Titulus 2

FEcisset. Facit in simili quod notat iurisconin l. si quis filio. §. ii autem omues. ff. de inipisto. rup. testa. ibi tunc enim punire permittitur: det sde scribere quod nouerunt prepositi marescelorum / qui in omnibus solemnitatibus iurium. ein criminalibus / non attendunt: prout nec at tendere ascribuntur / vt puta quod sententias sedendo proferant: quia imo stando proferunt / quia in syluis malefacto res quandoque condemnant: si eos inueniant in flagrant crimine. Bald. in cap. preterea. ii. col. penul. de prohib. feudi. alie. per Frederic. Iasonus in l. penulti. ff. de iustic. et iure. et moderne. d. Petrus Rebuffus. in repeti l. quod iussit in ii. no. nu. ccxvi. ff de re iudici.

¶ Dicit in proposito domi. Stephanus Bertrandi. consilio. lxxvii. nu. x. viso processu. parte prima. quod prepositus marescallorum nonnunqua et sepepretermissa iuris grauitate / torqueri consueuit. Probus

¶ Deuenitur. Sic eaquaehic describuntur sunt praeparatoria ad libidinem / et hoc secundum naturam actus / de se tamen non iudicantur delict. quia solum attendit actus principalis et finalis / vt etiam in insultuqui confunditur cum percussione secundum Ma. So. con. lxii. col. iiii. in praesenti / vbi etiam subdit quod aliquando reperitur praepperatorium alterius: non secundum nturam actus: sed contingenter et tunc si illud quod sequitur committatur ex interuallo: tunc reperitur primus actus consummatus et seperaius ab actu finali / et seperatim iudicabitur de vtroque.

¶ De probatioe autem actus Ueneris et copule carnalis. vide quae late tradit Lapus / allega. liiii. col. i. factum super quo. Probus.

¶ In deum. Causa criminis heresis: dicitur causa domini nostri. Ioan. Mona. in cap. ne aliqui. nume. iiii. hoc ii vt ait philosophus et eius commentator. C

¶ Et sic dum in hac materia scribitur / debet exordiri / derende causam tuam domine. Et dicitur causa domini / cum heresis obuiet fidei nostre / cuius ipse est protector / pro quo vide Ioan. Mona. in capi. per hoc infra hoc tit. vbi dicit quod omnia alia crimina in rem dei committuntur: quia dicitur tenra et plenitudo eius: heresis autem directo in deum / merito dicitur causa domini: idem Ioan. Mona. in rubr. de homici.

¶ Exordiri etiam potest materia hec / prout in simili dicit Barba. consilio. xvii. in princip. volu. iiii. Et quia res ipsius dei et templi eius agitur. Ideo ipse eternus et incomprehensibilis: dirigat deus omnes consulentes et iudicantes. ad veritatem ipsam.

¶ Tontinuando intentum rubri. dic quod heresis proprio dicitur solum in duobus casibus. Primo quando quis al ter sentit de articulis fidei: quam Romana ecclesia. capit. hec est fides. xxiiii. quest. prima. Secundo quando quis male sentit de sacramentis ecclesie (prout sentiunt moderni horetici sectatores Martini Lutheri / asini deferrati) cap. ad abolendam. supra hoc titulo. Ita concludit Panor. post alios in capitu. firmissime. supra hoc titu¬

¶ De hoc crimine (vt omnibus scriben. placet) Papa petest accusari / capitu. si papa. xl. distinct. ibi a nemine est iudicandus / nisi deprehendatur a fide deuius / et merito / quia nullum peccatum est grauius. xxii. questio. ii. capi. primo. firmat Maria. Sozi. consilio. clvii. presens consultatio: neo potest ipse Papa statuere: quod non possit accusari de heresi. quia per hoc periclitaretur tota ecclesia: not. glo. singu. in dicto capi. si papa. xl. distinct. meminit latius (illud comprobando Cardi. consilio. el. nume. xii. in questione duorum pontificum: et hoc in casu Papa hereticus / minor est quoliber catholico / glo. in capi. acatius. xxiiii. questio. prima. in ver. in heresim dixi. supra. in proe. in ver. interiectio admirantis.

¶ Secundus casus / in quo papa potest accusari: dicitur. quando concilio se sponte subiiceret: quia tunc a concilioaccusari et iudicari potest / capi. nos. si incompetenter. ii. q. vii.

¶ Tertius casus: quando papa confitetur peccata eius confessori / quia illi subiicitur glo. in capitu. nemo. ix. q. iii

¶ Ratio secundum Prepo. ibi quia hoc casu papa censetur qubditus illi / cui se submisit qui hoc dei vicem gerit / nota. scriben. in capitu. omnis. supra de peniten. et remissio. late Decius consilio. cli. col. vi.

¶ Quartus potest addi casus: videlicet quando esset scitma inter duos contendentes de papatu: tenet Cardi. consilio. cl. col. prima / vnitatem ecclesie firmiter¬

¶ Alium et quintum casum possumus colligere ex glo. in dicto capitulo si papa / videlicet quando papa est incorrigibilis in aliquo notorio delicto: pro quo scandalizatur ecclesia / quia tunc potest accusari: prout concludit ipsa glo. que reputatur singularis / secundum Panormi. in capitulo significasti / nume. iiii. supra de elect. subdens quod tenetur per omnes: firmat idem Panormi. in capitu. proposuit: nume xviii. supra de concessio. prebend. vbi dicit quod eam totus mundus allegat / idem in cabitu. cum venissent / nume. vii. supra de iudic. Roma. consilio. cccccxxiii. nume. xiii. questio discutien. da / dicit omnes hanc glo. scire / et illam constantien. concilium canonisare / hanc pluribus rationibus comprobat / idem Roma. quarum aliquas et alias vltra eum referamus oportet. Primo papa stans in crimine notorio scandalizante tetam ecclesiam / et non vult corrigi: incidit in suspitionem heresis: quod probatur in capitulo finali. xxxviii. distinc. dum dicit qui enim rebelliter viuit et discere atque agere bona recusat: magis diaboli / quam Christi esse ostenditur / et potius in fidelis / quam fidelis esse monstratur: ad idem text in conpitu. si qui sunt. lxxxi. distinctio. et in capit: sciendum. xviii. questio. ii. et capitu. fina. supra de penis.

¶ Secundo quia remouetur episcopus ab ecclesia particu lari / vt scandalum tollatur: not. Inno. in cap. cum pridem / de renuncia. Idem a fortiori videtur dicendum / in summo pontifice / in quo est periculum vniuersalis ecclesie.

¶ Tertio / quia papa positus vt vitia extirpet / excessus corrigat / et mores reformet: tex. in proe. clemen. versi. quia etiam /

¶ Et ideo hac ratione priuare potuit zachariam regem Framcie regno: quia ex suo regimine vniuerso regno scandala imminebant tex. cum sua glo. in. c. alius. xv. q. vi. pari ratione / concilium potest papam deponere / cum super eo in tali casu habeat pratestatem / istud comprobatur: quia delictum notorie pape et praelatorum facile transit in exemplum subditorum / et scandalum generatur mentibus laicorum dicentium / vbi est deoclericorum / vt dicitur in ca. magne supra de voto.

¶ Intentum naetnum suadetur ratione et dictamine diuina scripture approbantis asseuerationem Caiphe principis sacedotum dicentis / expedit vt vnus moriatur pro ppitolo / et non tota gens pereat.

¶ Ex quo resultat / quod si erat expediens Christum innocentem pro populo mori / ne tota gens periret / multo magis expedit quod Papa notorius criminosus ecclesiam scandalisans / et incorrigibilis moriaturciuiliter / ne tota ecclesiapereat / quia papa positus ad gubernationem ppirtulorum non debet esse ruina illorum. (. ita corporis. xi. q. iii.

¶ Nam tot mortibus dignus est / quod exempla perditionis ad propulos suos transmittit. c. precipue. xi. q. tertia.

¶ Scandalum enim permaxime hanc comprobat sententiam / cuius ratione generaliter a communibus regulio receditur / vt ex pluribus probat Roma. in l. si vero. §. de viro. in. vii. fallen. ff. solu. mat. facit tex. in. c. nihil. et ibi scrib. supra de prescrip. et tex. in. c. tua. supra de cler. egrotan. et. c. quia cica. supra de consang. et affinita. c. cum teneamur de prebend. supra cum similibus.

¶ Ideo optime consonat / quod si scandalum aliter remonerm non potest / quod Papa a concilio accusari possit: videmus enim in iudicibus aliquid de facto facientibus extraiudicialiter: manu etiam armata resisti posse / not. in l. prohibitum de inre fisci / lib. x. C. Alexand. in consilio. cxliiii. nu. ii. post reddtum primum. vol. ii. Panor. et communiter alii. in. c. conquenrente. supra de resti. spolia. Innocen. in. c. si quando. supra de off. de lega. ita videtur dicendum in summo pontifice: qui deprehenditur in notorio delicto: propter quod religio Christia na scandalisatur: vt illi possit et debeat resisti: saltem per istanviam iuris quod accusari possit: vt scandalum perniciosum (qui imminet) remoueatur. Et si aliter diceretur magnum absudum resultaret: quia esset in potestate Pape: suis malis moribus ecclesie statum turbare: et ecclesiam desiduere: si rest sti sibi non posset: quod dicere non conuenit viro.

¶ Intentio enim concedentis priuilegium Pape: non fuit pruuilegiare personam illius stante scandalo: in preiudicium ecclesie: intentio quippe in talibus attendenda venit l. ex facto. ff. de vulga. Innocen. in. c. cum ecclesiastice. supra de exceptio. Et ipsi ecclesic plus tribuendum est quam persone pape: vt in simili dicitur quod maior fauor prestatur loco quam per sone: glo. in. c. fi. in ver. dignitatibus. de rescrip. hoc lib. facit glo. in. c. ad nostram. supra de confirma. vtil. vel inutil. Probus.

¶ In omnium fertur iniuriam. Adde quod omnis Christianus hac de causa siue seruus siue infans sit aut cuiuscumque conditionis admittitur ad denunciandum et accusandum per theoricam siue dictum singulare. Quia accusans de in iuria illata in diuinam malestatem dicitur iniuriam propriam prosequi. Ang. in auten. quo. opor. epi. §. fi. col. i. vbi subdit quod talis accusans non tenetur se subscribere nec seruare solennitates l. libellorum. ff. de accusatio¬

¶ Item hereticus vbique punitur / nec de eo fit ad alium remissio cum vbique deliquit: siue in celo / siue in terra / siue in mari l. Arriani. C. eo. dico latius in. c. inquisitores infra hoc titu. in quibus et aliis iura communia laxantur ob criminis detestationem / et merito quia subest iusta causa videlicet defensio cause domini / facit dictum Innocen. quem omnes. vbique insequuntur in c. i. supra de constitu. quod ordinarii quando que licite ratione casuum emergentium leges trangredium tur pro quo l. ad bestias. ff. de penis. vbi dicitur quod iudex non tenetur sequi leges ex causa: refert do. meus in rub. de iudic. nume. xxxii. vbi dictum Innocen. appellat singulare: vide que pro themate citat Petr. de Anchara. consilio. xv. spiritualis iudex / vbi late discutit a quo veniat puniendus iudeus / qui immunditias et stercus super figuram sancto crucis proiecit scienter et data opera an ecclesiasticus / ver iudex secularis / et ibi multa congerit pro vtraque parte: comcludendo quod ad iudicem secularem spectat cognitio. Prob.

¶ Error. Qui regulariter potius presumitur quam dolus per ea que notat Sozi. consi. cclxxxvii. col. ii. visis publico. vbi ponit de tabellione qui diuersa scribit in eodem actu Et dic hoc procedere sequendo naturam presumptionis iuris / nisi aliter probetur hoc fecisse dolo. Bar. et alii in l. prima. ff. de hered / insti. Probus

¶ Sed pertinax. Adde Compost. in ti. de sum. trinita. et fide catho. col. ii. dum dicit sufficere quod opinionem suam fidei ecclesie supponat quia licet male opinetur / tamen non est illa fides sua / sed fides sua est fides ecclesie / et hec pertinacia ex quo habet factum actus transeuntis proba. tur per testes singulares. notat late Alexan. post alios ibi per eum adductos / consilio decimo / numero quarto. matureque digestis / volu. vi. Idem dicas de aliis actibus habentibus actum successiuum / vt in hereditatis aditione voluntatis declaratione / iurisdictionis / possessionis / vel qua si probatione / aut alterius iuris vniuersalis. Sozi. late consilio. ccxcv. col. ii. in causa contra filios.

¶ Uide plene qui di catur hereticus per Domi. in consi. liiii quidam sacerdos / et post Ioan. Lupum in quodam suo consi. quod reperies post repetitionem: capitu. per vestras. supra de donatio. inter virum et vxorem. Probus.

COmmode. Pro hoc vide theoricam: quam traditut lapus allega. cxxviii. vers. nec obstat. dum dicit / quod in quacumque plena et generali potestatis attributione subauditur / dum tamenne quidturpe / nec illicitum / ne quid iure prohibitum fiat: quod comprobat iuribus / pro quo / adde quae dico in. c. filii. in verviderentur infra hoc titu.

¶ Et sic diximus posse / quod honeste possumus vt comprobat Ber. Imber. in cle. sepe. de ver. signi¬

¶ Ulterius in proposito / vide quae dixi. supra. in. c. cum in ecclesiis / de praebem. Io. Mo. in. c. Romana / circa finem i1ra de senten. excomvbi dicit post philo. quod potentia est de genere bonorum: et omnis potestas a domino tribuitur ad iustitiam / et rectum iudicium exercendum.

¶ Uide de triplici potentia: propinqua / remota / et iuncta cum actu: per Bal. in l. i. ff. de iniust. rup. et irrito testa. Adde Proposi. in. c. nos in quemquam. in. prin. ii. q. i. vbi dicit: quod hoc verbum posse / refertur ad possibilitatem iuris: et non facti: ad hoc. xxii. qu. ii. faciat homo / potest etiam quandoque ad possibilitatem iuris et facti simul referri: vt in. c. sciscitatus. supra de rescri. vide Ioan. Mo. in. c. fina. supra de pact.

¶ Per hoc vulgare do. Stepha. Bertram. Carpen. consi. lxiii. §. ad sextum / quod exorditur / ex casu qui mihi dimissus est: in prima parte comprobat quod qui pedes ambulare non potest: equi sunt similes alimentis. Bal. in l. solent. §. non vero. ff. de offi. proconsul. et ibi. dicit quod sunt pars alimentorum: igitur a simili in eo qui stare non potest sine famulo: quia tunc famulus dicitur pars alimentorum. Et sic ille qui tenetur prestare alimenta et vestimenta alicui: tenetur etiam illa. prestare famulo: sine quo esse non potest quia non posse intelligitur que commode non potesta

¶ Preterea adde quod commode possumus et c. Ergo a contrario si commode non possumus no est faciendum: sicut dicitur quod nec fieri posse creditur id quod lederet verecundiam nostram / vel auferret bonos mores l. filius. ff. de conditio. institu. tradit Petrus de Ancharano consilio. clxxxi. in predicto dubio / vbi per hoc comprobat dubium frequens Pone Meuius sponse sue de futuro pridie matrimonii solennisandi: aut alia die mittit iocalia preciosa: iuxta ciuita tis et patrie consuetudinem: et vt magis pulchra videatur ab honinibus / quodque vocetur pulchra sponsa: et sic causaornatus / modo contractum est matrimonim: in quo per aliqua tempora permanserunt: tandem moritur vxor: et hac ratione contenditur de iocalibus huiusmodi / inter Meuium et eius socerum patrem vxoris: queritur ad quem spectent breviter dictus Petrus de Ancharano vbi supra dicit adMeuium pertinere: quia in actibus traditiuis et promissiuis non praesumitur donatio: maxime vbi potest esse vel abessaalia coniectura l. si cum aurum. ff. de solutio. facit quod no. in l. cum quid. ff. si cert. peta. et in l. que dotis. ff. solu. matri. notat Alexander in consilio. lxxx. in columna finali. circa. primum / volumine tertio. Sed in hoc casu alia presumitur coniectura quam donatio: quia moris est sic fieri: ex quo causatur quedam necessitas / ne vloletur et corrumpatur conuetudo: sic ne veniat redarguendus / apud bonos et graues: ideo succedit quod quando quis facit ob pudorem verecundie / dicitur facere necessario l. pecunie. ff. de alimen et ciba. lega. nec fieri posse creditur etc. Et in necessitatibus nemo liberalis existit l. rem legatam. et ibi glo. ff. de adimen. lega¬

¶ Istud poteris comprobare euidenti ratione: quia traditio preciosarum vestium / et aliorum iocalium / facta vxorim per virum: non censetur facta causa donationis / sed causavsus / ideo mortuo viro / hec debent eius heredibus restitui: non vt donata / per vxorem retineri: tradit Bar. in l. in his rebus. § seruus vxoris. ff. sol. ma. vbi dicit pluries consuluisse vt vestes quotidiane sint vxoris: comprobat et late Alexand. consil. quadragesimosecundo in fine in causa et lite / volus mint quinto. et consilio trigesimo primo / circa finem / viso testamento / volumine quarto. et preciose / et festiue sint heredum viri ista est communis / dicit Apostsilator ad eundem Barto. ibi referens multos doctores per eum adunatos. ita consuluisse / consuluit etiam nostris temporibus donii. Bertrandi consilio. ccv. prima parte / vbi plures coadunat. Docto. et in tertia parte consi. ccclxiiii. in numero tertio ex themate / et Neapoly. decisio. cccxv. vt plurimum.

¶ Si ergo in vxore traditio talium iocalium non sapit donationem: ergo nec in sponsa de futuro debet sapere sponsalitiam largitatem: nisi hoc expresse agatur: sic intelligitur titu. de dona ante nun.

¶ Pro themate / vide que tradit domi. Stepha. Bertrandi consilio. cxlviii. ponitur in facto / prima parte. vbi late discutit filiam non debere nubere / sine patris consensu: et id latissime comprobat / ideo videto¬

¶ Quod autem diximus de vestibus preciosis et festiuis: idem dic de vestibus ad promiscuum vsum viri et vxoris de stinatis. per ea que not. in l. hoc legatum. de lega. tertio. vbi si legantur vestes panni ad vsum vxoris / non venium vestes panni ad promiscuum vsum viri et vxoris / vt ibil/ et in l. legatis. de lega. ii.

¶ Facit quia statutum loquens / de vno simplicium / non habet locum in casu mixto. Bart. in l. certi conditio. §. quo. niam. ff. si cert. peta. Bald. in l. omnes popull. ff. de iustiet iure / quod latius comprobat idem Alexander consilio octuagesimosecundo. numero decimosexto. viso processu volumine tertio. vbi adducit pro ipsa comprobatione / quod statutum prouidens quod non soluatur gabella de rebus que portantur proprii vsus causa / (prout etiam est prouisum de iure communi l. vniuersali. C. de vectigalib. cum l. in l. censoria. ff. de verborum significalio. ) non habebit locum in his que portantur causa proprii. vsus / et alterius. per. d. l. hoc legatum. Probus.

QUicunque. Dictio est multum vniuersalia tex. in l. pri. §. quod autem. ff. de vi. et vi armanotat. glos. in lege si quid earum. §. interentium. de legatis. tertio. pro quo vide Soziniconsilio. ccxcvii. columna tertia / viso priuilegio. Probus

¶ Heretici. Qui expelli debent de ciuitate quia inficiunt alios: prout de pestiferis not. do. Bertrandi consi. lio septuagesimoprimo / in fine. sine causa. parte prima. Probus.

¶ Ultra. Hic habemus casum in quo factum patris non cet filio: quod legitur in plerisque casibus odiosis / secus. in fauorabilibus: quia tunc indistincte factum patris prodest filiis. Bald. in lege secunda / columna finali. C. de liber. et eorum liber. allegat Cynum in l. imperialis. C. de nupt ideo ibi infert Quod recepto patre ad ciuilitatem. filii etiam gaudent eodem priuilegio. not. in lege secunda C. qui eta. nam filius eadem persona cum patre iudicatur l. finali. C. de impuber. dixi supra in rubrica de renunciatioin versiculo / habeo preterea intentum: vide Marianum Sozinum / consilio trigesimoprimo. columna quarta prosequendo. Uuente igitur patre dominus reputatur l. in suis. ff. de liber. et posthu. propter quod filius regis: dicitur rex. glos. in capitulo finali. vigesimaquarta. quest. prima. que subdit quod sola administratio deest. d. l. In suis

¶ Hinc Bald. in capitulo / que in ecclesiarum / supra de constitu. sentit quod filius succedens patri in emphiteosi / non tenetur ad Laudimium.

¶ Ad intentum facit quod not. Sozi. consi. lviii. visis priulegiis concessis / quod facultas data alicui vt possit hereditatem repudiare / etiam filiis videtur competere: priuilegiumque immunitatis datum alicui et filiis / ad vlteriores descendentes porrigitur inspecta mente: que in quibuscunque attenditur secundum eundem Sozi. ibi col. ii. talis enim concessio non presumitur in dubio coherere persone¬

¶ Premissis adde que citat Decius consi. ccclxxxix. nu. ii. visa longa serie quod quando in concessione feudi filii sunt ex presse nominati: ius efficacius illis acquiritur: quia tali casu delictum patris non nocet filio. Bar. in l. eum qui. ff. de interdict. et relega. Cy. in l. ii. C. de liber. et eo. liber. et ibi Bal. in princi.

¶ Rationem ibi videtur idem Bal. assignare: quia feudum non est quid hereditarium: vnde si quis renunciauit hereditati paterne: et quittationem fecit de omni eo quod petere posset in hereditate paterna: non excluditur quomis: nus possit feuda petere. Bar. in l. Item videndum. §. finaff. de petitio. heredi. facit quod notat Decius consil. cccxonu. v. quoniam ex facto / dum dicit quod feudum dicitur hereditarium: quando alicui conceditur pro se et heredibus: sed si concedatur pro se et liberis: non dicitur hereditarium / sed acquin tum ex facto concedentis: not. Andr. de Iser. capit. primo §. hoc quoque / col. secunda de successio. feud. et in capi. primo in princip. an agna. tradit Alexand. consilio. xix. colum. iiii. supereo. et consilio. xxvi. col. iii. ponderatis his / et consilio. xxvii. col. penultima. in causa et lite / volu. v. et consilio. x. colum. iiii ponderatis / volumine tertio¬

¶ Istud repetit / idem Decius con. cccxcv. in fine in causa mgnifici qui ibi subdit nu. v. quod etiam tale feudum non venit in frastitutione fidei commissi / quia non habetur iure hereditario. Barto. post Di. in l. si patroni in prin. ff. ad trebel. sic patet qui acquisiuit non habet potestatem disponendi / capi. primo in princi. de successio. feud. quia liberi vocantur ex propria persona / non ex persona patris: vnde non priuat pater / cum habeant illud ipsi liberi a principe. Probus

¶ In quo deliquit. Simile quod per que quis peccat / per ca torquetur / vt legitur de impiis aduocatis qui sepe admittunt loquellam / vt in eo puniantur in quo deliquerunt Bal. in marga. in ver. aduocatus circa princi. allegat glos. in. §. Item surdus in ver. admittunt insti. quib. non est permis. face. testa.

¶ Et dicit Bust. in Rosario sermo. viii. in prima parte / col. fi. quod Padue vno anno pestis / mortui sunseptem aduocati qui omnes fuerunt inuenti sine lingua: ita refert Neuigza. in silua nuptia. in illo passu an sit tenenda communis opinio / in. iii. limita. col. mihi. vii. vbi plura refert

¶ Etiam in proposito exemplum adducit do. Nico. Boerii in tracta. de seditio. char. mihi. v. pagi. ii. in fine: quod accidit crudeli. Tyro regi persarum: qui ex crudelitate delectabatur effundere sanguinem humanum: sed hunc captum regina Damaris / cuius filium occiderat decapitari fecit / et caput eius in ollanmseu vtrem sanguine plenum demergi: dicens sanguinem sitisu sanguinem bibe: vide Daniel. xiiii. ca. et Hester. vii. ca. in fine Et propositum firma per text in autem. omnes peregrini. C. de successio. et l. quicumque. C. de episco. et cleri l. si aliquid: de suscept prepo. et archa. lib. x. C. pro quo vide Corset. in sing. in vertabellio. c. literas. supra de tempo. ordinan. Probus

¶ Non poterit. Tex. in l. qui liberatus / et in l. si pater. ff. de adop. vbi glo. post tex. pretactos stringit nisi per adoptionem / vel filius ingratus fuerit: allegat tex. in autem. constitu. quae de dig. §. illud quoque / col. vi. et in autem. de sanctisi. episc. §. sed hoc quidem / col. ix. glo. in. §. generamilius / in ver. praestet in. d. autem. constitu. quae de dignita. quae in prin. sui dicit quod patricii et alii qui perdignitatem liberantur a patria potestate: in eam non reuertuntur dignitate finita / quam ibi videtur insequi Iacob. de belleuisu / et Ioan. de platea / in l. fina. de consulib. lib. xii. (.

¶ Pro intento habeo regulam tactam per glo. post tex. in l. ha mo liber. ff. de sta. homi. rem mutatam in pristinum statum redirinon posse / pro quo. l. inter stipulantem. §. sacram: in fine ibi sed sivsque ad aream. ff de verbo. obliga. et l. qui res. § aream. ff. de solutio. vbi quod semel est sublatum restitui quidem non potest / t ibi glo. in ver. imperpetuum / que coadiuua concordantes glo. in ca. queris / in ver. contrahatur de consecra. distin. iiii. ratione quorum diximus / quod seruus qui condemnatus est in metallium liberatur a potestate domini / tamen si a principe gratiam pene obtinuit / non reuertitur in domini potestatem / per l. insulam / et l. frustra. C. de senten. pas. text. in l. aut damnum §. finali / vbi glo. ff. de penis.

¶ Ad comprobationem thematis: vide que dixi in. c. vno. supra de cler. comniuga.

¶ Ulterius adde in simili: quod semel est dissolutum / amplius dissolui non potest: quemadmodum nec ruptur. rumpi potest / argu. l. nam et si sub conditione. §. puto: ibi post defectum autem. ff. de iniust. rup. et irrito testa. no. Specula. in tit. de dol. et contuma. §. i. in prin. Bal. in l. ii. circa princ. C. de bono. posses. contra tabul. sequitur do. Shepha. Bertrandi Carpen. con. clix. nu. iii. si in pacto / parte prima. vi. de que late diximus in. c. i. in ver. no sunt species. supra de confes. Probus

¶ Culmen. Uerum minus supremum / vt dixi in. c. generali nu. xix. de reg. iur 1. Probus

¶ Liberat. Etiam per deportationem patris / filius liberatur a patria potestate l. fina. C. de senten. pass. et. §. cum autem insti. quib. mod. ius patr. potesta. solu. ratio quia de portatio videtur quedam mors ciuilis que habet effectur in hoc / quantum mors naturalis. et sic fit parificatio no. Ald xand. in consi. cxxxix. nu. xi. viso themate / vol. ii. Probus

FIlii. Appellationem filii / venit / lia l. filii appellatione. et l. quisquis ff. de verb. significatio. et l. legatiet l. qui duos. et l. seruus. et l. luci. §. quesitum. ff. de lega. iii. pro que facit ethymologia vocabuli: quia filius dicitur a philos / quod est amor l. liberorum. in fine. ff. de versignifi. quodquidem verbum proter ethymologiam vtrique conunit / masculo et femine: istud latius comprobat Panor. consi. xxxvi. videtur primo / in primo vt lu. vbi subdit: id non procedere quando additur hoc verba. masculus: quia tunc nullibi reperitur quod appellation ffilii masculi femina comprehendatur. Cum hoc appellannum masculus / denotet diuersum quid / a femina l. queritur. ff de statu homi.

¶ Est enim qualitas feminini exclusiua ideo solum includit masculum et excludit feminam: et sic vnius inclusio / in hoc casu dicitur alterius exclusio: facit l. cum protor. ff. de iudic. Dec. consi. clii. col. prima. in causa exemptio nis.

¶ Intentum Panor. sequitur idem Decius con. clv. col. ii. pro tenui facultate mea.

¶ Sed an appellatione filii veniat illegitimus / dic aut in fauorabilibus / et tunc non sentit Bal. in. c. que in ecclesiarum. col. fi. supra de constitu. se. cus vero in odiosis / vt comprobabo in. c. statutum. el. ii. hoti.

¶ Premissis. Adde eundem Decium consi. cclxxxiiii. nu. x. viso puncto. vbi dicit quod communiter appellatione filiorum vocamus eos qui ex iustis sunt nuptiis / non qui iln licite geniti sunt: etiam si postea per rescriptum principis legitimati sunt / idem consilio. ccclvi. pro declaratione

¶ Sed an appellatione filii / veniat nepos: tradit idem Decius late consi. ccclxxxii. col. i. visis et diligenter / et latissu me / Maria. Sozi. con. clii. casus iste non est nouus. et ante euAlex. copiose con. xxxvii. col. iii. viso themate / vol. vi. vbi concludit probatissime: quod in fauorabilibus appellatione filiorum conpraehenduntur nepotes: laebet in odiosis secus vel penalibus. Ioan. And. in. c. extirpandam. supra de fil. presbytero. pro hoc vide Pet. de Archa. con. clxxxvii. apud me / vbi discutit quod in fauorabilibus appellatione conniunctorum et consanguineorum: veniunt etiam naturales tantuen.

¶ In feudis autem quid veniat appellatione filii vide que late tradit idem Alex. con. xvii. ponderatis his / vol. v. vbi subdit et late comprobat quod in contractibus appellatione filio rum non veniunt nepotes: quia in contractibus stricta fit interpratatio: contra eum qui se fundat ex contractu. l. veteribus. ff. de pad et l. quicquid astringende. ff. de verb. oblig.

¶ Item si in aliquadispositione fit mentio de filio talis intelligitur in dubio esse de filio eo / cuius pater viuit: sed patre mortuo debet dici filius quodam talis. l. eius qui in prouincia: cum glo. et ibi no. Bar. circa. prin. ff. si cer. pet. et si dicitur filius talis et non dicitur quodam stat impro¬ prie / vt ibi per Bar. et Alex. con. ccvii. nu. xvi. ponderatis verbis volu. vi. Dicit ei Bal. in. c. bone el. i. col. prima supra de electio. quod hec dictio quodam debet apponi rei preterite. d. l. eius consequenter Ang. con. cxviii. in fine / Ania. dicit / quod licet dul ciora nomina filiorum et nepotum nominibus appellare non possumus l. liberorum. ff. de ver. signi. tamen non tanta dulcede versatur in nepotibus: quanta in filiis nobis appropinquantibus.

¶ Postremo vide Iaso. in con. lii. vol. iii. vbi discutit an filii appellatione veniat nepos in substitutionibus. Philippus Probus

¶ Fama. Que aliquando pro estimatione ponitur / quia paria sunt dicere quod est: nullius estimationis: et dicere quo est nullius fame: quia estimatio idem est quod fama l. penul.¬ iuncta glos. ii. ff. de var. et exord. cog. Alexam con. ccxxxvii. vol. v.

¶ Preterea dic quod fame probatio debet esse partinens hinc est quod si testis productus ad probandum famam / dicit sfraudiuisse a populo / et non dicit a quo populo: non probat quemesse infamatum: quia probatio non concludit: testatur Bar. in l. de minore. §. tormenta. nu. xxiii. ff. de questio. quod reasumpsit / Alex. consi. ccxii. nume. iiii. visis et discussis / volu. ii. et Io. de mola. in l. heredes palam. in princ. ff. de testa. vbi dicit quod ista est communis opinio / notat ipse Alex. in consilio clxvi. nu. viii. in causa et lite / vol. vi. vbi vnum in proposito post alia subdit quod testis super fama deponens: debet interrogari / a quibus personis audiuit dici / et quod si testis nomen nominaret: non probaret imo debet nominare aliquem et postea subdere hec verba videlicet: et audiui / etiam a compluribus aliis personis de quibus non recordor. Bal. in l. diffamari. C. de ingen. et manu. Saly. in l. iii. §. eiusdem. ff. de testib. et l. ea quidem. C. de accusatio. Iason in con. lxxvii. col. iiii. Bernardinus. vol. iii. et in con. lxxxi. col. ii. communitas. eo. vol. iii. Doc. in. c. veniens. supra de testib. idem Alex. conii. circa finem. vol. vii. et consi. xxxiiii. nu. iii. circa processum. et consi. lvii. nu. vii. et con. cxxiii. col. ii. eo. vol. Ipoly. consi. xxli. nu. x. et consi. lxx. col. i. in causa: vol. iii. et idem Alexan. con. xciiii. in causa vol. ii. Iason consi. ii. col. x. vol. iii. quem. vide in consi. lxiiii. columna. vi. eodem. vol: imi. vbi tractat quando secunda sama prime deroget.

