Titulus 3

QUe sit differentia. Anth. de Butrio in quodam consilio inter consi. Paul. de casfro sub numero. ccccxix. col. ii viso puncto in prima parte collocato dicit aliquas glo. dicere scisma differre ab heresi a principio. Sed si detur perseuerantia et incorrigibilitas transcurrit ad heresin. Probus.

¶ Scisma. Uide de initio scismatis que tradit Petr. de Anchara. consilio. cccx. colum. prima. tres domini et que tradit Card. consi. cl. vbi primo concludit quod in causa scismatis concilium dicitur iudex: quo consistit circa partem potiorem vniuersalis ecclesie: sicut in simili dicitur: quod regmen ciuitatis consistit penes congrgationem ciuium vel ipfius congregationis partem vale. tiorem: ita regimen orbis penes congregationem hominum totius orbis: vel ipsius partem valentiorem consistitIgitur idem dic: vt vacante papatu penes ipsam ecclesisiam vniuersalem que representatur per concilium generile regimen sit. Et hec congregatio concilii spectat ad collegium carinalium: si in vnum conueniant: alias si dif cordent ad imperatorem / postea autem subdit modos scindendi scisma: quos vide ibi vsque ad numerum septimum Philippus Probus

FIlios. Proprie et vere dicitur filius meus / qui primus ex stit in ordine nascentium: et ex me nascitur vxoreque mea: Bal. in l. maximum vitium. C. de liber. preter. Nam illa dictio ex / de sui natura propria importat causam proximam et immediatam: vt probatur in l. prima. §. ex incendio. ff. deincendi. rui. et naufra l. prima de coniungen. cum emacip. liber. Bal. in 1. ex hoc iure de iust. et iur. vide notata in l. non dubium. C. de legib. et l. prima. C. si seruus exter l. eo tempore in fine. ff. de pecul¬

¶ De hoc principali intento vide Barba. consi. lxxxviii. colu. iiii. vbi late discutit an appellatione filii veniat nepos. Probus.

¶ Et Petrum. Iste Petrus erat nepos videlicet filius fratris: et ita capitur hic et alibi vt comprobat Alexan. in consilio. xxxvii. volu. iiii. et late in consilio. xlix. nume. ix. mature ponderatis: vol. i. Probus

¶ Dierum. Unde Feli. in. c. ad aures: nume. xi. supra de rescrip. et Iaso. in consi. xcviii. colum. fina. causa que vertitur: volu. iiii. vbi late deducit an iura de canonicis loquentia habeant locum in cardnalibus. Probus

¶ Non complecti. Ioan. mo. in extrauag. ex communicamus de sententia excommu. in verb. clericos dicit forsan in hoc sibi non credendum / quia pro eo dicit i tanquam cardinalis quod testatur in. c. in generali de reg. iur. vide Petrum diAncha. consi. ccxcv. colum. ii. prolclariori: et ibi late intentiIo. mo. comprobat idem Petr. consi. ccxcvii. efficacibus. Antho. de Butr. con. x. Probus

¶ Uiciniores. Ratione cuius in eis non presumitur am bitio quia sancti sunt cum sint pars corporis pape: qui sanctus est: et valet argumentum de toto ad partem l. que de tota. ff de rei vendicatione cum similibus / ergo fateor eos sanctos presumi rub. in Auten. de sanctissi. episconpis / merita enim Petri aut sanctum vident / aut sacrum facit. xl. distinctio. c. i. ista sunt verba Barba. con. lxxxii. col. fina. volu. iiii. Probus

¶ Corporis. Istud comprobat Paul. de castro consi. ccccxx. colum. prima in prima parte qui subdit: quod post papam collegium cardinalium honorabilius et dignius dicitur esse membrum: quod habet ecclesia. arg. xcvi. distinc. constant: facit. c. primum de officio delega. hoc lib. et in consilio precedenti quod cardinales digniores sunt et superiores: qui post papam primum locum obtinent: argn. eorum que no. ff. de albo scrib. l. i. et. ii. de decurio. lib. x. C.

¶ Etper hec videtur firmari quod citat Maria. Sozi. con. xxii. sequendo ordinem / dum dicit quod illi dicuntur committere crimen lese malestatis qui contra principem: vel contra eos qui iuxta latus suum sunt vel contra rempubli. cam romanorum moliuntur l. quisquis. C. ad leg. iul. maie et. l. iiii. in fine. ff. ad leg. iul. pecula. idem Sozi. con. cclxx. colum. ii. in causa fratrum / vbi dicit plura fore capitula crminis / lese maiestatis que sub predictis continentur.

