Articulus 1

Questio. I. PRimo ostendo quod corpus mulieris non fuit semen de costa viri dormien tis: Quia Gensia primo dicitur quod masculum et feminam creauit. Sed quod creatur non sit de aliquo. ergo corpus mulieris non fuit factum de costa viri.

¶ Item perfectum sit ex imperfecto: sed corpus viri est perfectius. quam corpus mulieris: ergo videtur quod mulier non fuerit facta quantum ad corpus de viro.

¶ Item costa illa aut erat necessaria eorpori ade: aut non: si non: ergo in adam fecisset deus aliquid superfluum: quod falsum est: si sic: si costa illa sibi fuisset subtracta remansisset corpus adediminutum: quod inconueniens est: ergo videtur quod cor¬ pus mulieris non fuerit factum de costa viri.

¶ Item quicquid fuit de essentia corporis ade resurget in ipso. et go si corpus mulieris factum fuisset de costa corporis ade: non resurgeret eua in eodem corpore in numero: quia eadem materia in numero non potest simul esse in duobus. Restat ergo quod corpus mulieris nonfuit factum decosta viri.

¶ Item philosophus libro primo de somno et vigilia. passio est somnus: hoc est in potentia propter excessum vigilandi: est ergo somnus propter satigationem sensuum: Sed vires animales in adam ante peccatum non poterant fatigari: Ergo adam in statu innocentie non dormi uit: et si sic corpus mulieris non fuit factum de costa viridormientis.

¶ Item de re tam parua non potuit fieri tantum corpus: sicut corpus mulieris nisi vel per rarefactionem: vel per alterius materie additionem. Si primo modo corpus mulieris fuisset improportionaliter rarum. Sisecundo modo magis debet dici factum de illa materia superaddita quam de costa: quia plus esset superadditum de materia quam ante fuisset in costa.

Contra Gen 2 imisit deus soporem in adam cumque obdormiuisset tulit vnam de costis eius et repleuit carnem pro ea: et edificauit dominus deus costam quam tulerat de adam in mulierem.

Respondeo quod corpus mulieris fuit factum de costa viri dormientis: vt enim maius esset vinculum amicitie: et fortius inter indiuidua humanenature: voluit deus vt esset vnum indiuiduum nature humane radix omnium aliorum eiusdem nature. Et quia vir propter nobilitatem virilis complexionis: et quia naturaliter perspicaciorem habet rationis vsum: debet esse mulieris caput et rector: ideo magis decuit primam mulierem summi de primo viro quam econuerso. Et quia vir et. mulier quantum ad thorum siue quantum ad coniugalem actum: ad paria obligantur cum dicat Apostolus id est Corim. 7. quod mulier sui corporis non habet potestatem: sed vir: similiter autem et vir sui corporis potestatem non habet: sed mulier. Ideo non est facta de parte superio ri hominis tamquam domina: nec de parte inferiori: tamquam ancilla: sed dem partem media scilicet de costa: que est in latere: tamquam equalis et socia quantum ad mutuam obligationem reddendi debitum. Et quia mulier a viro recipit robur: quia vir mulieris defensor est. Uir autem per mulierem emollitur: ideo ad hoc signndum mulier facta est de parte viri dura scilicet de osse: pro quo deus carnem substituit que mollis est. Et quia in coniugio magnum est sacramentum scilicet vnionis anime cum deo et humane nature dei verbo et vnio nis ecclesie ipsi christo. Dicente apo. ad ephe. 5. Sacramentum hoc magnum est. ego autem dico in christo et in ecclsia. Ideo voluit deus vt mulier fieret de costa viri soporati: vt in sopore illo aptior esset eius intellectus ad recipiendum huius sacramenti reuelationem. Intensio enim sensuum in actibus suis diminuit naturaliter intensionem intellectualis virtutis. Unde adam. in illo sopore: hoc sacramentum intellexit: quod patet: quia vt habetur Gen. 2. postquam adducta est mulier ad eum dixit. hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea: hoc vocabitur virago: quoniam de viro sumpta est: quamobrem relinquat homo patrem suum et matrem et adherebit vxori sue: et erunt duo in carne vna.