¶ Et ratio premissorum: quia fama debet habere originem ab hon stis personis alia dicitur esse vana vox populi / et quoddam somnium et quidam rumor qui sepe a veritate discordt. Ia son. in. d. con. ii. vbi subdit quod fama est mutabilis et plurium. mendax: idem Iason in. d. con. lxxxviii. quodque non potest scori nisi persone manifestentur: allegatur pro hoc Innoc. in c. qualiter et quando supra de accusa. istud firmat Fely. in. c. iipraesentia sub nume. xiiii. supra de proba. vbi alia adducit que probari debent pertinenter

¶ Uide in puncto Decium. con. cliiii. casus de quo queritur vbi dicit quod ex fama in ciuitate presumitur scientia / et ala legat Bar. in l. is potest. col. vi. ff. de acquir. heredi. tradi. Alex. in consi. xxxvi. col. ii. lib. i. idem Bar. in l. si cui. §. eisdem versi. quero. ff. de accusa. Alex. con. clxxxvi. col. ii. lib. ii. col. iiii. in hac causa et con. cxxxviii. col. ii. visa copia. vol. vi. et l te consi. ci. col. vi. vol. vii. et consi. clxxxiiii. eo. voli.

¶ Uide que dico in regula: scienti Alex. con. cl. col. iiii. in causa vol. v. et con. cliii. in fi. eo. vol. et con. cxvii. viso processu: vol. iiii. vbi tractat de teste interrogato de fama: cum de ea deponeret.

¶ Postremo attende ad Calca. in con. viii. nu. xiiii. in causa: vbi dat modum probandi famam videlicet quando testes dicunt quod publice audiuerunt dici in tali loco / quia l publice importat maiorem partem loci vt ibi satis comprobat quod viderelicet. Probus

¶ Equipollet. Domi. in. c. primo in. §. et quia: in verbo manfestos. de vsur infra dicit quod licet fama cum vno teste coniungatur ad faciendum plenam probationem in criminalibus. glo. in cap. veniens: el primo. supra de testib. tamen si alie adsint coniecture per vnum testem. (etiam in criminalibus) plenabatio habetur: hoc idem expresse tenet Bal. in l. si quis. § primo in. iiii. col. circa finem. ff. de edendo. refert Decius conclxiiii. nu. xii. in causa matrimoniali¬

¶ Unum tamen habes in puncto quod licet fama vni test. equipolleat: tamen probatio duorum testium: dicitur clarioquam illa que procedit ex fama et vno teste / testatur Sozi. con. cclxx. col. ii. consideratis his / vbi vnum subdit post Doc. in. c. ii. supra de clandesti. despon. quod si matrimonium cum primo viro probatur clandestinum per vnum testem famam et confessionem coniugum: et secundum probatur per veras probationens: puta per duos testes contractum in facie ecclesie: licet alias probatio pro primo si esset tantum questio inter maritum et vxorem esset sufficiens: vt in. c. i. supra de appella. et in. c. veniens el. i. et ibi no. supra de testib. tamen preualebit probatio matrimo¬ nii secundi / tanquam clarior. et sic nota quod refert an agatur intemaritum et vxorem: an inter alios: prout diximus quod bonat quesita per vxorem: presumuntur acquisita de bonis viri quando est contentio inter virum et vxorem: vel eius heredes: qui reputantur eadem persona cum defuncto: secus siinter vxorem et extraneum. Bal. in l. si vxorem. C. de conditio. inserti quem refert et sequitur Alex. con. ci. colum. prima. super primo dubio. vol. vii. vbi subdit vnum simile: quod bna acqui sita per prelatum presumuntur acquisita de bonieccle. seu eius contemplatione / verum quando est contentio cum ecclesia / sed vbi est cum alio secus. Probus

¶ Uni testi. Non procedere dicas: quando non est probatum vn fama habuerit originem / et a quibus personis / quia tunc nullam probationem facit: no. Alex. in con. 50. nu. viii. in causa et lite. vol. v. et consil. lxx. in causa / vol. iii. quem vide consi. ccviii. col. penul. et fin. viso summario. vol. ii. ad cognoscendiquando fame probatio sufficiat / secus si fuerit probatum vnde habuerit originem: quia tunc sufficit semiplenam probationem et plenaquando fama esset de antiquo vt late comprobat Iason in consi. lxv. colum. iiii. Henricus / vol. iiii. Probus

¶ Due rationes. In simili vide quod citat Sozi. con. cclxxvii. colum. penultima visis publico / de duobus tabellionibus qui transcribunt instrumentum: et vnus solus ab eis idem facit: et reperiuntur varii in transcripto / quod magis creditur. duobus / quam vni. licet fuerit primo rogatus de eo. et notarius originalis / quia difficilius fallitur visus duorum. quam vnius l. hac consultissima. C. de testa. vide Alex. consi. vt col. fi. consideratis / volu. vi.

¶ Ad idem / vinculum duplex difficilins rumpitur / quam simplex l. penul. C. de adoptio. cum aliis allegatis per Alex. con. cxcv. nu. v. assumo / vol. ii.

¶ Ista enim et similia possunt facere / ad id quod not. Deci. con. ccccxl. col. i ii. penul. concurrit patronus / quod stante statuto / quod proximiores admittantur ad successiones / deber st atutum reduci ad iuris communis intellectum. Et ideo quod frater vtrinque coniunctus prefertur fratri consaguineo tantum / pro quo videque in sequenti apostilla dicentur / et in simili not. Paul. de castro in auten. itaque. circa finem. C. communia. de successio. sequitur Sozinus consilio. cclii. visis instrumentis:

¶ Et sic habes duas qualitates plus operari quam vnam quod est regulare / nisi vna esset inipertinens quia licet concurrant due qualitates in vno / si altera sit impertinens / et ea non augetur effectus quod probare videtur / Alex. consilio. ix. in fine ponderatis. volu. v. placet Decio in consilio ccccxliiii. numero sexto¬

¶ Pro hoc vltimo videntur vrgere que. supra diximus in capitulo primo. in ver. impertinens. de confessis

¶ Item due presumptiones vincunt vnam l. cum de in debito in prin. ff de probatio. c. illud. supra de pressumptio. Decius con. cccclxx. nu. x. duo dubia. Probus

¶ Uincunt vnam. Dixi. supra. in. c. i. in ver. duo concurrentia de rescrip. Io. Mo. in. c. cum contumacia infra eo. titulo. pro hoc ficit quod citat Paul. de Castro per illum tex. in l. fina. C. r. ver. signifi. quod si testator reliquit predium / ratribus suis / in telligitur secundum iuris communis dispositionem / et sic tali casu fratres ex vtroque latere coniuncti preferuntur fratribus tantum ex vno latere. refert Decius con. clv. nu. iii

¶ Pro intento vide que dicit Hostien. in summa / in titulo de obliga. ad ratioci. §. quis obligatus. in fine. Probus

¶ In beneficialibus. In quibus et aliis ecclesiasticis causis potius debet iudex sequi iustitiam / veritatem / et equitatem / in decidendo / quam de iuris apicibus disputa re. c. cum dilecti. supra de iudic. no. Petrus de Ancha. consilio. ccxcv. in fine. Pro clariori euidentia qui subdit consilio. ccxcvii. col. penul. efficacibus. quod officium iudicis in materia beneficiali est latissimum. c. cum nobis olim. supra de elec. et in his conditio vitiatur et non vitiat. not. Iason in consilio. xcvii. inspectabilem quondam: volu. primo.

¶ Ulterius / dic quod in beneficialibus Papa habet supremam potestatem. c. proposuit. supra de conces. prebend. et in. c. licet. et in. c. statutum. supra de preben. hoc lib. et melius in cle. prima in fine. vt lite penden. dum litera ait. Salua tame in premissis omnibus Romani pontificis potestate / ad que ecclesiarum / dignitatum / personatuum / aliorumque beneficiorum ecclesiasticorum libera dispositio ex sue potestatis plenitudine noscitur partinere: hinc dicit do. meus in capitul. ii. nu. xxxviii. supra de. rescrip. quod Papa habet potestatem conferendi vnum beneficium ab vno / et dare potest alteri / secum dum Fely. in. c. que in ecclesiarum: sub nu. xxxix. supra de constitu. etiam pro libito voluntatis. per. c. ii. supra de preben. hoc lib. quia in talibus Papa est dominus / quantum ad vsum quia eis vti potest sicut placet / et decet suam potentiam siue statum / de hoc vide per Bar. Sozi. consi. clvi. col. ii. pro furdamento: et con. clxiiii. visa bulla / vbi idem concludit: quod intellige non procedere: quando papa ad id procederet per verba. enunciatiua vel narratiua: quia tunc non priuat ali quem iu re suo absque culpa. Panor. in cle. l. de proba. per. c. primum de fen. sine culp. non amittendo: sequitur Dec. con. ccccxlu. nu. lx. in casu ad me transmisso de insula Sicilie / non procedit etiam / si id faceret sine causa vt latissime tradit Iasonin con. cxlv. in vol. ii. btissimus papa: vbi dicit in. iii. col. quod rigula tradita in. d. c. ii. de preben. in. vi. intelligitur vt euite tur inconueniens: scilicet ne alicui fiat iniusticia¬

¶ Ex quibus habeo: quod a fortiori potest ipse papa commendam reuocare: Domi. con. viii. col. iii. quod exorditur quidam cardinalis glo. in. c. qui plures. xxi. q. i. nec dabitucommendatario interdictum reintegrande possessionis. Panor. et Fely. in. c. si constiterit: col. ii. supra de accusa. episcopus temen vel alius inferior a papa: sine causa non postest reuoc. re dictam commendam: glosa in capitu. nemo de electio. hoc libro

¶ Demonacho habente prioratum: vide Iason. consilio lxxvii. volumine primo.

¶ Item in beneficialibus et aliis causis spiritualibus ecclesiasticis: valet et tenet confessio absente aduersari qa Bal. in. c. innotuit: col. ii. supra de elec. idem Bal. in l. rationecirca finem. C. de proba. tamen istud non videtur speciale apud canonistas: quia de equitate canonica: praesentia partis non requiritur: vt valeat confessio: not. Antho. de Butrio. et moder. et ante eos Cardina. et imol. in. c. si cautio. supra de fide in strumem. firmat Decius consilio. clxiii. columna ii. in cau. sa matrimoniali¬

¶ Premissis adde quod not. Sozi. con. cclxvi. colum. xviii. versi. secundus casus est in causa que vertitur: vbi dicit quod quando princeps vult vti plenitudine potestatis: et sumisin causis beneficialibus: tunc valet declaratio pape sine quatatione: casus videtur esse: et ibi hoc colligunt hostien. et Astho. in. c. sicut vnire. supra de excessi. praelato. et est bonis tex. qui ita potest intelligi) in. c. in nostra. supra de procura. vbi Innoc. hostien. Antho. et Panor. ratio quia in beneficialibus habet plenissimam potestatem / et potest pro libito voluntatis vt supra diximus quem suo beneficio priuare: vt concludum Anto. et Panor. in. ca. constitutus. supra de religio. domi. idem Panor. in. c. cum nobis. supra de testi. et in. c. inter quatuor. supra de maior. et obedier¬

¶ Et dic causam beneficialem fore / quando agitur ad beneficium: non quando ad proprietatem: quia diuersa sunt ista duo vna est spiritualis: videlicet prima / alia vero prophana: not. Alex. con. ccxv. non obstat: vol. 7. post glo. in cle. dispendio sam. in verbo beneficiis de iudic.

¶ Pone casum in prophana: vt quando quis dicit ecclesiam sibi subiectam: vt in. c. cum inter. supra de re iudici.

¶ Attende praeterea in hac materia ad vnum: quod ad hoc: vt quis consequatur beneficium non sufficit probare de non iire aduersarii: nisi agens etiam probet de iure suo: firmat Do. Stepha. Bertran. in con. cxxxiii. versi preterea esto / viso processu / in ii. parte / vbi subdit vnum in simili / quod declaratio super non iure rei / non probat ius competere actori l. si inten te et me in fine. ff. de exceptio. rei iudic. et l. pompo. §. sedhis. ff de procura. tamen Domi. consi. xxxviii. in princi. prclariori decisione citat regulam: quod vbi possessor beneficit potest repellere actorem per non ius suum: siue ex defectu impetrationis: vel alio modo / debet obtinere absolutione licet non probet iusticiam sui tituli: quam regulam ponit Io. and. post Compo. in. c. mandatum. supra de rescrip.

¶ Item postremo in beneficialibus non cadit interesse no. glo. pragma. in titu. de elec. in vers. ego. N. in verbo vtilio rem: col. iii. vide rationem per nos citatam in. c. fina in verb. reuocatio. supra de procura. Probus

¶ Legitima. Uide Bellamere in conclu. xliiii. Et de probatione legitima: et que dicitur / vide etiam Ipoly. de mar. consil. ii. nu. xlviii. cum sequen. Probus

¶ Non valeant. Ratione necessitudinis multa permittuntur que alias non conceduntur: et sic licet dicamus quod ad probationem eorum que aguntur in domo: sufficiant testes domestici de domo: qui alias non essent idonei l. consensu. hic per Io. mo. alleg. c. veniens: el. ii. supra de testib. tamen secumdum quod colligitur ex no. per glo. in. c. iii. loco. supra de proba. quam ibi Anth. de butrio. notat: illud est verum / quando est de natura talis facti et verissimile alii testes non possunt haberi: secus si possent licet casualiter non fuerint: sic i ra. supra allegata intelliguntur in actibus: in quibus habitu et aciattento cominunicursum testes alii non habentur. Secus s actus sic se habet: quod habitu et communi cursu: de eo possunt alii testes haberi: licet forte non habeantur actu: tune apienam fidem non recipiuntur testes non integri: alias testes non integri semper sufficerent: quia pars posset allega re se alias probationes non habere quia factum in domo: ita dicit Alex. con. cli. col. ii. repetitus in causa. et consicxlviii. nu. iii. in causa appellationis vol. v. ponit exempliincontractu matrimonii: qui secundum communem cumsum consueuit fieri coram pluribus et palam docet rub. de clandesti. de sponsa¬

¶ Dic coram pluribus fide dignis / et bone conditionis / et fame istud enim est de natura regulari matrimonii: secum dum eundem Alex. consil. clii. sub. nu. xi. viso processu: eovol. et ibi comprobat que. supra diximus.

¶ Pro comprobationie premissorum habeo quod idem Alex. notat in con. cix. nu. xiii. viso processum vol. iiii. quod in casibus in quibus verissimiliter possunt de natura facti plures reperiri testes: tunc non est locus delationi iuramenti in defectum probationis. no. do. Neapol. decisio. xxxvi. vi apostila. alios casus adducit: quos videto.

¶ Pro intento principali attende ad ea quae late citat Alex. in co. xxiiii. col. iii. animaduersis. vol. ii. Probus.

¶ Consensu. Istud satis comprobat Alex. in con. cxv. nuvili. viso themate. vol. iiii. tangit ipse consil. ccxli. in fine vsis: volu. ii. Probus

¶ Uidentur. Id procedere dicas quando pro domesticia testificantur: iccus si contra: quia tunc eorum testificatio videtur fortior: pro quo facit glo. in ver. in testem in. c. fi. de testib. supra hoc lib. sequitur Dec. con. clxiii. nu. xi. in can. sa matrimoniali

¶ Habeo tamen casum in quo testimonium domestici valet pro domestico: videlicet quando testis domesticus est persona legalissima et fide digna: quia tunc non obstante domesticitate admittitur in testem pro domestico Ioan. de imol. post Anto. de butrio in. c. in literis. supra de teitib. Baet Saly. in l. iii. C. de testib. refert et sequitur Ipoly. de maresil. consi. primo: circa finem vbi multa cumulat pro legalibus et fide dignis personis.

¶ Uide preterea Maria. Sozi. consilio. xvii. in principio. supradicta / et consilio ccxiii. col. v. versi. preterea cum in prosenti. et consilio. cclxxxiiii. col. antepenul. in causa. domine lxse: pro quo vide etiam que dixi in. c. primo. in ver. confesses nem. de confes¬

¶ Habeo et alium casum in quo valet testimonium domest ci: videlicet quando agitur de probanda innocentia: quia tunc familiares et cubicularii sunt idonei. Specul. in titu. de inquisi §. primo. versi. sed nunquid eas. latius firmat Alexan. in consi. v. nu. v. vol. primo. quem vide consi. lxiiii. col. fina viso / vol. primo. vbi dicit quod si proponatur per alios quam per tales non potest probari: oportet quod prius de eo constet / sa id non patiatur natura negotii / vt dicitur de actis / in capitulo / vel domo / vt idem Alex. comprobat ibi.

¶ Premissa de innocentia probanda per testes domesticos. placent Dec. consi. cccclxix. nume. vii. visa inquisitione. et Arety. in con. xiii. col. vi. viso / vbi tractat an colonus dicatur domesticus: qui subdit quod proprie quis dicitur domesticus / qui cohabitat alicui in dono suis expensis: et ist sunt illi qui omnino a testimonio repelluntur.

¶ Preterea dici quod quando hoc verbum videntur ponitur in futuro / puta videbitur / importat arbitrium boni viri l. si sic in prin. de lega. primo l. fideicommissa. §. quamque. de laga. iii. et in extrauaga. ad reprimendam in ver. videbitur cum ibi no. per Bar. sequitur Alex. con. clxiii. nu. iiii. circa id volumine sexto. quod quiddam arbitrium debet regulari secundum iura: non secundum opinionem suam quam quis sic bi fabricat. Arg. l. codicillis. §. penul. de lega. ii. no. Ioan de Imol. in. c. vltim: vlti. char. supra de constitu. prout in similis diximus de eo cuius conscientie committitur / quia intelligitur committi vt viro optimo. Bal. in l. fina. ad finem. C. de iure do. impetr. no. Alex. consil. ccix. in fine. volu. vi. vbi subdit quod vigore cuiuscunque dati arbitrii: non possunt arbetri adhibere fidem vnico testi per no. per docto. in l. filiusfaff. de dona. et in l. pri. ff. de testa. milit. et in l. milites. C. eod. tit. vide que dico in. c. in fidei. in ver. nisi ex causa. hoc tit. l.

¶ Et intellige quod. supra proxime diximus secundum arbitrii. boni viri. etc. nisi esset adiecta. dictio libere / vel equipollens quia tunc liberam importat voluntatem. no. Alex. in consi. ccxiiii. numero tertio. ponderatis verbis / volu. vi. tamen nonbil est / quia in idem reincidit / per ea que notaui in. c. nemo. versi. sunt quippe. supra de elec. vide que tradit Lapus alleg. 128. factum: et Neapol. decisio. ccclxxi. dominus.

¶ Ulterius quando testis vtitur hoc verbo / videtur / an concludat in dicto suo: vsde Alex. in con. clxxxiii. col. fi visis depositionibus / vol. 7. vbi dicit quod testis deponens de quantitate per verbum / videtur / non concludit: quia illud est potius iudicare: quam testificari l. quid tamen. §. si arbiter. et ibi no. ff. de arbitr. quia expressio quantitatis potuit audiri per testem: quando contrahentes proferebant: ideo non sufficii. quod deponat: per verbum videtur: circa ea que percipi potuo runt alter ex quinque sensibus corporis secundum quos testis debet testificari l. testium. C. de testib l. qui testamen to. §. fina. ff. de testa. no. in. §. sivero absunt. in autem. de herec falci. col. prima: secus si testis deponat per verbum videtur et circa id quod non potuit per alterum ex quinquam sensibus corporis percipere: vt quia dicit vidi titium possidere per annos. x. vt mihi videtur / vel audiui Titium promittentem Sel. fundum iam sunt anni. x. vt mihi videtur certe testis probat: quia illui est tempus am no. x. non potest videri nec audiri: sed intellectu percipi¬

¶ Premissis iunge eundem Alex. in consi. xv. nu. xiii. viso processu. vol. primo. et con. cix. col. prima. visis. volu. eo. Ad ea autem que diximus. supra in themate vide que tradit Lapus allega. lxi. col. i. visis literis apostolicis: vbi dicit quod hec cla. Si tibi videbitur de sui esse / non sonat in cognitionem nisi sicut illa si est idoneus / quia hoc verbum / videbitur / remuet strepitum partium / et denotat arbitrium boni viri (vt prodiximus) quo casu cause cognitio / vel partium citatio / non est necessaria: prout diximus / quod quando committitur aliquio fieri super conscientia commissari oneranda / non requiritur cause cognitio. c. statutum. § assessorem / et ibi glo. supra de rescrip. hoc lib. glo. in ver. oneramus. in cle. prima. de iure patro na. Et in his que ita dependent a voluntate commissarii / non competit parti querela. no. Specul. in. §. impedit quoque titu. de offic. iudic. Probus.

E necessitatis. Quia turba scriben. hic ad Io. Mona. occurritr. discussione dubii ardui: et non minus difficilis ob opiniones diuersas quod egeret iudicio meoexcelso viro dicit Barba. in. ii. que. in princ. in tract. de prestant. Car. dina. an solus papa possit expliceare ardua: et per consequens an teneatur adhibere consilium cardenalium: pro verifica tione cuius opiniones pro parte affirmatiua ex vna / et pro parte negatiua ex altera deducam: iuxta sententiam Philo. Opposita iuxta se posita magis elucescunt: igitur pro affirmat ua quam hic Ioan. mona. amplectitur: imprimis adduco doctrinam scriben. hic primo: Guillermus de monte lauduno placet opinio Ioan. mo. addenti / quod / aliter facere quo ad papam est impossibile: etiam de bene esse: et de potestate ordinata: et hec solum dicit vltra Io. Mo. licet hede mente illius sit / pro hoc facit dictum citatum per Io. and. in. c. requisisti / col. pe. supra de testa. quod quasi est identitatis vnio inter papam et sancte romane ecclesie cardinales: fuidictum istud originale hostien. in. c. antiqua. col. ii. de preuileg. vbi subdit quod papa est principale caput cardinalium: ipsi membra eius specialia respectu aliorum: ratione cum cardinales (dico tanquam cardinales) nullum obedientie prostant iuramentum / alias esset recipere a seipso / quod dicere non conuenit viro / cum inter datem et recipientem sit diferentia. c. fina. supra de institu. cum suis concord. per que dicit resultare efficax argumentum / quod parum aut nihil / decet papam facere sine consilio fratrum. supra de exces. prela. ca. i. et. supra de elec. in genesi. in fine / et in. c. quotiens / vbi hostiensupra de purga. cane¬

¶ Archid. in. capi. sunt quidam. in princ. xxv. quest i. fate tur papam legem generalem vniuersali statu ecclesie comdere non posse / sine cardinalibus quod sentit. in. c. que ad perpetuam eadem causa. et q. quod dictum dicit mirabile Panor. in. c. quesiuit / col. i. supra de his que fiunt a maior. par. capit. idem archid. in. c. quamuis. col. ii. supra de offi. ordina. dicit sepius vidit in curia queri quid operentur ista verba / de franm nostrorum consilio: dici potest / quod sunt ad bonam ordinationem pape / introducia quia habet vti consilio potissime frnim suorum eo maxime in multis iuribus antiquis et nouis dicitur: habito fratrum nostrorum consilio: non tamen quantum ad necessitatem quod patet. xiiii. q. iiii nemini. et. ix. q. iii. nemo: sed potissime in magnis negociis taldebet vti consilio: cum alios inferiores: velit ita facere: vahic prosequitur Io. Mo¬

¶ Panor. in d. c. quesiuit: cum Io. mo. insistit et adducit tex. qui in proposito dicitur melior de iure. in. c. per venerabilem qui filii sint legiti. supra et. c. fundamenta. supra de elec. hoc si bro: idem Panor. in. c. ex gestis de cler. non residen. vbi dicit non credere quod sit melior tex. de iure nec alibi ad probamdum quod cardinalatus saltem figuratiue sit de iure diuino ibi tamen non sequitur Io. Mo. sequitur Domi. in cap. i. supra de renuncia. hoc lib licet hic non assentiat. Fely. in rub. supra de constitu. multa pro hac parte cumulat.

¶ Intentum nostrum potest verificari argu. ab ethymoli gla vocabuli / quod in iure nostro dicitur validum: not. sciben. in l. i. ff. de testa. cum similibus. Et tunc sic arguo: homo non potest esse bonus simpliciter sine virtutibus cadinalibus: quia sicut cardines celi polus articus et antar. ticus: super quibus mouetur celum et cardines ostium pon tarum / super quibus reuoluuntur: sic a simili virtutes ille dicuntur cardinales / super quibus versatur tota hominis conuersatio: et eas si quis habet dicitur bonus simplicite et sine ipsis non ex quo cardinales nomen sumpserunt. Qui sunt mundi cardines / super quibus tota mundi gubernatio reuoluitur / et figitur / et ad ipsos spectat sustentare totumpondus gubernationis / et motum ipsius fixum prestare fimentum duobus polis: ita in proposito / sicut homo non potest esse simpliciter bonus sine virtutibus cardinalibus. ita Romanus pontifex (qui homo mortalis est / et sic peccare potest. ii. q. vii. c. nos si incompetenter aliquid agimus. c. siPapa. xl. distinct. et. xix. distin. Anastasius. et. xxi. distinct. c. nunc autem. glo. ampla in cle. ad nostrum / in verbo / impeccabilis. de hereti. non potest apte et congrue regere et gube nare mundum seu ecclesiam vniuersalem sine cardinalibus. merito a cardine dici. quia sicut ostium per cardinem regitur: sic et ecclesia per cardinales / Et sicut hostium praeest: et cado subest / ita papa praeest et cardinales subsunt. Ista sunt verbearchid. in. c. sacrosancta. col. ii. xxii. dist. de natura enim ostisnon est moueri nisi a cardinibus substentetur.

¶ Cum Archid. tenet ibi Prepo. Alexand. addens quod Papa se inter cardinales connumerat. argu. l. ius senatori. de dignita. libro. duodecimo. C.

¶ Quo ad id quod dicuntur cardines: vide Archid. in conpitli. vbi periculum. col. ii. supra de electio. hoc libro. ita quod in veteri testamento. in talibus obseruatum legitur. ita in nouo testamento venit seruandum: figura enim est noui testamenti: sed in veteri testamento in his que sunt ardua summus sacerdos adhibebat consilium sacerdotum. leuitici generis / nec exprimebat ardua sine eorum consilio: ista sunt clara apud nos in dicto cap. per venerabilem / in § rationibus. vbi Panor. pro intento nostro tex. illum ponderat.

¶ Si igitur ista sunt cla ra in veteri / ergo clariora in nouo: igitur Papa tenetur in arduis consilium cardinalium requirere / qui leuitici sacerdotes dicuntur / et ista opinio hoc medio fundatur de iure diuino: contra quod reglariter papa nil agit: per quod videtur hoc ius requisitio nis consensus et consilii quesitum / ergo auferri ab eis perpapam non posse dicemus. c. que in ecclesiarum. supra de constitu l. ius nostrum. ff de reg. iur. et melius in l. id quod nostrum eo l. fina. C. si contra ius vel vtili. publu¬

¶ Sed cardinalens habent a iure diuino / quod sint coadiutores pape: in executione sacerdotalis officii: vt in. d. §. rationibus: et. d. c. fundamenta. §. decet de elect. hoc lib. nec vllo modo in contrarium facere per. d. c. sunt quidem et. c. que ad perpetuam. xxv. q. i

¶ Item secundum philoso. virtus in actione perficitur: queo sapientis dictat autoritas: patere legem quam ipse tuleris iuxta illud Iacobi estote factores verbi et non auditores incepit enim Iesus facere et docere

¶ Quia omnis christi actio nostra dicitur instructio. c. sis nificasti: in princ. supra de electio. prout diximus / quod omnis actio legislatoris debet esse nostra instructio Ias. in l. cetera. §. sed et si quis de lega. primo: allegat l. et hoc. ff. de hered. in stituen. igitur non debet papa dedignari sequi id quod per suos canones precipit et mandat obseruari a subditis suis et inferioribus: vt hic per Io. mo.

¶ Cardinales enim sunt capitulum ecclesie vniuersalis Bal. in l. cum multa. C. de bonisque liber. cle. ne romani de elec. facit. c. in nomine domini. xxxiii. dist.

¶ Nec obstat quod legibus sit solutus l. princeps. ff. de legoet constitutio. quodque non ligat conditorem suum Ioan. andin. c. ii. de constitu. hoc lib. Cy. et Bal. in l. digna vox. C. de legib. nihilominus tum dicito principem secundum legem viuere debere: augmentum enim imperii est illud legibus submittere. d. l. digna vox. Et pudor est legibus se non submittere l. que adulterum. C. de adulter. quod enim quis credidit in aliis iustum in se debet credere. c. cum omnes. supra de constitu. facit rub. et nigrum. ff. quod quisque iuris in alium statuerit maxime apud Probum et sanctum: qui talis papa asseritur. Quanto quippe quis est maior tanto vituosior debet esse. d. l. digna vox: precipue in luminari maiori qui preest diei id est sancte matri ecclesie: que cultrix est honestatis: et iusticie / dicit tex. fingularis in capi. primo de alienatione feud. §. sed diuersum vbi glosa hoc dicit nota bile.

¶ Item secundum theologos indecens dicitur impossibile esse deo alias eius lederetur excellentia gloi. in verb. omnipotens: in. c. i. supra de summa trini. et fide catho. et go et pape / cum vicem dei in terris gerat. c. vt nostrum. supra vt eccles. benefi. dixi. supra. in prohemio in verb. interiectio admirantis.

¶ Item habeo pro intento tex. clarum in auten. habita. C ne fil. pro patre: vbi imperator habuit deliberationem surum consiliariorum ad legem illam condendam / vbi glos. i. dicit et sic erit lex solennis: ideo aperto vultu sentit / quod imperator legem solennem promulgat de consilio senatorum instar quorum dicuntur cardinales. xcvi. distin. Consta tinus / et etiam prefectorum pretorio dicit glo. penul. in l. vna. ff. de offi. prefect. pretor. (non intelligas in retinendis feminis) quanto magis papa de fratrum suorum consilio de bet deliberare: et attingere ardua: quia sunt maioris (vt ita dicam) importantie / quam ardua imperatoris quod pate intuenti: quia pater patrum papa dicitur: not. Io. Mo. i. prohe. et in. c. si eo in princ. de elec. vbi dixi habet enim oues precio sanguinis domini redemptas pascere / et hoc summo pere dicente domino) pasce oues meas. d. c. significasti de electio. quod tendit ad vniuersalis ecclesie beatitudinem vt gloria resultet in triumphanti. Io. mo. in. c. fundamenta. vr. supra de elec. Sed facere ardua cum consilio fratrum tendit ad gloriam et beatitudinem ecclesie vniuersalis: et omnitr gregis domini: pro quo l. humanum. C. de legib. ibi bene et enim cognoscimus quod cum consilio vestro fuerit ordinatim d ad beatitudinem nostri imperii: et ad nostram gloriam redundare quod merito diximus et sane sancitum: quod ex cellentissimorum virorum consiliis ruminatur / melius et pridentius ad salutem totius orbis digeritur l. omnium. C. destesta. ibi inter tot nobiles probatasque personas / etiam conscientiam principis tenet: citat glo. in. c. i. supra de transactio. tex. in. c. in canonicis. xix. distinctio. melior in. c. fina. xx. dustin. ibi facilius namque inuenitur quod a pluribus seniorim bus queritur. c. prudentiam. §. in hoc casu. supra de offi. de leg. late per Calca. in consi. primo. colum. iii. et per ampliores homines perfectissima veritas renelatur. C. de fidei con. l. vlti. glo. in ver. queritur. in. c. ad audientiam. supra de consue¬ tudi l. diui fratres. ff de iure patro. quibus conuenit illueuangelii Mathei. xxiii. c. Si duo ex vobis / vel tres consueniunt super terram in nomine meo / de omni re quancunque petierint / fiet illis a patre meo / bonus enim pastor debent sequi illud / per quod non solum facilius / sed etiam salubrius ecclesie prouidetur vniuersali propter preceptur. domini / pasce oues meas vt locum habeat illud tritum in iure: nomen conueniat rebus et personis consonantia: testis est philosophus. c. cum secundum apostolum. supra de preben. vi. de Prepo. in. c. in istis. in princ. iiii. distin. Alias posset dic. que nomine carent: effectu carebunt l. nullo. C. de fer. iux. ta illud: si re priueris: nec nomen habere mereris. glo. in. c. admonere. xxxiii. quest. in

¶ Item romani (dum per eos totius orbis machina gubernaretur) senatum habuisse: legimus: cuius consilio cum cta agebantur: idem dicito de ecclesia que senatum habet. xvi. q. i. capi. ecclesia: vbi dicitur quod sine illo / nihil facere licet. Et intellige illum tex. quod loquatur de collegio cadinalium vt recte tota iuris prudentia est interpretata / cintat Inno. in. c. cum te / quem communiter docto. sequuntur. secundum Panor. ibi nu. xii. supra de re iudic. Bar. in l. i. §. de qua re. ff. de postulan¬

¶ Et semper adherendo doctrine Io. mo. hic Cardina. les probantur in quasi possessione per iura que infinita dicuntur in corpore iuris sparsa / exprimentia de fratrum nostrorum consilio: que colligere plus laboriosum: quam subtiladicitur / etiam per tempus de cuius initio memoria non ex stit quod vim constituti habet: vulgatis doctrinis: sufficiatex. in l. hoc iure. §. ductus aque. ff. de aqua. quotid. et esti.

