Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 6
¶ Primo vtrum insames infamia iuris ciuilis repellendi sint: etiam post peractam penitentiam ab ordinum susceptione
Quaestio 1
Rimo ostendo quod infames infamia in ris ciuilis non sint repellendi ab ordinum susceptione: quia ad iudicem temporalem non pertinet statuere penam ecclesiasticam: sed repelli abordinum susceptione est pena ecclesiastica: ergo propter infamiam iuris ciuilis nullus repellendus est ab ordinnm susceptione.
¶ Item condemnatus de furto est infamis infamia iuris ciuilis. Unde dicitur. ff. de furtis scilicest non potest. Non potest preses prouincie efficere vt furti damnatum non sequatur infamia: sed si talis emendetur et fiat bonus homo: non vsdetur ratio quare repellendus sit ab ordinum susceptione.
Contra extra de testi. Testimonium in glo. ditur de hio qui condennati sunt de furto et similibus: quia licet animas per penitentiam saluare possimus: infamiam tamen abolere non possumus: et sic poenitentia non prodest eis quantum ad hoc: quia actus legitimi sunt infamibus interdicti.
¶ Item. 2. q. 3. Cuphemium. §. Hic autem colligitur. dicitur quod illud Gelasii et Stephani: quamquam animas per poenitentiam saluare possimus: infamiam tamen abolere non possumus: et sub nota perpetue infamie ad poenitentiam suscipimus: de illis intelligitur quibus per ciuilem iudicem infamia. irrogatur. ex hoc arguo vt prius.
Respondeo quod sicut sama est illese dignitatis status vita et moribus comprobatus Sic infamia est quantum ad vitam et mores lese dignitatis status: et si sic effectus iuris: dicitur infamia iuris siue contrahatur ipso facto: siue irrogetur per sententiam. Quo viso sciendum quod quidam sunt infames secundum canones: qui non sunt infames secundum leges: et aliqui infames secundum leges: qui non sunt infames secundum canones 6 q. prima. Omnes vero. in glo. sed vt in pluribus omnes infames secundum leges sunt infames secundum canones.
¶ Unde in predicto. c. dicitur in tex. sic. Omnes infames esse dicimus quos leges seculi infames appellant. Dico ergo quod infames infamia iuris ciuilis hoc vltimo modo siue eroge tur per sententiam: siue contrahatur ipso facto: nisi restituti sue rint in integrum ab illo qui potest: sunt ipso iure priuati actibus legitimis. vnde repellendi sunt non tantum ab ordinum susceptione: sed ab accusatione et testificatione: etiam post per paractam penitentiam de illo crimine: pro quo facti sunt infames. Cuius ratio est: quia ea propter que iura ciuilia et canonica concorditer iudicant aliquem esse infamen reddunt eum opprobriosum et vilem in reputatione hominum quanuis egerit poenitentiam: et sic dicitur extra de exces. prela. Inter dile ctos. Personis vilibus et indignis porte dignitatis patere non debent. Quandeque tamen propter criminis enormitatem: vt est crimen symonie: et alia crimina excepta: criminositestes recipiuntur de equitate. cum de illo crimine ciuiliter agitur: non recipiuntur tum simpliciter: sed cum aliis amminiculis: et cum persona contra quam inducuntur est male fame: extra de symonia. Pertuas.
Ad primum ad partem aliam dicendum quod non est intelligendum per illam glo. quod papa non possit infamatum clericum restituere same: quia contrarium habetur expresse 2 q. 3. Euphemium. §. Hinc eolligitur. ibi enim dicitur quod hine colligitur clericorum infamiam per Romanum pontificem aboleri posse.
¶ Potest etiam vt volunt aliqui et probabiliter abolere infamiam laicorum etiam per ciuilem iudicem irrogatam. Unde illud verbum. Aimas per penitentiam saluare possumus: infamiam tamen abolere non possumus: sic exponendum est. Non possumus scilicet per penitentiam: possumus tamen per restitutionem in integrum: et hanc expositionem tangit glo. ibidem. Quod autem princeps possit a laico predictam infamiam tollere per restitutionem in integrum habes eadem. q. Si quem penituerit. §. Notandum quoque. circa finem: et ibidem etiam habes restituendi formam que est hec. Restituo te in integrum honoribus: et ordini tuo: et omnibus ceteris.
