Praefatio

¶ Scriptum super secundum sententiarum editum a Fratre Ricardo de Media Uilla ordinis Minorum doctore Clarissimio. OMnia per ipsum facta sunt: et sine ipso factum est nihil. Hec verba scripta Ioannis primo sic possunt exponi omnia scilicet entia alia a deo facta sunt per ipsum idest per verbum dei. Unde Augu. xi. confessio. longe post principium sermonem dirigens ad deum sic ait. Uerbo tibi coeterno simul et sempiterno: dicis omnia quae dicis: et fit quicquid dicis vt fiat: nec aliter quam dicendo facis. Et sine ipso idest sine verbo dei patris factum est nihil idest peccatum. Unde Augu. predictum verbum exponens tractatum primo super Io. vltra medium sic ait. Peccatum quidem non per ipsum factum est et manifestum est: quia peccatum nihil est: et nihil fiunt homines cum peccant.

¶ Et secundum hanc expositionem tangitur in verbis propositis secundi libri sententiarum materia in generali. Nam per hoc quod dicitur omnia per ipsum facta sunt: tangitur creatu re emanatio siue eius exitus in esse: de quo determinatur in prima parte huius secundi.

¶ Et per hoc quod dicitur et fine ipso factum est nihil. tangitur creature rationalis deuiatio et eius recessus a bene esse: quod factum est per peccatum de quo determinatur in secunda parte huius secundi.

¶ Sciendum autem quod quedam facta sunt per verbum dei non de aliquo: vt prima principia que sunt de essentia entium creatorum. De qua factione potest exponi illud quod dicitur Gen. xiii. iste sunt generationes celi et terre quando create sunt in die quo fecit deus caelum et terram. Si per caelum et terram intelligamus materiam corporum superiorum et inferiorum cum aliqua dispositione ad formam: multa etiam alia entia a deo facta sunt non de aliquo: et hec factio proprie dicitur creatio.

¶ Quedam autem facta sunt per verbum dei: de principiis vnum constituentibus per essentiam. De qua factione potest exponi illud verbum quod dicitur Gen. ii. Formauit dominus deus hominem de limo terre: et inspirauit in faciem eius spiraculum vite: et factus est homo in animam viuentem. et sic patet quod hominem fecit ex suis principiis: quamuis ipsam animam intellectiuam deus in eodem instanti creauerit: et corpori Ade ipsam infuderit.

¶ Quedam autem facta sunt per verbum dei de compositis non constituentibus vnum per essentiam: sed per quendam ordinem. Et sic facta est machina mundi siue ipsum vniuersum de quatuor elementis et corporibus celestibus et aliis partibus vniuersi. De qua factione potest aliquo modo exponi illud verbum Ioan. primo mundus per ipsum factus est: idest mundus qui quantum ad eius partes factus est non de aliquo: per eum id est per verbum dei: sicut patet per illud quod ante dictum est in eodem capitulo omnia per ipsum facta sunt: de suis partibus factus est per ordinem ipsarum partium adinuicem. Facere autem aliquid non de aliquo soli deo conuenit: posse facere aliquid de materia naturali: deus per verbum suum nature create indidit: et de aliquibus rebus compossitis aliquod artificiatum constituere: datum est per verbum dei et hominibus et angelis: quamuis non equaliter.

¶ Factio ergo nature create qua operatur praesupponit illam operationem: que conuenit soli creatori: et operatio creati artificis presupponit vtrumque.

¶ Quantum autem ad secundam partem thematis sciendum quod peccatum propter triplicem rationem significatur per nihil.

¶ Una est: quia a defectibilitate siue per defectibilitatem libere voluntatis originatur: que defectibilitas est in ea inquantum est non de aliquo de quo potest exponi illud verbum Esa. xiii. Ecce vos estis ex nihilo et opus vestrum ex eo quod non est.

¶ Alia ratio est: quia peccator per peccatum bonis gratuitis euacuatur: et in bonis naturalibus vulneratur. De quo potest exponi illud verbum Hiere. iiii Aspexi terram et ecce vacua erat et nihil intelligendo per terram peccatores: quia principaliter adherent terrenis: et vacui sunt munere gratie.

¶ Alia ratio est: quia peccator sub ratione qua peccator: quasi pro nihilo reputatur. De quo potest exponi illud verbum Sap. iii. et siquidem longe vite erunt in nihilum computabuntur eo quod auertentes se ab illo qui summe est: versus non entitatem declinant. Unde de Augu. iii. de ciui. dei. c. vii. Deficere ab eo quod summe est ad id quod minus est: hoc est incipere habere voluntatem malam. Econtrario illi de quibus dicitur in psal. Honorabile nomen eorum coram illo. ab eo quod minus est recedentes: tendunt ad id quod summe est: quousque in vita eterna perfecte coniugitur cum eo. Quod nobis prestare dignetur dominus Iesus christus: qui cum patre et spiritu sancto viuit et regnat deus per omnia secula seculorum Amen.