¶ Item iuuat in hoc appositio dictionis de que ex suo proprio et primario significato: causam proximam et immediatam denotat: no. Bar. in l. prima. §. ex incendio. ff. de in cend. rui. naufra. et in l. non dubium. C. de legib. et in l. abpretor. §. quod de fructibus. ff. de bo. auct. iudic. possid. Bal. in l. de pecoribus. C. ad leg. aquil. et in l. iii. C. de acti. empet in l. ex hoc iure. ff. de iusti. et iure. Io. and. in. c. qualiter: supra de electio. quem alii ibi sequuntur: quod enim si aliafieret sequeretur absurdum et iniusticia / quia inferiores subuerterentur potestates: quod noluit Petr. imo tanquam vnus ex apostolis accepit partem administrationis: primo in ecclesia Antiocena: deinde in romana vt placet hysto riis. Et sic licet fuerit princeps apostolorum: tamen non vsurpauit administrationem aliorum.

¶ In his non refragari / quod collegium cardinalium ( exceparta potestate eligendi Papam) nullam habet iurisditionem / dic quod imo Bar. in l. vbi. ff. de tutor. et curato. datis ab his vbi dicit / quod papali sede vacante ad collegium cardinalium appellatur: ergo sequitur / collegium cardinalium iurisditionem habere: et cum Bar. communis schola scriben. arsistit: pro quo ratio suadet. Quia id transit in bonum publicum / etiam vniuersalis ecclesie / quo in casu inhabilis coisetur habilis: pro quo habes tex. aureum / et de iure meliorem. in l. si quis in graui. §. vtrum autem. ff. ad silleya. vbi Bald. eum reputat singularem: quod propter vtilitatem reipublice inhabiles habilitantur. Iason in l. non dubium. C. de legib. et in l. si filiusfa. ff si cert. pet. Bald. in rub. C. que accusa. non possunt. Saly. in l. si quis serui. C. de noxa.

¶ Item postremo autoritas maiorum allegatur pro lege. Angel. in l. si idem. cum eodem. ff. de iurisdi omn. iudic. Quod vbi non habemus casum legis / sufficit allegare antoritatem maiorum: firmat Iason in l. i. ff. si cer. pet. nume. xl. et latius in l. illam. C. de colla. facit tex. ibi magistrorum. in. c. primo. supra de decimis. sed maiores nostri ita tenuerunt vt Papa non facere possit ardua sine consilio cardinalium / ergo sequitur / quod sufficit allegare autoritatem maiorum / superius allegatorum / cum quibus assistit Barba. in tracta. de prestan. cardina. q. i.

¶ Inquantum enim dico / autoritates maiorum debere artendi / intellige sane: dummodo ratio non obstet: quia ex ea non ex multitudine autorum ius constituendum est l. i. §. sed neque. C. de veter. iur. enucle. facit illud Exodi. c. xxiii. in iudicio non acquiescas sententie plurimorum / vt a veri tate deuies: et sic veritate apparente / ei standum est: opinio ne repulsa. c. veritate. viii. distinc.

¶ Odra. consilio. xxii. col. secunda. Iason in l. placet. in prima lectura. C. de sacrosanct. eccle. videtur tenere cum Ian. Mo. per illum tex. et. l. fina. C. de diuers. rescrip. qui vul quod cause ardue debent tractari in consistorio: hinc dicit Bal. quod ibi est tex. pro eo quod obseruauit vrbanns qui ambasitoribus Perusinis requirentibus expeditionem pro factis sue ciuitatis respondit: quod factum erat arduum: et quod non pe¬ terat in camera / expediri: sed erat expediendum in consistorio simul cum cardinalibus: istam opinio. Fely. sibi contrarius (vt dicam insequen.) videtur firmare: in. c. fina. coliii. supra de offi. et potesta. delega. pro qua adduco retorquendo in fundamentum / quod in Io. mo. tenentes pro parte contraria adducunt in eo quod locutus est in proprio facto: et hoc medio: nam iura que inficiunt fuerunt ab ipsis pontificibus edita quibus etiam credendum non est in ea parte: qua sibi iurisdictionem et autoritatem ascribunt nisi qua tenus euangelica l. eorum potestas iustificatur l. ex sententia: vbi Bar. ff. de testa. tutel l. vxori. §. primo. ff de fal. de quo per Fely. post Panor. hostien. et alios. in. c. quonia. contra. supra de probatio.

¶ Item habeo id quod legitur apud apostolum: ad Gala. ii. c. vbi Paulus cui euangelizandi munus a deo commissum. fuerat oraculo diuino iussus: contulit suum euamgesium cum Barnaba / et Tito coapostolis et comitibus / quos solos habebat in hierosolyma: item Luce. xxii. c. vbi suborta intenapostolos contentione de primatu respondit dominus egoin medio vestrum sum: sicut qui ministrat: vt doceret eum qui primatum ambit: debere ministrare iura et cetera ardua in medio apostolorum id est cardinalium et episcoporum sedens / non clam et seorsum ab eis et sine consilio illorum alias esset dissolutio inter caput et membra quod dicere non conuenit viro: iuribus vulgatis.

¶ Has partes Io. mo. late sustinet et firmat Do. Brunellus Doctor Aurelianen. contemporaneus noster in tracta. de potesta. lega. conclu. iii. tangit Panor. in. q. Episcopus. et quidam rector. nume. xii.

¶ Munc ad nartem. eaestiian vescendo vt vicalibbs. vopam non teneri in arduis tractandis consilium cardinalium requirere quod probo iuribus et autoritatibus: et prima facie vrgentioribus. Prmo habeo quod papa solus habet iurisdictionem vniuersalem glo. in cle. ad nostram: isto titu. Iason. con. xcv. vol. iiii

¶ Item etiam liberam habet potestatem: quod patet per illud domini verbum. Quodcunque lig aueris super terram etc. tran sumptiue in. c. quodcunque. xxiiii. q. i. per que verba soli petro date sunt claues.

¶ Probo preterea intentum per. c. ii. supra de preben. hoc lib. per cle. primam: vt lite penden. et. d. c. significasti: ad finem de electio. et meliorem: in. c. cuncta. ix. q. iii. et libera non dicitur potestas: ad cuius excertitium alius requiritur. glo. no. in cle. dudum in ver. libere de sepultur. quam per iura firmat in nouel. Io. and. in. c. licet episcopus post princ supra de preben. hoc lib. hanc liberam potestatem: denotat beculus pastoralis: quia eo non vtitur baculo: sicut episcopicum non habeat coartatam potestatem: quod curuatio baculi designat: ista voluit beatus Thomas in. iiii. senten. distinc. xiiii. in fine istud verificatur per id quod voluit Bal. in. c. i. colum 1. qui fen. dar. pos. quod habens plenam et integram administrationem: non tenetur consilium alterius ruminare. /

¶ Et quia vrgentius fundamentum opinionis precedentis videtur ex eo / quod cardinales habent illud a iure diuinc quod vt non obstemediis sequentibus improbo: Cardinalat non reperitur a iure introductus: sed per papam et concilium: istud videtur inuere: Archi. Canonista supremus: in. c. vbi periculum: col. supra de elec. hoc lib. vbi ait quod cardinales fuerunt tempore Pontiani pape: qui non ponitur in cathologo pontificum: hic fuit. ccxxxi. vt habetur in cronica: dicitur etiam ibi: quod Marcellus qui fuit. ccciiii. constituit quindecim Cardinalatus in vrbe Romana propter baptisma: et sepul. turas hominum: licet hodie non exerceant illa officia domini cardinales: quia nunc est summus gradus in ecclesia post papam. c. i. et. ii. supra de offi. de leg. hoc lib. refert Card. in cle. ne Romani. §. porro. in. iii. no. de elect. et Io. and. in nouel in. c. felicis in finalibus verbis. supra de penis / dicit cardinales filios primi gradus

¶ Oldra. in proposito citat consil. lxiii. quod quando constantinus fecit donationem siluestro / quod non erant cardinales quia non fecit mentionem de eis sed de clericis: postea autem cum fecit Siluester generalem synodum / erant Cardinales: probatur. in. c. presul. ibi presbyter autem cardinalis. ii. q. iiii ex quo ideo sequitur / quod cardinalatus dicitur de iure postiuo introductus: facit theorica iuris aliquid censetur. de aliquo iure fuisse introductum: quando fuit introductum: ab eo iure a quo fuit inuentum: tex. in auten. vt sponsa. largi. in princ. et institu. loca. §. adeo cum similibus: ideo dicit mus esse de iure ciuili / quia sunt a iure ciuili introducte Doct. post glo. in l. ex hoc iure. ff. de iustic. et iur. Sed car¬ dinalatus fuit inuentus a iure positiuo: ergo dicitur positiui iuris.

¶ Hiis enim non refragatur quod licet nudum nomen cardinalatus fuerit introductum a iure positiuo / tamen eius patestas et officium probata sunt fore de iure diuino. d. c. pervenerabilem. § rationibus: quia ille tex. loquitur de episcopis non de cardinalibus: quod patet ar. huiusimodi verba fratres nostri potius congruunt episcopis: quam cardinalibus prout sententia plurimorum sensuit: probat tex. in. c. quam graui. supra de crimi. fal.

¶ Item episcopi sunt equales pape: quo ad ordinem suecessorium: quia episcopi successerunt in locum apostolorum c. in nouo. xxi. distin. Sed apostoli equales fuerunt Petre quo ad ordines. d. c. in nouo: ibi pari consortio honorem et potestatem acceperunt: quod licet papa ipse maior sit / tamer vocati sunt episcopi in partem solicitudinis. c. ad honorem. supra de auctoritate et vsu pal. merito ad quedam dicuntur tales et ad quedam vicarii christi / et legati probat tex. in cle. prima in. §. nec super hoc de penis de his enim dicitur per PsulFundamenta eius in mont ibus sanctis

¶ Ex quibus babeo verba. d. §. rationibus ad cardiuales non extendi: igitur nec mens adaptabitur siue ipsius dispositio. c. idemnitatibus. § sed cum eas. supra de elect. hoc lo. et verba. d. §. rationibus / loquuntur de his qui successerunt ia locum sacerdotum leuiticorum / sed multi cardinales smldiaconi et non sacerdotes: ergo non poterunt succedere in locum sacerdotum leuiticorum: quia subrogantum succedit in locum eius in cuius locum subrogatur l. eum qui. §. quod iniuriarum. ff. si quis cautio. et in. c. ecclesia. supra vt lite penden. fa.¬ cit quod habetur in l. certi conditio in princi. ff. si cer. peta quod licent dicatur pariter cardinales successisse in locum sacerdotum leuiticorum / tamen illud non habuit originema iure diuino: sed a iure positiuo Romanorum pontifi. Et sic inquantum dicitur cardinales assistere pape quo ad ardus non est de iure diuino: sed positiuo / igitur papa ponst dicere de cardinalibus illud opus manuum mearum sunt: eillud Iob. Manus tue domine fecerunt et c. sequitur: ideo quod papa cmdinalatum extinguere possit: cum eius sit tollere / cuius est condere l. omni nouatione. C. de sacrosanct. eccle.

¶ Hanc partem sustinere videtur Paul. de castro consi. ccccxiiii. col. iiii. in facto presenti in prima parte allegat illud: quia Pape non potest dici cur itaffacis / quod limitat nisi aliter reperiatur de stilo et consuetudine curie: qui debet seruari: et sic tenet pro opinione Ioan. Manach. vt apparet intuenti

¶ Ad hoc vltimum facit quod citat Io. And. in. c. sane. in fine. supra de conuer. coniuga. quod solus Papa creat cardinalem / quem ibi Antho. sequitur pro hoc tex. est iuncta glos. in ver. contingeret. in. c. fundamenta. in. §. decet. supra de elect. glo. amplior. in. c. ad apostolice. supra de re iudic. hoc lib. Fely. amplissime in rubr. de constitu. vbi in puncto nostro concludit post. d. glo. in d. c. ad apostolice. quod opinio precedens petius procedit de honestate quam de necessitate

¶ Non refragatur quod cardinales sunt. introducti instar senatorum / patriciorum / seu prefectorum pretorio: quia hi sunt introducti de iure positiuo / probat tex. in l. nemini. C. de consulib. et non spargen. et c. lib. xii. et insti. quib. mod. ius parr. petesta. solui. in. §. filiusfa. Io. Mo. in. c. i. de scisma. hoc lib.

¶ Ex quo capite sequitur quod est introductus cardinalatus de iure positiuo / et non diuino in quo non reperitur hoc nomen specificum cardinalis: sequitur quod de iure positiuo sicintroductum saltem additum

¶ Et sic habes in campo / idquod nota. in l. ius ciuile. ff vd. iusti. et iure: vbi ius ciuile addens iuri naturali / facit illud esse ius ciuile: iuxta illud accidens adueniens enti in actu /. qualificat illud et reponit in diuersa specie¬

¶ Item potestas Pape est amplissima: prout late deduxi supra. in prohe. in ver. interiectio admirantis: quibus adde / quod vbicunque sunt multa ordinata in vnum / oportet aliquod est se vniuersale regimen super particularia regimina: quia omnibus virtutibus et actibus: teste philosopho. primo ethi co. est ordo secundum ordinem finis: bonum autem commtne est dignius quam speciale. ideo cum ecclesia sit vnum corpus capitulum loquitur. xxiiii. q. i. ibi vna monstretur / multi enimus sunt radii: sed vnum lumen / de fonte vno riuuli plurimi defluunt: de arbore / multi rami prodeunt in viridi: et licet vniuersitas diffusa videatur ex copie largitate: vnitas tamen seruatur in origine domini luce perfusa per totum orbem radios suos porrigit: et est vnum caput vnaque origo: vna mater ecclesia copiosa fecunditatis que adulterari non potest: sponsa Christi incorrupta est / et pudica: vnam domum nouit vnius cubiculi sanctitatem / casto pudore custodit

¶ Cum ergo ecclia vnum corpus existat: oportet si ista vnitas debeat seruari quod sit aliqua petans regitiua / respectu totius ecclesie: supra potestatem episcopalem / vnaquaeque petans ecclesie specialis regitur / et ista est ptans pape. Ita concludit beatus Thomas in. iiii. sentem. dist. xxiiii. q. vit. Ergo sequitur quod Papa salus habebit istam potestatem et non cardinales cum eo / alia non et set vnus sacerdos potentissimus.

¶ Item habes illud euan. gelii. Et tum aliquando conuersus confirma fres tuos / et pasce oues meas id est loco mei: sicut in vno speciali ppitolo christi / requirtur vnus episcopus / qui sit totius popstoli caput: ita in toto ppitolo christiano requiritur quod sit vnum totius ecclesiae caput / ergo papa solus erit caput / et solus regit eccliam: de eo enim post dici / minuisti eum paulominus ab angelis / glia et honore constituisti eum super opera manuum tuarum

¶ Item Papa est successor Petri. d. a. fundamenta / cum silibus: qui Petrus in primitiua ecclesia fuitprinceps / et omnia faciebat sine cardinalibus. Igitur cum ipsi soli dictum fuerit / duc in altum. Luce. v. non ab re papa dicitur non solum episcopus sed culmen episcoporum. Bald. in proe. Grego. dico in. c. ii. generali / nu. xix. de reg. iur infra. Ex quo coiecturari potest / cui data sit clauium multitudo: et summa / et libera ptans que appellauabsoluta ab omnibus vinculis canonum: et ab omni regula arte tiua preterquam euangelica. Per que substentatur id quod voluit. glo. in. c. in istis. iiii. dist. Quod semina pape praeualet omnim episcopor sneinre / cui scriben. ibi adstipulantur: quod intellige secundum Guil. Thesau. Andega. et Domi. ibi nisi hec sententia esset contrafidem: quia hoc casu concilium habet iurisditionem supra papan. c. si. papa. xl. dist. Quia licet dicamus quod pape ptans non est ab hominc sed a deo / no. in. c. nouit. supra de iudi. tamen dominus non videtur dedisse potestatem vt causam suam destrueret. Causa enim contra fidem / siue causa heresis / dicitur causu domini Io. Mo. in. c. ne aliqui infra hoc tiAlie autem cause dominr rerum oni dixi supra. in rub. Sic habes verificata quae. supra proxime dixi: ibi preterquam euangelica. Continuam do intentum dico / quod si teneamus primum opinionem sequetur vnum inconueniens: quia non esset concessum omne illud quod inducit executionem eius quod commissum est / contra l. ii. ff. de iurisdetio. om. iudic. ca. preterea et c. suspitionis. supra de offi. de lega. cum similibus.

¶ Item contra hanc opinio. non reperitur tex. et esto quod reperiretur: tamen non suffragaretur cardinalibus quia par in parem non habet imperium. c. innotuit. supra de elect. l. ille a quo. §. tempestiuum. ff. ad trebellia. etiam si tex. il. le foret editus in concilio generali / cui pro libito papa de rogat dixi in capitu. cum in tua. supra de consuetudi.

¶ Non potest etiam suffragari aliqua consuetudo / no. Preposi. in d. capi. in istis. col. ii. allegat Paul. de castro consilio cclxxx. quod incipit in facto presenti: in antepenulti. col. et Bellemere in capitu. non liceat pape in. xxii. col. xii. quest. ii. firmat Panor. in d. capi. ex gestis. supra de cleri. non residem Quia esset prescribere contra supremam potestatem pape: contra quam non valet aliqua prescriptio: no. Inno. in capi bone / el. ii. col. ii. supra de postulatio. prela. Rationem dicit: quia illam a domino tantum habet / contra quem non procedit prescriptio: quia est extra dispositiones iuris positiaui: ideo ab eis ligari non dicito: istud dictum Innocen. firmat alibi / videlicet in capitu. quoniam. in princi. supra de constitu. ipse Panor. et ante eum Bald. in l. ii. col. iiii. C. de sernituti. quod in his que tangunt plenitudinem potestatis nula potest procedere prescriptio contra papam.

¶ Item ecclesia militans est diuinitus exemplata ab eclesia triumphante. Ioan. Mona. in cap. fundamenta. supra de electio. Et sicut in ecclesia triumphante est vicarius vnus. scilicet deus cui cuncta obediunt: ita ex consequenti in ecclesia militanti debet esse vnus vicarius dei / qui omnibus presit: citat Panor. in. d. c. ex gestis. supra de cleri. non. residen. post glo. ad hoc nota secundum eundem / in cle. ad nostram in ver. ecclesie isto titu. que comprobat hanc obedientiam ratione natura. li: quia sicut operationes rerum naturalium procedunt ex nature libus potentiis: ita operationes humane procedunt ex huma: na voluntate / oportuit autem in naturalibus: vt superiora moue. rent in feriora ad suas actiones venire per excellentiam natura lis virtutis diuinitus collate: sic oportet in rebus huma nis: quod superiores moueant inferiores per suam voluntatem ex vi autoritatis diuinitus ordinate: istam rationem comprobo per aliam quam dices viuam et indubitatam quod in habentibus ordinem in vniuerso: impossibile est esse duo eque perfecta: ergo ex praemilis paease / quod papa erit ille cum mltitudo principatuum sit mala. Depapa enim licet dicere illud vergilii in. vi. Eneid. igneus est qua lis vigor et celestis origo: et in Bucol. Iam noua progenies celo demittitur alto / quod firma per praedicta: et no. in. d. c. nouit. ibi siperna dispositione vocati: ibi quia potestas natra non est ex homine / secd ex deo / et sic papa vtitur vice Iesu Christi

¶ Quia licet papa ipse aliquando appellet cardinales ffes suos non tamen decet cardinales papam appellare fratrem suum / proquo in arg. habeo glo. in. c. esto subiectus. xcv. dist. que dicit / quod episcopus appellat subs sacerdotes fratres: caueant tamen presbyteri ne appellent eorum episcopum fratrem / gloriari enim non debet securis contra dominum secantem / Isaie. xl. c.

¶ Ex quibus resultat quod maritus (etiam doctor vel miles non tenetur vxorem suam vocare dominam: secus econtra glo. in l. pe. C. de in off. dona. c. mulier. xxxiii. q. v. vide Bar. in l. donationes. C. de dona. Io. montaigne in trac. de biga. q. i.

¶ Ista enim opinio potest per infinitas alias rationes comprobari / quod plusquam laboriosum esset / a quo labore / vt in praesentia rum cesset calamus noster / teneo pro constanti quod hec vitima opinio de iure sit verior / salua reuerentia tanti patris. d. Io. Mo. qui in facto proprio locutus est / cui (vt ipsemet testatur in glo. in extrauag. Bonifac. viii. quae incipit excommunicamus sub ti. de nia excom. ) non venit credendum l. i. C. ne quis in sua causa / quod dictum per alios scribem. in hoc passu in eum retorquetur.

¶ Pro hac opinione non solum habeo communem: sed etiam glo. cuius autoritas nequaque minima est in principibus iuda. Omnes enim alios antecellit: Bal. in l. hereditas. C. depo. et in l. non moriturum. C. de contrahen. et committan. stipul. Audi Idolum tuum id. glo. et Saly. in l. traditionibus. C. de pac. idolum aduocatorum est glo. Et sicut ille qui non valet recte equitare / debet se tenere ad arsonem: ita et iudicam. tes ad opinionem glo. Saly. in l. ii. C. quae sine cer. quai. senie.

¶ Circa hec possent plura adduci: sed esset transferre porros de horto in hortum: quod autem habeam glo. vide illam in c. ad apostolice / que est prima. supra de re iudic. hoc lib. Aliam habes in d. c. fundamenta. in ver. fratres suos. cum qua / vt dixi communis schola vt dicit Domi. hic. Panor. in d. c. ex gestis. Prepo. in d. c. in istis. iiii. distin. Decius post Fely. in. d. rub. de constitu. Domi. in. c. i. de scisma. hoc lib. Alber. in rub. de legib. C. Io. de lignia. in d. c. ii. supra de cler. non residen. vbi dicit quod ista est verior in puncto iuris.

¶ Barba. consi. primo volumie primo. (licet in dicto tracta. de prestan. cardinalium aliam tenuerit / sit sibi contrarius / ideo non venit audiendus id est prima. C. de furt. cum similibus. Istud idem fatetur dicendo quod licet in d. tracta. ita tenuerit: sed sunt anni sexdecim iam elapsi / quibus illum tractatum incepit: nam si lex adaptatur tempori. c. non debet. upra de consang. et affinita. et. c. erit autem lex. iiii. distinct. quamto fortius adaptabitur opinioni doctoris in simili ita se ex cusat idem Barba. consi. lxxxvii. col. penul. volu. quarto.

¶ Ex longiori enim studio / homo efficitur perfectior / teste diuo Hieronymo in prologo Biblie: Scribimus indocti / doctique poemata passim: nam propter fantasmata quotidie in nobis generantur diuerse intellectiones: quia intellige re nostrum / aut est fantasma: aut non est sine fantasmate / te statur philoso. in. iii. de anima. facit l. diui fratres. ff. de iure patro.

¶ Pro his habes quod citat Decius consilio ccclxxvii. nume. septimo. vitsis et diligenter. Ideo iurisconsultus in l. nonnumque. ff. de colla. bono. dicit in prin. nonnumquam pretor varietatem non repellit et consilium mutantis non aspernatur / et ibi glo. adducit concordan. quibus quadrat illud prophete: iunior fui / et enim senui: et Paulus / cum eramparuulus loquebar vt paruulus / cogitabam vt paruulus / sapiebam vt paruulus: sed postquem factus sum vir / euacuaui ea que sunt paruuli

¶ Sic non videtur absonum / si variando quis comprobet intentum suum validioribus rationibus / per ea que dixi supra de constitu. c. i. quibus adde Iaso. in con. lvii. in fine. visis literis volumine tertio.

¶ Habes igitur non solum glo. sed communem / que tenenda venit / eo quia presumitur verior l. i. in ver. crebrior apud veteres. ff de off. questo. et in l. i. ff. de senator. in l. athletas. §. i. ff. de his qui no. infa. cum infinitis similibus vtrobique.

¶ Istud enim mihi perqum durum visum est et doleo prout Accursius dolet in simili. in l. deferre. §. papinia. ff. de iure fisciuab opinio. patris nostri Io. Mo. et sequacium discedere.

¶ Ideo vt omnibus satisfaciam videtur cum do. meo de Ripa in loco statim allegando ita distinguendum: Aut quentur de potestate circa ea que iam statuta sunt et determinata. Aut de potestate circa statuenda de nouo: primo casuPapa et imperator possunt soli sine dubio (etiam si de re ardue agatursequendo statutas patrum ordinationes siue traditiones) quicquid voluut disponere: secundo casu aut agitur de aliquo arduo statuendo / quod consistit in iure positiuo / et tunc imperator et papa poterunt soli statuere absque consensu vel consilio alicuius: quia in istis papa est supra concilium. ec. significasti. supra de elec.

¶ Et quia in his que sunt positiui iuris sufficit pro ratione voluntas / glo. in l. i. §. pueritiam. ff de postulam. Feli. in. c. si quando. supra de rescrip. et ita procedat hec vltima opinio / aut agitur de aliquo arduo quod consistit in iure diuino naturali / vel quasi tunc neque Papa / sine cardinalibus: neque Imperator. sine senatoribus poterit quicquam decernere. Ita procedat prima opinio: ista sunt verba domini mei in rub. de consti. sub nu. xx. cuius doctrinam insequor more veri discipuli.

¶ Pro vltimo tamen membro vide Panor. in q. quidam epuns. rector / nume. xiii. versi an autem pretermisso concilio

¶ Et postremo inquantum supra diximus quod communis opinio prefertu istud video codiendum vno salis grano per Decium consi. ccconin fine viso / ex iuris prudentie thesauro extracto: ibi pro maiori numero praesumitur ceteris paribus / quando omnes et singili parem adhiberent diligentiam: alia secus prout communiter fieri solet / iuxta illud. Quod commne est negligitur l. ii. C. quande et quib. quar. pars. lib. xi. Et hec in presentiarum sufficiant. vt ad alia descendamus. Probus

¶ Successore. Non immediato / qui fuit benedictus. xi. testatur Ioan. Andr. hic in nouel. immediatus fuit Bonifavili. vt patet in eius vita: quia medio cessionis celest. v. ad papatum promotus est. Probus

¶ Ardua. Ratio quia diligentiorem et maiorem solemnitates requirunt / glo. in. c. regula. §. porro / distinc. iii. Garba. confilxxxviii. col. viii. vol. iiii. Istud dictum Io. Mo. placet. Cardi. co. cxxxvii. nu. viii. et fuit questio regis / vbi ponit de rege / an possit ardua facere sine consilio procerum / et in consi. cle nu. xvi. in questione: vide lapum allega. xlix. licet materia placet etiam Neapol. decisio. 289 nume. xiiii. serenissimus rex. Philippus Probus

¶ Solutus. Merito dicitur / quod omnia iura positiua degenerant a processu et sententia principis. Maria. Sozi. consi. xxxix. col. penul. vide specul. de modo gener. concilii / rub. iii. folio. v. Probus

¶ Director. Et vniuersalis rector et administrator omnium beneficiorum et decimarum Papa dicitur / lupus in traata de liber. ecclesia. q. iii. col. penul. Probus

IN fidei. Pro intellectu huius text vide quacitat Io. Lupus in suo consilio / quod posuit post repeti. c. per vestras. supra de dona. inten. vii. et vxor. in fine consilii. Probus

¶ Nisi ex causa. Etiam istud habet locuin testibus: quia propter maximam testium legalitatem / receditur a regulis iuris conmunis: no. Decius consilio. cccclxiii. in fine. in causa / dixisupra. in. c. i. nume. lviii. de confes. vltra que in proposito / dic nesi ex causa ergo cum causa. Facit dictum Inno. in. c. i. supra de consti. vbi ait quod administratores et ceteri ordinarii quandoque lic te ratione casuum emergentium leges transgrediuntur / hoc dectum Inno. ibi scriben. tot quot sunt sequuntur: maxime Bal. in l. quid ergo. § pena grauior. ff. de his qui no. infamia. col. iii et in. c. i. col. vi. qui feud. dar. poss. et in l. et si seuerior. col. ii. ff. ex quib. caus. infa. irroga. in l. i. col. v. qui accus. non pos. in l. obseruare. § proficisci. in. vi. col. ff. de offi. procons. et lega. in l. prima. in prin. C. de precib. impera. offer. Idem Bal. in. c. primo. §. iniuria. in prin. de pace iura. firma. in auten. hodie. C. de iudic. in auten. Sed nouo iure. C. de seruis fug. col. prima. idem Bal. in. c. iurgantium. in fine. de re iudic. supra Angel. in l. quod si nolit. §. qui assidua. ff. de edil. edict. Roma. in rubr. C. qui admmitti. col. ii. et in l. si quis in graui. §. vtrum in vlt. col. ff. ad silleya. et in l. si vero. §. de viro. ff. solu. matri. et Corce. sing. ccccxxix. considero.

¶ Pro hoc dicto Innocen. videtur tex. in. c. Felicis. §. ceterum. de penis / hoc lib. et l. fi. versi. nec huiusmodi. C. de mod. mulctan. et: c. i. de scismatic. eo. libr.

¶ Pro premissis habes dictum Bal. in. c. cum quidam. in fi. ne. supra de iureiur. vbi dicit quod licet magnates de consuetudine non suspendantur furca: hoc tamen fallit / nisi committant proditionem / aut aliud grande / vel enorme: quia tunc debent suspendi in altioribus furcis: quod dicit seruari in regno Francie / et bene / prout his diebus visum est in persona cuiusdam magni et potentissimi ciuis Turonensis: qui propter eius enormia delicta / vt fertur in vulgo in monte Falcone hic Parisiisuspensus est

¶ Hinc Neap. deci. cccxci. in fi. fuit dubitatum / quod propter terrbiles casus: laebet iustas leges transgredi.

¶ Continuando intentum habes moderare dictum Inno. et sequa. per ea quae citat Alex. co. xlv. nu. 4. visis verbi testamen. vol. vi. quod ille cuius conscientia¬ committitur: non potest leges transgredi / quia intelligitur de conscientia lege munita: non de ea quam quis sibi fabricat argul. codicillis. §. fina. de lega. ii. quod suadetur: quia verbum conscientia importat arbitrium boni viri / non autem liberam voluntatem Bald. in l. fina. ad finem. C. de iur. do. impe. facit text iuncta glo. in cle. prima in ver. oneramus de iure patro. cialiis ibi per eum adductis: qui subdit vnum notandum post Paul. de castro in l. de pupillo. § opus. ff. de no. oper. nun. cia. quod vbi aliquid committitur conscientie alicuius per legem / vt in. d. cle. prima / vel per principem / vt pote per rescripartum / si vult actum suum robur sortiri ex virtute illorum verborum: conscientie tue committimus / adeo quod non post sit infringi illud quod per eum factum est: requiritur quod quando declarat / iuret quod ita dictat sibi conscientia: et aliter non est standum dicto suo et id probari per. d. §. qui opus / et l. theo. pompus. ff. de dote prelega. et ita limitari quod no. glo. sing. in. §. assessorem / cap. statutum / de rescrip. hoc lib. in ver. relinquatur.

¶ Pro hac moderatione (quando committitur conscientie. Uide quae late nouissime tradit Ipoli. de Marsi. liis consi. xx. nume. lv. et consi. xlii. nume. iiii. in causa Ioan. d. maluitiis: et que dicimus in cap. primo in ver. conscientiam supra de re iudi.

¶ Item pro themate dic / quod licet statutum dicat stari relationi / tamen intelligitur nisi iusta causa subsit non credendi: quod comprobat Alexan. in consi. cxiiii. in princi. in causa et lite / volu. iiii

¶ Item licet iure communi. non permittatur quod maritus possit verberibus vxorem afficere l. consensu / circa princi. C. de repud. Alex. consi. cxv. ii. princi. viso themate / volu. iiii. tamen illud intelligitur / nisi. subsit iusta causa: et leuiter: arg. l. preceptoris. ff. ad l. aquiliet in cap. ad audientiam. supra de homicidio / et l. i. cum ibi no. C. de emenda. propinq. Docto. in cap. quemadmodum. supra de iureiut.

¶ Istud tamen videtur absurdum / quod vxores verberibus afficiantur: tu tamen dic id concedi vt absurdius vitetur: videlm ne vagent per plateas et vicos / conuiuia frequentando / et alia quibus Uenus calefit: quia tunc habet locum absurdum / vt illud absurdius vitetur. l. ita vulneratus. ff. ad l. aquil. et l. si quis fumo. eo. tit.

