Articulus 3

Quaestio I. PRimo ostendo quod de significato huius nominis quod est trinitas non sit essentialis vnitas: quia aliter esset nugatio dicendo deus est trinus et vnus

¶ Item Boe. i. lib. de tri. c. x. Substantia continet vnitatem: relatio multiplicat trinitatem ergo de significatohuius nominis quod est trinitas non est nisi vnitas relatatiua.

¶ Item si de significato trinitatis esset essentialis vnitas videtur quod diuina essentia conuenienter posset dici trinaquod tamen falsum est.

Contra secundum Isidorum libro ethymo c. 4 Irinitas ditrium vnitas: sed nulla est vnitas trium: nisi essentialis: ergo illa vnitas est de signato trinitatis.

¶ Item illud est de significato nominis: per quod nomen apprehenditur. Sed in diuinis nomen trinitatis per illud nomen apprehendit non tantummodo tres personas: sed etiam essentie vnitatem: ergo de siguificato trinitatis aliquo modo est essentialis vnitas.

Respondeo quod de significato trinitatis aliquo modo est essentialis vnitas: quia significat 3 personas et essentie vnitatem: sed quamuis secundum ethymologiam essenti alis vnitas significetur in recto et tres persone in obliquo quae ethius: trinitas est trium vnitas tamen habendo aspectum ad illud ad quod nomen imponitur ad signandum: tres persone significantur in recto et essentialis vnitas in obliquo non enim imponitur ad signndum essentiam trium personarum sed ad signndum tres personas vnius essentie: vnde in divinis idem est trinitas quod tres persone vnius essentie et sic patet quod principalius significat tres vnitates personales quam essentialem vnitatem.

¶ Argumenta que probant quod essentialis vnitas clauditur in significato trinitatis quantum ad hoc: essent concedenda si tamen per illa intendis probare quod principaliter sit de significato trinitatis non concludunt quia non opetet quod si principaliter cadit in nominis ethimous: quod propter hoc principalitersit de nominis significato. Et sic patet solutio ad primum argumentum illius partis.

¶ Ad 2m cum dicitur quod audiens nomen trinitatis apprehendit essentie vnitatem etc. dico quod verum est non tamen pomo et principaliter. Primo enim et principaliter apprehendit tres personas et secun¬ do vnam essentiam. Secundo soluendum est ad argumenta que probant quod essentialis vnitas non clauditur in signato trintatis.

Ad primum cum dicitur quod tunc esset nugatio dicendo deus est trinus et vnus etc. dico quod non est verum quia tunc iste terminus trinus cadit a perte signationis sue scilicet ab illa quam non signat: principaliter: sicut cum dicitur nasus simus iste terminus simus iam non significat illud quod sigmbat non principaliter: cum per se sumebatur. Unde cum per se sumitur in suo significato clauditur nasus non tamen principaliter: sed secnario.

¶ Ad 2m cum dicitur quod relatio significat et multiplicat trinitatem etc. Dico quod ibi accepit Boe. trinitatem quantum ad illud quod principaliter est designatio trinitatis quod est tres persone volens dicere quod per proprietatem raras distinguntur inter se.

¶ Ade3m cum dicitur quod de signato trinitatis esset essentialis vnitas essentia posset dici trina etc. dico quod non sequitur: quamuis enim trinitas et trinus idem significent: tamen sub modo alio et alio. Et ideo quamuis ista concederetur essentia est trinitas et essentia est tres persone: tamen ista non debent concedi essentia est trina: quia enim significat vt in contentione ad illud de quo dicitur si diceretur essentia est trima videntur signare distitionem divinae essentiai tres essentias.

Quaestio II. Secundo querendum licet vtrum essentia tis vnitas que clauditur in significato trinitatis sit vnitas summa nisi quia hec questio virtualiter superius determinata est scilicet Di. 8. in illa quaestione in qua probatum est in deo esse summam simplicitatem ex hoc enim sequitur in deo esse summam vnitatem.