¶ Ad hoc etiam est ratio allegorica. quia enim vir representat christum et mulier ecclesiam et coniugium viri et mulieris desponsationem ecclesie a christo que desponsatio est per meritum passionis domini nostri iesu christi: cuius mortem in cruce representabat sopor ipsius ade: eo quod mors iesu christi ordinabatur ad festinam resurrectione: ideo propter hoc mysterium decuit vt mulier sumeretur de viro soporato: et quia latus corporis christi aper tum fuit in cruce: et de eius apertura emanauerunt sanguis et aqua per que duo signata fuerunt duo sacramenta: scilicet baptismus et penitentia: et ex eonsequenti alia: virtutem et efficaciam habere per meritum passionis iesu christi: per quorum sacramentorum virtutem ecclesia iungitur christo. Ideo decuit vt mulier: que viro fiebat in coniugium departe virilis lateris sumeretur. o:

Ad primum in oppositum dicendum: quod ilud verbum intelligitur de viro et muliere ratione partis nobilioris: que est anima: non ratione corporis.

¶ Ad secundum cum dicitur quod corpus viri est perfectius quam corpus mulieris etc. Dico quod verum est. Sed costa viri de qua factum fuit corpus mulieris non erat: ita perfectum sicut corpus mulieris: quod de illa factum est.

¶ Ad tertium dicendum quod illa costa et si non esset necessaria ipsi ade ratione indiuidui: erat tamen sibi necessaria ratione speciei: non tamen sic intelligendum quin deus potuisset fecisse corpus mulie ris de nihilo vel de alia materia si voluisset. Sed secundum illam ent similitudinem qua dicimus quod semen non est necessarium indiuiduo propter se: sed propter speciem.

¶ Ad quartum cum dicitur quod quicquid fuit de essentia corporis ade resurget in ipso etc. Dico quod verum est loquendo de hoc quod fuit de eius essentia necessarium indiuiduo: non autem ad hoc quod fuit de eius essentia non propter necessitatem indiuidui: sed speciei tantum. Unde dico quod materia illius coste non resurget in adam sed in eua.

¶ Ad quintum dicendum: quod ille somnus non fuit in adam propter fatigationem virtutum animalium: Sed propter intensionem intellectualis virtutis: et ideo magis proprie dicitur fuisse sopor quam somnus: nec fuit iste sopor in eo totaliter per viam nature. Sed hoc intentio intellectualis virtutis fuit principaliter deo supernaturaliter operante quod notat scriptura Gensm 2 dicens immisit dominus deus soporemin adam.

¶ Ad sextum dicendum secundum quosdam quod corpus mulieris fuit factum de illa costa supernaturaliter multiplicata diuina virtute sine aliqua additione alterius materie.

¶ Alii dicunt quod fuit superaddita materia vel preiancens: vel de nouo creata: nec tamen magis debuit dici corpus mulieris factum de illa materia quam de costa: quia non fuit factum de illa materia nisi costa mediante: scilicet facta prius transmutatione illius materie in costam.

¶ Uel potest dici vt volunt aliqui quod sicut videmus ad habendam perfectam hominis quantitatem plus superaddi de materia quam fuerit in semine: et tamen magis digcimus corpus perfectum esse ex semine quam ex illa materia superad a: eo quod illa portio corporis que facta est ex semine: est aliquid radicalius in corpore: quam illud duod in eo secundum est ex materia superaddita. Ita aliquo modo potest dici a simili: quamuis non penitus sit simile: quod illa portio que fuit facta in corpore mulieris de costa ade: fuit aliquid radicalius in muliere: quam illud quod fuit factum in eius corpore de materia superaddita. Et ideo magis debuit dici factum de costa quam de materia superaddita.

¶ Sed hec secunda solulutio aliquibus non placet: quia non videtur ratio: quare portio facta de materia ad eo creata minus esset radicalis in corpore mulieris quam portio facta de costa: 13m.

