Titulus 30

De Decimis & Primitiis Rub. XXX.

SUMMARIA, 1 Decima quid fit. Etquare dicatur decima. nu.¬ 3 Species decimae quot sint 4 Decima eui danda sit. Etd e quibus rebus. 5. a quibus. 6. qua liter. 8. & quare. 9. 7 Leprosi an teneantur dare decimas 10 Decimae qualiter dividuntur; & an possunt prae scribi. 11 12 Decima an sit solvenda de illicite acquisitis 13 Laicus an possit fine peccato decimas perciperi 14 Clerici habentes sufficiens patrimonium, vel alios reditus, a licite recipiant decima¬ 15 Consuetudo an excuset a praestatione decimarum 16 Consuetudo est tantae authoritatis, quod clericos ad continen tiam adstringii

SCripsimus de parochis, & alienis parochianis: sed quia capiti bus parochiarum, hoc est, ecclesiis decima & primitiae solvi debent, videndum est, & Quid sit decima, a Quare dicatur decima, Quot sint ejus species, Cui danda sit, De quibus rebus, quibus, Et qualiter, Et quare, Quomodo decima divida tur, Et utrum praescribi possit.

Quid sit decima. Omnium bonorum mobili¬ um licite quaesitorum pars de cima Deo data, constitutione divina debita: ut colligitu infra c.i. &c. parochianos. &c. non est. & tua, & infra & tua no bis §. verum. & cum non sit in homine. Deus enim, qui digna tus est totam dare decimam, datam dignatur reciperen¬ sibi, sed nobis, id est dantibus sine dubio profutura, secundum Hug. 16. 4. 1. decima

Quare dicatur decima? Quia decimapirs dari debet, non undecima. ideo etiam decimae certo quotitatis nomine, i est partis decimae determinatae. infra eod c.i.at vero. nam? nomina debent esse convenientia rebus. supra de praeb. cur secundum Apostolum. & Instit. de do. §. est & aliud. & est cor tra quosdam Theologos, qui dicunt, quod non refert qui ta pars detur, sed quanta. quod dic, ut nont. infra eod sub septimo

Quot sunt ejus; species Duae, scil. personales, ut quae debentur ex negociatione, vel artificio, seu scientia, vel militia, seu venatione. Item praediales scil. quae proveniun ex ipsis praediis: ut vinum, bladum, fructus arborum, sup tit. i.c si. infra eod. ad Apostolicae, &c. pastoralis. De quibusdan autem dubitatur utrum sint personales vel praediales: u de agnis, & foetibus aliorum animalium, quae in pascu gregatim pascuntur: quidam hoc, quidam illud: sed di¬ potest, quod sunt mixtae, cum partim a praediis proveniam quia inde vivunt animalia de quibus proveniunt: argun infra eodem commissum, ff.de servit. praed pecoris pascendi C. d verborum signifi. I2. & hac ratione videntur praediales, nan & boves de eo fundo intelliguntur, in quo laborant: no in quo morantur, ff. de fun. ainstr. leg, cum quidam, & arbor i lius soli censetur, in quo vivit, & in quo radices habet: no illius, in quo videtur consistere. ff. arb, fur, caesa si plures, §. radicibus partim a personis, id est a custodia personarum: qua si deficiat, lupus invadit, infra de regjur, capit penultim. & a cedit, ff. de leg. 3. avibus, cum l. praeceque & 4. se. & hac ratione v dentur personales, nam & is qui natus est ex mancipiis ui banis, & missus est ad villam, nutriendus inter urbana, n. inter rustica mancipia numeratur, ff. de rerborum signific.i. qui natus, ideoque dici debet, quod tales decimae mistae sint quia justa ratione petitio. haeredit. inter mistas actio cor numeratur. C. depetit. haeredi. I haereditatis petitio

Cui danda sit personalis? Danda est eccl¬ siae parochialis: seu baptismali de jure communi, id est illi in qua dante divina audiunt, & recipiunt sacramenta. 16. quaest. i quaes 13.q.151. praedialis vero ecclesiae, infra cujus parochiam s tum est praedium, supra titul i, cap. si. infra eodem quoniam i quaest: si laicus i3. qu. 1 §1 nisi aliud obtineat de consue. infr cap.1 & 2&c. commissum, & cap. cum sint homines, &c. ad Ap stolicae, & cap in aliquibus, vel nisi praescriptae sint, ut inferiu apparebit, §& utrum praescribi, sic est & in tributis, quae so venda sunt illi civitati, intrascujus territorium sita sunt pre dia, ff. de public. & vec. Imperatores, & decens forma. §si rires, 8 notat. supra: itul.i. § quis intelligatur parochianus. Sed mista cui sunt solvendae? Si apparet consue. servanda est: ut su pra si non apparet, & pascuntur continue in praediis pro priae parochiae, ipsi dandae sunt, alias videtur, quod divid debeant inter eccle, ubi pascuntur, & propriam. argumen f. de leg 3. qui saltum, supra de test. relatum. §ultim. & hoc mi nus aequum, quam justum est, si enim decima praecipu¬ danda sit propter sacramenta, infra eodem capit. 2. & cap. tu nobis, §verum ad. & non debet conqueri ecclesia, intra cu jus parochiam pascantur, si ratione sacramentorum, qua praestat pastoribus, cum ipsa corpora suae parochiae sint vult habere medietatem, ut quaedam societas inter ec clesias contracta videatur, ut scilicet una propter corpo ra, & altera propter praedia, imo etiam plus videtur atter denda persona, cum gratia sua natura res comparaverit s de usu. in pecudum, & de redhi act justissime. simile Institut. pr soc §nam & ita fi pro socio. si non fuerit, & sic media via quo dammodo eligetur, supra de offic. custo, cap. 1. Alii distin.u trum pascat quis animalia sua in aliena parochia, tanqui advena & extraneus, & tunc propriae parochiae solvet de cimam an tanquam incola, quia nihil solvit pro pascuo, S continuae habet ea ibi, & tunc solvat extraneo: quia quo ac hoc, censetur parochianus, sic no Hugo, 16. quaest. I. decima a populo & facit pro hoc: quia quando solvitur pasquerium extranea ecclesia de illo pasquerio debet habere decimi tutius videtur in utroque, quod pasquerium deberet aesti mari, & adde quod notat. infra eodem § quarto deciuno. Ex hi patet. quod ecclesiae parochiali danda est decima: 16. quaes I.statumus, & cap. decimis, non ergo episcopo, sed contra infra eodem quoniam, supra de praescri ac. de quarta, dicas, quoc loquuntur de consue, nec obst infra eodem dudum, quia ib petebat episcopus ecclesias, & decimas ad ecclesias ipsa pertinentes, sic agit nomine ecclesiae parochialis sibi sub jectae: cum non sit alius, qui agat, supra de succ. ab intest. c. u tim. in fin. vel loquitur de dec. in parochia episcopi positis vel quo ad suam canonicam portionem: quod verius est ut patet in his, quae notan. supra de praescrip. sub rub. de praescr re. immob. §quae exigantur, sub o quartum, vers. ut tamen, & jun quod notat. supra de sepult. sub S vetus, §i. versicul. sed nec jur¬ Decretalium, & seque & infra eo. sub s duodecimo

De quibus rebus. Deblado, & leguminibus tam majoribus quam mini mis, de pascuis pensionibus domorum, de proventib. mo lendinorum, etiam ad ventum piscariarum, fictis sive cen sibus vel servitiis, foeno, lana, apibus, furnis, balneis, fullo nicis, argentifodinis, lapicidinis, metallinis, fructibus, ar borum, pecoribus, covis, seu hortis negociatione, artifi cio, de ipsa militia: & generaliter de omni lucro licite ac quisito. infra eodem ex multiplici, & 4. c seq & c. ex parte cano nicorum, cum ze sequent. 16. qI. decimae, & qui. 7. quicunque, & c. o mnes decimae, & etiam de tempore, de conse. dist. 5. quadragesi ma. Et notat. quod de omnibus fructibus etiam ex diver sis seminibus perceptis sive simul, sive diversis temporib decima solvi debet, ut in illa parte canonicorum, & cui sol vitur de uno semine, & de alio eidem solvi debet, non ali is: quia non debet una, & eadem ecclesia diverso jure cen seri, igitur non erit possibile, ut una ecclesia decimam bla di habeat, & altera decimam vini: sicut quidam servant di prava corruptela, infra eodem commissum, & e, cum in tua, in fra de privil. quia circa. 12 quae stio. 2quia cognorimus, & supra d offic. archc. ultim. ad siff. de usuc eum qui & junge quod nota infra subo decimo. Quod dixi, decimam dandam de licit acquisito, locum habet in omnibus translatis in alterum ita quod repetitio non competat, debent enim homines facere sibi amicos de Mammona iniquitatis, id est, etian de malo acquisito facere bonum, 14. quaest5 qui habetis, §. 1 & cap. sane, & sic meretrix de lucro suo tenetur dare deci mam: quia licet turpiter faciat quod sit meretrix, tamer non turpiter recepit, cum sit meretrix. ff. de condict. obtur cau. idem etiam, § quoties. Est tamen argument. contra: qui¬ utilitas vitae laqueis legum ipsas astringere noluit. C. de¬ dul quae adulterium, ad sin. & quia rei turpis, vel inhonesta nulla est obligatio f. pro socio, cum duobus §§. ultim. & leg. s. quent. & quod autem, & leg nec praeterinittendum. Dicas, quo tenetur dare: sed ecclesia non debet recipere, ne ipsius flagitium approbare videatur: quia nec ejus oblatio rec pitur ab ecclesia, ut no. supra rit. 1. S in quibus, sub S hic tame sciendum, versic. quinto, si sit meretrix, sic ergo sit insolubil meretrici: quia solvere tenetur, nec potest solvere eccle siae, non quia non recipiet, alii non, quia nulli licitum es aliena concedere praeter domini voluntatem, infra eod cae tua nobis, § praetextu, supra de jurejuran eam te. hoc ad confu sionem ejus dicitur: consulo tamen, quod faciat inde el¬ emosynam: ut sic Deus eam citius extrahat a peccato: qui sicut aqua extinguit ignem, &c. ad hoc enim valet eleem syna a peccatore facta, & ad quaedam alia, quod dio ut no de poen. § & an ficte paenitenti. Si vero repetitio competit, v in simonia, usura, & similibus non dabitur decima, supr de jurejur. debitores, infra de simoniac ad hoc, & cap. veniens, ( de usuris, quia in omnibus, & junge, quod nota. infra eo sub quaeritur utrum de illicite acquisitis, ver. haec materia plenius ex peditur