¶ Et non intelligas de cardinalibus ecclesie compostellane que ex priuilegio sedis apostolice habet cardinales. notat compostel. in. c. cum accessissent. supra de constitu. idem de rauenna. ecclesie cardinal. secundum apostilla. illius quia hi non sunt proprie cardinales sed abusiue: sicut rescacorum: dicitur rex: glo. fi. in. c. pudor. xxxii. q. ii

¶ Et perprimo dicta et alia Petr. de Ancha. consil. ccxcv. col. iii. pro clariori euidentia / concludit cardinales sancte romane ecclesie non subiici regulis causcellarie: nisi in eis id expresse caueatur: maxime in odiosis: et est illa que loqm tur de expressione valoris facienda in literis prouisionum beneficialium motu proprio. Probus.

¶ Assistentes. Recte dicitur assistentes: quia hi vere dicitur pars corporis pape: hinc Bal. in rub. ff de offi. procot sul. et lega. citat quod licet omnis ordo accipiat splendore a principe tamen non equaliter resplendet ille qui abest: sicut ille qui est in presentia. Et sic cardinales in curia sumdigniores quam extra: pro quo facit l. vnica de propo. labar ibi digni super quos nostri lateris comitatus illustrat. li xxii. C. facit ad id quod angelus gabriel dicebat zacha. propheEgo sum gabriel qui sto ante deum: istud poteris ampliari stilo comprobare: per ea que dixi in. c. statutum discutio do maioritatis prerogatiuam. supra de rescrip.

¶ Intentum comprobo per iura gallicana in titu. de causis. § romane in pragma. ibi et alios sedis apostolice in curia suis officiis insistentes.

¶ Ex quibus verbis et precedentibus habeo cardinalet in gallia assistentes: decreto de causis minime iuuari.

¶ Pro premissis addo: que citat in simili Garba. consililxxxii. colum ii. quod exorditur circa dubium de quo queritur: volu. iiii quod vt quis suffragari po ssit preuilegio familiaritatis cardinalis: non sufficit ostenddere litteras sumiliaritatis: sed oportet docere quod se exerce at in seruitio: famulatum domini cardinalis: quia cum dominus Cardinalis seruiat sacrosancte romane ecclesie: et nocte assistendo lateri domini pape iuxta id quod dicitur in. d. l. vnicit Ergo et familiaris vt gaudeat priuilegio: assistere debecum domino: ratione cuius data sunt huiusmodi priuilegia: qui enium laborat / manducet ipse: et non alias: qui altari serauit: de ipso altari viuat. c. cum secundum apostolum. supra de preben. et. c. sacerdos i. q. ii

¶ Facit ad intentum nostrum tex. in. c. cum ex eo. ibi lixe rarum studio insistentes. supra de electio. hoc lib. vbi illi gandent beneficio qui se diligenter exercent in studio alias se cus. Ad idem tex. in l. semper. §. negociatores ibi quamdiu in hmoni actu sunt. ff. de iure imu. vbi negociatores gaudent in re immu. quamdiu se exercent in illo negocio / alias secus: et sic non sufficit ee descriptum in aliquo collegiovt habeat priuileg.¬ illius collegii: nisi se exerceat circa illam artem / facit l. ne quid C. de testa. milit. ibi hi soli qui in expeditione occupati sunt et. l. si duas. § maxime ibi circa operationem se negligenter non habent. ff. de excusa. tuto.

¶ Premissa comprobantur per diffinitionem samiliaris qui proprie et vere dicitur quem superior circa se et sui cultus causa tenet / et continuus commensalis sue domus exstit tex. in l. cum quereretur. §. seruus in fine de lega. iii. c. si. de verbo. signifi. hoc lib. ceterum si duntaxat ipsum famillarem nominat vcl reputat sibi alimenta: tamen non ministra nec sui culius causa deputatus est: non vere sed ficte fanliaris dicitur: nec debet gaudere prerogatiuis familiarium quod probatur in l. alimenta § libertis. in fine de alimen. 35. ciba. lega. ff. facit l. semper. §. fina. et §. negotiatores. ff. de iure immunita. et l. qui sub pretextu. C. de sacrosan. eccle. et l. quidam ignanie de decurio. lib. x. C. et. d. capitulo. finali in verb. fictione.

