Articulus 1

Quaestio I PRimo ostendo quod species panis et viniconsecrate non sunt sacramentum no. l. quia vt superius habitum est: sacramentum est ex similitudine representans. Sed species panis et vini consecrate non habent similitudinem cum corpore christi et sanguine: cum species ille sint accidentia: et accidens sit a substantia dissimile: ergo non sunt sacramenta no. l.

¶ Item panis est totum homogeneum. corpus christi est etherogeneum: ergo non est species panis ex naturali similitudine representans corpus christi. Et ex consequenti nec est eius sacramentum.

¶ Item sacramentum no l. illius rei cuius est singnum est causa. Sed predicte species non sunt causa veri corporis christi: et sanguis nec corporis mystici: ergo non sunt iacramentum noue scilicet

Contra de consecr. di. 2. In sacramentorum dicuntur predicte species esse sacramentum.

¶ Item. e. di. non oportet. habetur idem.

Respondeo quod species panis et vini potest consecrationem factam a sacerdote sub forma verborum et intentione debita. sunt sacramentum no l. quia signum et causa rei sacre est sacramentum no l. sed predicte species sunt si gnum duplicis rei sacre. est enim species panis signum corporis christi veri: quod est res sacrasub ipsa specie vere contenta. Est etiam signum corporis christi mystici: quod est res sacra scilicet sancta ecclesia: qui tamen non est sub ipsa specie realiter contenta. Species etiam viniest signum veri sanguinis christi: qui est res sacra et sub specie¬ predicta veraciter contenta: quia quamuis etiam hoc sacramentum non sit causa essentie corporis christi absolute: tamen est causa essentie eius sub illa specie: et causa essentie sanguinis sub specie vini: quamuis etiam non sit causa hominum ipersorum qui sunt ecclesie membra: tamen est instrumentalis causa fidei charitatis: per quas vniuntur ad vnius corporis mysticiconstitutionem: et ideo causa est corporis mystici quantum ad eius formam: quamuis non quantum ad eius materiam. Ex dictis patet quod predicte species non tantum sunt sacramentum noil. sed et sacramentum inter alia altissimum inquantum in se veraciter et realiter continent sanctitatis auctorem: et pat: quod predicte species sunt sacramentum tantum: et corpus christiverum sacramentum et res. Res scilicet respectu speciei panis: et sacramentum respectu corporis mystici: quia sicut corpus christi constat ex purissimis et diuersis membris: sic corpus christi mysticum ex diuersis personis per fidem et charitate purificatis: hoc autem corpus est res et non sacramentum: nisi velles dicere quod corpus christi mysticum ecclesie militantis sit sacramentum corporis mystici ecclesie triumphantis. Et sicut dictum est de corpore christi per comparationem ad speciem panis: sic intelligas de sanguine eius per comparationem ad speciem vini.

Ad primum in oppositum dicendum quod accidens et si sit a substantia disimile in essentia et naturali aptitudine essendi: ex hoc tamen non sequitur quin in accidente possit esse naturalis aptitudo ad representandum substantiam: aliter enim per accidentia non posset deueniri in cognitionem substantie: et non tantum representant accidentia substantiam: quam apta nata sunt informare: sed etiam illa cuius ista est representatiua. Et ideo quia substantia panis representat corpus christi in essendo: in quantum conficitur ex purissimis granis: sicut corpus christi constat ex purissimis membris: et in effectu inquantum reficit corporaliter sicut corpus christi reficit spiritualiter: ideo species panis representat corpus christi.

¶ Et ex hoc pat: solutio ad secundum.

¶ Ad tertium patet solutio ex dictis in corpore questionis.

Quaestio II.

SEcundo quaeritur vtrum species panis et vini consecrati sint vnum sacramentum. Et videtur quod non: quia sacramentum est sacre rei signum: ergo plura sacre rei si gna sunt plura sacramenta. Sed species panis et species vini sunt plura sacre rei signa: ergo sunt plura sacramenta.

¶ Item quamuis secundum philosophum primo periber. nomen sit vox significatiua: tamen plures voces vnum significantes sunt plura nomina: vt ensis et gladius: ergo a simili quauis species panis et vini sint signa eiusdem rei inquantum sub qualibet continetur totus christus: tamen sunt plura sacramenta.

Contra sacramentum vnitatis maxime debet esse vnum. Sed hoc sacramentum est vnitatis sacramentum: que est per fidem et charitatem in corpore mper stico: ergo hoc sacramentum est vnum.