A quibus? A laicis o quaestio 7 decima quae bre¬ viter a quolibet, nisi speciali privil¬ gio domini Papae exemptus sit, infra eodem cap. tua nobis, i aliquibus ad si ubi dicit consue. approbandam, subaud per Papam, nec obst. quod usque ad effusionem sanguini legem divinam tueri tenetur, 25. quaest. 1. sunt quidam, qui non immutat constitutionem divinam in totum: sed qui si pro beneficio aliquibus concedit, secundum T. Cisterc en. hospitalariis, & templariis teneantur dare decimas d laboribus, quos propriis manibus excolunt, de pos. ant concilium acquisitis: de his vero, quae post concilium is collata sunt, & emerunt pro monasterio de novo fuij dando, tenentur dare decimas. infra eodem nuper abbates: liis autem religiosis hoc conceditur, ne de novalibus, qui propriis manibus excolunt, hortis & nutrimentis anim¬ lium solvere decimas similiter teneantur, infra eodem, e parte tua. i. & sic hodie tenendum est de monachis nigri¬ & canonicis regularib. & aliis religiosis vivertibus. in con muni, quicquid dicatur, 16. quaest.idecimas, & aliis juribu antiquis. Scripsit tamen Rayn. quod tunc demum mon¬ chi nigri debent solvere decimas, cum populum non hi beant: nam si habent, tunc recipient tam personales, quar praediales, infra eodem dilecti, & cap suggestum, quod Goffr¬ probavit, & bene: quia & si populum habeant, a quo dicta decimas exigere possunt, ut probatum est: tamen nih. lc minus tenentur solvere decimas clericis secularibus, ve etiam aliis religiosis, si intra limites parochiae suae praedi possideant, ut patet in his, quae notat supra § cui danda, n si privilegio, vel legitima praescr. sint muniti, sup. de pra script. reniens, infra eodem ex parte.i.& cap. a nobis, ergo domi ne Goffred quare non dabunt decimas clerici clericis si cularibus sicut innuitis in summa vestra, nam summa es ratio, quae pro religiosis facit, fi de reli. & sumpt func. sun personae, supra de dolo & contumac. capit. 2. infra de novi opei nun, cum ex injuncto dic ergo de clericis secularibus ut no tat. infra eodem versic item clerici, & sequent. Cessat etiam pr vilegium concessum de non dandis decimis in casib. Pr mo si enormem laesionem inducat juri parochiali, infra ei suggestum, infra de verborum significatio quid per novale. Seci do, propter pactionem, seu amicabilem compositionem infra eoden, ex multiplici. Tertio, propter contrarium? ctum praescriptum: puta quia privilegiatus solvit per 3 anno. nfra de privil si de terra, multo fortius si 40. infrad privi. accedentibus. Quarto, si privilegiatus praedium ali¬ num conducat, infra eodem dilecti. Quinto, si praedium pr vilegiatum aliis locet. infra eod licet. Sexto, si sententia fer¬ tur contra ipsum, a qua non appellavit, sive privilegium stenderit, sive non. sup. de sent. & re ju. inter monasterium, & seque & junge quod no. infra eodem sub §3. versic. sed opponi tur, & versic. hoc etiam privil. & sequent. Sed & lepro tenentur dare decimas, praeterquam de hortis, & de ani malium nutrimentis, infra de eccl. aedisi. cum dicat Apostolus hi autem quibus conceditur, ut de laborib. decimas pe cipiant, & de novalib. quod minus est, ipsas percipere po sunt, infra eodem ex parte 3. nisi per praescrip. quae odiosa es acqui litae sint decimae, infra eodem cum contingat, vel nisi la co concessum sit privilegium, inf. eo. tua, & insinsi. quia pr vil egiuntale odiosum est. cum laicus decimam tenere non po sit, & elericus qui ei concedit, vel decimam, vel ecclesian per petuo detinendam, tanquam arbor inutilis succidi d¬ beat, infracodem ad hoc, & capit. quamvis, & capit prohibemus sed ad tempus etiam laicis locari potest non jus decima rum, sed perceptio fructuum, infra ne praelati vic su quere lam. supra loca & con. vestra, sic usufructuarius perception fructuum vendere potest, sed non ipsum jus ff. de jure doi, usufr. & de peri. & con. rei. ven. necessario, Sultim. & de hoc pl nius notat. infra eodem sub § 3. quaeritur, utrum laicus. Tent tur autem solvere decimas praediales is; ad quemcunqu pervenerit ipsum praedium, etiamsi Judaeus sit: quia retransit cum onere suo infra eodem de terris, & cap. cum sit, a si. ergo ab emptore exigenda est. infra eodem pastoralis. Se contra, f de contrahend. unptio. leg. ultim dic quod ibi alien¬ tor personaliter obligatus erat: secus, si realiter, ff ad Trel leg. 1. § si haeres. Item clerici de dote ecclesiae decimas da non debent: secus, de quasi castrensi. infra eodem cZ.in prI & §I.16u.1. quaesti sunt, &c. si quis laicus, minores tamen nmi¬ jorib. & sic Levitae sacerdotibus. inf. co.c.i.quasi, in princ. & ma xime clerici conjugati supr. de cle, conjug. diversis, & sic eti intelligunt quidam. 16 quaestio.i siquis laicus. Sed & cleric communiter viventes, decimas non tenentur solvere. 10 quaestio. 1decimas, a contrario sensu alii tenentur: sed quoc ibi dicit, communiter viventes, subaudiendum est, maxi me secundum Goffred. quia nec alii tenentur dare infi¬ eodem novum, quod alii intelligunt de ecclesia cui deserv unt, & certe mirum esset, si clerici essent immunes, & reli giosi tenerentur solvere, nisi per speciale privi eximeren tur. Ego intelligo, sicut notat supra eodem rersic. item cleri ci, scilicet quod aequales non dent decimas aequalib. cum a ipsis non recipiant sacramenta ecclesiastica, nec eis subsint sed superioribus, quibus subsunt, tenentur solvere de pa trimonialibus bonis, & aliis ex eventu licite acquisitis, hoc maniste dicit illa decr infra eodem novum, quam sic ex pones: clerici a clericis, scilicet non subditis, sed sibi aequa libus, non enim Levitae, sed sacerdotes, & sic superiore ab inferioribus infra eodem capit..versic. rursus leguntur, ho ideo, quia cum aequales sint, non dicitur alter alteri spiri tualia ministrare, neque ministrat: ergo superioribus mi nistrantibus sibi spiritualia tenentur dare: & hoc est ill profecto clerici scilicet inferiores patrimonium haben tes, vel aliunde licite acquirentes. Quia clericis, scilice superioribus, & curam animarum suarum habentib. spl ritualium ministrorum labores accipiunt iz quaestio. i. 5 ita, decinas eis debent, quia quilibet fidelis Christianus ten¬ tur ipsas dare de licite acquisitis, infra eodem, ex transmiss. nisi eximatur privilegio speciali, ut notat supra eodem, re spon.i. & pro majori parte de patrimonialibus sic servatur Nunquid ergo rectores ecclesiarum, & alii, qui immedi¬ te subsunt episcopis tenentur solvere eisdem deciman de reditibus suis ecclesiasticis? Et quidem consuetud tenet, quod non: sed de jure communi planum est, quo tenentur solvere etiam decimam decimarum, ut mfraei dem capit.I.versicul. rursus, & cap. 2& cap. ex transinissa, qui quilibet tenetur, nisi specialiter sit exemptus, ut suprano tatur & probatur infra eodem, a nobis, & patet infra eodem ex parte tua.i ad sin. Item solvenda est tam a dantibus po sessiones ad victum, quam recipientibus, infra eodem nobis, & capit. tua nobis, §. & cum de cunctis, nec distinutrun quota debeatur, vel quanta, ut quidam: sed utrum an te solutionem factam solvatur pensio: in quo casu do minus tenetur: quia res transit cum onere suo, infra es dem, pastoralis, §. fructu, & capit. cum non sit, ad fin. contr de pignor. ex literis, 15. quaestio.1. si quis laicus, & notatur su pra eodem, versiculo tenetur, vel post. in quo casu cum de cimata sit, dominus non tenetur: quia & si tria sextari tantum debeantur, diminuitur domino, verbi pratia, co lonus habult 10. sextaria, debebat domino3. solvit eccle siae unum, non solvet domino nisi quatuor & dimidium solvit domino5, ante decimationem, agat ecclesia ad d midium contra dominum, sic intelligo infr. eodem cum no sit in homine, sic ergo post decimationem solvit domino integram pensionem donare videtur, cum retinere pos set f. de neg. gest. si liber homo, & leg. cum pecuniam, argumen. S de condict. indeb. leg. 1. & de reg. ju. cujus per errorem, vel erat in jure, ut quia simplex homo: credo quod a domi no potest repetere tanquam indebitum, arg ff. de prob. cum de indebito, & de ju & fac. ign. l. juris, de hoc no in sum. de sol. fi. & subs si quis autem. & junge quod not. infra eod, sub §13

Et qualiter. Sine diminutione aliqua ante¬ quam sumptus deducantur de prae dialibus & etiam mixtis, non causa mercimonii compar¬ tis supra eodem cum homines de Ortana, & cap non est, &c. tu nobis. De personalibus vero & emptis causa mercimoni deducuntur expensae in ipsis rebus factae de pecunia dec mata: sed expensae factae causa quaefendorum fructum vel ad tuitionem rei seu. ad refec. non deducuntur. inf. eo¬ pastoralis, & est speciale in decima, cum alias is fructus i telligatur, qui superest, deductis expensis ff. de pe. haer si a de¬ inino. in fi C de fruct. & litis expen.I. iff. de solu. mat. fructus, & ei ratio specialitatis haec: quia decima praedialis tributum est 16 91. decimae sunt tributa egentium animarum. Sicut es go tributum solvitur, nulla facta deductione expensarum vel seminis, sic & decima. infra eodem, tua nobis, quo verum, & ut cum de cunctis, secundum Goff. & Raynal. Est & alia ri tio: quia si tu praestas expensas, dominus per divinam pe tentiam, qua cooperante expensas tibi redditcum max imis usuris, infra eodem, non est in potestate, & capit, cum non fu ergo cum opera domini preciosior sit pecunia tua, dim diam posset exigere, argument. Institut pro socio. §nam rta, ergo conqueri non debes, si decimam partem accipit & tibi dimittit nonam. argument. infra eodem, tua nobis, perum 16. quaest. 1. decimae, in artificio autem continue op ratur manus hominis, & laborat: quare sumptus deduct re debent, argument fi commodat. in rebus, § possunt, ideoqu nec semen est etiam deducendum; ut notat. infra eodem su §2. In negociatione vero, ideo deducitur, ne pecunia terum decimetur, infra de reg jur. bona fides. Expensae at tem factae in refectione seu tuitione rei, ideo non deduci tur: quia in patrimonio remanent expensae illae argi mentum ff de lega. 2 Imperator § ultim & leg sequent. Nec ol stat, quod amisit in destructione domus clibani combu stione, quia hoc debes imputare peccatis tuis: & jung quod notat. infra eodem, sub §. 16. Audacter dico, si licite juste, & honeste vivas, & facias, quod debes, non inveni¬ tur inopia in domo tua, nec obstat, quod de Job. oppon posset, quia tunc temporis nimis regnabat imperium di¬ boli: cum adhuc Dominus non lavisset nos suo sanguin precioso, sed & multi torquentur, ut majorem mereantu coronam; quia non coronabitur, nisi qui legitime cert¬ verit, sicut ergo casus fortuitus non imputatur aliis, it nec domino. C depign. actio quae fortuitis. Sunt autem pe sonales reddendae in fine anni, interest enim eccles. simu totum recipere potius, quam singulariter per minutia de quaesta quolibet, argument, supra de pigno. ex literis, ff fa mil. erciscun plane C. qui. & quan. quarta pare debe. leg. 2. lib 10 secundum Goffred. & Rayn. verum si ante annum veli quis solvere, non video quod possit refutari: quia hoc ju re expressum non est. De animalibus vero, sicut agnis hoedis, vitulis. porcis, & pullis, & similibus nec meliora c¬ guntur solvi, nec deteriora solvi debent: sufficit ergo quo¬ reddantur mediocria, argument, 10. quaestio. 2. hoc jus porr ctum, ff.dere dhi. ac si quis renditor. §. final. & leg. sequent. S illus sciendum, deteriora autem ideo non debent reddi: qui¬ absurdum est offerre Deo, quod dedignatur homo, ut 45 distinct. capit final. 16 quaest. 7. omnes deciunae, secundum ma gistros. Et potest hoc intelligi, quando non apparet qui sit decimus: alias ille solvendus est, nec mutari debet. quo¬ si mutetur, utrique debetur: unde in Levitico, capit sinal. A nimal autem quod immolari potest Domino, pura deci mum: quia de ipso apparet quod est, si quis voverit, san ctum erit, & vivificari non poterit, id est nec melius ma lo, nec turpius bono: quod si mutaverit, & ipsum quoc mutatum est, & illud pro quo mutatum consecratum e rit Domino eodem, ovis, & bos, & capra, quae sub pastori virga transeunt, quicquid decimum venerit, sanctificabi tur Domino

