De regulis iuris

PRoemium. Quod tanquam finalis causa venit consyderandum. Bal. in l. liberis / col. i. C. de colla. et in l. fina. ff. de hered. insti. vbi tex. de inre melior: quod prefationes et proemium causam probant finalem: et per eundem tex. Panor. in. c. aduersus. sub numero. xi. de immuni. eccle. dicit quod ex verbis proemii colligitur mens disponentis. Bar. in l. ambitiosa. ff. de decre. ab ordi. faci. Bar. et Bald. in l. regula. ff. de iur. et facti igno. Petr. de Anch. consi. cclxxxi. col. ii. in auxilium veritatis / qui inter alia citat quod secundum principium posterior formatur euentus l. i. de impo. lucra. descriptio. lib. x. C. idem Petr. de Ancha. in. c. quorundam. supra de elect. hoc lib. post Oldra. consi. ciii. questio est. Maria. So. con. xci. col. iii. visa / quo dicit in proposito / consi. clix. col. vi. in presenti consultatione. quod si narrata in proemio et prefatione vnius compositionis non sunt vera: dicta compositio iure communi irritatur: quia factum subabens aliter quam proemium ostendit / reddit subsequente disposltionem nullam l. fina. ff. de hered. institu. istud est dictum eiusdem Petri de Ancha. consi. clxxx. col. i. visa diligenter / vbi allegat alia iura.

¶ Facit ad premissa / quia ex titulo libri / declaratur quomodo omnia inde secuta intelligi debeant / quia seundumillum regulantur et restringuntur omnia ibi scripta l. nesennius. ff. de nego. gest. Bar. in l. si patruus. C. commu. vtriusque iudic. Alex. consi. clxxxvi. nu. ii. zacharias / vol. vi. et consi. cciiii. nuxi. perspectis verbis / eo. vol. vi. Quod ad praefationes et proemitrecurrimus / vt habeamus voluntatem disponentis lc. ile. in prin. 5. ibi Bar. ff. ad maced l. fi. et ibi Bar. ff. de hered. insti. et l. cum hi / in prin. ff. de transact l. regula. §. licet / vbi Bar. ff. de iur. et facti igno. Bal. in ca. cum terra. supra de electio. Probus.

¶ Exceptionem: que eclarat regulam quomodo intelligi debeat l. nam quod liquide. §. fi. ff. de penu lega. quem. tex. ita allegat et sing. ad hoc reputat Io. de Imol. in l. filio preterito. ff. de iniusto testa. refert Alex. consi. xxxvi. in prin. viso themate et dubiis. volu. vi. Aliquando etiam firmat. exceptio regulam: vt hic per doct. nisi ex hoc resultet conrectio iuris per ea que tradit idem Alex. consi. cxlv. numne. iii viso themate. volu. vii. vbi dicit quod vbicumque constitutio aliquos casus excipit: non per hoc dicitur firmare regulam in omnibus casibus aliis: si ex hoc resultaret correctio iuris imo in casibus non exceptis stabimus dispositioni iuris l. serui nominc. cum ibi no. per glo. et Bart. ff de vsucap. et. l. ob es. C. de pred. minor. probatur in. c. ad audientiam. cum ibi not. supra de cler. non resi.

¶ Et dic exceptionem duplicem habere virtutem: scilicet eximere sen extrahere / et virtutem indefinitiseu obscuri sermonis et precedentis declarare. arg. l. fina. §. cui dulcia. ff. de vino / tritico / oleoque lega. no. Bertran. consicxxxi. nu. ii. viso casu. in prima parte.

¶ Et quod dicis exceprtionem firmare regulam in non exceptis: non tamenamplia eam vt faciat sub ea comprehendi ea quae de per se et sui natu ra non comprehenderet ipsa regula: tex. est in l. generali. §. vxori. vbi Bart. ff. de vsufr. lega. et in l. Lucius. §. pluribus. vbi idem Bar. ff. ad Trebel. et in l. i. in fi. ff. isto tit. quod placet Alex. con. cvi. versi. solum ergo restat. visis et opportune. vo. lu. v. et consi. li. in fi. viso themate. volu. iii. et consi. xxviii. nu. xviii. visis. volu. i

¶ Item quamquem exceptio firmet regulam in non exceptis: tamen exceptio non excludit similes casus ipsius exceptionis. glo. est sing. in l. i. C. de condi. indeb. imo includit alias similes exceptiones. tradit Alex. in consi. cxxx. nume. vii. in causa strazarolorum. volu. iiii. vbi subdit in simili / quod licet dictio taxatiua de sui natura habeat excludere. l. iii. § a Titio. ff. de adimen. lega. tamen non excludit similia: nec ea que veniunt vigore verborum cui adiungitur. vt habetur in cle. exiuit. §. cum autem. de verbo. significaProbus

¶ Officium suum. Et in aliis firmat regulam l. quesitum. § de nique. ff. de fundo instruc. §. vt aute in auten. de non alienam. vbi glo. cum similibus: non tamen videtur regulam ampliare (vt diximus in praecedenti apostilla) ad ea que alias non facta exceptione sub regula non comprehenduntur l. generali. §. vxri. vbi Bar. ff. de vsuffru. lega. idem Bar. in l. Lucius. §. i. ff. ad trebel. Panor. in. c. in nostra. supra de sepul. firmat Decius consi. ccclxxix. sub nu. viii. requisitus. et Maria. Sozi. consi. xlvii. col. ii. versi. sed ad hanc / consiliis nostris. Probus.

¶ Regula. quum quando quis habet pro se: dicitur habere fumdatam intentionem. glo. in l. omnis diffinitio. ff. hoc tit. Bar. in l. quotiens. ff. si quia cautio. Decius in l. i. ff isto tit. et cosil. cccclxxv. nu. iii. in causa que Mantue.

¶ Preterea di quod si semper staret immobilis: non regula sed constitutio foret immutabilis: prout dixit fortuna. Si non mutarer / cunfortuna vocarer. Probus.

INstitutione. Dic quod institutio vel electio tripistolitur potest appellari canonica / large / stricte / strictissime / siue strictius. Archi. in. c. nul. lus. xliii. distinct. et post eum Domi. con. 88 col. iii. quod exorditur Innocentius / large quidam dicitur canonica illa in qua non sunt seruata substantialia / nec alia solemnia requisita a iure positiuo: sed habet tantum validitatem iuris naturalis: vt quia tantum consensum eligere debentium / et ista de iure. communi positiuo non est valida / capi. quia propter. supra de electio. et capitu. sicut. eo. titu. hoc libro.

¶ Stricte dicitur illa quando seruantur illa que sunt de sufstantia: sed omittuntur illa que sunt de solemnitate: et talia est annullanda. Strictus in qua interueniunt omnia: et sic conmuniter accipitur vt hic: et secundum hanc quilibet benet ciatus canonice institutus potest dici canonicus. Io. Andiin. c. i. de elect. hoc lib. Panor. in. c. causamque. col. ii. supra de iudic. et in rub. de vita et honesta. cleri. Sed proprie non dicuntur canonici: nisi collegiati in aliqua ecclesia. citat dominus meus in rub. de constitu. nu. xxvi. Probus.

¶ Nisi per hostium. Idem Io. Mo. in. c. in electionibus supra de electio. dum dicit quod electio debet esse pura / syncere et gratuita. pura ex animo: syncera ex prouidentia: gratuita sine precio. Et sicut ecclesia in se est pura non habens rugam nec maculam. sic pure sine ruga et inuolucro debet est sponsus eligi. Probus

¶ Non possunt. Io. And. hic in glo. dicit quod dictio potest: negatiue posita vt hic: necessitatem importat: secus si affirmatiue: quam improbo per doctrinam Bal. in l. i. ff. de inius. test. vbi idem vult. allegat l. nemo. ff. de leg. i. et. l. non ponst ff. de iudic. et dicit inepta loqui ipsam: et est etiam de mente Franci hic / qui dicit illam indistincte non pro cedere.

¶ Panor. tamen in. c. i. in. iiii. no. de causa posses. et proprieta. conuenit. cum glo. et in. c. i. in. ii. not. supra de fid. instrumento.

¶ Pro Bal. tamen contra glo. et Panor. habeo tex. iunci glo. in ver. potuit. in. c. quanto. supra de presumptio. vbi Fely. 5. ante eum Panor. dicunt quod verbum potest (negatiua ipsa precedente) non importat semper necessitatem. Sed dicio procedere secundum eos / ne absonus resultet intellectus quia tunc importat presumptionem.

¶ Pro glo. contra ad uersantes habeo: quia vbi deest potentia: ibi est actusirritus Bal. in l. fi. col. fi. vers. extra quaero. C. de fides co. et alibi. idem Bal. videlicet in. c. i. §. vlti. col. v. versi. consideramdum est. in tit. de pace iura. firma. quod vbi lex remouet potentiam a contractu: ibi contractus est ipso iure nullus. hinc Maria. Sozi. con. xciii. col. penul. versi. postremo. circa pimum. quod per hec verba non possit / censetur statutum resist. re actui: ab initioque redditur actus nullus adeo quod nonor tur neque ciuilis / neque naturalis obligatio: allegat Bar. in l. cum lex. in. ii. col. versi. his premissis. ff de fideiuss.

¶ Et quod remoueat potentiam siue priuet / firmat Bar. in l. fi. nu. vii. versi. sed quero quid si iudex. ff. de fer. quem ibi sequum tur Fulg. Roma. Paul. et Alex. idem Bar. in l. Gallus. colprima. nu. iiii. ff. de liber. et posthu. tangit Collecta. in. c. asi clerici. col. ii. in ver. potest episcopus. supra de iud.

¶ Panor. in vli. no. in. c. i. quem ibi sequitur Barb. supra de causa posses. et proprie. dicit quod propter hec verba tex. nec non contra partem inauditam aliquid possumus diffinire: si papa vel imperator ferasententiam contra non citatum / non valebit: quia esset (secundum Cauibi) tollere defensionem / que est de iure naturali: quod tolle¬. re non potest. cle. pastoralis. de re iudi. cum similibus

¶ Facit in simili dictum Panor. in. c. i. no. ii. supra de fid. instru. quod papa vel imperator non potest dare fidem scripture non autentice in preiudicium alterius: intentum verificat Ale. xan. consi. lxxvii. col. i. nu. ii. visis dubitationibus eleganter lib. iii. allegat. d. l. nemo potest. de lega i. et l. non ponst. ff de fur. vbi hec verba / non potnst / significant quandam impossibilitatem et necessitatem precisam: firmat Bal. in l. i. in penul. col. C. qui admitt. vnde Anto. de Butrio. in. c. preterea. supra de dilatio. refert se de facto dixisse: quod si statutum impediat quod iudex non possit exercere iurisdictionem suam: vel vltra ln mites sue iurisditionis: non valebit pronunciare se compotentem iudicem: quando per hoc excederet terminos sue in risditionis per no. in. c. si iudex. de sententia excom. hoc lib. ad idem Corne. consi. ccxvi. versi. quia negatio. cuius initium est multum diffuse et eleganter. volu. primo. Sozi. consi. 230 col. ii. versi. secundo respon. viso testamento.

¶ Et attende quia huiusmodi oratio in statutis appost ta: importat formam adeo quod ea non seruata actus dicitur ipso iure nullus: vtpote statuto cauetur quod mulier non post. sit contractum facere sine duorum consanguineorum consensu: quia si consensus non interueniat: non valet ipso iure: firmantur hec per premissa: facit l. certa forma. de iure fisei. C. lib. x. tangit Franciscus Aretinus. consi. xxii. col. ii. versicu. venio nunc. diligenter et mature: vide late per Barba. consi. xii. scribitur / volu. primo. Ias. in l. vniuersa. col. penul. nume. xiiii. C. de preci. imperat. offer. ratio quod forma dat esse rei et conseruat rem inesse. c. cum dilectat supra de rescrip. et l. Iulianus. §. si quis rem. ff. ad exhib. Et sisi forma non interueniat contractus dici non maretur: sicu corpussine anima non est ho: sed cadauer: cum anima sit corpouis forma glo. in cle. vnica. in ver. simul vnitas. de sum. tri. et fi. catho. Et non solum que fiunt non seruata forma / sunt ipso iure. nulla / sed etiam que fiunt preter et citra formam. Ista poteris. verificare per doctrinam Ioan. And. in nouel. in cap. prude tiam. super ver. citra formam / col. ii. supra de offi. de lega. citat hostien. allegantem text. Deutero. xii. capi. in fina. verbis. quod precipio tibi: hoc tantum facito domino / nec addas quicque / nec minuas: facit glo. in ver. preter. in cap. si cui. de electio. hoc lib. que dicit ista duo / contra et preter / equiparari.

¶ Uerum dicas vbi datur certa forma de substantia secundum Domi. ibi. et Panor. in cap. causam. supra de re iudica.

¶ Quod autem contra preter et citra sint synonima ad inducendum nullitatem actus qui geritur / tenet Ioan. And. in cap. cum marte. col. viii. in princi. supra de celebra. missa. addcit tex. apoca. ca. vlti. dum ibi dicitur / si quis apposuerit aliquid super hoc: apponet deus super ipsum plagas: et si quis diminuerit auferet deus partem eius de libro vite: facit tex. apostoli ad Thimo. v. ca. sic dicens / testor deo et hec custodias sine preiudicio / nihil faciens in alteram partem declinando: subiungens ibidem / capi. vi. precipio tibi coram deo / vt serues mandatum sine macula / hinc Ambro. in lib. de para. Si quid addas inquit vel detrahas preuaricatio videtur esse quedam mandati.