¶ Questio II. Secundo queritiuiu vetruumr ratio semina lis sit aliquid transmutabile in quamlibet formam educibilem per naturam de potentia materie. Et videtur quod sic philosophus. 16 de animalibus. vult quod prius ordine nature sit animal: quam homo: ergo forma speciel est in materia mediante forma generis. Sed illud mediante quo introducitur in materia forma speciei est ratio seminalis vt videtur. Cum ergo forma generis videatur quid indifferens ad quamlibet formam naturalem sub illo genere contentam. Uidetur quod ratio seminalis sit aliquid indifferens ad quamlibet formam generabilem et corruptibilem.

¶ Item secundum Porphyrium genus habet omnes differentias potestate: actu vero nullam. Cum ergo differentia aduenmiens generi constituat speciem. Uide tur quod forma speciei sit in potestate in forma generis: videtur ratio seminalis forme speciei: et ex consequenti vridetur quod ratio seminalis sit quid indifferens ad quamlibet formam educibilem per naturam de potentia moterie.

¶ Item intentiones logicales cum non sint vane aliquam correspondentiam habent in rebus. Cum ergo corpus logicaliter vel vniuersaliter consideratum intelligatur: vt quedam intentio seminalis omnium corporum consideratorum sub specificis intentionibus. Uidetur similiter quod in re sit aliqua corporalis forma: que sit ratio seminalis omnium aliarum formarum corporalium educibilium per naturam de potentia materie.

Contra Aug. 9. super Gene. versus finem loquens de rationibus seminalibus dicit: quid vnumquodque valeat vel non valeat: quid de quo fieri possit vel non possit: ex his velut praimordiis eorum omnia que gignuntur suo tempore exortus processusque sumunt finesque et decessiones sui cuiusque generis: vnde sit vt vel de grano tritici non nascatur faba vel de faba triticum: ergo videtur quod diuerse sunt rationes. seminales respicientes diuersas species.

¶ Item si ratio seminalis esset aliquid tramsmutabile in quamlibet formam educibilem de potentia materie omnium formarum educibilium de potentia materie: non esset nisi vna ratio seminalis quod falsum est secundum sanctos frequenter loquentes de rationibus seminalibus in plurali.

Respondeo quod ratio seminalis potest accipi proprie et communiter.

¶ Primo modo est quaedam actiua in semine connaturalis eidem per quam materia seminis determinatam respicit speciem et tramsmutatur naturaliter: et per se ad formam que reponitur in illa specie.

