Articulus 1

¶ Questio I. PRimo ostendo quod aliquid potest feri contra voluntatem diuini beneplaciti. Augu. xii. de ciui. dei. c. 3. Natura non est conria deo: sed vitium. Sed nihil est contrarium deo nisi quod est contrabeneplacitum voluntatis sue: ergo vitiafiunt cona voluntatem dini beneplaciti.

¶ Item omnis causa cuius effectus contingentereue nit: potest in suo effectu impediri: sed beneplacitum dei est causa multorum quae contigenter eueniunt. ergo potest in suo effctum impediri.

¶ Item aliquid potest fieri contra beneplacitum illius voluntatis quae effctum producit mediante impedibituri causa: sed dia voluntas multos effecuns producit mediantibus causais secundis impedibilibus: ergo contra beneplacitum illius potest aliquid

Contra. Augu. 2. de ciui. dei. ca. 2. 2millam vo¬ cfieri. vluntatem suam que cum eius prescientia sempiterna est: profecto in celo et in terra omina quecunque voluit non solum preterita vel praesentia: sed etiam futura iam fecit

¶ Item secundum sententiam phlosophi 8. physi. Omnes corporales motus reguntur per motum et influentiam corporis primi nisi aliter ordine tur per liberum arbitrium humanum vel angelicum: vel divinum: ergo multofortius omnes voluntates includantur secundum beneplacitum plene voluntatis: ergo nec in operibus nature: nec in operibus voluntatis potest aliquid fieri contra voluntatem divini beneplaciti.

Respondeo quod nihil potest fieri contra voluntatem dini beneplaciti. Non enim fieri potest vt deus voluntate beneplaciti aliquid velit: et non eueniat quia sua voluntas omnipotens est. Unde Aug. in libro ench. 59. c. loquens de reprobis dicit. Quantum ad ipsos attinet quod deus nluit fecerunt. quantum vero ad omnipotentiam dei nullo modo id efficem valuerut. De hac est volutate dicitur in libro ench. 61. c. Quod omnipotentis voluntas semper est inuicta. Ad pimnitum in oppositum cum dicitur quod vicium est contrum deo etc. dico quod hoc intelligendum est non quia sit contrarium voluntati beneplaciti: quae simpliciter et absolute omnibus compensatis vult aliquid fieri vel non fieri: sed quia est contrarium voluntati: hoc est imperio dei: vnde in printia illius capituli dicit Aug. dicunt vt in scripturis inimici dei: qui non natura: sed vitiis aduersantur eius imperio.

¶ Ad 2m cum dicitur quod omnis causa cuius effectus contigenter euenit potest in suo effectu impediri etc. dicunt aliqui quod verum est si contingenter eueniat per comparationem ad illam cam. sed omnes effectus a deo voliti de necessitate eueniunt per comparationem ad voluntatem dini beneplaciti: quamuis aliqui illorum contingenter eueniant propter comparationem ad causas secundas. Sed hoc superius improbatum est 45. Dii in illa quaestione vtrum voluntas dei sit bonorum creatorum causa necessaria nisi illud intelligatur de necessitate consene.

¶ Potest ergo dici quod maior argumenti non habet veritatem de causa que est voluntas divini beneplaciti: quia enim voluntas illa opstus est de necessitate sequitur quod illud quod simpliciter et absolute omnibus compensatis vult fieri eueniat: et quod vult non fieri non eueniat: et quod eueniat vel non eueniat eo modo quo vult illud esse venturum: vel non venturum. Et ita ea que vult contingenter euentre de necessitate sequitur quod eueniant et quod contingen¬ ter eueniant.

¶ Ad 3m cum quod aliquid potest fieri contra beneplacitum illius voluntatis quae effectu producit mediante impedibili causa etc. dico quod non est verum de illa voluntate cuius potestati plenarie subitentiacet totus ordo causarum creatarum: et hec est divina voluntas: quia sicut illi effectus causarum secundarium non possunt impediri contra beneplacitum illius voluntatis: ita nec ille secunde causae que quantum est ex parte sua impedibiles sunt. Impediri possunt contra beneplacitum illius voluntatis.