¶ Ex quibus clarissime constat nihil fieri debere contra preter / vel citra formam datam actui: alias talis actus vitio subiacet nullitatis. Bal. in l. fina. ver. Ex hoc talis elicitur. C. de suis et legi. heredi. vbi dicit / quod forme nihil addi vel detrahi potest: quia quod in se perfectum est: non suscipit in se maius vel minus l. ii. C. de manu. vindicta / nam omissio forme in qualibet minima quantitate totumactum vitiat et processum. Panor. in cap. causam vlt. col. supra de re iudi. Idem Panor. post Anto. in. c. pisanis. supra de resti. spol. notat Calca. in consi. lvi. in causa domini: vbi pro glo. adduci Bal. in l. vxorem. C. de conditio. inserti. Probus

¶ Dignius est. Uide que in proposito dixiin. c. vno in fine supra de vita et hone. cler. et in ca. felicis. supra de penis: vltra quie habeo glo. in ca. aliorum ix. q. iii. quod papa sine venia debet puniri sicut diabolus qui maximus comparatione aliorum creatus est: quam ibi sequuntur Domi. et Prepo. ratio glo. potest esse. Quia ipse solus solutus est omnibus: et ideo maiori per na quam alius plectetur si obnoxius probatur: facit illud Hilapape trassumptiue. xxv. q. i. ca. nulli. in fine / dum dicit ibi greuiora facit vitia peccatorum / sublimitas peccantium: et ibi glon. allegat quod crimen augetur per dignitatem / capit. homo. xl. distinct. et. ff. de re milita. omne delictum / ibi augetur autem petulantie crimen dignitate preposit.

¶ Et intellige quod papa debeat puniri non ab homine: sed ar deo solo: excipe secundum predictos crimen heresis / de quo perhominem punitur / licet hoc crimen in solum deum dicatur. committi. Ioan. Mona. in rub. supra de heretic. et ibi dixi¬

¶ Et sic habeo quod vicarius christi ab hominbus iudicatur / et non solum a deo quod videtur durum et minus sustentabile per regulas iuris satis tritas / vt superior ab inferiore iudicetur in causa domini.

¶ Sed non obstat / quia quando papa a fide non stra deuiat desinit esse papa / et incipit esse minor / quolibet carholico dixi in proe. in ver. interiectio: ideo non repeto

¶ Premissa comprobari possunt per ea que multum singulariter voluit Bar. in l. qui fundum. § si tutor / in fine. ff. proempto. quod vbicumque rector vel prelatus ecclesie alienat furdum vel aliquam rem illicite: non videtur esse rector vel prolatus / quo ad illam rem: et videtur ecclesia tunc toto illo tempore vacare: quo non currit prescriptio. no. in ca. i. supra de reb. eccle. non alienan. et ibi dixi.

¶ Item in proposito: quia licet in omnibus libidinis amor turpis sit: nunquam tamen deterior est quam in honorato / quia quanto nobilior tanto nocibilior secundum Albertum: licet enim in serico / et lana eadem versetur. libido: dignitas tamen persone habet libidinis aggrauare. delictum / capit. cum quidam. supra de iureiur. et l. presbyteri. C. de episco. et cler. et l. si qua illustris. C. ad orficia. hinc Iuuen. omne animi vitium tanto cospectius in se crimen habet / quamto maior qui peccat habetur: ita virtus quoque plausibilior et maior videtur in claro quam in ignobili viro: hinc Io. And. in cap. fina. supra de fil. presbyte. dicit: quod non valet dispensatiofacta per papam cum nato ex comniugato nobili et soluta nobilis nisi de nobilitate facta fuerit mentio / quod comprobo late in tracta. de manda. aposto. in eo passu quod non mandatur profiliis presbyterorum.

¶ Et pro ipso themate habes illuo vulgare: quod citat glo. post tex. in ver. tanquam maiores / in ca. ii. supra de transsa. episcopi. Omne animi vitium tanto cospectius in se crimen habet: quanto maior qui peccat habetur. Probus

¶ Actiue. Uide que dixi in ca. i. in ver. dic quod non. supra de iure patro. et in. c. i. in ver. mercaturis. supra de cler. comiuga. et in ca. fina. in ver. et sic possumus dicere. supra de rescript. Probus

POssessionem. Hec tamen longa possessio non pleoperatur quam verus titulus cum voluntate domini tradentis. no. Alex. in consi. lxxxiiii. in fine. vo. lumi. iii. circa primum. Probus.

IN deum. Maxime crimen heresis Ioan. Mo. in rub. de heretic. infra. hoc. lib. quod fertur in omnium iniuriam vt ibi. Probus

¶ Contrito. Et se corrigente. ca. legatur. xxiiii. q. ii. vbi dicitur quod nusquam legitur dominum veniam (nisi se corrigentibus) dedisse

¶ An autem ex venie petitione inferri po. sit ad confessionem criminis. Ita quod veniam petens videatur crimen confiteri: pro hoc habes tex. probantem quod non: in cap. exhibita. vbi glo. in ver. postulauit. supra de homicidio / quam ad propositum reputat singu. Alexand. de Imola / in l. prima ff. de no. oper. nuncia. in princi. Probus

¶ Indulgentia. Hinc Genesis. iiii. maior est iniquitas meaquam vt veniam merear / dicit Caim. Probus.

In faciendo. Dic quod si illud faciendum descendat ex obligatione ex dispositione legis: tunc tenetur quis precise facere et implere. Bar. in l. stipula. tiones non diuiduntur. ff. de verb. obli. per l. si cum exceptione. §. sed et si quis. ff. quod met. cau. vbi idem Bar. et in l. i. § hoc autem edictum. col. ii. ff. de no. oper. nuncia. et in l. iliud. per illum tex. de excusa. mune. lib. x. C. Bal. in l. nec patronus. circa finem. C. de oper. liber. Panor. in c. i. vlti. no. supra de sponsa. Probus

¶ Nec est. Habes in simili vulgare quod non entis nulla est actio / nulla passio / nulleque sunt cause. glo. in. c. bone. el primo. in verb. natura. supra de elect. hinc Car. consi. cxxxix. nune. 4 factum tale est magister Bartholomeus / citat quod super non ente non versatur arbitrium / quia omne arbitrium alicui datum vel concessum siue a lege / siue ab homine: debet semper intelligi si appareat factum super quo datur arbitrium.

¶ Item non potest subsistere consequens nisi precedat antecedens.

¶ Item non potest tolli nec extingui quod non est: no. in l. v. §. fi. ff. de iniusto rup. et irrito test. et ibi glo. adducit concor. ad idem. c. ad dissoluendum. supra de despon. im pub. Patiens sine agente esse non potest / nullaque ibi debiesse pena vbi abest noxia: cui quadrat id quod in iure dicitur: non potest itaque pena delictum extinguere quod non est: nec quoque potest vbi nihil debetur solutione tolli obligatio.

¶ Priuatio non est dabilis / vbi deest habitus l. decen. ff. de verb. oblig. non potest (dicit tex. )is liberari qui non tenetur: desisse non dicitur quod non incepit l. Titio vsusfructus ff. de conditio. et demo. hinc Bal. in l. moueor. C. de ser. expor. et in l. fi. C. de senten. pas. quod per instrumentum emancipationis probatur patriam potestatem precessisse per l. manimissiones. ff. de iusti. et iur. vbi apparet quod iuregentium ( quenomnes homines liberi nascebantur) incognita erat manumissio. Bal. in. c. ex literis. in fi de consti. quod conclusio libelli non potest fundari super eo quod non est.

¶ Eius quod non est: neest dare priuationem. Sozl. consi. ccxxx. col. ii. viso testamento. dixi. supra. in. c. nemo versi. fouetur intentum de. electio. vide Io. Mo. in. c. Romana. nu. vi. supra de offi. ord. et ibi dixi.

¶ Idem dide nullo vel eo qui effectum aliquem producere non potnest: late congerit Bartho. de Chasse. consi i. §. his quatuor presuppositionibus. cum seq. §. charta mihi. vii. Probus.

SEmel malus. Tex. in. c. paruuli. xxii. q. v. vbi qui semel fuit perinrus amittit in alia causa beneficium iurandi. et ibi glo. fi. dicit quod quisemel peerauit presumitur quod semper debeat pelerare. ii. q. vii. c. non potest: vnde amodo non est sacramento suo credendum: de presumpt. c. literas excipe(dicit glo.) iuramenta que potius sunoneris quam honoris: vt iuramenta calumnie / et fidelitatis: vnum. tamen dicit quod si hoc modo infamatus non prestabit iuramentum purgationis ex quo est contra eum suspitio pro conuicto habetur qui purgare se non potest / et imputet sib. qui in talem casum incidit: quia culpa sua illud substinet. xv. q. i. c. si quis insaniens: quod vltimum non placet. Sed ego non credo ita tenendum dicit Do. Guil. thesaura. Andega. ibi. circa finem propter l. sciant. C. de probatio. que est canoniga. ta. ii. q. viii. c. sciant. Et quod probabit per bonos testes si pon sit: si vero non possit iudex sibi non deferat / sed eum absouat.

¶ Et inquantum. supra proxime diximus quod periuri tenetur prestare iuramentum calumnie et fidelitatis / et aliud in sui preiudicium: pro hoc habeo glo. in. c. cum in ecclesiis. supra de maior. et obed. vbi Panor. et in. c. intelleximus. nu. xiiii. supra de iudic.

¶ Et sic vides quod licet in periuro sit aliqua presumptio per iurii futuri propter regulam nostram: tamen non est suspitico tanta quod sit desistendum a iuramento oneroso¬

¶ Istud potest etiam extendi ad iuramentum quod prestatur in responsione positionum. Tamen contra ista videtur. tex. in aperto iure in cap. clericos. supra de coha. cler. et mulid quod licet ibi iuramentum sit oneris et non honoris: tamen non debere prestari propter metum periurii: sed dic quod ibi presumitur suspitio deierationis ex statu presenti illius persone que habet iurare: et ex consecturis suspitio est euidentior quam in eo qui solum semel fuitipriurus. Et sic inequalitas presumptionis inducit diuersum effectum: et in. c. paruuli haobetur respectus ad statum preteritum: et ad odium ipsius.

¶ Et redeundo ad thema dic quod illud comprobant Alex. in l. ii. in. §. quod diximus. ff. si quis cautio. et ibi Angel. et Rdma. in l. admonendi post prin. ff. de iureiur.

¶ Confirmo preterea. Nam illa qualitas que repellit testem a testificando in facto alieno / nec eius creditur testimonio fortius repellit partem a tali iuramento in facto proprio: ista est communis scriben. theorica in. d. l. admonendi. Sed habeo quod si testis iurat super pluribus capitulis et deierat super vno: in omnibus repellitur eius testimonium tanquam fundatum super iuramento indiuisibili. specula. in ttu. de teste in ver. Item quod aliquid de suo addit / viti. chan. tac vbi dicit quod per mendacium totum testimonium decoloratur. iii. q. ix. c. pura. et. ix. distin. si ad sacras.

¶ Bald. in l. ex falsis in fine. C. de transactio. dicit hoc verum si falso deponit: secus si per errorem: quia tunc non est periurus l. exemplum. C. de fal. Et extendit illud ad notariumi periurum in facto instrumenti vt aliquo ipsius capitulo non credatur. ratio quia fides tabellionis etiam fundatur in iuramen to: licet eius officium fundetur in decreto superioris. non in l. quidem. §. nummularios. ff. de edendo: vide ea que dicit Bal. in l. fina. col. fi. C. de conuenien. fisci debitor. lib. x. cum specula. et Bal. conueniunt Saly. et alii communiter in d. l. ex falsis: et ante eos glo. in. c. in nostra. supra de testib. Bal. in rub. de contro. inuestitu. in. ii. colum. et in l. fina. in. iiii. or. po. C. de edicto diui Adria. tollen. Alex. con. xliiii. nu. vii. volu. ii. viso et discusso processum allegat Ange. in l. prima. §. si quis simpliciter. ff. de verb. obliga. idem tenet Sozi. qua docto. non allegant: consi. clv. colum. fina. prestantissimodoctor.

¶ Ista intellige si circa substantialia fiat periurium secundum specula. Bal. et communiter alios in locis. supra allega. licet Iason. in. d. l. ex falsis: in fine dicat quod licet non in substantiali: tamen potest. puniri extraordinarie arbitrio iudicis secundum Iacob. Butriga. in l. Lucius. ff. de infimi. refert Bar. ibi in ii. lectura.

¶ Item in simili thema. tis: semel excommunicatus: semper praesumitur excommunicatus nisi probetur ab solutio. pro quo vide tex. cum glo. in. c. cum ex insinus. tione. de procura. glo. in. c. proposuit de cler. excom. ministram. Imol. in cle. prima in princi. de excessibus prela. hinc dicit glo. fina. in fine. in. c. cum in iure. de offi. delega. quod caue at qui absolutus est: custodiat sue absolutionis litteras per quas tutus existat si ei obiiciatur ex communicatio: alias posset ei periculum generari. Probus

ET quibus. Adde regulam generalem quam in presenti materia tradit Petrus de ancha. con. cxxiii. col. i. vnus ex procurator. quod siue null. tas causetur ex defectu persone actum nullum gerentis: siue ex defectu rei in dispositione deducte: siue ex defectu consensus a principio requisiti in actu / nunquam ratihabitio subsequens firmat inVlos actus et gesta: nec purgat vititium nullitatis vt probatur per ordinem in l. non dubium. c. de legibus. et l. vsufructus. ff. de stipul. seruo. et l. si constat. de appel. la. et l. paulus. ff. de statu homi. Probus.

