Articulus 1

¶ Questio I. Rrimo ostendo quod materia sit res pure possibilis. Boetius i. de trinitate. capi. 11 dicit quod omne esse est ex forma: et parum post dicit quod nihil secundum materiam esse dicitur. Sed per quamlet rem que non est pure possibilis est ad esse vel concurrit ad causandum esse. Ergo materia est res pure possibilis.

¶ Item philosophus. 2. de anima dic. quod materia est potentia. Seres que aliquam acctualitatem importat non est potentia. Unde ibidem dicit quod species est endelechia id est actu.

¶ Item Aui. 9. meta. capi. 4. die quod esse materie est esse receptibile. nec est causa essendi aliquid nisi secundum viam receptionis. Et infra eodem ca. dicit quod omnis forma causa est vt sua materia sit in effectum: ipsa enim materia non habet existentiam. Sed omnis res que non est pure possibilis hebet aliquam existentiam. et est causa essendi aliquid.

¶ Item omne quod importat aliquam acctualitatem per se est cognoscibile et positiue. Sed secundum philosophum idso phy. materia non est cognoscibilis nisi per priuationem et analogiam ad formam. Ergo ma nullam importat actualitatem

¶ Item Aug. 12. confes. parum post principium dicit ad deum priusquam istam informen materiam formares atque distingueres. non erat aliquid non color non figura non corpus: non species: non tamen omnio nihil erat quedam informitas sine vlla specie. Sed omnis actus est aliqua species. Ergo materiam dic quandam informitatem sne omni actualtatem

Contra Auicen. 2. meta. ca. veltio dicit quod forma prioriHyle id est materiam. Sed actus non est prior possibili tate: immo econuerso sustinet. possibilitas enim essendi praesuppotonitur ab actu essendi. Ergo materia non est res pure possibilis.

¶ Item secundum philosophum id est meta materia est fundamentum nature. Sed purapossibilitas non potest esse fundatum. fundamentum enim illud quod ponitur in ipso quod autem aliud sustinet ens actu est. Ergo materia non est res pure priossibilis.

Respondeo ad hoc quod aliquid generatur: necessarium est vt aliquid tramsmutetur in ipsum secundum conmen. super. 8 meta. et vt eius forma in aliquo recipiatur. quod enim producitur absque tramsmutatione alicuius in se creatur. quia sit non dealiquo. Cum et forma generabilis et corruptibilis eo modo quo forme generari conuenit et corrumpi non possit per se existenm per naturam: oportet quod cum generatur in aliquo recipiatur. Nec potest dici quod sit eadem res que tramsmutatur in illud quod generatur: et in qua recipitur forma eius quod generatur. quia res cuius essentia tramsmutatur in illo quod ipsa non est non manet post tramsmutationem. illud quod erat ante. Sed illud in quod recipitur forma remanet eadem essentia que erat an. Nec potest dici quod illud quod tramsmutatur in illud quod generatur tramsmutetur in ipsum ratione: totius essentie illius. quia vt post ea patebit de essentia eius est aliquid ingnerrabile et incorruptibile quod est fundamentum in. quo forma recipitur. Restat ergo quod illud quod tramsmutatur in illud quod generatur non tramsmutetur in ipsum nisi per hoc quod tramsmutatur in eius formam. Et quia tramsmu tari in forma et recipere formam rebus conueniunt ratione alicuius possibilitatis quae principaliter est conditio materie. Ideo dicendum quod materia. nullus potest conuenire actus per quancunque potentiam: illa enim res per se non potest mouere intellectum. Sed cognoscitur per priuationem vel comparationem ad formam: et per argumentationem: nec potest rem aliquam tramsmutate: nec potest esse per se per quancunque potentiam: quia ipsam esse per se includeret contra dictionem. Nec tamen nominat nihil: quia nihil tramsmutari non potest in aliquid quamuis possit aliquid fieri non de aliquo. Et de materia sic accepta potest exponi quod dicit Com. super. 8 meta quod subiectum in tramsmutatione que est substantie est in potentia et esse suum quasi est medium inter esse actu et non esse: res enim que est actus secundum se totam: non potest per naturam in aliud tramsmutari.

¶ Secundo modo loquendo de materia dico quod non est res pure possibilis simpliciter: quamuis sit pure possibilis respectu formarum que recipiuntur in ea. Unde de Commen. super illud primi meta. quoniam autem in fundamento: dicit quod in principio ex quo est generatio quod est principium secundum materiam non debet esse aliquid eorum que generantur ex eo in actu: nec debet in aliqua dispositione eorum que fiunt ex eo. In quo patet quod non negat illud principium carere actualitate: nisi loquendo de actualitate rerum qui recipiuntur in eo. Cui sententie videtur concordare Auicena 2. meta. cap. versalti. vbi dicit de forma que separatur a sua materia: et remanet materia habens esse cum alia forma: quia si forma sola per se esset causa esse materie destrueretur materia ad destructionem illius: et propter formam succedentem haberet esse alia materia que inciperet esse: et parum post oportet igitur vt alia res sit cum forma causa essendi materiam. Hic expresse videtu dicere quod esse materie non est ex sola forma: quod vnum non esset si materia esset res pure possibilis.

¶ Dico ergo quod ipsa est essentia non pure possibilis: tenet tamen in entibus infimum actualitatis gradum: carens quantum est ex se actualitate simili actualitatibus rerum que recipuntur in ea. Sed quia materia non potest esse in actu: per naturam sine forma: et actu alitas compositi plus est per formam quam per materiam: ideo dicunt philosophi et sancti quod existentia rei est per formam. Auctoritates Doetii et philosophi ad primam partem allegate sunt de materia primo modo dicta: vel de possibiltate respectu rerum que recipiuntur in materia.

¶ Ad auctoritatem Auicen. patet quid dicendum ex dictis in questione.

¶ Ad 4m dicendum: quod aut verbum philosophi intelligendum est de materia primo modo dicta: aut quod quamuis materia quantum est ex parte sua cognoscibilis sit positiue: non tamen quo ad nos propter nostri intellectus de bilitatem. Unde entellectus angelicus eam potissime cognoscit: etiam preter analogiam ad formam

¶ Ad 5m dicendum. quod ibi Augu. accipit speciem pro forma: forma autem non est quecunque actualitas: quia vt iam dictum est materia aliquam actualitatem importat: quamuis differentem ab actualitate forme.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de materia secundo modo dicta. illud tamen verbum Auicen. de prioritate forme respectu materie intelligendum est de prioritate dignitatis.