¶ Questio. II. Secundo quaeritur vtrum aliquid possit fericontra voluntatem signi: et videtur quod non quia signum debet conformari signato: ergo si aliquid posset fieri contra voluntatem signi aliquid posset fieri contra volutatem beneplaciti: quod falsum est.

¶ Item inter signadivine voluntatis minus conformatur ei permissio cum sit respectu mali: sed contra permissionem nihil potest fieri: ergo multo fortius nihil potest fieri contra aliquam aliam voluntatem signi¬

¶ Item Augu. in. 2. Gen.contra manicheos in fine. Dei voluntas superat omnia: nulla ex parte quicquam sentit inuitus: ergo cum ibi non videatur de voluntate distinguem: videtur quod nihil fiat nec contra voluntatem beneplaciti: nec contra voluntatem signi.

Contra. Num x. Cur inquit transgredimi verbum dicunt quod vobis non cedet in prosperum: sed verbum ibi accipitur pro precepto: ergo potest fieri contra signum: quod est praeceptum.

¶ Item Aug. i. li. retracta. c. 14 dicit de primis parentibus quod scientes contra preceptum fecerant.

Respondeo quod contr signa que sunt respectu suturi que sunt praeceptio: prohibitio: confilium potest aliquod fieri.

¶ contra signa vero quae sunt respectu praesentis: cuiusimodi sunt praemissio: et impletio nihil potest fieri: quia secundum philosophum. i. libro periher. Esse quod est quando est: et non esse quod non est: quando non est ne¬

Ad primum in oppositum cum dicitur quod signum debet conforari (cesse est. signato dico quod voluntati signi: quo ad illud quod signt de voluntate beneplaciti nihil potest contrariari non propter ipsum signum: sed propter ipsum beneplacitum: tamen bene fit aliquid contra voluntatem signi: quo ad illud quod signare videtur secundum estimationem illius cui signum proponitur.

¶ Uel potest dici clarius quod cum deus praecipit aliquid non est signum secundum intellectum dei praecipientis: quia deus velit illud ab omnibus impleri loquendo de voluntate beneplaciti qua deus vult simpliciter et absolute quod aliquid fiat omnibus pensatis: que dicitur voluntas conseqens: sed signum est quod deus velit ransgressores illius praecepti puniri: ita patet quod faciendo contra praeceptu non facit homo contra illud quod sigmbatur per peceptum: quia sic faciens punitionem non euadit: quia secundum Ansel. i. lib. cur. deus homo. c. 12. Deum non decet aliquid inordinatum in suo regno dimittere: et postea concludit. Non ergo decet deum pecccatum impunitum dimittem.

¶ Ad 2 ostensum est in corpore quaestionis. Quod enim nihil potest fieri contra permissionem est propter hoc quod permissio est tlm praesentis.

¶ Ad 4m quod arguebatur per auctoritatem Aug. dico quod illa auctoritas intelligitur de volunta¬

TErtio queritur vtrum illud quod fit contra cte beneplaciti. voluntatem signi obsequatur voluntati beneplaciti: et videtur quod endsn. Uoluntas beneplaciti: et voluntas signinon contrariantur: sed magis conformes sunt: ergo quod contrariatur vni non obsequitur alii: sed magis repugnat.

¶ Item quai facit contra praecerptum alicuius iusti principis non obsequitur voluntati illius. Rerenim terrenus si iustus est facientem contra praeceptum suum non reputat obsequi sue voluntati: sed deus est princeps iustissimus: ergo qui facit contra perceptum eius non obsequitur sue voluntati.

