Circa litteram

CIrca litteram. Non spiritum sanctum: per gratiam gratum facientem. Nisi peniteat eum veteris vite etc. hic accipitur penitentia large: scilicet prout se ex tendit ad contritionem informem: que ab aliqui bus vocatur attritio. Non habens veram cordis contritionem. Hic accipitur vera contritio extenso nomine vtprius. Ut induat eum christum sanctitas baptismi: idest vt sanctitas baptismi ipsum baptizatum induat christum. Redire dimissa peccata. Non est intelligendum quod nunquampeccatum dimissum idem ibi numero redeat: quomodo autem redire dicatur exponetur in tractatum de penitentia. Sed non sententiam: scilicet qua dixerat sine baptismate in necessitate posse aliquem saluari. Non satis idoneum posui illius latronis exemplum. Nota quod ille latre et si non fuerit martyr quantum ad causam: fuit tamen quantum ad voluntatem. Quem regeneraturus eram amisi: nec tamen in hoc peccauit Ambro. quia non distulit eum baptizare per negligentiam: sed quia consuetudo ecclesie tunc hoc requirebat vt diu cathecumini seruarentur: et solebant expectari solennitates ad baptizandum: vnde de consecra. di. 4. De cathecuminis et. ca. Uenerabilis: dicitur quod in solenitate paschali: et pentecoste cathecumini baptizentur: nisi aliter faciendum sit propter vrgentem necessitatem: melior tamen est consuetudo statim baptizare propter tres rationes scilicet propter periculum mortis: et propter infestationes demonum: qui possunt minus in baptizatis quam non baptizatis ceteris paribus. Et quia quamdiu homo paruulus est: certum est in ipso non posse esse aliquid quod impediat baptismi effectum. Et est baptismus in aqua: in sanguine et in penitentia.

¶ Queritur quis sit melior omnibus pensatis. Respondeo quod isti baptismi inter se se habent sicut excedentes et excessi. In imprimendo enim characterem baptismus aque alios duos excedit: quia characterem non imprimunt: et in hoc quod per ipsum pluribus potest subueniri. Subuenit enim adultis et paruulis: et tempore persecutionis et pacis. Baptismus autem sanguinis alios duos excedit in hoc quod non potest in quinari sordibus secundis. Unde Dama libro 4. capie. primo. dicit: quod valde venerandus est inquantum secundis vltra non inquinatur sordibus: et statim in vitam introducit eternam. Baptismus autem penitentie aliis duobus inferior est in hoc quod non semper totam penam remittit: immo raro hoc accidit: per quemlibet autem aliorum remittitur tota pena: tamen in hoc alios duos excellit quod in habente vsum libero arbii. nullus aliorum sine illo ad salute prodest. Omnibus autem pensatis si distinguatur interior deuotio contra ipsam corporis passionem: vel ablutionem in adultis: planum est quod ipsa penitentia: in qua conprehendo deuotionem: quia sine ista non prosunt alia ad salutem: et ipsa sine aliquo aliorum in casu necessitatis prodest: melior est. Si autem ipsa comparetur ad alia duo pro ut sunt in paruulis in quibus nulla requiritur penitentia: tunc dico quod penitentia potest esse ita exilis in adulto: quamuis sufficiens: quod non recipit totam gratiam: sicut paruus in baptismo aque vel sanguinis. Si autem consideretur penitentia in suo summo: tunc credo simpliciter: quod adultus per baptismum penitentie quando non potest habere nec baptismum aque nec sanguinis: maiorem recipie¬ gratiam quam paruuli per baptismum aque vel sanguinis. Et quia ille baptismus simpliciter est melior in quo plus datur de gratia: ideo concedo quod interior deuotio considerata in suo summo melior est quam baptismus aque vel sanguinis secundum quod distinguitur contra eam: et post ipsum baptismus sanguinis est melior. Si autem baptismus sanguinis et aque considerentur vt includentes interiorem deuotionem: tunc quilibet eorum est melior quam interior deuotio tantum: et baptismus sanguinis baptismo aque.

¶ Queris quid sit maius: fides an aqua: non dubito quin respondeatur fides: si ergo quod minus est sanctificare potest nonne quod maius est: idest fides: hoc confirmat quod dictum est de preeminentia baptismi comtritionis super baptismum aque. Ex illo tempere id est postquam fuit institutum et promulgatum: quod ibi suit predictum cum dicit. Saluator: nisi quis renatus etc. Baptismi tota sacramenta implentur: non tamen quantum ad impressionem characte tis. Suam poientiam sacramentis non alligauit scilicet sic intelligendo quod per aliam viam potest sanctificare quam per sacramenta. Non posse prodesse scilicet manente fictione. Eterno supplicio puniendos: hic appellat eternum supplicium non penam sensus: sed carentiam visionis dei. Fidelium consortio non separantur cum orat ecclesia pro fidelibus defunctis: quod non est sic intelligendum vt indigeant quod pro eis oretur: sed quia orationes que pro existentibus in purgatorio sunt suffragia: pro illis sunt gratiarum actiones. Non propter virtutem: idest actum virtutis. Sed fidei sacramentum: idest propter susceptionem baptismi et impressionem characteris. Quidam putant gratiam operantem et cooperantem etc. Hec opinio simpliciter vera est.