CUm sunt. Dic in proposito regule huius id quod consulendo tradunt Anto. de Butr. et Petr. De Ancha. consi. ccx. quod incipit: Inter contraria varia consilia quod in casu valm de dubio excusatur apud deum et homines in le iudex qui in illa dubietate eligit illam openionem quam secundum eius bonam conscientiam credit esse voram: etiam si postea in contrarium declaretur per habentem potestatem: allegat. c. fi. supra de consti. et. c. i. supra de postul. prelat. hoc enim est proprium humani iudicii: scilicet sepofalli: et in hoc differt a iudicio diuino quod numquam fallit c. a nobis. supra de senten. ex con. c. i. de re iudic. hoc lib. et in tali casu dubio concludunt quod quando hincinde rationes animum dubium reddunt: et non magis ad vnam partem quam ad alia inclinatur: debet iudex vnicuique partem dimidiam assignare. no. in. c. licet causam. supra de prob. et in simili casu fecit Tiberius imperator. in l. et hoc Tiberius. ff. de heredi. institet Salomon in. c. afferie. supra de presump. Et dicunt quod vbi iura partium sunt dubia: et quelibet pars aspirat ad lucrum vt quando agitur de funeralibus in quo de lacte etlana contenditur clesuper cathedram de sepult. habet diuidere per medium: vt in similiufecitetiam iurisconsultus in l. sed si lege. §. adeo autem ff. de petitio. hered. et. l. titius. ff. ad trebel. vbi alex. perillum tex. in iii. no. inquit quod quando rationes non magis ponderant. pro vna parte quae pro alia: eligimus mediam viam. facit texin l. non sine. C. de bonisque liber. et. l. filio. ff. vt in possessio lega. et quod not. Bar. in l. si duo in prin. ff. vti possidetis vide Bal. in l. si paterfa. §. fina. cum l. seq. ff. de hered. insti. ta. Probus

NOn excusat: quia quilibet in ra praesumitur scire per se: vel consulendo peritiores. Sozi. maria. consil. lxiii. col. ii. et Alex. consi. clxv. dubitatur. volu. vi. vbi di sputat an excusentur mulieres vel rustici. Probus.

¶ Peritiores. Glo. in l. iuris. gnorantia. C. qui admit. quam ibi sequuntur Bar. Bal. Pau. Saly. Alex. et Ias¬

¶ Intellige quem potuisse consulere peritiores: nedum si periti erant in eodem loco in quo et ipse erat. Sed etiam si erant in loco vicino secundum Bald. Saly. Alex. et Ias. quia sicut rusticus tenetur ire ad nemen ra / ita et ad peritorum consilia. vide que latius dixi supra. in prohemio glo. in. c. vt quis duas. de elec. hoc lib. et ibi Guil. Probus

EX digniori. Pro hoc facit id qadno. Bar. in extrauag. ad reprimen dam. in ver. non obstantibus. circa medium. et post eum Ias. in l. hac consultissima. §. ex imparfecto. nume. v. C. de testa. quod quando reperiuntur duo in aliqua materis iura contraria: attendi debet illud / quod est magis speciale: et illud dicitur specialius: in quo est maior. et euidentior vtilitas.

¶ Quod autem magis dignum debeat inspici no. in d. c. quod in dubiis. hic per Io. Mo. alleg. supra de consecra. eccle. vel alta. Bar. in l. fi. nune. xv. ff. de colleg. illiciti, ibi: quasi pars clericorum dignior. trahit ad se partem laicorum. arg. l. quicquid. §. cum partes. ff. de acquirem. rer. domi. et de religio. et sumpt. fune l. que religiosis. idem Bar. in l. cum senatus. circa medium. ff de reb. dub. latius per canonistas in. c. ex literis. supra de constitu¬

¶ Pro his adduco dictum Bal. citatum per Fely. in. c. i. col. ii. supra de maior. et obed. quod ille qui est nobilior et potentiori in liga / intelligitur superior ad couocandum illos: et Bar. in tract. de tyrano. col. iiii. quod qui est antiquior in domo habet prerogatiuam cogendi alios de domo: videque dixi in cap. si confirmationem. supra de elect. et in trac. de manda. apostolicis. in puncto insinuationis faciende capitulo. Probus.

¶ Uincit dignius. Uide Petr. de Ancha. consi. ccxv. numen x. quod incipit: Scripsit papa vbi hoc dictum multifarie conprobat: inter que dicit de subdiacono pape ordinato ad diaconatum et presbyteratum per alium de lieentia pape. quod perdit priuilegium: quia ex quo priuilegium et ius commune contraria sunt: priuilegium vires suas perdit. Probus.

ACquisiti. Ut licet ponere casumin actore qui post litemcont esta tam variare non potesi l. si quis sti pulatus sit stichum. ff. de verbo. obliga. ratio: nam per litiscontestationem quasi contrahitur l.. iii. §. idem scribit. ff. de pecu. ideo. variatio non admittitur. probat tex in l. sicui. C. de actio. et obligati. Probus.

¶ Absque alterius. vide que latusime tradit Petr. de Ancha. consi. ccxiiii. quod exorditur. Franciscus / vbi ad ambas partes arguit. Probus.

NOn portabit. Licet filius et pater censeantur vna et eadem persona dixi. supra in rub. de renuncia: idem dic de herede / quae licet ipse et defunctus censeantur vna et eadem persona: vt in auten. de iuretur. a. morien. presti. in princ. colla. v. tamen n veritate differunt: cum diuerse sint persone et diuersas habeant animas. Ideo vinculum vnius non ligat animam alterius: nisi illius culpa interuenerit. c. veritas. supra de iureiur. faciunt not. per Bal. in l. prima C. de patr. qui fil. distrax. sequitur in simisiMaria. Sozi. con. lx. col. fi. in presenti. Probus.

CUlpe. Idem Io. mo. in. c. felicis supra de penis: vbi dicit quod mensura. et mensuratum debent esse equala: sicut relatiua que posita ser donunt et perempta se perimuni Adde glo. et ibi scrib. in. c. cum quidam. supra de iuretur. Decium in. c. exliteris: col. penul. ver. secundo. in trelligitur. supra de constitu. quod pena debet commensurari delicto. c. que siuit. in fine. supra de his que sunt a maiori parte capi. c. non afferamus. xxiiii. q. i. glo. in. c. proposito. xxvii. q. i. facit quod not. Cal. in consi ilt sub titu. de ad cusatio. ante finem dum dicit. Secundum qualitatem pene est iudicandum de effectu ctris de quo est cognitum ab legat. §. quia vero. in auten. vt frater. filii colla. ix. vbi imponi tur pena capitalis signum est quod crimen est graue: et vbi per na pecuniaria signum est quod crimen sit leue. ff. de publi. iudic. l. ii. et de bono. posse l. edicto. §. rei autem: vide latius perBar. in l. lenia: in princ. ff. de accusatio. Probus.

PUrgari. vide que de purgatione more tradit Alex. in consi. lxxxii. col. ii. videtur. volu. iii. Probus.

PAria sunt. Adde in simili id quod citat Alex. consi. cxvii. nu. xiiii. viso titulo / vol. vi. Quod pari procedunt filios non extare / vel extare / et non succedere l. ii. §. sed si sunt sui / et ibi not. Bar. ff. ad tertul. et in l. i. §. filium. ff. de bono posse. contra tab. et in l. i. §. si pater emancipitus / et. § si pater in potestate / vbi Bar. ff. de communiungen. cum emancipa. liber. Bal. in auten. nouissima. C. de in offi. testa. et in l. maximum vitium. C. de liber. preter. et in l. in substitutione per illum tex. ff. de vulga. vide que in simili tradit Ioan. Mo. in cap. priuilegium. supra de verb. signifi. Probus.

SCienti. Uide Decium in consi. 396 ver. praedictis / visis his. Probus.

¶ Non obtemperat. Iste dicitur dolin omittendo qui non ita grauis dicisicut dolus in committendo: facit quod notat Alex. con. 214. in prin. quando do lus / vol. 7. vbi dicit quod quando domius conmittitur in faciendo probatur per iuramen tum / et sic non solum per testes vel per instrumenta: secus quando committitur in omittendo / quia tunc debet probari per testes vel instrumenta. Bal. in l. argentariis. §. cum autem. ff. de edem. conprobat idem Alex. per alia que videre licet. Probus

¶ Aut qualitate. Uide pro verificatione intenti Io. Mo. id quod tritum in iure nostro dicitur: quod verba relata ad personam / debent intelligi secundum qualitatem persone / cui referuntur. probat tex. in l. plenum. §. equitii. ff. de vsu et habita. vbi Bal. in prin. dicit quod si maritus legauit lectum intelligitur / de lecto viduali / et non de lecto coiugali / et sic de lecto cooperte de sericeo: quod non conuenit vidue propter tristitiam et dolorem. occasione mortis mariti prouenientem. glo. in l. mutiane. ff. de conditio. et demonstra.

¶ Pro intento facit quod voluit Bar. in l. i. nu. ii. ff. ad leg. falcidiam. Bald. post tex. in l. militari. ff de testa. milita. dicit quod si papa concedit episcopo quod possit celebrare tempore interdicti: intelligitur in pontificalibus secundum qualitatem persone cui verba referuntur. facit l. si quis filio exheredato. §. irritum. ff. de iniusto testa et c. magne. supra de voto et voti redemp. facit quod voluit idem Bal. in l. liberti. C. de oper. liber. et. in l. i. i. de lega. Innocen. in ca. pastoralis in fine. supra de dona.

¶ Item qualitas adiecta vni capitulo non debet ad alia referri. traditur in l. iii. §. filius. ff. de liber. et posthu. et in l. seie. §. in lege. ff de fundo instructo. Itarefert Sozi. consi. clvi. col. antepenul. pro fundamento.

¶ Pro premissis iuuat id quod diximus in simili quod qualitas iuncta verbo intelligitur secundum tempus verbi l. in delictis. §. si extraneus. ff. de noxa l. titius. ff. de testamen. m.¬ lita. Philippus Probus

¶ Presumere. Dic quod in presumptionibus est dare gradum. Quia statur potentiori presumptioni / vt in ca. afferte. supra de presump. l. i. C. qui et aduers. quos / et. l. iii. ff. de minorib. scriben. in. c. fina. supra de iureturan. et in l. admonendi. ff. eo.

¶ Predictum intentum habes firmare per id quod singulariter voluit Innoc. in. c. super hoc. col. i. supra de renuncia. quod si ctum testes deponunt de voluntate libera. et duo testes deponunt de voluntate coacta / quod quis beneficio per metum renuncianit: quod potius stabitur dicto duorum: quam dicto centum / ratioquia deponunt de actu versimiliori: videlicet quod potius renunciauerit per metum quam liberaliter. arg. l. cum de indebito. ff. de proba et c. licet causam. supra de prob. et quod voluit Inno. in. c. auditis. col. ii. ibi preferuntur testes episcopi qui verit iniliora dicunt: quia iuri communi consonant

¶ Uide que dixi in. c. i. de constitutio. et in. c. in generali infra hoc titulo. et in. c. si beneficia. de preben. hoc lib. Probus

¶ Bonus vir. Bonus vir dicitur ille qui non facit aliquid penale: dicitur etiam bonus vir: qui consilio pollet: et equidem bonus vir est quod illud vult fieri in alio quod vult fieri in se: prohoc vltimo habes tex. in. c. i. prima distin. dum dicit quecumque vultis: vt faciant vobis homines: et vos eadem facite ipsis. glo. in ver. copia. in. c. statutum. de rescrip. supra dicit bonum virum foroiudicem ecclesiasticum.

¶ Inquit Bal. in. c. quintauallis. nuxxxv. supra de iureiu. quod sicut deo non placet illicitum: ita nec bono viro: allegat l. cetere. ff. fami hercis. cui conuenit illud vulgare / vir bone viue deum.

¶ Habet enim bonus vir voluntatem regulatam a lege. Bar. et alii in l. si societatem. §. arbitrorum. ff pro socio. et in d. c. quintauallis. supra de iuretu. refert Sozi. consi. xcii. col. ix. circa primum. Probus

¶ Non prebat. Intellige de fama recenti: vidlicet quando volumus prbare dominium de recenti per ipsam famam / quia tunc sola non suficit. glo. in l. proprietatis dominium. C. de proba. quam ibi Bal. 5t. Saly. sequuntur et hec fama dicitur fama consentiens: vt d. glo. referi: intellige de recenti quando queritur dominium illius temporis cuius haberi potest initium memorie: quia hec non sufficeret no. Inno. in. c. causam que. supra de testib. Et dicitur recens in hac etia si illius facium excedat tempus. xl. annorum: non tamen centum vt dicam in sequent ibus: ita citat Alex. consi. ciiii. nu. viii. viso summario iurium. volu. vii. contra Anto. de Butrio. in. c. voniens. el primo. supra de testib. cui etiam non adstipulatur Io. de Imol. ibi / nec. Alex. consi. xv. volu. v. hoc dictum Anto. non ponit pro constanti prout nec in consi. cxvi. circa fi. perspectis. eodem volu. v.

¶ Et non transit sine dubio hoc dictum Anto. dicit Corneus. iiii. volu. consi. xlviii. vbi de recenti fama recodatur. secus dicimus de antiqua fama: quia hec sufficit ad probandum fines et antiqua dominia. pro hoc habes glo. in l. atqui natura. §. cum me absente. in ver. committat. in princ. quanibi sequitur Bar. nu. ii. ff. de neg. gest. idem Bal. et Saly. in d. l. proprietatis: ad propositum dicit eam singularem et in iure vnicam Ange. in l. Titius. ff. quib. mod. pig. vel hypo. tacite contrahi. Refert Nico. de Neapol. in l. quidam in suo. ff d. condi. instit. vbi Bart. in fi. vide Bal. in auten. quas actio nes. col. fi. ibi quarto et vltimo. C. de sacro sanct. eccle. vbi mouet dubium qumo poterit probari iuspatronatus dicentm annorum: et dicit quod non potest probari directa probatione. sed bene presumpta: cum in factis antiquis multum opere tur fama. allegat Innocen. in. c. veniens. supra de verb. signi. maxime in his que reputantur notoria / allegat eundem Inocen. in. c. cum causam. supra de iura. calum. et quod habetur. in l. si mater. C. ne de statu defuncto

¶ Item operatur: quia ratione difficilis probationis sufficit probatio presumptiua l. qui ex liberis. ff. de secun. tabi idem Bal. in l. conuenticulam. col. pe. in ver. ex his etiam infero. C. de episco. et cleri. quod ecclesia probat se habere de minium ciuitatum per famam: licet non habeat instrumentum acdutionum.