¶ Item Diony. x. c. de di. no. Neque enim quicquam mali naturam aspiciens ea facitlqua facit. ergo malum est praeter intentionem voluntatis: sed quod est praeter intentionem voluntatis non obsequitur voluntati: ergo illud quod fit contra voluntatem signi cum hoc facensit malum: non obsequitur voluntati benepla¬

Contra. Aug. in libro de praedestinatione sconrum inter me ccitidium et finem: est in malorumpotetate peccare: vt autem peccado hoc vel hoc illa malitia faciat non est in eorum potestate sed dei didentis tenebras et ordinantis eas: vt hinc est quod faciunt contra voluntatem dei non impleatur nisi voluntas dei: et ita illud quod peconres faciunt contra voluntatem signi obsequitur voluntati beneplaciti.

¶ Item Grego. sexto liber.o moralis longe ante medium sut illud Iob. 5. Comprehendit sapientes in astutia eorum sic dicit omnipotentis dei consilio: dum resistere nituntur: obsequuntur: quia sepe: et hoc eius dispositioni apte militat quod deo per humanum studium friuole resultat.

Respondeo quod illud quod fit contra voluntatem signi obsequi voluntati beneplaciti dupliciter potest intelligi: aut per se et ex intentione facientis: et sic non est verum: aut per accidens et per prouidentiam dei cuncta ordinantis: et sic est verum: quod pulchre dicit Ansel. lib. i. cur deus homo. c. 15 et declarat in exemplo sic dicens. Si ea que celi ambitum continentur vellent non esse sub celo aut eliogari a celo nullatenus possent: nisi sub celo esse: nec fugere celum nisi appropiquando celo. Nam et vnde et quo et qua irent sub celo essent: et quanto magis a qualem celi parte elongarentur tanto magis opposite propinquarent: ita quamuis homovel malus angelus divinae voluntati et ordinationi subiacernolit: non tamen eum fugere valet: quia si vult fugere de sub voluntate iubente currit sub voluntatem punientem: et si queris qua transit non nisi sub voluntate permittente: et hoec ipsum quod peruerse vult autem agit in vniuersitatis prefate ordinem et pulchritudinem summa sapientia conuertit. Per hoc patere potest responsio ad argumenta ad vtranque partem.

Argumenta ad partem primam procedunt secundum quod aliquid obsequitur voluntati beneplaciti per se: et ex intentione facientis: et sic bene concessum est quod ea quae fiunt contra voluntatem signi non obsequuntur voluntati beneplaciti.

¶ Argumentum ad partem aliam procedunt secundum quod aliquid obsequitur voluntati beneplaciti per accidens et ex prouidentia dei cuncta bene ordinantis: et sic bene concessum est quod ea que fiunt contra voluntatem signi obsequuntur voluntati beneplaciti.

¶ Quaestio IIII. QUarto queritur vtrum deus possit praecipere aliquid mali: et videtur quod sic: quia Gen. 22 praecepit deus Abrahe vt interficeret filium suum cum tamen esset innocens: sed patrem interficere filium suum innocentem est malum.

¶ Item Osee. i. Dicit dominus ad Osee. Uade sume tibi vxorem fornicationum: et fac tibi filium fornicatiuum: sed fornicari est malum ergo etc.

¶ Item exo. xi. Precepit dominus per Moysem filiis Israel quod peterent abegyptiis vasa argentea et aurea et vestes quando deberent egredi de egypto vt habetur. c. 12. sic fecerunt et expoliauerunt egyptios: sed alium spoliari re sua quam ex amicitia et bona fide accommodat fraus est et magnum peccatum.

¶ Item 3 regum. c. vltimo refertur quod dixit dominus spiritui mendaci offerent se ad decipiendum per mendacium regem israel: decipies et preualebis: egredere: et fac ita: sed mendacium est malum Unde philosophus. 4. ethi. c. 14. Secundum se ipsum mendacium prauum est et fugiendum.

