : Utrum sexus muliebris aut aetas puerilis impediat susceptionem Ordinum

Distinctio Vigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum matrimonium fuerit immediate a Deo institutum

Distinctio Vigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum convenienter definiatur matrimonium «viri mulierisque coniunctio maritalis inter legitimas personas vitam indissolubilem retinens»

Quaestio 2 : Utrum consensus expressus verbis sit causa efficiens matrimonii

Distinctio Vigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum solus consensus de praesenti expressus verbis causet matrimonium

Distinctio Vigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum consensus in altero vel utroque contrahentium coactus sufficiat ad contrahendum verum matrimonium

Distinctio Trigesima

Quaestio 1 : Utrum ad contractum matrimonii requiratur consensus sequens apprehensionem non erroneam

Quaestio 2 : Utrum inter Mariam et Ioseph fuit verum matrimonium

Distinctio Trigesima Prima

Quaestio 1 : Utrum sint tria bona matrimonii, quae Magister ponit in littera, scilicet fides, proles et sacramentum

Distinctio Trigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum in matrimonio sit simpliciter necessarium reddere debitum coniugale alteri petenti

Distinctio Trigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum fuerit licita aliquando bigamia

Quaestio 2 : Utrum 'bigamus ante baptismum' possit post baptismum ad sacros Ordines promoveri

Quaestio 3 : Utrum in Lege Mosaica fuerit licitum repudiare uxorem

Distinctio Trigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum impotentia ad actum carnalem impediat matrimonium simpliciter

Distinctio Trigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum adulterium cum aliquo, vivente viro primo, impediat matrimonium cum eadem post mortem illius viri

Distinctio Trigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum servitus impediat matrimonium

Quaestio 2 : Utrum aetas puerilis possit impedire matrimonium

Distinctio Trigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum Ordinis impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum votum continentiae impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum disparitas cultus impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima

Quaestio 1 : Utrum cognatio carnalis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Prima

Quaestio 1 : Utrum affinitas impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum resurrectio generalis hominum sit futura

Quaestio 2 : Utrum possit esse notum per rationem naturalem resurrectionem generalem hominum esse futuram

Quaestio 3 : Utrum natura possit esse causa activa resurrectionis

Quaestio 4 : Utrum resurrectio sit naturalis

Quaestio 5 : Utrum resurrectio futura sit in instanti

Distinctio Quadragesima Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in quolibet homine resurget totum quod fuit de veritate naturae humanae in eo

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum ignis infernalis cruciet malignos spiritus

Quaestio 2 : Utrum homines damnati post iudicium cruciabuntur igne infernali

Distinctio Quadragesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum anima separata possit intelligere quiditates sibi ante separationem habitualiter notas

Quaestio 2 : Utrum anima separata possit acquirere cognitionem alicuius prius ignoti

Quaestio 3 : Utrum anima separata possit recordari praeteritorum quae ipsa novit coniuncta

Quaestio 4 : Utrum beati cognoscant orationes quas eis offerimus

Distinctio Quadragesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit iustitia

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit misericordia

Quaestio 3 : Utrum in Deo distinguatur iustitia a misericordia

Quaestio 4 : Utrum in punitione malorum concurrat ex parte Dei punientis iustitia cum misericordia

Distinctio Quadragesima Septima

Quaestio 1 : Utrum universale iudicium sit futurum

Quaestio 2 : Utrum mundus sit purgandus per ignem

Distinctio Quadragesima Octava

Quaestio 1 : Utrum Christus in forma humana iudicabit

Quaestio 2 : Utrum in iudicio vel post cessabit motus corporum caelestium

Distinctio Quadragesima Nona

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum beatitudo consistit per se in operatione

Quaestio 2 : Utrum beatitudo immediatius perficiat essentiam quam potentiam ipsius beati

Quaestio 3 : Utrum beatitudo per se consistit in pluribus operationibus simul

Quaestio 4 : Utrum beatitudo per se consistit in actu intellectus vel voluntatis

Quaestio 5 : Utrum beatitudo simpliciter consistit in actu voluntatis qui est fruitio

Quaestio 6 : Utrum ad essentiam beatitudinis pertineat securitas perpetua

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpus hominis beati post resurrectionem erit impassibile

How to Cite

Quaestio 1

Utrum angelus custodiens possit effective aliquid causare in intellectu hominis custoditi

QUESTIO UNICA.