¶ Et quandoque etiam malum permittitur vt maius euitetur. 22 q. i. Considera. xxvi. q. ii. hi qui. et c. vlti. supra de symo. et in. ca. i. de tempo. ordi. Notat amplius comprobando Calca. in consi. primo col. xix. quem vide pro ipso themate in consi. xxvi. col. iii. clematissimi: vbi dicit quod propter criminis attrocitatem fertur sentetia contra defunctos / quod regulariter non fit l. Paulus. ff. qua senten. sine appel. rescind.

¶ Postremo subdit quod propter disciplinam homins recedimus a lure communi / cap. de multa. supra de prbend. tamen quando est suprema disciplina homins multo plus operatur quia recedimus a statuto populi l. sed et reproban §. fina. vbi Bald. ff. de excusa. tuto. Probus

¶ Infringetur. Ultra que in praecedenti apostilla dicta sunt vide not. per Alexand. consi. xix. in fine circa primum et tertium volu. xii. vbi dicit / quod licet de iure veniat imponenda penavltimi supplicii: potest tamen iudex penam in mitiorem commutare ex causa probabili et iusta / vt pote si delinquens pro vtilitate reipubli. laborauerit / seu id fecerit quod multorum salutem concerneret l. non omnes. §. fina. ff. de remilita. et l. si quis in graui. §. hi qui. ff. ad silleia. et per not. in. l. iii. in ver. certis rationibus / vbi Alexan. C. ex quib. cau. infa. irroga. vel si talis persona sit respectu doctrine / vel artificii: quod plurimum ad populi vtilitatem cedere possit / no. apud C pol. cautel. ii. Probus

¶ Circunstantie. Bald. in capi. fina. nume. x. supra de offi. dele. ga. dicit quod ratione circunstantiarum pena aggrauatur. Inan. Mona. in capi. is cui / de senten. excommuni. Uide Maria. Sozi. consi. clvii. col. iiii. presens consultatio / et Alex. con. silio. xiii. numer. xv. attentis his / volu. vii. vbi dicit / quod licet non deceat iudicii arbitrari de pena mortis vel membri mutilatione / vt ibi late comprobat: hoc verum / nisi quando concurrunt circunstantie / seu qualitates: que suadent penam talem esse imponendam. Ioan. de Imola l. ii. ff. de publi. indic. Uide eundem Alexand. quod iudex non possit arbitrari vi que ad penam mortis vel mutilationem membri / consilio. lv. in causa inquisitionis eo. volu. vii. vbi vnum subdit / quod mutilatio equiparatur morti: rationem cuius / mulier pregnans damnata ad mutilationem membri: debet custodiri sicut quamdo est damnata ad mortem l. imperator. ii. ff. de statu homi. tamen in proposito idem Alexand. consi. cxxi. nume. vi. eo. volu. conuenit cum Ioan. de Imol. videlicet nisi circunstantie aliud suadeant. Probus

¶ Materia. Ratione cuius recedimus a regulis iuris conmunis / vt dicimus ratione infirmitatis / propter quam recedimus ab ipsis regulis iuris communis l. filiusfa. §. fina. cum sequen. ff de procura l. quesitum. ff de re iudic. capi. ii. ibi egritudine / de procura. hoc lib l. si longius. ibi incidente infirmitate. ff. de iudic. No. communiter doct. in l. i. in prinff. de offi. eius cui manda. est iurisd. et in l. ii. C. de peda. iu dici. dum concludunt quod propter infirmitatem magistratus. recedimus a regulis iuris communis que habent quod de iuriciuili cause meri imperii non possunt delegari. Pro his hobes que dixi post tex. ibi et docto. in. c. vnico. in ver. et quia materia. supra de cler. non residi.

¶ Item ratione subiecte materie / quandoque verba largius quandoque stuctius accipiuntur l. si vno in prin. ff loca l. insulam. ff. de praescri. ver.l. si stipulatus in prin. ff. de vsur. c. constitutus. supra de relig domi. tradit Alex. con. ccxvi. nu. v. ponderatis his que in siprascripto themate / vol. vi.

¶ Item verba generalia debent intelligi secundum naturam contractus: super quo adiiciuntur d. l. si stipulatus in prin. ff. de vsur l. damni infecti. quidam in prin. ff de dam. infect l. si legati serui nomine: de lega. f. vnide inquit Bal. in l. a procuratore. C. manda. quod verba generalia apposita in contractu / semper restringuntur ad ea que sunt de natura rerum in contractu deductarum: allegat no. verbum Inno. in. c. ex literis. supra de iur. patr. quod vide pro intento quia optime loquitur.

¶ Pro themate videtur facere quod non Alexand. in con. lxxxvi. col. fina. viso themate / volu. ii. quod licet regulariter testes singulares non probent: tamen testes sigulares ad probandum quid in genere: scilicet fuisse aliquem furiosum. hereticum / vel infamen / sufficiunt / vt ibi late comprobat

¶ Item etiam ratione subiecte materie verba a vera signficatione aliud important / no. idem Alex. in con. ccviii. nu. ix. v. so summario. vol. ii.

¶ Item licet infinitas vitari debeat vt satis patet apud nostrates / et nouissime apud do. Petr. Rebuff. in repe. l. vnice. C. de sentem. quae pro eo quod inter. prof. no. primo: illud tamen est limitandum et prout eidem do. Pet. Rebuffo placet) nisi materia sit apta apprehendere infinitatem aut verba l. si ita stipulatus a Seio fuero. ff de fideiusu § pe. qui feud. dare pos l. videamus. §. iurare. et ibi Iason. ff. de in litem iur. Angel. consi. cclxi. col. ii. Thema. Imol. in l. si finita. in prin. ff de dam. infect. Probus

INquisitores. Qui delegati dicumtur secundum Decium consi. cxxxvii. col. iii. verseSecundo principaliter. probat glo. in cle. ii. in ver. ipsorum hoc titu. per cap. per hoc hoc titu. et lib. no. in ca. ne aliqui. eon. Et habent iurisditionem limitatam in causa heresis. c. accusatus. §. sane. hoc ti. et lib. probat tex. in cle. i. in princi. ibi. metas sibi traditas extendentes eo. ti. et sic de aliis casibus / a casibus in forma commissionis traditis cognoscere non valent / licet origo illorum (a casibus in commissione descriptis) descendat / vt pote si inquisitor abiuranti heresim penitentiam imposuit / iuxta. c. ad abolendam. supra hoc titu. Si ille postmodum penitentiam sibi in iunctam non impleuerit / non potest propter hoc inquisitor contra seum tamquam hereticum procedere / quia licet in hoc male fecerit ex peccauerit: ista tamen non dicitur causa heresis: et de tali causu non videtur inquisitor habere potestatem: ista fuit sententiaCald. hoc titu. consi. ii. quam comprobat sic: quia licet penitentiam sibi iniunctam non impleuerit / et sic in hoc peccauerit / non propten. hoc tamen sequitur / quod male de fide senserit: quod est precipuum ad est sentiam heresis. Ista enim sunt diuersa delicta / male sentirde fide / et penitentiam iniunctam non adimplere: per primum enim virtutem sacramenti quis reprobat: de eo loquendo quod male sentit de sacramento: vt d. c. ad abolendam / in princ. Sed per secundum ipsum sacramentum contemnit / non quod propter hoc aliter sentia de sacramento / quam Romana sentit ecclesia / vnde inobediens pape / licet peccet: non propter hoc male sentit de illo articulo: vnam sanctam catholicam ecclesiam. Secus si crederet Roma¬. nam ecclesiam non esse caput: vel non habere potestatem precipiam di / vel canones codendi. c. nulli fas. vbi Prepo. in fine. xixi. distinc. Domi. in cap. si papa / col. fina. xl. distinct. tex. in cap. oens. xxii. distinc. idem Domi. in cap. huic sedi. xvii. distin. Cum gitur ista sint diuersa / patet quod vnum non includit alium / casusceptum. de rescrip. hoc libro / cap. dilectus. supra de offi. ord cum similibus. Et licet talis negligentia ad pristinum statum reducat / non tamen ad pristinum peccatum / ca. eos. de senten. excommunica. hoc lib. cap. in plurimis / de penitem. distinc. iiii. Ista est comprobatio Cald. in puncto ipso: quam firmar.¬ poteris secundum Decium / vbi. supra per ea que tradit Angelt consi. xxxi. quod exorditur. dominus Philippus. col. iii. vbi dicit quod beneficium inuentarii quod datur heredi. per l. fina. C de iure deliber. competit / quando agitur contra heredem in mediate ex causa hereditaria: secus si debitum hereditaritur reformatum sit ex concordia et conuentione facta cum herede: quia si heres postea conueniatur immediate virtute conuentionis non habebit beneficium inuentarii: quia illud solum datur quando heres ex causa hereditaria con¬ uenitur. d. l. fi. Et intelligitur immediate ex causa hereditaria: sed talis causa remota non dicitur hereditaria / allegat l. cum hereditas. ff. ad trebel. in simili casu tradit Are da ty. consi. cxlvii. in questione proposita. col. penul. vbi etiam ipse dicit non esse debitum ex causa / hereditaria: nisi sit in mediate / secus si mediate / vt quia nouatio interuenit: allegat tex. in l. ii. §. sin autem: ver. non solum. ff de actio. vel heredi. vend.

¶ In propsito facit quod no. Bar. in l. certi conditio § quoniam. ff. si cer. peta. vbi si statutum velit quod debitum testibus probari non possit / intelligitur immediate: vnde siquis promisit per instrumentum damna et interesse / quanti tas damni / testibus probari poterit non obstante statuto / quia verum est immediate quod debitum testibus non probatur. et in hoc Bar. doc. ibi communiter sequuntur: per que patet liquide intentum nostrum: ex quo resultat exceptio a regula: quod actio subrogata sapit naturam illius in cuius locum subrogatur. quia illa non habet locum quando subrogatur per modum noua tionis secundum Angel. in. d. consi. xxxi. col. fina. in prin. non habet etiam locum quando est diuersa qualitas in subrogato: vt videre poteris per ea que dicunt Lapus allega. lxxxviii. col. iii. commune. et Alex. in consi. cvi. nume. xvii. vol. tertio.. consi. lxxvii. nume. iii. in causa et lite. volu. ii. et consi. cxxviii. nume. x. consideratis verbis / vol. primo. Probus

MAlum additum. Adde vnum quo ad hoc / quod propter bonum quod ex aliquo male gesto sequitur / in sum malum tolleratur. Et similiter propter maius malum vitandum / conceditur minus malum / proquo vide que dixi. supra. in capi. in fidei. nume. v. isto titulo incontinentes Paulus inspiceret /

¶ Unde cum quosdam in ecclesia concessit minora: vt maiora vitarent: dicens propter fornic. tionem vnusquisque vxorem suam habeat. Item ecclesia tolerat pubsicas meretrices / et sub dissimulatione pertransit vt euitet maius malum not. in cap. inter opera. supra de sposa. tradit Petr. de Ancha. consilio. ccxliii. col. ii. christianissime et illustris / vbi plura pro hoc in simili adducit que possunt suadere vsurarum permissionem quo ad iudeos / non auset tamen id concludere: ex eo quod ius canonicum statuit: quod iudei teneantur christianis vsuras remittere / et coguntur ad hoc per principes seculares / capitu. post miscrabilem. supra de vsur. Probus

¶ Quod vnum. Uide que dixi. supra. in. c. i. in ver. duo concur. rentia / de rescrip. Ioan. Mo. in. c. filii. supra hoc titu. vide etiam cap. vnum orarium. in. §. communis. xxv. distinc. Quod peccatum vt niale geminatum efficitur mortale: iuxta illud quod habetur in l. iii. C. de episco. audi. de eo qui geminauit delictu

¶ Hinc perpulchre Bald. in l. apud antiquos in fine postIoan. et Odofr. et Nicol. de matha. C. de furt. refert / quod si d. pater vel mercenarius hodie furatur vnam rem villem / et cras aliam rem villem / et sic facit multa furta / quod tunc poterit ad cusari de furto / et puniri / argu. d. l. iii. in fine / idem Bald. in cap. primo. §. furtum de pace iura. firmand. vbi allegat Cyin. d. l. apud antiquos

¶ Habes etiam eundem Bald. in iure nostro pontificio in capitu. de appellationibus. supra de appella. dum dicit quod modicis furtis factis diuersis diebus et horis: potest quis efr fici ita famosus / quod suspenditur: quia non est parcendum delinquere consuetis / quasi habituatis ad delinquendum. l. iii.

¶ Bar. in l. si cui. §. cum sacrilegium. ff. de accus. videtr vnum ad propositum dicere / quod si aliquis fecit furtum alibi / et postea fecit aliud hic / quod punietur hic tanque famo / sus fur / quia licet non possit puniri pro delicto alibi commisso: tamen aggrauabit illud delictum hic: vt suspendatur. lteratis enim delictis iteratur pena l. quicumque. C. de senfugit. et qucd not. ff. de penis l. capitalium. §. famosos / hinc Bald. in. d. capi. de appellationibus / quod infamis potest effici infamior / sicut fur simplex potest esse famosus

¶ Et sic habeo intentum ex regula que non prosunt siu gula multa iuuant / glo. in l. ii. in ver. legitmus. ff. de excusa. tutor. et in l. instrumenta. C. de proba. glo. in ver. testis. in capitu. fina. supra de success. ab intesta. glo. in capi. accedens. ii. in ver. oriundus. supra vt lite non contesta. in capit. illud / in ver. fama. supra de presumptio. et in capitu. cum causam / que est fina. supra de probatio. vbi Cardi. Panor. et Feli. et Decius dicunt id verum sit sumpta / et quando ad idem tedunt: secus si ad diuersa.

¶ Et attende / quia no solum actuu gemiatio operatur: verumetiam sverborum / quia videntur prolata cum maiori deliberatione: dicit tex. in c. et si christus. supra de iuresu. vide Barb. consi i. charta mihi. 7. vol. infra hinc Bal. in tracta. de scisma. in. xviii. col. que ponit in rubri. C. si quis alie. testa. quod contra actum geminatum numque post opoponi de inconsideratione: vel inaduertetia: quia praesumitur deliberatio: facit glo. ab omibus approbata in. c. ex iris in veraidmonita: in fine. supra de diuortiis / quod confessio deliberata est srreuocabilis: refert et ampliora Feli. in. c. quoim. in princ. supra de offi. delega. ad idem quod no. Sozi. consi. 8a col. 3 visis et diligenter inspectis: quod licet confessio facta parte absente et extra iudicium / semiplenam faciet probatione taum. Si tamenbis emanauit facit plena: tradit per Bar. in l. admonendi. ff. de iureiur. tex. in cum scimus de agrico. et censit. vbi Bar. et Io. de platea / lib. xi. C. de hoc vide per Feli. in. c. si cautio. supra de fide instr. vide Ro na. co. 346 in hac casa Basiliem. Feli. in. c. nonnulli. nu. 14. supra de res. quod actus geminatus est longe fortior: et magis operatum que actus semel tantum factus: vide Roma. consi. 25 viso facto mihiprposito.

¶ In proposito faciunt ea quae diximus de secunda princinis iussione: de qua per Bal. in l. nec danosa. C. de praecib. imper offer. in versi. Sum contra prim dictum vbi inquit quod secunda iussi idem opatur quod proprius principis motus per tex. in. §. et hoc verilubemus in autem. vt null. iudic. iucta l. i. de peti. bono. subla. lib. xi. C. Seqitur Roma. in l. si vero. §. de viro. in 3. faliem. ff. soluto matr. Alex. in l. 3. in prim. ff. quod quisque iur. refert ( sequendo) Decius consi. 137. col. ii. pro tenui facultate mea / et teitnis an¬ gustia / subdens quod geminata concessio videt facta ex certe concedentis scientia. no. Io. And. et alii in. c. porrecta. supra de confima. vtil. vt inuti. et clausula ex certa scientia habet similtudine. cum clausula motu proprio / vt per glo. in. c. statutu. in. §. i. in ve. li. terarum. supra de rescrip. hoc lib.

¶ Item geminata cocessio ( dico rescripti) eqparat motu proprio. Bal. in d. l. nec danosa. C. de praecib. imper. offer.

¶ Item le iudex sua possit reuocare in terlocutoria. no. in l. quod iussit. ff. de re iudic. si tamen reperiatum geminata seu confirmata non poterit reuocari. glo. est sins secundum Car. ibi in cle. fi. in verb. super ea / de appel. istud discutit latius do. Ipoly. de marsil. co. ii. nu. lv. cum seq.

¶ In proposito Dec. co. clxxv. sub nu. vi. in causa falsitatis / dicit quod qui bis actum facit / videt velle quod in contrarium nihil opponi possit: quia plena deliberatio ibi esse praesumitu. allegat tex. cum glo. in auten. vt null. iud. §. Et hoc vero subemus. istud prosequitur idem Dec. con. clxxxi. sub nu. v. Satis nota est questio.

¶ Ite habes alium effectum geminationis: quia verba enunciatius geminata operantur idem quod dispositiua / seu dispositiue prolata / vt probat in l. cum scimus. C. de agric. et cesit. lib. xi. vbi Bar. et Ang. quod piacet Alex. co. cxxv. nu. v. viso processu. vol. vii.

¶ Item multiplicata praestatio / et teporis logitudo tollit praesum ptionem fragilitatis et simplicitatis rusticorum l. si muller. el. et. et aute. siue a me. C. ad velleya. no. Alex. in co. cxxiiii. nu. ii. super primo quesito / vol. iiii. Comprobat late Dec. co. 497. nu. vi. accurate.

¶ Preterea pro comprobatione praemissorum / habeo quod vbi concurrit dispositio legis et contfactus hois / tunc fortior effectus resultat / vt eo casum etiam casibus permissis quod alias permitteret / prohibeatur / et econtra probat tex. in. §. sanctissi. mas. in auten. de alie. et emphi. quem poderant Ang. Alex. I. mol. et Mod. in l. filiusfa. §. diui de lega infra. Bal. in l. quotiens C. de fideico. et in l. i. C. de pact. et ante eos ponderauit glofi. circa medium. in. c. verum. supra de conditio. apposit. et i simili quod dispositio honis concurrens cum dispositione legis fortiorem que fectum reddit / facit glo. in. §. oportet in auten. de iudicib. co. la. vi. et glo. quam ibi summe no. Ang. in anten. de ex hib. reis ad prin. colla. v. et glo. in l. si mulier. §. si quis rem. de lega. iii. et quod tradit Bar. in l. ii. §. fi. ff. de vsucapio. pro empto. Bal. in l. ii. C. de vsucap. quae prolib. Panor. in. c. pastoralis. supra de appellin quibus locis communiter concluditur / ex concursum dispositionis legis / et homins / fortiorem debere lducieffectum / et semper homins disfpositionem aliquid vltra debere addere ad dispone legi. P.

SIt prohibitus. Dic quod testi peiuro / vel deponenti falsum invnenon creditur in aliquo: not. in. c. testimonium. supra de testib. firman glo. prima in princ. et ibi scriben. co. titu. Alex. consi. xciii. numere sx. in causa: vol. v. et consi. xcix. sunume. ix. visis processibus: eo. vol. et consi. clxxxiii. colum. ii. viso: processu. vol. vii. vbi subdit quod hec est communis conclusio doc. vbique

¶ Uerum id dicas in hoc quod deposuit post periurium. non ante: no. Alex. consi. lxxxviii. numen. xii. quoniam omne datum: volu. v. dum dicit quod si testis iurat dicere veritate super omnibus de quibus interrogabitur et interrogatur super vestibiet similibus / et in aliquo mentitur: et dubitatur an in alii sibi credatur: conclusio est / quod aut prius mentitur: et tunc in aliquo sibi non creditur: aut posterius mentitur: et tunc eidem creditur in antedictis: quia non erat periurus cum prius deposuerit. Probus.

¶ Expositiue. Idem Ioan. Mona. in capi. primo de penis circa finem. Probus

¶ Copulatiue. Adde vnum quo ad naturam huius dictis nis quod tradit Alex. consi. xxv. nu. xiiii. quod incipit consideratis verbis / vol. vii. vbi copula et / copulat qualit tes: nec apparet expresse vel per coniecturas an copulet. illas respectu diuersorum / an eiusdem: quod in hoc casu dibio / cum natura copulatiue sit ampliare l. ea tamen adiectio de lega. iii. potius refertur ad diuersa subiecta: quam ad idem: vt sic amplietur et dispositio plura comprehendat ideo si dicatur in dispositione / quod centum dentur militibus et doctoribus: non intelligitur in dubio de eodem subiect. habente istas duas qualitates: id est quod dentur centum il¬ lis / qui sunt simul milites et doctores: imo intelligitur quod ius qui sunt milites tantum dentur centum: et etiam illis quiad sunt doctores tantum: idem firmat Bald. in l. prima: colum na ii. ff. de iustic. et iure: vbi late discutit naturam copule.

¶ Et per hoc intelligas que diximus in rub. de iure patro vbi concludimus / quod ad veritatem copulatiue: requiritur concursus vtriusque copulati / quando tenditur ad vnum: secussi ad diuersa: vt supra quod firmat Alex. in consi. x. nu. vi. visis dicto themate / vol. ii. vbi ait. quod copula / et / non requirit concursum copulatorum: ex quo cadit inter duo ad iectiua indefinite posita / non respectu vnius certe et dete minate substantie. d. l. ea tamen adiectio de lega. iii. ita dicit firmare Bar. et Angel. in l. Gallus. §. etiam si a parente ff. de liber. et posth. Secus si cadat inter duo adiectiua / qua copulantur respectu alterius substantiui / quia tunc requiritur quod vtraque qualitas denotata per duo adiectiua procurrat l. titie textores de lega i pro quo vide que tradit idem Alexan. consi. lvi. col. i. viso processu vol. ii. et con. 136 super eo / volu. i. Probus.

¶ Lapsus. Pro hoc vide que citat Do. Stepha. Bertram. consi. ccxii. quia post confessionem: parte. ii. vbi in princ. d. cit quod pena heretici est pena ignis per id quod habetur Ioan. xv. c. ibi. Si quis in me non manserit mittetur foras sicut palmes et arescet et colligent eum et in ignem mittent et ardet. Et hec pena visa est his diebus in experientia in personis hereticorum et vltra numerum. xx. et qui vidit testimonium perhibet veritatis. Probus.

¶ Sunt annexa. Sic infertur quod hereses dicuntur diuerse / propter istud quia id quod connectitur siue annectur / diuersum est ab eo cui coniungitur / argui l. quod nerua. ff. depo. et. c. fina. supra de institu. intellige quod sint diuerse non mine / et specie / habent tamen eundem effectum. Probus

¶ Uel dic genus. Et sic genus non differt a specie nisi in quantitate / quia genus plus includit quam species / vt hic quod firmat Domi. consi. vi. colum. prima quia diffuse et subtilissime / contra tamen istud videtur. glo. in. c. penal. ciiii. questio. v. in ver. rapinam dum dicit est autem furtum pars rapine / eodem modo quo genus est pars specie / rapna est species furti. Nam omnis raptor est fur: inst. vi bo rapt in princ.

¶ Pro premissis videtur facere quod citat do. meus de ripa in rub. de iudic. nume. lv. quod plus et minus in materia tantum / non inducunt differentiam specificam l. fina. ff de fundo. instru. vt parua nauis / magna nauis: sed plus et minus in forma bene faciunt differentiam in specie / vt nauis et pauis siue conca¬

¶ Preterea dic vnum in proposito: quod id quod quis nopotest facere in specie / non videtur fecisse in genere. c. tua. supra de deci. et in l. obliga. ff de pigno. hinc est quod eo quia clericus in specie / non potest subire iurisdictionem potestatis / si iurauerit generaliter seruare statuta ciuitatis: et statut. ciuitatis caueatur / quod quicunque declinauerit iurisditione: potestatis possit offendi: clericus non comprehenditur in isto statuto. Bar. in l. si quis sub conditione. in fine. ff de conditio. institu. vbi apostil. adducit concordan. pro hoc vide tex. no. in capitu. primo. de iureiur. hoc lib. dictum hoc reperio nouissime multis autoritatibus comprobatum per deBartho. de Chassaneo / consilio primo. in. §. et si instares numero decimonone

¶ Pro comprobatione autem horum que in principio dicta fure habeo quod no. Sozi. consilio. ccxxiii. col. pe. circa presentem / vbi dicit / quod genus et species differunt aliquo respectus sed non sunt diuersa omnino: et dicit Alex. con. xxx. in finponderatis his / vol. tertio. quod genus regulariter idem oporatur quo ad genus / quod species quo ad speciem. Idem Alex. in consi. xcvii. col. ii. alias de facto. eo. volu. tertio. de dicit quod idem debet operari dispositio in genere quod operatur dispositio in specie l. qui iure militari. ff. de testa. miulita. et quod no. doct. in l. sub pretextu. l. ii. C. de transact. Agel. in l. tres fratres. ff de pa¬

¶ Pro themate / vide vnum quod citat Lapus allega. 8s8 col. penul. commune. quod mutato genere mutatur species. que non stat per se: sed in veritate generis habet substantiam / argu. ff de pact. dota l. inter socerum. §. cum inter patrem / et in multis per generalem formam a speciali receditur quando ratio suadet / vt ff. manda l. si hominem. et. l. actione. §. renunciare. ff. pro socio¬

¶ Et quod genus omnem suam speciem / maxime in fauos rabilibus comprehendat / tex. est in l. si chorus in prin. de lega. tertio l. si duo. ff. de admi. tuto. cum aliis coadunatis per Alexand. consilio. cxcv. col. prima. assumo. volumi. secundo. et perire non potest. l. in rationem. §. mater. ff. ad leg. falcis di. et in l. incendium. et ibi. Bal. in fine. ff. si cer. peta. Probus.

¶ Destruitur. Dic quod facilis est destructionis: quia non ferret nec ligneus sed est carneus et sentit percutiones et iniurias sib. illatas / et vnusquisque faciat dese coniecturam et cognoscetuerba mea fore veritatis plena: Ipoly. con. fi. nu. xiiii. Probus.

¶ Uidentur. Uide freder. con. clvii. circa finem. Probus.

¶ L. oratio. Henc fiunt per modum extensionis / que non habet locum in penalibus. no. Alex. consi. cxciiii. in fine. conideratis volu. f.

¶ Pro intellectum illius legis: vide Do. Decium con. ccccciiin princ. ex duobus consiliis. Probus.

¶ In causa fidei. Que dicitur causa domini Io. mo. in. c. ne alqui infra hoc titu. dixi. supra. in. rub. in ver. in deum. Probus.

¶ Anteponi. Ude que dico in c. ne aliqui. in verbo in fane rem fidei. hoc titulo. et in. capi. cum persone in ver. ita cadit. de priuileg.

¶ His adde Neapol. decifio lvi. fuit hodie / vbi dicunt quod priuilegiatior attenditur vt late comprobant. ad quod attende pro dominis requestarum palatii regis Parisienm qui dicuntur priuilegiatiores quia licet priuilegiatus od currens priuilegiato faciat venire ad ius commune tamen si sit vnus priuilegiatus qui sortiatur illorum forum et conueniatur ab alio priuileglato puta a scholare tunc prefati domini dicuntur iudices: si eorum priuilegiatus non renunciet suo priuilegio. Probus.

¶ Sortilegia. Ude pro intento que notat Domi. consilio iiiii. Quidam sacerdos. Probus

¶ Sed proptervitium. Id firmat Petrus belluga. in specul. prlici. de propo. grana. in. § viso. rub. xi. vbi subdit nu. xi. multi plicem fore inuocationem. Nam aliqui inuocant demone. ex imperio: quod in eos habent virtute diuina / et ista inuecatio imperatiua / cessante omni adoratione / honore / vel fumigatione non est hereticalis neque criminalis

¶ Alia est inuocatio que fit cum adoratione: vel fumiga. tione: vel facrificio: diabolo facto: precibus nephariis er emissis. Et hoc sine dubio / hereticum est: iuxta illud. vnu. solum deum adorabis: et illi soli seruies: merito dantes honorem diabolo pertinentem deo heretici sunt censendivel saltem faciunt actum heressm sapientem manifeste xxvi. questio. iiii. capi. igitur genus: et. xxvi. q. v. in summaet. capi. episcop¬

¶ Alia est demonum inuocatio / que fit simpliciter nulla facta adoratione vel sacrificio funesto ei oblato: tunc aut ibla inuocatio fit ad effectum: vt ex demonum responsionibus futura presciamus: et hoc heresim sapit manifeste quia creature hoc attribuitur quod est proprium creatoris iuxta illud Esaie. xliiii. annunciate que futura sunt in futurum et sciemus quoniam dii estis vos.

¶ Quando vero demones inuocantur ad temptandum pudicitiam mulieris: et tunc quia inuocatur diabolus ad id quod est eius proprium / scilicet temptari hinc Domi. Id sus christus in euangelio eum tentatorem vocauit / licetunc facere sit turpe et fedum / et morale peccatum: non tamen censetur heresim facere manifestam: quia eum excusat furor amoris: et dementia: scriptum est enim quod nihil furore amoris est vehementius / quam retinere philosophiemouentis et in exilientem concupiscentiam refrenantis. in auten. quib. mod. natur. effici. legiti. §. illud quoque melius. Et philoso. dicit. vii. Ethicorum in. ii. c. coire enim et concupiscentie venereorum et quedam talium manifeste et corpus transmittant quibus autem et insanias faciunt. Refert. Oldra. consilio. ccx. numero. iiii. regularis habet. traditio / qui ibi comprobat dictum Ioan. Mona. eum cita do. nume. iii. quod potuit quia tempore Ioan. xxii. exta bat vt ex fine. d. consil. resultat Io. mo. vero tempore Bonifa. viii. huius lib. compila¬

¶ Ude Domi. late in proposito hoc plura deducentem consi. liiii. col. iii. quidam sacerdos. Probus.

¶ Manifeste. Unde Domi. consi. liiii. colum. secunda. quidam sacerdos. Probus.

¶ Seruetur. Pro hoc vide apud freder. in consi. cli. Alexander. vbi citra istud insistitur: vt videre licet. Probus.

¶ Se non intromittat. Pro hoc Bald. in l. si de proprieta te. in fine. C. si a non compe. iud. dicit quod ille iudex qui cognouit de possessorio: de petitorio non cognoscit si per hoc alterius iurisditioni et cognitioni preiudicatur. allega. Ioan. Mo. hic.

¶ Uide Paul. de castro in l. si de. certa. C. de transactio. et Neapo. decisi. clv. fuit lata sententia in sacro con. vbi subdunt / quod in hoc potest fieri prorogatio consensu partium iudice non. contradicente. Probus.

¶ Pluribus intentus. Ista potest esse ratio quare claudiet alii in membris aut aliquo naturali defectum patientes. vltra communem hominum naturam in aliquibus abundant: quia natura ipsa instar patrisfa. dispergit omnibus suis suppositis id est membris et sensibus: quod si desint sensus vel membra / per naturam et defectum illius / aut per accidens illud quod in membro aut sensu a natura abstracto de bebat distribui: iure accrescemdi aliis distribuitur: vt patet experientia rerum magistra: et hoc sufficit pro omni comprobatione tanquam naturali l. scire oportet. §. sufficit. ff. de excusa. tuto. Probus.

¶ Ad singula sensus. Adde pro hoc vulgari: aliud vulgare quod citat glo. in l. fina. C. de assesso. qui binos lepores vna sectabitur hora: vno quandoque carebit vtroque: in proposito nostro firmat Ludouicus Bolog. in calce consilio Ioan. de ana. Probus.

¶ Equitas. Que non parum in foro mercatili attendi comsuenit: dixit Alexan. consilio. lii. colum fina. viso puncto volumine. vi. Probus.

¶ Est extinctum. Uide que late dicit Egidi. Bellamere decis. 689. pro prima conclusio. Probus.

¶ Delicta. Ude Feli. in. c. cum contingat: colum. i. supra de foro compe. vbi dicit quod delicta alibi commissa aggrauant delictum hic a forensi. Probus

¶ Cum capite. Adde sumi pro toto corpore: quia a principam liori fit denominatio / est quippe nobilius ratione cuius cuitius patitur copus in capite / quam in membris: hinc dicit Sozinus consil. clxxxviii. in princ. Primo aspectu: quia communiter accidentibus videmus vulnera in capite magis esse letifera: quam in alia parte corporis. allegat glos. et Docto. in. c. sicut dignum. de homicid. quod ille qui aliquem percutit in capite cum bastone: presumitur habere animum occidendi: secus in alia parte corporis

¶ Et dic quod quilibet homo dicitur habere triplex caput. Primum dicitur naturaliter sumptum. Secundum dicitur libertas. Tertium dicitur ciuitas. De primo dicitur quo separato amittitur vita l. capitolium. in princ. ff. de penis. De secundo dicitur: quod qui non habet libertate. non dicitur habere caput / vnde serui dicuntur esse sine capte maxime serui pene qui pro mortuis reputantur l. inte cidit. ff. de conditio. et demonstra. hinc est quod damnatus in mtallum / vel ad perpetuam seruitutem pene: dicitur capitaliter damnatus / facit quod no. in l. imperium. ff. de iurisdiumomn. iudic. et inst. quib. mo. ius patr. pote. solui. §. relegatiDe tertio dicitur qui perdit ciuitatem / per hoc separatur a corpore mistico. sue ciuitatis iste dicitur carere capite¬

¶ Ideo pena capitalis in tribus consistit / in perditione vite / in perditione libertatis / in perditione ciuilitatis: ita dicit Bald. in l. reos. col. secunda. C. de accusa. tangit Io. annes de Anani. in capitulo qualiter. ii. §. ad corrigendos. numero. xv. supra de accusa. pro hoc vide Alexand. consi. cxx. numero septimo in causa inquisitionis. volumi. tertio / vbi vnum subdit quod vbi occurrunt pericula personarum / ibi pluunt pecunie. Probus

¶ Castigari. Ude que de castigatione dicit Alexand. in consilio. lxxv. col. secunda viso. themate. voluminetertio. Probus.