Consequenter quod 3us loco fuit propositum scilicet vtrum illa vni tas et simplicitas sunt in deo plura attributa: et vident pd cndeint lecuo votons dee ctde dere vnum attributum non apprehendendo aliud. Unde potest apprehendere sapientiam in deo non intuendo est potentiam vel iusticiam. Sed intellectus noster non potest deum intelligere simplicem nisi intelligendo ipsum vnum: ergo vnitas et simplicitas non sunt plura attributa.

¶ Item essentia non est attributum: sed illud cui attributa attribuuntur. Sed vnitas nihil aliud positiuum dicit. quam essentia ergo non est magis attributum quam essentia: et si non est attributum non est alium attributum a simplicitate.

¶ Item ratio vnius attributi non est de ratione alterius: sed de ratione simplicitatis est ratio vnitatis: quia simplex est ens indiuisum non compositum ex aliis: neque componibile alii. Ens autem indiuisum est ratio vnius: ergo vnitas et simplicitas plura attributa non sunt.

Contra aliquid dicitur vnum quod non est simplex: ergo alia e ratio simpluritatis et vnitatis: sed talia sunt plura attributa: ergo vnitas et simpltas sunt plutra attributa in deo.

Respondeo extendendo nomen attributi ad omnes perfectiones: et proprietates divinae essentie quae de ea vere et proprie praedicantur ita vt dicantur attributa sub ratione qua intellectus dicit eas esse in divina essentia secundum quemmodum dicimus quod qui dicit aliquam rem simplicem vel vnam attribuit ei simplicitatem vel vnitatem: dico quod simplicitas et vnitas in deo sunt plura attributa loquendo de pluralitate secundum rationem quod videtur ex hoc: quia ea que excluduntur per ista scilicet compositio et divino alterius et alterius rationis sunt quia diuino est quasi opposita compositioni.

¶ Cum ergo ratio vnius sit per negationem diuisionis: et simplicis per negationem compositionis: sequitur quod simplicitas et vnitas in deo plura sunt secundum rationem. Unde alium conceptum facit noster intellectus de diuina simplicitate: aliunde divina vnitate.

¶ Preterea simplicitas cum diuina essentia nominat aliquid positiuum quod tamen non differt a divina essentia secundum rem: sed tantum secundum rationem. Sed dina vnitas non dicit cum divina essentia: aliquam rem positiuam secundum quorundam opinionem: que supra exposita: est quia non dicit cum diuina essentia nisi negationem diuisionis: ergo secundum hanc opinionem planum est quod vnitas divina secundum rationem differt a diuina simplicitate. Negatio vero bedicitur differre secundum rationem vel cooperatur ad differentiam secundum rationem: quia aliquo modo negationes possunt dici res rationis inquantum sunt apprehensibiles ab intellectu per oppositam positionem.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod intellectus noster non potest deum intelligere simplicem nisi intelligendo ipsum vnum etc. dico quod quamuis in deo idem sunt realiter simplicitas et vnitas: tamen intellectus noster potest intelligere deum sub vna ratione non intelligendo ipsum sub alia: Cogitare enim possumus negationem compositionis non cogitando negationem diuisionis.

¶ Ad 2m cum dicitur quod essentia non est attributum: dico quod verum est: sed ex hoc nonsequitur quod vnitas non sit attributum: quia quod nominat esse absolute nominat vnitas sub ratione indiuisionis.

¶ Ad 3m cum dicitur quod de ratione simplicitatis est: ratio vnitatis etc. dico quod non est verum quia ratio simplicitatis est esse non compositum ex aliis: nec composibile alii. Ad hoc autem sequitur quod sit ens indiuisum: sed ex hoc non sequitur quod esse indiuisum sit de ratione simplicis. Aliquid enim sequitur ad aliud quod non est de ratione illius ad quod sequitur sicut ad esse hominem sequitur esse risibile: et tamen ratio risibilitatis non est de ratione humanitatis.