Quaestio 2
SEcundo queritur vtrum infames infarmia iuris canonici repellendi sint etiam post pactam penitentiam ab ordinum susceptione. Et videtur quod non. extra de testibus. Non dabet in glo. dicitur quod testimonium in criminali accusatio et ordinum susceptio pari passu incedunt: sed infames infamia canonica post paactam penitentiam possunt testificari in criminali et accusare: quod probo: quia vt habetur 6. q. 1. Omnes vero. in gl. Infamis canonica abo letur per penitentiam: ergo tales post paractam penitentiam non sunt repellendi ab ordinum susceptione.
¶ Item ea. q. Illi qui. vbi dicitur de talibus quod infamia sunt notati antequam sacerdotali auctoritate sanentur: ergo videtur quod post penitentiam cessant esse infames: et si sic: non sunt a susceptione ordinum repellendi.
Contra infamis propter periurium infamis est infamia iuris canonici: et tamen emendatus de tali crimine non admittitur ad testimonium nec in causa criminali: nec in causa ciuili. extra de testibus. Testimonium. in tex. et in glo. ergo nec admittendus est ad ordinum susceptionem: quia vt dicitur super idem capisium. in glo. In nullo debet vacillare opinio ordinadi.
¶ Item infamia intis canonici: quamuis emendatus: non recipitur ad testisicandum in causa criminali: sed vt superius dictum est. Testimonium in criminali: et accusatio: et ordinum susceptiopari assu incedunt: ergo infamis infamis iuris canoni ci repellendus est etiam post peractam penitentiam ab ordinum susceptione.
Respondeo quod infames insamia iuris cunonici: qui tamen non sunt infames infamia inris ciuilis: aut contraxerunt illam ipso iure: aut eis est per sententiam diffinitiuam irrogata a iudice. Si secundo modo. non credo quod per penitentiam aboleatur infamia: ita vt de iure possint ordinari: sed oportet eam aboleri per restitutionem in integrum ab illo qui hoc potest. Si autem infames illam infamiam incurrerunt ipso iure: aut eam incurrerunt per aliquod illorum peccatorum mortalium: quorum nullum inducit depositonem: aut per aliquod illorum que inducunt depositionem: nec tamen propter illa incurritur infamia secundum iura ciuilia. Quod autem distinctio: sit rationabilis videtur: quia per quodlibet peccatum mortale incurritur aliqua infamia secundum canones 6 q. 1. Omnes vero: in glo. et. c. sequenti. in tex. tamen non omne peccatum mortale quod homo committit post sui promotionem: inducit iam promoti depositionem: vt tenet dominus hostien. in summa. c. de accu. vbi declarat quis sit effectus accusationis. Non omne etiam mortale peccatum quod secundum canones inducit depositionem est tale quod per ipsum contrahatur ciuilis infamia: quod patet si diligenter considerentur crimina: per que contrahitur ciuilis infamia: que ponuntur. ff. de his qui notantur iufamia: et crimina que secundum canones depositionem inducunt: quorum multa refert dominus hostien. in titulo supra dicto. Daeuent ergo aliqui quod illi qui infamiam secundum canones incurrunt ipso iure per aliquod peccato rum illorum mortalium: quorum nullum inducit depositionem: non sunt post paractam penitentiam veram et legitime secundum iura probatam repellendi ab ordinum susceptione: nec etiam ab accusatione et testificatione: nec in ciuili neque in criminali: quia quasi iam noui homines effecti sunt.
¶ Aliuo tamen dicunt tales esse repellendos ab ordinum susceptione: accusatione: et testificatione in criminali causa: quamuis non in ciuili: vel in criminali: cum ciuiliter agitur: et de talibus criminalibus dicunt debere intelligi quod dicitur in illa decretali. Testimonium, quod declarant per hoc quod postquam dixit. Si vero sit emendatus de crimine: statim subiungit. Et eum non comitetur infamia. Et hi dicunt infamiam que totaliter per penitentiam aboletur: esse illam que contrahitur tantum per crimen occultum: de quo nulla est infamia facti: nec probari potest. Sed hoc aliis non videtur: quia ab illis peccatis de quibus loquitur illa decretalis. Testimonium. excipit periurium quod est tale crimen quod inducit depositionem. Et preterea iura dicunt et doctores iu ris quod poenitentia per quam aboletur infamia quam iura dicunt pi penitentiam aboleri: probanda est per sacerdotem. Illa autem que est tantum de occulto crimine probatione non indiget.