Et quare? Quia Dominus ipsas retinuit ins gnum universalis dominii: & voluit ip sas solvi clericis pro servitio suo faciendo infra eodem tu¬ nobis io. quaestio.I.decimae, & capit revertimini, unde qui no solvit, ad decimam diaboli revertetur, & tarde solvere, pe¬ catum est: & infamis est, qui non solvit, & bannum domi ni Papae incurrit, ut in dictis capit. & cap. statuimus. Et qui solvens quadrupliciter remuneratur: primo, in abundan tia fructuum: secundo, in sanitate corporis: tertio, in re missione peccatorum: quarto, in acquisitione regni coelo rum. 26 q1. decinae. Subtrahens vero in novem delinquit Primum est praevaricatio divini mandati. Secundum ess quia ad decimam revertitur. Tertium est rapina. Quar tum est homicidium: sicut potest colligi in dicto capit. deci mae. Quintum est sacrilegium Hiero. Amico rapere quip piam, furtum est: ecclesiam fraudare, sacrilegium est, au quod apertissimi sceleris est, exinde aliquis subtrahere o mnium praedonum crudelitatem superat. i6 quaestio.i. que niam quicquid, & est expressum. 16 quaestio. 7. decimas. Sex tum est, quod Dominus non increpat locustas, nec pla gas amovet, 16. quaestio.i. revertimini. Septimum, quia ho¬ tollit fiscus, a quod non accipit Christus, 16. quaestio 7. ma¬ jores. Octavum est, quod infamiam incurrit. Nonum, quo bannum domini Papae componet, sicut notatur supra, i¬ est, excommunicabitur: ut notat. infra eodem, sub §. ulti mo versicul. sed si de interpretratione, & sequ. Et possunt re peti a laico per clericum, si per ipsum jus percipiendi de cimam petatur, & habet locum confessoria, utff siusus fruct. petatur, uti frui. §. ultimo, si vero fructus separatus pe tatur, habet locum actio in rem, secundum quosdam, ar gument. supra de consuetu. ex literis. C. de sacrosanct. eccles. u mter divinum, & hoc satis exprimitur, f. de poll leg 26 si deci mam, sed & agi potest condictio ex lege divina, infra eodei parochianos, & capit. tua. & ff. decondit. ex lege, leg. unica. Si patet, quod si clericus non facit servitium, vt deberet: ve notorius fornicator sit laicus, non tenetur ei dare deci mam argnment. supra de cohabitat. clericor. & mulierum, ve stra, & capit tua, & capit. ultiino, sed tunc laicus tenetur de cimam dari proxim. superiori, argument. supra de electio cum in cunctis, ad fin. & superior in utilitatem eccles cui da ri debebat, ipsam decimam convertere debet, argumeni supra de offic. ordin quanto & de successio. ab intest. sancto & cap ultim ad fin. nec obst. supra eodem tua nobis, § praetextu, qui illud intelligo de occultis, qui adhuc per ecclesiam toleram tur, & junge quod notat. infra eodem sub § 4.

Quomodo decima t dividatur. Secundum consuei loci, ut episcopus habeat dimidiam te¬ tiam, vel quartam, clerici vero eccl. deservientes aliam ha beant, 10. qu.. antiquos, 16. qu.i. constitutum, sup. de praesc. de quart, infra eodem quoniam, si non apparet consuetudo, dividatu in quatuor partes: quarum una episcopo, alia sacerdot. tertia fabricae, quarta pauperibus assignetur. 124. 2. quati or, & c. Vulteranae, & junge hic quod no. supra de sepult, ) ub § vetus, per totum.

Et utrum praescribi possit? 8 Potest ab alquibus & ab aliquibus non laici nim non possunt praescribere, supra de praescriptionibus causam qu. 16. quaestio. prima pervenit, nec quo minus sati faciant, aliqua consuetudine se tueri possunt, cum si contra jus divinum, quod dic, vt notatur infra eodem su septim. Clericus vero si parochiamhabeat, ipsam potes praescribere: & si parochia contra parochiam supra d praescriptio. de quarta. Religiosi autem non habente parochiam, ipsam praescribere non possunt, quia ne possidere licet, decimasexta quaestio. prima. placuit imo t) nentur solvere, nisi privilegiati sint, 16. quaest. 1. alia, capit generaliter duodecima quaestio. prima, duo sunt, sed r tione parochiarum ipsam praescriberent, infra eodem cun contingit, & capitul. cum intua. decimasexta quaestio.i.doctos verum quia timetur, ne a laicis causam habuerint, deb¬ ret probare titulum, sicut potest intelligi infra eodem dile cti, & capit. dudum, supra de praescriptionibus si diligenti, argi ment. infra eodem interdimus. Gregor supra de his quae flur ab episc. cum Apostolica, & de praebendis in Lateranense conc lio infra de privilegiis cum & plantare. Idem, si laicust net rem ecclesiae supra de probationibus licet. Sed parochi secularis contra parochiam secularem non habet neces se titulum ostendere, sic potest intelligi supra de praeser ptionibus vigilanti, & de quarta & capitulo quontam. Si durior est conditio monachorum, quamvis summa sit r. tio quae pro religiosis facit, & est ratio quia debet a tal laico arceri, ne locupletentur, cum aliena jactura: vnd etiam, secundum Gratianum non praescribunt conti¬ ecclesiam minori spacio quadraginta annorum, sed e clesiam contra ecclesiam triginta decimasexta quaestio 3. §po test, versiculin canonibus, illud tamen hodie non tenet, ne obst. infra dejure patron. cura quia aut ponitur pro & sic C. de verborum significatione leg. penultima ff. de verbo. significa tionib. saepe, aliquando vero vel ponitur expositive, pro id est, ut C. de tutoribus vel curatoribus ad litem in ipsa rubri ca, de hac materia dicut plene supra de praescriptionib su rubrica, de praescriptione rerum immobilium § quae exigantur su quartum

Quaeritur, utrum de ilicite acquisitis, puta ex injusto bello, pro hibit a venatione, furto, rapina, simonia, usura, injust peda gio, vel salmarino, vel ludo, injusta tallia, vel ali¬ exactione, injusta sententia, & quae judex per concussi¬ nem extorquet meretricio & histrionatu teneatur qui dare decimam? Et videtur quod non, a contrario ser su, infra eodem ex transmissa, prima qu. I. non est putand infra de usuris super eodem, sed contra, quia de omnibu dandae sunt decimae, vt notatur supra eodem § de quibu Solutio. praediales indistinct. solvi debent a possident praedia, non solum justo, sed a violento, vel clandesti no: & non solum catholico, sed etiam Judaeo, haeretico vel pagano, vt notatur supra eodem a quibus versicul. teni netur, sicut & in tributo contingit. ff. ae pactis inter debit. rem. C. sine censu, vel reliquis, leg. 1. nec in talibus delictur privilegium indulgebat, decimasexta quaestio. 1. leg. supr de ju. intelleximus, nec poena habet immunitatem! f. minoribus Papinianus exuli reverso, infra de donationibus in ter virum & uxorem & si necesse, ff. quod vi aut clam. Srriu ff. de donatione inter virum & uxorem leg. 3. §. 1. in personal bus vero distinguitur, utrum teneatur quis ad restitutio nem ut in omnibus supradictis, excepto meretricio, histrionatu, sive transferatur dominium, sive non: & tum non debet dari decima nec recipi unde nec de injust bello datur, de quo loquitur vigesimatertia quaestio prim militare, supra de jurejurando sicut, secus, si justum esse vigesinatertia quaestio. 5. dicat. Sed etsi non tenetur qui¬ ad restitutionem, ex peccato tamen quaestus proveni notoriae, ecclesia non debet recipere, ne peccatum vide atur approbare, secus putarem, si occultum esset, quam vis hoc sciret praelatus, argumentum trigesmasicunda quae stio. quinta. Christiana, decimasexta quaestio. prima, si omnu & quaestio secunda si tantum, & capitulo placuit, infra de¬ moniacis sicut nobis. §.. sin. & capitulo sequent. § fin. & sup de offic. ordi si sacerdotes, secundum hoc intellige quod no¬ tatur supra eodem § de quibus versiculo quod dixi, & versicul dicas, quod tenetur dare. Ubi vero nunc tenetur ad resti tutionem nec quaestus ex peccato provenit: sed licite a quisitum est, indistincte dari, debet, nisi privilegium ol stat, vt patet in his, quae notat. supra eodem §. de quibus, re spondendum, & § aliquibus, per totum. Secundo qua ritur, utrum semen sit deducendum de decima? Etv detur quod sic, quia dominus primum semen ministi vit: & illius usumfruct. agricolae dedit debet igitursi men deduci ad instar pecuniae in usufruct. datae, uiff. d usufructu carumrerum quae usu consumuntur leg. 2. supra d pignoribus capitulo fin. ad instar gregis, in usufruct. cor cessi, de usufruct. vetus fuit, & sicut in negociatione de ducitur capitale, alias decimatum, infra eodem pastoralis Verba sunt haec: nec enim semen neque sumptus est de ducendas: vt notatur supra eodem §& qualiter, & expre sim probatur, infra eodem tua. nobis, responsio.i. & § sin. Ao hoc quod objectum est de primo semine, respondeo, quo non fuit in usufructum concessum: sed gratis datum & si Deus liberalis fuit agricolae, non debet ex hoc a¬ retinendum jus Dei, quod in decimis consistit aliquan exceptionem assumere: sed potius plenius & sine ali qua diminutione reddere, nam ex hoc est ei saltem ad an tidora obligatus, ff. de petitione haereditatis, sed & si lege S con suluit, supra de testamentis, cum officiis, & capitul. relatum. 2. a fi. & adde quod notatur supra eodem § & qualiter, versicu de personalibus & sequent. Item semen mortificatur: & id eo non deducitur, sicut tangitur, infra eodem e cum non sit n homine, sed pecunia in inercede data salva manet, & ide¬ deducitur