¶ Facit quia sola professio statum persone non immutat l. neque prfessio. C. de testa et l. non nudis. et l. neque. C. de proba. et l. gaius de in re patro. ff. quod facit contra hos qui a legato Auinionet. creantur familiares. et continui commensales: vt gaudeant prerogatiuis familiarium et continuorum commensalium: non tamen assistunt in latere domini: sed nudum nomen obtinenquod non militabat olim contra nos / cum staremus in eix cancellaria officiarius: seorsum tamen a communi mensa domus domini legati: quia eius seruitio continue insistebamus: quod sufficit ad verum familiarem

¶ Et redeundo ad propositum: ita dicamus in proposita ipso quod non sufficit habere nomen familiaritatis vt gaudeat priuilegio si non famuletur: istud enim videtur esse de mente concedentis domini pape: a qua recipiunt vim ipsa priuilegia. Inno cen. in capitulo cum ecclesiastice. de exceptio sicut electio capit vires a iure / facit tex. in capitu. cum adeo et in capitulo cum dilecta. supra de rescript. vide que dix in capitulo primo. supra de concessio. prebend. hinc Bald in capitulo ad nostram. supra de appellatio. Quia apostatam facit animus non fuga. ff. de edil. edict l. quid si fugitiuus §. idem celsus: iste tamen animus debet rite et recte conformari per ea que voluit Innocentius in capitulo finali: supra de renuntiatio. vt pote quod recedat sub alicuius obedientis.

¶ Item pro comprobatione premissorum: facit id quod ci¬ tat do. Bartho. de chasse. in cathalogo. iiii. parte / in. xvi. const. deratione / quod simplex cardinalis in curia residens: debet in honoribus praeferri cardinali legato. Sm dic quod hoc in casu talis legatus non vtitur autoritate ilegationis: quia intrando vrbem / illuperdit officium l. i. et vl. ff de offi. proco. iuncto / c. legatos. de offi lega. facit glo. in. c. excommunicationis / eo. ti. Et sic non habetur connideratio ad praeeminentiam legationis: quae suspensa est medio vmbre. pontificis maximi: iuxta illud vulgatum / adueniente principcessat magistratus. Probus

¶ Principis. Et subditorum / glo. in.c. esto. xcv. dist. dicit fortex. contra episcoporum supercilium: qui subditos appellant filios cum debeant eos appellare fres. c. quid autem. viii. q. i. vel socios. fra. q. iii. cauendum / tamen caueant clerici / nec cum episcopo sc ibunt vocent et frem / cum enim debeant honorare in suprascriptione / pro hoc vide tex. vltra ipsam glo. in. c. cum clerici. supra de verb. signifi. et. c. graue. supra de excessib. prelato. Probus

¶ Plenitudo petatis. Bal. in l. ii. q. xviii. C. de seruit. et aquen quod licet concedens potestatem legitimandi: habeat plenitudi nem ptestantis: non tamen transit illa plenitudo pretantis in illum cui conconditur: vnde dicit quod licet imperator faciat me commitem ad legitimam dum spurios / vt not. in l. i. ff. de tutor. et curator. dat. ab his / /s hoc faciat solum ex petantis plenitudine / tamen ego non potero lgitimare si per hoc praeiudicetur filiis legitimis: vel iuri acqusita vel radicato alteri / licet hoc imperator posset / solius enim est principis iura vnius auferre: et alteri dare ex plenitudine petestatis / no. Bal. in l. rescripta. C. de precib. impe. offeret

¶ Est quippehmoni plenitudo tanta quod nulli necessitati est subiecta nullisque iuris publici regulis limitata. Et hec vit ranisi imperator specialiter hoc mihi concessisset l. ii. de nata. resti. ff. et de vulga. et pupil. substi l. ex facto. Doct. in l. Gallus / in. §. et quid si tantum. ff. de lib. et posth.