¶ Intenium nostrum compro. per ea que signat idem Balin l. cum super. C. de rei vendi. quod interdum quia durum est probare. per instrumenta de titulo: sufficit probare per testes et argumen ta: et dicit illam l. optime facere ad questionem nobilium qui protendunt antiquissimum ius patronatus: et non possunt aliquomodo probare quo descenderunt per matrimonia successiua. et per legitimam consequentiam: sufficit et quod antiqua facta probentur per indicia et famam: vt ibi. et in l. indicia. C. de rei vend.

¶ In probatione equidem iurispatronatus mulium ralet antiquissima probatio: quia habetur pro titulo l. hoc iure. §. ductus aque. ff. de aqua quoti. et estiua.

¶ Et in factis antiquis opinio generalis habetur pro veritate: nec est necessaria alia probatio: dum tamen talis opinio sit vniformis apud omnes: nec de ea sit contradictio apud peritos: ita dicit Bal. in. d. l. c. uenticulam.

¶ Et quando extat difficilis probatio / fama probat etiam in non antiquo facto: firmat Alex. de Imol. consi. iiii. nu. v. volu. vi. Et hoc concurrentibus aliquibus adminiculis: ver coiecturis. allegat Cy. in l. si quidem. C. solu. mat. Qui penit exemplum in probanda morte alicuius occisi in multitudine magna et tumultu. allegat l. non omnes. §. a Bar. baris. ff de re milita.

¶ Pro antiqua fama vide Alex. consib. cl. nu. ix. in causa appellationis. volu. vi. et eo. voli. consit. cxxxix. nume. x. et. xiii. dicentem id procedere quando tractam / de probatione alicuius facti a quo distamus per annos centum: et sic quatum est tempus longeue homins vite: quod est centum annorum l. fi. C. de sacro san. ec. et l. an vsusfructus de vsufr. ff. cum silibus. idem Iasaad Cod Alex. coni. xxiiii. nu. xii. et seq. circa processum / vol. vii. latius idem consi. ci. nume. xv. vol. vii. et ibi tangit punctum difficilis probationis puta filiationem in qua sufficit sola fama seu conmunis opinio. no. Iacob. Butrig. in l. quidam ff de probatioet Antho. de Butrio / in. c. trasmisse. supra qui fil. sint. leg. quod vo- rum secundum Sali. in l. i. col. iii. ff. de testib. si hec fama sit coadiunata aliis adminiculis: et hoc quando non est antiquata in memoria hominn.

¶ Pro principali intento vide eundem Alex. d. consi. cxvi. volu. v. latissime hec firmat Philippus Corneus / in. iii. parte. consi. ccciiii. rem arduam / quasi per totum precipue sub litera / E ibi in factis antiquissimis que excedunt memoriam hominum fama plene probat l. si arbiter. ff. de procura. fsrmat etiam Alexan. consi. lxxxxiii. nu. ix. viso themate. vol. iii. alias innumerabiles sequerentur absurditates: quia non posset probari legem datam fuisse Moysi / et Christum crucifixum / et Constantinum fuisse imperatorem / et donasse res ecclesie. quod est absonum prout dicit Specul. in tit. de probatio. §. probare / versi. vltimo queritur / et versi. nota prescript. idem Corneus volu. iiii. d. consil. xlviii. sub litera / § quod exorditur presupponitur quod pars.

¶ Et hec est communis opinio secundum Sozi. consilio. clxxxvii. col. iii. quod incipit / in controuersia.

¶ Ista enim est natura probationis facti antiqui testaturauemnas in suo compendio / in titu. de iuretur. in antiq. charta mihi. clii. col. ii. vbi singularisat. d. glo. in. d. §. cum me absente¬

¶ Hec communis potest fortificari medio sequenti: quia si in excedentibus menioriam hominm valet testimonium de auditu / quod est minus / vt in. c. licet. ex quadam. supra de testib. multofortius testimonium de fama quod est fortius de se

¶ Item quia per instrum. ta antiqua probatur dominium. Ideo eade ratione videtur quod et per famam: et probatio per antiqua priuileg. a equipollet fame. Antho. de Butr. in. c. fina. supra de successio. ab intesta. et per hec et alia ad hanc communem mouetur Areti. in. d. c. veniens. col. fina. supra de testib. quem sequitur Decius consi. 438 viso const. lio / citans quod hec est communis a qua in iudicando non est recedendum. Idem Decius consi. xlii. nu. x. et melius quam alibi / in c. i. nuxviii. supra de appel. vbi ponit octo casus in quibus sola fame plene probat quos vide parte ipsum / et in reper. Feli. in verfama quibus adde glo. in. c. cum desideres. supra de senten. ex com. in antiq¬. et Prepo. in ca. nullus. xxiiii. distinct. Sequitur communem Ias. in l. cum aliquis / nu. v. C. de iure delib. Idem Iasor ff. de eden. in l. pretor ait. § pretor ait. col. penul. tenet Feli. in capi. cum causam / nume. ix. supra de probatio. et remissiue. in. d. eius repertorio / in ver. fama. et in. c. cum contingat. supra de rescript et in capitu. veniens / numen. xvi. supra de testibus.

¶ Preterea fama debet attendi a quo fonte procedat / aumalo / aut bono. Quia si constat non habere ortum ab honestispersonis: oportet tunc quod suppleatur per causas et verissimislia. Sed vbi constaret famam habere originem ab honestipersonis: tunc hoc sufficeret ad hoc vt diceretur fama / etiasi nulla coniectura vel indicium appareret: tenet Sali. in l. ea quidem. C. de accusatio. Bar. in l. de minore. §. tormenta ff. de questio. sequitur Bald. in d. l. ea quidem / et in capit. i. §. Idem vassallus / in fine de controuersia inuestitu. et in l. testium / circa medium. C. de testib. et Feli. in d. capi. veniens. nume. xvii. per dictum Bar. in l. miles. ff. de adulter. per illum tex. probant tex. in capi. qualiter. §. debet / et cap. inquisitio nis in fine de accusatio. vbi patet quod in probatione fame non requiritur quod habeat originem nisi ab honestis personis tex. cum glo. in l. qui cum malor. §. fina. ff. de bo. liber. et in l. titio fundus ibi erat homo cui videbatur credendum. ff. de conditio. et demonstratio. et Angel. inst. de suspect. tutor. in princi. hanc glo. in l. titio fundus reputat nota. Angel. in infra si bone fidei. ff. de rei vendica. per quam / et. d. l. iu bone fidetr Idem Angel. dicit quod excusauit in syndicatum quendam potestatem qui assignauerat nobili totum palatium pro carecerc / quia reputabatur homo sincere fidei: tamen recessi refert Feli. in d. capitu. cum contingat. nume. iii. Ista sunt de mente dicti Francisci Areti. in d. cap. veniens. col. finaUide Cardi. in clemen. prima questio. v. de offi. ordi. Quod infamia non debet insurgere a maliuolis / sed grauibus et prouidis contra glo. in. d. capitu. dilectis filiis in verl apud bonos / de purgatio. cano.

¶ Pro intento principali habens etiam glo. in capitu. cum olim / in ver. fratrum. supra de priuileg. Sali. in l. si bone fidei. C. de iureturan. Barba. consilio. xlii. volu. iiii. et eodem vo. lu. consilio. lxxvii. nume. ii.

¶ Postremo attende ad id quod. supra proxime diximus / vt fama ab honestis trahat originem iuris rigore non procedere in probanda infamia contra publicum vsurarium per famam / quia non refert vnde fama in hoc casu originem traxerit. firmat domi. meus de ripa / in ii. libro respon. cap. ix. Probus.

IN obscuris. Idem dicere poterimus in dubiis: in quibus graue est ferre sententia. c. graue. xi. q. iii Hinc un. Bernar. ad Eugenium. Quatiem mea sanatia asatac tenetaram suatoncraene rmiisentio rei fine semper pauidus / et numque securus spectans: et Culius ad Ortensium malo vinci / quam vincere. et postea sufdit. Sunt quidam de rebus incognitis iudicates et ad quamcumque sint disciplinam quasi sint tempestate delati ad eum tanque ad sexsm adherescunt. Probus.

NOn potest. Et sic verificatu regula de qua meminit Iason in consi. clxx. numer. ii. visis / vol. iiii. Quod genera. lis clausula posita in secundo legato: vel vniuersalis quibuicumque verbis conccpta / numquam refertur ad ea / de quibus spicialiter est dispositum l. dosl. clausula. ff. de ver. obliga. et l. vxorem. §. felicissimo / de legaiii. et l. coheredi. §. qui patrem. ff. de vulga. et pupil. substi. et l. alimenta. § basilice / et l. stichum. nutricis. ff. de alimen. et cibar. lega. et l. sanctio legum. ff. de benis. Quia nunquam reperitur quod genus deroget speciesed bene econtra: vt hic in textu species derogat generi capi. dudum. et capi. quamuis tibi. supra de prebend. hoc lib. et cap. ii. supra de offi. lega. Sicut in legibus generalis dispositio legis / etiam cum clausula generali non obstantibus quibus cunque legibus / non refertur ad ea / de quibus specialiter est dispositum l. in testamentis / vbi Raph. ad hoc notat. C. de testamen iuncta l. hac consultissima / vbi glo. et Docto. C. qui testa. face. posses. Probus

¶ Artistarum. Idem Ioan. Mona. in capitu. in generali infra. eo. titu. Probus

Non derogat. Faciunt pro hac regula que tradit Iason in consi. xii. col. prima in predicta / volu. iii. vbi comprobat iuribus hanc regulam subdendo quod inter species illa derogat alteri / que est specialior. Bald. in l. hac consultissima / col. prima. C. qui testa. facer. posses. allegat ad hoc Di. hic / et quia qua ratione species derogat generi eo quia est specialior: eadem pari ratione illa species que reperitur specialior / et sic indiuidua debet derogare alteri speciei. Probus.

Copulatiua. Que etiom fic hodictione / cum: quia si illa apponatur inter personas operatur effectum copule: et idem est quod copula / et: et tantam trbuit vim seu potestatem vni sic coniun. cto quantam habent omnes aliil. si quis titio. ff. de vsufr. accrescendo. et ibi Bal. et. l. titie textores. § nihil distat. de lega i. vnde si dicatur canonic. eligant cum decano: tanta resuftat et tribuitur potestas decno / sicut omnibus canonicis l. si quis Titio. et quod no. ibi. Bal. ff de vsuffr. lega. latius firmat Maria. Sozi. consil. xl. col. ii. Ex actis gestis / vide quae dixi de copulatiua. in. c. in el. ctionibus. supra de elec. et que citat Alex. consi. xxv. ver. postro mo capio coninderatis verbis. volu. vii. quod vbi copula / et / copulat qualitates: nec apparet expresse vel per coiecturas an copulet illas respectu diuersorum subiectorum / an eiusdemquod in hoc casu dubio. Cum natura copulatiue. sit ampliare. vt l. ea tamen adiectio. de leg. iii. potius refertur ad diuersa subiecta / quam ad idem: vt sic amplietur et dispositio plura comprehendat. et ideo si dicatur in dispositione quod centum dentur militibus et doctoribus non intelligitur in dubio de eodem subiecto habente istas duas qualitates: id est quod dentur centum illis qui sunt simul doctores et milites: imo. intelligitur quod illis qui sunt milites tantum / dentur centum: et illis qui sunt doctores tantum. Bal. in l. i. in prin. ff. de iusti. et iur. facit l. quintus. in prin. ff. de aur. et arg. lega et l. qui concubinam in prin. de leg. iii. late per Bar. in l. si is qui ducenta. §. vtrum ff. de reb. dub. commemorat Alex. in consil. ci. nune. viii. super eo. volu. iii. vbi istud late comprobat dixi in c. i. in fi supra de reiudi. et latius in rub. de iure patro. Probus.

¶ Ponitur. Placet Maria. Sozi. consi. xxxvii. col. ii. circa predictam quem videas pro regula ipsa. Probus.