TErtio quaeritur, utrum laicus possit sine peccato 13 decimas percipere? & videtur quod non: quia domi nus praecepit in Levitico a eas dare Levitis, vt sit cibu¬ in domo Domini decimasexta 16. quaestio. prima revertim u, & jura prohibent, ne laici percipiant decimas, vel det neant, infra eodem prohibemus ad hoc, & capit. quoniam, su pra de rescriptionibus causam, supra de his, quae fiunt a prael. tis un Apostolica, in fin decimasexta quaestio. prima quonta & quaestio septima decimas, decima quaestio prima quia sace dos, & capitulo hanc consuetudinem, & ad hoc, supra de ar gument. pervenit. In contrarium potest induci generali consuetudo in Hispania, & Francia, & Burgundia & Alemania, in plerique locis. Solutio. Aut laicus habe privilegium Romanae sedis Apostolicae aut non Si la cus habet privilegium Romanae sedis, sive ad tempus sive in perpetuum, & licite exigit, & licite solvitur ei sicut in privilegio continetur, quia hoc porest Roman¬ sedes concedere: sic intellige, infra de jure patronatus nob fuit, infra eodem a nobis, sexagefima tertia distinct. Adri¬ nus, & capitulo in synodo. 16. quaestio. prima huic est etiam. Se opponitur, Decimae ex praecepto, & ex lege divina deb¬ tur, ut notatur, infra eodem sub§ septimo versiculo magistri & sequent. & versicul. restat, quomodo ergo potest Pap contravenire: imo non potest, ut supra de restitutione sp¬ liatorum literas, §. opinioni, & quint. distinct. in princip oci. va distinct. quae contra mores, quia tenentur usque ad an mam & sanguinem defendere, vigesmaquinta quaestio pr rna. Sunt quidam. Dicunt aliqui, quod non posset in to tum hoc destruere: sed alicui pro sustentatione vitae su¬ potest hoc concedere, ut notatur supra eodem §. a quibus responsione prima, sed certe ubi potest in totum, & in pa¬ tem: & contra, argumentum ff. derei vendicatione quae a tota. Dicas ergo, quod aliqua sunt praecepta, in quibu non servatur aliqua privata utilitas, sive temporalis, nis praejudicium alterius committat aliquis, ut in furto: ideo talia sine peccato non possunt omitti, quo ad affir¬ mativa, vel committi, quo ad prohibitoria: & in talibu Papanullam potestatem habet, & sic intelligenda sun jura, de quibus opposui, aliqua vero sunt in quibus versa tur privata sive temporalis utilitas, ut in decimis, primi tiis, oblationibus & similibus, per quae nemini paratu praejudicium: imo nisi reddantur, peccatum est & cun temporalitas ad ecclesiam spectet, & Deum, cujus v carius universalis est Papa, potest in suis instituere: de his disponere, sicut placet, ad hoc supra de translatio ne Ep. scopi vel electi, capitulo primo, secundo, & tertio, & nono quaestio tertio. cuncta per mundum & sic sine cujusque inju ria potest concedere laico, quod decimas alicujus loc percipiat, vel non debet, sicut notatur supra. Sed no debet hoc facere nisi ex causa, puta favore fideicom missa, ut si concedatur alicui principi, quod percipiat de cimas omnium locorum paganorum, vel haereticorum vel schismaticorum, quos poterit subjugare, & ad uni tatem ecclesiae adducere, vel reducere, ut in eisdem c. pitibus comprobatur, sed occasione istius privilegii, no deberet sibi novalia vendicare infra eodem tua, & infra i sine. Utrum autem in hoc casu debeat percipere dec mas Illarum rerum, quae non consueverant decimari quae scivit Raynutius & cancellavit, tamen dicendun est, quod non: quia tale privilegium odiosum est: & pr¬ riculosum posset esse: & ideo restringendum, ff. de lib ris & posthumis cum quidam, argumentum infra de sponsal bus & matrimoniis juvenis, ff. de rebus dubiis, ubi, quia nec d his videtur cogitatum, ff. de pactis tres fratres, & de trans¬ ctionibus qui cum tutoribus in fin. ff. de contrahenda emptioni leg. tertio, si clerici perciperent infra eodem cum in tua, qui¬ tunc favorabile est, & ideo ampliatur, ut notatur supr¬ eodem §. a quibus, versicul. hi autem, & sequent. Hoc etian privilegium expirat in casibus. Primo, si tales princi pes abutantur privilegio ecclesiam impugnando, un decima quaestio. secunda privilegio, sexagesimatertia distinct. one, §. verum, & argumentum supra de donationibus capitul sine & de posthumis capitulo sin. vel si non faciat id, propte quod privilegium est concessum supra de donationibus cur dilecti infra de conditionibus appositis &c. verum. Secunde si scienter venerint contra privilegium sustinendo, quo¬ ecclesia, ad quam spectat per triginta annos deciman laico concessam percipiat infra de privilegiis si de terra Tertio, per illud privilegium enoriniter laediturus pa rochiale infra eodem suggestum. Quarto, si privilegio ex presse renunciaverunt infra de regularibus statuimus septim. quaestio prima quam periculosum. Quinto, si au thoritate episcopi jus suum alicui ecclesiae, vel loco re ligioso dederunt, sup de his quae fi. a prael. cum Apostolica decimasexta qu. prima quoniam quicquid. Sexto, si aliquod e norme commiserint contra ecclesiam, a qua faudum te nebatur occidendo, vel mutilando rectorem, vel cleri cum suum infra de panis, in quibusdam, & adde quod no tatur supra eodem §. a quibus, verficul. cessat etiam privilegi um, ubi & quosdam alios casus elicere potes. Quod s laicus habet privilegium Romanae sedis, potest dici, quo¬ si percepit in pace tanto tempore, quod non extet me moria, praesumendum est pro ipso, & habetjus in deci ma, argumentum ff. de verborum significatione super quibus dam, §. praeterea, & sic posset intelligi decima ab anti quo in feudum concessa infra eodem tua prim. & supra d his quae fiunt a praelatis cum Apostolica in fine, sed hoc non es verum, quia nullus numerus annorum defendit laicun in talibus supra de consuetudine capitulo fine, nec obstat in fra de rerborum significatione superquibusdam, quia loquitu in temporalibus, quae ab Imperatore, vel Rege conced possunt, & sic anquo tempore acquirebantur a laico, qu & ipsa temporalia possidere potest. Porro aliud in de cimis, & aliis spiritualibus, quorum concessio est Im peratori, & Regi, & cuilibet laico, penitus interdict infra eodem tua. prim. & capit. dudum, quia nec laicus, ne etiam religiosus de his potest disponere supra de rebus ec clesiis non alienandis capitulo fina. supra de constitutionibus qu. in ecclesiarum, & capitulo ecclesiae sanctae Mariae, nec possidi re, ut supra de prae scriptionibus causam decimasexta quaesti sexta decimas, nec obstat, quod dicunt alia jura de deci¬ mis ab antiquo concessis; quia intelligitur de concessi one injuste, secundum Goffredum, imo quia intelligi tur de concessis ante decretum Urbani Papae, nam ab il lo tempore citra non poterunt concedi ab episcopo, ve abbate, & idem intelligo de quolibet inferiore Papae & de constitutione feudorum Episcopum vel abbatem. Item si e piscopus vel abbas, licet R aynutius scripserit hoc esse pro hibitum a tempore concilii Alexandrini ut infra eoden prohibemus, infra de censibus & exactionibus & procurationi bus prohibemus, sed forte non viderat constitutionem seu dalem allegatam. Dicas ergo, quod decimae debentu duplici jure ecclesiis, scilicet intuitu divini osequii in ei praestiti. 12. quaestio prima, § si ergo, decimasexta quaestio sexta infra eodem, novum, & hoc jus cum mere sit spirituale, nor cadit in laicum c & argumentum supra de institutionibus capitulo secundo, supra de electione & electi potestate Massana de cima quaestio. prima nos consuetudine, qui nec administrationem talium habere potest: ut notatur infra ne praelati vices suas vel eccles. versicul. sed & videtur, & ideo hodie ab inferiore Papa non potest concedi: ut supra notatur. Item debentur eis in signum universalis domini, decima sexta. quaestio prima revertmuni, infra eodem; tua nobis, §. rerum si ad eum, & hoc jus cum sit civile, potest concedi laico, non quo ad proprietatem, sed quo ad fructuum perceptionem, & ad tempus, non in perpetuum: ita quod non transeat ad haeredes: & expressim legitur infra eodem, ad hoc, sed causa pietatis & personae sustentationis, hoc fieri potest. 32. distinct. si qui vero. duodeci ma quaestio. prima, qu tua fraternitas, nam si in perpetuum posset concedi: tunc jus spirituale apud ecclesiam inutile remaneret: quia sicut corpus non potest vivere sine anima, &c. prima qi tertia si quis praebendas, & sic intelligi debent concord.s gnatae supra eodem sub §. Responsio. prim. & junge quod no tatur supra de feudis §. quis possit versicul. sed nunquid dec¬ mas, & sequent. & supra eodem §. a quibus, versicul. hi au tem, & sequent. si vis scire, an laicus possit administrar in eccles. vide infra ne praelati vices suas versicul. sed & p detui