Respondeo quo praedicte species ponis sunt vnum sacramentum vnitate integrata ex pluribus relatis ad aliquid vnum: referuntur enim ad vnam rem significatam non sub eis contentam que est corpus christi mysticum: et ad vnam rem significatam: et sub eis realiter contentam scilicet ad ipsum christum: quia quamnis species panis primo representet corpus: et species vini sanguinem: quia tamen sanguis et corpus christi separata non sunt inter se: nec a christo: ideo ex consequenti quelibet dictarum specierum representat et continet totum christum. Referuntur etiam tanquam signum et causa ad vnam spiritua lem refectionem integram: que ad similitudinem integrirefectionis corporalis: que comprehendit cibum et potum: consistit in potatione intellectus per fidei illustrationem: et in cibatione affectus per charitatem. Ad cuius refectionis integritatem significandam voluit christus in hoc sacra¬ mento contineri sub specie cibi et potus: vt esset in hoc integra significatio rei quam in suscipeiente efficit: vx duabus ergo speciebus constituitur vnum integrum signum.

Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis species pauis et vini sint plura signa: tamen ex his integratur vnum completum signum: ad quod significandum dicit Greg. in quadam collecta. Perficiant in nobis domine tua sacramenta quod continent: ad significandum plures partes huius sacramenti. Et in alia dicit: Ut hoc tuum sacramentum non sit nobis reatus ad penam: ad significandum quod ex illis vnum integrum constituitur signum.

¶ Ad secundum dicendum quod plures voces idem significantes plura sunt nomina: quia nominis forma non est res significata: sed significatio que in pluribus vocibus plurificatur: quamuis respectu vnius rei: nec sunordinate ad simul significandum illam rem: quia quelibet pie ie complete significat eam: aliter non possent vere dici plura nomina: sed species panis et vini iustitute sunt ad simul significandum tanquam vnum integrum siguum: vnam rem non contentam: et vnam contentam: et vnam effecctam.

Questio. III.

TErtio queritur vtrum hoc sacramentum fuerit conuenienter prefiguratum. Et videtur quod non secundum philosophum. phy. mutationis non est mutatio: ergo a simili nec signi est signum: sed hoc sacramentum est signum: ergo non est prefiguratum.

¶ Item quanto res est rarior: tanto ceteris paribus est praeciosior. Unde glo. super illud. primi Reg. 3. c. Sermo domini erat praeciosus dicit: quia rarus. Sed figura huius sacramenti debuit esse multum preciosa: ergo multum rara. inconueniens ergo fuit ipsum multipliciter prefigurari.

Contra hoc sacramentum prefiguratum fuit per panem et vinum que obtulit MelchisedecuAbrae: vt habetur Gene. 14 in glo. ibidem: et per altare quod edificauit Abraam ad immolandum Isaac. de quo habet Gen. 22. Unde glo. ibidem. Hec est figura nostri altaris in quo consecratur corpus christi et sanguis. Cum ergo iste prefigurationes facte fuerint per consilium spiritus sancti qui nihil inconueniens consulit: conuenienter hoc sa cramentum prefiguratum fuit.

Respondeo quod ad ostendendum huius sacramenti dignitatem et vtilitatem conueniens fuit ipsum prefigurari non tantum vna figura: sed multiplici: et etiam propter eius difficultatem ad credendum conueniens fuit homines per multiplicem figuram ad ipsum credendum manuduci.

Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis immediate non sit mutationis mutatio: nec sicut subiecti: nec sicut termini: vt ibi philosophus ostendit: tamen mutatio mediante alio terminatur ad mutationem: vt generatio mediante genito ad geniti. mutationem terminatur: a simili dico quod signi potest esse signum inquantum signum significat rem absolutam: que significat: et sic istud sacramentum fuit prefiguratum. Uel dicendum et melius quod non est simile de mutationibus quas facit natura et ratio: actus enim voluntatis immediate potest respicere actum cognitionis. et ideo institui potuit non tantummodo signum aliud signisicans: sed etiam significatio immediate significans: aliam significationem.