¶ Peccant. In dubio tamen non presumitur quod delinquant / no. Alex. con. xcix. nu. ix. vol. iii. Probus

¶ Deteriores. Ude que dico in capitulo Felicis. vbi Io. innes Monach. infra. de penis. quibus iunge glo. in verb. seipsum. in cle. i. de reliq. et vener. sanc. que dicit quod opus mertorium laudabilius est in vouente / vel professo quam in alio: quia vouere opus latrie est: que precipua est inter. vir. tutes morales opus autem nobilioris virtutis est: melius et magis meritorium. Item vouens nonsolum quo ad actum sed etiam quo ad potestatem subiicit deo: vt de cetero ag re aliud non possit: ergo plus dat / quia fructum et arborem / et non vouens solum fructum. Probus

SOlutio. Adde vnum quo ad solutionem: quod vbi debetur species actione personali: debet solui in loco vbi reperitur l. quod legatur in priuc. ff. de iudic. vbi Angel. dicit in fine quod si rusticus in foro vendidit certas mensuras bladi non tenetur ibi illas tradere sed in loco vbi sunt tradit Decius inconsi. ccccclxvi col. prima: promisit Antho. Probus

¶ Ad illud. Ude Ioan. mona. in capi. accusatus. supra hoc titu. Probus.

PApa. Dic quod Papa et imperato: dicuntur iudices ordinarii homi num / et delegati dei altissimi / testatur domi. meus Nico. Chalmo (preceptor meus in iure ciuili in achademia famose vniuersitatis Pictauen. ) in additio. ad Petru. de Monte. in tracta. de potestapape / in. §. ex predictis his. col. v. pro quo allegat dictum Bald. in titu. de pace constan. in prin. et prohoc facere glo. in rub. de hered. et falci. colla i. quod licet Bal. ibi specialiter non loquatur de papa: tamen loquitur de principe quod satis est / dicit enim quod princeps non tanquam ipsa sed tamquam deus videtur facere l. quod meo. ff. de acquir. po. sessio. et non sua vice / sed delegantis: scilicet dei cuius vicefungitur: nam, princeps est ordinarius omnium / merito per Ioannem Monach. dicitur in capitulo si eo. supra de electio quod Papa est pater patrum / et cum omni prelato in iurisditi ne et potestate concurrit / et ibi dixi / et in. c. fina. in ver. tertu quesitum. supra de constitu. premissis astipulatur / quod princeps dicitur proconsul siue legatus dei secundum Bal. vbi supra pro quo allegat l. primam. ff de off. eius cui manda. est in risdictio et. §. quia ergo imperium in autenti de fide instru. collatione sexta¬

¶ Et per hec et alia que in sequenti apostilla dicentur habes / quod papa non potest rescindere factum dei domini sui l. si hominem. ff. manda. facit. c. dudum. de prebend. hoc libro hinc subdit Petrus de Ancharano / consi. ccclxxxiii. col. pama / reuocatur in dubium / quod non solum prohibita ore dei papa non potest subuertere: sed nec etiam quod apostoli et prophete docuerunt: quia sic agendo videretur errare et legosoluere / et non adimplere / contra dictum domini Iesu Chrisu Matthe. c. v. ista inducit idem Petr. ibi vt non possit papodispensar vt nepos id est filius fratris accipiat relictam patrui praedefuncti tamen concludit in contrarium quod comprobat pluribus fundamentis que videre licet / gratia brenittatis: vt in simili citat idem Petrus consi. ccclxviii. dubium principale. Probus.

¶ Uicarius. Qui dicitur vnicus / quia ponere duos vicarios in terris: dico equales / hereticum videtur quo ad ius pertinet / ne igitur hereticus videaris / hec tua sit fides: quod sicut est vnus deus immutabilis. c. primo. supra de summa trinita. sic et vnus sit vicarius suus in terris generalis not. Petrus de Ancha. in. repeti. cap. canonum statuta mhi. fol. iiii. supra de constitu¬

¶ Ulterius de vicario dei videque dixi supra. in prohe. ibi quia vices dei / et hac ratione papa osculatur in pede / testatuglo. l. prima de domesti. et protec. lib. xii. C. aliquando etiam dicitur vicarius petri testatur prepo. post tex. ibi in. c. quo tiens: col. prima i. q. vii. licet magis propria loquutio sit / vt dicatur Christi vicarius et Petri successor. c. quanto. et. c. licet. supra de transla. prelato. Idem Archi. in. c. vbi: col. iiii. supra de electio. citauit papam fore Petri vicarium: idem dicit tur vicarius Iesu christi. no. Paulus de castro consi. lxvi. col. i. dubia. et co. 414. in facto praesenti parte i. dicit: quod certur est quod papa est solus et immediatus vicarius christi: et quo prese facit / ab ipso domino fieri videtur. c. inter corporalia post princ. supra de transla. ideo potest audacter dici / quod ius connonicum tollere potest: non autem ciuile / non inducens per catum: quia potestates et iuri: ditiones sunt distincte / et separate / iuxta nota in auten. quo. opor. epi. in princi. not. in capi. nouit. supra de iudic. et. in. c. per venerabilem. supraqui fili. sint legiti¬

¶ Et licet possit tollere ius quesitum subditis (quod tamen non debet sine causa: vt probatur infinitis auctoritatibus) non equidem quesitum non subditis: vt laicis.

¶ Idem dic de imperatore Paulus de castro consi. ccxc. v. sa suprascripta. ii. parte: quod si tollat ius quesitum: vt quia dicit se condere cum preiudicio tertii / istud debet intel ligi quando preiudicium esset parnum: secus si magnum glo. pro hoc habes: dico finalem in l. sed cum ab herede. ff. ad trebel. similem. in l. seruitutes la grande in. §. publico in verbo. incommodo. ff. de seruitu. facit quod no. Car. in. c. mandatum. in. vii. not. supra de rescript. comprobat Apostil ad Panor. in. c. suggestum. supra de deci. et. in. c. dilecti. supra de de na. Ias. in l. fi. nu. xvii. de constitutio. princi. C. vide que late tradit Alexan. consilio. xi. ex his que in themate: volumine sexto¬

¶ Et quo ad thema adde Decium consilio. cccxli. nu. ix. vi. so puncto vbi post alia citat quod papa in his que sunt iuris positiui habet voluntatem pro ratione / etiam in bene ficialibus. Bar. post glo. fina. in l. relegati. ff. de penis / et est pater patrum / et cum omni prelato in potestate et iuriso tione concurrit: quod est dictum Io. mo. in. c. si eo / vbi dixi suprade elec. firmat per dictum ipsum Ioan. Mona. Albe. Bru. nus: consil. v. in princ. vide Franci. Curt. consil. lxvi. columna. ii. super premissa vbi citat de cesare: apud quem omnes iurisdetiones sunt: tanquam apud fontem a quo fluunt et refluunt: sicum flum ina de mari fluunt: adeo quod ab eo concessiones / et commissiones / et confirmationes fluunt / et ad eum refluunt perappellationem nullitatis / et querelas: de quibus cum princeps incipit cognoscere: omnibus aliis est positum silentium: Innoc. in. c. cum M. de constit. supra no. in. c. vt nostrum. supra de appellatio¬

¶ Item papa ipse habet in potestate / quod factum / habetur pro infecto / pro quo habes glo. sing. in cle. vnica. de immunita. eccle. in verb. pro infectis / que dicit / quod quando papa apponit hec verba pro infectis in materia concernem te sententium excommunicationis: aut aliam censuram et clesiasticam / in tali casu absolutio non est necessaria: proquo vi de Panor. in. c. per venerabilem: colum. v. supra qui fil sint legiti. Feli. in. c. primo. col. vii. supra de constitu. et late per Sozi. consi. cclxvi. col. xx. versicu. Postremo in causa quae vertitur vbi refert Card. in. c. ad petitionem. supra de accusa. dicere / quod hec clausula licet dicatur retroactiua / non tamen operari in preiudicium alterius siuet ertii: cui erat iamius quesitum: per ea que habentur. in. c. super eo. supra de osifi. delega. et in. c. ex multiplici. supra de decimis. Istud late. conprobauimus in. c. cum in tua in ver. sed gratia perinde valere. supra de consuet. hinc est secundum eundem Sozi. vbi supra post Car. in d. c. ad. petitionem: quod si ex commissione pape quis recipit resignationem beneficii / quod confert ex pastea cassat commissionem: quam vult haberi pro infecta omnia inde sequuta irrritantur / tamen non renocabunim legitime alienata per illum cui fuit beneficium collatum licet eius collatio irritetur: vnde dicit Arety. ibi quod mens Car. est quod per talem clausulam tollitur quesitum retro mmediate ex ipso actui qui cassatur / et quicquid ab eo necessario dependet / ius autem quesitum tertio media te ex dicto actu cassato quod est ius quesitum possessoper ipsam alienationem factam ab instituto / non videtur renocari / et dicit quod ita distinguit Iacob. de Bellouisu in peblica disputa. quem refert et sequitur Bal. in. c. primo hic finitur lex corradi. Ista sunt relata a dicto Sazi. in dicto consi. colum. xx. que priusquam referat / ponit differentiaminter declarare actum nullum / et haberi velle pro nullo: quialiud est esse tale: aliud haberi pro tali vt declarat Bat. in l. si maritus. §. legis iulie. ff. de adulter. Et aliud est quid factum non esse: vel pro infecto haberi: vt no. in. d. capitu ad petitionem: equipollent enim ista velle haberi factum pro infecto: vel haberi pro non facto: quia non dicitur factum esse: quod nulliter factum est l. non putauit. §. non que uis. ff. de bon o. possesso. contra tab. l. iiii. §. codemnatum et ibi Bar. et alii. ff de re iudici.

¶ Per premisia videtur clarificata regula in iure nostro trita: quod priuilegia principis sunt interpretanda vt ius tertii non ledatur: dixi supra in. c. primo. nume. xvi. in ver. in terpretatio. de concessio. preben. ita in simili dicitur de situto quod debet interpretari vt quanto minus fieri potest ledat ius commune saltem ne alius damnum indebita patiatur / vel ne alius indebite ad lucrum admittatur l. ii C. de noxa l. vt gradatim. §. sed si lege. ff. de mu. et hon. no Bar. in l. omnes populi. in. vi. quest. princi. ff. de iusti. et iur. Alex. de imola. consi. v. nu. v. consideratis. vol. vi.

¶ Idem dic in gratiis apostolicis / per ea que tradit compostel. quem alii. ibi et vbique sequuntur in. c. causamque. supra de rescript. quod si papa conferret alicui beneficium / adiiciendielausulam non obstante collatione alicui facta / intelligiur dicta clausula de collatione inualida tantum / ne alteri proiudicetur et tunc solum operatur dicta clausula quod litere non redduntur surreptitie / licet aliter non sit facta mentio decolorata possessione alterius / que quidem litere reddebat tur surreptitie / si non fuisset adiecta dicta clausula / iuxta ea que no. in. c. cum nostris. supra de concessio. prebend

¶ Idem dic si adiiciatur clausula anteferri / vel perinde vt lere / vt late dicimus in. c. cum in tua. supra de consuetu. Probus.

¶ Maior. In simili dic quod omne ius potentius est in causa quam in causato. Iacob. butrig. in l. digna vox per illum tex. C. legib. refert Paul. de castro consilio. cxc. nume. ii. Nonite reuocatur in dubium. in. ii. parte Io. mo. in. c. dudum. supra de preben. Et alio in simili / virtus vnica / fortior est seipsa dispesa. Sozi. Maria. consi. lxvii. col. vii. visis. Probus.

¶ Stricti iuris. Dic comprobando sequentia / quod in bis quae sunt stricti iuris / non veniunt nisi ea que expressa sunt. Card con. cxx. in fi. Titius obligauit se et Calde. consi. v. in ti. de prben. sequitur. Dec. con. clxxix. nu. iii. Requisitus vbi ponit explum in renunciatione: idem Dec. consi. ccccxix. nu. viii. viso. Et propterea Romanus consi. clxviii. circa primum / quod renunciatiofacta patris hereditati per filiam non preiudicat sibi in hereditate fratris: qui adiuit hereditatem patris: quia per aditionem hereditatis desinit esse hereditas patris. no. in l. i. §. v. teres. ff. de acquir. possessio. et incipit esse patrimonium eius / qui adiuit / dixi. supra de testa. in. c. i. in ver. hereditas / quibus adda Alex. in con. xciiii. nu. v. in causa. vol. ii. et. l. se si plures. ff. de vulga. Bar. in l. fi. in prin. ff. ad tertulia. Roma. con. xl. visis.

¶ Item in eo quod est stricti iuris non debet / casus ab eo omissus ab inuentionibus superstitiosis suppleri l. quod constitutum. ff de testa. milita. c. inter corporalia. supra de tranla. prela. Maria. Sozi. con. lxiii. col. fi.

¶ Et quo ad id quod supra pxime diximus de hereditate fratris ad sororem / vide eumdem Sozl. con. cclxxxviii. in fi. circa primam. vbi dicit post eundem Roma. in. d. §. veteris. quod femina exclusa ab hereditate patris / non censetur ab ea exclusa succedendo fratri / qui patris hereditatem adiuit: quia non dicitur patri sed fratri succedere: idem dic de renunciatione hereditatis patris / quod possit. fratri succedere. Angel. in con. lii.

¶ Preterea inquantum hic dicit Io. mo. de rescripto iustitio / dic quod venit idem dicendum de consuetudine / vt consuetudo dicatur strcti iuris / vt non extendatur de vna prouincia ad aliam etiam si sit eadem ratio. Bar. in l. post dotem. ff. solu. matri. Bal. in l. fina. C. communia vtriusque iudic. versi. vnum aliud queritur: refert Franci. Curtius. consi. xliiii. §. transgredimur ad tertium: in prin. quod exorditur super contingentia: quia consuetudo tantum habet do effectu et potentia: quantum habet de vsu. Sal. in d. l. fina. et Bald. in. c. i. col. v. in princi. qui fend. dare post quia proprios terminos facti et vsus non excedit. Et quantum habet de actu / tantum habet de potentia / et non plus idem Cutius consilio. xi. nume. xviii. statuto parmensum

¶ Idem de prescriptione vt non fiat extensio. Sozi. in ca. cum contingat / col. v. supra de foro compe. tex. in l. i. §. iulianus ff. de intinere actuque priua. et ibi Bar. Panor. in ca. cumanat in. vii. not. supra de electio.

¶ Idem dicito de iuramento / vt sit stricti iuris tex. in cap. penul. et ibi not. supra de iureiur. quia comprobat Sozi. consi. ccxiiii. col. vi. in causa Quofrii.

¶ Postremo dic quod in dispositionibus que sunt stricti in ris / quicquid non exprimitur pro omisso est habendum l. quicquid astringende. ff. de verb. obliga. no. Petr. de Ancha. consilio primo / col. prima. Probus

¶ In fauorem. Merito dicitur fauor introductus: quia causa domini est. Ioan. Mo. hic. nu. iiii. dixi. supra. in rub. isto tit. Ideo non mireris / cum in causa seruorum multa a iuribus introducta dicantur: puta in causa que vergit circa rem publicam medio cuius homines quiete et pacifice viuere dignoscutur: multo ergo magis fauorabiliora pro causa domini dicito dictata ab orthodo xis et fidelibus. Sic ea que in sequentibus citabo de vtilitate reipublice / extende ad causam domini. Primo habeo quod qum agitur de fauore publico ex identitate rationis: de similibus ad similia / etiam in exorbitantibus a iure fit extensio / pro hoc habeo tex. glo. et autoritatem. Tex. quidem in l. cetera. §. sed et si quis de lega. primo vbi Iason dicit quod lex generaliter aliquid prohibens non comprehendit casum in quo vertitur fauor publice vtilitatis / text est no. in l. si quia in graui. §. vtrum. ff. ad silleia. ibi. quod in commune vtile est ad libertatem peruenire quem tex. reputat singu. idem Iason iil. non dubium. C. de legib. et in l. si filiusfa. ff si cer. peta. vbi est tex. secundum Bar. ibi: quod licet generalis locutio recipiat restrictionem de habilitate / no. in l. i. C. de sacrosanc. eccle. tamen hoc falit fauore publice vtilitatis text est etiam in l. hoc modo ibi legem enim vtilem reipubli. ff. de conditio. et demonstratioquem tex. etiam Doct. in d. l. non dubium notant: ad hoc quod si statuto caueatur quod nullus vendere audeat bladum in foren. ses: non poterit donare vel permutare cum alia specie / ex eoquia concernit vtilitatem publicam: vide glo. in ver. vendo / post eam Bar. in l. quemadmodum de agrico. et censit. lib. xi. C. qui dicit / nu. iiii. quod licet penalis et odiosa extra significatum proprium nullatenus extendatur l. cum quidem. ff. de liber. et posthu. et. c. odia. de reg. iur. infra hoc lib. vbi tamen extensi. tendit ad fauorem reipublic. ita debemus ipsam extende re sicut legem fauorabilem / concludendo ex his quod pena statem ti punientis facientes maleficium: punit etiam fieri facientes. ad rem enim publicam: et fauorem pertinet punire maleficiaad hoc vt prouincia in quiete remaneat l. congruit. ff. de of. fi. presid. et ff. de iudic. l. si longius. §. filiustami.

¶ Et certum est (dicit Dynus in d. reg. odia) quod in maleficiis puniendis fauor publicus versatur. ff. de publical. licitatio. §. quod illicite / et. ff de fideusso l. si a reo. § quod vulgo / et. ff. ad legem aquil. l. ita vulneratus / ita venit intelligenda l. ii. §. exercitium. ff. de his qui no. infa. vbi odium ampliatur et non restringitur: et ibi Bar. in prima oppo. quia cum constet maleficium esse commissum: si verba edicti non extendere tur ad illud / esset impunitum: quod esset contra publicam vtilitatem: vt dixi quod sentit Domi. in capi. statutum / circa finem. supra de electio. hoc lib. pro principali intento¬

¶ Roma. consi. 436. quod indultum / nu. x. citat / quod priuilegium quantuncumque generale alicui et pio loco ad priuatam vtilitatem concessum / nunque id includit cuius inclusione publice deroga. retur vtilitati l. iubemus illam / et ibi Bal. C. de sacrosanc. eccle. firmat idem Roma. ibidem quod per qualecunque rescriprtum generales clausulas non obstantiarum habent / seu etiam generalem constitutionem / non censetur derogatum priuilegiis concessis vniuersitati / seu collegio decurionum / et consequenter collegio alicui / gratia publice vtilitatis

¶ Constat enim ea priuilegia que decurionibus concede bantur: gratia publice vtilitatis eis fuisse concessa: et propter labores quos patiebantur circa reipublice gubernationem: non enim aliud erant decuriones quam reipublice consiliarii / glo. rubr. de decurio. lib. x. C. facit glo. in l. sed si dilo. ff. de dolo. dum dicit decurionum loco quorum habemus consiliarios hodie.

¶ Pro corroboratione premissorum: habeo doctrinam Bar. in extrauag. ad reprimendam in verbo non obstantibus / col. prima: dum dicit quod quando scribitur contra ius commune: (in fauorem tamen reipublice) non requiritur clausula non obstante. Cum tunc princeps videatur contra omnem legem contrariam dispensare l. quidam consulebat in fine. ff de re iudic. quod prosequuntur Panor. Feli. et alii in. c. nonnulli. supra de rescrip. dixi. supra de eonsuetud. in. c. cum in tua.

¶ Malora enim possent deduci in puncto hoc qua relinquo in suis colloquenda locis / ne videar vnum altare discooperire vt aliud cooperiatur. c. cum causam. diprebend i. assiduis. vbi Bar. C. qui potio. in pig. habeat Bal. Ias. et Moder. in. d. l. cetera. §. sed si quis. de lega. i.

¶ Ideo concludo introducta a iuribus nostris in fauores vtilitatis reipublice extendi / multomagis deberi ad fauo. rem et vtilitatem cause domini: hinc est quod si vtilitas reipublice et fauor fidei inuicem contrariari reperiantur / quod fauor fidei tanque vnum potentius preferetur / et fauor siue vti litas reipublice lumine priuilegii carebit / pro hoc facit dectrina Bar. et scriben. in auten. quas actiones. C. de sacresanct. eccle. quod priuilegiatus vtitur priuilegio contra pruilegiatum / quando suum priuilegium est potentius per l. verum. §. fina. vbi etiam Bar. ff. de minorib. vbi dicit quod ibi est melior tex. quam alibi facit dictum Io. Mo. in. c. accusa tus supra hoc ti. dum dicit magis priuilegiatum debere ante pon¬

¶ Cognoscitur enim specialius inter duo specialia: quando alterum fauent magis reipublice / poteris ponere exemplum in duobus premissis: videlicet in causa domini / et in vtilitate reipublice¬

¶ Istud comprobo in simili per ea que no. in l. properandu. §. fina. C. de iudi. et in l. fi. C. in quib. caus. in integ. resti. non est necessa. ibi enim dicitur quod nulla prescriptio curri minoribus / sic in materia prescriptionum satis est hoc speciale: deinde. d. §. fina. vult quod instantia currat minori / quasdicat licet properandum. magis speciale introducere fauore peblico dirimendarum litium / hano doctrinam sequitur Bauin l. prima. q. tertia. ff de offi. consul. Idem Bal. Angel. et Alexander in i. Titie textores de lega. primo. Imol. in l. galius. §. ille casus. in fine. ff. de liber. et posthu.

¶ Et per hec habes limitare id quod in iure dicimus qua priuilegiatus contra priuilegiatum non vtitur priuilegiosed recurrendum ad ius commune de quo per Panor. in capitulo auditis. numero octauo / supra de restitutio. in integ. et per nos in capitulo cum persone in verbo ita cadit de priuileg. infra Probus

POstposito. Ablatiuus est: sed non absolute positus / qui dicitur de sui natura conditionem inducere l. a testatore vbi Bart. ff. de conditio. et demonstr. Cal. in consilio. in titu. de verbo. signi. Bal. in l. prima / col. penul. C. quando lice. at ab empt. not. in l. ab emptione. f. de pact. et sic subiicitur regule: quod illud quod est in conditione. habet se ad esse et non esse l. si pupillus. §. si sub conditione. ff. de nouatio. cum aliis allegatis per Alexand. consilio. xcvii. nume. ix. alias de facto / vo lumi. iii. Probus

¶ Lupum. Archi. dicit hic quod lupus a greco translatus est grece enim lycos dicitur: quia rapte rapacitatis quicquid inuenit trucidat: aliter tamen dicit Isido. quod lupus quasleopus est dictus: eo quod ipsi tanquam leoni vfrtus sit in pedibils / quia quod pede presserit: non viuit. Rapax autem be. stia est: et cruoris appetens: qui rabie rapacitatis quem¬ cunque inuenerit trucidat / de quo aiuntem rustici / hominem vo. cem perdere si eum lupus prior viderit / et inde subito tacenmti dicitur / Lupus est in fabula.

¶ Lupus famem diuportat / hinc glo. in l. fi. C. de alimen. pupil. prest. ait lupum viuere de vento nouem diebus

¶ Item lupus est valde audax / et ludere inultum diligens qui si puerum reperiat ludit / quem postea occidit et comedit / et vulner a que morsum eius accidunt valde sunt mala / et quibus exit virus et curantur sicut morsus canis rabidi saecundum philosophum. Etiquando inter animalia preualesi non resi: tatur: totum gregem strangulat et occidit: licet totum cossiedere non possit / et finaliter tota specie natura luporum / nature ouium aduersatur: adeo quod cordula fact. de intestinis lupi iuncta cordulis cithare factis de intest nis ouis eas corrumpit / similis est deioni / qui summe eum audax / ludens cum pueris id est fragilibus quos postea occlidit et comedit / et inde dicitur diabolus nomen grecum / a dic quod est duo / et bolus quod est morsellus / quia duos bolos / vnum. scilicet de corpore / et alium de anima nostra querit faceret: postqum per multa ludibria nobis illuserit.

¶ Quod sit nomen grecum testatur glos. in capitulo primo. supra de sum. trinita

¶ Uel dic quod est nomen simplex a dianallo greco quod idem eit quod calumnior et quod grecc diabolus hebraice sathan / latine calumnlator.

¶ Et adde quod lupo / prout nec vulpi / et aliis similibus animalibus / vitia huiusmodi: tanquam naturalia non sunt imputanda per regulam iuris. quod naturalia non sunt alicui in putanda: etiam si sonant in vitium / tex. est not. in l. flumini. § vitium. ff de dam. infecto. hinc beatus Cho. in proposii: quod dolus in vulpe non est vitium / quia natura eius est. re. fert Bal. in l. que fortuitis. circa. finem. C. de pigno. actio facit in arg. l. i. ff. si quadru. paup. fecis. dica. Quod ea quo secundum naturam solitam fiunt / puniri non possunt

¶ Et quidam ex nostris (prelati pastores dicti) appellari pofsunt lupi: quia sicut lupus frustatim comedit agnum: sic mali pastores successiue consumunt bona ecclesie. xiii. q. i. c. i. circa medium. de his meminit Hieremias. c. xxiii. Ue pastaribus qui dispergunt et dilacerant gregem dixi supra de elec. in. c. nemo. Hi profecto instar animalium brutorum natura liter odio se habent / quia eodem cibo viuunt: not. Iason in consilio. clxvii. nu. vii. formate / vol. iiii. Probus.

¶ Desalute homins. Et fortius quando agitur de salute animae / per id qua citat Bar. in auten. sacramen ta puberum. C. si aduer. vendi. vbi dicit quod fauorabilis est dispositio / per quam saluti anme consulitur. Io an. Ad. et alii scriben. ii. c. ex tenore. supra. qui fil. sint legi. sequsr et refert Dec. con. clxili. sub nu. vii. in cauia mtrimoniali. Pro.

¶ Secunda. Dic quod clausuli non obstam. non requiritur in legibus communibus glo. habes singu. in. c. veniens. in ver. nulla. supra de prescrip. etiam in legibus municipalibus. de quo per Bar. in l. Uipianus. §. sunt et alii. ff. de excui. tuto. vbi additio anpla / et post eum. ibi Nico. de Neapoli. idem Bar. in l. scien¬s dum. in prin. ff. qui satisd. cog. Bald. in l. humanum. C. de legib. Bar. in extrauag. ad reprimen. in ver. non obstantibus post prin. quia eo ipso quod posteriores condit / contrarias priores videtur tollere l. non est nouum. et l. nam et posteriores. ff. de legib. Probus

¶ Approbatione. Istud videtur contra illud / quod debe attendi tenpus compositionis / non tempus confirmationis l. couficium tur. §. si miles. ff. de iure condicil. l. si certarum. § fi. ff. de testamilita. tradit Alex. consilio. cliiii. in prin. viso titulo questio. volu. vii. Probus

¶ Approbate. Sequitur hic Ioan. And. dixi in. c. primo. supra de constitutio. Probus

¶ Sed dic contra. Adde regulam quod vbi non apparet expressa penam priuationis ipso iure impositam semper interpretatio fic vt in ipsa priuationis pena imponenda requiratur senia / et non fiat ipse iure / glo. in. c. ii. in ver. innodetur. supra. isto ti. et lib. et in. c. in penis. de reg. iur. et in. c. cupientes. § si vero. in ven. praeuentus de elec. eo. lib. Bal. in auten. qui semel. C. quodo. et quando iudex / vbi dicit quod lex in dubio non dicitur damnare quem ipso iure: sed per siniam iudicis l. i. §. calumniatores. ff. ad turpil subiiciens et fortius / quod vbi lex disponit quem priuari causa cognita priuationis / etiam sulex diceret priuari ipso iure: tamen semper requiritur priuatiua sententia arg. l. de qua re. ff. de iudic. Pena enim priuationis ipso iure nuquam imponitur nisi in casibus a iure exprosis. § cum igitur. ibi cum nulla lex sit / aliquid tale dicens: in auten. de non eligen. secun. nuben. colla. ii. quem ponderat Bal. in auten. ex testamento. C. de secun. nupt. bonus. tex. in l. et si quis. §. diuus autem. ff de religio. et sump. fune. glo. in. c. fina. de iure patro. Probus.

¶ Quia leuius. Iuuat quia ille qui facit contra defunctivoluntatem / aut defuncti testamentum nititur impugnare / priuari / debet omni commodo ex testamento descendente. l. ii. et. l. is qui. ff. de his quib. vt indig. et l. ex duobus. §. fina. ff. de vulga. fortius non debet admitti ad petendum contra defuncti voluntatem et prohibitionem / quia turpius / etc. siue quia leuiuimpeditur etc. voluntas enim / et prohibitio testatoris dicitur lex et pro lege seruanda / auten. de nupt §. disponat / dixi. supra. in cap. si pro te / de rescrip. nec est aliquo modo violanda tex. in l. contra. C. de testa. manu. Et sic succedit / frustra legis auxilium implorat / qui committit in legen l. auxilium / in fine. ff. de mnorib. cum similibus ibi allegatis perglo. et scribem.

¶ Et procomprobatione huius regule / videtur alia facere: quod multa prohibentur fieri / que tamen facta tenent l. i. §. biduum. ff quando appel. sit l. relegatorum / in. §. ad tempus. ff. de interd. et relega. hinc dicimus quod si clericus (cui interdictum est officium tabellionis) instru. menta conficiat / valent nihilominus. Hostien. et Io. And. in. c. sicut. supra ne cler. vel mona. tradit Frederi. in consi. ccxciii. col. fi. factum tale est / quod tamen dicas non procedere in religioso / quia senuo equiparatur Inno. in. c. cum olim. supra de priuile. et cum seruo actus est nullus / licet non opponatur Ang. in l. cum praetor. §. non autem / in prin. ff. de iud. de quo meminit Deci. con. 494. col. fi. quod supra / vbi declarat predictam rtam / et con. 499 in causa / quae Parmiani.

¶ Ad idem alia suffragatur regula / quod licet ante factum quis debeat praesentari / aut aliter ad prouisionem beneficii procedi / qui ditiofuerit / vel melior / aut idoneior: tamen post factum talis considere tio cessat: dummodo praesentatio fuerit facta de habili sufficit. per ea quae habentur in. c. quia propter iuncto. c. cum in cunctis. supra de elec. no. Io. de Imol. in. c. constitutus. supra de appel. facit quod no. apuDecium in consi. 542. nu. 6. praesupposita.

¶ Ulterius in propositiIo. Mo. hic / adde etiam in simili / quod facilius aliquid retinetur quam dinouo acquiratur l. patre furioso. ff. de his qui sunt sui vel alieiur l. pluribus. §. et si placet. ff de verb. oblig. Maria. Sozl. con. cix. col. antepenul.

¶ Item facilius permittitur retentio quam petitio dixi. supra. in capitu. primo / in. iii. quesito de constitu¬

¶ Item facilius remittitur pena committenda quam iam commisa. Alexand. consi. cxlv. col. ii. in causa et lite / volu. v. vbi comprobat per hoc. Pone emphiteota seu feudatarius rem vendidit irrequisito domino: pro 40. et sic ceciderat a iure suopostea videns quod malefecerat / requisiuit dominum quod si vellet emere pro. 40 daret sibi potius quam alteri / dominus ipse recusauit accipere et dedit licentiam quod venderet cuicumque sibi placeret pro illo precio: quia ipse nolebat emere: nisi pro. xx. postea peruenit ad domini noticiam: quod ille vendiderat ante licentiam / et sic quod ceciderat in commissum: ideo volebat de minus petere rem tanquam ad eum deuolutam / querebatur an posset / dicit quod sic: si nesciebat dictam venditioneem tenpore licentie / quia non est verisimile quod si sciuisset penam iarcommissam remisisset: vulgata l. cum de indebito. ff. de probatio. secus si sciebat: quia tunc videtur renunciare pene commisse: argu. l. ii. in princi. ff. si quis cautio. et. l. post diem ff. de lege commisso. ista est sententiam Paul. de castro in l. siquis filio ex heredato. §. irritum. ff. de iniusto testa. Probus

¶ Quemadmodum. Ubi illud vulgare turpius eiicitur quanon admittatur hospes: pro quo glo. fina. in capit. literas supra de restitutio. spolia. Alexand. de Imol. consi. ccxiii. nume. ix. volii. vi. Uide que dixi. supra. in capitu. religionum / de religio domib.