¶ Questio. II. Secundo queritur vtrum materia sit generabilis et corrupti bilis. Et videtur quod sic. nobiIlior est res ingenerabilis et incorruptibilis: quam geneet corruptibilis. Sed forma que educitur de potentia materia est generabilis et corruptibilis: et tamen est nobilior quammateria. Ergo multo fortius materia est generabilis et corruptibilis.

¶ Item secundum Com. super. 8. meta. materia transmutatur in illud quod ex ea generatur. Sed quod transmutatur in aliud non manet idem quod erat ante maxime loquendo de transmutatione substantiali de qua loquitur commentator. Ergo materia corrumpitur cum ex ea aliquid generatur: ergo a simili generatur cum in ea compositum resoluitur.

¶ Item prius ordine nature est vnius forme corruptio: quam alterius generatio. Sed esse materie est per formam: ergo cum in ea vna forma corrumpitu: et alia in ea generatur: per coruptionem forme prioris perdit esse: et per introductionem alterius recipit aliud esse. Sed perdere esse et recuperare esse est generari et corrumpi.

Contra philosophus idces phy. dicit quod materia est ingenerabilis et incorruptibilis.

Respondeo quod materia dupliciter potest accipiUno modo pro essentia pure possibili que transmutatur in formam. Alio modo pro essentia tet ente infiimum gradum actualitatis que recipit formam.

¶ Primo modo est generabilis et corruptibilis modo similis illi modo: quo conuenit forme generari et corrumpi: quia cum tramsmutatur in formam: desinit esse id quod erat: cum etiam forma corrumpitur resoluitur in talem naturam quamuis non in eandem numero que fuerat prius. Unde Com. super. 8. meta. illud quod est ex materia vtrumque generatur ab alio: sed vltimum a primo erit quando tramsmutatur primum in illud. primum autem ex vltimo quando vltimum resoluitur in illud. Quod autem necessarium sit ponere aliquam naturam que trans mutetur in formam inferius probabitur in illa questione. Utrum sit aliquid in materia de quo fiant brutorum anime et alie corruptibilis forme.

¶ Loquendo autem de materia modo secundo. dico quod est ingenerabilis: quia generatio sit de aliquo existenti in potentia ad illud quod generatur. Sed nullum est ens in potentia de quo ipsa materia posset fieri. Et est etiam in corruptibilis: quia non est aliquod ens inferius ea in quod possit resolui. Et sicut natura non potest aliquid facere non de aliquo: ita non potest aliquid resoluere in nihil.

¶ Preterea corruptio est per aliquam repugnantiam corrunpentis ad illud quod corrumpitur: materie aut nulla forma repugnat. est enim commune fundamentum omnium formarum generabilium et corruptibilium quod de necessitate praesupponitur in omni operatione nature: quod a deo productum fuit non de aliquo. Unde quamuis non possit generari nec corrumpi. possibile tamen est eam creari et verti. Unde sicut alie creature in nichilum tenderent nisi a deo manutenerentur.

Ad primum in oppositum dicendum quod maior non est vniuersaliter vera. Nobt liora sunt enim animalia bruta quam corpora celestia: cum corpora celestia sint inanimata vt inferius ostendetur: et in ordine nature viuentia preponantur non viuentibus: secundum Augu. xi. de ci. capi. 16. Unde maior debet intelligit ceteris paribus.

¶ Uel potest dici quod quamuis mater non sit corruptibilis corruptione que est ab ente in actu in ens in potentia: tamen quantum est ex parte sua magis est de fectibilis ab esse quam forma: quia forma: nec per seipsam: nec alia virtute creata est veritibilis in nihil: materie autem ita naturale est esse per formam: quod si ab ea remoueretur omnis forma: nec introduceretur alia propter sui esse inferioritatem redigeretur in nihil: nisi per specialem dei influentiam supernaturaliter manuteneretur in esse sicut accidens: si sibi subtraheretur omne subiectum redigeretur in nihil: nisi per speciaalem dei influentiam super naturaliter manuteneretur.

¶ Ad 2m dicendum quod materia que recipit formam: et que in entibus tenet infimum actualitatis gradum: non transmutatur substantialiter in formam: nec etiam in compositum: quia compositum est constitutum ex materia et forma. Unde cum non tramsmutetur substantialiter: nec in formam: nec in seipsam: non transmutatur in compositum. Sed ex ea et forma quam in se recipit constituitur per essentiam vnum in actu: quamuis remaneant duo inpotentia. Unde dicit Com. 7. meta. quod diffintiones significant plures substantias in potentia et vnam in actu. Cum autem dicit Com. materiam tramsmutari in illud quod generatur ex ea: aut accipit materiam pro possibilitate que trantmutatur in formam: aut loquitur de materia propinqua. Unde exemplifcat de quatuor elemtis dicens quod ipsa tramsmutantur in lignum: et lignum resoluitur in ea. Aut intelligit de transmutatione quantum ad existendi actum. Quia sicut materia dum est actu pars: non est actu totum: sic non existit actu: nisi per existentiam totius.

¶ Ad tertium dicendum: quod sicut Auicen. secundo metaphy. capi. vltimo dicit esse materie recipientis formas generabiles et corruptibiles: non dependet ex sola forma: vt enim dictum est: materia tenet in entibus infimum actualitatis gradum. Hec enim materia que formas recipit: nec transmutatur in eas: nec est res pure possibilis: vt superi us dictum est.

¶ Questio III. Tertio queritur vtrum materia sit de natura compositi. Et videtur quod non Com. super. 7. metaphy. ne cesse est vt res demonstrate hic corrumpantur: propter quod habent materiam que potest recipere formam in aliqua hora et amittere in alia. Sed illud quod est de essentia rei non est via ad eius corruptionem: quia quelibet pars essentie saluat essentiam quantum potest. Ergo materia non est de essentia compositi.

¶ Item philosophus. 7. metaphyce dicit: quod animalium anima est substantia animati. Sed anima non nominat nisi formam. Ergo forma est tota substantia compositi.

¶ Item Commen. super. 7. metaphy. dicit quod diffinitio est intentionis vniuersalis: et forme non congregati ex materia et forma. Sed diffinitio indicat quid est res: Ergo materia non est de quiditate rei. Sed quicquid est de essentia est de quiditate.

Contra Auice. 6 metaphy. capitulo 5. composita non sunt ex forma tantum id quod sunt: diffinitio enim compositorum non est ex sola forma. Diffinitioenim rei significat omnem illud ex quo componitur sua essentia. Unde contingit vt contineat materiam aliquo modo: et per hoc cognoscitur differentia inter quiditatem et formam: forma enim est pars quiditatis et compositi.