¶ Unde illud verbum. Et eum non comitetur infamia: intelligendum est secundum eos de infamia ciuili: vel de infamia facti. Illi autem quie ipso iure secundum canones incurrunt infaminam per aliquod illorum criminum que depositionem inducunt: per que tamen non contrahitur infamia secundum iura ciuilia quamuis eorum in famia per penitentiam remoueatur: quo ad hoc quod possunt admitti ad acusandum et testificandum in causa ciuili: aut ircriminali: cum ciuiliter agitur non tamen ad hoc debent admit ti in causa criminali: cum criminaliter agitur: extra de testi. Testimonium nec etiam ad ordinum susceptionem. non enim decet vt qui ab accusatione et testificatione tali repellitur ad ordinum susceptionem admittatur: cum dignior et honorabilior actus sit ordines suscipere et in eis submnistrare: quam accusare vel testificari. Unde ordinandi sine quacumque nota infamie debent esse.
Ad primum in oppositum dicendum quod infamia canonica de qua dicitur. 6 q. 1. Omnes vero. in gl. et. c. sequenti. in tex. et in glo. quod aboletur per penitentiam incurritur per aliquod mortale peccatum: de quo non est peccator per sententiam condemnatus: nec inducit depositionem: aut si depositionem inducit: tamen occultum est: ita vt contra peccatorem probari non possit: nec de hoc est orta contra peccatorem aliqua infamia facti: et quod talis criminosus actibus legitimis restituatur per poenitentiam habes expressum extra de temporibus ordinandorum. cap. vlti.
Ad primum ad partem secundam dicendum quod emendatus de crimine: si eum post penitentiam comitetur infamia non est recimpiendus in testem. nec in causa criminali: nec in ciuili: sed qui periurat scienter et ex deliberatione infamis est infamia iuris: extra de testi. Testimonio. in glo. et. C. detranfactionibus. Si quis maior. et. 6. q. 1. Infames. talis autem infamie nota non abo letur per penitentiam: et hoc rationabile est: cum enim vt dicit apostoulus ad Hebre 6 omnis controuersie hominum finis ad confirmationem sit iuramentum: periuro porte dignitatis claudi debent: quousque ab illo qui potest in integrum fue rit restitutus.
Quaestio 3
TErtio queritur vtrum infamis infamia facti sit repellendus ab ordinum susceptione. Et videtur quod non: quia illud quod non X prohibet officii executionem: non videtur prohibere ordinis susceptionem: sed infamia facti: non prohibet officii prelationis executionem: quod probo: quia vt dicitur extra de testibus. Non debet in gl. Cum aliquis est accusatus de crimine statim grauata est opinio eius: et tamen vt postea in eadem glo. dicitur. Pendente accusatione remanet in officio suo: et interim subditi ei obedire tenentur. Et hoc idem habetur extra de accusationibus. Qalim: ergo infamia facti non videtur prohibere ordinis susceptionem.
¶ Item infamis non est ipso facto suspensus ab officiiexecutione. extra de purgatione canonica. Inter sollicitudines: vbi dicitur: quod ecclesiastica constitutio tales ab officio docet suspendendos: ergo a simili tales non sunt ipso facto illegitimi ad ordinum susceptionem.
¶ Item propter infamiam facti nullus debet perpetuo repelli ab ordinum susceptione: sed si propter infamiam facti aliquis esset repellendus ab ordinum susceptione: esset perpetuo repellenqus: quia vt dicitur extra de purgatione canonica. Ex tuarum. in glo. Infamiam facti omnino remouere solius dei est: ergo infamis infamia facti tantum non est repellendus ab ordinum susceptione.
Contra. accusatus de crimine: quia pendente sua accusatione grauata est eius opinio: repellendus est a promotione sua accusatione durante: extra de accusationibus. Omnipotens deus. in tex. et in glo. ergo per infamiam facti repellendus est homo ab ordinum susceptione.