Utrum Angelus custodiens possit effective aliquid causare in intellectu hominis custoditi ?

Alensig 2. p..g. 41. m. 1. 21:9. 2 D. Thom. 71. 9» q.119; a. 9. et hte. 1, Damasc, 2 dice S. D. Boüav./h?e. a. 12:9. 4... 2. 29; :Rücliard: 4:4. q. 1.2, 3. Gabr. d. 9. 9.1. Vasq. 1. p. d. 245. ZEgid. quodl. 6. q. 16.

Circa distinctionem undecimam, ubi Magister tractat de custodia hominum ab Angelis, qusro Utrum Angelus custodiens possit effective aliquid causare in intelleetu hominis ceustoditi ? Quod sic, quia aliter frustra custodiret, nisi posset ipsum dirigere in actibus humanis, et regere inquantum homo, quoad ea qua sunt ipsius, quantum ad intellectum et voluntatem, nec aliter posset aliquid circa ipsum facere, inquantum raltionalis est, ex quo nec circa voluntatem vel intellectum aliquid facit.

Praeterea, Angelus potest effective aliquid causare in intellectu alterius Angeli, sicut, dictum est dist. 9. erveo et in intellectu homi- nis. Probatio consequentice, quia activum, quod potest aliquid causare in passivo excellentiori, potest etiam aliquid causare in passivo minus excellenti, tum quia omne agens habens actum primum potest causare actum secundum in quocumque receptivo, per hoc enim probatum est propositum dist. 9. Angelus autem actu cognoscens est habens actum primum, et intellectus noster est in potentia ad actum secundum; ergo, etc.

Praeterea, sensibile potest immediate aliquid agere in intellectum nostrum, sicut patet de phantasmate; ergo et multo magis illud quod est actu intelligibile, quale est illud quod est in intellectu Angeli.

Contra, glossa Augustini super illud Matth. Angeli eorum, etc. dicit: 1 Homines non sunt. contemnendi, quia ad illorum custodias mittuntur Angeli.

SCHOLIUM.

Ratione ad oppositum, docet omnes homines habere Angelum custodem ex Augustino,et idem habet Hieronymus in id Mat. 18. Angeli eorum, etc. et in id Eccl. 5. Ne dicas coram Angelo. Basil. l. 3. contra Eunom. et in Psalm. 48. et 1. 1. de vera relig. Ghrys. hom. 3.in Colos. Amb. Psalm. 38. et 118. Dionysius Ep. ad Demophilum, Aug. c. 12. Medit. et serm. 7. detempore, Greg. hom. 31. in Evang. Ponit sent. Avic. et impugnationem D. Thom. econtra eam rejicit duplici ratione, substitaens suam impugnationem, quae elara est.

Hic est opinio Avicenna (6. Vaturalium parte 5. cap. 6, quaere ibi), ! quod superior Intelligentia est! causa inferioris, quantum ad esse, ! eb quantum ad eovenibionem. et sic descendendo a suprema Intelligentia, tanquam Intelligentia quaedam separata superior anima intellectiva, causat in ipsa notitiam actualem et suam speciem, et intelligit per conversionem intellectualem actualem ad illam Intelligentiam. Vult ergo dicere, quod species rerum fluunt ab Intelligentia separata superiore, ad notitiam naturalem hominum habendam. Itaque secundum eum, naturale est intellectui nostro converti ad Intelligentiam separatam, ad hoc quod intelligat. Quod si verum sit, patet dist. 3. primi libri. q. 4.

Contra opinionem Avicennae arguitur, quod tunc frustra anima uniretur corpori, quia propter nullam perfectionem ipsius animae unitz??; non enim propter perfectionem ipsius in se, quia forma non est propter materiam, sed e converso 2. Physic. nec propter perfectionem ipsius in operando, quia non unita posset habere speciem ab Intelligentia sicut unita.

Ista ratio videtur (a) peccare, quia videtur concludere quod frustra uniretur anima beata corpori, quia non propter perfectionem aliquam necessariam ad suam operationem, quia operationem habet in qua nihil recipit a corpore.

Praeterea secundum aliquos (b) anima intelligit inquantum est supra corpus; ergo non convenit sibi intelligere, inquantum unitur corpori; ergo nec unitur per se propter aliquam perfectionem, qua sit quasi necessaria propter operationem ejus, ut propter intelligere.