¶ Item philosophous. 7. metaphy. et Comen. ibidem dicunt: quod homo et animal est totum congregatum ex anima et corpore. Sed corpus est materia hominis. Ergo materia est de essentia compositi.

Ad istam questionem diunt aliqui: quod materia non est de essentia compositi: sed est aliquid quod trans mutatur in essentiam compositam: et in quem resoluitur essentia composita: nec in ista transmutatione adnihilatur: quia quod adnihilatur non tramsmutatur in aliquod ens: materia autem transmutatur in illud quod generatur. Et hii non dicunt id quod generatur esse compositum ex materia et forma: ita vt materia sit actu pars essentie eius. Sed pro tanto quia ipsum genitum secundum id quod est: est actu forma: ista enim realiter non distinguunt interi actualitatem et formam et est in potentia ipsa materia. quia est resolubile in materiam. Sicut per generatio nem materia transmutatur in ipsum. Et hii dicunt corpus humanum non esse materiam hominis: sed quamdam formam respectu anime rationalis incompletam: et natam per eam substantialiter compleri: et sic ex ea: et rationali anima hominem constitui.

¶ Sed quamuis hec opinio aliquam habeat probabilitatem: tamen expresse est contra philosophum qui ponit materiam ingenerabilem et incorruptibilem: vt patet primo physicorum: et eam esse de essentia compositi: vt patet. 7. metaphysice. Et contra Auicenna. 5 metaphysice capitulo. 5. vbi dicit quod quiditas compositi est incompositio complectens formam et materiam. Et contra communem opinionem que tenet quod nulla forma generabilis et corruptibilis potest naturaliter existere per se. Mihi autem videtur dicendum: ad questionem: quod s accipiatur materia pro re potentiali transmutabili in formam: secundum quem modum vtuntur nomine materie illi qui omnem actualitatem comprehendunt sub forma: Sic dico: quod materia non est de essentia compositi: quam uis illud in quod transmutata est sit de compositi essentia.

¶ Si autem accipiatur materia: pro fundamento primario transmutationis naturalis: quod formam recipit tanquam essentialem eius perfectionem: nec tramsmutatur in eam. Sic dico quod materia est de essentia compositi. Et sic vtuntur nomine materie illi qui actualitatem distiguunt in actualitatem que est forma: et in actualitatem que non est forma: quia illam actualitatem que forma non est: dicunt infimunactualitatis gradum et in determinatum: qui omnem actualitatem generabilem et corruptibilem natus est in se recipere et per eam diuersimode terminari: et illam infimam actualitatem vocant materiam.

Ad primum in opositum dicendum: quod matetia que remanet in essentia compositi: non est via ad corruptionem ratione sue essentie: sed ratione nature potentialis sibi concreate tramsmutabi lis informam non potentem se operari in eadem parte materie cum priori forma. Eum enim natura potentialis predicta transmutatur in formam ignis: adhuc remanet in fundamento nature natura potentialis que transmutabilis est in formam aeris: quia ille res potentiales sunt secundum numetum specierum generabilium et corruptibilium: vt inferius ostendetur.

¶ Ad 2m quod animalium anima dicitur esse substantia animati: quia est nobilior eius pars: et quia materia per eam actu substantialiter existit.

¶ Ad 3m dicendum: quod illud verbum intelligendum est non dediffinitione naturali: sed logycali que constat ex genere et differentia: quorum genus dicit modo vniuersali totam essentiam diffiniti modo in determinato: et diffetentia indicat eandem essentiam modo determinatiuo. Unde modo simili determinat genus: sicut inesse nature forma determinat materiam. Sed quia genus comprehendit totam essentiam rei constantis ex materia et forma modo indeterminato: et species modo determinato: patet quod non intendit materiam non indicari per diffinitionem predictam inquantum est pars essentie confiderate vniuersaliter: sed inquantum est pars essentie considerate in suo esse particulari: secundum quem modum indicatur per diffinitionem naturalem dicendo: hic homo est hoc compositum ex hoc corpore et hac anima.

¶ Argumenta ad partem secundam procedunt de materia quam ego concedo esse de essentia compositi.

¶ Questio 11II Uarto queritur vtrum deus posset facere materiam sine forma. Et videtur quod non quia materia dicit purum possibile. Unde a philosophis dicitur ens in potentia: esse autem dicit actualitatem: ergo materiam per se esse in actu includit contradictionem: deus autem contradictoria simul facere non potest.

¶ Item omne quod est in actu eo ipso quod est in actu dicit aliquam de terminatam actualitatem. Sed materia aut nullam importat actualitatem: aut simportat actualitatem de se in determinatam. Ergo si deus posset facere esse materiam sine forma: deus posset facere quod materia simul esset determinata et indeterminata que sunt opposita.

¶ Item sicut se habet figura corporalis ad quantitatem corporalem: ita forma ad materiam. Sed impossibile est quantitatem corporalem esse sine figura: quia aliter posset deus facere quam titatem actu infinitam. Ergo videtur similiter quod impossibile sit cuicunque potentie materiam esse sine forma.

Contra magis dependet accidicens a substantia quam materia a forma. Sed deus potest facere accidens esse sine subslantia: et facit: vt patet in sacramento altaris. Ergo potest materiam facere sine omni forma

Respondeo quod materia dupliciter potest accipi. Uel pro re pure possibili transmutabili in: actualitatem generabilem et corruptibilem. Uel pro materia recipiente ipsam formam: que manet altera pars compositi.

¶ Primo modo accipiendo materiam: non est possibile fieri materiam per se. Quia hoc includeret contradictionem: ex hoc enim dicitur res possibilis quod si nullus actus conuenire potest: per quamcunqua potentiam.

¶ Secundo modo accipiendo materiam deus potest facere materiam sine omni forma: quamuis enim naturale esse materie sit esse sub forma: tamen deus supernaturaliter potest ipsam priuare illo esse: et dare sibi esse per se. Sicut videmus quod quamuis naturale esse accidentis sit esse in subiecto: tamen deus supernaturaliter potest sibi dare: et dat existere per se: vt patet in sacramento altaris: et tunc caret suo naturali esse: quamuis in eo remaneat naturalis aptitudo ad illud esse.