QUarto quaeritur? de clericis habentibus sufficien patrimonium, vel alios reditus, utrum licite rec piant decimas? & dixerunt Raynutius & Goffredu quod sic, si servitium ecclesiae, cujus occasione decima percipiunt, faciant. vigesimasecunda quaestio. prima, illi ai tem, duodecima qu secunda charitatem, ff. de regulis juris se tundum naturam, alioquin sacrilegium committunt, ve si in malos usus convertant, prima quaest. secund clericos, d cimasexta qu. quoniam, in fin. prima qui pastoralis, nam secur dum Augustinum panis egens vita pauperis est: qui de fraudat illum, homo sanguinis est, decimatertia quaesti¬ huinta immolans, ad idem Ambrosi. quadragesima septim. di stinct. sicut hi. Miror qualiter Goffred. secutus est hun intellectum, aliqui religiosi oppido, si auderent infes secularibus clericis, idem sicut clerico seculares asserunm nimium amplectuntur. Ideoque breviter dic, quod cl¬ fici quibus debentur, quantumcunque delinquant,n si notorii sint; decimas licite exigunt: nec aliis solvi d bent, etiam pauperibus, sine voluntate ipsorum infr¬ eodem tua nobis, §. praetextu vero nequitiae clericorum, nequ unt eas, nisi quibus ex mandato divino debentur, pr¬ suo arbitrio erogare: cum nulli licitum sit aliena cuiquan concedere praeter domini voluntatem: ut & supra dej¬ rejurando eam te. debentur autem Deo & sacerdotibu curam habentibus, ergo non sunt reddendae aliis, decim¬ sexta qu. septima decimas etenim omnes decinas, & capitul decinas, & cap pervenit, & quaestio. prima si quis laicus, ne ur quam insultent religiosi contra clericos seculares, qui religiosi de jure communi primitias, neque decimas, ni¬ que oblationes vivorum, vel mortuorum debent pel cipere nisi curam habeant, ut decunasexta qu. prima di ctos, & quarto capitulo sequent. & junge quod notatur si pra eodem § & quare, & §. cui dico tamen de clericis secu laribus, quod sibi caveant, nam quamvis licite ipsas ex gant, & eis solvantur licite: tamen si in malos usus cor vertunt, licite receptis illicite abutuntur. Qualiter at tem praedicta jura intelligi debeant, & multa alia de ha materia, & utrum habens sufficiens patrimonium, po sit impetere Episcopum per communem formam, cun fecundum Apostolum, nisi de ipso patrimonio mentio nem fecerit, plenissime invenies not. supra de rescrip s qu. possuntobjici, ver pauper, & seq

QUinto quaeritur, utrum a laico male detinenti, di Xcimas possit is, ad quem spectant decimae, ipsas ri dimere sine periculo simoniae, cum alias ipsas nequea recuperare? Videtur quod non, quia sic spiritualia mi non possunt, ita nec redimi, infrade simonia & ne al quid pro spiritualibus exigetur vel promittetur querelam, & expressius decimasexta qu. sexta decimas quas Papa prima qu quarta altâre. Item nec permutatio admittitur supra d rerum permutatione capitulo sin. de hoc dic ut notatur infr de simonia & ne aliquid pro spiritualibus exigetur vel promitte tur (qualiter committatur, ante fi. ver sed nunquid licet mihi t dimer.

SExto quaero, utrum praedicto praelato liceat ipsas in pignore recipere, Dicas quod sic, argumentum supr¬ de feudis capitulo primo infra de usuris, conquestus, quod tamet intelligas, quando aliter recuperari non potest, ut dix non aliter secundum Ray, ut supra de his quae fiunt a pra latis sine consensu capituli cum Apostolica, & melius facit a¬ hoc supra de rebus eccle. non alienandis ad audientiam, §ideoqu is autem ad quem non pertinent decimae, ipsas non po test neque debet in pignore recipere supra eodem capitu lo fin.