¶ Item facilius impeditur a consequendo quam priuetur iam consecutis / not. in l. qui autem. ff. de his que in fraud. credi. et in l. seruus. C. de pact. faciunt citata per Frederic. consilio. ix. casus talis est: dum dicit similis est quod dicimus de beneficio acquisito et acquirendo / nam primum sine autoritate superioris renunciari non potest / sed secundum sic / capitu. si tibi absenti / de prebend. hoc libro / capituquod in dubiis. supra de renuncia. capit. ex ore. supra de his que fiunt a maior. parte capi. not. in capit. si electio. vbi glo. in ver. renunciat / de elect. hoc libro. Garba. consilio. xix. antem finem quod exorditur preclare / volumine secundo

¶ Per que et alia que in proposito cumulat Ippoly. sins cxciiii. magna est differentia: potest decidi questio no. saltem possunt in argu. adduci / quod licet homicida et alii criminosi ipso iure non sint beneficiis que ante crimen perpetratum habebant priuati. Quia id in iure non reperitur. ideo sententiam requiri priuationis: per doctrinam / glos. capitu. fina. supra de iure patrona. pro qua text in l. at si quis §. diuus. ff. de religio. et sumpt. funer. glo. in ver. suspensus. in clemen. ii. de vita et honesta. clerico. dixi. supra hoc capi. nume. vii. Attamen si post homicidium vel aliud crimen notorium indignitatem afferens conferantur talibus beneficia / non valebit collatio / not. scriben. post Innocen. col. ii. in capitu. cum nostris. supra de concessio. prebend. tangit latem Fely. in capi. querelam. supra de iureiur. vbi etiam latius conprobat quod tale a non sunt ipso iure priuati ab obtentis / proquo tex. in. c. ex literis: ibi episcopatui cedat. supra de excessib. brelato. facit. c. clericis. supra ne cler. vel mona. Panor. in. d. qu. cum nostris. et in. c. ii. supra de rescript. Domi. et Prepo. in. c. studeat l. distinctio. vbi refert Io. de Imol. in. d. c. cum nostris dicere hanc fore communem / late per capel. Tholo. q. ccvii. vbi refertur ita fuisse conclusum / allegat Collect. in. c. in quisitionis. supra de accusa. qui post alia in puncto dicit / quod licent quis sit condemnatus de homicidio: non tamen est priuatus eo ipso beneficio / nisi per sententiam priuetur / et hoc securius est / dicit quod sequitur Prepo. in. d. c. studeat in fine. Collect. tamen ibi dicit / quod de rigore iuris verior videtur opinio. Quod ex quo quis est condemnatus de homicidio / eo ipso beneficio videtur priuatus / sicut et officio. d. c. inquisitionis / comprobat sic: talis est perpetuo suspensus a iure / et suspensio perpetua / depositioni equiparatur: ergo¬

¶ Pro hoc principali quesito vide Thomam Ferra. cautel. xliiii. que incipit canonicis constitutionibus / vbi pons cautellam pro talibus delinquentibus quam videas si plecet.

¶ Quod autem. supra diximus moderare habemus / vt non procedat in eo qui apponit manus in literis Papeillas falsificando: quoniam falsificans litteras Pape incidit ipso facto in sententiam excommunicationis / et est priuatus perpetuo omnibus beneficiis ecclesiasticis / vna cum fautoribus suis / siue per se siue per alium falsificatio fuerit facta. c. ad falsariorum. supra de crimi. falis. vbi late Ioan. de Ana. post alios firmat Do. Petr. de Biaxio in directo. e lect. in secunda parte. c. xx.

¶ Moderare et secundo non procedere in heretico / quia telis ipso facto est omnibus beneficiis et bonis priuatus / texest in capitulo cum secundum leges. hoc titulo / et libro / quod licet non fiat mentio in tex. de beneficiis: sed solum de bonis: tamen etiam debemus intelligere de beneficiis / argu. endo prout in ipso tex. ibi qui grauius / horribilius / ac de testabilus etc. quia si dicamus quod heresis vergat in pernt ciem et scandalum orthodoxe fidei: multomagis in honorem et gloriam dei omnipotentis / cuius est caput / nos vero mebra. Et sic principaliter hoc crimen committitur in deum. ratione cuius dicitur maius / quam id quod committitur in homine. Arch. in. d. c. cum secundum. in fine. Causa enim dicicitur domini / non hominis. Ioan. Mo. in. c. ne aliqui. nu. iiii. hoc ti. dixi. supra. in rub. eo¬

¶ Item hereticus peccat in apice spiritualitatis: ergo spiritualibus sit nudatus / vt succedat regula in quo quis peccat in eo torqueatur.

¶ Et attende ad vnum pro sic priuatis ipso iure: quia ipitenentur ad restitutionem omnium fructuum per eum per ceptorum / a die priuationis / pro quo habes glo. no. in verimminere. in fine. in auten. de incest. nup. coll. ii. que alleg. tur / quod rbi priuatio fit ipso iure a lege / prodest quo ad hovt fructus omnes interim percepti per eum qui priuatus est de beant restitui: secus si ipsa priuatio non fit statim / mox / vel in stentanee: nam fructus interim percepti ante sententiam sunt illius qui venit priuandus / quod nota. Probus

NA casuisto. Adde vnum speciale aliud uod licet testes singulares non probent / notat post alios Decius consi. clix. col. penul. casus qui proponitur. tamen in causa vsurarum et heresis: isic: quia in ipsa tractatur de probando aliquod in genere: puta Titium est se vsurarium / vel hereticum / vel blaphematorem / vel aleatorem / firmat. Alex. consi. lxxxii. nu. iiii. inspecto dil. genter in primo volu.

¶ Et quo ad id quod primo. supra proxime diximus. habes limitare / nisi ex testibus singularibus iudex incredulitatem deduceretur: quia tunc potest illis plenam fidem adhibere. Paul. de Castro in l. admonendi. col. vii. ff. de iureiur. et in l. Lucius. ff. de his qui no. infa. et dicit hoc velle Bar. ibi quod licet testes sint contestes potest iudex moueri ad non credendum: ita pariter si non sunt contestes iudex potest se mouere ad credendum: hoc tamen iu dices captiosi credere nolent / dicit Soziuus con. cclxii. col. vi. versi. Et pro certo / in causa magnifici. vbi vnum subiicit quod omnis virtus probationis arbitrio iudicis ponderatur / et diiudicatur an sit sufficiens vel non l. tertis. §. tu ma. tis. ff. de testib. et l. quinquaginta. ff de probatio. Probus.

¶ Commissum. Delictum aliquando dic committi in duobus locis / pone ego existens in loco exempto proieci lapidem vel sagittam in locum non exemptum / et ibi percussi Titium / potero puniri ab vtroque iudice illorum locorum: pro hoc vide Ioannem And. in nouel. in capitulo vo. lentes. de priuileg. hoc libro / vbi ponit exemplum de monacho stante in loco exempto qui percussit cum lapide existentem in loco non exempto quilibet iudex illorum territoriorum poterit illum punire: allegat. ff. arbor. furt. cesa l. si plures in fine: de hoc videtur casus in capitulo patents bus. iuncta glos. secunda cum textu de priuileg. supra. ibi. dicitur quod ordinarii possunt punire exemptos tenentes campanas in oratoriis suis. Ratio potest esse: quia licet istud tenere campanas fiat in loco exempto / tamen sonus campanarum se extendit ad locum non exemptum / est sic turbat territorium ordinarii / vnde cum illum delictum. participet de vtroque territorio / poterit ordinarius punire tamen precipue debet attendi locus consumptio nis delicti / non locus initii delicti. Pone quidam exemptus tenetur soluere centum sub pena / in loco non exemptol¬ neglexit hoc facere infra tempus: quis iudex cognoscet de pena / certe iudex loci non exempti: quia in eius territorio consummatum est delictum per negligentiam. Ista latius comproba. Domi. in consi. lxxxii. col. penul. quia punctus / vbi subdit quod non soluendo decimas exempti delinquunt in loco non exemptoattento loco in quo debet fieri solutio: licet inchoetur in loco non exempto. Probus

Edeuntibus. Unde que traduntur per Neapoly. deci. cli. Serenissu. mus / vbi late discutitur an Ideus possit compelli ad baptismum et si effectus fuerit christianus sine suorum parentum assensu / recipiat caracterem: vide rogo ad longum / quia facit ad intel. text. noistri. Probus

¶ Etas ignorat id est infantia que durat vsque ad septennium. glos. in versic. perfectus. supra in proe. hoc lib. glo. in summa. xxx. q. ii glo. in. c. si eo tempore de rescrip. hoc lib. Ioannes Mona. in. c. fina. supra de tempo. ordinan. Et de hac loquitur tex. in l. si infanti. C. de iure deliber. huic enim respondet / prima mumdi generatio / que ab Adam incipiens durauit vsque ad Noc in qua facta fuit institutio / et lapsus generis humani / diciIoan. And. in d. proemio. in nouel. robur quippe in ea eta te respectu corporis modicum dicitur et quasi nullum respoctum animi: quia quicquid videt ignorat / vt hic per Ioanna. Monach. ideo nihil agere potest / et quod agit nullius et effectus. d. l. si infanti. c. vnico in prin. supra de despon. impubehoc lib. tex. in summa d. xxx. q. ii. merito iurisconsultus infantem mentecapto comparat l. in negotiis contrahendis. ff de reg. iur. quod ibi a contrario sensu colligitur: dicit ibi Decius / versi. secundo principaliter / pro qua equiparatione adducit tex. in l. i. §. adipiscimur. ff. de acquir. posse et. l. Fulcinius. §. adeo. versiculo. ita autem. ff. ex quib. cauiin posses. ea. in l. pupillus. de acq. hered l. quod infans. ff ra. rei vendica. vbi glo. dicit / et erit ratio in vtroque: quia infantem tuetur innocentia consilii: furiosum infelicitas facti. / infans. ff. de sica. nam quemadmodum furiosus non inteb ligit quod agit. §. furiosus: inst. de inutil. stipul. ita non presumitur quoque in fans scire quid faciat / quodue videat per d. l. i. C. de fali. mon.

¶ Si igitur eadem sit ratio infantium / que et furiosorum: nopotest dici quod infans delinquat siue peccet vt vult hic Iannes Monach. quia nullam voluntatem habet. Arg. texiin l. furiosi. ff. de regul. iu.

¶ Et in maleficiis sola attenditur voluntas. l. diuus. ff. de sicca. facit illud: voluntas et propositum distingunt maleni. cia iet qui iniurie. ff de furt. et l. i. C. de sicca¬

¶ Item quicquid agunt homines intentio iudicat omnes Decius in l. prima. §. diuus. ff. de sicca¬

¶ Item non habent infantes affectum / quod operi nomen imponit not. in l. si non conuicii. C. de iniur.

¶ Item furtum sine affectione non committi. §. furtum autem: institu. de obligatio. que ex delict. nascun. nec sine animo iniuriandi fit iniuria l. illud. § primo. ff. de iniur. et. d. si non conuicii. facit. xv. q. prima. in summa. ibi ex voluntate: itaque peccata procedunt que libero mentis arbitrio et de linquendi proposito committuntur: non enim possunt dicihabere voluntatem: quia infantie ignorantia attribuitur et sic nescire. probat tex. in l. fina. ff. de iur. et fact. igno. quando igitur pretextu ignorantie nullum patiuntur detrimen tum pupilliimpuberes: multo magis ab omni delicti suspetione procul remotos reddit infantes ignorantia: que impedit quominus delinquamus per tex. in l. cottem ferro. de publica. et vect. vbi glo. in ver. restituitur. que dicit ignorantem non delinquere l. ex maleficiis. et ibi etiam glo. in naignorauns. ff. de actio. et obliga. verificatur istud iure diuina Luce. xxxii. pater (inquit Christus) Ignosce illis / nescium enim quid faciunt: et actuum. c. xxx. ibi fratres conuertimini vt deleantur peccata vestra. scio enim quod per ignorantiam fecistis sicut et principes vtri / et Actuum. vii. c. in fi. prothomartyur. Siu¬ pha. domine nestatuas illis hoc peccatum / quia nesciunt quid faciunt

¶ Ideo habeo / quod hec etas rea dici non potest / probat tex. in. c. aliquos et. c. penul. xv. q. i. non potest reus constitui qua nescit / quid fecerit / hos enim infantes appellamus innocentes / ex quo sumuntur argu. ab ethimologia vocabulisiue ab allusione quod est validum. no. in l. i. ff. de acqui. po. ses. iuuat dictum Quidii. Conueniunt rebus nomina sepe. suis / cum nomen debeat rem consequi. §. est et aliud. inst. de donationibus.

¶ Istud comprobo iure nostro / prout dictum est de diuinc per. no. in cle. vna de homicid. et ibi Ioan. de mola. post albos. nu. iiii. quod si furiosus infans / et dormiens / hominem mutilet vel occidat / nullam ex hoc irregularitatem incurrit / hienim tunc mortui dicuntur: vt non videantur mereri / nec demereri / pro quo habeo doctrinam Bal. in l. humanitatis col. iiii. de impube. vbi dicit quod furiosus mortuo comparatur et mortuus velle non creditur. Cum morte expiret vo. luntas l. centesimis. §. si ita. ff. de verb. obliga. confirmat dictum hoc. cle. tex. in l. infans. ff. de sicca¬

¶ Infans enim merito furioso comparari: per id quod citat Bal. in l. iii. C. qui admitti vbi dicit: quod infantia non est vit um: sed furor / ratione cuius dicitur non habere consensum idem Bal. in lt bonorum. C. eo. Et sic in habilem ad testimonium ferendum / potissima ralione quia id non congruit etati et scientie / quia vt diximus / quicquid talis etas videtr ignorat / sicut si secus testificaretur de coloribus. et sicut homo testificaretur de oculis lincenis quia diceret se prospixisse intermediante monte / vel muro / vel alio obstaculo / natestimonium hoc ipsa natura falsum est. id est incredibil. facit quod not. in l. iii. §. iulianus. ff. de testi. ita dicit Bal. in l. testium. C. de testi. col. ii.

¶ Redeundo ad thema: id comprobando: habeo impuberes in delictis: etatis suffragio iuuari / eisque restitutionis competere auxilium l. prima. C. si aduer. delict. cum igitur pupillis delinquentibus faueant imperatores / et leges / ad iurisconsultorum responsa: multo magis infantibus prouisum est: quia liquet infantes melioris fore conditionis: quam pupillos nocentes: licet his competat restitutio: cum multo longe sit securior infantium innocentia: facit l. fi. C. ex quibus cau. in integ. resti. non eEneces. ex qua colligitur sanctius esse intactam seruare infantium innocentiam / quam de linquentibus pupillis auxilium ferre

¶ Pro premissis habeo doctrinam Angel. in. §. omnes. col. ii insti. de ver. obliga. quod melior est conditio illius qui ipso iure est liberatus / quam qui ope exceptionis.

¶ Et per hec habemus intentum liquidum contra Ioammo. dicentem infantem peccare: tu tamen dic ipsum capere infantem pro puero: vt liquet ex allegatione iurium per eum adductorum. Probus

¶ Ignorat. Et hoc procedit ratione defectus sensus / qui adhuc in ipsa etate non reperitur impressus hinc Plato ait: quod eras hominis est similis cere: que si nimis est tenera vel dura formam sigilli non recipit nec retinet. Si vero est bene temperata / bene recipit et conseruat. Sic et etas hominis nimis tenera vt infantis nullam doctrinasimiliter nimis dura vt senis. Sed adolescentis etas itaest temperata: vt cito intelligat / et memorie intellecta conseruet: testis est lucas de penna: in l. i. col. iiii. de stud. lib. vr. Ro. lib. xi. C. Probus.

¶ Precise. De hac dictione precise: vide panor. Feli. et alios in cap. ii. supra de rescrip. et nouissime per domi. meum: ibi nume. xxxviii. Probus

¶ Coacta voluntas. Et sic hoc in casu dicitur quis facere ex necessitate: cum ad hoc potest compelli: proquo regula: quod faciens actum ad quem quis poterat compelli: videtur illum ex necessitatate fecisse. Bald. per illum text in l. nouissime. ff. quod fali. tuto. aucto. no. Io. and. in. c. preterea. supra de iure patro. et inrila. bona. vide Decium con. clxxviii. col. fi. in causa quae proponitur poteris ponere exemplum in parrochianis qui tenentur ad aliquandationem parrochiali prelato non sufficienter dato: vt ad ministret eis sacramenta ecclesiastica: qui licet propter hoc non possit eis illa denegare / potest tamen ad superiorem recurrere vt eos cogat et consuetum faciant / no. Decit in. c. veniens. nu. v. de testi. supra

¶ Pro intento autem que primo dicta sunt loco habeo queslate dicuntur per Neapo. decis. cap. cli. serenissimus / vbi numero. vi. subdunt / quod legislatores possunt ordinare ad salutem vnius cuiusque subditi velit nolit. Et sic quod iudeus in fans inuitis parentibus possit baptiz ari: quod late ibi con(probant. Probus.

¶ Seu iudeos. Uide que citat Maria. Sozi. consil. lxii. in presenti. et Alex. consi. xciii. repetitus. vol. vi. et vol. vii. con. xxiii. attentis his que in themate

¶ Et quis sumat cause cognitionem de iudeo qui in crum cem immunditias et stercus dolose et scienter proiecit. Ad iudex ecclesiasticus vel secularis. vide per Petr. de Ancha. consil. xv. quod exorditur spiritualis iudex

¶ Item si generalitate immunitatis ciuitati concesse iudeus comprehendatur. Alexander consilio. lxxv. videtur. volumine. vt

¶ Item an sint in parentum potestate. Alex. in consi. lxxi. colum. prima ponderatis. vol. ii. et ibi decidit quod sic: quia vit uunt iure Romano l. iudei. § i. de iude. iuncta l. item in po. testate cum l. sequem. ff. de his qui sunt sui vel alie. iur. et ibi. in specie. Bald. Et hoc nisi filii iudeorum sumerent christianum baptisma.

¶ Ude Cal. consil. iii. titu. de iudeis: Neapol. decisio. cli. Serenissimus: quos vide decis. ccxiiii. quidam iudei: vbi tractant an iudei possint esse testes contra christianum Philippus Probus.

¶ Iudeo. Qui dicantur peiores iudeis: an sarraceni. vide Alex. con. cxxx. super eo. vol. vii. vbi hoc late discutit concludendo contra iudeos multis rationibus: pro quo glo. in. c. nonne. prima. q. i. Et an liceat christianis eorum bondetinere seu rapere sine iusta causa. vide domi. in con. xcv. pro huius dubii: vbi decidit quod non: quod comprobat multifarie: iure naturali: humano et diuino

¶ Et si liceat iudeis vsuras exercere: vide Alex. consilio cvii. pro inuestigatione. vol. vii. Probus

¶ Cethego. Adde glo. in. c. veniens. supra de regula. et transeun. ad relig. tex. in l. si vxor. §. iudex. ff. de adulter. glo. in l. arenam. C. de inof. testa. vide Decium in sermone concilii pisani. col. iii. post consi. cli. vbi pro dicto Io. mo. allegat glo. in l. quoniam. C. hoc titu. facit tex. in. d. l. in arenam. C. de in offi. testa. Probus.

¶ Nec iuuare. Adde id firmare a simili videlicet de eo quod quis impugnauit quia ex eo quis non potest sumere conmodum. no. Petr. de Ancha. con. xvi. col. i. viso processuficto: pro quo vide: que dicimus in. c. i. in verb. non debes. supra de confes. Probus.

NOn iuuetur. Et sic qui committit in legbeneficio legi non iuuatur: seu gaudere non debet l. fina. §. Et si prefatam. C. de iure deliberam. notat Sozinus consilio. cclxii. colum. penulti. in causa magnifici. Philipi. pus Probus.

DEclarationes. Uide quae de declaratione dico in. c. volentes. infra de priuileg. Et dic quod declaratio procedit in dubiis et in incertis / non in liquidis: et certis: cum declarare sit aperire per principem: seu manifestare super aliqua lege seu constitutione: intellectum seu sensum: quem ipse habuit tempore editionis legis: quando scilicet lex est obscura vel erratur in eius intellectu: vt in auten. de incest. nup. §. dubitatum in princi. ibi et enim cum tali intellectum: et c. olim. ibi nostrum intellectum. supra de verb. significa.

¶ Et ideo dicitur: quod vbi non est dubitatio / non est locus interpretationi l. continuus. §. i. ff de ver. obliga l. pediculis. §. argento. ff. de auro et argen. lega. Et que certa sunt / interpretatione non indigent l. ille aut ille. §. cum in verbis de lega. iii. et. ff. de manu. testa l. si quis locuples. et l. iam hoc iure. § sed huius. ff. de vulga. et pup. substitu. per quae iura Calca. con. xlviii. in prin. viso dicto casu: dicit quod in verbis que certam significationem et certum intellectum ex iu ris declaratione seu diffinitione habent / non est opus alia declaratione seu interpretatione / quia in eis non cadit aliqua alia coniectura.

¶ De alio genere declarationis vide que dicit Decius: consi. ccccxvi. col. fi. in testamento: vbi ait quod declaratio que fieri debet certo tempore / ante illud tempus fieri non valet: vbi agitur de interesse alterius. Bar. in l. cum pater § a filia de lega. ii. dicens quod heres grauatus post mortem distribuere bona inter pauperes: hoc facere non potest: in vita: in preiudicium pauperum: qui erunt post mortem eius / idem dicunt Bar. Angel. et Doct. in l. post mortem. C. de fidei communi. Alex. in l. stipulatio. §. incertam. ff de ver. obliga. et ibi dicit quod ista est communis opinio.

¶ Et dic quod hec declaratio poterit per talem fieri: etiam in eius commodum / vt si contingat eum euadere in paupertatem / per ea que tradit Maria. Sozi. consi. xi. col. ii. circa presentem: vbi inquit: quod data potestate exequendi vni circa eligendos pauperes: potest ipse inter alios pauperes eligere seipsum: si in veritate est pauper: secundum quod traditur per Paul. de leaza. in cle. vnica de testa. et moder. in. c. fina. eo. hoc lib. quia omnis ordinata charitas incipit a seipso l. preses. C. de seruit. et aquo: cum similibus vnde Esayas. c. xxxv. cum videris nudum cooperi eum: dum tamen carnem tuam non despexeris. Et seneca in. lib. ii. de beneficiis: dabo egeno non vt ipse egeam: succurram perituro non vt ipse peream. Et sic de exteris cogitandum est / cum se ratio proprie necessitatis expleuerit.

¶ Item quod supra proxime diximus de declaratione facta ante debitum tempus: potest comprobari a simili per ea que citat Sozi. consi. ccxl. colum. iiii. circa presentem / quod solennitates quedam sunt que debent interuenire post actum Bar. in l. i. ff. de testa. tamen solemnizant actum validando secundum tempus actus gesti / prout diximus in ratihabitione l. si pupulli. §. item queritur ff. de nego. gest.

¶ Et dic quod vbi agitur de declaratione voluntatis et mente disponentis: tunc satis est de voluntate et mente disponentis apparere per iudicia et coniecturas: tex. et ibi doc. in l. heredes palam. §. sed et si notam. ff. de testa. et l. cum proponeretur de lega. ii. No. Alexan. consilio. lxxv. nume. xiii. videtur / volu. v. vbi vnum subdit pro verificatione huius / quod mens principis ostenditur ex consuetudine ipsius principis. d. §. sed et si notam. et l. si seruus plurium. §. fina. de lega i. nam quis velle presumitur quod est solitum fieri l. finali. C. de fideiussor. Bald. in l. fidei commissa. § si seruo. de lega. iii.

¶ Hinc dicimus quod voluntates et desideria morientium ex verisimili viuorum voluntate colliguntur tex. singularis in l. quoniam desideria. C. de naturali. liber. bene dicitur ex verisimili / quia declaratio vel interpretatio debet esse verisimilis. Dy. in regula in obscuris infra quia illud attenditur quod verisimilius. Car. in l. prima. C. si seruus exte. et in l. prima. C. de seruis fugiti. not. Calca. in consi. xlviii. numero. xvii. quem vide ibi numero. xxviii. quia ponit quando notarius possit declarare verba a partibus prolata et instrumentum suum / prout illud corrigere etiam datum parti alteri: vbi distinguit / cuius distinctio placet mihi Probo: firmat idem Calca. in con. xlvii. Casus in forma / col. ii. Probus.

¶ Hostien. Cuius auditor fuit speculator prout testatur. domi. Ioanes Brunel. in tracta. de potesta. lega. post princi. conclu. xxiiii. et idem specul. in titulo de potesta. de legati. §. i. vide que dico in. c. fi. hoc ti. Probus.

¶ Minus est. Quia crimen heresis principaliter animam inficit / et animam concernit / et eadem ratio infectionis quantum ad animam que militat in prole masculina / militat in filia: quia quantum ad infectionem anime non requiritur audacia / et fragilitas sexus nihil operatur: secus in crimine lese maiestatis. Probus

¶ In matre Rea. Uide dominicum in capitulo si quis. col. ii. vi. q. prima. Probus

¶ Ex quibus. Istud comprobat id quod dicitur a theologis: quod peccatum originale non contrahitur a matre / sed a patre qui dicitur principium actuum in generatione / vt in sequentibus dico / adeo quod si quis materialiter ex carne humana generaretur / aut ex solo mulieris semine sine coitu virili talis originale pctniam non contraheret hinc est quod si Adam non peccasset sed solum mater nostra Eua / filii peccatum originale non contraherent: quod secus esset si solus adam peccasset et non eua. quia nihilominus pctaniam originale. posteri contraherent secundum. S. Thomam in prima parte secunda secunde. q. lxxxi. arti. v. merito iura asserunt: quod pater et fisi. vna et eadem persona reputantur l. fi. C. de impuber. dix supra. in rub. de renuncia. Et ca de causa nobilitas ex gene re paterno non materno procedit: et deriuatur. gl. pragma. in. §. videlicet magistris. in ver. vtroque de colla. que postesubdit: quod quis improprie nobilis appellatur ex vtroque parrente. Cum in hoc non curetur de conditione matris / sed patris tantu: quod nota contra eos qui dicunt se nobilem habuis se matrem Bal. in l. liberos. ff. de senator. Accedat ad hec dictum Bar. perpetuo menti tenendum. in l. exemplo dedecurio. lib. x. C. quod non valet consuetudo nec per consequens statutum / quod quis censeatur nobilis vel ignobilis ex progenit materna: istud videtur argumentum pro theologis satis vrgens quod si eorum dictum sit verum me refero eorum sententie quia meum non est decidere et falcem in messem alienat mittere. Probus.

¶ Uir est dignior. Istud plusquam notorium videtur: et per sensum naturalem cognitum ideo aliam rationem querere non est / nisi infirmitas intellectus: secundum philosoprohum: refert Ang. de perus. consilio. cccxcvii. col. prima quod exorditur ludus pile: et consilio. ecclxvii. colum. iii. in questione vertente. Ias. in l. illam. C. de colla. huic tamen videtur contrariari. quod olim sancitum apud romanos fertur: vt mulieribus himines semper assurgerent / et in vias eis cederent: de quo vt lerius maximus lib. v. titu. de gratis post princ. sic dicit: a que vt a publicis actis ordiar. Martium patriam oppugnare conantem amotoque portis vrbis ingenti valscorum excessitu fumos: ac tenebras romano imperio minitantem: veturia mater ac volumina vxor nepharium opus exequi suis precibus passe non sunt: in quarum honorem senatus matronarum ordinem benignissimis decretis adornauit sanxit nque vt feminis semita viri cederent confessus plus salutis republi. in schola quam in armis fuisse vetustisque aurium insignbus nomen vite discrimem adiecit: permisit quoque his purpirea veste et aurcis vti segmentis: super hoc edem et aram fortune muliebri eo loco quo cortilanus exoratus fueratfaciendam curauit memorem beneficii animum suum exquisite religionis cultu testando vt eum a senatum ipso romane optime sancitum dicamus: vt mulieribus liceret vti aurenet purpurea veste aureisque fibulis: et armilis / hobesquod quod decidit Io. cal. de con. sue vxoris quem refert et sequitur Panor. in. c. cum inter vniuersas in fine. supra de elec. vbi mulie. res grauibus comparantur personis: vt quando sunt ad prandium inuitate / debeat ad eas mitti sicut pro grauibus pr sonis / et alibi tex. in l. optimam. C. de contrahen. stipul. eas comparat excelsis dignitate viris / et hoc de primo: de secundo aumm dic facere pro eo tex. in l. ii. iuncta deci. Bar. l. i. de vesti. olos. lib. xi. et in l. i. C. vt nemini: liceat in fre. equi. eo. li. vbi vestes et io calia nimis praeciosa vestita / portari non censentur mulieribus prohibita / sed solis viris / nisi de mulieribus expresse cautum reperiature ea tamen non obstant vt intuenti apparet quominus vir mulieri dicatur dignior: nec possunt agere iure nostro actione iniuriarum si eis viri non cederent in via et sed bus: sicut agere non posset maior si ei non cederetur per minorem l. iniuriarum actio. §. si quis de hono. ff. de iniu. tamen agere possent seu intentare officium iudicis: vt viri eis cedant minores maioribus: in sede / via / et ceteris consuetishonoribus l. i. et. ii. vt digni. ordo serue. C. et. l. fina. de albe scrib. ff. imo si essent in possessione vtendi tali priuilegio eis competerent remedia possessoria secundum Io. fab. et Angel. in § aliam vero insti. de bono. posse. Solus enim vsus sine titulo priuilegii / aut possessione immemoriali (cum sit contr ius commune) non posset tribuere possessionem / nec causare prae scriptionem: tex. cum glo. in. c. i. supra de praescrip. hoc lib¬

¶ Pro dicto Io. mo. hic. adde que no. Panor. in. c. forus. supra de ver. signi. quod in casibus in quibus admittuntur mlieres ad testimonium: quod in pari numero testium / creditur potius testimonio virorum quam mulierum: secundum Bal. in l. finaper illum tex. ff de fid. instru. hoc tamen dicunt doc. verinisi masculi deponerent pro actore: et femine pro reo: quia tunc praefertur testimonium mulierum pro quo facit quod citat Bal. in l. fi. col. iii. C. de edicto diui. adr. tol. vbi dicit quod maioriusticia requiritur in actore quam in reo. Sequitur do. hippoly. de marini con. ii. numer xxi. cum sequen¬

¶ Et redeundo ad id quod diximus: quod pater et filius reputatur vna et eadem caro. facit id quod dicitur apud Phila¬ sophos: quod portio paterni corporis transfunditurin protra. tione filii l. cum scimus ante finem de agrico. etcensit. libi C. vbi est expressus tex. quod filius est portio paternicpa. ris: que portio licet conuersa fuerit in nouum hominem pter diuersam et nouam animam: negari tamen non pot quin remanserit vera caro: et coipus patris: quipater dicunt philosophi praebet formam in creatione filii 2nuter materiam: hinc filius secundum ipsos naturales et n dicos plus accipit de matre quam de patre: dico respectuca. nis pro quogalienus sperma hominis est velut fidus adaram id est instrumentum ad materiam: refert Maria. Soli. can. i in prima parte: col. ii. et forma est que dat substantam et esu rei l. iulianus. §. si quis. ff. ad exhib l. adeo. §. insulam anfinem. ff. de acquir. rer. domi. non enim capiam formammoalma quam solus deus infundit. Et licet residuum copniquod apud patrem tanquae radicem remanserit extinum in concessione alicuius priuilegii ratione patria proedet tis: tamen partiuncula que in procreationem filii fuit transu. sa non est extincta / sed aucta / et augmentata est: et nona anma et nouo spum infusis ad huc viuit. Et ideo per respectu. ad solum corpus potest dici corpus et caro filii: vere copum et caro patris: licet propter nouam animam et nouum spiritum dicatur nouus homo vere: sed ficte: idem sicursi de radece vitis aliquis ramus propagaretur / deinde siccaretur vt tus radix / non propterea sicaretur ramus propagatus: quia nouam emisit radicem que loco anime habetur l. adeo § i i l. qua ratione in prin. ff. de acquir. rer. domi. et diciturcad vitis cum illa: vnde processit / licet renouata et noum fidici alita. Probus

¶ Sine patre. Pro hoc facit dictum philosophi v vnum fiens existit per suam formam et materiam l. siis qui qua dringenta. ff. ad leg. falc. et l. sed et si quis. § iulianus. ffadet hib. et. c. dilecta de rescript. supra vbi dicitur / quod forma dat est rei et rem conseruat in esse: hinc Quidius i. Methanor. & Badis indigestaque moles / nec quicquam nisi pondus inera: et sn tellige rei dare formam id s persone: per ea que dixi. supra de re mdiin. c. abbate. Probus.