¶ Ad secundum dicendum quod argumentum non plus concludit nisi quod non fuit conueniens eandem figuram pluribus vicibus reiterari ad prefigurandum hoc sacramentum: quam exigeret dignitas et arduitas sacramenti. hec autem exigebantur vt prefigurarentur pluribus figuris que ipsum prefigurarent sub rationibus diuersis. Unde per oblationem melchisedech fuit prefiguratum quantum ad species sensibiles panis et vini. quantum ad rem contentam per esumpaschalis agni. quantum ad rem in suscipiente effectam per manna: per quod etiam prefiguratum fuit res contenta inquantum dupliciter reficiens suscipientem.

Quaestio. IIII. QUarto queritur vtrum hoc sacramentum conuenienter fuerit institutum. Et videtur quod non: quia nihil conuenienter institui tur: in cuius constitutione aliquid contra rationem implicatur. Sed in constitutione huius sacramenti multa contra rationem implicata videntur scilicet accidentia esse sine subiecto: et quod maius contineatur in maiori: et quod vnus homo ab homine manducetur: et multa alia: ergo inconueniens eius institutio fuit.

¶ Item hoc sacramentum viaticum dicitur: ergo ab illo tempore quo homines fuerunt in via debuisset hoc sacramentum institui. inconuenienter ergo fuit institutum: cum eius institutio non fuerit tempore conuenienti.

¶ Item hoc sacramentum est memoriale passionis christi. Unde sacramento instituto postea subiunxit christus: hoc facite in meam commemorationem. Luc. 22. ergo non fuit conueniens hoc sacramentum institui ante passionem.

Contra sicut generato necessarium est ministrari alimentum ad sustentationem vite et augmenti: sic regenerato per baptismum conueniens fuit sacramentum institui ad conseruationem et augmentationem vite spiritualis recepte per baptismum: tale autem est sacramentum eucharistie: in quo continetur sons spiritualis vite: ergo conuenienter fuit institutum.

¶ Item christus hoc sacramentum instituit: cuius nulla actio potuit nisi conueniens esse.

Respondeo quod sicut anime vegetatiue que est formale principium naturalis vite generabilium et corruptibilium deus indidit potentia: generatiuam per quam res viuens efficitur: et augmentatiuam per quam genitum augmentatur et roboratur: et nutritiuam per quam nutritur: et in esse conseruatur quamdiu viuit. vnde secundum sententiam philosophi. 2. de anima animalia semper nutriuntur. Ita aliquo modo a simili conueniens fuit deum inter sacramenta inestituere tria: per quorum vnum anima efficiatur viuens vita spirituali et supernaturali: et hoc est sacramentum baptismi. Et per aliud in viuente spiritualiter vita spiritualis augeatur et roboretur: et hoc est confirmationis sacramentum. Et per aliud viuens spiritualiter in vita spirituali nutriatur et perficiatur: et hoc est sacramentum eucharistie. Quapropter eius susceptione indiget viuens vita spirituali: quae est vita gratie: quamdiu est in statu: in quo illam potest amittere. hoc est toto tempore naturalis vite.

Ad primum in oppositum dicendum quod minorest falsa: accidentia enim esse sine subiecto eo modo quo sunt in hoc sacramento: et maius contineri in minori eo modo quo corpus christi continetur sub specie panis: et hominem manducari eo modo quo christus a sumente sacramentum manducatur: et alia que in hoc sacramento contra rationem videntur: non sunt secundum rei veritatem contra rationem rectam: quamuis huilus cognitio nostram naturalem facultatem transcendat sicut inferius specialius declarabitur.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis ante aduentum christi fuerint homines in via: tamen ante christi aduentum non fuit conueniens hoc sacramentum institui: et ratione rei contente: que est ipse christus: qui non debuit realiter contineri sub specie panis et vini antequam esset de virgine natus. et ratione rei significante non contente: que est spiritualis vni tas corporis mystici: quia ante christi aduentum homines carnalius sapiebant quam post: tamen semper habuerunt adiutorium conueniens secundum exigentiam temporis et status: vt superius ostensum est.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis hoc sacramentum sit memoriale passionis christi: tamen conuenientius fuit ipsum institui ante passionem quam post: vt ab eis recedens quantum ad esse corporale visibile cum eis remaneret quantum ad esse sacramentale: vt hoc sacramentum instituendo facto discipulis ostenderet suam passsonem de proximo imminere. Conuenientius etiam fuit vt institueretur post cenam quam ante: quia in passione sua: que tunc imminebat: vetus sacrificium erat terinandum: et quia memoriale datum ab amico amicis cum ab eis corporaliter et visibiliter recedit: solet fortius imprimi memoriis amicorum: et diligentius et reuerentius custodiri.