PLuralis. Dic quod pluralis locutio aliquando secundum subiectam mate riam in vno verificatur l. non est sine liberis. ff. de verb. signi l. in bemus. § sinautem. C. ad Treb. l. pater seuerinam. §. fidei con. d. condit. et demon. ff. et l. i. C. de condit. insert. Decius consil. ccclxi. sub nume. iiii. omissa longa serie Idem consi. ccclxx. in prin. viso testamento. vbi dicit quod regula l. vbi numerus. ff. de testib. non habet locum in casibus iurium. supra allegatorum propter voli. tatem testatoris. Et quia videtur eadem ratio in vno que in pluribus. Paul. de Cast. in d. l. i. C. de conditio. infert. Probus

Ec dos. Intellige de pecuniaria dote non de aliis dotbus: vltra quam reperio mulieres (saltem aliquas) viris isuis quatuor dare dotes. Prma est pulchritudo: secundo nobillitas tertia virginitas / he tres sunt excellentiores. (quibus conuenit quarta suipsius traditio de quibus rescordati sumus in. c. duobus lante finem. supra de rescrip. Excellentissima tamen illarum dicitur virginitas: qua amissa per supremum desi reddi non posse cum. arguat factum: et in potentia non dicitur in his que facta sunt: vt dicantur non facta: merito iura nostra fauore huius dotis virginitatis multa censere: interque reperio stupratorem virginitatis ad duo teneri aut virginem ipsam siue eam quam corrupi. accipere in vxorem / aut ad interesse et damnum pro dotec. primo. supra de adulter. iniuria enim est grauis: habens actum permanentem: et ea potissima ratione debet haberi ratio oamni: testantur Hostien. et Azo in summa de iniur. sequumtur Bar. et Ang. in l. item apud labeonem. § si quis seruo. ff. eo. quodquidem damnum potest per iudicem (constituto leg. time de stupro virgini stuprate adiudicari licet petitum non fuerit. pro quo theorica iuris quod quotiens constat iudico de delicto: potest codemnare delinquentem ad restitutionem rei et damni: testatur Iacobi. de sancto Georgio in l. imperrium in prima lectura. col. ii. ff. de iurisdi. omni. iudic. quo prosequitur Arety. in. §. ad corrigendos in prin. ii. col. c. qualiter et quando el. ii. supra de accusatio. allegat Bar. in l. i terdum. §. qui furem. ff de furt. latius per Fely. in. c. cum oporteat col. fina. supra de accusatio. Quod damnum in executione sententie probabitur per iuramentum partis in odium delinquentis l. si quando vbi Doc. C. vnde vi. Panor. in c. dilecti: col. fi. supra de foro competen. Quod dicas verum in eo quod iuratum fuerit oportere se plus daturam pro dote sua occasione virginitatis perdite: nec refert an virgo fuerit sedulcta et decepta / an sponte acquienerit: quia semper presimitur seducta et decepta l. vnica. C. de rapto. virgi. Panor. et alii in d. c. primo de adulter¬

¶ Secundo stuprator tenetur alere / partum / tex. in. c. cum haberet in fine et ibi Doct. supra de eo qui duxit in matri. quampoll. per adulter. Arety. in l. i. in fine. ii. col. ff. solu. matr. qui dicit quod istud seruatur in practica etiam de iure ciuli Corset. in singu. in verb. spurius: et hoc procedit ex quo dam equitate naturali / ne filii alimentis priuati pereant. quod sentit Bar. in auten. ex complexu. C. de incest. nupt vbi per rationem. d. c. cum haberet / dicit parentes posse lagare filiis spuriis ratione alimentorum. Et quod parentes poterunt donare vel relinquere dotes filiabus. Cum dos. succedat loco alimentorum de quo per Iaso. in auten. res qui C. commu. de lega. et Decium in. c. in praesentia. nu. xxxix. vertertio conclusio supradicta. supra de probatio. vbi dicit quod istud habet locum in quolibet spurio et nato ex quocunque conitureprobato: et hec communis est opinio secundum quam alias cosultum fuit Senis per Maria. Sozi.

¶ Inquantum. supra diximus teneri alere partum: dic verum nisistuprator ille probet alios habuisse copulam cum ea: quia tunc non teneretur: testatur Paul. de cast. co. clxxv. refert Hip. polytus de marsiliis: in l. prima. §. i. col. vlti. ff. de questio.

¶ Pro comprobatione: vide Alex. consilio. clvii. circa primum dubium. volu. 5.

¶ Moderare secundo dictum illud quod pater teneatur alimentare: verum vsque ad illam etatem qua ipse se alereex lucris persone sue potuerit ista est sententia LaurenCalca. con. lxi. col. penul. sub nu. xii. ver. quarto tunc liciti. est: quod incipit aggredienti mihi primum dubium vbi dicit quod pater potest relinquere vsque ad quantitatem sufficientem pro alimentis et non vltra: et considerantur alimenta non splendide secundum qualitatem patris sed secundum educationem de iure naturali ad quod ius naturale respexit ius canonicum d. c. cum haberet: vbi Doc. maxine Panor. quod licet di camus matrem teneri alere spurium l. nec filium. C. de patri. per. testa. Doct. d. c. cum haberet et in. c. i. supra de infan. langui. et in c. fina. supra de conuersio. infidel. Alex. et Arety. in l. alimenta C. de nego. gest. tamen hoc verum nisi mulier esset adeo pauper quod oporteret eam manibus operari: et forte ambefame perirent: ita tenent Bal. Paul. Alex. Arety. et alii quod muniter: in. d. l. alimenta. Idem Bal. in. d. l. nec filium: et in l. sed si hereditas. §. fina. ff. ad exhiben. Si tamen pater et mater reperiantur facultatibus abundare equaliter secundumeorum facultates habent contribuere: probat tex. in fi. d. c. cum haberet quod placet Panor. ibi. Probus.

VEl oneroso. Uide que in proposito traditur Alex. consi. clii. numero. viii. in causa et lit. volu. vii. vbi citat regulam quod vbi agitur de actu continente obligationem vel aliquilo nerosum: presens et tacens non intelligim consentire per iura hic per Io. mo. allegata et alia cui adde eundem Alex. con. 18o. nu. iii. viso processu. vol. 7.

¶ Preterea dici quod ante Ioan. Mo. istud citauit perpulchro Innocen. in. c. in Genesi. col. ii. supra de elec. firmat Barba. ci sil. ix. sub nume. vi. in. iiii. volu. quod si testator sibi constituat. executorem in suo testamento presentem et tacentem: tamen non presumitur consentire oneri assumendi executionem per. d. §. inuitus. Illud tamen dictum non reperio apud Io. And. in. c. Ioannes. supra de testa. apud quem dicit stare: tame Barba. ibi allegat Roma. id referre in l. que dotis. ff. solu. mat. ibi refert aliud dictum Ioan. And. quod licet quis elige tur in arbitrum et sit presens: et taceat / nihilominus non prosumitur consentire in assumendo illud onus: istud dictum Io. And. non firmat loco: illud tamen reperies in additio. ad Specul. intitu. de arbitr. et arbi. §. sequitur. versi. sed nequid arbitrator. licet ibi specula. teneat contra. Hoc dictum Inno. refert Panor. in. c. vestra. in fi. supra de loca. illud mode. rando vt procedat / quando presens et tacens stat simpliciter adactum non vocatus: quia si ad illum esset vocatus vt actui consentiret / vel dissentiret: tunc tacens (etiam in actu oneroso) habetur pro consentiente. Allegat Innocent in. c. i. supra de his que fiunt a maiori parte capi. et. l. de etate. qui tacuit. ff. de interro. actio. et. c. fi. supra hoc lib. de confessis. tangit Archid. in. c. pronunciandum. in fi de conse. dist. iii

¶ Hanc modificationem dicit perpetuo notandam Fely. in. c. i. col. i. supra de maior. et obed. dicens quod si ageretur de alienatione ecclesie perpetua: non sufficeret taciturnitas: qui in ea requiritur expressus consensus capituli. Sed hoc vt timum non tangit intentum nostrum

¶ Firmo intentum Io. Mo. in suo primo membro per glo. in. c. sicut. in ver. pervnum. post med. supra de elect. hoc lib. quam dicit ibi notand. Domi. no. Panor. Imol. et alii. in. c. nonne. supra de praesum. Bart. et alii in d. l. que dotis.

¶ Ex quo infertur per hanc regulam / quod tacens postquam scit rem pro se vtiliter gestam: presumitur ratum habere. pro hoc habeo doctrinam Bar. ii l. qui eum. §. rem haberi. ff. rem rat. hab. dum dicit: dic aut goritur actus aliquis pertinens ad acquisitionem / et ad melcommodum: et tunc non improbare / est approbare. alleg. l. si absentis. C. si cer. pet. intellige siue agatur de vtilitate vera siue presumpta. Bald. ita fatetur in l. si siue. col. i. C. ad Uelleia. hinc est quod dicit. filia pressumitur consentire peretri: quia presumitur quod adeius vrilitarem propter affectum paternum. ff. solu. matri l. ii. §. voluntatem: et ff. de sponsa l. sed ea quae de: quo affeetu dixi supra. in rub. de renuncia. in fine.

¶ Iste enim affectus procedit ex praesumptione iuris que dicitur legitima probatio: licet aliquando ex eo affectu possit insurgere incommodum: ad hoc tamen ius non habet aspectum suum vt habes videre in casusequenti: puta in casu glo. in ver. non contradicendo in l. adoptionibus. ff. de adoptio. Dum alle gat. §. naturaliter in auten. quib. mod. natura. efficium. legit. colla. vii. quod filius tacens quando legitimatur / praesumitur consentire / licet certo actu siue respectu legitimatio sit damnc sa filio: primo quia perdit libertatem et non est amplius sufturis: vt d. § generaliter / et sic pater dicitur acquirere patriam potestatem: sic rem inestimabilem. ff. de lega i. §. secundum vulgarem. Et de inestimabili ad estimabile nullaest proportio. Sozi. in proposito nostro. con. ccxcv. co. fi. in causa contra filios: vbi hoc incommodum late prosequitur in ver. postre mo dominus a patre / vbi adducit aliud incommodum quia pate acquirit vsumfructum in bonis aduentitiis per filium querendis l. cum oportet. C. de bonisque liber. Item filius legit matus amittit per legitimationem: quia non potest ampliutestari patre viuente: nec mortis causa donare: eo non consentiente neque in iudicio esse vt habetur in l. qui in potestatem ff. de testa. et l. in his. §. i. ff. de dona. causa mort. et in l. fi. §. necessitarem. C. de bonisque liber.

¶ Tamen attenta vtilitate que resultat ex recuperatione iuris natalium (quod non dicitur modicum) presumitur potius consentire quam dissentire: illa enim que dicuntur de incommodo videntur caduca respectu illorum que acquiruntur perlegitimationem puta ius natalium / habilitatio ad honores / et dignitates que sunt grauioris existimationis: vt patet recte intuenti.

¶ Attende ad doctrinam Io. mo. que in vtroque membro limitatur. per Fely. post alios in. d. c. nonne quam videtur tangere in vno Sozi. con. ccxci. col. vii. visis literis / dum dicit fallere ratione pie cause / quia etiam in preiudicium scinentis et non contradicentis praesumitur consensus tex. in autem. si seruus sciente. et ibi Bal. C. de episco. et cler. et. in. c. si sernus. liiii. distin. firmat roma. consil. cccxi. nu. iiii. in casu proposite consultationis / vbi refert aliam fallentiam ad texnostrum / videlicet fauore reipublice. vt l. ii. ff. ad municipal. et l. honores. §. fi. de decurio. lib. x. C.

¶ Item Fauore pupilli. ff de fideusso. tuto l. causa ostendimus. §. fina. Et consequenter fauore ecclesie que tam reipublice quam pupsllo videtur equiparata vt patet de restitutio. in integ. c. i. supra hoc lib. Probus.

FInis. Qui seu eius euentus dicitur dubius. Ang. con. ccxlv. vertertio: est videndum. Probus.

¶ Lucidior. Dixi. supra in prob. facit illud Philosophi. Sermones nostri veriores efficiuntur si ad diuidua et particularia descendamus facit id quod citat Ang. in consu ccclxxviii. col. ii. quod exorditu nobiles alias philosophice quod per subdiuisiones et interpretationes congruentes omnium telorum euitatur amaritudo. quo d prosequitur neuisanus in silua nuptia. versi. est nubendicharta mihi. cxciiii. vbi subdit qui omnia indistincte vuliintelligere / confuse intelligat necesse est. Probus.

¶ Debet dicere. Attende ad ea quae in proposito traditDeci us con. ccclxvi. nu. xiii. pro declaratione vbi dicit quod in teli sequestratione requiritur partium citatio maxime earide quarum preiudicio agitur. Et quod saltem constet summarie: quod partes voluit venire adarma seu quod sit timor armorum et quod scandalum oriri possit quodque id constet actis alias iudici. non creditur. c. quoniam. supra de proba. Et si aliter fiat debet reuocari tanquam de facto facta. glo. in l. minor in prin. ff. de exctio. Bal. in l. si pacto quo pena: et ibi Alex. C. de pact. firmat late Petr. de Ancha. con. ccxcii. in fine: videretur prma facie / tangit Roma. con. clviii. circa articulum proposit. vbi dicit quod sicut de facto processitad sequestrationem: it procedat ad sequestrationis reuocationem. pro quo vide es que diximus in. c. cum singula. in ver. de facto. supra de praeben.

¶ Premissis adde que in simili citat Rapha. cuma. consi. cxlvi. col. i. Simon / Helias videlicet quod in materia citatio nis fiende ad domicilium intelligitur de domo habitatis nis vbi est familia que ei referre possit. ff de dam. infecto l. iiii. §. pretor et ff. de legi. agnat. tutela l. i. §. demum et vbi que per Bar. fit enim citatio ad domum: vt possit sibi nunciari per illos de domo. d. §. pretor. Probus

¶ Pretor. Hic pretorem pro iudiee accipi dicemus quia largo modo quilibet magistratus pretor dici potest. Barl. fin. in prima q. C. de edil. edicto. Decius refert in l. vbicum que. ff. hoc titu. Probus.

¶ Facilius. Uide Alex. con. clxiii. in princi. circa id. vol. vi. vbi dicit id fore originale verbum Io. mo. Prabus

ACtus. Quorum vicinitas multum operatur per ea que tradit Sozi. con. cclxxxiii. col. iii. in presenti post Bal. in l. petens. C. de pact. quando vult quod ex vicinita te vnum pactum contemplatione alterius initum videtur: bene facit tex. in l. i. §. quae honorande quar. reo. actio. non dat. per quem tex dicunt Docto. quod si post donationem: donatarius obligat se ad aliquid: censetur hoc fecisse contemplatione illius donationis vnde aliquando consuluit Paul. de castro. quod si mulie. donat aliquid hospitali et eadem die hospitale se colliga. ad dandum mulieri decem singulis annis / censetur fecisse hac contemplatione precedentis donationis ex actuum vicinitate. Et ideo donationem non esse puram sed ob causam et consequenter vendicaret sibi locum remedium l. i. C. de donatio. quae sub modo.

¶ Item licet frater videatur dotare sororem animo donandi l. vnica. §. accedit. C. de rei vxo. actio. tamen si eadem die apparet instrumentum quietationis facte per sororem. fratri / presumitur dotasse contemplatione illius quietatio nis: et sic precedentia declarant sequentia l. quotiens. C familiercisc. et l. si seruus plurium: in fine de lega. prmo: prout in simili dicitur quod verbum obscurum in vna parte altennatiue declaratur per aliam partem alternatiue: tex. sing. in l. i. ff de reb. dul.