¶ Nec econtra. Pater enim dat formam conceptui / mevero materiam que naturaliter appetitformam: vt sue mmterie forma imprimatur: rarione cuius femina naturaliter pit nubere et viro sociari: ideo teste philoso. lib. x. de aladic principium actuum in generatione esse a parrt sic ¬ bilius quod facit ad doctrinam Io. Mo hic vide que disupra rub. de sponsal. et matri. in verb. nimium officium

¶ Dic preterea quod ratione premissorum filia non amatrea patre cognomen suscipit: licet effectum mains habertus patris. iuxta regulam quando vnum ens habet effccm vnius subiecti et formam alterius / debemus illnd nomnare a subiecto formali tanquam a digniori et potentiori / et noab illo cuius habet effectum l. an inutilis. ff de acccpull ius ciuile. ff. de iust. et iu. no. domi. Pet. Rebuff. inrepel. aiaiussit in prefatio. numero. lxxxii. merito pater et mater diotur vehementissime amare filios cum secundum phibsiphum quilibet opus suum diligat / magis quam diligatur opere suorquia omnes ad illud quod ipsi fecerumt quodum modo beniuoli sunt: pater igitur beniuolus est ad filims ipsius existente factore / propter quod magis pater fium amat quam filius patrem: eo etiam quod de natura sua prosm us derit filio corpus proprium / idem de matre: filii autempu. rentibus in generatione nihil dederunt: quamobrem fiiisue tantum diligunt parentes sicut ab eis amantur l. si iqn dam. ff. quod met. causa: quia diligunt eos vt operasua ecarnem suam / et membra sua / et hac de causa non precepit / tribus sicut nec precepit homini diligere seipsum: que d siderans Salomon prouerb. vi. c. dicit filii conserua edparta patris tui. q. d. quod propter maximam dilectionem ne tibi precipiet nisi bonum: quia est fidelior amicus queiquis habeat in mundo: et qui deducit filium de non ese s/ esse. Probus

¶ Paterna linea. Paul. de Castro. consi. cxi. col. finam. viiet ponderatis / in prima parte dicit quod non dicitur ini paterna nisi illa in qua sunt attinentes patriper mascuium sicut nec agnatio l. iuris gen. §. parentes. ff. de gradi. Et ua verbum strictius quam verbum latus: quod fignificat ordumplurium personarum per eundem sanguinem atunenmum

¶ Pro informatione huius verbi vide Bal. con. cccxes. lestamento cauetur in prima parte: vbi dicit quod due sunfnee videlaet recta et intexa: sic est transuersalis. Et recinea est duplex ascendens et descendens: et transuersalis etsimiliter: scilicet superior vt patruus: amita: auumelus: matertera. et descendens seu procedens: vtfrater mii¬ filius / soror sororis filius / vide eundem Bal. in. iii. parte consit cccxxxiiii. col. penul. in quaestione que vertitur.

¶ Et attende quia quando facimus mentionem de linea: suae dubio intelligitur de recta non inflexa / vel obliqua: arg. l. quid liberis. § hec verba. ff de vulga. pupil. substi¬

¶ Et qui dicantur descendere de linea masculina: vide late per Decium con. cccxix. praeclarissime vbi dicit sub nu. ii. Bal. Imol. et Alex. concludere. in. §. nunc de lege: in l. gallus. ff. de liber. et posth. quod filia filii masculi dicitur esse de descendem tibus per lineam masculinam: quia descendit a filio masculo. Secus dicunt in nepotibus ex filia: quia illi non descendunt a masuculo sed a femina: vide etiam eundem Decium con. ccclxv. viso consi. qui dicit con. ccclxxix. nu. i. requisitus pro consilio. quod linea materna videtur linea sub qua vel in qua mater continet: et etiam transuersales comprehend antur. Sozi. in l. gallus. §. nunc de lege: col. ii. de lib. et posth. ff. et ibi subdit Decius: quod linea auitiua siue auita incipit a primo descendem te. c. quod dilectio. et. c. fi. et ibi glo. supra de consang. et affini. tra dit Alex. consi. xliii. nu. vi. consideratis his vo. iii

¶ Adde premissis. Alex. con. liii. col. i. consideratis his volu. vi. quem etiam vide pro descendentibus ex linea masculina consi. xliii. col. i. consideratis vol. iii. et late per Iasonem in con. cxv. praesens consultatio: vol. iiii. vbi dicit quod illa verba descendentibus ex linea denotant quantitatem masculinitatis inherentem producenti ipsum descendentem non autem denotant qualitatem inherentem ipsi descendenti. Probus.

¶ Et videtur quod sic. Ad istud facit quod not. Bald. post. Cy. in l. quisquis. C. de leg. iul. maiesta. vbi dicit quod quando ista nomina denotantia naturam: puta filii fratres etc. proferuntur a legequod intelligantur etiam de non legitimis l. parentes cum l. seq. ff. de in ius voc. et. l. tutelas: cum ibi no. ff. de cap. dimi. vel quando a testatore l. ex facto. §. si quis rogato. ff. ad trebeb. Quando tamen proferuntur a statuto: cuius verba intelligur tur secundum communem vsum loquendit l. librorum. §. quod tamen cassius de lega. iii. intelligitur de legitimis et naturalibus tantum: facit glo. in verb. liberi in fine in cle. vnica de baptis. pro qua vide Ange. con. xxxiii. et Petrum de ancha. consi. cx. premissa firmat Paul. de castro. con. clxxxviii. super eo in. ii. parte¬

¶ Pro intento vide Alex. consil. lx. visa legitimatione: in ii. vol. vbi adducit quod citat hic Io. mo. de castitate et lu xuria. Et subdit quod plures reperiuntur casus in quibus filii non legitimi comprehenduntur in verbis legis faciem tis mentionem de filiis:

¶ Primus est quando prouisio legis facientis mentionem de aliis / respicit actum naturalem. ff. de ritu nuptia l. nun. tie consistere: cum. l. iiii. et l. adoptiuus. §. primo eo. titu¬

¶ Secundus casus est quando respicit ius quasi naturale vt reuerentiam erga parentes l. parentes. ff. de in ius voca. iuncta l. veluti. ff. de iusti. et iure.

¶ Tertius casus est: quando agitur de puniendo filium proptendelictum patris: quia punitur legitimus: fortius debet puniriillegitimus: et iste est casus noster¬

¶ Quartus casus est quando agitur de puniendo filium propter delictum ipsius filii: et lex sic puniens loqueretur per verba naturalia: puta de filiis nobilium loquendo vt plus puniantur. nam intelligitur de non legitimis etiam spuriis ita loquisunr determinatio Bar. in l. pronunciatio. ff. de ver. signi. et in. d. l. tutelas

¶ Quintus casus est vbicunque tractatur de damno: vel proiudicio ipsius illegitimi: quo casu veniunt appellatione filiorum secus si de eius commodo et fauore: ita collige ex. diglo. liberi. supra allega. Si autem agitur de praeiudicio tertii non comprehenditur l. iege iulia. §. hoc capite. ff. de ritu nuptia vel quando agitur de dispositione mere iuris positiui: secundum Gui. ler. de cuneo. in. d. l. parentes. Probus.

¶ Luxuria. Que nullum vehementius frenum habere dignoscitur / quam litterarum laborem / et incitatam studiorum auiditatem / atque constantiam: hinc Hiero ama scientiam scrpturarum / et carnis vitia non amabis. Probus

¶ Successionem. Et sic nec cognationem vel communiunctionem l. spurius. ff. vnde cogna. no. late. Alex. de imol. con. lx. nuxv. visa legitimatione. in. ii. vol. Probus.

¶ Ex parte patris. Adde igitur quod filio bastardo legitinmanon debetur: prout nec praeteritus agit contra tabulas: nealiquod in remedium contra testamentum patris / secundum glo. in l. i. in ver. naturales: in fi. ff. de bo. posse. contra tabu. qua. sequitur Bal. in l. humanitatis. C. de natura. liber. et est sing. secundum eundem Bal. in. c. innotuit: in. iiii. col. de elec. et in l. fratres. C. de in off. testa. refert Ange. in. §. i. insti. eo dem. ias. in l. gallus. §. quidam / col. v. idem Bal. in. c. i. supra de constit. Et sic ipso patre inuito / vt ibi / secus de legitimo di¬ cas: quia huic legitima debetur patre etiam inuito. Bal. in l. quotiens. C. de hered. instit. facit glo. in l. nec ei. §. eorum ff. de adop. volens quod licet substitutio pupillaris rumpatuet extinguatur si pupillus cui facta fuerat: quia forte dolicapax: prolem suscipiat / tamen hoc intelligitur de prole logitima: quia bastard i substitutionem non extinguunt secundum Alex. in addi. ad Bar. in l. in pupillari. ff. de vulga. allegat Bal. in. d. l. nec ei de adoptio. ff. procedit equidem econtra: vt pater naturalis in bonis talis filii nullam habeat portionetr cum regulentur a pari l. nam et si parentibus. ff. de inof. testaAzo. C. de legi. heredi. circa finem in summa quem referet sequitur Bar. in l. fi. nu. v. ff. de his quib. vt indig. et in l. i. nu. ii. ff. de bono. pos. contra tabu. Bald. in auten. licet. C. de natura. liber. et in. d. l. gallus. § i. refert Alex. de imol. con. cxxxix. nu. iii. eleganter fuit consultum: vol. i. vbi subdit ratio nem: quia natura successionis est vt illa sit reciproca / et non succedatur illi qui mihi non succederet.

¶ Ex quibus dictis babeo satis comprobatum iunctis his quam dico in sequen. in ver. cum patrem non habeat / quod bastardi. esse non dicuntur de genere patris cum appellatione eorimde genere solum veniant agnati et non cognati / glo. in l. i. ff. de proba. licet videatur dicendum / quod etiam cognati sini de genere: per tex. in. §. hos autem in auten. de manda. princi. colla. iii. Et Bal. in. d. l. i. tamen tenendo primum dicemus bastardos agnatos non fore: nec agnatos habere qua ratione non habent tutores legitimos Bal. pillum tex. in l. matres C. quando mulier. tutel. offi. Quia carent agnatis: pariter nec testamentarios: Bar. post glo. ibi in l. i. ff. de testa. tutel. imoetiam ipsi patri naturali non defertur tutela sui bastardi: Bar. in l. si quis sub conditione nu. viii. ff. de testa. tutet Bald. in auten. matri. et auie. C. quando mulier tutel. offi. fung. potest.

¶ In puncto nostro hec in presentiaruiu sufficiant quia fatigatus animo ob. necem mihi clarissimi domini Hemundi gentili in ecclesia Bitur. canonici et de sigalonia archidia coni hac luce. xvi. Cal. Maii anno 1531. in ipsa eclia post horam vespertinam ex abrupto contingentem cuius animain pace requiescat. Probus

¶ Luxuria. Est nomen generale / quia dicitur quando de licate et moliter viuimus hinc Cicero de orato. dicit letas segetes luxuriosa frumenta et vergil. li 1. georgi. luxuriam se getum tenera depascit in herba: ita viuere in luxu est nimia habundantia et vite splendore viuere / luxus enim non vene ree libidinis spurtitiem sed splendorem et magnificentiam sa gnificat: et vltra quam mediocritas postulet: ita Uirg. At do mus interea regali splendida luxu. Ideo luxuriose viuens dicitur qui in luxu: hoc est nimia rerum lautitia et sumptu. superuacaneo et superfluitate habundanti vitam agit: vide panor. in. c. cum secundum apostolum. supra de preben. Probus.

¶ Patrem. Illegitimos spurios et alios ex damnato coitiprogredientes dic habere patrem: quem tamen habere non licet / tex. in l. vulgo. ff. de stat. homi. inst. de nupt. §. si aduersus. glo. in. c. consuluit. supra de ser. non ordi. vide pro hoc Bar. in l. fina. numero secundo. ff. de his quib. vt indig. et post eum et latius Benedicti de benedictis. consilio primo / vbi concludit quod nato ex adultero et moniali non succedunt fratres / nec filii huiusmodi adulteri et monialis: quia talis non habet principium legis / et sic non vocatur filius ex ipsius legis dispositione: ergo in consequentia non vocantur parentes illi / ex quibus natus est / ad hoc quod habetur in l. fina. C. de indicta vidui. toll. Ergo si non sunt parentes eorum coniuncti: non possunt dici agnati et cognati Spurii: cuius appellatione dico coniuncti / non comprehenditur Spurius. Bal. in l. id quod pauperibus. C. de episco. et cle. ri. idem Bald. in l. generaliter. §. cum autem. C. de instit. substitu. quod bastardi non includuntur in dispositione legali tacita vel expressa / facit glo. in cle. vna. de baptis. in ver. liberi in fine

¶ Ex quam doctrina notant quod illegitimi non dicuntur nobi les. Ang. de perusio / consilio. xxxiii. latius deduco hec in tracta. de manda. apostolicis. Probus

¶ Cum perseuerantia. Dico late in capitu. vno de scisma. vltra que vide Decium consilio. clxxvii. quod supra / vbi disputat de donatione facta alicui sub conditione. Si stude ret legibus que intelligitur quod perseueret / et quod gradum doctoratus merito consequatur / et hec conditio habet tractum successiuum: nec dicitur impleta si non burat ex facto eius qui debuit illam implere / pro hoc facit glos. in lege si pro parte. § versum. in versicu. versum. in fine. ff. de in rem verso. que dicit quod si illud quod factum est non durat ex voluntate eius qui impleuit: quia ipse est causa quod non duret illud factum quod non durauit / pronon facto habetur: adducit no. Bald. in l. si quis heredem circa finem. versi. item facit ad. q. C. de insti. et subfti. quod si maritus instituit heredem vxorem / sub conditione: si acciperet tertium ordinem. S. Francisci / quod si accepit illum habitum et non perseuerauit / non debet habere hereditatem / quad non dicitur conditionem impleuisse

¶ Et sic habes intentum pro regula quod vbi conditio seu dispositio est adiecta per verba habentia tractum successiut non sufficit momentaneum implementum l. si quis ita legauerit. ff. de condi. et demonst l. si a te. ff. si serui. vendicetu. cum similibus citatis per Alex. consilio. liii. colum. fina. consideratis volu. vi.

¶ Item pro ipso intento principali habeo / quod si lex municipalis vel statutum dicat: quod producens falsum instrumentim cadat a causa: debet intelligi si in ea productione perseuereuerit vsque ad sententiam et non destiterit / alias secus l. qua in seruitutem. §. petiisse: et l. qui cum maior. §. recusas: e. ff. de bo. liber l. papinia. §. meminisse. ff. de in off. testa. cum aliis puo Alex. citatis con. cviii. in fi viso processu. vol. vi. vide que dixi in rub. supra de appella¬

¶ Et vlterius pro intento Io. mo. hic de perseuerantia: ad de idem dicendum stan tibus rebus sic l. quero. §. inter locato rem. ff. loca l. qui seruum: cum ibi no. ff. de ver. oblig. c. cu. inter. supra de renuncia. Iason in con. lx. vol. iii. Maria. Sozi. con. cxxix. in fine quod incipit praestantissimi¬

¶ Dicimus nempe perseuerantiam adesse quando vtimur hoverbo perpetuum / per ea que not. Alex. consi. lxxii. circa hesititionem. vol. vi. vbi dicit quod de natura huius dictionis perpetul et propria significatione est / quod denotet perseuerantiam id est sine temporis prefinitione l. pure. §. fina. ff. de doli excep. et. l. iii. ff. de exceptio.

¶ Et pro hoc quod in princi. dicimus habes Alex. con. lxx. nu. viii. videretur. vo. v. quod semper debet actus a disponente fctus intelligi rebus sic se habentibus prout de praesenti se habente non aliter l. quod seruius et ibi no. in glo. fi. ff. de conditio. ob causam. Bar. in l. qui rome. §. duo fratres. in. vi. quod ff. de ver. obliga. Innocen. in. c. eam te: ante finem. supra de rescr. dum dicit respondeo quod non intelligit pure concessisse sed sub conditione scilicet ecclesta in eodem statu durante l. i. ff. si ex noxa. causa agatur facit l. ex facto in princ. ff. de vulga. et pupilla. pro Io. mo. hic allegat alia iura idem Alexan. consi. lxxxii. col. fi videtur vo. iii. et Decius con. cccclxxv. nu. xxiii. in causa que mantue. et ibi late et con. cccccxxi. nu. xiii. consultus / vide que tradit Signorel. de homod. con. xcvii. quaestio disputanda. et Iason in con. vi. col. v. vol. iii. vbi loquunde donatione in qua dicitur quod non possit reuocari quia in telligitur nisi totius prime voluntatis peniteat et sic rebise habentibus. Probus

Nonn continetur. Ditum hoc refert glo. pragma. in cliii. in ver. obstaculo. de elec. 2nserua. Probus

¶ Sed remittere negotium. Ut ibi sinia declaratoria sumannon executio sententie: quod regulariter in maiorius ua minibus senia executionimaditum in loco delicti l. capitalum § mosos. ff. de penis. vbi per infconsultum rationes alluam asisu tur vclcet quod sit consolatio et solatium cognatis et affinibus inunptorum: et vt cospectu alii deterreanturtalibus facinorbut

¶ Fit etiam in loco delicti strepitus iudiciarius / eum in ec loco facilius et pingulus reperiantur probationes: tex. in abten. vt omnes obedi. iudici. prouincia. §. hec consyderantes. colla. 5.

¶ His adde que Ioan. Mona. in proposito citat in ca. Romana. §. contrahentes. supra de iudic. quia multum vrgent.

¶ Item ad bonum et grauem spectat presidem vt malis homnibus prouincia sibi commissa careat / nec distinguitur vndio sint. l. iii. et. l. congruit. ff de offi. presid.

¶ Ratio / quia propter delictum territorium suum offenditur: et respublica turbatur. Ad ipsum ergo est facienda remissio / etiam propter vtilitatem subditorum / ne cogantur cum luctu / et expensis reum ad aliam sequi prouinciam. d. §. hec consyderantes.

¶ Priusquam tamen remissio ipsa fiat attendere debemus ad piura / primo quod constet crimem de quo agitur fuisse commissum per l. i. §. item. ff. ad selleia. saltem aliquamiliter dicit Odra. co. cxxiiii. quod remissio / quem sequitur Cardi. in clemen. pastoralis / in. §. deo nique in fi de re iudic. licet Oldra. non alleget / vt puta per informationes / per eum aut iudicem requirentem factas / vel saltem coniecturis constet / dicit Cepol. consi. statim allegancol. x. vbi hoc fouet multorum Doct. autoritatibus / dicens qua pro hac parte tanquam meliori et tutiori tenuit / et secundum eam furiudicatum / et hanc ante omnes tenuit Ioan. Mona. in. d. §. contrahentes in fine.

¶ Et ratio dicit glo. in hae materia conmendata in. d. §. denique / quam Bar. in l. i. C. vbi de crimi. as opor. et Panor. ac Feli. in capi. fina. supra de for. compet. sequum tur / quia si sine aliquali cognitione remicteretur / delatur. posset infamari sine causa: et ita audio hac nostra etate practicari.

¶ Si autem delatus commiserit crimen aliquod in territorio iudiciis requisiti: tunc priusquam fiat remissio / per ipsum de eo pugnetur / postea ad iudicem requirentem de alicrimine puniendus remittetur / text in l. si cui. §. fina. ff. de accusa.

¶ Alia attendenda vide per Guido. pape. quest ccii. in remissione / vbi dicit vnum ad propositum rubr. Quo si quis est accusatus de heresi quod vbique pro tali crimine petest puniri: nec fiet remissio / pro hoc allegat Bart. in l. si dimum. ff de furt. Et est melior conditio presidis possidentis ita dicit determinare Iacob. Butriga. in l. arriani. C. de horeti.

¶ Pro his habeo (si bene sentiam) vrgentem rationem quia crimen heresis in deum solum committitur / quod commissu in omnium fertur iniuriam: testatur Ioan. Mona. in rub. huius titu. vbi dixi / et in cap. sequem. Ergo in quocumque loco fit stre. pitus iudiciarius / et sententie illius executio: cum vbique sitribunal cause domini: iuxta illud psal. Dmini est terra et plenitudo eius / cum similibus / nec dabilis est locus in quo heret cus magis principaliter deliquerit l. arriani. C. eo.

¶ Istud habes modificare per thema Ioan. Mo. hic quod procedit ratione pontificalis dignitatis propter quam sepe defertur / not. in ca. quia pontificali. supra de offi. delega. hoc libquod in heretico non fiat remissio potest comprobari a fortior ratione quod dicimus de vagabundo / de quo non fit remisio quia vbique potest puniti: text et ibi glo. fina. C. vbi de crimine agi opor. Quia talis vbilibet potest conueniri. §. i quis vero in auten. vt nulli iudicum / colla. ix. de eo enim dictur illa autoritas vulgata / vbi te inuenero ibi te iudicabo. Ita dicit Panor. in d. capi. fina. nume. xiii. supra de foro comperet est communis inquit Bellamera in consi. xi. col. penul. Et dicit Panor. quod vagabundus dicitur ille qui non habet de micilium certum vel habitationem. Barto. in. l. iii. §. pretor. in princi. ff de damno infect. et in l. prima de tyro. lib. xii. C. et in l. quisquis in fine de agrico. et censi. lib. xi. C. refert C pol. vbi. supra col. xv. text. in l. eius. qui. §. fina. ff. ad municipat Ista excipiuntur a regula: licet remissio in criminalibus simultum fauorabilis per predictas rationes: adeo quod mandans remittitur ad locum et iudicem delicti: non ad iudicem loci in quo mandans tunc stabat: et hec est equa opinio rationibus et autorita tibus doctorum / magis fulcita: pro quo est iudicandum / dicit Guido pape. questi. ciiii. casus contingit allegat Bar. in l. si vt proponitur in prima col. versi. quero an ibi. ff de fideiusso. et l. non solum. §. si mandato / in. iii. col. versi. quero vnde oritur. ff. de iniur. Bald. in l. fina. iii col. versi. pone consuetudo. C. si a non compet. iudic. sequitur Panor. in d. cap. fina. nume. xxvii. versi. Item dubitatur de mandante / vbi dicit quod hec est communis conclusio quod debet. puniri non vbi mandauit / sed vbi delictum subsequutui est: quia ibi destinatus est effectus delictt / quod comprobare poteris per ea que late discutit Domi. et post eum France in capi. fina. de homicid infra fauorabilis enim reperitur / vt nosolum fiat ante sententiam / sed etiam post sententiam ante executionem / vt ipsa fiat per iudicem delicti: glo. in l. a deuo pio. in. § sententiam: quam ibi sequitur Alexan. ff. de reiudic. glo. in capi. postulasti. supra de foro compe. vbi. Ioan. And¬ et Imol. id dicunt verum ad requisitionem iudicis pronuiclantis / tu dic tamen secundum Panor. ibi quod poterit sine requisitione: vide tamen Balid. in l. executorem. col. vii. C. de execut. rei iudici.

¶ Item remissio in criminalibus habent naturam deuolutionis / vt fiat de minori iudice ad superiorem / non econtra: quia (iuxta naturam deuolutionis) de maiori tribuna li ad minus non fit / quod firmat Odra. d. con. cxxiiii. circ. finem inferens / quod a Romana curia ad alias non fiat reminsio: quia est maior omnium curiarum mundi / firmant do. de Rota. in no. decisi. cccxxi. si appellatus et merito dicitur quod illa curia est sicut paradisus / seu sicut infernus: quia quod semel recipit nunquam dimittit. testatur Prepo. in. c. vt debit. col. v. de appel.

¶ Istud Oldra. in. d. con. in fi. conprobat consuetudine: quia consuetudo semper fuit in curia Romanavt nunque remittat / licet ipse caius sepe et sepe acciderit senruari: ergo debet per subditos quibus maiorum suorum exenpla preiudicant l. si coartalis de coartali. lib. xii. C. Et hac de causa remissio quam fecit pilatus de Christo ad Heroda regem Galilee suum non habuit effectum: nec Christus coram ipso herode voluit quicque respondere / coglioicesnis heredem iudicem non fore competentem / cum Pilatus esset pro Romanis qui erant superiores ipsius Herodis pro quo facit l. si cu. §. fina. ibi diuus pius Pontio proconsuli rescripsit. ff. de accusa.

¶ Item remissio petitur inter subditos eidem imperib siue inter iudices de vno imperio / principatu / ducatu / regno / seu terra / que vni regi principi vel domino subest / no Bal. in l. ii. verii. sed nunquid. C. de ser. fugi. quo in casu sinon fiat possunt iudices requisiti per eorum superiorem puniri / et inobedientes ad hoc compelli / not. d. glo. in clementina pastoralis et ibi late scriben. secus inter non subditos. quia in tali casu non fit remissio: nec ad hoc valent cogi / cum par in parem non habeat imperium / iuribus vulgatissimis. tempore enim quo ius remissionis conditum extitit / imperium stabat in concreto: sed nunc in abstracto / et diuisum est et scissum: ideo non fiunt remissiones / et hec est communit etiam vtriusque censure / quam videmus in experientia. Cerpol. consilio. lix. col. iiii. Paulus faber.

¶ Ex quo habeo istud non procedere in foro ecclesiastica in quo indistincte et vniformiter remissiones fiunt / partita enim non est vestis domini: sed contexta cum omnes ecclesiastice persone subsunt vni principi supremo spirituali scilicet pape vicario Christi / cuius est terra et plenitudo et capitulo cuncta per mundum. ix. q. iii. dixi. supra. in proe. in verinteriectio admirantis: qui cogere potest ecclesiasticas personas remittere et recusantes: ideo in illis est eadem ratio que erain foro temporali tempore legis condite: per illum qui solus erat temporali iurisdictioni / quo tempore totus orbis suberat vni principi et eidem obediebat: scilicet imperatori domino totius mundi l. deprecatio. ff. ad leg. Rhod. de iacu¬

¶ Istud tamen quod dicimus de subditis vnius principis. inter iudices eius moderare habes / nisi priuilegio aut consuetudine habeant quod non remittant prout Massiliem. et Are. laten. dicit Iacob. de bello visu in repe. d. §. contrahentes. nu. cxv. quod verum dicit Bellamera. d. consilio. xi. versis Quarto videtur / dummodo ille qui detinet illum cuius pertitur remissio: sit iudex competens / ac potestatem sicur et voluntatem habeat puniendi: nam alias priuilegium senconsuetudo esset irrationabilis / cum medio illius delictum remaneret impunitum / quod dicere non conuenit viro / vide latius que dicit Cepol. vbi. supra de validitate huiusmodi consuetudinis. et ibi peroptime col. v.

¶ Non fit etiam remissio in leuibus criminibus. §. si quis vero comprehensorum in auten. vt nul. iudic. ratio quia cesat causa vel ratio principalis quare fiant remissiones / quo vt diximus est vt ceteti terreantur / et vt consolentur agnoti et affines: ita Petr. et Cy. in auten. qua in prouin. C. vbi de crimi. ag. opor. quorum sententiam sequutus est Henricus Boic. in capitulo primo. columna penultima. supra de rapto. qui idem dicit si agitur ciuiliter de crimine quantumcunque graui / cum sit eadem ratio quod prosequere / vt per scriben. in dicto. §. contrahentes: ad quos pro latiori informatione presentis intenti te remitto ne videar transferreporros de horto in hortum. Probus.

NOn derogat. Ratio videtur quod talis inquisitor heretice prauitatis generaliter in prouinciadeputatus ab apostolica sede secundumcommuneu opinionem / habet iurit ditionem delegatam / et non ordina riam / vt pitz in tex. nostro. firmaDo. in con. liiii. col. ii. quidam sacerdos. Probus

¶ Et magni. Et maiores cadinalibus / intellige respect: ordinis / cum hoc nomen episcopus. dicitur nomen ordinis non dignitatis / glo. in ver. episcopus. supra in proequae dicit quod hoc respectu papa se vocat episcopum / non dignitatio respectu / cum papatus dicitur culmen dignitatis / licet idem dicatur de episcopatu / Ioannes Monachus in capitulo in generali de reg. iur. quod verum. dic de minus supremo quia supremum culmen dicitur papatus Fely. in rub. de maior. et obed. sub numero nono / in fine

¶ Cardinales enim maiores dicuntur in dignitate et ad ministratione / facit quod citat hostien. in. c. dilectus in prinsupra de prebend. quod hodie Romana ecclesia tenet / quod nulla maior sit dignitas post cardinalatum: cum cardinales cum papa omnes iudicent / et a nemine (intelligo inferiore apapaipsi iudicantur. capitulo nemo enim. et capitu. seq. ix. q. iii

¶ Cardinales enim pars corporis pape esse censentur / Io. Mo. in cap. prii. de scisma infra facit. c. decreto nostro. ii. q. vi. ibi legatos nostros ex latere missos: hinc Bemardus a Eugenium illos vocat laterales pape / et eius coadiutores de quibus resultat verbum / domini enim sunt cardines tenre / et posuit super eos orbem / primo regum. c. ii

¶ Ex quibus verbis triplex cardinalium status describitur. Prmo quantum ad nobilitatem institutionis / ibi enim domini sunt. secundo quantuad dignitatem officii / ibi cardines tre: tertio quo ad vniuerstatem / ibi posuit super eos orbem / pro quibus habeo illud dauidicumcau mem propatribus tus nati sunt tibi filii id est cardinales / constitues eopraencipes super omnem tram / psal. xliiii. Et enim principes constituunt. cum a papa christi vicario assumuntur ad assistendum sibi et cooperandum in regimine reipublice christiane / prout late dixi. supra in. c. super eo. supra eo. ti. Et sicut cetui apitulorum succedit ordo episcoorum: inquantum fuerunt episcopi: ita illi succedit sacer senatus domiCardinalium / quantum ad illum statum / in quo apostoli assiste bant Petro / antequam per orbem diuiderentur. Et in signum tante administrationis et dignitatis a Nicolao quarto / seu vt alii volunt ab Inno. iiii. donati sunt Cardinales galero rubeo decentissime redimito: quo equitantes in publicum caput integerent. Orbicularis illa figura que in galero rubeo deprehenditur significat quod cum summo pontifice (quem ipisi preficiunt ecclesie vniuerse. cap. vbi periculum. supra de elect hoc lib.) totius orbis curam gerunt: et color ille rubeus admonet eos debere pro fide orthodoxa pro libertate ecclesie vniuerse sanguinem cum opus fuerit effundere.

¶ Ex quibus et aliis possumus concludere quod Cardinales. episcopis sunt maiores / et ita videtur intelligendus tex. in capi. quamque. ii. q. vii. dum Augu. minorem hHieronymo se dicit / quod Augustinus epuns / et hieronymus presbyter Cardinalis: extitit / licet aliqui huic opinioni non adstipulentur quibus non adhereo: quia pro hoc habeo glo. in. d. cap. quamquam / quam conprobo per ea que citat Ioan. And. in ca. i. de reliq. et vener. sanc. hoc lib. in nouel. vbi refert se legisse / in quadam legenda Hieronymum fuisse Cardinalem tit. sancte Anastasie / et subliberio papa ad Cardinalatum promotus est / vt aliquibus placet historicis / quibus satis credendum venit / iuncto quod ipse Hieronymus per omnem christianam religionem cum galero rubeo et paludamento rubeo quod vocamus apud nos cappam rubeam in picturis habetur.

¶ Intentum nostrum probat tex. (qui fuit Hierony. ) in capi. ecclesia. ibi et nos habe. mus senatum nostrum. Cetum presbyterorum. xvi. q. 1i. Ex quibus verbis satis apparet quod se connumeret de numero cardinalium. Probus

¶ In deum. Uide que dixi post Ioan Mo. in rub. supra hoc titu. Et adde quod si in deum committatur / dicitur crimem lese maiestatis / cum deus sit suprema maiestas / infima autem dicitur humana que triplex reperitur / testatur Maria. Sozi. consilio xxii. col. ii. sequendo ordinem imperatoris / videlicet vt in proeinstitu. regie l. i. vt nemo priuatus. C. Romani populi l. i. ad leg. iul. maiesta. Probus

¶ §. fina. Adde l. si cui. §. eisdem. ff. de accusa. Item diuina. clementia peccata dimissa in vltione / vlterius redire non patitur / cap. fina. in princ. de peniten. dist. iiii. et ca. si illic. xiii. q. iiii. et hoc procedit siue per viam accusationis / siue per viam inquisitionis cognitum semel fuerit de crimine. Bar. in d. §. eisdem quod refert et sequitur Ioan. de Ana. consil. xvii. visa relatione in col. fina.