¶ Facit quia generalis concessa petans ad ea non extenditur: que supraeme insunt principis potestanti. c. traslationem. supra de offi. de lega l. i. §. qui mandata. vbi scriben. ff. de offi. eius cui est manda. iurisdi. Et ideo si accidat ipsum comitem palatinum legitimare in praeiudicium aliorum habebit probare plenitudinis potestatis concessionem: non alii ex quo presumptio est contra eum: per. d. cap. quod translationem. Et eo ipso quod non probat ipse comes / contrarium satis dicitur esse probatum / per id quod voluit glo. in verb. probarin l. i. et in l. in testamento. C. de testa. mili. glo. in ver. proba. batur. lxxxii. distinctio. in capi. proposuisti. glo. in l. super senuis qui milita. non pos. lib. xii. C. et in l. si creditor. C. de pogno. actio. glo. fina. in capitu. super eo. supra de testib. cogen. glo. in capi. penulti. in verb. sine dolo. supra de exceptio. et in capitu. iii. in verb. sincere. supra de prescriptio. vbi sunt glo. magistre / quibus conuenit illud. Quod iuris presumptio apellatur liquida probatio / glo. aurea / in l. si tutor. C. de per ricu. tuto. vbi Bal. post eam dicit quod ad victoriam reportanm dam sufficit probare per presumptiones a iure inductas. que dicuntur liquidissime Feli. in rubri. de probatio. supra non enim sufficit allegare / sed probare / glo. in l. magis putoff. de reb. eor. alias adducit Barba. consilio. xvii. sub numen xxii. volu. iiii. et consilio. lxxxii. col. i.

¶ Quod si queras quomodo cognoscatur potestatis plenitudo / dic secundum Sozi. consi. clvi. col. ii. pro fundamen to decisionis / quando apponitur clausula ex certa scientia glo. in capit. ad hec. supra de rescript. quam singulariter not. Panor. ibi ad hoc quod si ex certa scientia Papa daret incertum iudicem eligendum per impetrantem: valet rescriptum cum Papa habeat plenitudinem potestatis: saluo iure recusationis: quia aliter non posset. Cum sit quedam defensio de iure naturali. glo. habeo similem in. c. ex parte. ii. supra de offi. delega. et ibi Fel. post alios glo. in rub. exceptione l. iii. §. is pro quo. ff. quod quisque iur. vbi Bar. Alexan. et Iason.

¶ De plenitudine potestatis: vide late per Maria. Sozi. consilio. clxiiii. col. vii. vbi dicit quod princeps non potest vt plenitudine potestatis contra non subditum / et consilio. colxvi. col. xviii. versi. quartus casus / in causa que vertitur. Prout nec crimen lese malestatis per non subditum non conmittitur: glo. singu. in clemen. vna / in verb. non subfuit: dire iudi. late per Bolog. consilio. lxxv. col. fina. allegat Bal. in l. nihil. C. de manu. vindicta / et Bald. in l. data opera / in penult. col. C. qui accusa. non pos. et in l. ii. C. de falsa mone in l. omnes / de episcopis et cleri. C. in. §. si vero / et in l. si vel ro. ff. de milita. testamen

¶ Hac enim plenitudine potestatis papa non debet vt nisi ex causa. Inno. in. c. innotuit. supra de elec. refert Barba. consilio. xxiii. in. v. dubio scripsit propheta / volu. primo

¶ In proposito do. meus de Ripa in rub. de consti. nu. xvi. libi primo interpretati. dicit quod papa non debet vti hac plenitudin petantis / nisi ad remouenda scandala / nec legitur quod ppistolias roman¬ vnquam vsus fuerit plenitudine potestatis / teste Bal. in ti. d. pace constan. in versi. non obstante. et in l. ii. circa medium. C. communi rer. aliena. Curtius consi. xx. col. secund. Ias. in l. quamque. C. de testa. milita. merito dicimus. quod in dubio princeps non presumitur hac potestate vti. Alex. consi. lx. nu. mero. xxxvi. visa legitimantione. vol. ii. et hoc si verba priuilegii possint intelligi secundum ordinariam potestatem. Bal. in lt bonorum / post prin. C. qui admitti. allegat Ioan. And. in capitulo dudum. supra de decimis. Paul. de castro. con. cccxvii. nu. ii. viso et examinato / in i. parte. qui subdit eadem parte consil. ccccxiiii. col. tertia. in facto presenti / Quod istud est verum. in tribus casibus. Primus quando actus potest de se vale. re secundum ordinatam potestatem l. si quando. C. de inofitesta. secus si non potest valere nisi de absoluta / quia tum videtur velle vti de absoluta l. etiam. ff. de bo. liber. et ita sol. uitur contrarium illius legis. si quando / et hoc ne actus pereat et non quod operetur / quod non presumitur velle l. int quando. de lega. primo