¶ Una etiam parte copulatiue altera declaratur. Sozl. consi. cclxxx. col. ii. considerata

¶ Item vnum capitulum per aliud declaratur l. vtrum. ff. de petit. heredita. vbi Bar. et Bal. et in d. l. si seruus plurium / notat idem Sozi. con. cclxxviii. col. iiii. in questione.

¶ Pro intento facit quod Sozi. consi. cclxxxiiii. in fine praestantissime doctor: dicit de vicinitate scripture post Bar. in dicta l. petens.

¶ Postremo dic quod actus qui habet tractum successinum et continuatiuum / censetur vnus per relationem ad principium sui temporis. l. eum qui. §. in pupillaribus. ff. de iureiuran. no. Petr. de ancha. consi. ccxxx. columna finali / presupponitur. Probus.

NOn prestat. Facit nam ex non ente non fit ensseste Philosopho. et Boetius in. v. de consolatio. ex nihilo nihil existere sententia vera. Philippus Probus.

¶ Qui sentit. Uide Soli. consi. ccliii. in fi. in causa dominiIoannis. et consi. cclxv. col. ii. presentis. Probus.

FIrmatorium. Adde in proposito que not. Barba. consilio. xvii. volu. iiii. vbi concludit quod si non valet. principalis contractus / ita nec renouatio super eointeruenta. Probus.

Er alium explicari. Dic istud etiam procedere siue de iure / siue de facto id fieri possit / aut alias secum dum sonum verborum. Pro hoc vltimo habeo regulam nota. in cap. quoniam. in. §. is autem. supra de offi. delega. Quod verba denotat tia propriam personum non verificantur in actu per alium expedito: pro(quo glo. in ver. publice / in cle. prma de vita et honesta. clerico. qua ibi dicit singularem Car. q. v. et in cle. vnica. col. vi. de iurei. ram. et Panor. in ca. mulieres. supra de senten. excon. et ibi Feli. §. dispositio iuris imponens penam contra personam delinquenten. personaliter si delinquit per alium non habet locum pena: quia tenet Imola / in. d. cle. i. et Panor. in. c. licet / in fine / de decimis. stat cum ipsa glo. singula. licet pro ea habeam glo. in l. penul. ff. de testa. et reliquam in cle. dudum / in ver. praesentari. de scipultur. quam ibi Panor. singularisat ad hoc quod vbi requiritur quod aliquis se presentet / die tali in aliquo loco / non potest facere illud per procuratorem: cuius sententie astipula: ibi Car. Idem si dicamus quod statutum dicat / qui propriis manibus / cum ista verba denotent actum personalem. not. in. c. pra¬ riculose. de penitem. dist i. tex. in cle. i. ibi per manusnostras. de iureiu. tex. in l. probatorias / ibi manu ntra subscriptis de diuenoffi. lib. xii. C. Bald. in capitu. i. §. si quis vero / el primo / in princip. dicit quod vindicta permissa a statuto non potest. per alium expediri. Et licet marito permissum sit occidere adulterum: non tamen id per commissum potest exercen¬

¶ In proposito idem Bal. in l. i. §. ne autem hic per Ioan. Mo. allega. citat quod si testator mandauit alicui vt personaliter visitet monasterium quod non poterit fieri per alium: prohoc facit id quod dicit Domi. in. c. ii. § sane. supra de testa. hoc lib. quod executor habet exequi per seipsum et non per aliuma quando est grauatus distribuere fecundum suam conscientiam: facit. c. tua. ibi per manus eorum. supra de testa¬

¶ Item habeo tex. in. d. c. licet. supra de deci. et ibi Panor. quod priuilegium datum facientibus actum propriis manibus: non habet locum in his qui faciunt per alios. vide latius per Barba. consi. lxxxviii. nu. x. volu. iiii

¶ Et attende hic ad istud verbum propriis: quia si solum diceretur manibus: premissa non haberent locum: sed suffi. ceret facere per alios: quia non videtur denotari propripersona: istud probatur in. c. si quis suadente. xvii. q. iiii iuncto. c. mulieres. supra de senten. ex com¬

¶ Dicemus equidem verba denotare propriam personam si expresse vel tacite est electa industria persone: quia tumregula non habet locum: pro hoc habeo tex. in. c. is cui. supra de offi. delegat. hoc lib. et idem. c. quoniam. § preterquam. supra eo. expresse quando dicitur talis expediat. et non alius. tex. in f. i1nf. §. de his. ibi: nullius alterius. ff. de separat. Tacite vt sapapa committat causam fidei canonico theologo ecclesie. Bitur. qui in curia reputatur maximus theologus: quia tunc non poterit subdelegare: nec transibit in successorem imperitum. maxime si sit adiecta clausula de tua prudentiavel circumspectione plenius confidentes secundum Imol. in. d. cap. quoniam /

¶ Potest etiam dici quod electa sit industria persone per clausulam: secundum animi tui motum exequaris: tunc non paterit subdelegare: ratio est in euidenti per id quod not. in glo. in l. sicuti. ff. de arbitr. vbi dicitur quod motus animi nonpotest alteri committi. Bal. in l. cum magistratus. C. quamdo prouoca. non est neces. Idem tenet et ante eum Bart. in l. si vni. in fi. ff de re iudi¬

¶ Et vt veniamus ad intellectum puncti nostri: quero anhoc verbum personaliter per teipsum vel propriis mani bus / semper importet electam industriam persone: in hoc varii varia sentiunt: aut de paruo / aut de arduo negocio agitur: si de paruo non. si de arduo / secus: tu autem dic indistitcte importare electam industriam persone. moueor: quia si teneamus quod quando agitur de paruo negocio non cadat in dustria electa: sequetur inconueniens quod verba ipsa nihil importabunt: quod non est dicendum in rescriptis principis: in quibus omnia apponuntur cum ministerio prout et in inribus in quibus nihil dicitur superfluum iuribus vulgatis hoc notum sit. ideo si cum ministerio dicitur apposita: sequitur quod sint data pro forma que in minimis obseruari debet. prout et in arduis. pro hoc habeo doctrinam Bal. et Imol. in l. i. ff. de liberis et posthumis. vbi dicunt aliquid est datum pro forma / etiam si videatur modice solemnitatis est omnine seruandum: et non habet locum regula trita quod de modice non est curandum: pro qua habeo l. senatus. §. Marcellus quam Roma. singu. cccxxxii. dicit non esse alibi quod statute cauente quod non alienetur res immobilis in forensem: non hobet locum in parua domo et casa: facit glo. prima in princi. in autenti. minor is (quam admittunt docto. dicit Ioan. Fab. ibi. C. qui da. tuto. posste

¶ Et rede undo ad propositum quod forma non solum in minimis sit seruanda: verum dico quod adeo est seruanda quod licet sit in omnibus seruata excempto vno: ratione illius dicitur forma deficere: possumus ponere exemplum in confessione quod si omissum fuerit dico scienter vnum peccatum morto le: quis sepelitur in inferno. c. consuleret. de. peni. dist. v. iuxt. illud. Qui in vno peccauerit: omnium factus est reus.

¶ Ad idem diximus in testamentis vt defectus vnius tastis reddat testamentum nullum l. sivnus. C. de testa. facit illud Marci Cicero. in suis Paradoxis ad finem. quod ita nauis submergitur per vnum foramen sicut per decem: et illud modicum frumenti totam massam corrumpit. et Roma. in l. ii. ff. ad Silleia. quod si statuto cauetur quod decontractu soluatur su. bella: et non est solutio facta integra / vt quia deficit vnus nummus: non diciiur facta solutio gabelle. facit l. qui heredi. et l. Menius. ff. de conditio. et demonstra. quod factum debe. impleri in forma specifica. Probus basaaa Ca

"Exordio". Uide que dixi in capitu. si eo tempore. supra de rescript. quibus iunge illud psal. principium verborum tuorum veritas. Probus.

¶ "Perseuerantia". Ude que dixi. supra in ca. primo de scisma. in ver. perseuerantia. Probus.

"FRustra". De hac dictione vide quae tradit Io. de Anania ira c. quia frustra. nu. xiii. de vsur. grobus

¶ "Claudicare". Sozi. consi. 2713. col. ii. in praesenti consultatione. pro hoc allegat l. Iulianus §. si quis a pupillo. et. §. si quis a colludente: cum ibi nota. ff. de actio. empti. facit quod habetur. in l. fi. C. de fruc. et liti. expen. Et subdit ibi idem Sozi. vnum. pro intento Io. mo. hic / quod ad hoc vt quis virtute alicui contractus agere possit: debet prius ostendere se impleuisse ex parte sua: si ad aliquid implendum tenebatur. text. et ib. Bal. notat in. c. i. qual. do. proprie. priuet. idem Bal. in l. stipulationem. ff. de iure doti. et in auten. dos data. C. de dona. ante nup. dixi. in. c. cum quis. supra de sententia exco. Probus

¶ "Non debeat". Istud etiam procedere dic in contractibus principum: quia in his vt priuati considerantur: et sic tenentur sennare quod promiserunt: et contrauenire non possunt. c. i. supra de proba. et sicut in priuato contractus a principio est volunta tis / et ex post facto necessitatis l. sicut. C. de actio. et oblig. ita etiam in principibus paritate rationis: quia principes cintrahendo obligantur de iure naturali propter consensum l. i. in prin. ff de pact. ita firmat Car. consi. cxlvii. col. fi. dominus non ster papa: quem refert et sequitur Decius consi. cclxxxvi. nu. vii. in causa comunitatis. vbi subdit quod iquando princeps venit otra factum suum: et contrariam facit concessionem: videtur deceptus et circumuentus ex obliuione / vel ex facto impetrantis secundum concessionem: et ideo valet prima et non secunda: et fortius / quia quando princeps etiam motu proprio reuocat quia seruare tenetur: fingitur circumuentus:. ita quod contrarium probari non potnest: allegat bonum tex. in l. predia. de loca. predio. ciui. li. lib. xi. C. quod in principe tanquam in fonte iustitie debet esse constans voluntas / et quod in eo conuenit illud verbum / semel locutus est deus: et quod scripsi scripsi

¶ Princeps enim debet habere vnum calamum / vnam linguam / non plures: quia scriptum est: Que. processerunt de labiis meis non faciam irrita. Idem debet esse immobilis si cut lapis angularis: et sicut polus in celo: his astipulatu dictum Io. Mo. in. c. in generali. nu. viii. hoc titu 1fra. dum dicit quod papa debet habere pedes plumbeos non plumeos: pro promissis vide etiam eundem Decium consi. ccxcii. in fi. et protenui faculiate. Probus.

"CArnales". Pro hoc est tex. in antem. quibuscumque modis. C. de sacrosan. eccle. vbi in casibus in quibus permittitur prelato alienare et tamen prohibetur alienare suis consanguineis: et etiam ipsi prohibentur recipere et ibi glo. oppo. nit de § sinautem ecclesiis / in aptem. de sanctissims episcopis quesoluit quod ibi loquitur in locatione. ad tempus que valet: secus in perpetua concessione quan non valet vt ibi: que solutio venit multum notanda: quia ex ea infertur prelatos posse locare suis consanguineis prodia ecclesie ad modicum tempus: licet non in perpetuum. Ita firmat Bald. ibi / dicens id verum / nisi alia ratio suadeat / vt quia fit consanguineo potentiori: et tunc non licet locare: etiam ad modicum tempus / argu. no. in l. si ita quis § ea lege. ff. de verbo. obligatio. et ibi etiam idem Bal. quesrit vtrum prelatus possit concedere in feudum / vel in em phi. suis consanguineis: allegat glo. in titu. iii. in vsib. feudo. que incipit possunt / que dicit quod non. Quia faciliores sunt homines in personis coniunctorum ad fraudandam ecclesiam / argu. l. nihil. §. facilior. ff. de bo. liberto. de facilienim presumitur fraus inter coniunctos / vt in l. data. C. de dona. et supra hoc lib. de renuncia. capit. ii. et ibi glo. et maxime inter prelatos qui dicuntur ceci / erga suos nepotes. meminit glo. in ver. grauius i questio. iii. in capi. peruenit. testatur Ioan. Mona. in capitu. cum ex eo. supra de elect. et in capi. fina. numer. x. ibi ne assummantur nepotuli et asini de ferrati de verbo. significa. glo. in capitu. decenter. lxxxix. distinct. ibi quia magis sunt proni episcopi ad dandum coniunctis personis quam aliis:

¶ Hina Bald. in l. tutor. §. que tutor. ff. de excusatio. tutor quod si papa promouet ad dignitatem suum nepotem quod care et sanguis reuelauit / et non spiritus: ista poteris latius comprobare per ea que dixi post Ioan. Mona. in capit. sciant supra de electio. et in ca. quicunque. nume. iiii. supra de senten. excom.

¶ Et quo ad translationem huiusmodi bonorum ecclesie per prelatos suis coniunctis: vide late per Barba. in consi. xvii. volu. iiii. et eo. volu. consi. xxxii. vbi allegat. d. l. data iam pridem C. de dona. quod inter coniunctos de facili presumitur fraus.