SEptimo quaeritur, t utrum consuetudo excuset a pra stationedecimarum? & dicunt aliqui Theologi, quoc sic a tanto, quod decima praestari debeat, hoc dicunt mo¬ tale, & hoc respectu debentur decimae ex praecepto d ideo consuetudo contraria non nocet, etsi in tota pro vincia observetur, trigesima secunda qu. septima flagitia, qui in talibus diuturnitas temporis non minuit peccatum sed auget infra de simonia & ne aliquid pro spiritualibus ex getur vel promittetur, non satis aget etiam crimen non lk vigat qui resistit. vigesimaquaria qu. prima. schisma. Quo vero decima pars detur, a hoc dicunt esse ceremoniale, nec isto respectu debentur decimae ex praecepto, sed d consi tantum, & sic in quota parte praestanda, servand est consuetudo unde praestabitur millesima pars tantum ff de consuetudine sit ad hoc, quarta quaestio. sexta §. sin. Et! habent pro se jura multa, de quibus expressius ad ho paucis agam, supra titulo primo capitulo fin. ante fin ibi, & ii ultramarinis partibus ratione praediorum, quod iden est, cum ibi praecedat, de agris decimae persolvuntur quasi dicat, quod usus servandus est infra eodem commi jum, §. ibi, cum ea integritate persolvant quae priusquan &c. quasi dicat si decima pars solvebatur, decima sol¬ tur, si vigesima infra eodem dilecti, ibi de quibus consue¬ verunt decimas percipere, & infra eodem cum siunt hom nes, ibi, ad consuetudinem duximus recurrendum, capitulo sequent. ibi, quoniam a diversis diversa consu¬ tudo tenetur, & infra eodem aliquibus ad finem ubi expres sim dicit ille, quippe decimae necessario sunt solvendae quae debentur ex lege divina secundum loci consuetud nem approbatam, ad idem, infra eodem nuper, ibi, eman possessiones; de quibus decimae debeantur ecclesiiis.c d. quia aliquae sunt de quibus non debentur, loci cor suetudine repugnante. Nec mireris, si consuetudoi tantae authoritatis sit: quia & clericos ad continentian astringit. rigesimasecunda distin placuit, & ipsos intelligib les reddit supra de cleric. conju. cum olim, & in baptusm. attenditur consuetudo circa trinam vel unicam immer sionem faciendam, deconse. distinct. quart. de trina. & in mi trimonio personas legitimas, illegitimas, reddit, ut no tatur infra de cognatione spirituali §quis sit effectus, versicula fectus vero tertiae, & sequenti. & si qua jura videantur dice re contrarium, breviter inde te poteris expedire, dic enim quod intelligenda sunt de jure communi, & in loc illis, in quibus de contraria consuetudine non appare sic intelligi possunt omnia jura posita infra eodem pers tul. magistri vero canonum. Ray. scripsit, quod diffinir formidabat hanc quaestionem: audire magis cupiens quam audiri; consilium tamen dedit, ut solverentur, ve authoritate Episcopi, & ecclesiarum, ad quas decim¬ pertinent, in eleemosynis; vel alias adpias causas po nerentur, & de praeteritis ab eisdem remissionem pe terent sibi fieri intuitu Dei; & eleemosynae, & ipse po test audire id quod notatur infra eodem versicul. patet erg. Magistri vero canonum dicunt, quod decima est iol venda de praecepto, b non undecim. vel vigesim. ut no¬ tatur supra eodem §. quare dicatur decima. Nam & dec ma integraliter est solvenda: & quia triplex funiculu e difficulter rumpitur, supra de treuga & pace capitulo pri¬ mo, hanc opinionem tripliciter possumus comprobari primo, authoritatibus divinae legis: secundo, autho ritatibus sanctorum patrum; tertio, perjus canoniculi & humanum, divina nempe lex hanc comprobat, un de in Genesi. decimooctaro vir Abraham de omnibus qua perceperat, dedit decimam Melchisedech. Item eodem tum Jacob fugeret ad Laban, locutus est cum Domino dicens: Cunctorum quae dederis mihi, decimas offi¬ ram tibi: quod qui non facit, juri & voluntati Dei cor tradicit. Leviti. capitulo sin. omnes decimae terrae; siv de frugibus, sive de pomis arborum Domini sunt, & i li sanctificantur. & Deuteron. decimoquart. Partem dec mam separabis de cunctis frugibus tuis, quae nascuntu in terra per annos singulos, eodem. Decimam frument tui, & vini, & olei, & primogenita de armentis, &c. Ni 18. Filiis Levi dedit omnes decimas in possessione pr ministerio, qui serviunt mihi in tabernaculo foederis neque debet morari solutio. Exodi, vigesimosecundo. De cimas tuas, & primitias tuas non moraberis offerre, e hoc enim multiplicantur, unde 2. Paralipomenon trige moprimo praecepit Ezechias populo, ut darent partes si cerdotibus & Levitis: & ipsi omnium quae gignit hi mus primitias obtulerunt. Cumque acervi jaceren & causam requireret. Respondit Axarias sacerdos pr mus, quod ex eo quo coeperunt offerri primitiae, remai serunt plurima, & benedixit Dominus populo. Pra cepit igitur Ezechias; ut praepararent horrea in dom¬ domini: quo facto, intulerunt tam primitias, quam de¬ cimas. 335. Non minuas primitias, frugum tuarum, et dem. Sanctifica decimas tuas. Da altissimo, sed datun ejus. Malachiae tertio. Ego Dominus, & vos filii a diebu patrum vestrorum recessistis a legitimis meis & no custodistis: revertimini ad me, & ego revertar ad vos, dixistis, In quo ievertemur? si affliget homo dominum quia vos confixistis me; & dixistis, In quo confiximu te? in decimis & primitiis, in penuria vos maledicti esti: inferte ergo omnem decimam in horreum, & sit cibu in domo mea, & probate me: si non aparuero vobis cat¬ ractas coeli, & effudero vobis benedictionem usque a abundantiam, & increpabo provobis devorantem; & non corrumpet fructum terrae vestrae: nec erit sterili vinea in agro. Lucae undecimo. Vae vobis Pharisaeis, qu decimatis mentam & rutam, & omne olus, & praeterit, judicium & charitatem Dei, haec omnia oportuit fac re; & illa non omittere. Idem habetur Matth. vigesim tertio. Lucae decimooctavo. Decimas doomnium quae poss deo. Matth. vigesimosecundo. Reddite quae sunt Caesaris C, a sari, d & quae sunt Dei Deo, sed & alias authoritate quasdam infra eodem subs. decimoseptimo, poteris invenir¬ Per praedictas authoritates tamveteris, quam novi test menti satis patet; quod decimae solvendae sunt, & de on nibus integraliter & ex praecepto; & si qui magistri ve lunt dictas authoritates aliter intelligere, & exponer¬ Hieronymus contradicit infra eodem capitulo primo §. at vi ro primitiae, &c. non erant speciali nomine diffinitae, sul audi sicut decimae, quia non erat dictum quota pars dar¬ tur, sicut de decima, sed offerentium arbitrio, quasi dica non sic de decimis, illae enim non arbitrio committur tur, sed necessitati subjiciuntur: quia ex praecepto de bentur etiam, quo ad quotitatem, unde sequitur: tradi tionem quoque accepimus, non legi praeceptam subau di, sicut in decima: sed arbitrio magistrorum; &c. quas dicat licet magistri possunt glossare, sicut placet quo a¬ primitias; non tamen quo ad decimas; ne amplius a po pulo exigant, &c. sed decimas integraliter exigere po sunt: quia quo ad illas, nullum dubium restat, & jung quod notatur infra eodem sub §. decimoseptimo, ubi materi primitiarum plenius expeditur. Ambrosius. Quicunqu recognoverit se, quod fideliter non reddiderit decimas id est integraliter, & de omnibus modo scilicet tempe re quadraginta emendet, decimasexta quaestio septima qui cunque Gregori. Decimas a laicis possideri canonica au thoritate prohibemus: & nisi ecclesiae reddiderint, scian se sacrilegii crimen committere, & aeterne damnationi incurrere periculum, decimasexta qu septima decinas, iis dem jubemur ab omnipotenti Deo omnium bonorum decimas dare, de conse. distin. 5. quadragesona, in fin. Augus Si decimas dederis, non solum abundantiam fructuun recipies, sed etiam sanitatem corporis consequeris.I dem: si tardius dare peccatum est, quanto magis peju peccatum est, non dedisse. Idem: Cum decimas dandi¬ terrena & coelestia possis praemia promereri, pro avariti duplicem benedictionem fraudas: si vero vis defender te per consuetudinem, contradicit statim Augustinus di cens, hoc Domini justissima consuetudo: ut si tu illi de cimam non dederis, tu ad decimam revoceris scilicet qde monium, de paenis dist. I. fugantur. Idem: Dabis impio mili ti, quod vis dare sacerdoti. Idem: Decimae ex debitor requiruntur: & qui eas daro noluerint, res alienas inva dunt. Idem, Qui praemium comparare, aut peccatorum desiderat indulgentiam promereri, reddat decimam, 8 etiam de novem partib. studeat eleemosynam dare pau peribus haec omnia verba August. leguntur decimasexta qu prima decimae, dicit etiam Hiero. quod decimas & primiti as possumus possessiones Dei interpretari, 16 qu. I.rererti mini. August. Majores nostri ideo copiis omnibus abur dabant, quia Deo decimas dabant: non autem quia dis cessit devotio, Dei accessit indictio, vers. fisci hoc tollit fi scus, quod non accepit Christus. 16. quaestio. 7. majores, 8 quamvis aliqui religiosi asserant, quod potius debent ei reddi, quam clericis secularibus: tamen contradicunt ei Ambrosius & Gregorius nisi curam habeant, ion quae.do ctos, & cap. moderamine, & not. supra eodem sub § 4. versic. ini nores. Patet ergo quod quatuor principales doctores scil Augustinus Gregorius Ambrosius & Hieronymus con veniunt, quod decimae solvendae sunt, & ex debito, & sine mora, & integraliter, & quod peccatum est, retinere. Num quid ergo valet consuetudo contraria? absit; ut patet in his quae not. eodem sub § resp. i. audiat ergo Ray qui voleba audire, ut notat. supra eodem ver. Rayn. scripsit, & quilibet e consentiens, quod magis credendum divinae legi, & qua tuor principalibus doctoribus, quam aliquibus, qui sicul asserunt aliqui clerici seculares, vel in favorem laicorum vel propter zelum clericorum perverse interpretantur vel dicunt se dubitare, ubi non est aliquatenus dubitan dum, sed & si de interpretatione divinae legis agitur magi credendum est juri canonico, quam magistro, ut patet i his quae no supra de rescrip. Squas vires, sub § potest autem qui impetrare, & § & de ipsius interpretatio & proculdubio de ju re canonico solvi debent decimae ex integro, infra eo. com missum, respon.i.in fi. & cap pervenit, in fi. & cap. dilecti in fin. c cap. ex parte canon, in fi. & cap. non est in potestate, in si & cap. e transmissa, imsi. & cap. tua nobis in fin. & breviter hoc omne sancti commemorant, & secundum Domini praeceptum; monitione praemissa, excommunicari debet, qui non sol¬ vit. 16. qu. septima decimas Deo, & cap. omnes decimae, & infr. eodem, quasi per totum, & hoc etiam vult Concili genera le, infra eodem in aliquibus §1. ibi, absque contradictione sci moris; vel consuetudinis, de qua praemisit in resp. 1 eccle siis decimas cum integritate persolvat, & ad id, si nece fuerit, per censuram ecclesiasticam compellantur, eig mortale peccatum est, nisi integre reddantur, nec enin debet quis excommunicari; nisi pro mortali, i quaestio nemo episcoporum, imo in hoc novem peccata committun tur, ut notatur eodem, §& quare versicu subtrahens rero, & se quent. & hoc est etiam quod inquitidem Concilium gen¬ rale, infra eodem cum non sit in homine, §i. ibi nos & ecclesia rum dispendiis, & animarum periculis obviare volentes quasi dicat non solum ecclesiae damnificantur in diminu tione decimarum, sed & animae periclitantur, quia a d¬ mino sunt institutae & quasi debitum exigi possunt, in fra eodem parochianos, ideo dicit, quasi debitum, quia in veritate rector ecclesiae nihil mutavit parochiano, tem porale tamen exigit, ac si mutuasset, ad hoc Institutionum de obligationibus quae ex quasi contractu nascantur, & ex prae ceptodebentur, infra eodem tua nobis, § ibi, quas Deus it signum universalis dominii sibi dari praecepit, suas ess decimas & primitias, asseverans, ad idem dectaterti. quaestio. secunda §. is ita. decimasexta quaestio prima revertimi ni, & capitulo decimis. Quis ergo magistrorum contra Concilium generale dicere attentabit? nam talia sicu quatuor Evangelia sunt servanda: nec enim ecclesia u niversalis errare potest, ad hoc C. de summa Trinitate leg fin & decimasext. distin. sicut sancti Evangelii, licet enim ill¬ jura non loquantur de concilio generali praedicto lc quuntur tamen de consimili, & necesse est, ut cum e¬ clesia generalis illorum & istius auctrix sit, quod de un¬ dicitur, de altero intelligitur, supra de constitutione transl. torum, & argument. infra de voto & voti redemtione magnae, cum igitur & junge quod notat. supra eodem sub o3. versici sed opponitur. In noc etiam concordant expressim lege humanae, omnino cum canonibus conveniunt, & certa poenas imponunt non solventibus, ut in Lombardia, de dec mis, leg. 2. & 3. & per totum, vel ultra, quae etiam sunt lege Caroli, & aliorum Imperatorum, ut in ipsis patet. Sed 8 in tantum permittitjus canonicum exigi decimas, quo ex quo rebelles excommunicati fuerint, si non prosit ser tentia, potest praelatus ad potestatem secularem recui rere, quamvis vix possunt absque effusione sanguinis coe¬ ceri, infra de homicidio voluntario vel Casuali postulasti. Resta ut respondeamus juribus alleg. supra eodem sub S versi, quo¬ vero decima pars detur, qui videntur probare aperte, quod su per hoc sit standum consuetudini, & breviter dic cum de mino Hug. Cardin. quod decimae praediales ex praecept debentur & contra illas neque in totum, neque in partem vel diminutionem aliquam, potest valere consuetudo quod intelligas, nisi forte per Papam approbata esset, qu solus in talibus potest privilegium concedere, ut patet in his quae no. supra eo sub §3. rer. quod si laicus, & § a quibus rer item clerici & seq. vel approbatam per conventionem, se amicabilem compositionem, authoritate superioris sul sequenter factam: secundum ea quae non supra detranslation bus § & in quibus rer. cessat, versi. item cessat in spiritualibu & sic potest intelligi infra eodem in aliquibus in si ibi, appro batam, subaudi per Papam, vel amicabilem compositioni ut dictum est, & sic intellige omnia illa, quae notantur su pra ab illo versicul magistri vero, usque hic. Personales ver non sic ex praecepto debentur sedpotius ex interpret: tione, & ideo in talibus obstat consuetudo, & secundun hoc etiam potest intelligi infra eodem in aliquibus § fi. und sic expone, illae quippe decimae, subaudi praediales, ne cessario sunt solvendae, quae debentur ex lege divinari pete & illae quippe decimae, subaudi, personales, necessari sunt solvendae, secundum loci consuetudinem approbi tam, alias, ex loci consuetudine approbata, quasi dicat pri mae scil. praediales, sine diminutione, quia hoc lex vultd vina, & sancti, secundae, scil. personales, sicut consuetud docebit, alioquin infinitae animae torquerentur: cum pau ci sint qui has solvunt Goff. vero uno modo voluit intell gere, quod consuetudo excusaret, quo ad minutas deci mas: sed non placet. argument. supra de praebendis minoribis nam & illae solvi debent infra eodem ex multiplici, &c. cumn tua. Hoc, quo ad laicos, sin autem quaeras, cui ecclesiae sin solvendae: ibi valet consuetudo, si de ipsa appareat cor¬ tra jus commune infra eodem cum sint, & c. ad Apostolicae, e& secundum hoc voluerunt aliqui intelligere, infra eodem i aliquibus, § ille, & exponebant, illae, id est illi ecclesiae, qua id est quibus ecclesiis, sed non placet, imo intellige & ex pone: ut supra, sed secundum hoc omnibus aliis juribu contrariis est respondendum: unde sic debent intelligi o mnia illa jura contraria supra de parochiis & alienis paroch.. fi. ibi decimae persolvantur, subaudi, parochiis quas rei querunt, ut praemisit, & infrac. commissum § 1. ibi, soleban persolvi, scil. parochiae, in qua morantur, vel hoc ideo d cit, quia in respon.2. narratur, quod sic solebat fieri, & infr¬ eodem dil fil. ad sin ibi, consueverunt decimas percipere sci monachi, vel ideo hoc dicit: quia & ipsi narraverant, quo¬ sic consueverat fieri, ut apparet in prin. & infra eodem nupe ibi, de quibus decimae debeantur ecclesiis, scil. ecclesius p¬ rochialibus, vel aliis quia in hoc servatur consuetudo, u dixi: vel debebatur ratione praeteriti temporis: vel ideo ho dicit, quia & Papa posset aliquam possessionem privile giare, sicut & personam, ut statim tactum est supra eod.ri stat, ideo quidam religiosi reprehenduntur in quodam e¬ tra domini Grego. IX. quod incipit, Gravi vobis, pro eo quod in praedicationibus suis & confessionibus contrariun asserebant. Consuevit etiam objici ex eo, quod legitur Na meri i8. ubi dicitur, Nihil aliud possidebunt, decimarum ol latione contenti, & ibi, In terra eorum nihil possidebitis nec habebitis partem inter eos: ego pars & haereditas tu¬ in medio filiorum Israel, nam secundum hoc contenti de bent esse clerici decimis, & aliis spiritualibus ergo non de bent relinquere temporalia, aut non debet exigere hae¬ spiritualia, ad quod respondeo, verum est, quod ex praece pto divino non possunt petere, nisi spiritualia tantum, sec non prohibetur, quin ex largitione Imperatorum vel e devotione fidelium possint ipsa habere, & recipere. Item of ponitur eo, quod ibidem legitur. Praecipe Levitis, atque de nuncia: cum acceperitis a filiis Israel decimas, quas ded vobis, primitias earum offerre Domino.i. decimam part decimae, & infra & date Aaron. sacerdoti, ubi innuitur, quo¬ sicut laici tenentur dare decimas Levitis, & sic Levita summo sacerdoti: sed Levitae hodie non dant: ergo nec lai ci tenentur dare. Sed certe melius potest inferri: Si laic donant: si non reddunt Levitis, ergo & Levitae, si non rec dunt summo sacerdoti: quod verum est de summo sacei dote, a quo quis spiritualia recipit, nisi contrario privil si munitus, quod dic, ut no sup eo § a quibus. Item objicitu ex eo, quod legitur Mala3 ibi, ut sit cibus in domo mea: contrario, si sit aliunde cib. in ecclesia ex regularib. vel¬ liis acquisitis, non debet dari decima, non dicit, ut cib. si in domo mea: sed ut sit cib. scil. ipsa decima ex praecepti meo, & aliunde sine praecepto meo cibum habebat, nec.n.di ligentia sua alicui debet esse damnosa, super quo vide quo¬ no sup. de sepul subs retus, §i. ver portionem, & S& utrum ca nonica. Item duplex est cibus, e unus ministrorum eccle¬ siae, alius hospitum, pauperum: & licet aliqua eccl. reper atur, quae, quo ad primum abundet: nulla tamen reperi tur, quae sufficiat ad secundum, ergo ratione secundi, de cima ubique integraliter est solvenda, sed neque illud omitt quod aliqua litera habet. Et sit cibus in domo mea, & hae litera hunc intellectum planius sonat. Item figunt peden in eo quod dicitur Mat. 23. & Luc. II. ubi dicit, hoc oporiu fatere scilicet decimas solvere, quo. d. sed hodie non oportet & ego talibus objicio, ex eo, quod sequitur, & illa scilice fudicium & justitiam non omittere scilicet oportuit, quo¬ praecedit: ergo hodie non oportet, certe nec primum, ne secundum sequitur: imo & primum & secundum opo¬ tuit, & oportet, & sic non solutum praeteritum, sed ad pri sens tempus significat: sicut & verbum oportebit, praesen & futurum. f de rerhorum sig. verbum oportebit, & l,xerbum rit. Item insultant nobis ex eo, quod legitur Heb. 7. Tran¬ lato sacerdotio, necesse est, quod legis traaslatio fiat, ergi dicunt ipsi si translata sit lex, transit & jus repetendi dec mas, quod ratione Levitici ordinis, secundum legem Mo¬ si debebatur. & intelligunt, transiit id est expiravit: sed si cundum intellectum hunc sequeretur, ergo expiravit? lex, quod falsum est, sed fateor, quod utrumque translatur est: & ita sicut Levitae poterant in veteri Testamento di cimas petere, sic possunt clerici, cum Levitis succ esserin & in novo, at ob. inf de rot magnae Scum igitur Item adhu instant & opponunt, si ex operibus legis non justificab tur omnis caro coram illo. Rom. 3. Glos. opera legis dicur tur, quae cum lege instituta & terminata sunt: sed dicun ipsi, tale est praeceptum de decimis, quod in lege datum fui & cum lege terminatum est, quod ex eo apparet: quia postoli, qui ecclesiam ordinaverunt, nullam faciunt de di¬ cimis mentionem, sed salva pace ipsorum Apostoli no omnia ordinaverunt, imo concilia & Sancti patres & etiam omnia ordinassent, sufficit quod non revocaverun expressim, nec immutaverunt, ut probatur. C. de test, sanci mus, & de ap praecipimus, quia nisi jus expressim corrigatu semper in suis terminis remanet: ut in auth. de non alie rehu eccl. 9 fi col. 2. Nec ob. quod legitur Acto. 15. Visum spiritu sancto, & nobis, nihil ultra imponere vobis oneris, quan haec necessario, ut abstineatis, vos ab immolatis simulach rorum & sanguine, & suffocato, & fornicatione, quia quo¬ dicit ultra imponere, subaudi ad praesens, & ex cau sa fuit illud dictum propter novellam plantationem quod desoluta erat, ut ibidem apparet, sic infra de divo¬ tio. Deus qui. de poenis. Deus qui, nec enim sicut patet cuilibe illa sola sine aliis sufficerent ad salutem, nec obstat quo¬ in eo. c. legitur. Nunc ergo quid tentatis Deum imponer jugum super cervicem discipulorum, quod neque Patres no stri, neque nos portare potuimus, &c. quia illud intellig debet de circuncisione, de qua ibi praemisit, & aliis cere monialibus quae hodie ad literam non servantur. Iten sic objicitur in ecclesia Graecorum quam Beatus Paulu ordinavit, non dantur decimae sicut fertur, nec in hoc re prehenditur per ecclesiam Romanam ad quod respondec ecclesia Graecorum schismatica est, & in multis aliis pe¬ cat, ut patet infra de baptismo licet. Graecos, nec obst. ff. de poll I2.§ decimam quis bonorum moverit. Respondeo enim ut no infra de voto § quot species, ver breviter ergo. Finaliter sic oppo nunt, Si peccatum non est dare decimam: ergo pecca Papa & eccl. Roman. & praelati omnes tacendo, nec eff caciter arguendo, 83. disti. error, &c. sequ. ad quod responc Papa potest circa hoc privilegium concedere: ut nota su pra eodem § a quib. & sub §3. nec est tuum ipsum arguere d peccato, 9. qui. 3. aliorum, &c. sequ. sed nec ipse peccat, cum par¬ tus sit omnibus conquerentibus justiciam exhibere: ali vero magistri caveant, quod non possunt de mala inter pretatione, & praelati, ne valeant de negligentia reprehe di, quamvis & illud certum sit, quod sine peccato solutio nem eis, quod eis debetur, differre possunt, vel pro tempor suo in totum remittere, vel in partem: sed nec possunt in hoc seculo omnia corrigi, 6. quaest. 1 si omnia, nam & Pap¬ & totus mundus scit, quod ubique, vel quasi in genere sun publicae meretrices, publici lusores, publici usurarii: et in multis religionibus publici ebriosi, quorum praelatoss ideo, quod sigillatim quemlibet non veneratur, in mort¬ li constitutos dixeris, unus de tot milibus vix evadet, se¬ condicit Gregorius dicens de talibus quod si tali consu¬ tudine everti non possunt, cum venia intelligas poenae n¬ culpae, sunt suo ingenio relinquendi, ne pejores existan si a tali consuetudine prohibeantur scilicet omnino siv praecise, nam, ut ait Salomon: Qui multum emungit, licit sanguinem. 4. dist. denique, & ideo secundum August num talis turba generali objurgatione ferienda est, 13. qu 4. non potest, & secundum eundem Aug ubi plurimorun strages jacent de majorib. sanandis malis, charitas sincer subveniat, est saeveritati aliquid detrahendum 50. distin. u. constitueretur, ad si & apparet in his quae not. inf. de sponsalil & matrimoniis § fi. ver. item octavo, ante fin. ibi, unde notaverun Raymundus & Goff. certe velim nolim in genere tolero, se¬ in specie nullatenus tolerabo, & junge quod no. sup der¬ nunc. §cui, per. grave scandalum, & sequ. sic igitur quaestio es soluta, & fortioribus objectionibus est responsum