Alter improbatur dicta positio, primo, (c) quia omnis nostra coenitio oritur a sensu 1. et 9. Poster. primo Metaph. in procm. et. 2. Physic. lert. 6. ceecus. enim natus non potest habere perfectam notitiam de coloribus. Hzec autem omnia essent falsa, si species illae intelligibiles imprimerentur in anima ab ipsa Intelligentia.

Praeterea, si nulla (d) maneret notitia habitualis,non manente actu intelligendi, sequeretur quod semper esset intellectus aeque m potentia essentiali ad intelligendum. Licet enim ex actibus (e) ge-, neraretur aliqua habilitas ad faciliter convertendum intellectum: ad intelligendum, quia tamen nunquam haberetur forma,qua posset e intelligere, quc;e est actus primus faciens ipsum esse in potentia accidentali,sed semper de novo oporteret recipere talem formam, perquam posset operari semper in intellectu non intelligente, esset potentia essentialis ad actum intelligendi, quia potentia ad formam illam, quae esset principium intellectionis. Licet enim intellectus (f) habens illum habitum acquisitum sequentem actum, posset facilius acquirere illam formam quam alius non habens eum; unde licet, unum passivum sit magis dispositum ad patiendum quam aliud, utrumque tamen est in potentia essentiali, antequam formam recipiat; sicut si lignum quando non calefieret/ esset non calidum, et unum esset siccum, et aliud humidum, quamvis siccum esset faciliter receptivum ealoris, humidum autem diffieilius; utrumque tamen, quando non calefieret, esset in potentia essentiali ad caleficiendum: ita hic.

SCHOLIUM.

Angelus non potest causare speciem vel intellectionem in intellectu nostro, ut totalis causa, quia est determinatum passum ad phantasma, sive hoc sit ob peccatum sive ex natura potentiarum, de quo 1. d. 3. q.3. BH. 25.

Ad quaestionem ergo respondeo primo, quid non possit Angelus effective causare in intellectu hominis custoditi. Secundo, quid possit.

De primo dico, quod nullam intellectionem actualem, nec speciem intelligibilem potest Angelus causare in intellectu nostro, ut totalis causa. Ratio autem non est ex aliqua impotentia ex parte Angeli, quia sufficienter est in actu primo, et potest causare in alio Angelo actum secundum. Sed ratio est ex intellectu (g) nostro, qui pro statu isto est passivum determinatum, ad determinatum activum, ut ad phantasmata et intellectum agentem, et ideo impeditur, ne possit recipere immediate immutationem ab aliquo actu intelligcibili sine jphantasmate, quia phantasmata se habent pro statu isto ad intellectum nostrum, sicut sensibilia ad sensum, quoad hoc, scilicet ut sicut sensus non immutatur primo, nisi a sensibili extra, sic nec intellectus noster prima immutatione immutatur nisi a phantasmate. Unde autem hoc sit, tactum est dist. 3. primi, scilicet ex ordine potentiarum, qui ordo non est mere ex natura hominis, unde homo, quia tunc non esset alius ordo in beatitudine; vel igitur ex culpa, vel ex isto statu propter aliquid pertinens ad culpam, cujus causa quaeratur.

Ex hoc sequitur quoddam corollarium, scilicet quod Angelus non potest aliquem intellectum rapere ad. intellectualem visionem, et quod omnis raptus factus virtute diaboli, est praeeeise ad aliquid intense imaginandum, quia intensa imaginatio facit animum ita distractum ab omni alia cogitatione cujuscumque actualis intellectionis, quod videtur ipsum intellectualiter videre; et concomitatur forte illam intensam imaginationem alicujus rei, intellectio illius imaginabilis, sed nulla est ibi intellectio alieuius mere intelli- gibilis, non imaginabilis. Ita etiam omnis raptus, ad quem potest homo seipsum disponere in hace vita, per consuetudinem, non est ad aliquam visionem mere intellectualem, sed solum imaginariam et intellectionem concomitantem illam imaginariam, licet forte talis quietatio in homine ab omnibus extrinsecis, per talem visionem quandoque disponat, ut Deus animum sic tranquillum rapiat ad visionem intellectualem.

SCHOLIUM.

Angelum posse docere hominem, perfectius quam ab homine doceri potest, et explicat in quo consistit doceri.