¶ Item extra de testi. Non debet: accusati nisi prius se probauerint innocentes ab accusatione et susceptione ordinum repellantur. hoc autem non est nisi quia ante suam purgationem sunt infames infamia facti: ergo propter infamiam facti repellendus est homo ab ordinum susceptione.
¶ Item si aliquis condemnatus est de crimine et appellet: pendente appellatione non reciperetur ad testisicandum in casu criminali: extra de testi. Non debet in glo. hoc autem non videtur esse nisi propter infamiam facti: sed vt eadem glo. Testimonium. in criminali accusatio et ordinum susceptio pari passu incedunt: ergo infamatus infamia facti est ab ordinum susceptione repellendus.
Respondeo quod infames infamia facti sunt infames quorum apud multos bonos et graues super aliquo crimine vel pluribus grauata est opinio: infamiam aut non faciunt dicta paucorum nec multa rum leuium personarum: dum tamen apud bonos et graues lesa opinio non existat. Dico ergo quod quamuis infamibus infamia iuris siue sit irrogata per sententiam diffinitiuam: siue contracta per aliquod illorum criminum: propter que iura ciuilia et canonica concorditer decernunt: et pronunciant hominem esse infamen ipso facto actus legitimi sunt ipso iu re interdicti: tamen infamibus infamia facti actus legitiminon sunt interdicti ipso iure: vt patet per iura allegata induobus primis argumentis ad partem primam: et etiam per illud quod habetur extra de purgatione cano. Si quis presubyter. Non est enim tam grauis insamia facti sicut infamia iuris. Et preterea quandoque infamantur aliqui infamia facti sine sua culpa: quia tamen illa infamia aliquam facit presumptionem contra infamatum: ideo illis actus legitimisunt interdicti quousque suam infamiam aboleuerint per canonicam purgationem. Illa enim infamia facti que magis proprie dicitur infamatio: et per quam magis proprie dicitur homo infamatus quam infamis aboletur purgatione quantum iuris est. 15. q. 5. De crimine: et extra de purgatione cano. Ex tuarum. Unde post talem purgationem non sunt repellendi ab ordinum susceptione: quamuis frequenter non obstante canonica purgatione remaneat fama eius lesa in hominum opinione seu reputatione. Suo prima argumenta ad partem primam non plus concludunt nisi quod infamibus infamia facti tantum actus legitimi non sunt interdicti ipso iure: et hoc est concessum. Unde si tales ordinarentur non essent suspensi ipso iure ab executione suorum ordinum. gratia tamen forme non multum cogerent: quia multa impediunt promouendum: que non deiiciunt iam promotum.
¶ Ad tertium cum dicitur quod infamiam facti remouere solius dei est etc. intelligendum est per comparationem ad hominum opinionem seu reputationem: quia quantum ad ius per tinet remouetur per canonicam purgationem: ita vt propter predictam infamiam a nullo actu legitimo sit repelledus.
¶ Argumenta ad partem secundam concludunt quod homo propter infamiam facti repellendus est ab ordinum susceptione quousque se canonice purgauerit: quod concedo: quia talibus actus legitimi interdicti sunt accusa ti tamen de crimine pendente sua accusatione: et illi qui de crimine condemnati sunt: et ab iniqua sententia appellaue runt pendente sua appellatione non sunt repellendi ab accusatione et testificatione in causa ciuili vel criminali: cum ciuiliter agitur. si de crimine de quo sunt accusati emen¬ dati sunt. extra de testi. Non debet in tex. sed expressius in glo. Illi etiam quorum grauata est opinio pro eo quod quamdoque per exceptionem fuerunt a testificando repulsi non sunt repellendi ab accusatione vel testisicatione in causa ciuili vel criminali cum ciuiliter agitur: si de crimine sunt emendati. 8 e ti. Testimonium. in tex. et in glo. satis sufficienter possunt probare se emendatos per sacerdotem suum quid de ipsis debet testimonium perhibere: vt dicitur in glo. praedicta: et argumentum ad hoc infra de symonia. Nemo. Quod non credo sic debere intelligi quod sacerdos etiam inductus in testem et requisitus ab illo qui se vult probare de crimine sideliter emendatum debeat dicere quod talis sibi de illo crimine fideliter confessus est et poenitentiam egit: sed potest et debet dicere quod credit eum esse bonum hominem: et quod nescit nec credit eum esse culpabilem de illo crimine.