¶ Et quia res pure possibilis tramsmu tabilis in formam concreata est materie secundum quod accipitur pro natura receptiua forme: que remanet altera pars compositi: ideo quamuis non sit possibile per quancumque potentiam fieri illam naturam pure possibilem per se: tamen per diuinam potentiam possibile est ipsam esse supernaturaliter sine actualitate que est forma: per haec quod potest facere materiam sine forma. Ad patrimum in oppositum dicendum: quod cum maera diter ens in potentia. Aut hoc intelligitur de materia secundum quod accipitur pro re tramsmutabili in formam. Aut ideo dicitur esse in potentia: non quia res pure possibilis: sed quia est in potentia ad recipiendum quamlibet formam natam perficere materiam.

¶ Ad secundum dicendum: quod materia de se importat aliquam actualitatem determinatam determinatione incompletissima: tamen per comparationem ad formam importat actualitatem modo duplici indeterminatam: quia per formam est determinabilis determinatione completa: et est quia determinari potest: non tantum per vnam formam determinatam: sed per quamlibet quam recipere potest.

¶ Ad tertium cum dicitur: quod sicut se habet figura corporalis ad quantitatem corporalem: ita forma ad materiam etc. Dico quod est vt sic: et est vt non. In hoc enim est aliqualis similitudo quamuis non plena: quia sicut materia determinatione completa determinatur per formam sic corporalis soliditas aliquo modo determinatur per figuram. Sed quantum ad separabilitatem non est simile: quia figura inseparabiliter consequitur habitudinem pertium solituditatis finite: et quia impossibile est corporalem quantitatem esse infinitam in actu necessarium est partes eius inter se habere aliquam habitudinem: impossibile est corpus quod est quantitas separari a figura.

Quaesio. V Uinto queritur vtrum materaliorum corporum a celo empyreo creata fuerit sine omni forma. Et videtur quod sic. Aug. 12. lib. confes. propeprincipium nonne tu docuisti me: quia prius quam istam materiam informen formares atque distingueres: non erat aliquid non color: non figura: non corpus: non spiritus: non tamen omnio nihil erat quaedam informitas sine vlla specie.

¶ Item in eodem libro non multum post auctoritatem prius allegatam. Aug. loquens de materia prius creata. Dicit quod illud totu nihil erat proprie quia adhuc omnio informe erat: iam tamen erat quod formari poterat.

¶ Item esse formatum corporali forma est visibile. Sed materia primo creata est inuisibilis. Unde loco huius quod dicit translatio nostra: terra erat inanis et vacua: dicit Aug. terra erat inuisibilis et incomposita ergo videtur quod materia fuerit sine omni forma.

Contra Hug. iet libro de sacra. par¬ idest ca. 4. Certe non puto primam illam rerum omnium materiam taliter informem fuisse vt nullam omnino formam habuerit: quia nec aliquid tale existere posse omnino quod aliquod esse habeat: et non aliquam formam crediderim.

¶ Item Boeus id est lib. de trinia. ca. 2. omne esse est ex forma et ca. 3 nihil secundum materiam esse dicitur: sed secundum propriam formam Cum ergo materia in sua creatione acceperit esse: sequitur quod creata fuit sub aliqua forma.

Respondeo quod siue possibile fuerit materiam creari: sine omni forma: siue non. Tenen¬ dum tamen quod non fuit creata sine omni forma: quia auctoritates hoc expresse dicunt. Magister enim haec expresse vult in littera. Et Hugo in auctoritate in opponendo allegata. Et doctores communiter hoc sentiunt: non enim fuit ita congruum materiam creari sine omni forma: sicut cum aliqua forma: quia sicut forma corporalis substantialis: num quam facta est sine materia: ita nec materia fieri debuit sine omni forma substantiali ad ostendendum quod materia et forma facte sunt propter compositi vnitatem.

Ad primum in oppositum cum dicitur: quod erat informitas sine vlla specie etc. Dico quod non fuit intentio Aug. dicere quod talis informitas praecesserit specienduratione: sed origine: sicut sonus causatum. Sicut patet per eundem 12. confes. non multum ante finem.

¶ Simili modo potest solui ad secundum.

¶ Ad tertium cum dicitur. quod omne formatum corporali forma est visibile etc. potest dici quod supradicta propositio veritatem non habet: nisi de corporali forma quam consequuntur visibilia accidentia. Formam autem sub qua fuit creata materia: non statim fuerunt consecuta visibilia accidentia.

¶ Uel potest dici quod terra in prima sui creatione dicitur fuisse inuisibilis: propter carentiam lucis: quia visibile non mouet visum nisi per lumen.

¶ Questio. VII. SExto queritur vtrum maera fuerit creata sub forma completa. Et videtur quod sic. Eccl. 18. Qui viuit in eternum creauit omnia simul. Ergo omnes partes principales simul in suis actualitatibus create fuerunt.

¶ Item non videtur ratio quare deus primo fecisset opera sua imperfecta que ad sui perfectionem non cooperantur: et ea postea perfecisset: ergo corpora celestia et elementaria: cum ad sui perfectio nem non sint cooperata: simul deus creauit perfecta.

¶ Item non est aliqua forma substantialis incompleta: quia omne incompletum est in potentia ad complementum: omnis autem potentialitas est in rebus per naturam materie. nulla autem forma corporea composita est ex materia et forma. ergo sequitur quod non fuit possibile vt materiam crearetur sub aliqua forma incompleta.

Contra Hus. de sacra. ie. lio para prima. ca. 4. ante formam facta est materia tamen in forma: in forma confusionis ante formam dispositionis. ergo fuit creata sub forma incompleta.

¶ Item Magister in presenti distinctione. magis approbat istam opinionem scilicet quod primo fuerit creata materia rudis: et quod postea ex illa materia rerum corporalium genera secundum proprias species formata sint. Responsio aliquorum ad istam questionem est: quod materia creata fuit sub formis completis. Sed omnia corpora infra caelum empyreum a sua creatione simul fuerunt consusa.

¶ Sed haec opinio est irra tionabilis: quia cum aliqua corpora inter se confundantur: manentia tamen de formis completis: mutuo diuidunt se in partes multas. Non autem estimandum est quod corpora elementaria sic vnquam se habuerint ad corpora celestia quod facerent partes eorum distare per suarum partium interpositionem.

¶ Aliorum phantasia est quod tota materia infra caelum empyreum: fuit creata sub vna forma completa. Et de illo corpore vno: facta fuerunt per interualla. vi. dierum. Que Gen id est Narrantur facta.

¶ Sed hoc est fantasia irrationabilis: quia hoc esset ponere corpora elementaria: et corpus quintum facta ex corpore. vi.

¶ Alii probabilius dicunt quod deus in primo instanti temporis fecit corpora celestia et elementa: et hypostases specierum animalium. Que Gen id est cap. narrantur. v. et. vi. die. sub suis formis completis.