¶ Quod autem sit vis actiua in materiam videtur Augu. 5 lib. super Gen. versus finem vbi loquens de cuiuslibet arboris pulchritudine quantum ad robur ramos frondes et pomadicit quod in semina illa omnia fuerunt primitus non mole corporee magnitudinis: sed vi potenti atque causali: non est autem consuetum quod vis pure passiua sic nominetur. Quod est sit vis naturalis: testatur Aug. 3 liro super Gensem inter medium et finem vbi loquens de talibus que gignuntur de corporibus animalium mortuorum dicit quod hoc est: quia in corporibus animantium est quaedam vis naturalis: et quasi praeseminata materia: et quodammo initiata praemordia illo rum animalium: que de corruptionibus corporum mortuorum oriuntur. Quod etiam per eam materia respiciat determinatam speciem: patet per Aug. 9. super Gen. versus finem. vbi vult quod per rationem seminalem ex grano tritici producitur triticum et non faba: et quod ex faba non producitur triticum sed faba. Quod est per eam materia tramsmutetur ad formam satis patet et maxime in semine animalium que generantur per propagationem in quo est virtus a generante transfusa: per quam materiam disponitur et organizatur. Ex dictis patet quod ratio seminalis proprie dicta non est aliquod principium purum possibile: quia est vis actiua. Patet est quod si in semine fiat aliqua impressio extranea et connaturalis per quam sit quandoque: vt semen degeneret: ita vt interdum de grano tritici producatur herba de qua oritur granum non triticeum: quod talis impressio non est proprie dicta loquendo ratio seminalis grani triticei: quia seminalis ratio est connaturalis eidem. Patet etiam quod non est nisi in viuetibus aliqua vita: vel que vitam habuerunt: vel ex re viuente producta sunt: quia de solis viuentibus dicitur Gense primo quod habent in se sementem generis sui: et ratio seminalis proprie loquendo non est nisi in semine. Patet est quod non est quid indifferens ad quamlem formam educibilem per naturam de potentia materie: quia vt dictum est: materia per seipsam respicit determinatam speciem. Patet est quod non est tramsmutabile in formam introducendam in materia seminis: quia ex quo est vis actiua est aliqua forma in actu: et vna forma in actu: siue substantialis siue accidenta lis non transmutatur naturaliter in aliam. Nec potest dici quod sit tota essentia forme sub esse incompleto vel aliqua portio eius in actu incompleto: quae introducenda est in materia seminis: quia quamuis possibilitas ad illam formam sit connaturalis materie seis: tamen dici non potest: quod dum est sub forma seminis alia forma introducenda vel aliqua eius portio comnaturalis sit eidem. Patet etiam quod ratio seminalis non est forma substantialis ipsius seminis: quia materia per suam substantialem formam non tramsmutatur ad formam aliam naturaliter per se: quia nulla forma naturaliter per se agit ad sui ipsius corruptionem in materia: materia autem seis transmutatur per rationem seminalem naturaliter per se ad formam aliam: quam sit semis forma. Restat ergo quod ratio seminalis proprie dicta est quaedam vis actiua caunata in semine a generante vel a causante alia a forma substantiali ipsius seminis que iuuat ad conseruandum in materia formam illam ad quam determinauit materiam et trans mutauit. Unde philosophus. 16. de animalibus loquens de virtute informa tiua membrorum: quam dicit esse in estbryone. Dicit quod sermo dicentis quod illud quod operatur corrumpitur: postquam fecerit omnia membra: falsus est. Nec est intelligendum quod illa virtus sit sicut n subiecto in materia semis quam transmutat: quia nulla virtus naturalis existens in materia mediante substantiali forma: ita quod sit connaturalis ipsi composito agit per se ad corruptienem iilius forme Sed est illa virtus sicut in subiecto in spiritu corporeo incluso in semine: vnde si contingeret quod spiritus corrumperetur in semine non remaneret in semine ratio seminalis: qua materia naturaliter tramsmutaretur ad determinatam formam. Si autem accipiatur communiter: sic potest dici non tantum de vi praedicta: sed etiam de printia purepossibili tramsmutabili in formam educibilem per naturam de potentia materie: et sic in materia vnitus elaienti est ratio seminalis ad formam alterius elainti: et in elintis ad ea quae naturaliter generantur ex elaentis: et secundum hunc sensum: quandoque Aug. loquitur de ratione seminalibro Communiter etiam loquendo potest accipi pro influentia recepta in materia vnius elementi ab alio: et pro quandam possibilitate obedientie que est in materia ad hoc vt deus faciat de ea quicquid voluerit. Et sic videtur loqu Aug. de ratione seminali longe post principium sexti lib. super Gen. vbi dicit quod adam et eua facti suerunt secundum potentiam per verbum dei tamquam seminaliter mundo inditam: cum creauit omnia simul. Ex dicti patet quod ratio seinalis proprie dicta non est aliquid tramsmutabile in quamliet formam educibilem per naturam de pos materie.

Ad primum in oppositum cum dicitur: quod illud mediam te quo introducitur in materia forspeciei est ratio seinalis etc. Dico quod verum est: si illud sit principium actiuum et connaturale per quod materia respiciat determinatam speciem et naturaliter tramsmutetur ad formam: non omnis autem he conditiones conueniunt in forma generis.

¶ Ad 2m dicendum: quod genus non habet omnes differentias in potestate actiua. Sed in possiblitate passiua: inquantu genus dicit quid contrahibile per diuersas differentias opere rationis: quia in rerum natura: illa forma quae dicitur forma indiuidui generis ad determinatam speciem ordinatur: nulla enim forma realiter communis est in rebus diuersarum specierum.

¶ Ad 3m dicendum: quod quamuis intentiones logicales habeant aliquam correspondentiam in rebus: non tamen opertet quod ita inuenia tur in re: sicut inuenitur in intentionibus logicalibus: quod patet: quia qualibet res: secundum suum esse reale vna numero est. In intentionibus autem logicalibus inuenitur vnitas que non est vnitas secundum numerum: sed secundum genus vel speciem: pro tanto ergo dicuntur habere correspondentiam in rebus: quia res intellecte sub illis intentionibus saluantur in rebus extra quamuis non sub illo modo. Unde non opetet quod si corpus logi caliter consideratum sit quid indifferens ad specialia corpora quod propter hoc in re inueniatur consimilis indifferentia.