¶ Addit preterea quod dispositio loquens de comiunctis habet locum in amicis: hoc decidit glo. que communiter allegatrpro singulari in l. in testamento. ff de fidei con. liber. que vuliquod sicut testamentum minus solemne valet inter comiunctos: vt l. hac consultissima. §. si quis autem. C. de testa. eodem modo valet inter amicos: idem voluit glo. in l. si iure. C. de testamanu. et ibi Bal. magnificat illas duas glo. pro quibus vide tex. in l. cum alienam. C. de lega. hiuncta. glo. in. d. l. in testamento / quae probat quod dispositio. d l. cum alienam. loquens de relicto facto coniunctis habeat locum in relicto facto amicis. vt debeatur estimatio: facit ad premissa quod citat Bal. in l. si quis ad declinandum. vlti. q. C. de episcopis et cle. et glo. in. c. requisisti. in ver. praesumitur. supra de testa. habes in his glo. peregrinam. in l. ii. in ver. Et cuius in quib. cau. col. censi. lib. xi. C. ex qua resultat quod appellatione suorum veniunt amisci: non ab re. glo. in ver. alia. in l. iliu. C. de sacrosan. eccle. ista equiparat ibi: donani amico vel consanguineo: vide qualate deduxi in rubric. de renunciatio. in fine. supra Probus

IMperator. Qui dicitur deus in terris l. finali. ff. de constitu. princi. l. iubemus nulli. C. de sacrosanct. eocle. etiam est lex animata in terris in auten. de consuli. §. fina. colla. iiii. et vir prudentissimus circa arma et segens / vt l. vnum. §. fina. de lega i. et in sti. in proe. Probus

¶ Est aduocatus. Dic in simili uao princeps dicitur maritus reipubli. testatur lucas de penna / in l. quicunque. col. iii. de omnagro deser. lib. xi. C. qui hac occasione tenetur illam quantum postest defendere et protegere: et ad ipsius sustentationer respicere / vt habetur in prima consti. C. §. Et ideo: de vti litate cuius debet primo cogitare. Bart. in auten. de here di. et falcidia / in princip. nume. iiii. col. prima.

¶ Intentum Ioan. Mona. comprobat Petr. de Anchara. consi. 277. col. 2. ex predicta / et consi. 439 col. 3. ex predi¬. cta facti narratione / et hec duo consilia sunt eiusdem tenoris / et Car. consi. 150 nume 5. allegat / capi. venerabilem. supra de elect.

¶ Pro dicto Ioan. Mona. vide Car. idem dicentem in capi. venerabilem. §. obiectioni. nume. ii. de elect. pro quo allegatur ipse text. per Iaso. in consi. 95 col. 4. volu. 4. vbi subdit quod quando ecclesie potestas deficit: tunc imperator supplet patrocinando. Bald. in capi. olim / ex literis / de rescriptis. Probus

¶ Ecclesie. Que dicitur tutrix et cultrix iustitie. tex. in capitu. ii. in titu. de aliena. feudi. Probus

¶ Sed plumbeos. Uide que dixi in capi. frustra. supra. isto tit. et latius in proe. in ver. interiectio admirantis / et Alexand. consi. lii. col. ii. in causa et lite vertente inter Nicolam / volu. vii. vbi late discutit vbi sit facienda publicatio constitutionis apostolice et imperialis / vbi etiam concludit / quod sola publicatio in curia non sufficit / vt liget constitutio. allegat glo. communiter approbatam in capi. ii. supra de constituet auten. vt facte. no. constitu. colla. v. tamen consuetudo stain contrarium / vt videre licet que sustinetur per ipsum Ald xan. ibi que si non subsisteret / opinio precedens iuribus fulcitur: ideo tenenda. Probus

¶ Boni viri. Et sic secundum tramites rationis et metas equitatis: quod partis non auferatur defensio / nec iniquum praeferatur equo l. in fraudem. ff. de remilita. Bar. et Balud. in l. i. eoalias concessio generalis non valeret quia Inuitare nos ad delinquendum contra l. conuenire de pact. dotalt et l. i. §. Ille autem. C. de lati. liber. tollen. et per Cy. in l. si quis in conscribendo in vlt. q. C. de episcopis et cler. vide Car. latius consi. cxxxix. nu. v. factum tale est Probus.

¶ Ciuilem modum. Istud facit quod indulgentia simpliciter concessa intelligitur secundum regulas iuris communis / bonus tex. in. c. dilecto. supra de verb. signi. et in. c. quam sit ibi iuxta canonicas sanctiones. supra de iudeis. facit l. i quando in princip. C. de in off. testa. quod si imperator dat facultatem testandi intelligitur secundum ius commune: Et ideo talis non potest preterire vel sine causa exheredare filium: alias compet it querela quia non est estimandum. principem alii velle preiudicare l. ii. §. merito. ff. ne quid in loco publi. Ita testantur Paul. et Saly. ibi post Angelum.

¶ Attende hic ad verbum non pernitiosum: Ratio quia non semper intelligitur verbum ad ciuilem modum: sed aliquando secundum aliquas materias consideratur. Hinc Petr. de ancha. in repe. c. i. xlvii. char. versi. ego habui in facto. supra de constitu. quod si testator iussit post mortem quorundam heredum bona deuolui ad maiorem de domo: non intelligitur de maiori nobilitate moribus aut scientia: sed de maiore ratione etatis: quia verba tunc debent ifite ligi natura iter et non ciuiliter l. fi. C. de his qui veni. etat. impetra. refert Fely. in. c. super eo. el. ii. nu. v. supra de testib.

¶ In proposito tamen thematis attende ad ea que citat Decius con. 379. nu. vii. consuluit / quod si verba iuramenti sunt indefinita seu etiam generalia: quia promiserun. partes non contrauenire aliqua ratione / vel causa: debent talia verba intelligi ciuiliter et ab illis verbis generalibus. grauius lesio excipi debet argu. l. creditor. §. iucius. ff. mandati

¶ Istud possumus comprobare per ea que tradipidem Decius consi. ccclvi. columna. ii. in causa domine / dum dicit quod verba generalia et vniuersalia ac pregnantia restringuni ne quis indebite damnum patiatur: voluit glo. et Bar. ibi. in fine. in l. fina. §. in computatione. C. de iure deliber. et conmuniter alii sequuntur. Et subdit quod verba in omnibus et per omnia / restringuntur secundum ius commune ne quis indebite damnum patiatun¬

¶ Pro comprobatione thematis videtur facere quod citat Decius con. 378. nu. iii. viso motiuo: dum dicit statuto dictante quod masculi excludant filiam: debet statutum intelligi simasculi sint heredes: quod comprobat autorita tibus plurimorum: vt videre licet.

¶ Ad idem facit quod notat Sozi. consi. 222 col. ii. praesens consultatio / quod in dubio censendum est quod superiores potius voluerint facere actum secundum iuris dispositionem qupm contra illam / allegat quod habetur in. c. cum in officus. supra de testa. tex. et quod ibi nota. per Bal. in l. moueor. C. de ser. exportan.

¶ Facit pro themate quod notat idem Sozi. consi. cclxv. premissa consultatio. quod si statuto caueatur quod quicumque possit accusare: intelligitur de habili et non de inhabili: et sic ciuiliter debet intelligi secundum regulas iuris: facit equidem / quia statutum reiiciens omnem exceptionem non reiicit effectualiter exceptionem innocentie delicti / seu exceptionem per quam quis intendit dicere et probare se innocentem. Bal. in l. edicta. C. de eden. et in l. i. §. Offilius ff. ne quis eum qui in lus voca. tradit Alexan. consi. xcvii. nu. v. viso. volu. vi. vbi subdit quod statutum dicens quod nulla exceptio possit opponi: non intelligitur reiicere exceptio nem fauorabilem / quia debet interpretari sane: ne inducainiquitatem. c. cum dilectus. supra de consuetud. argu. l. ii. C. de noxan.

¶ Et sic si statutum disponit quod nulle exceptiones admittam tur intelligitur de friuolis / non de legitimis per id quod habetur in. c. ex parte. supra de offi. delega. et in l. si mihi Mevia. de lega. iii. prout diximus quod quando dicitur per statutum quod stetur relationi: intelligitur de ea que est liquida clara et legitima seuidonea: vt in l. iii. iuncta glo. et ibi no. Bar. de fid. instru. et iure haste fisca. lib. x. C. et. l. ii. §. quod ait. et ib. not. Bal. per illum tex. ff. qui satisda. cogan l. i. cum glo. e. ibi Bal. C. de fid. instru. in quibus locis prefati docto. dicunt in casu fortiori: videlicet quod quando statutum dicit quod contra magnates quelibet probatio sufficiat intelligitu de probatione legitima et idonea: bene facit l. ii. et quod ibi. not. Bart. C. de senten. que sine cer. quanti. et quod not. idem Bar. in l. prima. in prin. ff. de eden. et in l. proinde. §. notandum. ff. ad leg. aquil. vbi dicit quod licet statutum disponaquod instrumentum habeat executionem paratam: intelligitur si est liquidum et clarum: alia non: vt etiam not. Bal. in l. apertissimi. C. de iudic. et in l. cum testamento. C. de testa. manu. tra dit Alex. consi. 85 volu. 3.

¶ Pro hoc vltimo facit quod no. idem Alex. consi. 15 in fine visa scriptura. volu. 7. vbi dicit quod statutum tribuens priuilegium instrumento circa executionem / intelligitur de liquido tantum l. fi. C. de compensa. not. Bar. in. d. l. proinde. §. non tandum. ff. ad l. aquil. et in l. prima. ff. de eden. Probus.

¶ Ad incommodum. Facit: quia verba pregnantia et vniuersa. lia restringuntur / ne quis indebite opprimatur. no. in l. fi. § in computatione. C. de iure deliber. in l. vt gradatim. §. et si lege. ff. de muner. et honorib. tradit Decius consil. 383. in fine. viso puncto. Probus

¶ Ius commune ledatur. Ude que no. Alex. consi. 139 nume. 5. viso puncto et copia. volu. 7. Probus.

¶ Artistarum. de quibus ample meminit sub nomine dialecticorum Lucas de penna. in l. i. col. iiii. de liber. stud. vrb. co. li. xi. cC. quem vide propter eorum garrulitates. Probus.

¶ Non intelligitur. Pro hoc videtur facere regula quamcitat Maria. Sozi. consi. 49. col. antepe. quod dispositio generalis circa personas precedentes non refertur ad persouas postea specialiter expressas circa idem ius seu circa eandem rem l. alimenta §. basilice. ff. de alimen. et ciba l. ga. Bar. in l. Titia. §. quae Marcho. ff. de annu. lega. et in l. que situm. §. si quis fundum. in li. q. princi. ff de fund. instru. alias clausula specialis esset superflua: quod non est dicendum. argui l. si quando. de leg. primo. et cap. si papa. de priuileg. hoc lib. Probus

¶ Est lis. Adde Car. consi. 65 col. fi. Probus.

¶ Personam loquentem: Uide tex. singu. secundum Are: ti. in l. si seruum. §. si quis suus. ibi non dicit pretor / quod quamdo verba legis imponentis penam sunt scripta in personam: tunc sub predictis verbis non comprehenditur madans et fieri faciens: secus si sint scripta in rem id est imperso. naliter. ita Bar. in l. aut qui aliter. §. fi. ff. quod vi aut clam.

¶ Et quod hic diximus de generalitate: idem dic de impersonalitate vt non comprehendat personam loquentem: sen non referatur quando non tractatur de acquirendo ipsi loquenti: vt in auten. si quando. C. de consti. pecu. no. in l. stipulatio ista. §. si quis ita. ff. de verb. obliga. et in l. prima. in prin. ff. de hered. instituen. Docto. in l. fi. §. primo. ff. si cer. peta. Alexan. con. cxii. nu. iii. visa copia. volu. vii.

¶ Pro intento Io. mo. vide Domi. in consi. 36 col. 3. casus talis est: vbi dicit / quod licet per clausulam generalem tollat tur constitutiones seu ordinationes predecessorum pontificum: non tamen tolluntur constitutiones pape tunc disponentis: quia in generali sermone persona loquentis intelligitur excepta. c. petitio. supra de iureiu. et l. qui insulam. §. su na. ff loca. et l. inquisitio. C. de soluti. Ideo quotiens papoconstitutiones seu alias suas ordinationes vult reuocare. de illis facit mentionem expressam. c. fi. supra de rescrip. qui non presumitur quem sua velle impugnare iudicia: alias non taretur de variatione / inconstantia / et illusione / que reprobantur a iure: maxime in viris ecclesiasticis. cle. vnica. in prin. de renuncia. Probus.

¶ In specie. Unde pro hoc tex. sing. in l. qui iure militari. ff. de iure mili. vbi extat tex. quod sufficit non solum scientia in specie: sed sufficit scientia in genere. vnde si quis nesciat se habere filium in indiuiduo: tamen si sciat habere filium in genere sufficit: vide Barba. consi. 49. colla. ii. vol. 4 Probus.

¶ Uiuentis dixi. supra in cap. vt animarum. in prin. de constitu. Probus. Ratio ibi. Dic quod stylus Bar. deprehenditur quando hoc modo dicendi non est vsus: notat Alexan. in consi. 5. in fi. visis actis. volu. ii. Probus.

¶ Sed culmen. Non tamen supremum: sed papatus. Fely. in rub. de rubric. de maior. et obedien. sub. nume 9 in fine. et istud culmen et cuiuscumque alterius potestatis dicitur quedam tempestas mentis: iuxta illud Aug. Uincu. la huius mundi veram habent asperitatem: sed fali samiocuiditatem: certum habent dolorem / sed incertam voluntatem: durum habent dolorem / sed timidam quietem.

¶ Hinc Hiero. Oins amor terrenus fumus / spuma somnus / fumus quia obscurat / spuma quia inflat soinnus quia grauat / et Bernardus: beatus qui postea non abiit que possessa oneran / amata inquinant / amissa cruciant / et idem B S sapis / si cor habes / si tecum est lumen oculorum tuorum desines sequi / quod miserum est assequi. Archi. in cap. nerui. 13 distinct.

¶ Et sic papa est culmen episcoporum et ceterorum / quos intellectus imaginari potest: et cui data est clauium plenitudo et summa et libera potestas / absoluta ab omnibus vinculis / et ab omni regula artatiua. Bald. in l. rescripta / col. ii. C. de precib. imper. offi. refert Decius consi. 498 nume 29 viso casu / vbi subdit quod papa potest omniafacere que deus potest (claue non errante) quia ipse non puri hominis / sed vicem dei gerit in terris / capitu. quanto. supra de transsa. prela. et ipse est successor Petri / et vicarius Christi capi. licet. eo. titu. dixi. supra. in proe. in versi. interiectio admirantis. Probus.