¶ Quam opinionem videtur sentire Aug. super Gene. libter id est post medium: et nomine celi dicit debere intelligi creaturam angelicam. Ut expresse patet eodem libro longe ante medium.

¶ Et hanc eandem opinionem sentire videtur. 4o libro: et illos sex dies dicit esse vnam diem spiritualem: idest angelicam cognitionem sexies repetitam. Secundum diuersa genera rerum que in verbo dei angeli vident. Unde 4 super Gen. intermedium et finem. Dies ille quem fecit deus per omnia eius opera ipse repetitur: non circuitu corporali: sed cognitione spirituali. Et 26. quaestione ad Orosium. Dicit etiam Aug. quod in cognitione lucis: fuit dies primus in cognitione firmamen ti: secundus in cognitione discretionis terre ac maris: tertius in cognitione solis et lune et stellarum: quartus in cognitione reptilium et volatilium: quintus in cognitione iumentorum et ferarum: et ipsius hominis sextus. Et vult quod maue cuiuslibet diei signat cognitionem qua angeli predicta cognoscunt in verbo: et vespera illam cognitionem qua predicta cognoscunt in genere proprio.

¶ Et videtur mihi quod illi quod dicunt in nullo composito vno esse nisi vnam formam substantialem: et nullam formam substantialem recipere magis et miuus: necesse habent sequi opinionem immediate predictam.

¶ Ego autem estimo quod quamuis materia celi empyrei creata fuerit sub forma completa: quod materia aliorum corporum non fuit creata sub forma completa. Sed partes illius molis contente infracaelum empyreum create fuerunt sub formis incompletis illorum corporum: que postea de illis partibus facta sunt per interualla sex dierum.

¶ Et hoc opinio magis videtur placere Magistro in littera. Et Hug id est lib.o de sacra. par scilicet ca. 4. vbi dicit quod in forma confusionis prius materialiier omnia coramsimul et semel creata sunt in forma dispositionis: postmo dum per sex dierum interualla ordinata. Et Grego. 32 libro Mor. ante medium: exponens illud Iob. 40. Ecce behemath quem feci tecum. sic ait. quod simul extitit per substantiam materie non simul apparuit per speciem forme. Et Bede: vt patet in quadam Glo. super principium Gen. Et hoc est etiam doctorum communior opinio. Et magis textui sacre scripture Gen id est consonare videtur.

Ad primum in oppositum cum dicitur: quod deuscreauit omnia simul etc. Dico quod hoc intelligendum est de rebus corporalibus: et de simultate quantum ad materiale principium. Et hoc patet per litteram Greg. ante allegatam.

¶ Ad secundum cum dicitur quod non est ratio quare deus primo fecisset opera sua imperfecta etc. Dico quod immo vt scilicet in opere creationis maxime reluceret potentia: et in opere distinctionis sapientia: et in opere ornatus bonitatis affluentia: et quamuis in quolibet predictorum ista tria simul reluceant: tamen distinctius reluxerunt et clarius quam si omnia simul fuissent facta. Et etiam vt nobis significaret operationes nature create et artificum creatorum procedere de imperfecto ad perfectum. Et etiam vt nobis ostenderet hominem non posse habere suam perfectionem vltimatam: nisi ab ipso a quo principaliter habet suam naturam. Unde etiam Aug. 2. super Gen. non multum ante finem: cum contrarie opinionis videatur fuisse: tamen dicit si aliquid deus imperfectum fecisse diceretur quod deindeipse perficeret: quid reprehensionis haberet ista sententia iure autem displiceret si id quod ab illo inchoatum esset: ab alio diceretur esse perfectum.

¶ Ad tertium cum dicitur: quod omnis potentialitas est in rebus per naturam materie etc. Dicendum quod hoc verum est loquendo de potentialitate que est ad recipiendum aliquid in se quod educatur de potentia illius per actionem agentis eiusdem ordinis: no de possibilitate que est in re ad hoc vt sit nata recipi in alio: vel de possibilitate que est in re ad hoc quod disponat illud in quo est ad recipiendum aliud in se: cuiusmodi est possibilitas forme incomplete: per illam enim disponitur materia ad recipiendum complementum: vel vt proprius loquar compositum ex materia et illa forma incompleta est quod recipit complementum.

¶ Questio. VII Eptimo queritur vtrum maer praedicta fuerit creata ante omnem diem. Et videtur quod non. Sed 3in die Gensm 2. iste sunt generationes celi et terre quando create sunt in die quo fecit caelum et terram Glosi scilicet omnium visibilium materiam: ergo fuit creata in die.

¶ Item Ioan. 3. qui facit veritatem venit ad lucem vt manifestentur opera eius. Sed deus opera sua fecit in veritate: ergo omnia opera sua fecit in luce diei.

¶ Item Augustinus 5 super Gen. inter principium et medium: tempus est creature motus. Cum ergo illa moles a principio sue creationis inceperit moueri a sua creatione incepit tempus. Sed nox et dies immediate diuidunt tempus: et dies precedit noctem. ergo materia fuit creata in principio prime diei.

Contra Aug. 12. libro confes. ionge post principium loquens ad deum sic ait. firmamentum vocasti caelum: sed celum terre huius et maris que fecisti: tertio die dando speciem visibilem informi materie: quam fecisti ante omnemdiem.

¶ Item Gen id est post creationem terre per quam intelligitur ma ostenditur facta fuisse lux. Sed ante lucem non fuit dies: ergo materia creata fuit ante omnem diem.

Respondeo quod si nulla fuit mora inter creatio nem materie et creationem lucis vt aliqui volunt: materia creata fuit in principio prime diei. Si autem aliqua fuit mora: sicut magis scriptura innuere videtur. Sic concedendum est quod materia creata fuit ante omnem diem. Quia tamen modica fuit mora: sialiqua inter creationem materie: et factionem lucis: illa numeratur in die primo: secundum quod dies dicit tempus. 24 horarum. Ex dictis patet solutio ad primum argumentum.

¶ Ad secundum dicendum: quod si deus creauit materiam ante diem: secundum quod dies dicit tempus in quo luxcorporalis irradiauit super terram: tamen ipsam creauit presente spirituali luce: quia vt dicitur primo Iob id est deus lux est.

¶ Ad tertium cum dicitur: quod nox et dies immediate diuidunt tempus. Dico quod verum est ab illo instanti quo luxcorporalis creata est.

¶ Argumenta ad partem aliam probant quod materia creata fuit ante diem: secundum quod dies dicit tempus in quo lux corporalis irradiat super terram: et hoc videtur consonare scripture.