¶ Premissa dic procedere / etiam si per viam dispensationis absolutio facta sit secundum glo. a scraebent. communiter approbatam in capi. de his. supra de accusa. vbi sedes thematis / ad idem glo. in ver. irritari / in cap. ex tua. supra de filiis presbytero. et in. c. fina. in glo. penul. supra de tempo. ordinam. facit glo. in cap. fina. supra de scisma. et dic ista procedere in foro iudiciali: quia secus in foro penitentiali / in quo absolutio facta non tollit quominus absoluens in foro iudiciali accusari possit / glo. in cap. i. supra de scisma. glo. fina. in ca. penul. supra de diuor. et in. d. c. de his de accusatio. glo. in. c. admonere. in ver. penitentia. xxxiii. q. ii. similis / in. c. penul. de peniten. dist. prima. Et hoc nisi absolutio ipsa procedat a papa qui potestatis plenitudinem habet / vt quia eum absoluit a reatu et crimine: quascumque penas etiam corporis inflictiuas / per iura contra ipsum quoquomodo promulgatas penitus cassando et abolendo et ipsum in vtroque foro absoluendo. Quia tunc omnino reperitur a crimine purgatus / quod a parte ostenditur. per hec verba quoquomodo et penitus / cuius vis dicitur habere precisam naturam not. in l. ii. C. de consti. pecu. et in. c. finade penis / et in l. si qui aduocatorum. C. de postul.

¶ Et istud verbum quoquomodo / plenam et exuberantem ostendit pape voluntatem cum sit vniuersale et pregnans l. i. versi. facient. ff. de testamen. milita. not. in capi. ad nostram. supra de probatio. clemen. penulti. de sententia ex communicatio¬

¶ Premisso themati / adde que tradit Alexand. in consi. xi. versi. circa quintum dubium / vol. i. qui distinguendo dicit / quod sisemel fuit absolutus / non debet iterum contra eum inquiride eodem delicto l. si cui. §. iisdem. ff. de accusa l. i. §. fina. cum ibi not. ff. naute caupo. stabu. capit. de his. supra de accusa. Et hoc nisi primo accusaretur ab vno ille qui fuisset accusatus ab aliquo / et per preuaricationem fuisset absolutus l. ii. ff. de praeuarica. vel si ille qui primo accusauit prosequitur suam propriam vel suorum iniuriam / et tempore quo a primo fuit accusatus reus / ignorauit iste qui primo accusat accusatum fuisse a primo accusatore accusationem institutam d. §. iisdem.

¶ Si autem non fuisset eodem natus: nec absolutus in primo iudicio / in quo ipse reus non conparuisset / obstaret exceptio pendentis litis / et sic impediretur secundus processus l. vbi ceptum / et l. si quis posteaquam. ff. de iudi l. i. in fine. C. de asser. tollen l. qui de crimine. C. de accusatiq. et. l. senatus. ff. eo titulo. vide Ioannem Monach. in. c. primo in fine. supra de re iudic. Probus

ERgo contra te. Intellige in conexis / non in separatis / vt dicemus in. c. licet de priuilesg in verbo. non debeo. Probus.

¶ Contra te. Ude Alex. concxxiiii. vol. vii. et que de comtrarietate dicuntur per Petrum de Anchara. con. ccx. inter. Probus

¶ Suspitio. Adde quod talis suspectus de fuga (ne detineatur et capiatur) non potest opponere exceptionem incompetentis iudicis / sicut nec exceptio feriarum obstat / vt not. in. leg. dies festus. C. de feriis. nam et priuatus potesi eum capere l. ait pretor. § si debitorem. ff. de his que in fraud. credito. ratio est quia esset tempore peritura interueniente mora in capiendo / propter aditionem iudicis competentis / et citationem verbalem: acciperet enim interim fugam et sic periret debitum creditori propter necessitatem: ergo more et periculum hoc conceditur / sicut multa alia prohibita sunt concessa: ne repereat / capitu. licet. supra de fer. et. c. si. quis. supra de furi. et l. i. C. quando lice. sine iudi. se vindic. et vide que dixi in capitulo primo in ver. necessiratis. supra de etat. et qual. hinc dicitur quod non cessitas legem sibi facit. c. quanto. supra de consuetuc.

¶ Attende pro his / ad ea que tradit latius Alexander in consilio. xlx. columna prima. volumine tertio viso processu vbi dicit post Angel. in repetitio l. nemo carcerem de exacto. tribu. libro decimo. C. quod quamuis sufficiat iuramen tum creditoris iurantis debitorem esse suspectum de fuga: quantum ad obtinendum commissionem capture: tamen post capturam factam / oportet creditorem iustificare capturam / et dictam suspitionem per apertissimas probationes ostendere: quia propter periculum quod est in mora ante capturam ne debitor aufugiat: sufficit probatio per iuramentum: que alias non sufficeret: per no. per Innocen. i capitulo quoniam frequenter. in ver. summatim. vt lite necontest. supra et arg. § si debitorem l. ait pretor. ff. que in fraucredi. Sed capto iam debitore cessat periculum: ideo cessa re debet priuilegiata probatio / que erat minus plena: it etiam determinat Ioannes de Imol. in l. secunda. ff. solu. matr. et Roma. in l. si fide iussor. §. finali ff qui satisd. cogan. 3. sic nisi plenius probet tenetur debitori actione iniuriarum. per l. si vero. §. primo. ff. qui satisd. cos.

¶ Traditque vnum idem Alexand. consilio. lxiiii. in fine. Et si celeberrime. eo vol. tertio. quod illud quod operatur fus. in actu: operatur etiam procuratio fuge

¶ Uide que pro premissis tradunt Neapoly. decisio. clxx. habuimus in facto hoc dubium. Probus

¶ Non leuis. Dic quod suspitio leuis et parui momenti non habetur in consideratione: no. Decius in consilio. 575. nuv. in casu in quo: facit quia parum et nihil equiparantur l. quamuis ff. de conditio. et demonsi. idem in con. 573. in fi. in casu proposito

¶ Istud tamen non procedit in crimine falsi / quia sola suspitio fasi habetur pro veritate / nisi a parte producente instrumentum suspicatum de falso veritas comprobetur: tenent Archi. et Domi. in ca. in memoriam. xix. dist. per l. iubemus. C. de proba. quod placet scriben. citatis per Iaso. in consil. clxviii. col. ii. in causa et lite / volu. iiii. Probus.

Pso iure. De iure ciuili conflicatio non fifpso iure: sed per sniam / tex. in: l. aufert. §. in reatu. ff. de iure fisci. doct. in l. post contractum. ff. de dona. vide tamen que sequuntur.

¶ Et quid importet hec verba ipo iure vide late Nanno. uaini. ccuibientes. nu13 aec. vaa¬

¶ Cofiscatiois. Queda est conicatio bonorum extraordis naria l. in casu non expresso a iure: sed ex iudiciis prtate / et istaocedit illustriburs in suna prate positis: et de hac loquit lexvnica. C. ne liceat sine iuss. princibis / prout in si dicit Alex.

¶n co. xxvi. coi. ii. circa primu dubiu. vol. il. quod pies prouincie et similes magratus non possunt debortare l. inter penas. i pride interdi. et relega l. i. §. deportatos. de lega 3. ergo solus prificeps id facit.

¶ Alla est coniscatio ordinaria l. in caau g l. permisso / vel ex regni consuetudine gnali. Et iita fit perquecunque iudice habente merum imperlum ratione territori / et non per alium: quia cofiicatio fit ratione iurisditionis: et lurisditio territorio adheret. C. vbi. et apud quem l. fi.

¶ Ex quo inferOldra. con. xvii. nu. x. thema tale est quidam clericus / quod li le qui non habet territorium / non debet habere conscationem bonorum / ponit exempium in episcoo qui non habet territorium.

¶ Uide pro praemissis do. Bar. de Chassa. in consuetu. Burg. titu. des confiscations. § i. in princl. vbi amplissime tractat hanc materiam confiscationis: et ante eum Hulller. Bene dict. in repe. c. Raynutius in ver. et vxorem nomine Adela siam / et aliis in locis vt videre licet in repertorio / in ver. cofiicatio. et eos videto. et Iasonem in consi. xlvi. pro flsco. vo. ii. vbi vide de pena confiscationis / et quis eam possit imponere: et de sententia declaratoria quando requiratur / cui adde Calca. con. ii. col. ii. licet his que supra: et consi. lxvi. numero. sx. visis omnibus et ponderatis. Probus.

¶ Confscata. Hic reperitur conflicatio ipso iure / et sic non requiritur sententia

¶ Sed an idem dicatur de iure ciuili / dic quod sic: per ea que ibunde adducit Io. Anibalis de canonicis in repe l. post contractum. nu. ccclxvi. cum seq. ff. de donatio. et lic contra riatur prime apostille¬

¶ Et aliqualiter examinando hanc materiam confiicationis / adde sequentia / primo vnum quotidianissimum.

¶ Done Titius testator reliquit castrum Meulo et posteris eius / vt pote filiis / etiam sub conditione / quod non possetber quempiam alienari: sed quod semper remaneret in ramilia: accidit quod Meulus declaratus fult hereticus / et sicdbona sua conscata / vt in tex. nostro habetur / qui hoc anno pein lutheranos datus est in praxim sepe et sepissime. Quertur an dictum castrum sit confiscatum in pretudicium postetorum: de familla / breuiter dic quod no: ad quod dicendum moueor sequentibus fundamentis.

¶ Primum est / quia si publicantur bona vsufructuarii: propterea non cofnicatur vsusfructus: etiam naturaliter viuente vsurructuaria / istud tenent Bal. et Saly. in l. i. C. de doliber. et per l. corruptione. in. fi. de vsu et habitatio. ratio suadet / quia vsusfructus alienari non potest l. si vsum fruct. fum di. ff. de iure doti. ratio rationis: quia vsusfructus est inseparabilis / a persona / qui cedi non potest: firmat Bal. consi ccclxxxiiii. in princ. in hoc puncto / vol. iiii. nisi. domino proprietatis / vt ibi: quia res de facisi ad suam reuertitur natural. si vnus. §. quotiens. ff. de pact. no. Ioa. Mo. in. c. in gnalide reg. iur. facit quod no. Alex. in con. ccx. col. iii. statutis. rol. ii.

¶ Secundum fundamentum habeo a doctrina Bar. in l. si quis in tantam. versi. quero an do. teneatur de facto erui. nume. xii. C. vnde vi. vbi concludit / aut res est prohnita alienari fauore personae alienatis: et tunc alienatio que fit delinquedo non est prohibita / ratio quia propter suum delictum perdit fauore / seu priuilegium suu / quod comprobo in c. vnico in. secudus casus legit. supra dcler. non residem. facit ecundum Bar. vbi. supra gl. in. d. l. si quis in tata / quae tenet / quod pena illlus l. habet locum in minorem. Aut est prohibita fauore alterius quam delinquentis: vt in casu nostro / et tunc per delictum talis res non potest alienari: iuxta regulam / quod peccata tenent suos autores non alios l. sancimus. C. de penis / firmat Alex. in consilio. xxx. nu. xvii. quoniam omne / vol. i

¶ Tertium fundamentum est / quia illa que per mortem alicuius transeunt ad filios eius / non vt ad heredes. sed vt ad filios / transibunt ad eosdem: etiam si pater non sit naturaliter mortuus sed ciulliter tantum / vt probatur in l. insulam ff. solu. matri. vbi actio de dote que patri competebat illo deportato: et sic ciuiliter mortuo / consolidatur in filiam. d. l. insulam. Et sic hoc in casu castrum transit ad filios vt filios et non vt ad heredes: quia si vt ad heredes diceretur transire: veniret fiscus ex capite confiscationis / pro hoc vide Bar. in l. vt iurisiurandi. §. si liberi. ff. oper. liber.

¶ Quartum fundamentum tangitur per Bart. in l. imperator. ff de fidei con. liberta. vbi not. ex illo tex. quod res que est prohibita ilienari / non potest deuenire in fiscum / propter publicationem bonorum / vt l. si libertum. ff. de bo. liber. cum aliis ibi per eum allega. cum quo concordat Roma. in l. si finita. §. de vectigalibus. ff de dam. infect. licet in l. si constante. §. fina. per illum cext. ff. solu. matri. dicerit contrarium.

¶ Quintum fundamentum elici potest ex not. in auten. de aliena. et emph§ illo / et ca. felici. §. si qua vero: de penis hoc lib. vbi emphi. ecclesiastica non transit efficaciter in fiscum: confiscatis bonis emphiteote: quia talis emphiteosis non potest cadere in extraneos heredes: vt in. §. emphiteosim / et §. alienationis. et. §. si vero / perpetua in auten. de non alienan. et hec est communis quam approbat glo. quam sequuntur Docto. ibi in l. etiam. ff solu. matr. et ad hoc dicit singula. Alex. in l. si patroni. in prin. ff. ad trebel. vide glo. fina. et Doct. in l. ex facto. eo. titu

¶ Et hoc dic procedere etiam si dictum fuerit: concedo tibi et heredibus tuis. Quia verba debent intelligi secunmdum naturam contractus: cui adiiciuntur l. si legati serut nomine de lega i. et l. si quando / in princi. de in offi. testa. C text in l. i. §. si quis / sub conditione. ff. vt in possessio. lega.

¶ Et non solum procedit in emphi. ecclesiastica: sed etiam in emphi. concessa a priuato: ea conditione et lege: quod ad heredem extraneum non transeat. Nam tunc non confiscantur: dato quod sunt confiscata bona emphiteote: not. Bart. et alii / in. d. §. de vectigalibus. Imol. in capitu. ex parte. supra de feud. vide que late tradit in proposito Oldra. consi. xvii. thema tale est quidam clericus et Bal. in l. prima. C. de bo. libe.

¶ Sextum resultat fundamentum: quia iura que non possunt. in extraneum heredem transire / non possunt etiam transire in fiscum: qui habetur loco heredis extranei. Barto. in. l. iiii. ff. de iur. patro. ita notat.

¶ Et per hec habes ample / veris catum intentum thematis / pro cuius ampliori comprobatione vide Alexan. in consil. xxiii. opportune / vol. primo / vbi respondet ad nonnulla que in contrarium adduci possunt. Et ro. v. membro et eius prima parte vide Bal. consi. 427. in tentia parte vbi dicit quod res emphiteote ecclesie ex delicto confiscari non potest: inuita ecclesia que habet proprietatem / sed potest retrahere / vt ibi comprobat: vide de aliis que confiscari non possunt: per Dom. Chassa. in consuetud. Burg. in titu. des confiscations. §. ii. et per Decium consil. 445. col. penultivbi dicit bona que sunt in spe et nondum quesita non possunt confiscari.

¶ Procedendo ad vlteriora / quero cui fisco de beant applicari bona confiscata in diuersis territoriis existentia / breviter Bald. in l. ex facto la grande / col. finaquem ibi sequitur Angel. ff. de heredi. institu. dicit: quod si quis habet bona in diuersis territoriis / quorum quodlibet habet. separatam bursam fiscalem / et commiserit tale delictum: propte quod omnia bona vbicunque publicentur / pone in hereticonvnusquisque fiscus occupat bona sui territorii / cum habeatur fiscus loco heredis. l. tutoris. C. ad legem iuliam maio sta l. non intelligitur. §. cum ex causa. ff. de iure fisci: quiliber. enim fiscus agere poterit in suo territorio contra debitores illius: cuius bona sunt confiscata: et pariter respondere tenebitur fiscus creditoribus sui territorii.

¶ Et an ad fiscum secularem vel ecclesiasticum: dic ad secularem. Petr. de Ancha. consi. xv. col. ii. spiritualis iudex / per tex. natrdum: hunc punctum late comprobat Alex. consi. cxi. viso themate / vol. iiii. vbi / nume. vi. subdit / quod bona mobilia extra territorium confiscantis existentia veniunt confiscanti non alteri domino in cuius territorio reperiuntur. Ratio quia mobilia concernunt personam illius cuius sunt / immobilia vero concernunt territorium: et sic actio competens ad aliquid mobile iuta quantitatem acquiritur confiscanti / cum iudicetur mobi. le: et non immobile / licet proprie et stricte sumendo actionem seu nomina debitorum sit tertia species / inter mobile et immobile l. a diuo pio. §. in venditione. ff. de re iudica.

¶ Pro premissis attende ad ea quae citat Alex. in con. xvi. vise ti. et con. xxxi. viso ti. vol. i. quem vide rogo pro intento notro et late co. xlv. col. iiii. habita super his. eo. vol. i.

¶ Et per hoc sustentatur doctrina Bar. in l. i. ff. de stat. homin / vbi citat / quod si quis dicerit: dono tibi quicquid habeo perusii / quod actiones personales quas ibi habebat donas / non veniunt in donatione: quia locus seu territorium non circumscribit illa incorporalia / prout sunt actiones personales / allegat l. gaius. de leg. ii. et. l. fi. de praescript. long. tempo. et l. princeps bona. ff de ver. signi.

¶ Hinc dicimus quod personales actiones ossibus inherent / et a persona euelli non possunt l. si quis ergo. ff. de pecul. et. l. iii. et ibi no. ff. pro socioIason in con. statim. allegando col. iiii. vbi dicit secus in realibus.

¶ Pro themate vide quae citat Oldra. d. con. xvii. themitale est / quidam clericus / vbi quaerit de bonis clerici condemnat per suum episcopum cum confiscatione suorum bonorum cui debeant applicari maxime ea quae habebat in emphi. a domino seculari / et dicit quod conmunis obseruantie curie gallicane in toto regno habet / quod bonamobilia clericorum delinquentium episcopis applicantur / immobilia vo dominis temporalibus / a quibus tenentur habentibus tamen iurisditio nem omnimodam / si autem sint feuda applicantur domino / vt late per Nea poli. decis. cclxxxii. orta lite.

¶ Postremo dic in puncto / qe ille cui acquiritur ius ex confiscatione debet illud habere cum omnibus suis oneribus et obligationibus sicut ille cui acquiritur ius ex contractu / debet acceptare cum omnibus pactis et clausulis in eo appositis l. Calus. ff. de manumis. ti. generali. Iason inconsilxxxviii. col. iiii. per sminiam. vol. iii. quod nota pro his qui habuerunt a rege confiscationes Lutheranorum. Probus.

¶ Demandanda. Et sic non dicitur de his qui secum trahunt executio nem / prout excommunis miia. c. pastoralis. supra de smnia excom. Io. mo. in. c. is cui. eo. ti. et ibi dico / vbi allego pro intento Io. Mo. hic. Decium con. 337. quem vide con. cccxli. in fi viso puncto: facit quod no. Pet. de ancha. con. cxc. col. fi. plura contra processum quod siic canonis / vel legis / non habet iudicis officium executiuum para. tum: nisi post seiniam declaratoriam / et cause cognitionem: allegat. tex. naatrus. et cle. praesenti de censib. in cuius discursu (etiam si ipsa declaratio per principem fiat requiritur partis citatio / alias est nulla: facit theorica communis in iure / quod omnis actus iudicialis in quo pars posset ledi: si fiat parte inaudita / et non citata est ipso iure nuflus: maxime si est actus iustitie et non gratie / cle. pastoralis. § ceterum de re iudic. latius conprobat intetum hoc Hiero. de tortis consilio suo. col. xii. versi. nunc satis quod reperies post consil. Anth. de butrio / et Iason con. lxxxvi. vol. iii. Probus.

PUblicatio. Petr. de Ancha. coniii. omissio. publicationis: dicit perhunc tex. quod publicatio non est spocies defensionis / quia hic non pulblicantur dicta testium: et fertur sententia que valet quod non posset fieri per papam: si esset defensio de iure naturali. cle. pastoralia in fine de re iudic. ideo concludit quod omissio publicationis attestationum non reddit sententiam in so iure nullam: quia per hoc non dicitur lata contra ordini sed contra ius litigatoris. Igitur sententia sic lata meniure valet. Bal. in l. prolatam. C. de senten. tamen si petatur. et denegetur publicatio / poterit appellari. c. cum inter monasterium et i. suborta de re iudici. Probus.

¶ Secreto. Cepol. consi. lix. colum. ix. ait quod secretum dicitur non manifestum: quicunque sciant: nisi illud sit publicefactum: vel quod fit quibusdam amicis interuenientibus: vt. C. qui potibr. in pig. hab. l. scripturas

¶ Dicitur etiam secretum / quod vulgas ignorat: si non est palam vel publice notum l. i. §. summa cum vtilitate. ff. de his qui deiece. vel effude.

¶ Uel secundum Cardina. in cle. ii. §. notarii in ii. no. hoc titu. quod secretum dicitur id quod probari non potest: licet Decins consil cxxxvii. in fine pro tenui facultate mea: per id dictum dicat secretum dici illud esse quod quis non vult sciri. Et subdit quod istud verbum secrete respectu fori penitentialis: intelligitur quod fiet soli commissario et scriptura non requiritur: vt no. in. c. omnis. supra de peni. et remissio.

¶ Et de penis contra secreta reuelantes a iure datis vide Ipolly. de inarsil. con. i. nu. viii. et. ix. Probus

¶ Figura. Hec verba simpliciter / summarie / sine strepitu figura important maximam dilationis amputationem: tamen ista verba quod causa committitur cognoscanda et termtnanda de veritate et equitate plus important: quia excluduntur solennitates rigorose iuris positiui no. Alex. con. vi. col. i. volu. tertio. post Antho. de Butr. in capitulo secumdo. supra de iura. calum. vide Iaso. in con. clxii. col. prima. Stitutum. volumine quarto

¶ Et dic vnum in proposito: quod licet causa ordinaria de consensu partium non efficiatur summaria / vt per glos. et doct. in. c. de causis. supra de offi. de leg. tamen secus econueso: quia potest causa summaria de consensu partium reduci ad ordinariam: quia res de facili reducitur ad ius commune. hinc Specul. in titulo de inqui. §. primo. ver. sed numquid inquisitores: quod si non apparet vtrum superior volue. rit dare inquisitorem vel iudicem: in hoc dubio debemus. interpretari quod voluerit dare iudicem: quia per hanc in terpretationem res ad ius commune reuertitur: cum inquisitio dicatur remedium extraordinarium: istud sequitur Panor. in cap. exhibita. supra de iudic. hec tamen limitatio non videtur procedere in casu tex. nostri: quia hec forma procedendi summarie et de plano: non videtur introducta fauore partium: sed reipublice cui non valet renunciari per eque late tradit Alexand. consil. xxxi. opportune. volumine Probus secundo.

¶ Per. Innocen. Intellige de Innoc. iiii. qui prius vo. cabatur Simbaldus / et fuit presbyter cardinalis tituli sancti Laurentii in lucina et Ianuem. de nobilibus de Flischoet comitibus Iannue: dicit Ioan. And. in additio. ad speculin rub. ne sede vacant. Probus

¶ Et Hostien. Qui legitur contemporaneus Innocent iiii. prout ipse testatur in cap. solet. in tertia col. de sentenexcommunica. hoc lib. dum dicit. Et sepe ab eo audiuimus quod non intendebat quod ius facerent glo. sue de quo meminit Felinus in capitulo ne innitaris. nu. vii. supra de constitu¬

¶ Et adde quod Specula. citat de Innocen. et hostien. in proe. mio. in ver. nouissime autem. due stelle lucidissime nostris temporibus mirifice rutilarunt: videlicet sanctissime recordationis. d. Innocen. papa quartus pater iuris: et R patet. d. meus henricus dei gratia Hostien. episcopus / sumen iuris: quorum memoria veneranda fulget: vt splendor firmamenti perpetui. velut ffelle: in eternitates perpetuas permansure. c. super specula. supra de magist. quorum etiam dignilate nil est altius l. i. de consulib. lib. xii. C. cum in hocunctos incomparabiliter transcenderunt: cuiusque magntudine maiori excellentia obumbrantes. c. principum propter finem de peniten. distinct ii. sicut eorum opera indicant euidenter. c. quod dei. supra de stat. monach. quicquid nanque alibi circa iuris theoricam queritur: in eorum scria tis perfectis sime reperitur. Et dicit do. Stepha. Bertran. consi. cccxxvii. fiu. xi. viso consultationis: parte. iii. quod quanuis hostien. fuerit vir doctissimus: et re vera omni laude de gnus: non tamen fuit ad plenum informatus de communvsu loquendi francie. Probus.

¶ Afingendo. Istud placet Bertram. himber. in cle. sepe tvenfigura de ver. signifi. vbi subdit quod vbi tota substantia a lio tis fingitur / dicitur figura seu forma: nam si precipiatur tolli figura alicuius rei: eius substantia tolli videtur l. ii. lianus. ff. ad ex hib. premissis adstipulantur verba per et dem Bertrand. posita in verb. non exigat: quod figura est cuiuslibet rei forma vel facies in substantia rei: in qua figuratur. Probus

¶ Tolluntur. Ude Neapoli. decisio. ccl. sepe et sepius: vbi dicunt aliquam que sunt iuris ciuilis per hanc formam tollique alias debent exprimi: vt vbi videbis et Ias. in consilio cvi. col. finali. in causa mota per nobiles: colum i. vbi dicit quod clausula sola facti veritate inspecta / reducit nos ad terminos iuris naturalis. Bal. in l. nec quicquam. §. de plano. ff. de offi. proconsul. et lega. et in l. nemo. C. de senten. et intenlo. omni. iudi. Ideo hoc casu iudex tanquam deus est iudica. turus: secundum Bal. in l. scimus. in. iii. col. C. de iure deliber. et istud intentum Ioan. mo. hic prosequitur eum alle gando. Probus

¶ Dilationum. Quibus pendentibus iudicis officium conquiescit: vt non valeat ipso iure: quod facit in preiudicium dilationis l. siue pars. C. de dilatio. et. c. significante. supra de appella. tradit Petr. de Ancha. consi. xxxvi. in fine visa: vt de que dico latius in ver. cessante hoc. c. Probus

¶ Amputare. Dic quod in omni causa iudex laborare debetiad / tes abbreuiandas: et dilationum materias amputandas: iura sunt vulgata. c. finem. supra de dolo et contuma l. qddem. ff. si cer. pet l. ii et. C. de tempo. appel. no. Bertram. hymber. in cle. sepe de ver. significa. secundum quem ibi in glo. Exceptiones / dic dilationes fore frustratorias quae iure vel consuetudine non fundantur. Probus.

¶ Ueniens. Ubi dicunt Abbas antiquus Io. and. et Panor. quod in iudiciis summariis non admittitur reprobatiotestium: nec respectu personarum / nec dictorum tamen contra hoc: vide Bar. in extrauag. ad reprimendam in ver. et figura iudicii: vbi dicit quod repulsatio testium est defensio: et si denegetur repulsa contra testes et eorum dicta auferetr defensio: quod repugnat iuri naturali

¶ Pro verificatione huius dubii vide Neapol. decisio. ccclnbis fuit dubitatum. Probus

¶ Non habet imperium. Tex. de iure ciuili: vide vulgati: simum in l. ille a quo. §. tempestiuum. ff. ad trebel. et glol. in. c. cum causa de offi. delega. supra que reputatur in puncto hoc nota. videlicet quod quando sunt plures pares in officio: in ter eos citatio fieri non potest: cum citatio arguat superioritatem: sed debent rogari: vt in certo termino adsint qui si non adfuerint presumitur eos non posse vel nolle in teresse: ita quod hec presumptio est sufficiens ad consolidandum potestatem aliorum: ita dicunt glo. ipsam insequendo. et Innoc. in capi. cum nobis. supra de electio. Panormi. et Fesy. et. Decius ib.

¶ Et dic sufficere vnam monitionem in duobus ad consolidandum ipsam iurisditionem: secundum Innoc. Car. et Domi. et Fely. ibi per glo. in. c. si episcopus. xviii. distinct. 3. per tex. iuncta glo. in cle. i. in ver. requisiuit hoc titu. Bain l. nam ita diuus. ff. de adoptio. Domi. in. c. si contra: coilum. prima. supra de offi. delega. hoc lib. Et hec regula par in parem secundum Decium in cap. primo. colum. pe. supra de officio delega. etiam videtur habere locum dato quod delegat sint cum clausula / quod si ambo etc. quia alter tamen non vit detur habere potestatem in alterum: prout dicitur in duo bus procuratoribus / nam licet dati sint insolidum / vnus tamen non potest contra alterum: nisi dicamus quod quandi alter est impeditus / alter solus remanet propter clausulam predictam. Ideo si per alterum impediatur contra illum. impedientem procedere poterit: quia non est collega: vt per Domi. in d. c. si contra.

¶ Sed quando sunt duo delegati simpliciter dati / vnus non potest sine altero. c. causam matrimonii. supra de offi. delega. et alter non habet potestatem compeliendi alterum. Sed quando alter turbaret alterum in casu in quo turba. tus solus procedere potest: videtur etiam quod coslegam tun bantem punire possit: quia ex actu turbationis consequin iurisdictionem a lege: pro intento vide Neapol. decisio. xxx. numer. iii. fuit dubitatum: vbi dicunt: quod quando iudesecularis non habet iurisdictionem a iudice ecclesiasti co / in dex ecclesiasticus non potest eum inhibere. Bal. in l. primo in fine. C. quomodo et quando iudex. Probus

¶ Cessante causa. Adde pro hoc quod licet dicamus quod pendente dilatione officium iudicis conquiescat. capi. consuluit. supra de officio delega. et capi. significante. supra de appellaet. l. siue pars. C. de dilatio. tamen si causa dilationis cesat ante lapsum terminum: cessat dilatio: et potest procedi. ad actum. Pone exemplum / si prima die termini pars cum erat data dilatio compareat: not. Bart. in l. ii. in fine. ff. de re iudic. allegat l. si a filia. §. fina. ff. ad trebel. et in l. iii. §. ffcus annua. ff. de stat. liber. quod placet Domi. consi. cxxi. col. ii. attenta form a. Probus.

¶ Cessat effectus. Adde in simili quod finita causa odifinitur odium l. titia. §. vsuras: de lega. ii. per quem text Bar. ibi post Iacob. de Areti. dicit quod si statutum dicat / quod vxores rebellium non possint stare in ciuitate: motuis viris stare poterunt: quia non sunt amplius vxores rebellium: facit l. cui eorum. §. affinitates. ff. de postulando. Bal. in l. cum acutissimi. C. de fidei con.

¶ In simili etiam habes: quod licet bona piratharum posint a quocunque capi / vt in auten. nauigia. C. de furt. tamen illuad habet locum: quousque durat pirathus tempore qu capiuntur: quia qualitas adiuncta verbo debet adessiem tempore verbi l. in delictis. § si detracta. ff. de noxa l. si titius. ff. de testamen. milita. probatur in l. ex facto in princiff. de vulga. Probus.

¶ Intellige. Uide Ioan. mona. in capi. cupientes. supra de electio. dixi. supra. in prohe¬

¶ Paulus de castro consi. cccxiiii. super eo / in prima part dicit / quod est quedam causa que mouet legislatorem ex parte ante / id est impulit ad statuendum / vt fuit improbitas et inuerecundia calphurnie / et illa nisi fuerit expressain lege / non dicitur finalis: sed impulsiua / vt in. §. sexum. hi. per Io. mo. alleg. Quedam est causa propter quam legisiator mouetur ex parte post id est propter cuius finem et effectum vt fuit verecundia sexus mullebris in edicto pretoris: quo licet non fuerit in lege apposita: dicitur finalis et ea cessante cessare debet dispositio: etiam si lex fuerit facta motu proprio: quod non est presumendum in dubio. nam lex generalis consueuit fieri aliquo proponente et suadente l. item vt niunt. § cum antequam ff. de peti. hered. Et intentum Io. Movt intelligatur de causa finali: placet Imol. con. xxxiii. nu. iiii.

¶ Igitur in dubio dic causam finalem attendendam: perea que notat Alexand. con. xlviii. nume. x. visis et accurate quod dum dubitatur de intentione disponentis semper ad causam finalem recurrimus: ex qua mentem eius colligimus. interpretamur l. fi. ff. de hered. insti l. conuenticulam. C. de episco. et cler. l. adigere. §. quamuis. ff. de iure patro. not. plenin. c. post translationem. supra de renuncia. Et subdit ibi ipsta Alexan. vnum: quod causa que coheret ipsi dispositioni: et quo inspecta iuris dispositione inducit et arctat ad ita disponea dum: dicitur esse causa finalis l. prima. et ibi no. Bar. C. de fali. causa adiect. lega. et Bar. in l. demonstratio falsa. §. primo. versi. tertio. quero de effectu cause. ff. de conditio. et dimonstra. et in l. damus. ff. de conditio. indeb. et latius Ioan. de Imol. in l. secunda. §. fina. ff de dona. et in d. c. post tranilationem. Probus

¶ Quod presumitur. Istud placet Io. de Imol. in con. 3 col. fi. in casu premisso. quod comprobat per l. Titio centum: quid prin. ff de condi. et demonst. et. l. ii. §. fi. ff de dona. et per id quod no. per glo. in l. mulier. C. de iure dot. Bar. in. d. §. fi. Probus

¶ Speciale. Dic speciale illud quod est a generalitat verborum abstractum l. sed et si quis. §. quesitum. ff. si quis cautio. et l. i. ff. si quia in ius voc. non serit. tradit Alex. con. clxiii. visis narratis. vol. vii. Probus