¶ Transitus. Uide ad hoc Ioan. Mona. in capi. veniens. in princi. supra de verb. significa. quod in habentibus simbolum vel conuentum est facilior transitus / et Paul. de castro / consi 187. nume 2. notandum est in ii. parte dicit idem quod in habentibus simbolum facilior est transitus quam in non habentibus l. sed cum bonorum / et ibi no. ff. de bono. posse. Probus

¶ Uerissimilius. Adde id quod dicitur communiter / quod sermo noster debet aptari et congruere rebus sensatis et in tellectui fruentibus: tex. in l. si ita quis / in fine ibi / quod nemen sanus probabit. ff. de euict. citat Bald. in rub. de probatio. C. in princi. et in l. i. C. de ser. fugi. Barba. consi. xlix. sub nume. vi. vol. iiii. et in consi. lxxxxii. eo. volu. in fine / consi. dicit nullum magis mentis nostre testimonium quam qualitas inspecta verborum: est enim cor / lingue imperator: et voces sunt signa eorum que sunt in anima passionum note secundum Philosophum. Idem Barba. consi. lxxxviii. col. ii. volu. iiii. vbi dicit quod illud quod non est verisimile est falsitatis imgo l. milites. §. oportet. ff. de questio. Ita dicit Bald. in l. i. C. de ser. fugi. referens in facto apud Franciam fuisse causatam quandam inquisitionem in qua inquirebatur contradominum qui ad mandatum famuli delinquerat / quia vt non verisimilis fuit lacerata talis inquisitio

¶ Et ideo iuuene dormiente cum iuuencula magis creditur testibus dicentibus eam corruptam quam dicentitibus eam virginem / ideo iura dicunt standum esse testibidicentibus id quod est verissimile. c. licet causam. supra de probatio. c. quia verissimile. supra de presump. l. non est verissimile. C. de eo quod met. causa cil est ob carnem. §. i. ff. de testib. et. c. proterea. supra eo. titu. quodque genus arctatur ad speciem magis verissimilem dixi supra eo. ti. in reg. scienti. nu. xii. et Angel. consi. 235. in fine punctus est. Albertus. quod non est verisimile don torem qui ad corpus donatarii fuit affectus et affectu motus donauit plus dilexisse corpus donatarii quam animam que est olbus praeferenda l. fi. C. de sacrosan. eccle. dixi. supra. in. c. quam uis in ver. sed quid in foro conscientie. de preben.

¶ Cum premissis concordat Maria. Sozi. consi. cvii. col. penuit. cor mundum. Nam non verissimile non venit presumendum l. non est verissimile. ff. quod met. causa Bal. in capi. primo. §. si qua de feudo gardie ratio. quia presumpti quod abhorie tirrationabilia. Bal. in. c. i. §. si vero vassallus quid sit inuestitura¬

¶ Hunc Compo. et ilii. in. c. causam. supra de rescrip. quodsi dap. mandat alicui beneficium conferri non obstante alterfacta debet intelligi de collationelualida / non autem de valida: per quam ius esset alteri quesitum: firmat Iason in l. fina. ff. de constitu. princi.

¶ In proposito dicit Roma. consi. 436 numero. ix. quod indultum / quod generalis elausula ad non verissimilia non extenditur. c. secundo supra de deci. hoc libr. et. ff de pigno l. obligatione

¶ Item verissimile tollitur per magis verissimile l. si quis adulterium. C. de adulter. hinc Bal. in l. non ignorat col. i. C. qui accusa. non poss. quod conscientia iudicis quando est inagis causata ab indiciis proxime veritatis tanto magis est validior / et quanto magis indicia sunt a veritate remota tanto debilior est l. ob carnen. §. si testes in versi. proxi. miora. ff. de testi. refert Calca. consi. lxi. nu. iiii. ventura

¶ Et sic habens clarum quod in probationibus attenditur quod est verissimile Decius consi. 272. colum. penult versi. preterea / viso processu. Ioan. mona. in. c. primo sufnumero secundo. supra de confes. firmat Sozi. consi. 253. colum. secunda versi. secundo etiam clare in causa D. Ioan. Fracisci.

¶ De testibus non verissimile deponentibus / vide quo tradit. d. hippoly. de Marsi. com. 32 in fine Alex. con. ii. col. penul. vol. vii. Probus

¶ Unam personam. Uide Car. consi. ciii. columna. iii. in simili. Ioan. Mo. in. c. deliberatione: in prin. supra de offi. leg. di ci in. c. cum in illis. supra de preben.

¶ Et dic quod quando fit mentio de persona. vniuersitas: vel collegium non comprehenditur: vt per quam amplecomprobat Calca. in consilio primo: columna secunda: et sequen. quem ibi vide pro his que in sequentibus dicit Iod an. mo. hic. Probus

¶ Non comprehendit. Dic in simili quod in generali dispositione / odiosi et inimici non comprehenduntur l. lucius. § lucius titius. ff. de lega. ii. vbi Bart. post Di. per illum text. dicit / quod si testator reliquit alimenta libertis non veniunt liberti expulsi de domo quia presumuntur odiosi / vide Docium consi. 286. col. 2. in causa communitatis. Probus

¶ Existens cardinalis. Intellige sancte Romane ecclesio ad differentiam aliarum eclesiarum que habent dignitates. illas ex priuilegio / vt est Rauenaten. et Compo. Omne enim annalogum pro suo famosiori stat significato: facit glo. in capi. pudor. 32. questio. 2. quod si fiat commemoratio regis simpliciter / non intelligitur de rege Scacorum / de quibus meminit glo. magna in l. error. C. de iur. et facti igno. dicens quod melius videt qui ibi assistit / quam lusor

¶ Hinc reperio aliqua iura / que cum de cardinalibus Roma. intelligant / solum loquuntur sub expressione huius non minis Cardinalis / absque alia adiectione / vt in capi. si quis Diciua ed ha¬ el. 2. et in cap. nullus. 79. distinct. cap. vbi. § hoc sacro. supra de elect. hoc lib. et cle. ne Romani. §. porro / eo. titur

¶ Preterea dic quod hic Ioan. Mona. et in glo. sua in extrauo. gan. excommunicamus in verb. clericos / ibi sed forsan noest mihi credendum que pro me dixi: fatetur se cardinalem. Ista enim est vox communis apud nos quod ipse Ioan. Mona. fuerit Cardinalis sancte Romane ecclesie / presbyter tituli sanctorum Marcellini / et Petri legatus Aunionem de Ambianen. diocesi oppidi de Crecy / ortus de pauperregno / et filius Fabri ferrarii a soleis: in cuius comproba. tione adhuc extant (vt ita dixerim) in armis (vt etiam his verbis Gallie vtar) tres claui: liquet in vestibulo collegii Parisien. vulgariter le college du cardinalle moyne nuncupati: cuius fundator dicitur fuit quippe Romane curio vicacancellarius / vt ipse testatur in capi. is cui. in fine. supra de senten. excom. et auditor causarum rote in capit. cum in illis. supra de prebend. dies enim suos in humanis ipsum Ioan. Mona. lego egisse tempore Cy. meminit Ioan. de Anain capi. ad falsariorum / col. fina. supra de crimi. falsi ibi inter alia verba Cy. qui dicit se audiuisse a Ioan Mo. Probus. Non est perinde. Istud non procedit in reintegratione. ob delictum impetrata: quia tunc reintegratus habetur / perinde / ac si delictum non commisisset. nota. per Andre. de Iser. in capi. primo. §. preterea / si vassallus / col. antepenul. versiculo / in titulo / quid sit princeps / inti. que fuit prima causa bene. amitten. Cuius doctrinam refert Decius / consi. ccccxlv. col. penul. in casu. quem vide ibi / et que dixisupra. in rub. de restitu. in integ. nume. vii. Probus

¶ Ad concessum. Pone exemplum in legitimatione facta per imperatorem cum clerico / que dicitur dispensatio. Quia solum intelligitur quo ad temporalia / non quo ad spiritulia / licet generaliter sit facta: et dicitur fieri quo ad quedam: et quo ad quedam non: deficiente potestate.

¶ Idem dic in papa legitimante aliquem in terris imperii: quia eius legitimatio respicit solum spiritualia. Docto. in capit. per venerabilem. supra qui fil. sint legi. Paul. de cast. consi. 34. col. ii. super primo dubio / in. ii. parte. Probus.

¶ Sufficit. Secus si a potestate iuris dependet: quia hec protestatio nihil operatur l. alimenta. C. de nego. gest. et capitu. cum. M. supra de consti. citat do. meus de Ripa. ii. lib. responcapi. xxix. col. iiii. Probus

¶ Dic quod non. Uide de protestatione fienda coram papa per Domi. in consi. xlii. col. iii. quia reuocatur / vbi dicit quod si codia pape non potest haberi debet protestari ad cameram pape coram hostiario et tabellione glo. in ver. proposita in fine in capit. cupientes / in. §. quod sit per. xx. supra de electio. hoc lib. et ibi ante glo. Ioan. Mona. nu. lvi. Probus

¶ Contra feminam. Adde quid de protestatione contra pupillum facta / per Maria. Sozl. consi. cvii. col. pe. Probus.

¶ Ad agendum. Uide Decium consilio. clix. col. prima / et secunda / casus qui proponitur / et que diximus in cap. si eum in ver. conclusione. supra de prebend. Probus

¶ Dic contra. Ude in simili Ioan. Andr. in capi. ea / circa. finem. supra de his que fiunt a prela. ibi alias si post institutionem veniret contradictor tarde veniret. Idem Car. ibi. col. iii. allegant / capitu. ex literis. et capitu. ex consultationibus. supra de iure patrona. Idem Petr. de Anchar. ibi nume. x. Philippus Probus

¶ Exceptio. Uerum si sit verisimilis / alias si non sit verisu milis et sit calumniosa non est per iudicem admittenda / text in cap. super hoc. supra de renuncia. et hoc ibi colligit do. Antho. tex. in l. satis aperte. C. de fal. no. in capit. quia verisimile. supra de presumptio. Barba. in consilio. xxxviii. col. vi. in iiii. volu. Probus

¶ Satisfaceret. Id facit ad id quod fit sequestratio verbo lis: quia est intentatum possessorium quod de sui natura includit sequestrum / et illud fit si realis non appareat in executione prompta quid autem importet noscere / non fecit taliter omni nationi. Probus

¶ Lucen. Istud fuit preter ius / et sic prescriptibile. supra de ver. signifi. abbate: secus si contra ius. supra de elect. messanain simili citat Compo. in capi. cum dilectus. supra de consuetudi. col. prima. Probus.

¶ Negligendo. Istud sepius apud prelatos frequentatur. qui pro maiori parte querunt lanam sine pelle / his enim non conuenit illud vulgare / res tua te reperit argum: res altera cecum. Probus

¶ Iure communi. Super quo episcopus fandat intentionem suam in his que sunt spiritualia / sed quo ad census percipiendos et similia tempralia: secus. c. cum venerabilis / in fine. supra de excep. Car. consi. 118. in fine quod incipit / monasterium san¬ cti Iuliani. Probus.

¶ Facto. Dixi. supra. in. c. is qui. de homici. in princ. Probus

¶ Consensu. Expresso vel tacito: quia in protestatione videtur ita operari taciius quod expressus: pro hoc habeo glo. in l. si fideiussor. in ver. recusare. ff. qui satisda. cog. que signanter voluit quod si tu apud me fideiubes pro Sempronio. desistendo in iudicio coram tali iudice. et protestor tibi quod non intendo quod vtaris priuilegio declinandi forum tibi compere ti / et tum taces quod videris consentire / et priuilegio renuncia re: ita citat Fely. in. c. nonne. nu. xvii. supra de praesumptio. istud firmat Panor. in. c. cumana. supra de electio. vbi dicit huiusmodi glo. notabilem ad hoc quod protestatio que dependet avoluntate protestantis facit preiudicium ei cui fit per tacitum consensum

¶ Pro intenio allegat Fely. glo. in ver. consenserint. in l. fi. §. item si predixerit. ff. nau. caupo. stabula. et tex. in. c. i. xvi distin. et l. i. §. pena. cum glo. in ver. denunciauerit. ff. de libe. agnoscen. dum dicit quod non improbat / probat. ff. ad Macedonia l. filiusfa. Probus.

"TAmen iure". Quod licet aliquid non permittatur direct sed prohibeatur: tamen permittitur quando venit in comsequentiam necessariam altertactus permissi. no. in l. i. in princi. cum ibi no. per Dy. et Bar. ff de auto. tut. et l. si vnus. § liud. ff de pact. Cy. in l. iii. C. de iudic. tradit Alexan. consi. cli. nume. xii. viso themate suprascripto et statuto Ueronensi. lib. vii. et consi. ccxx. volu. vi. Probus

IUris et facti. Dic etiam aliam bupiicam reperiri infamiam: vna est que immedare trahit originem a delicto / et testis tali inmtnotatus (etiam emendatus) fepelliturin cam sa ciuili.

¶ Alia est que non trahitoriginem immudiate a delicto: scilicet a carceratione: vel alia simplicicam sa: et ista non repellit. Docto. in. c. testimonium. supra de testi. Id xan. consi. xxxii. circa fi. viso processu. volu. vi. Probus.

CErtum dlc vnumtrr uamate tione horum que hic dicuntur § si spurius pure instituatur egnuetur de restituenda hereditatu regi Francie / vel Anglie / autateri ad cuus notitiam versimili de facili non deueniet / et dato: deueniretiumen de freli vtimiliter se nonintromitteret: quae dl boc calu dalis nuimtio rbior sitio non valet tanquam facta in fraudem legis: et sit spurins habeat id quod de iure habere non potest per ea que habentur in l. contra legem. et in l. fraus. ff. de legib. et intex. nostro: no. Bal. in l. hac edictali. § omni. C. de secun. nuni. Ista est doctrina Io. de Imola. in l. in tempus. ff. de bei di. insti. quem refert Alexan. consi. ccii. nume. viii. perspe. ctis verbis. volu. vi. Probus. x xaue der