¶ Secundus casus est / quando non poterat valere / nisi de absoluta: princeps tamen credebat quod valeret de ordinari errando in facto: nam tunc non presumitur velle vti absolu. ta in preiudicium alterius / ita intelligitur Innocen. in capitulo innotuit. de elec. supra. Si vero sciebat non posse valere nisi de absoluta presumitur illa velle vti / vt actum suum faciat valere. d. l. si quando. et l. quotiens. ff. de reb. dub. nec est necesse quod de aliquo iure faciat mentionem ex quo ficit ex certa scientia l. idem Ulpianus. ff. de excusa. tut. c. eapte. supra de rescript. no. in. c. primo. supra de constitu. hoc libr. vide Io. Mo. in. c. si tibi. supra de prebend. et que ibi dixi¬

¶ Postremo attende ad vnum quod no. Bal. et doct. in l. si testamentum. C. de testa. quod paria sunt principem exprimere se velle vti potestate absoluta: vel gerere actum supra potestatem ordinariam / et apponere clausulam non obstam. Prob.

¶ Ad collegium. Uide que dixi late in capitulo / super eo.¬ de heretic. vbi conclusi contra Io. Car. hic et ibi / cum temperamento tamen distinctionis: in proposito vide etiam Io. Mo. in. c. solet. de sententia excom. 1. Probus

¶ Cum perseuerantia. Adde tu pro huius dicti comprobatione l. si pro patre. §. versum autem sic accipimus / vt duret versum. ff. de in rem verso. ibi glo. adducit concordantes vltra quam habes l. fi. §. fina. C. de bonis quae liber et l. reprehendenda. C. de institu. et substitutio. Et istud facit ad que stio. quam Barto. in l. si quis heredem. C. de institutio. et substitutio. reliquit sub dubio / videlicet relictum fuit subconditione: si Bertha tale monasterium intrauerit: illa in trauit / postea exiuit / an debeat habere relictum et dicit per dictam legem reprehendenda non deberi: quod firmant in proposito Fulgosius / Pulus Alexander / et Moder. in l. in substitutione. ff. de vulg. et pupilla. substitu. vt intelliga. tur de ingressum effectuali / qui est / secuta professione: firmanm tur per legem in castellianum. ff. de arbitri. vbi non dicitur sententie arbitri paruisse: qui passus est se presente terminos immitti: cum de finibus esset questio: nisi patiatur eos immissos durare: ideo ciuitate damnata ad destructionem murorum non sufficit destructos fuisse: nisi destructi durent. Refert Cynus in l. seruus. C. de penis. Istud in puncto videtur tenere Paulus de Castro in dicta l. si quis. prout refert Alexander in additio. ad Bari. quia si non profiteatur non videtur intrasse: quia verba testatoris debent intelligi de ingressu / qui fit faciendo professionem: et tunc legatum fuit purificatum et monasterio acquisitum: quod et licet postea de facto egrediatur profesio valida non irritatur. Et sic legatum remanet apud monasterium: quinimmo etiam si ingrederetur aliud monasto rium licite / de licentia superioris / remaneret legatum penes primum monasterium: argu. l. inter antiquam. C. de vsufruc. intellige nisi consuetudo prescripta aliud inducens id impediret / secundum Oldra. consilio. cclxxxiiii. in quodam monasterio. Et sic intellige id quod primum tenet Iason in dicta l. si quis. sub numero duodecimo / qui a legat capitu. statutum. xvii. q. prima. Et ideo postque est faeta professio non est curandum an semper maneat in ea: quod per egressum non potest ipsi monasterio fieri preiudicium secus si ante professionem: prout nec per pactum. Sozinus con. clxxxiii. columna secunda / eleganter sunt omnia¬

¶ Pro dicto Io. mo. hic habeo facere quod ratihabitio opertur rebus extantibus integris / et non aliter / dixi supra. in cap. vt circa: sub numero. xxiii. de electio. et ista videntur contra naturam conditionis: quia in conditionibus regula est quod sufficit semel existere: etiam si non duret l. pe. C. de inst. et substi. sufcond. fact. no. Pet. de Anc. con. ccxx. col. ii. hec quaestio. subdit tamen pro intento quod omnis exclusio debet intelligi perpetua. c. i. l. dist. Cy. in l. si seruus. C. de penis / et cap. ex itris. supra de constitu¬

¶ Contra hanc sententiam vrgentiura rationes et scrib. autoritates. Et primo doctrina Archi. in. c. sancimus. xii. q. ii. refert Ias. in d. l. si quis / nu. xii. C. de insti. et substi. et post eum do. Brunellus in tracta. de matri. conclu. 31. versi. his adde: sed nihil est / aliquid tamen in. c. scimus. xii. q. i. idem Ias. allegat. c. ex tramsmissa. supra de renunciat. quod etiam parum vrget. Nam illic non fuerat emissum. votum / quia votum ibi pro desiderio seu proposito ponitur.