Contra. Deus non potest velle malum: sed praeceptum signum est voluntatis divinae: ergo non potest praecipere malum

¶ Item ab eodem sapiente non potest idem simul precipi et prohiberi. sed deus ita sapiens est quod nihil potest facere nisi sapienter: ergo cum ipse malum prohibeat: ab ipso non potest malum precipi.

Respondeo quod deum posse pecipere malum dupliciter potest intelligi. vnomodo ita quod possit praecipere malum non obstante praecepto manens malum: et hoc simpliciter est impossibile: quia tunc idem posset praecipere: et prohibere simul: et ita posset contingere quod homo aliquid faciendo mereretur puniri et non puniri.

¶ Alio modo ita quod possit praecipere malum: quod per preceptum iam non fit amplius malum: et sic dico quod deus potest malum precipere. Illa autem que nullo praecepto possent fieri bona: sunt illa a quibus deus non potest separe rationem deordinationis: et hec sunt illa de quorum ratione est ipsa deordinatio: sicut sunt odium dei: mendacium et multa alia. Unde talia deus precipere non potest. Illa autem a quibus per praeceptum dei posset remoueri tatio malitie sunt illa de quorum ratione non est ipsa deordina¬ tio sicut intersicere hominem innocentem: et multa alia: et talia deus posset precipere. hic autem descendere ad illa mala a quibus deus posset separare rationem malitie et a quibus non posset coaptando ad praecepta decalogi in speciali non oportet quia magis habet locum in tertio vbi queretur deo dante si in preceptis decalogi potest aliquis dispensari. Ad princitm in oppositum dicendum quod praecipere innocente interfici: non est precipere malum: quod per preceptum non posset fieri bonum: sicut enim deus posset iuste flagellare innocentem vt per illam flagellationem augeretur praemium innocentis patienter flagellationem sustinentis. ita posset precipere interfici innocentem vt illa mortem patienter sustinendo maius premium mereretur. Uel potest dici quod si Isaach innocens erat peccato actuali obligatus tamen erat penis temporalibus: quia natus fuerat in peccato originali.

¶ Potest et aliter dici quod deus illis verbis non intendebat precipere: vt Isahac interficeretur: quamuis hoc Abraham intellexerit: sed intendebat precipere quod Abraham haberet promptum animum hoc faciendi. Prima tamen solutio videtur clarior.

¶ Ad secundum dicendum quod non fuit intentio domini quod POsee fornicaretur: sed quod acciperet in vxorem mulierem prius fornicariam: ita quod filii ex ea nati dicerentur filii fornicationum non quia nati ex fornicatione: sed quia nati de fornicaria.

¶ Ad tertium dicendum quod filii Israel non spoliauerunt de mandato domini egyptios iniuste: quia cum deus sit dominus omnium transferre potuit iuste dominium illo rum vasorum et vestium egyptiorum in filiorum Israel. vnde filii Israel hoc acceperunt sicut rem suam non sicut alienam. Si autem aliqui de filiis Israel in petendo illa vasa et illas vestes habuerunt fraudulentam intentionem: et malignam: hoc non precepit eis dominus: et forte ratio congruitatis quater deus illas diuitias ab egyptiis voluit transfer re in filios Israel: fuit quia filii Israel pluribus annis graui seruitute seruierant egyptiis: nec ab eis debitam receperant mercedem.

¶ Ad 4m dicendum quod illud verbum imparatiui modi quod refert Micheas deum dixisse spiritui mendaci intelligi debet permissiue non imparatiue: vel potest dici quod sicut in scriptura verbum indicatiui modi aliquando accipitur imperatiue: vt exodi. 20. Non habebis deos alienos coram me ita verbum imperaratiui modi aliquando accipitur indicatiue vt in proposito.

¶ Argumenta ad partem aliam non plus concludunt nisi quod deus non potest precipere malum post preceptum manens malum: et hoc est verum.