(h) De secundo, scilicet quid possit Angelus facere in intellectu, propterdicta Sanetorum, praecipue Dionysii 4. Celest. Hierarch. dicentis revelationes fieri hominibus per Angelos. Manifestum est quod Angelus potest docere hominem, sicut. homo facit, sed perfectius, quia homo docet proponendo quaedam signa, nota audienti, quibus propositis, audiens circa illa sola quamplurimum occupatus est, et ita iu se unitus, qualis unio non est in adinveniente scientiam, quia inveniens scientiam circa multa distrahitur. Similiter ex illis signis ordinate componit ad invicem conceptus simplices, sicut componit loquens et docens, et conceptus complexos ordinate conjungens, sicut. sunt signa ordinate conjunetionis apud loquentem, et ex talibus signis percipit veritatem complexorum ex terminis, et habitudinem complexi ad complexum, a quo habet veritatem suam, et ita addiscit, quam veritatem vel complexionem; per se non haberet nec disceret sine omni docente, licet haberet species omnium in- ] complexorum, non enim habens ;; multorum incomplexorum conce- xe ceptus, novit qualiter componat v. ea, et quae? complexa inferant incomplexa, qualitercumque ordinata. Si enim hoc facere posset, cito ex terminis conciperet veritates multarum ocomplexionum, et ex quibusdam complexionibus veritatem aliarum eomplexionum, et sic addiseunt ingeniosi perse adinveniendo, sed tardioribus oportet proponi ab alio aliqua signa nota ut addiscant per doctrinam; et hocc modo certum est Angelum posse docere, sive utendo signis ad placitum institutis, et hoc in corpore assumpto, vel modo alio, formando talia signa, vel utendo signis naturalibus, scilicet ipsis rebus, adhibendo eas praesentes sensibus, a quibus sensus ordinate mutantur, et ex eis phantasmata ordinate generantur, et sic ulterius ex eis species intelligibiles ordinate abstrahuntur.

Dubium autem esset, utrum ocitius posset Angelus uti signis naturalibus quam ipse, vel homo, posset utisignis ad placitum institutis; mirum enim videretur, si citius posset immutare visum multis sensibilibus vel visibilibus, a quibus abstraherentur species necessarie ad unam magnam argumentationem hominis, quam posset ipse, vel homo, uti signis illis ad placitum institutis, repraesentatibus illa objecta.

SCHOLIUM.

Angelum non posse causare phantasma; dubium esse an illud eum suo subjecto transferre possit de una phantasia in aliam; item an in eadem phantasia possit mutare phantasmata; certum vero quod possit tollere impedimenta phantasiz, etiorte pote:t in nobis concausare speciem.

Sed de aliis (a) aftiirmativis, quod scilicet possit Angelus circa virtutem phantasticam hominis agere vel causare: Utrum possit novum phantasma causare effective, vel offerendo: novum imaginabile, vel transportare sive transponere phantasmata jam habita, dubium est. Conceditur tamen communiter, quod phantasma novum non posset causare sine causa naturali, puta objecto nato causare tale phantasma.

De translatione (b) phantasmatis, etiam de uno organo ad organum alterius, dubium esse videtur, utrum spiritum vel humorem informatum phantasmate in organo Socratis, possit transferre ad organum Platonis, manente eodem phantasmate; non enim potest aliter phantasma transferre, nisi transferat subjectum. Et forte diceretur (c) quod transtato humore ab organo Socratis, non remaneret in eo phantasma, quia non esset in eadem proportione ad suüam causam a qua gignebatur. Sed ista ratio non conclu- dit (d), quia sensus particularis respectu phantasmatis est tantum causa in fieri, et non in facto esse.

Si etiam talis (e) transtatio fieret a Socrate informato phantasmate manente, negaretur ille ad cujus organum fieret translatio, posse uti tali phantasmate, quia nullius phantasia nata est uti phantasmate, nisi genito a sensibili praesenti suo sensui. Sed nec ista ratio cogit (f), quia si Deus imprimeret csco nmato' phantasma de colore, posset uti eo vigilans ad imaginandum colo-! res; quod enim non est causa formae in esse, sed tantum in fieri, non videtur esse necessaria causa forma, quantum ad actum ejus secundum; ad neutrum istorum duorum videtur esse ratio necessaria pro una parte, vel pro alia.