¶ Per hec iura idem Ias. in l. in substitutione in fine. ff. de vulga. dicit quod si intrat religionem et exit dicitur votum impleuisse et conditioni satisfactum. Idem tenet et concludit sanctus Thomas ii. ii. q. 189. arti. iiii. mouetur quia verba non solum in contractibus et vt timis voluntatibs: sed etiam in nostra materia: puta voto debent intelligi secundum propriam significationem / et quando agimus de propria significatione: non recedimus a proprietate verborum l. non alr. §. ille. aut ille / de lega. iii.

¶ In proposito illa dictio intrandi siue ingrediendi de propria significatione non importat facere profesionem: quod patet / quia ponuntur vt diuersa / probatur in. c. baneficium / t c. seq. ibi ingreditur et profitetur. supra de regula. hoc lib.

¶ Natura enim copule et est vt cadat inter diuersa glo. ordi. in rub. ff. de iur. et fact. igno.

¶ Nec obstat si dicatur / quod testator qui fecit legatum sub conditione ingressus: intellexit de ingressueffectuali cum professione / vt conueniat illud quod verba sunt intelligenda cum effectu / iuribus vulgatis / quia respondetur quad mens testatoris non presumitur in dubio fuisse alia quam eius verba significant l. labeo. §. Idem tubero. ff. de supel. lega. Ias. post Bar. in l. neque professio / nu. vi. C. de testa. nullum enim maius est mentis nostre testimonium / quam qualitas inspecta verborum. Bald. post Cassio. in rub. de testib. supra. in fine / idem Bal. in l. voluntatis: ad finem. C. de fidei con. quod non credimus hominem velle nisi illud quod dicit: hinc dicitur quod vox est mentis euidentissimum argumen tum. Bal. in l. ea quae. circa princ. C. quo et quando iudex. idem Bald in. c. ex tramsmissa / nu. ii. supra de resti. spolia. quod cor datum est ho. mini ad significandum deo / labia autem ad significandum hominbus

¶ Redeundo igitur ad propositum dicemus / quod simplex conditio siingrediatur monasterium / non importat quod debet professionem facere: nisi istud testator exprimat / quia si id voluisset de facilt expressisset / quid ergo opabitur hmoi conditio nisi quod testatoex eius appositione habeatur in derisum ab hominbus / prout et legotarius / nisi dicas quod propter hanc et medio ingressus / legata. rius de perse induceretur ad profitendum / quod est parue consyderationis in puncto nostro qui a logo stomacho spum diuino inflato procedere habet.

¶ Pro hac secunda opinione facit regilda notata / in. d. l. si quis / quod sufficit conditionem semel impletaquamuis non duret implementum: concordat l. cum vxori. C. quando dies lega. ced. facit glo. in cle. et si principalis. de rescrip. quod licet papa non deleget causas nisi existentibus in dignitate. c. statutum. supra de rescript. hoc lib. sufficit tamen quod tempore commissionis sit in aliqua dignitate / licet postea priuetur aut alias desinet / secundum d. gl. quam ibi / et in d. c. statutum. sequuntur nisi aliud canonicum enim impediat / dicit. d. glo. vt quia bigamus vel aliam assumeret qualitatem prime contrariam: vt quia vxorem duceret et causa eccliasti ca esset. Do. et Franc. in d. c. statutum / in ver. canonicis. ad ide facit doctrina Cy. in autem. sed et si quis. q. vlt. C. de nupt. quod irex concesserit castrum alicui militi / et heredi ex eius corporonato / et si contingat militem mori sine herede ex suo corporequod castrum reuertatur ad regenm. Pone mortuus est miles. relicto filio ex se nato / deinde mortuus est filius absque filiis non debet castrum redire ad regenm. Istud sequitur ibi Bal. et in l. fina. C. de heredi. instituem hanc regulam firmat latius idem Ias. in. d. l. si quis.

¶ Et per hec sit firmata etiam doctrina Bald. in l. precibus / in. iii. col. C. de impub. Quod in conditionibus attendimus principium prime existentie / et postea non curamus successiuum eius.