¶ Questio. VIII Etauo queritur vtrum coporum corruptibilium et incorruptibilium sit materia vnigeneaEt videtur quod sic. quia Glosionus super illud Gen. 2. inste sunt generationes celi et terre: per terram dicit intelligi omnium visibilium materiam: ergo de communi materia facta sunt omnia visibilia. Sed tam corpora celestia quam elementaria visibilia sunt. ergo eorum materia est vnigenea.

¶ Item que sunt in eodem genere vnigenea sunt in principiis illius generis. Sed corpora corruptibilia et incorruptibilia sunt in genere substantie corporee: ergo vnigenea sunt in principiis ipsius. Sed vnum de principiis substantie corporee est materia: ergo corporum corruptibilium et incorruptibilium est materia vnigenea.

¶ Item quorum propria passio est vnigenea et illorum materia est vnigenea. Sed dimensio que est in corporibus per naturam materie est vnigenea in corporibus corruptibilibus et incorruptibilibus: ergo similiter et illorum materia est vnigenea.

¶ Item si corporum corruptibilium et incorruptibilium non esset vnigenea materia: eo quod non possunt tramsmutari adinuicem: pari ratione solis et lune et aliarum stellarum non esset materia vnigeneacum non possint tramsmutari adinuicem quod tamen falsum est vt videtur: aliter in eodem predicamento non essent.

Contra philosophus. x. meta. necesse est diuersum esse genere corruptibile et incorruptibile: nec intelligit de genere proximo: sed de genere quantuncumque remoto: ergo corpora corruptibilia et incorruptibilia non sunt in eodem praento naturali. Sed si illorum esset vnigenea materiali essent in eodem predicamento: ergo videtur quod illorum non est vnigenea materia.

¶ Item commen. super. 8. meta. dicit sic. dicit Themistius quod sol et luna et stelle aut sunt forme sine materiis: aut habent materias per equiuocationem.

¶ Item commen. alibi super eundem librum sic ait. non inuenitur materia vna communis vnicuique rerum naturalium nisi ex rebus habentibus generationem et corruptionem: ergo in solis generabilibus et corruptibilibus videtur esse vnigenea materia.

¶ Item Rabymoyses. ca. 67. materia corporis huius quinti vniuersaliter quod mouetur motu circulari non est materia qua tuor elementorum que sunt infra ipsum.

Respondeo sine praeiuditio et assertione pertinaci: quod corporum corruptibilium et incorruptibilium non est vnigenea materia: quia materia se habet ad formam ad similitudinem qua potentia passiua se habet ad actum: vnde sicut potentias passiuas non iudicamus vnigeneas que ita sunt diuersis actibus proportionate: et ad illos determinate: quod vna non potest recipere actum similem actui alterius: nec econuerso: ita materias iudicamus non vnigeneas: que ita diuersis formis sunt proportionate: et ad illas determinate: quod naturaliter vna non potest recipe re formam alterius nec econuerso. Cum ergo materia corporum corruptibilium non possit recipere naturaliter formas corporum incorruptibilium nec econuerso: sequitur quod istorum et illorum non est vnigenea materia.

¶ Et pro hac opinione facit verbum philosophi primo de generatione. dicentis quod vna tantum materia est habentium ad seinuicen transmutationem. Cum ergo corpora corruptibilia non possint transmutari in incorruptibilia naturaliter nec econuerso: sequitur quod non habeant materiam vnigeneam.

¶ Ad hoc est est auctoritas philosophi. 12. metaph. satis expressa: vbi sic dicit: omnia materiam habent quecumque tramsmutantur: Sed alia sempiternorum quecumque non generabilia: mobilia autem latione.

¶ Pro hac etiam opinione multum faciunt auctoritates in opponendo ad hanc partem allegate.

Ad primum in oppositum dicendum: quod quamuis nomine terre intelligatur omnium visibilium materia cum dicitur Gen. 2. iste sunt generationes celi et terre: non tamen ex hoc sequitur quod omnium visibilium sit vnigenea materia: quia nomine terre significatur materia vtraque.

¶ Ad secundum dicendum: quod quauis corpora corruptibilia et corpora incorruptibilia supernaturaliter: sicut humana corpora glorificata: sint in eodem genere et in eadem specie: et illorum sit vnigenea materia tamen corpora incorruptibilia naturaliter sicut sunt corpora celestia et corpora corruptibilia non sunt in eodem genere philosophyco: sicut expresse sentire videtur philosophus. x. metaph. in auctoritate superius allegata: quamuis secundum aliquos sint in eodem genere secundum logicam considerationem: sed cum genus sit vnum dequinque vniversalibus et nullum vniversale sit philosophycum: quia res sub ratione qua vniversalis non habet esse nisi intellibet: non videtur praedictam solutio sati clara.

¶ Potest ergo dici quod corpora naturaliter incorruptibilia: et corpora naturaliter corruptibilia non sunt in eodem genere: nisi extendas genus ad illud quod de diuersis speciebus praedicatur non plene et pure vniuoce sed analogice: substantia enim non dicitur de praedictis corporibus plene et pure vniuoce¶ Ad 3m cum dicitur: quod quorum propria passio materie est vnigenea: et illorum materia est vnigenea etc. Dico quod hoc intelligendum est de propositia passione secundum suum esse naturale quod habet considerata vt in subiecto. Ego autem dico quod dimensio in corporibus celestibus non habet suum esse naturale vnigeneum cum esse naturali dimensionum corporum corruptibilium: quamuis tam iste dimensiones quam ille vnigenee sint quantum ad esse earum mathematicum.

¶ Ad 4m forte dicerent aliqui quod solis et lune et stellarum materia est vnigenea. Sed quod non tramsmutentur adiuicem hoc est: quia sunt eiusdem speciei: sic vides quod vna pars aqua non tramsmutat aliam a sua substantiali iorus.

¶ Sed hoc solutio frunium suppotesit: quia sol et luna et stelle eiusdem speciei non sunt: quia quamuis luna et omnes stelle lumen quo irradiant recipiant a sole: tamen per suos radios causant effectus contrarios esfectibus solis: solensm desiccat: luna humectat: sol calefacit saturnus infrigidat: ergo oportet quod sit propter diuersam virtutem formarum substantialium que immittitur cum radiis luminosis.

¶ Ideo videtur mihi dicendum: quod ratio quare sol et luna et stelle non transmutant se adinuicem est autem quia eorum materia non est vnige¬ nea: et ita nec sunt in eodem genere philosophyco: aut quia forma celestis totaliter terminat appetitum sue materie: ita quod materia corporum celestium non e subieta priuationi: quae est vnum de prineipiis tramsmutationis naturalis secundum philosophum id est phy.