OCTavo quaeritur & de his, qui longo tempore steti runt, quod non solverunt decimas: tunc corde com puncti veniunt ad poenitentiam, qualiter sit eis consulen dum, cum forte non sufficerent ad satisfactionem, & qui dem de rigore cogi possunt, ut de praeterito tempore ju xta posse suum satisfaciant: sicut expressim legitur infr¬ eodem cum homines de Orta. ad fi ergo debet eis jungi, vt quo minus plene dederunt, nunc emendent. 16. quaestio 7. qu. cunque & si non possunt, injungatur quod hoc faciatit, cun ad pinguiorem fortunam pervenerint supra de solution bus Odoardus, ff de cessione bonorum l4. tamen de benignitat canonica potest ei fieri remissio, maxime si pauper sit argument. 16 quaest. I.c. si. in prin. 12. quaest. 2. aurum habet e clesia, res clericorum pauperum suntz23. q. 8. convenior, & a 7. quod autem, nam & secundum leges habetur ratio in condemnatione quarundam personarum, ne egeant, fi de regulis juris sunt qui in id. & leg sequent. ff.de regulis jurisi condemnationib. & in hoc sola authoritas Episcopi sufficer videtur, cum per hoc fiat melior conditio eccle, & jus su repetet, arg. supra de his quae fiunt a ma parte, ca. cum Apostol ca, §authoritates, 16. q4. I. quoniam quicquid, & sup de feu. c294 lia, & Ssinal

NOno quaeritur: Quid si in eadem terra, & eodem ann diversa semina sparguntur: nunquid de omnibus fru ctibus decima dari debet? Sic infra eodem ex parte canoni corum, quia non debet una & eadem ecclesia diverso jur censeri, ut in quibusdam sit decimalis in quibusdam no¬ infra eodem cum in tua, & argument. 12. quaestio. 2. cognovimu infra de privilegio quia circa ff. de usucapionibus eum qui, es tamen contrarium argument. ff. de pec. hinc quaeritur S I. u bi dicitur, quod peculium potest esse apud aliquem du plici jure Ecimo quaero. Quid si sit consuetudo in aliqua paro chia, quod una ecclesia percipiat decimam de blado & alia de vino, & alia terra, quae consuevit esse praedialis sit vinatorialis, econtra quae ecclesiarum percipiet deci mam: & quidem illa quae percipiebat de blado, debet per cipere & de vino: quia licet mutetur qualitas terrae, nor tamen substantia, hoc satis expressum est infra eod commis sum, § & sicut etiam de pascuis, & faciunt ad idem jura indu cta, sup. eo sub § proxi. licet etiam consuetudo in uno prae dio praescripta sit ab aliqua eccl. non extendetur haec con suetudo ad aliud praedium, quod de novo recolitur, inf. ec cum contingat, ar ff.de pac si unus Squae omnia C. de praescript. 30 an. cum notissimi, §sed & si quis & Sin his est tamen ar. pro & e contra, sup. de praescr. auditis, &c. cum olim §si. & patet in hi¬ quae non supra eod de quibus, ver. & not. quod de omnibus

Decimo quaero: Quid si qui Episcopi vel religiosi de consuet. percipiunt omnes decimas alicujus paro chiae, utrum non obstat tali consuet. possit presbytero qu non habet unde vivat, competens portio assignari? Et di cas, quod sic: quia hoc expressum est, sup. de praeb. extirpand. Scum igituros bovis, & junge eaquae non, supra de offi. or §quu pertinet, sub5 sunt autem distinctae, versic. quod si religiosi, & sup de sepult sub § vetus, & §quota. ver sed nunquid, 1 2. & 3. & supr. de parochiis, § in quibus, sub S hoc tamen sciendum, ver. vel nis sacerdos