¶ In his stare vt detur grandis opinionum contrarietas pro decisione proposite questionis / nisi dicamus distinguendo post Angel. con. si. xxxiiii. Constantinus / aut constat quod testator senserit de duratione conditionis / et stamus certo quoniam in conditionibus primo voluntas testatoris inquiritur. ff. de conditioet demonstratio l. in conditionibus / primum locum. Ergo eam impletam durare per simplicem existentiam: non est impletacausa conditionis. Si autem de voluntate testatoris non constat: et sic non apparet an conditio sit impleta / vel nonet tunc sub iudice lis est. Et hoc casu consyderatur si illud / quod in conditione positum est: habeat causam instantaneam: et que momentaneo perficitur / et explicatur / puta si in cond tione versatur rem corpoream tradi / vel aliud simile / quod in vno momento habet perfectam executionem omni respectu et sufficit tunc impletam / licet impleta non duret / ratio / quia per talem existentiam implementi habuit conditio suum esse perfectum.

¶ Si autem quod in conditione versatur habet causam sufressiuam et tractatum / qui per singula momenta suum sortitur effectu sed in nullo perfectum: sed demum decursis omnibus momentis et tunc non dicitur conditio impleta si non durat impleta / quia ia scinseretur conditio / cuius natura est indiuidua l. cui fundus ff. de condi. et demonst. sic intellige. d. l. si propatre. supra. in princialleg. et l. iii. ff. de vsufr. et huic vltimo videt attribuendus casus suppositus / si ingressus fuerit monasterium / sicut hec conlitio / si non nupserit: aut si vidua remanet: quia quodlibet illo rum suppositorum in momento non habet esse perfectu: sed in traitu et duratione / prout in tex. nostro.

¶ Finaliter dicitocosi erari / quod verisimiliter cogruebat seu cogruere debebat testatoris voto. Si enim eius voto congruebat viduitas vt quod filius msatri sue legauit / si vidua remaneret: tunc non sufficit eam vidua remasisse si postea nubat / cum per nuptias subsequentes filiis et filiorum memorie fiat iniuria: in auten. de non eligem. secundum nub. § prospeximus. colla 1. et in aute. d nup. in §. soluto / dum dicit Feli. quida et beatum est vtrique contrahentium perdurare in priori coniugio / et non procreatam sobolem sequentibus matrimoniis forsita contristari / col. iiii

¶ Ide in legato facto per maritum / si vxor eius vidua remaneret: cogruit eni etius voto eum non nubere cum per suum mrimonium esus ala contrista tur. §. nos igitur videntes. in d. aute. de nup.

¶ Habet ei. tractum succeiuum ista conditio si morabitur cum filiis: tunc non sufficit momentaneum implemetum: sed requiritur persenerantia l. si quis ita legauerit. et l. a te. ff. si serui. vendice. vr. Bal. in l. humanitatis. col. v. et seq. C. de impub. Idem Bal. d. l. in substitutione. que Imol. et Paul. ibi sequunt / et post eos Alex. co. xiiii. nu. xii. consideratis his. vol. iii

¶ Ide dic de coditione contrahende socletatis: que habet actum successiuum de quo per Saly. con. cxxxiii. col. 3. ver. iii. et vlti. respondeo

¶ Si aute legetur fille a patre vel patruo in casu viduita tis / tunc secus quia sufficit viduitate fuisse per momentu: ratio / quia voto patris vel patrui conuenit et conuenire debet filia semper esse nuptam / et patruo neptem l. muller. §. cum propoleretur. ff. ad Treb. et quod met. causa l. isti quidem. ff. C. de rei vxor. sctio. auten. sed quamuis. Si autem voto testantis non conuenit plus vnum quam reliquum / vt quia legatum est factum perprorsus extraneum non agnatum: forsan vel cognatum mulieris legatarie / qui non curat de propagatione sanguiis prosapie: tunc in benigniorem partem est interpretatio sacienda / vt legatum non perdat / sic intelligitur l. si quis heredem. facit de reg. iur. et. l. fi. §. fi. C. de edict. diui Adri. toli.

¶ Et in casu thematis videtur sufficere quod intrauerit / licernon permanserit: ratio quia per desinentia durationis nullum damnum infertur: nec per implementum cusque aurertur commodum / vt prima fronte videtur / secus si inferatur et auferatur. Probus.