¶ Nec per hanc viam possent euadere illi qui ponunt materiam vnigeneam in corporibus celestibus et elementaribus: quia quamuis per predictam viam possent reddere rationem: quare corpora elementaria non possunt transmutare materiam corporum celestium ad formam elementarem: non tamen per istam viampossent reddere rationem quare corpora celestia non possunt transmutare materiam elementorum ad formam celestem: quia forma elataris non terminat perfecte totum appetitum sue materie: et est subiecta priuationi.

Quaesio IX ono queritur vtrum omnium corporum corruptibilium sit materia numero vna. Et videtur quod sic. Quia omnis distinctio est per actum: sed materia de se nullam habet actum: quia est omnino ens in potentia: ergo nulla est distinctio in materia omnium que transmutantur adinuicem. Sed omnis numerus importat aliquam distinctionem. ergo materia corporum corruptibilium non est numerata.

¶ Item materia corporum corruptibilium: aut est vna genere: aut specie: aut numero: non genere: neque specie: quia que sunt vnum genere vel specie componuntur ex actu et potentia: materia autem non est nisi ens in potentia tantum. Restat ergo quod omnium corruptibilium sit materia numero vna.

¶ Item cum materia sit in potentia ad formas infinitas: videtur quod sit infinita: ergo sicut deus qui habet actualitatem infinitam est vbiquam totus per sue actualitatis perfectionem. videtur similiter quod materia propter suam possibilitatem infinitam in quolibet materiato sit tota propter sue possibilitatis imperfectionem.

¶ Item maloris amplitudinis videtur esse possibilitas materie quam vniuersalitas alicuius speciei. Sed video quod vniuersale alicuius speciei totum est in quolibet illius speciei indiuiduo: ergo multo fortius videtur quod materia propter suam possibilitatem tota sit in quolibet materiato.

¶ Item cum ex aere generatur ignis manet idem transmutationis subiectum. Cum ergo subiecum naturalis transmutationis sit materia eadem est materia in numero omnium ad se inuicem transmutationem habentium.

¶ Item omnium temporalium est tempus numero vnum secundum philosophum 4. physicorum. Ergo videtur quod hoc sit per eius reductionem in vnum subiectum. Hoc aute non videtur esse nisi materia: ergo videtur quod omnium corruptibilium sit materia numero vna: per cuius vicissitudinem est tempus numero vnum.

¶ Item Commen. super illud primi metaphy. Quoniam autem in fundamento: dicit de materia quod est vna numero secundum quod est subiectum formarum indiuidualium: et parum post dicit quod in hoc differt a genere: quia est vna numero in multis.

Contra materia est de essentia compositi ex materia et forma. Sed deus totam essentiam vnius corporis corruptibilis posset adnihilare essentiis aliorum manentibus saluis. Ergo si omnium corporum corruptibilium esset materia numero vna: posset deus facere quod idem numero simul esset manens et adnihilatum quod impossibile est quia conrradictoria sunt.

¶ Item deus posset creare vnum corruptibile corpus: ergo si omnium corruptibilium esset vna materia in numero: deus posset creare quod iam creatum est nulla interueniente corruptione quod falsum est.

¶ Item idem numero creatum non potest per naturam simul esse in diuersis locis. Sed materia est quid creatum: ergo eadem in numero simul esse non potest in diuersis locis.

¶ Item opposita non possunt simul esse in eodem: sed opposite dispositiones materie: secue raritas et densitas inueniuntur in diuersis compositis: ergo in uallis non est materia numero vna.

Respondeo quod siue maera genterabilium et corruptibilium dicat purum ens in poso siue infimum actualitatis gradum: quod semper considerata vt est sub formis est nuon alia et alia sub formis diuersis. Quod planum est secndum opinionem dicentium: quod materia importat infimum actualitatis gradum: quia sic materie diuersorum compositorum: seipsis distinguuntur incomplete. Si etiam materiam de se diceret purum ens in potentia: quamuis in ipsa formis circunscriptis nulla posset intelligi distinctioin actu: posset tamen in ea intelligi distinctio in potentia: quom per distinctas formas reduceretur ad actum: et sic adhuc materiam in diuersis compositis esset numerata per formas et forme numerate formaliter seipsis. Sic ergo concedendum quod in diuersis corporibus generabilibus et corruptibilibus non est materia numero vna: sed alia et alia: sicut bene ostendunt argumenta pro hac parte facta.

Ad primum in oppositum dicendum: quod sallit in duobus primo in haec quod suppotesit quod materia de se nullam importat actualitatem: quia importat infimum actualitatis gradum: vnde et materie diuersorum compositorum seipsis distincte sunt: infimo tamen distinctionis gradu. Fallit etiam in alio quia et si materia de se nullam importaret actualitatem quantuncumque completam: nec in ipsa per se esset aliqua distinctio in actu quantuncumque incompleta: tamen esset ibi distinctio in potentia que per formas reduceretur ad actum.

¶ Ad secundum dicendum quod materia non est in genereus nec in speci nisi per reductionem: secend inquantum est pars rerum que sunt in genere et in specie: vnde eo modo quo sibi conuenit esse in genere omnium existentium in genere: est genere vna: et existentium in eadem specie: est specievna: minus tamen conuenit sibi esse in speciem quam in genere: quia materia est indeterminata ex se diuersimode determinabilis per diuersas formas: et genus illam eandem essentiam quam species dicit modo determinato: dicit modo indeterminato: et vt determinabilem per diuersas differentias.

¶ Ad tertium dicendum quod materia non est in potentia ad recipiendum infinitas formas simul Sed bene est in potentia ad recipiendum successiue formas infinitas loquendo de infinito in actu permixto potentie. Ex hac autem non potest concludi in essentia materie infinitas nisi secundum quid. In essentia autem habente actualitatem ininitam: sicut est diuina essentia: est infinitas simpliciter: et ideo non valet hoc conseqentia si deus potest esse vbique propter suam infinitatem: quod similiipsa materia possit esse vbique tota.

¶ Ad quartum dicendum quod vniversale non est aliqua res tota realiter existens in quolibet indiuiduo Sed realiter multiplicatur in indiuiduis. Unde praeter actionem intellectus nulla res est nisi singularis. Et hoc satis declaratum est in lib id est dist. 19. quaestione penult.