¶ Potest etiam dici quod quamuis corpus intellectiuum in generali intelligatur: vt indifferens ad omnia corpora specifica: non tamen propter hoc potest dici ratio seminalis eorum: quia ratio seminalis est vis actiua: corpus autem sic intellectum in generali: non intelligitur vt potens se contrahere ad diuersas species. Sed vt possibile contrahiopere rationis.

¶ Questio. lIII Tertio queritur vtrum corpus mulieris fuerit productum de costa viri secundum rationem seminalem. Et videtur quod sic. Quia vult Augu. 6 super Genesem longe post principium quod cum deus creauit omnia simul corpus ade et eue fuerunt facta secundum potentiam per verbum dei tanquam seminaliter mundo inditam: ergo videtur quod corpus eius fuerit productum de costa illa secundum rationem seminalem.

¶ Item corpus eue suit factum de costa illa secundum aliquam rationem causalem. Sed idem videtur ratio causalis quod ratio seminalis: ergo fuit factum de costa secundum rationem seminalem.

Contra Hugo primo libro de sacra. par. 6. c. 36 loquens de factione corporis mulieris de costa Ade dicit hoc esse factum eo miraculo: quo postea de. 5 panibus in manibus iesu celesti benedictione multiplicatis quinque sunt hominum milia satiata. Et hoc idem recitat magister in littera. Sed talis factio non est secundum seminalem rationem: ergo corpus mulieris non fuit factum de costa ade secundum seminalem rationem.

¶ Item omnia indiuidua eiusdem speciei naturali productione eodem modo producuntur. Sed indiuidua humane speciei que producuntur naturaliter fiunt ex semine: ergo cum corpus eue factum fuerit de costa et non ex semine: non fuit eius productio naturalis. Sed omnis productio quae est secundum rationem seminalem est naturalis: ergo corpeue non fuit factum de costa secundum rationem seminalem.

Respondeo solet assignari dfentua iter rationes primor diales et causales et naturales et seminales. Quia rationes praimordiales sunt rationes creaturarum factiue in deo existentes. Causales autem rationes siue quaedam possibilitates obedientie in creaturis per quas creator facit de creaturis quic quid voluerit: et sic accipit Aug. rationem causalem 6 super Gen. quasi inter principium et medium cum dicit quod corpus viri et mulieris facta fuerut causaliter scilicet quando primo facta sunt inuisibiliter cum deus creauit omnia simil.

¶ Raitiones autem naturales dicuntur quaedam virtutes actiue naturales existentes extra rem. Unde potest dici ignis fieri ex aqua secundum ratione naturalem: quia de aqua sit ignis per virtutem ignis naturaliter operantem: qui tamen virtus non est virtus intrinseca aqua.

¶ Rond nes aut seminales sunt quaedam vires actiue in seminibus connarales eisdem per quas semina determinatas species respiciunt: et per quas materie seminum tramsmutantur naturaliter ad formas: quandoque tamen vnum ponitur pro altero. Cum ergo in costa nulla fuerit vis actiua connaturalis coste: per quam naturaliter de costa formatum fuerit corpus mulieris: nec est per aliquam vim actiuam naturalem et extrinseca ipsi coste: corpus mulieris factum fuerit de ea. Sequitur quod corpus non fuit productum de costa ade secundum rationem semina lem proprie dictam: nec secundum rationem naturalem: fuit tamen a deo productum de costa secundum rationem causalem et primordialem.

Ad primum in oppositum dicendum: quod potentam seminaliter mundo inditam. Aug. ibi vocat rationem causalem prout est quedam possibilitas obedientie in creatura per quam deus facit de ipsa: quicquid voluerit.

¶ Ad 2m dicendum quod non est idem ratio causalis: quod ratio seminalis: secundum quod in corpore questionis visum est.