Tertio modo, de translatione phantasmatum (g) in eodem, dicitur quod potest facere motum localem humorum et spirituum, ad quem motum sequitur transpositio phantasmatum, et ordinata immutatio intellectus possibilis ab eis. Sed hoc videtur difficile; ad intelligendum, non enim quod-| libet phantasma habet spiritum vel humorem pro subjecto, quia! tot possent simul phantasmata esse in virtute phantastica, quot eis non possent assignari propria subjecta; nec etiam motus aliquis localis spiritus vel humorum, videtur facere aliquod phantasma movere magis quam prius, nisi aliquid faciat circa illud phantasma per alterationem.

Hoc tandem quarto (h) conoceditur quod possit circa virtutem phantasticam amovere impedimentum, puta si impedimentum ordinate immutationis a phantasmatibus erat perturbatio spirituum vel humorum, Angelus potest illam sedare, qua sedata occurrent ordinate.

Posset etiam dici, quod praeter illam viam, qua potest docere per signa sensibilia excellentius quam homo, et praeter quamcumque viam circa virtutem phantasticam, ubi non est aliqua via mul"tum certa, nisi ultima. de amotione impedimenti, aliquid posset operari circa intellectum possibilem, non immediate causando speciem intelligibilem, ut totalis causa, sed ut causa partialis, per intellectum suum agentem coagens intellectui agenti hominis, ita quod illi duo intellectus agentes Angeli et hominis, qui sunt ejusdem rationis, possent cum phantasmate efficacius operari, quam solus intellectus agens hominis, et ita producere speciem intelligibilem — perfectiorem, et distinctius reprs»sentantem quidditatem.

Ad argumenta (i): Ad primum dico, quod non frustra custodit hominem, quia potest circa intellectum ejus, docendo per signa sensibilia, efficacius aliquid facere, quam homo, et forte aliquid operando circa phantasiam, et forte circa intellectum possibilem, secundum ultimum modum. Dato etiam quod nullum istoram possit esse, adhuc non frustra esset cuslodia eorum, quia eustodiunt nos a multis impugnationibus dazemonum, secundum quod dicit Hieronymus in homil. super illud Matth. 48. Angeli eorum semper vident, et caetera, neque etiam tuta posset esse vita mortalium, etc. quaere eum ibi.

Ad secundum, consequentia non valet, quia istud passum inferius, non est capax pro statu isto ab illo agente, et hoc, quia passum est impeditum pro statu isto, ne aliquid tale recipiat; unde ista impotentia non est ex defectu potentiae activee Angeli, vel ex impotentia virtutis passive intellectus nostri, absolute in recipiendo, sed ex impedimento pro statu isto.

Per hoc patet ad utramque probationem consequentis, activum enim potest agere in passivum, quando non est impeditum a receptione formae ad quam agit tale agens, sed dum est impeditum, non potest agere potentia propinqua, licet. possit agere potentia remota.

Et si dicas, tunc non posset Deus pro statu isto, immediate agere in intellectum nostrum sine phantasmate, dico quod consequentia non valet, quia illud impedimentum pro statu isto, scilicet. ordo inter potentias inferiores subest causalitati Dei, non autem causalitati alicujus creaturae, et ideo cuilibet creaturae, quae praesupponit istum ordinem, est. impedimentum, non autem Deo vel ad Deum, qui est super istum ordinem.

Ad ultimum, patet quod sensibilia possunt immutare intellectum pro statu isto, non autem mere intelligibilia, non quia illa non sunt activa, nec quia intellectus noster non est passivus, respectu eorum absolute, sed quia pro statu isto impeditur ne patiatur, vel recipiat a talibus immediate; amoto autem tali impedimento, tunc recipit, sicut est in beatitudine, tunc loquetur Angelus homini beato; et homo beatus alii homini beato, sicut dictum est prius Angelum loqui intellectualiter Angelo, quia tunc secundum promissum Salvatoris, in Matteo: Erimus sicut. Angeli Dei, cui laus et gloria, etc.

Et ex hoc patet quare Doctor non potest causare scientiam in discipulo, non propter defectum virtutis activae in scientia docentis, sed propter capacitatem intellectus discipuli pro statu isto pro quo habet impedimentum, ne slc immutetur, quia pro statu isto determinatur ad phantasmata, sicut ad ipsum immutantia, sicut dictum est.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1