¶ Ad quintum dicendum: quod non plus concludit nisi quod diuersorum corporum corruptibilium est vna materia numero per successionem: et hoc est verum. Sed non sic intendimus hoc querere de vnitate materie: querendo vtrum omnium corporum corruptibilium sit materiam vna numero. Sed vtrum omnia corruptibilia simul existentia vnam numero habeant materiam.

¶ Ad sextum dicendum: quod omnium temporalium vnum est tempus in numero proprie loquendo de tempore: et dico quod habet vnum subiectum secuet motum primi mobilis manifeste nobis noti: et hoc superius magis diffuse tractatum est dist. 2.

¶ Ad septimum dicendum: quod mens Commenta. fuit in verbo praedicto quod ma tunc primo debet dici vna numero cum intelligitur sub forma indiuiduali: quia sicut non est in genere nec in speci nisi per reductionem: ita non est vna numero nisi per reductionem scilicet inquantum est in composito quod est vnum numero: vnde non intendebat dicere ipsam esse vnam numero positiue in diuersis: quod patet per litteram suam: dicit enim quod materia primo recipit formam vniversalem: et post mediante forma vniversali recipit formas alias vsque ad indiuiduales: et est vna numero secundum quod est subiectum formarum indiuidualium: et multa secundum formas: quia diuiditur per eas: quod est dixit ipsam differre a genere: quia est vna in numero in multis sic exponendum est: quia intellecta praeter formam intelligitur vt carens numero: et tamen cum hoc: vt res de qua possunt multa fieri: vnde in verbo suo esse vnum numero debet intelligi per negationem. estima¬ uit enim materiam esse naturam pure possibilem: et certum est quod in naum pure possibili non potest vere per se intelligi neque vnitas nueralis in actu: neque multitudo: sed in posmu tantum.

Quaesio X. DEcimo queritur vtrum maera realiter idem sit cum sua potentia. Et videtur quod sic. quia alique forme realiter idem sunt cum sua potentia: forme enim accidentales seipsis agunt: vt patet in sacramento altaris: ergo a simili materia est idem cum sua potentia.

¶ Item corpus humanum se ipso est in potentia passiua ad recipiendum animam: ergo a simili quelibet materia seipsa est in potentia ad recipiendum formam.

¶ Item si materia non posset recipere formam nisi per aliquod aliud a se: tunc illud etiam non posset recipere nisi per aliud a se: et sic in infinitum. Restat ergo quod se ipsa potest recipere formam: et sic idem est realiter quod sua potentia.

¶ Item potentia materie debetur ei non mediante aliqua substantiali forma: sed immediate. Sed materia nulli accidenti subiicitur nisi mediante aliqua substantiali forma. Restat ergo quod potentia materie non sit accidens: et constat quod non sit substantialis forma. Uidetur ergo quod non sit aliud quam ipsa materia

¶ Item secundum philosophum id est phy. praeter efficiens et finem extrinsecum sunt tria principia tramsmutationis naturalis et non plura scilicet materiam forma priuatio. Sed priuatio nullam rem ponit supra naturam. Cum ergo nomine priuationis videatur ibi intelligi materie potentia: quia opertet quod potentia materie sit vnum de principiis nature. Utur quod potentia mae non dicat aliquam rem nisi materiam.

¶ Item potentia materie non est aliquid nobilius materia: quia quicquid est nobilius materiam estforma nec est aliquid inferius ma: quia materia tenet infimum actualitatis gradum: nec est res differens a materia par ei: quia tunc esset vna alia materia. Restat ergo quod realiter idem sit quod ipa materiam.

Contra cum ex materia generatur compositum potentia materie transit in actualitatem forme: quia aliter forma generabilis et corruptibilis fieret de nihilo: sed materia manet: ergo materia non est sua potentia.

¶ Item cum materiam dicat infimum actualitatis gradum: composita est ex actuali et potentiali. Sed possibilitas non est res composita ex actuali et potentiali. ergo possibilitas materie non est ipsa materia. Sed possibilitas materie videtur esse ipsa potentia materie. ergo videtur quod potentia materie non sit idem realiter quod materia.

Respondeo quod potentia materie dupliter potest accipi.

¶ Uno modo pro eo quo materia potest recipere formam: et sic realiter idem est quod ipsa materia sola ratione differens ab ea: materia enim per seipsam potest recipere formam vel dispositionem ad formam.

¶ Alio modo pro eo quo de ipsa educi potest forma educibilis de potentia materie. Et sic non est realiter idem quod ipsa materia. Sed est quoddam principium purum possibile tramsmutabile in formam educibilem de potentia materie per actionem naturalis agentis. Quod aliqui antiqu equocato nomine materie materiam vocauerunt omnem actualitatem quantuncumque imperfectam: comprehendens sub nomine forme. Sed illi necesse habebant dicere quod materia fiebat ipsa forma: quia illud principium purum possibile tramsmutatur in actualitatem forme: quia aliter vt inferius declarabitur: aut essentia compositi non generaretur: aut oporteret formam creari in cuiuscumque compositi generatione. Et siue accipiatur posto materie primo modo: siue 2o poso pure passiua est. Tria prima argumanta procedunt de potentia primo modo dicta.

¶ Ad 4m dicendum: quod pomsmo primo et 2o modo dicta non debetur materie mediante aliqua substantiali forma: nec tamen ex hoc sequitur quod pomsmo materie 2ouo modo dicta sit realiter idem quod materia ipsa: nec tamen est in actu aliqua substantialis vel accidentalis forum: sed est quoddam principium pure possibile quod esse non potest nisi per actualitatem alienam concreatam fundamento naturalis tramsmutationis tramsmuta bile in ipsam formam educibilem de posu materie: per actionem naturalis agentis: nec est idem respectu fore substantialis et accidentalis.

¶ Ad 5 cum dicitur: quod priuatio nullam rem ponit vltra materiam etc. Dico quod verum et in actu et in recto: tamen illud principium pure possibile de quo iam dem esta in obliquo. Est enim priuatio de qua ibi loquitur philosophus carentia forum in maeria cum naturali possiblitate ad eandem: vnde potestm materie 2o modo dictam sub praeuatione quae est vnum de principiis tramsmutationis naturale estimo comprehendi.

¶ Ad 6m dicendum quod pomuo materie primo modo dictam realiter idem quod ipsa materia: potentia vero secundo modo dicta est inferior quam materia: quia purum possibile inferius est infimo actualitatis gradu quo materiam intelligimus: quia per materiam generabilium et incorruptibilium intelligo fundamentum naturalis transmutationis ad substantialem formam.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de potentia materie secundo modo dicta.