DUodecimo quaero: Quid de novalibus? A Et dicas, quod si sint intra limites alicujus parochiae, de hoc ne dubitetur, ad illam pertinent salva canonica Episcopi: in dubio vero potest Episcopus gratificari cui voluerit: ve sibi retinere, inf eo. quoniam, quam partem putas, quod eli get de disjucta, nam plerique jud. omnia novalia totius dioe cesis & quaecunque recuperare possunt a militib. sibi usur pare nituntur contra dictam decr. & infra eo, cum tua. & su pra de praeb. c3. abutentes jurib. dicentibus quod decimae 8 oblationes in potestate Episcoporum consistunt, 16. q. 7. § cum ergo ecclesiae, & cap. seq. & qui. i. statumus, & § praeceden. qui illa vera sunt, non ut sibi in totum approprient, sed ut con muniter dispensent, 12.q. 1 §si ergo res ecclesiae, &c. praeceden ri, est igitur haec veritas, quod nec de nov alibus nec de re cuperatis a laicis debet retinere, nisi suam canonicam, u dictum est, hoc est, quatenus percipiebat de antiquis, & di¬ his percipiat, ar. infr. de censi. eccl. sunt enim quasi portiona rii, ideo pro rata omnia communicare debent Episcopu & sacerdos, ar ff. loc. de condu. si merces § apparet, quod si nihi percipiebat Episcopis de antiquis, ad minus sua quart fraudari non debet infra eo. quoniam, & apparet in his qua not. supra de sepult. sub S vetus, & Squota. versicu. sed nunquid dummodo episcopus ecclesiam omnino privat & spolia parte sua, non habetur locum domini, ne utitur, sed abu titur jure suo, arg ff pro emptore qui fundum §si tutor. & sup de restitut. spol. conquerente, & de offic. ordinarii cum ab ecclesia rum, & cap. ad reprimendam infra de nat. ex libe. vent, cap. unico Sed quid si laicus confert Episcopo decimam consentien tec. suo? videtur quod tunc habeat episcopus totum, arae supra de donat. pastoralis supra dehis quae fiunt a prael. pastoralis nam & authoritas sufficit. f. de authoritat. tuto pup. dum ta men palam fiat: alias contra, ff. deadmi. tuto. non aestimo sup de offic. delegati consuluit, hoc tamen non puto: quia autho ritas episcopalis requiritur, & ipse non potest esse autho in re propria, f. de auth. tuto. leg. 1. infra de censibus prohibemus recurratur ergo ad superiorem scil. ad archiepiscopum ar infr de jure patro nullus, & ille inducat militem, ut eccle siae parochiali reddat salva canonica episcopi, qui si null¬ modo induci potest, sed nobis omnibus vult episcopus to tum dare, authoritate archiepiscopi facere poterit, supr. d his quae fiunt a prael. cum Apostolica, sed si haec forma non ser vetur, non videtur valere quod agitur, arg. supra de offic. de leg venerabilis supra de rescrip cum dilecta. ad

TErtiodecimo quaeritur. Quid si is, qui tenetur ad dec mam acervum indecimatum alienaverit, nunquid po test ab emptore ipsam decimam ecclesia vendicare? Sic quia transit cum onere suo, ut patet in his quae notat. sui eodem § a quibas ver item solvenda est, sed & contra vendi torem agere potest. C. situtor. vel curator. I sin. si tamen ab u no suum recuperaverit, non petet ab altero, quia hoc bo na fides non patitur f. dereg, jur. bona fides, absit etiam, quo ecclesia repetat aliquid cum augmento, 12. qu. 2. fraternitas Sed nunquid ecclesia tenetur cedere actionem suam u ni solventi contra alterum? & quidem emptori sic, si bon fide emit, malae fidei vero emptori & venditori, qui nec be nam habere potest de facili, nullo modo cedet, qua enin fronte hoc peteret is, qui ex sua nequitia condemnatur de admin. tut si plures, ff de tut. & ratio. distr. li.§ nunc tractemu Quid ergo, si procurator mentiens dedit intelligere ven ditori, quod acervus decimatus erat? Certe nec adhuc ce dentur ei actiones, quia pretium rei recepit. f. depet haer & rem & pretium, f.de usur. quia qui pretio ffe de trib act. procu ratoris, § non autem totum peculium, 2.qu. 2. monemus, & duobu cap. sequen

QUartodecimo quaeritur. Si quis pastor habet domicilium in una parochia, & causam sive ovile in alia, cu sit danda decima? & dixit Rayn. quod de lacte, foeno, & lana danda illi ecclesiae, intra cujus limites pascua sunt, qui inde suscipiunt animalia nutrimentum, & tales decim¬ praediales sunt, infra eodem commissum, quo ad foenum, ve rum dicit omnino, quo ad alia, dic ut notat. supra eodem cui danda sit

QUintodecimo quaeritur. Quid si miles injuste percip Cens decimas ipsas violenter occupat utrum rusticu teneatur? Et certe aut ipse tradit metu coactus, & sic noi excusatur, quo ad resti. faciendam, licet metus poenitenti am, quae praeter satisfactionem est injungenda, attenuet 33. quaestio 5. ita ne. supra quod me cau. sacris, autem violenter fu it deportata, & tunc si rusticus erat in mora, puta quiarie quisitus per ecclesiam congruo tempore solvere nolue rit, tenetur, vt suprae de depositi, bona fides, & de commo, cap. un¬ ta, est autem congruum tempus, ex quo ventilatum es granum, nam & ante separationem dominium reside penes eccles. 16. quaestio. 1. moderamine, & capit. decimae, secu¬ dum Rayn. sed hoc non plene probant capit. inducta, est ta men verum, quod statim collectis fructibus solvi debeni ut inf e.c. decimae, inf. eo cum homines, & ad hoc concordat Iff de polli. l2. §si decimam, si vero non erat in mora, puta ne audebat fructus tangere, quousque venisset ibi decimarius non tenetur de violentia, argument ff. commo. ad eos, & les argentum, ff. locat. & condu. sed & de damno, & leg si merces, culpae, agat ergo eccles. contra praedonem. ff locat: & con¬ si in leg. §. Item non utiliter. Item distinguendum est. si pro pter vim tempestatis vel pluviae, vel alio casu fortuito cervus corruptus est, vel amissus. ff locat & conduc ex condu cto. §si vis tempestatis, & seq. sed & forte rusticus censetur es se in mora, quia in horreum ecclesiae non intulit, cum po tuit, de quo dic, ut in seq sub s hoc teneas pro regula, quo mora ultima semper nocet, ff. deperi. & comm. reivend. illuc & ff. de usur. debitor

SExtodecimo quaero. Utrum decima debeat colligi pe decimarium in vinea, vel in area, vel in alio praedio, vt colonus debeat deportare in horreum, vel in torcular, ve dolium ecclesiae, & quidem haec quaestio non expressim per jus expeditur, quia authoritates divinae legis: qua posui supra eodem sub 57. versic. magistri maxime 2. Paralip 3 & Malach. innuunt, quod colonus debeat deportare, & a¬ idem 15 quaest i. revertimini, & Tqu7. decimas, nam & in an nona & tributo, & publica functione temporali hoc ob servatur, si non multum distet is, qui obligatus est, ut C. de ar no. & tribut omnes omnino, & leg. pro locis, & leg neono libro 1c multo fortius in decimis, quae tributa sunt spiritualia, u 16q decnae, hoc servari oportet. arg. C. de sacrosanct. eccl. in ter divinum, infra eodem tua nobis §i.ibi, cum enim Deus, &c. rum non sit, & infra de haered. vergentes, & nullae expensae de duci debent, vt no. sup. eo. § & qualiter. Sed contrarium in nuitur, supra sub § proxi. ubi not. quod dominium est eccl etiam fructib. pendentibus & maxime collectis, nam i dominium eccl. est, quare debet colonus ipsam deciman propriis expensis colligere, & ad ecclesiam deportare? tem pro hac via est Numeri IS. cap. ante si nec obstat, infra eo dem cum homines de Ortana, & cap non est in potestate, in fi. qui illud intelligi potest de expensis seminis, & agricultura infra eodem tua nobis, respon.i. & § sin infra quae fiunt pro fru ctibus percipiendis, non colligendis, sicut satis innuit ill. decr. cum homnes de Ortana, & expressius innuitur insm e dem pastoralis, §. ibi expensas tamen quae fiunt pro fractibu percipiendis, &c. no. non dixit colligendis, secundum ho igitur debet primo solvi trituranti, quam decimario. S tis potest dici, quod hic debeat servari consuetudo argu supra de sepult certificari, & in his quae notat. supra eodem su 57. uttum scias, quod si colligentes & triturantes velir quod primo sibi satisfiat, quam solvantur decimae, & ipsidi salario suo & tritura debent reddere decimam, argu. mfi eo. tua nobis, § & cum de cunctis, &c. pastoralis, &c. cum non in homme, & si parum lucrabuntur in hac perceptione. Qui quid allegatum sit, dic quod expensae quae fiunt pro coll gendis fructib. non deducuntur, quia statim fructib. col lectis sunt solvendae decimae, cum homines, ut infra coden ad idem 16. quaestio. 1.decimae, & de rigore juris sunt ad eccle siam deportandae, a vt patet in his quae notat. supra eodem § respon. 1

SEptimodecimo quaero, quid juris sit de primitiis, & quidem, Primitia est prima fructuum obvento, siv pars domino offerenda, & debetur expraeceptio Dei, sie cundum Ray vnde in Exod. 22. Decimas & primitias non tar dabis offerre, in eodem primitias frugum terrae tuae defere in domum Domini Dei tui. Item per Ezechiel. Quaeran primitias vestras, & initium decimarum vestrarum in om nib. sanctificationibus vestris alias etiam authoritates po test invenire, supra eodem sub § 7. versicu magister. Item & d jure can. debetur, 16. quaest.. revertimini, & quaestio 7. decima 32 dist. praeter haec, & est danda primitia sacerdoti parochi¬ li. 16. quae st. 1. doctos, &c. moderamine. Quota autem dari di beat, non invenitur in Pentateucho. id est5 li. Moysi, a peten te quod est quinque & teuchos, quod est volumen, quia i uno volumine 5. lib. Moysi continentur, infra eodem cap. quod positum est, supra eodem sub 57. vel per praedictas, dictur tamen Hiero. in eo. C. quod non dabatur minus 40 parte nec plus 40. inter quadragesima: & 40. arbitrarium era & hoc in aridis & liquidis intelligas, in foetibus enim pr mogenitum datur, ut patet infra de vo§ cum igitur in laege, ve rum hoc visum est Hug durum, quod is, qui non habere nisi unum primogenitum, ipsum daret, ideo dixit, quo de ducentis dabit unum, & si quis tot capita non habeat proportionaliter dabitur aestimatio. Joan & T. dixerunm centesnum esse dandum, de hac consuevit notat. 13. qu.¬ §is 11 Ray & Goffr. scripserunt, ad consue recurrendun & si diversae sunt, recurratur ad vicinas ecclesias, ita quo¬ ex multis mediocritas observetur, ad hoc supra de sepuli certificari, sup. de consue, cum olim, infra de censibus super eo. infi de cogna. spi. super eod. inf. de simo. ad Apostolicam 6. dist. Isidorus 19. dist. in canonicis, 10. qu. 2 hoc jus, vel secundum Goffr. quo nimium est, debetur, infra de censi minimis, ex parte ff.de les 3. Potius videtur esse standum nedum in aridis & liqui dis, sed in omnibus dicto Hieron. infra eo. c. 1. quia de simili bus ad similia, &c. supra de rescrip. inter caeteras, & quia ab eo dem data sunt, supra de constirans lato, & quia ubi eadem ra tio, idem jus, infra de consan. tua.